FAALİYET RAPORU Şeker lezzetler, büyük hedefler...
İçindekiler Kurumsal Yönetim Faaliyetler Yönetim Sunuş Şeker Piliç 2010 yılında, geçmiş yıllarda yaptığı yatırımların sonuçlarını almaya başladığı bir sürece girmiştir. Yarım asırlık tecrübesiyle Türkiye de tavukçuluk sektörünün öncü kuruluşlarından biri olan Şeker Piliç, 2010 yılında istikrarlı bir büyüme stratejisi izlemiştir. 2010 yılında yatırımlarına yenilerini ekleyen Şeker Piliç, Şeker markasıyla faaliyet alanını genişletme yönünde önemli adımlar atmıştır. Kurumsal yönetişim alanında en iyi uygulamaları örnek alan Şeker Piliç, sürdürülebilirlik anlayışı çerçevesinde, sektördeki saygınlığını ve güvenilirliğini artırmıştır. 4 Yeni Ufuklara 6 Kısaca Şeker Piliç 8 Vizyon, Misyon 10 Tarihçe 14 Yönetim Kurulu Başkanı nın Mesajı 16 Yönetim Kurulu 18 Üst Yönetim 22 Tavukçuluk Sektörü Kanatlı Etinde Üretim Kalitesi Ekonomik Katkı ve İstihdam Sorunlar Yapılan Çalışmalar ve Gelişmeler 33 2010 yılında Şeker Piliç Üretim Piliç İşlenmiş Ürün Markalarımız Yurt İçi İhracat 42 Sürdürülebilir Büyüme İçin Yatırımlar ve Reorganizasyon 45 Ar-Ge 46 Rakamlarla Şeker 47 Finansal Göstergeler 48 Kalite (Sertifikalar) 50 Ana Sözleşme Değişiklikleri 54 Kurumsal Yönetim İlkeleri 61 Denetim Raporu 63 Bağımsız Denetim Raporu 123 Kâr Dağıtım Tablosu
Yarım asrı aşkın tecrübesiyle Türkiye de beyaz et sektörünün öncülüğünü sürdüren Şeker Piliç, 2010 yılından itibaren son yıllarda yaptığı yatırımların meyvelerini almaya başlamıştır. Küresel ekonomik kriz ortamında büyüme stratejisine yeni yatırımlarla hız kazandıran Şeker Piliç, 2010 yılından itibaren uzun süredir beklenen ve özverili çalışmalarla hazırlıkları yapılan hasat mevsimine girmiştir. 2010 yılına yeni logosu, yenilenen kurumsal ve organizasyon yapısıyla giren Şeker Piliç; üretim kapasitesi, tesisleri, teknolojik altyapısı ve insan kaynağıyla entegre bir biçimde büyümüştür. Şeker markasıyla Türkiye nin öncü gıda üreticilerinden biri olmayı hedefleyen Şeker Piliç, istikrarlı adımlarla hedeflerini gerçekleştirme yolunda ilerlemektedir.
SUSAMLI ŞEKER GÖĞÜS Şeker göğüs etini döverek inceltin. Hardal, susam yağı ve balı karıştırın. Tuzlayıp biberlediğiniz Şeker göğüsleri hazırladığınız bu sosa bulayın ve 10 dakika bekletin. Yağlanan fırın kabına yerleştirin ve üzerlerine susam serperek üzerini fırın poşeti ile örtün. 240 derecede 25 dakika pişirin. Sotelenmiş havuç ile servis yapın. Malzemeler: 2 parça şeker göğüs, 1 çorba kaşığı susam, 1 çorba kaşığı susam yağı, 1 çorba kaşığı hardal, 1 çorba kaşığı bal, tuz, karabiber
ŞEKER İN TOPLAM YATIRIMI Şeker Piliç, 2008 yılında başlattığı yatırım hamlesi çerçevesinde üç yılda 60 milyon TL yatırım yaparak ileri işlem ve kesimhanesini son teknoloji ile yenilemiş ve genişletmiştir.
4 Yeni Ufuklara... Yeni bir dönemin eşiğindeyiz... Beyaz et sektörünün lider üreticilerinden Şeker Piliç, son birkaç yıldır sürdürdüğü yatırım faaliyetlerini başarılı bir şekilde tamamlamış, 2010 yılında yeni bir yapıya kavuşmuştur. 2009 yılının son aylarından itibaren yeni bir dinamizmle kimliğini dönüştüren Şirket, bünyesindeki ürün çeşitliliğini artırdığı gibi, yurt içinde ve yurt dışında giderek genişleyen bir tüketici kitlesine ulaşmıştır. Küresel ekonomik krizin süregelen etkileri ve Türkiye gıda piyasasının hızlı değişen dinamiklerine rağmen Şeker Piliç, bu süreçten güçlenerek çıkan bir şirket profili sergilemektedir. Giderek artan ihracat payı ve yeni pazarlara açılma olanağı, Şirket i yeni yatırımlara yönlendirmiştir. 2010 yılında yatırımlarının sonuçlarını almaya başlayan Şirket, üretim kapasitesini önemli ölçüde artırmıştır. Yatırım öncesi 8.000 adet/saat olan üretim kapasitesi yatırım sonrasında 20.000 adet/saate yükseltilmiştir. İleri işlem kapasitesini iki katına çıkarmayı başaran Şirket, Yem Fabrikası kapasitesinde de %50 oranında artış sağlamıştır. Planlanan üretim kapasitesi artışına paralel olarak, 2008 yılından bu yana 60 milyon TL değerinde yatırım yapılmıştır. Geçtiğimiz yıllarda yaptığı yatırımların meyvelerini toplayan Şeker Piliç, 2010 yılında yıllık piliç eti üretim kapasitesini 30.000 tondan 90.000 tona çıkarmayı başarmıştır. 2011 yılında bu rakamın 115.000 tona yükseltilmesi planlanmaktadır. 2010 yılı itibarıyla 180.000 adet civarında gerçekleşen günlük kesim sayısının ise gelecek yıl 225.000 e çıkarılması planlanmaktadır. Üretimden gelen gücünü her yönüyle sağlamlaştıran ve hizmet kalitesini artıran Şirket, 2010 yılında piyasadaki itibarını zirveye taşıyan bir başarı elde etmiştir. Tarım Bakanlığı, Şeker Piliç i Türkiye nin alanında en başarılı gıda şirketi olarak seçmiştir. Dünya Gıda Günü nedeniyle Tarım Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) iş birliği ile 15 Ekim 2010 tarihinde düzenlenen törende Şeker Piliç e ödülü takdim edilmiştir. Beyaz et üreticilerinin yanı sıra, Türkiye deki tüm gıda üreticilerine kalite standartlarıyla yol gösteren Şeker Piliç, gıda güvenliği konusunda lider konumunu bu ödülle taçlandırmıştır. Şeker Piliç, 2009 yılında geliştirdiği ve büyük bir kısmını 2010 yılında uygulamaya koyduğu yeniden yapılanma projesiyle, kurumsal kimliğini ön planda tutarak topluma ve müşterilerine en kaliteli hizmeti sunmayı sürdürmüştür. Şirket 2011 yılında da her alanda katma değer yaratmayı hedeflemektedir. Modernizasyon çalışmaları ve teknolojik yatırımlar planlanan faaliyetler arasında önemli bir yer tutmaktadır. Eski kesimhanenin modernizasyon çalışmalarının 2011 yılında tamamlanması ve daha ileri bir üretim performansına ulaşılması hedeflenmektedir. 2011 yılı için yapılan bütçe çalışmaları sonucunda, 115 bin ton piliç eti ve ürünlerinin üretileceği ve 450 milyon TL lik katma değer yaratılacağı düşünülmektedir. Şirket in gerçekleşen ve gerçekleştirilmesi planlanan üretim rakamları, kuruluşundan bu yana izlediği sürdürülebilir büyüme stratejisi ve tüketicide güven yaratan hizmet anlayışının ortaya koyduğu verilerdir.
5 Güvenli ve kaliteli gıdanın adresi Şeker Piliç, Tarım Bakanlığı nın ödülüne layık görülmüş, Türkiye nin en başarılı gıda üreticisi sıfatıyla Tarım Bakanlığı yla Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından hazırlanan törende Tarım Bakanı ndan ödülünü almıştır. Üretim kapasitesini 2010 yılında 3 kat artıran Şeker Piliç, gelecek yıl da büyümesini sürdürmeyi planlamaktadır. Lider beyaz et üreticisi Şeker Piliç, sürdürülebilir büyüme hedefleri doğrultusunda kararlılıkla ilerlemektedir. Çalışan Sayısı %4,3 1.498 1.436 Yatırımdan Önce Yatırımdan Sonra Toplam Çalışan 1.436 1.498 Mavi Yakalı 1.243 1.274 Beyaz Yakalı 193 225 İleri İşlem Kapasitesi (Bin ton/yıl) %260 5 Yem Fabrikası Kapasitesi (ton/saat) %50 Yatırımdan sonra Yatırımdan önce 40 18 60 Damızlık Tavuk Tesisleri Kapalı Alanı (m²) 107.540 107.540 Damızlık Tavuk Kapasitesi (adet) 566.894 566.894 Kesim Tesisleri Kapalı Alanı (m²) 13.800 25.000 Kesim Tesisleri Kapasitesi (adet/saat) 8.000 20.000 İleri İşlem Kapasitesi (ton/yıl) 5 Bin 18 Bin Piliç Pençesi Kapasitesi (adet piliç/gün) 200.000 300.000 Rendering Kapasitesi (ton/gün) 32 32 Kuluçka Kapalı Alanı (m²) 5.337 5.337 Kuluçka Kapasitesi (adet/yıl) 76.000.000 76.000.000 Yem Fabrikası Kapalı Alanı (m²) 4.110 4.110 Yem Fabrikası Kapasitesi (ton/saat) 40 60 Gübre Tesisi Kapalı Alanı (m²) 2.720 2.720 Gübre Tesisi Üretim Kapasitesi (ton) 2.400 2.400
6 Kısaca Şeker Piliç Türkiye nin güvenilir gıda üreticisi 1960 yılında Emek Tavukçuluk adıyla kurulan Şeker Piliç, giderek gelişen ve güçlenen bir çizgide büyümesini sürdürerek, bugün Türkiye nin önemli üretici kuruluşları arasında yer almayı başarmıştır. Bir aile işletmesi olarak faaliyete geçen Şirket, gelenekten geleceğe uzanan bir birikimin sahibidir. 1990 lı yıllarda profesyonel bir işletmeye dönüşme yolunda önemli adımlar atan, kurumsal ve organizasyonel yapısında kayda değer dönüşümler gerçekleştiren Şirket, 1997 yılı itibarıyla İstanbul Sanayi Odası nın (İSO) hazırladığı İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesine girmiştir. Takip eden süreçte yeniden yapılanmasını ve sürekli büyüme stratejisini sürdüren Şeker Piliç, Türkiye nin lider beyaz et üreticilerinden biri konumuna gelmiştir. Kendi özsermayesi ve özkaynaklarıyla büyüyen Şirket, yetiştiricilik konusundaki tecrübesiyle günümüzde geleneksel üreticiliğin güvenini ve lezzetini koruyabilen nadir kuruluşlar arasında yer almaktadır. Beyaz et piyasasında %5,5 pazar payıyla 7. sırada yer alan Şeker Piliç, beyaz etin yanı sıra su ve yumurta üretimi de yapmaktadır. Buna ek olarak, Şirket in yeni ürün geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Fonksiyonel gıda üzerinde de çalışan Şirket, özellikle piyasaya yeni lezzetler sunmaya hazırlanmaktadır. Gıda güvenlik standartlarında lider kuruluş rolünü sürdüren Şeker Piliç, ürün çeşitliliği ve kalitesiyle de öncülük etmektedir. Ortadoğu ve Uzakdoğu ülkelerine ihracat yapan Şeker Piliç, Avrupa ya ihracat için gerekli altyapı yatırımlarını da tamamlamıştır. 2009 yılında yerde ve gökte, her yerde vurgusuyla vizyonunu yenilen Şirket, ulaşabildiği alanları genişletmeyi sürdürmektedir. Çin pazarının yanı sıra, Almanya, İran ve Irak gibi ülkelerin artan talepleri, Şirket in ulaşabildiği alanların ve ihracat kapasitesinin önümüzdeki süreçte de artmaya devam edeceğine işaret etmektedir. Alanında uzman 1.500 e yaklaşan çalışanı ve Ar-Ge mutfağıyla hizmet veren Şeker Piliç in başarılı performansı, finansal sonuçlarına da yansımaktadır. Şirket in beş yıllık dönemdeki net satışları sürekli bir artış grafiği çizmektedir. Şeker Piliç, bugün 173.312.088 milyon TL ye ulaşan aktif büyüklüğüyle Türkiye de beyaz et sektörünün öncü kuruluşudur. Küresel ekonomik krizin derinleştiği 2008 yılının ardından hızlı bir toparlanma sürecine giren Şirket, 2009 yılında özkaynaklarını önemli ölçüde artırarak sağlam yapısını korumayı başarabilmiştir. 2010 yılında yatırımlarının sonuçlarını almaya başlayan Şeker Piliç, bundan sonraki süreçte daha ileri hedeflere hazırlanmaktadır. Köklü bir geleneğe sahip olan Şeker Piliç, 51 yıldır en sağlıklı ve lezzetli ürünleri Türkiye nin dört bir yanındaki tüketicilere gururla sunmaktadır.
7 Alanında uzman çalışanları ve yenilikçi Ar-Ge mutfağıyla tüketicilere hizmet veren Şeker Piliç in başarılı performansı finansal rakamlara da yansımıştır. Tüketicinin takdirini ve beğenisini kazanan Şeker Piliç in net satışları beş yıllık faaliyet döneminde sürekli artış grafiği çizmiştir. 2010 2009 2008 2007 2006 Net Satışlar (TL) 286.847.421 261.421.552 202.349.972 186.708.156 133.247.369 Net satışlar (Ton) 74.347.585 63.288.396 58.856.889 51.864.063 52.619.253 Aktifler (TL) 173.312.088 133.119.542 118.263.790 75.760.382 73.651.735 Özkaynaklar (TL) 16.191.472 26.173.834 14.039.225 38.042.544 21.056.499 İhracat (ABD doları) 11.943.472 8.879.184 2.335.529 1.363.034 543.077 İhracat (Ton) 7.119.399 5.692.874 2.350.008 1.447.406 548.360 Çalışan Sayısı 1.498 1.311 1.200 1.066 993 Aktifler (TL) %30 Net satışlar (Ton) %17,4 2010 173.312.088 2009 133.119.542 2008 118.263.790 2007 75.760.382 2006 73.651.735 2010 74.347.585 2009 63.288.396 2008 58.856.889 2007 51.864.063 2006 52.619.253
8 Vizyon Sektörüne yön vererek ilkleri başaran Şeker Piliç, Türkiye nin yanı sıra Avrupa ve Ortadoğu nun önde gelen beyaz et markalarından biri olma vizyonuyla çalışmalarını sürdürmektedir. Misyon Şeker Piliç, toplumun değişen gereksinimleri ve beklentileri çerçevesinde piliç eti ve ürünlerini gıda güvenliği ilkelerine uygun şekilde üreterek, toplumsal fayda ve yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan insana ve çevreye duyarlı bir kuruluştur.
Kurulduğu günden bu yana aynı heyecanla, aynı azimle Kurulduğu günden beri insana ve çevreye saygısından, toplumsal fayda yaratma gayretinden ödün vermeyen Şeker Piliç, yenilikçi bir vizyonla üretim faaliyetlerini sürdürmektedir. Hizmet kalitesiyle tüketicilerin takdirini ve beğenisi kazanan Şeker Piliç, sektördeki öncü rolünü başarıyla sürdürmektedir. Güçlenen kurumsal kimliği ve organizasyon yapısıyla, Türkiye nin lider gıda üreticisi olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir. Kurumsal geçmişinin sağladığı güvenle hareket eden Şeker Piliç, başarılarını ve sektördeki öncü rolünü geleceğe taşımaktadır.
10 Tarihçe 5I yıldır her gün, ilk günün heyecanıyla... 1960 1978 Üretim kapasitesiyle birlikte artan ihtiyaçlar karşısında Şirket, ilk ithal damızlık alımını gerçekleştirdi. 1983 Sektördeki teknolojik gelişmelerin uluslararası düzeyde yakın takipçisi olan Şirket, Hollanda dan geniş üretim kapasiteli kuluçka makineleri ithal etti. 1990 1990 lı yılların başından itibaren önemli atılımlar gerçekleştiren Şirket, damızlık kümes yatırımlarıyla artan ihtiyacı karşılamak üzere 1990 yılında bir yem fabrikası kurdu. Emek tavukçuluk adıyla küçük bir aile işletmesi olarak faaliyete geçti ve böylece günümüzde üçüncü kuşağa ulaşan ve sektörde lider konuma gelen Şeker Piliç in serüveni başladı. 1940 lı yıllarda dünyanın hemen hemen bütün ülkelerinde tavukçuluk üretimi ve tüketimi yerel düzeyde yapılmaktaydı. Halkın ihtiyacı kırsal bölgelerde beslenen tavukların ve yumurtaların şehirlere getirilmesi şekilde karşılanırdı. 1960 yılından itibaren gelişmeye ve uygulanmaya başlanan yeni teknolojiler, yeni ırkların üretilmesi ve hastalıklarla mücadeledeki başarı tavukçuluk sektöründe hem maliyeti düşürmüş hem de üretim satışlarını artırmıştır. Aynı yıl kurulan Emek Tavukçuluk sektördeki bu gelişmeleri fark ederek Bandırma nın ara sokaklarında işe başlamıştır. Türkiye de özel sektör 1970 li yıllarda damızlık üretimi yapmamaktaydı. Giderek artan damızlık ihtiyacı karşısında Şirket, 1973 yılının Mart ayında ilk kuluçka makinelerini satın almıştır. Haftada 14.000 adet yumurta kapasitesine sahip makineler, ilerleyen süreçte artan üretim kapasitesinin gerisinde kalmıştır. Bu noktada Şirket, ilk ithal damızlıkların alımını 1978 yılında gerçekleştirmiştir. Bugün Şeker Piliç damızlık civcivlerini hem yurt dışından hem de yurt içinden satın alabilmektedir. Hedeflerini istikrarlı bir biçimde büyüten Şirket, aradan on yıl gibi bir süre geçtikten sonra tekrar teknoloji yenilemeye ve bu yolla kapasite artırımına gitmeye karar verdi. Bu amaçla, Hollanda dan son teknoloji kuluçka makineleri ithal edildi. 1973 yılında satın alınan makineler haftada 14.000 yumurta kapasitesine sahipken, bu makineler aynı sürede 230.000 adet yumurta üretebilmekteydi. Dün olduğu gibi bugün de dünyanın en ileri teknolojileriyle donatılan Şeker Kuluçka Tesisleri, yılda 76 milyon adet civciv üretim kapasitesiyle çalışmaktadır. Yem Fabrikasının kurulmasından iki yıl sonra, 1992 yılında, artan çiftliklerle birlikte kuluçka tesisleri devreye girdi. Entegre gelişim sürecinin son halkası ve merkezi konumunda bulunan kesim tesisleri 1995 yılında hizmete girdi. Kesintisiz büyüme süreci artık kendi dinamiklerini oluşturmaya başlamıştı. 1997 yılında İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan Türkiye nin İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesine giren Şirket, 1999 yılında Şeker Piliç adını aldı.
11 2009 Yatırım konusunda hız kesmeyen ve yatırım hedeflerini büyük oranda gerçekleştiren Şeker Piliç, yeni organizasyon yapısı ve yeni vizyonunu piyasa aktörlerine ve tüketicilere tanıttı. 2010 2010 yılı dünya için ekonomik ve siyasi krizlerin yaşandığı bir yıl olarak biterken, Şeker Piliç sürdürülebilir büyüme hedeflerinin sağlam temellerini ortaya koydu. 2000 Faaliyette bulunduğu sektörde pek çok öncü rol üstlenen Şeker Piliç, yine bir ilki gerçekleştirerek 2000 yılında İMKB de yatırımcılarla buluştu. Sektörün ilk halka açılan şirketlerinden biri olan Şeker Piliç in hisse senetleri 22 Şubat 2000 tarihi itibarıyla İMKB de işlem görmeye başladı. Yeni adı, yeni vizyonu ve hedefleriyle finansal piyasalara adım atan Şirket, profesyonel yönetim anlayışıyla yatırımları ve büyüme stratejisi için yeni bir kanal daha açmış oldu. 2000 li yıllar Şeker Piliç in sermaye piyasalarının yanı sıra yurt dışına açıldığı bir dönemi de beraberinde getirdi. Şeker Piliç kesim tesisleri 2003 yılında Tarım Bakanlığı tarafından yapılan denetlemeler sonucunda Avrupa Birliği ülkelerine ihracat yapabilecek altı tesisten biri olarak seçildi. 2007 Sürekli yatırım stratejisiyle büyümesini sürdüren Şirket, küresel ekonomik krizin pek çok sektörü ve pek çok işletmeyi küçülmeye zorladığı bir dönemde yatırımlarına hız verdi. 2006 yılının finansal sonuçlarına oranla 2007 yılında büyük bir ekonomik getiri sağlayan Şeker Piliç, mevcut şubelerinin sayısını artırarak yurt çapında genişlemesini sürdürdü. Şirket 2007 yılında Bodrum şubesini açarak şube sayısını yediye çıkardı. 2007 yılındaki olumlu gelişmeler nedeniyle, 2008 yılını yatırım yılı ilan eden Şeker Piliç, şubeler zincirine Eskişehir ve İzmir ile devam kararı aldı. Yeni şubelerin yanı sıra Aralık 2007 de Eskişehir de yeni bir damızlık çiftliği kurulması kararı alındı. Şeker Piliç 2009 yılında geliştirdiği ve büyük bir kısmını uygulamaya koyduğu yeniden yapılanma projesiyle kurumsal kimliğini ön planda tutarak topluma ve müşterilerine sunduğu hizmet kalitesi ve çeşidini daha ileri bir düzeye taşıdı. Yerde ve gökte, her yerde konsepti ve yeni logosuyla müşterilerin karşısına çıkan Şeker Piliç, yatırımları ve büyüme stratejisi paralelindeki değişimi kamuoyuyla paylaşmanın halkı gururunu yaşadı. 2009 yılında ayrıca kurumsal kimliğini güçlendirerek piliç üretimi yapan bir firmadan, gıda üretimi yapan bir firmaya geçişinin ilk adımlarını attı. Uluslararası alanda da önemli atılımlar gerçekleştiren Şeker Piliç, 2009 yılında Avrupa ya ilk kez beyaz et ihracatı yapan şirketlerden biri oldu. Yeniden yapılanma sürecini tamamlayan ve geçtiğimiz yıllarda yaptığı yatırımların sonuçlarını almaya başlayan Şeker Piliç, sektörün halka açık firması olarak öncü rolünü sürdürmektedir. Kuruluşundan bu yana teknolojik gelişmelerin yakın takipçisi olan Şirket, 2010 yılında faaliyete geçen yeni kesimhane ve ileri işlem tesisiyle en kaliteli ve güvenilir gıdaları üretmeye devam etti. Çevre dostu Şirket, gelişen üretim kapasitesine paralel olarak artan atıkların yarattığı çevresel tehdidi önlemek için arıtma tesisini büyüttü. Aynı zamanda, ürünlerini tüketiciye doğada çözünebilir ambalajlarda sunmaya yönelik Batıkap Ambalaj Ltd. Şti. ile ortak Ar-Ge çalışmalarını başlattı. Bütün bu yatırımlar, Şirket in piyasa değerinin artmasına katkı sağladı. İMKB de işlem görmeye başladığı 2000 yılında 10.038.000 TL olan Şirket in piyasa değeri 2010 yılında 96.800.000 TL ye ulaştı. Şeker Piliç, süreç içinde değişen organizasyon yapısı ve efektif çalışma koşullarıyla tüketicilerine kalite ve güveni sunmaya devam etmektedir.
ŞEKER PİLİÇ YÜZÜKLERİ Dövülmüş Şeker göğüs bonfilelerin ortasına hafif haşlanmış havuç dilimlerini ortasına koyun ve bonfileleri rulo halinde sararak, kürdanla kapatın. Kremaya, ardından galeta ununa bulayın ve 180 o C ısıtılmış fırına verin. Kızarınca fırından alın. Piliçleri kürdan aralarından halka halka dilimleyerek servis yapın. Malzemeler: 3 adet şeker göğüs bonfile, 1-2 orta boy havuç, 1 paket krema, galeta unu
ŞEKER İN İLERİ İŞLEME KAPASİTESİ Önümüzdeki dönemde katma değerli ürünlere odaklanmayı planlayan Şeker Piliç, ileri işlem fabrikasına yaptığı 32 milyon TL lik yatırımla kapasitesini %260 artırarak 18 bin ton/yıla çıkarmıştır.
14 Yönetim Kurulu Başkanı nın Mesajı Güçlü köklerimiz üzerinde büyümeye kararlıyız. özsermaye kârlılığı %0,62 piyasa değeri (milyon TL) 96,8 net satışlar (milyon tl) 287 2010 287 2009 261 2008 202 2007 187 2006 133 Küresel kriz döneminde yatırımlarıyla büyüyen öncü kuruluş Küresel ekonomik krizin etkilerinin aşılmaya başlandığı 2010 yılı, tekrar yukarı doğru seyre geçen ekonomik verilerle umut verici bir atmosfer yaratmıştır. Küresel düzeyde ele alındığında, gelişmekte olan ülkelerin gelişmiş ülkelere oranla daha başarılı bir performans sergilediklerini söylemek mümkündür. Avrupa Birliği ülkeleri bir biri ardından gelen borç krizlerine çare ararken, Türkiye nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkeler yüksek büyüme oranları kaydetmişlerdir. Sermaye piyasaları ve reel sektörde yaşanan olumlu gelişmeler sonucu Türkiye ekonomisi 2010 yılında %7,8 oranında büyüme kaydetmiştir. Bu büyüme profilinde yatırımların önemli bir paya sahip olması, önümüzdeki sürece de umutla bakmamızı sağlamaktadır. Düşük seviyelerde seyreden faiz politikası, reel ekonomiye krediler yoluyla kaynak aktararak kriz sürecinin aşılmasına katkı sağlamıştır. Piyasaya temel ihtiyaç maddeleri sunan gıda sektörü, diğer sektörlere oranla küresel ekonomik kriz sürecini daha az hasarla atlatmasına rağmen, kendi özgün koşulları sebebiyle bir takım riskleri sürekli olarak bünyesinde barındırmaktadır. Son yıllarda kanatlılarda görülen salgın hastalıklar, tesislere zarar veren doğal afetler, üreticiye sektörün karşı karşıya olduğu yapısal riskleri tekrar hatırlatmıştır. Buna rağmen Türkiye tavukçuluk sektörü 2010 yılında görece başarılı bir performans sergilemiştir. Sektörün yapısal sorunlarından biri olan tüketim yetersizliği konusunda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Özellikle kırmızı et sektörünün gerilemesi ve buna paralel olarak gelişen fiyat artışları daha fazla sayıda tüketiciyi ucuz ve kaliteli bir besin alternatifi olarak beyaz ete yönlendirmiştir. 2009 yılında 17,33 kg/yıl olan kişi başına tüketim oranı, 2010 da 19,40 kg/yıla yükselmiştir. Avrupa Birliği standartlarında üretim kalitesiyle ihracat pazarının hızla büyüyen şirketi, Şeker Piliç İç tüketimin yanı sıra ihracat kapasitesinde de kayda değer bir artış gözlenmiştir. Türkiye nin kanatlı eti ihracatı 2008 yılında kazandığı ivme ile son 3 yıldır düzenli olarak artış göstermiştir. Bu tarihten başlayarak ihracatımızın tavuk eti ağırlıklı bir gelişme içinde olduğunu, buna bağlı olarak ihracat değerinde de geçmiş yıllara oranla çok daha iyi seviyelere ulaşıldığını söylemek mümkündür. 2010 yılında Türkiye nin toplam kanatlı et ihracatı 115.096 tondan, 151.243 tona yükselmiştir. Son yıllarda ithalat kotasını azaltan Rusya pazarına karşılık,
15 İran ın pazarının açılması ihracata yeni bir ivme kazandırmıştır. 2010 yılının son beş ayında İran a başlayan ihracat yıl sonunda 4,6 bin tona ulaşmıştır. Sürdürülebilir büyüme stratejisiyle hareket eden ve kriz dönemindeki tedbirli tutumu ve akılcı politikalarıyla gelişmesini sürdüren Şeker Piliç, 2010 yılında son birkaç yıldır sürdürdüğü yatırımlarının sonuçlarını almaya başlamıştır. Yıllık üretim kapasitesini 30.000 tondan 90.000 tona çıkarmayı başaran Şirketimiz, 2011 yılında bu rakamı 115.000 tona yükseltmeyi planlamaktadır. 2010 yılı itibarıyla 180.000 adet civarında gerçekleşen günlük kesim rakamının ise gelecek yıl 225.000 e çıkarılması planlanmaktadır. Yeni yatırımlara rağmen toplam özsermayesini koruyan Şirketimiz, 2010 yılında özsermaye kârlılığını %0,62 seviyesine çıkarmıştır. Satışların maliyete oranını 0,79 dan, 0,88 seviyesine çıkarmış, mevcut verimliliğini artırmıştır. Halka açık bir şirket olması sebebiyle sektörde fark yaratan Şeker Piliç in piyasa değeri 2010 yılında 96.800.000 TL ye ulaşmıştır. Sağlıklı ve güvenli gıda üretiminde öncü bir konuma sahip olan ve 2010 yılında Türkiye Gıda Sanayii İşverenler Sendikası nın bu alanda ödüle layık gördüğü Şeker Piliç, üretimini yeni ürünler ve fonksiyonel gıda üzerinde yoğunlaştırmayı planlamaktadır. Tüketiciye sağlık ve güvenin yanı sıra geniş bir ürün yelpazesi sunan Şirketimiz, önümüzdeki süreçte özellikle işlenmiş ürünler üzerinden katma değer yaratmayı hedeflemektedir. ihracat kapasitesinin de önümüzdeki yıl artış göstereceğine işaret etmektedir. 54 ilde 37 bayi ve 46 tali bayiyle Türkiye nin dört bir yanına hizmet sunan Şeker Piliç, Şeker markasıyla Türkiye nin önde gelen gıda üreticilerinden biri olmayı hedeflemektedir. Önümüzdeki dönemlerde beyaz et sektörüne ek olarak diğer besin maddelerinin üretimine geçmeyi planlayan Şeker, ürün çeşitliliğini artırmaya devam edecektir. Şeker Piliç markasını istikrarlı adımlarla ileri hedeflere taşıyan alanında uzman çalışanlarımıza, müşterilerimize ve sosyal faaliyetleriyle markamıza değer katan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkürlerimizi sunarız. Ali Bor Yönetim Kurulu Başkanı Son birkaç yıldır sürdürdüğü yatırımlarının sonuçlarını 2010 yılında almaya başlayan Şeker Piliç, yıllık üretim kapasitesini 30.000 tondan 90.000 tona çıkarmayı başarmıştır. 2011 yılında bu rakamı 115.000 tona yükseltmeyi planlamaktadır. Yeni yılda yeni hedeflere doğru 2011 yılında üretim kapasitesini daha da artırmayı planlayan Şeker Piliç, ihracat alanında yeni oluşan talepleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Özellikle, İran, Irak ve Almanya gibi ülkelerden gelen talepler, Şirket in
16 Yönetim Kurulu Ali Bor Yönetim Kurulu Başkanı 1947 yılında Bandırma da doğdu. Ortaöğrenimini Bandırma da tamamladı; daha sonra iş hayatına atıldı. 1969 yılında tavukçuluk sektörü ile ilgili çalışmalara başladı. Şeker Piliç A.Ş. nin kurucu ortaklarından ve Yönetim Kurulu Başkanı olan Ali Bor, aynı zamanda Şeker Su Ltd. Şti., Bor Petrol Ltd. Şti. kurucu ortaklarından ve Altın Bahçe A.Ş. nin de kurucu ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı dır. Ayrıca Batıkap Ambalaj Ltd. Şti. firmasının kurulmasına da büyük destek vermiştir. Birçok dernek ve vakıfta görev almış ve kuruculuğunu üstlenmiştir. Bandırma Sanayici ve İş Adamları Derneği nin kurucularındandır. Balıkesir Bandırma Üniversitesi ne destek olmakla birlikte, Yüksek Öğrenim Vakfı nın 2. Başkanlığını yürütmektedir. Osman Bor Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı 1951 yılında Bandırma da doğdu. 1970 yılında Endüstri Meslek Lisesinden mezun oldu. Şeker Piliç in kurucu ortaklarından olan Osman Bor, Şirket in Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığını yürütmekle birlikte, Şeker Su Ltd. Şti., Bor Petrol Ltd. Şti. kurucu ortaklarındandır. Aynı zamanda Batıkap Ambalaj Ltd. Şti. firmasının kurulmasına da büyük destek vermiştir. Bandırma Kültür Eğitim Vakfı nın ve daha birçok sosyal amaçlı kulübün Yönetim Kurulu Üyeliğini yapmaktadır. Ruhper Bor Yönetim Kurulu Üyesi 1960 yılında Bandırma da doğdu. Ortaöğrenimini Bandırma da tamamladı. 1978 yılında Şeker Piliç kurucularından Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Osman Bor ile evlendi. Üç çocuk annesi olan Ruhper Bor, Şeker Piliç ve Yem San. Tic. A.Ş., Safir Araç Kiralama Ltd. Şti., Bor Petrol Ltd. Şti. ve Batıkap Ltd. Şti. nin kurucu ortaklarındandır. Birçok sosyal amaçlı faaliyetin yanı sıra, Bandırma Lions Kulübü, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği ve çeşitli kulüplerin ve sosyal derneklerin Yönetim Kurulu Üyeliğini yapmaktadır.
Güçlü ekiple entegre büyüme Şeker Piliç, 2010 yılında üretim tesislerinden, arıtma tesislerine, satış ve pazarlama çalışmalarından Ar-Ge çalışmalarına kadar pek çok alanda altyapı yatırımlarını, teknolojik yenileme ve iyileştirme faaliyetlerini sürdürmüştür. Yeni ufuklara açılırken, ilkelerini, değerlerini ve ilk günkü heyecanını koruyan Şeker Piliç, Türkiye nin öncü gıda firmalarından biri olma yönünde hızlı adımlarla ilerlemektedir.
18 ÜST YÖNETİM Cavit Ayvaz Genel Müdür Emre Bor Genel Müdür Yardımcısı (Kurumsal ve Mali Hizmetler) Betül Demirel Genel Müdür Yardımcısı (Satış ve Pazarlama) Elif Bor Bekdemir Kurumsal Hizmetler Koordinatörü Kaan Bor Pazarlama Koordinatörü Hakan Bor Satış Koordinatörü Fazıl Özpolat Denetim Kurulu Başkanı Av. Özkan Kabasakal Hukuk Müşaviri Arif Keskin Canlı Faaliyetler Koordinatörü Barış Alpay Kesim Tesisleri Koordinatörü Onur Kütüklü Bayiler Grup Satış Müdürü Birol Özel Şubeler Grup Müdürü
19 Mercan Öncel Pazarlama Müdürü Ali Can Muhasebe Müdürü Fatma Pınar Gürsoy Finans Müdürü Haldun Tunca Satınalma Müdürü Ülkü Kılıç İnsan Kaynakları-İdari ve Sosyal Hizmetler Müdürü Esra Baykal Kurumsal İletişim Müdürü Cihad Turan Yem Tesisleri Müdürü Recep Aksoy Kuluçka Müdürü Mehmet Batur Broiler Üretim Müdürü Ersin Levent Esmer Yönetim Sistemleri ve Ar-Ge Müdürü Özgür Kaplan Planlama Lojistik Müdürü
KAŞARLI ŞEKER SCHNITZEL SARMA Sebzeleri ince ve uzun şeritler halinde kesip, kızartın; Şeker schnitzellerin içerisine yerleştirerek baharatlayın, sarma şeklinde sarıp tepsinin içerisine yerleştirin. Şeker schinitzellerin üzerine dilim kaşarları yerleştirin. Son olarak sulandırdığınız salçayı Şeker schnitzellerin üzerine dökün ve defneleri yerleştirin kırmızı ve yeşil biber ile süsleyerek fırında 30-40 dakika pişirin. Malzemeler: Yarım kilo Şeker schnitzel, 1 adet kabak, 1 adet patlıcan, 1 adet havuç, 1 yemek kaşığı salça, 3-4 adet defne yaprağı, kekik, pul biber, karabiber, tuz, 10 dilim taze kaşar peyniri, kızartmak için 1 su bardağı sıvı yağ, süslemek için kırmızı ve yeşil biber
ŞEKER İN ÖDÜLÜ Şeker Piliç 2010 yılında Tarım Bakanlığı nın Türkiye nin en başarılı gıda firması ödülüne layık görüldü.
22 TAVUKÇULUK SEKTÖRÜ Beyaz et, ucuz ve sağlıklı bir gıda alternatifi Ülkemiz tavukçuluğu hayvancılık alanında en hızlı gelişen sektörlerden biridir. Modern teknolojiyi uygulama konusunda gelişmiş ülkeler seviyesinde entegre tesislere sahiptir. 1950 den itibaren gelişmeye başlayan,1970 li yıllardan sonra ticari nitelikli işletmelere dönüşen tavukçuluk sektörü, 1980 den sonra damızlıkçı işletmelerin kurulmaya başlamasıyla bugün ülke ihtiyacının yanı sıra oldukça büyük bir ihracat kapasitesine ulaşmış durumdadır. Tüketiciye görece ucuz ve kaliteli gıda alternatifleri sunan kanatlı sektörü son yıllarda ülke çapında önemli bir gelişme göstermiştir. Özellikle üretim miktarında 1990 lı yıllardan bu yana büyük artışlar gözlenmiştir. 1990 yılında 217 bin ton seviyesinde olan kanatlı üretimi, 2000 yılında 752 bin ton, 2007 yılında 1.100.000 ton üretim seviyesine ulaşmıştır. Üretimin içeriğini ağırlıklı olarak piliç eti oluşturmaktadır. Piliç etini son yıllardaki üretim artışıyla hindi eti, çıkma tavuk ve diğer kanatlı etleri takip etmektedir. Etlik piliç üretimi, Marmara, Ege, İç Anadolu, Batı Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde yoğunlaşmış durumdadır. Bu bölgelerin büyük yerleşim merkezlerine yakınlığı nedeniyle tüketimin fazla olması, enerji temininin daha kolay olması, iklim, coğrafi yapı uygunluğu ve ulaşım olanaklarının kolaylığı yoğunlaşmaya etki eden başlıca unsurlar olarak sıralanabilir. Türkiye Kanatlı Eti Üretimi Köy ve Yum. Tavukları Diğer Yıllar Piliç Eti Hindi Eti Kanatlı Eti Toplam 1990 162.569 0 54.190 216.759 1995 313.154 2.646 101.739 417.539 2000 662.096 23.265 67.021 752.382 2001 592.567 38.991 41.813 673.371 2002 620.581 24.582 60.043 705.206 2003 768.012 34.078 51.255 853.345 2004 940.889 46.248 58.295 1.045.432 2005 978.400 53.530 52.850 1.084.780 2006 945.779 45.750 40.250 1.031.779 2007 1.012.000 33.000 55.000 1.100.000 2008 1.170.000 35.000 57.000 1.262.000 2009 1.250.000 30.000 60.000 1.340.000 2010 1.430.000 30.000 60.000 1.520.000 Kaynak: BESD-BİR 2002-2011 Kanatlı Eti Tüketim Projeksiyonu (kişi başı/kg) 30 25 20 15 10 5 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 AB-25 23,1 23,1 23,1 23,5 23,8 24,1 24,1 24,3 24,5 24,8 Türkiye 10,53 13,04 13,10 13,97 13,29 15,58 15,70 17,92 19,41 21,02
23 Küresel ekonomik kriz ortamında kanatlı eti tüketimi AB ülkelerinde değişim göstermezken, Türkiye de düzenli bir artış göstermiştir. Buna paralel olarak, sektörel performans da yükselmiştir. toplam kanatlı eti üretimi (milyon ton) %13 2010 1,52 2009 1,34 kişi başı kanatlı eti tüketimi (kg) %12 2010 19,41 2009 17,92 Kanatlı eti ve yumurta ülkemiz insanlarının dengeli beslenmeleri için stratejik öneme sahiptir. 2008 yılında gerek sektörün içine girmiş olduğu kriz ve gerek dünya genelinde yaşanan ekonomik kriz, tavukçuluk sektöründe de olumsuz etkiler yaratmıştır. Ancak, gıda sektörü temel tüketim ihtiyaçlarına yönelik hizmet verdiğinden, küresel krizin etkileri tavukçuluk sektöründe diğer sektörlere göre daha sınırlı düzeyde seyretmiştir. Küresel ekonomik kriz ortamında kanatlı et tüketimi AB ülkelerinde değişim göstermezken, Türkiye de düzenli bir artış göstermiştir. Ülkemizde, Avrupa ve Ortadoğu nun en modern kanatlı kombinalarına sahip etlik piliç entegrasyonları bulunmasına rağmen, ihracat kapasitesi istenilen düzeyde kullanılamamaktadır. Yakın çevremizde yer alan ve dünyanın en büyük kanatlı ithalatçıları konumunda olan Bağımsız Devletler Topluluğu ve Ortadoğu ülkeleri gibi pazarların daha etkin bir biçimde değerlendirilmesi ülkemiz kanatlı sektörüne önemli katkılar sağlayacaktır. Yakın zamanda açılan AB pazarı ise ithalata belli koşullar getirmiştir. Şeker Piliç in de aralarında olduğu uygunluk standartlarını yerine getiren birkaç firma, AB ülkelerine ithalat gerçekleştirmektedir. Piliç, diğer kanatlıların ve aynı zamanda yumurta üretiminin artırılması, özellikle ülkemizde kırmızı ette yaşanan gerilemenin yarattığı hayvansal protein açığının kapatılması açısından büyük önem taşımaktadır. Üretimdeki artış önümüzdeki süreçte ihracatı da teşvik edecektir. Tavukçuluk sektörü Türkiye için her yönüyle katma değer sağlamaya devam edecektir.
24 TAVUKÇULUK SEKTÖRÜ Son yıllarda artan iç tüketim talebinin yanı sıra, Ortadoğu, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Avrupa da açılan yeni ihracat pazarları da tavukçuluk sektörünün gelişimine olumlu yönde katkı sağlamıştır. Türkiye nin Kanatlı Eti İhracatı Değeri Yıllar Ton Dolar Dolar/Ton 2000 1.850 2.556.580 1.382 2001 12.683 8.923.426 704 2002 6.716 6.925.821 1.031 2003 9.370 8.425.967 899 2004 11.711 11.604.665 991 2005 29.261 25.005.223 855 2006 18.976 17.135.595 903 2007 25.542 22.980.053 900 2008 50.236 61.258.883 1.219 2009 82.585 122.241.773 1.480 2010 116.011 191.350.943 1.649 Kaynak: DTN ve İhracatçı Birlikleri 2010 Kanatlı Eti İhracatı (ABD doları) Tavuk Eti Tavuk Ayağı Hindi Eti İleri İşlenmiş Ocak 11.226.909 2.446.803 62.215 1.374.733 Şubat 11.014.335 2.635.221 42.964 1.355.927 Mart 10.250.652 3.722.855 107.447 1.805.404 Nisan 11.873.998 3.832.362 19.002 1.937.218 Mayıs 12.663.494 3.472.740 80.333 1.667.812 Haziran 10.890.178 2.211.998 27.376 1.814.540 Temmuz 12.474.050 1.005.477 18.954 2.340.316 Ağustos 14.658.606 3.190.802 23.999 2.191.542 Eylül 14.182.444 4.029.335 82.424 1.728.439 Ekim 18.518.955 4.350.407 75.534 2.925.826 Kasım 17.060.519 2.554.932 262.471 1.533.867 Aralık 22.915.901 3.634.144 174.722 2.074.274
25 Kanatlı Etinde Üretim Kalitesi Kanatlı eti üretiminde ülkemizin teknoloji düzeyi Avrupa Birliği standartlarına ulaşmıştır. 2003 yılı Eylül ayında AB den gelen teknik heyet, altı kesimhaneyi incelemiş ve standartlara uygunluk bakımından olumlu rapor vermiştir. Bu raporda, AB nin piliç eti ithalatı yapması uygun görülen üçüncü ülkeler listesine, Türkiye nin de girebileceği net olarak ifade edilmiştir. 2005 yılının Ocak ayında başka bir teknik heyet ülkemize gelmiş, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı nın AB ye gönderdiği Kalıntı İzleme Planı nın ülkemizdeki uygulamalarını incelemiştir. Laboratuvarlarda ve işletmelerde tetkikler yapılmış, ilaç, hormon ve ağır metal kalıntılarının tespiti için Bakanlığın mevcut uygulamaları ile AB ye gönderilen Kalıntı İzleme Planı na uygunluk irdelenmiştir. AB Heyeti, kalıntı izleme konusunda sağladığı gelişmelerden dolayı Bakanlığa takdirlerini iletmiştir. İnceleme heyeti Nisan 2005 tarihli final raporunda vurguladığı, Kalıntı kontrolleri için, genel anlamda AB şartlarıyla uyumlu bir çerçeve artık mevcuttur ibaresiyle olumlu görüş bildirilmiştir. AB Komisyonu Halk Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü (SANCO) yetkilisinin açıklamalarına göre, üye ülke temsilcilerinden oluşan Gıda Zinciri ve Hayvan Sağlığı Daimi Komitesi nin 24 Ocak 2006 tarihli toplantısında Süt ve süt ürünleri ile Kanatlı eti ve ürünleri başlıklarında Türkiye nin, kalıntı izleme planlarının kabul edilen 3. ülkeler listesine dahil edilmesinin uygun görüldüğü belirtilmiştir. Karar, AB Resmi Gazetesinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ancak, ülkemizde Ekim 2005 te ve sonrasında görülen tavuk vebası vakaları nedeniyle ihracat kapandığı için bu olumlu gelişme daha ileri aşamalara taşınamadan beklemeye alınmıştır. 2007 yılı Nisan ayında yeni bir AB denetleme heyeti ülkemize gelmiştir. FVO uzmanları sekiz kanatlı kesimhanesinin ileri işleme bölümlerini incelemekle birlikte, ülkemizde görülen Avian Influenza ve Newcastle vakalarıyla ilgili alınan önlemleri ve laboratuvar kayıtlarını gözden geçirmişlerdir. İnceleme sonrası düzenlenen raporda, kesimhanelerin AB standartlarında üretime devam ettikleri, bir kez daha ifade edilmiştir. Söz konusu raporda, laboratuvarlarda ve Newcastle hastalığı ile mücadelede tespit edilen bazı eksikliklerin Bakanlık aracılığıyla tamamlanması istenmiştir. Türkiye nin Kanatlı Eti İhracatı Değeri (ton) %41,4 2010 116.011 2009 82.585 2008 2007 2006 türkiye kanatlı eti ihracatı (milyon abd doları) %56 2010 191 2009 122 2008 61 2007 2006 17 50.236 25.542 18.976 23
26 TAVUKÇULUK SEKTÖRÜ Doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 500.000 kişiye istihdam olanağı sağlayan tavukçuluk sektörü, emek yoğun niteliği ve artan üretim kapasitesiyle ülkemizin istihdam yaratan belli başlı sektörleri arasında yer almaktadır. Ekonomik Katkı ve İstihdam Emek yoğun bir sektör olan tavukçuluk sektörü, ülkemizin önemli ölçüde istihdam yaratan sektörleri arasında yer almaktadır. Genel olarak kanatlı sektöründe, hammadde üreticisi çiftçi, sektörle ilgili esnaf, yem, ilaç-aşı, yan sanayi, nakliye, pazarlama dalları dahil yaklaşık 500.000 kişinin istihdam edildiği tahmin edilmektedir. Bu kişilerin ortalama dört kişilik bir aileye sahip oldukları varsayıldığında, yaklaşık 2 milyon kişinin geçimini bu sektörden sağladığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Sektörde kayıtlı olarak 11.020 adet etlik piliç kümesi, 12.650 adet broiler, 2.800 adet yumurta kümesi mevcuttur. Son yıllarda yapılan yatırımlarla artan üretim kapasitesi, ülkemizin başlıca ekonomik sorunlarından biri olan istihdama önemli katkı sağlamıştır. Gerek artan üretim kapasitesi, gerekse sektörün emek yoğun niteliği, sektörün istihdam kapasitesini artırıcı unsurların başında gelmektedir. Kanatlı sektörünün diğer istihdam yaratan sektörlerden önemli bir farkı, üretimin coğrafi yapılanmasından kaynaklanmaktadır. Genel olarak kırsal bölgelerde kurulan işletmeler, Türkiye deki istihdam profilinin başlıca sorunları arasında yer alan tarımsal işsizliği önleme konusunda da olumlu katkı sağlamaktadır. Kanatlı üretim sektörü, verimliliği ve insan gücü azalan tarımsal alanlara yeni bir dinamizm getirmiştir. Böylelikle, söz konusu bölgelerdeki nüfusun kentsel alanlara göç etme eğiliminin de belli ölçüde önüne geçmiştir. Yıllık 3 milyar ABD doları civarında bir ciroya sahip olan sektörün, önümüzdeki süreçte ivme kazanarak büyümesi, ülke ekonomisi açısında da katma değer sağlayacaktır. İstihdam ve vergiler aracılığıyla ülkemiz ekonomisine değer katan sektör, nüfusun gelir seviyesi düşük geniş bir kesimine, besin değeri yüksek, kaliteli ve ucuz gıda temin ederek uzun vadede büyük katkı sağlamaktadır. Bütün bu nedenlerden ötürü, kanatlı ve yan ürünleri sektörünün gelişimine destek olmak, aynı zamanda ülkemiz ekonomisine ve insanımızın yaşam kalitesine sahip çıkmak anlamına gelmektedir. Sektörün mevcut sorunlarına çözüm üretilmesi bu noktada önem taşımaktadır. Yıllık 3 milyar ABD doları civarında bir ciroya sahip olan sektörün, önümüzdeki süreçte ivme kazanarak büyümesi, ülke ekonomisi açısında da katma değer sağlayacaktır.
27 Türkiye de tavukçuluk sektörünün yaşadığı sorunların bir kısmı toplumsal nitelikte olup, tüketici alışkanlıklarıyla ilişkilidir. Piyasa mekanizmalarından kaynaklanan diğer sorunlar ise, yine piyasa mekanizmaları içinde çözüme kavuşturulmayı beklemektedir. Sorunlar Ülkemizdeki kanatlı üretimi son yıllarda önemli gelişmeler kaydetmekle birlikte henüz bazı sorunlarına çözüm bulabilmiş değildir. Tüketimin yetersizliği, tesislerdeki bazı eksiklikler ve yetersizlikler, denetim sorunları ve ihracattaki sıkıntılar bu sorunların başında gelmektedir. Bu sorunların bazıları yapısal nitelikte olup toplumsal alışkanlıklarla ilgilidir, bazıları ise piyasa koşullarının ürettiği sorunlardır. Piyasa koşullarından kaynaklanan sorunlara yine piyasa mekanizmaları içinde bazı çözümler ya da alternatifler üretmek mümkündür. Yapısal nitelikteki sorunlar ise piyasa dışı bazı mekanizmaların devreye girmesini gerektirmektedir. Tüketimin Yetersizliği: Ülkemizdeki tavuk eti ve yumurta tüketim seviyesi, Avrupa ülkelerinden çok düşüktür. Gelişmiş ülkelerde kişi başına tavuk eti tüketimi 15 ile 27 kg/yıl iken, ülkemizdeki tüketim ancak 2008 yılında 15,7 kg/yıla ulaşabilmiştir. Yumurta tüketiminde de aynı durum gözlenmektedir. Ülkemizde kişi başına yumurta tüketimi 165 adet/yıl dolaylarındayken, Avrupa ülkelerinde bu sayı 200 ile 250 adet/yıl arasında değişmektedir. Tüketimi ve aynı zamanda üretimi olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında, hastalıklar (Avian Influenza, Newcastle), son yıllarda görülen kene faktörü ve girdi maliyetlerinin yüksekliği gelmektedir. Bayram ve tatil gibi unsurlar tüketici alışkanlıkları üzerindeki etkisini sürdürürken, nüfus artışı, şehirleşme hızı, milli gelirdeki artış, ambalaj ve ürün çeşitliliği gibi faktörler tüketim kapasitesine olumlu yansıyan faktörler arasında öne çıkmaktadır. Üretim Sorunları: Etlik piliç ve yumurta üretiminde karşılaşılan en büyük sorun, ürün maliyetlerinin yüksekliğidir. Üretim maliyetlerinin %70 ini yem bedeli oluşturmaktadır. Özellikle kanatlı yemlerinin ana hammaddeleri olan mısır, soya küspesi, balık unu ve vitamin premiksleri büyük oranda ithalat yoluyla temin edilmektedir. Bu hammaddelerin yemlerdeki oranı, etlik yemlerinde %85 lere, yumurtacı yemlerinde ise %50 lere ulaşmaktadır. Ülkemizde yem hammaddelerinin yüksek fiyatlarla üretilmesi nedeniyle kanatlı beslenmesinde kullanılan fabrika yemleri fiyatları da yüksek olmakta, bunun sonucu olarak kanatlı ürün maliyetleri yükselmektedir. Bunun yanı sıra, KDV oranlarının %8 gibi yüksek bir oranda tutulması da iç pazarda, vergilerini ödeyen üretici için maliyeti artıran bir unsur oluşturmaktadır. Damızlık üretimi sektörün bir başka önemli sorunudur. Tavukçuluk sektöründeki tüm gelişmelere rağmen damızlık konusundaki dışa bağımlılık halen devam etmektedir. İthalata bağımlı sektörde olası bir ambargo veya karantina uygulaması durumunda, üretim miktarlarında büyük düşüşler yaşanması söz konusudur.
28 TAVUKÇULUK SEKTÖRÜ Türkiye tavukçuluk sektörünün önemli sorunlarından biri olan tüketim düzeyi son yıllardaki artış sayesinde iyileşme belirtileri gösterirken üretim, denetim, düzenleme, tesis eksikliği ve ihracat alanlarındaki sorunlar devam etmektedir. Tesis Eksikliği: İleri teknolojiyle donatılmış ülkemiz tavukçuluk tesisleri etkin ve verimli çalışmalarını sürdürmesine rağmen, üretimden maksimum fayda sağlanması ek birtakım tesislerin kurulmasını gerektirmektedir. Tavukçuluk ürünlerini işleyen sanayi tesislerinin yetersiz olması, önemli bir eksiklik olarak sektörün verimliliğini ve kâr marjını etkilemektedir. Bu noktada, yumurta sarısının sıvı veya kurutularak pasta sektörünün talebine uygun hale getirilmesi, tavuk etinden sosis salam gibi et mamulleri üreten tesislerin yaygınlaştırılması gerekmektedir. Denetim ve Düzenleme Eksikliği: Ülkemizdeki tavukçuluk tesisleri, iç pazar talebinin ihtiyacının üzerinde üretim yapabilecek ve üretim fazlasını da ihraç edilecek kapasiteye sahiptir. İhracat olanaklarının kısıtlandığı durumlarda iç pazar, üretilen ürünü tüketememekte ve bu da krize yol açmaktadır. Bu durum, piyasaya yeni girecek üreticiler konusunda sınırlayıcı bazı düzenlemelere gidilmesini zorunlu hale getirmektedir. Yeni üreticilerin düzenlenmesinin yanı sıra mevcut üreticilerin de özellikle hijyen yönünden daha sıkı denetlenmeleri gerekmektedir. Birinci derecede korunma gerektiren, büyük yatırımlarla kurulan grand parent veya parent stock ile kuluçka işletmelerinin çevrelerinde belli bir tampon bölge oluşturulması, bu bölgeye hijyenik hassasiyet derecesi düşük, kesimhaneler, broiler ve yumurta üretim kümesleri kurulmasına izin verilmemesi gerekmektedir. Sektörün güvenliği ve tüketicinin sağlığı için biyogüvenlik önlemlerine azami önem verilmelidir. İhracatta Yaşanan Sorunlar: Yetersiz ihracat desteği sektördeki ihracat sorunlarının başında gelmektedir. Piliç etinde ihracat iadesinden ele geçen net miktarın 26 ABD doları/ ton olması, ihracatın önündeki en büyük engellerden biridir. ABD piliç eti ihracatına 600 ABD doları/ton, AB ise 300 avro/ton destek uygulamaktadır. Bu yüksek destekler himayesindeki ülkelerle Türkiye kanatlı sektörünün rekabet etmesi ve ihracatını geliştirmesi mümkün değildir. Maliyetlerin yüksekliği sebebiyle, Türkiye kanatlı sektörü Bağımsız Devletler Topluluğu ve Ortadoğu gibi büyük ithalatçıların sağladığı pazar fırsatlarından yeterince faydalanamamaktadır. Son yıllarda yapılan bazı çalışmalara rağmen, ülkemiz tavukçuluk sektörünün sorunları devam etmektedir. Üretimi daha sağlıklı ve verimli kılmak, piyasayı daha etkin bir duruma getirmek ve ihracat pazarındaki konumumuzu güçlendirmek açısından bu sorunların çözümü büyük önem taşımaktadır.
29 Yapılan Çalışmalar ve Gelişmeler 1980 li yıllardan bu yana yapılan bazı çalışmalar ve verilen destekler, sektörün tüm sorunlarını çözmese bile gelişimine önemli ölçüde katkı sağlamıştır. Özellikle sektörün modern standartlara kavuşması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi yönünde getirilen yeni düzenlemeler olumlu sonuçlar vermiştir. 1986 yılında yürürlüğe giren Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu uygulaması ile sektörde, büyük kapasiteli kümesler yapılmasının önü açılmıştır. Bu sayede, güçlü entegrasyonların ve ileri teknolojilerin kullanıldığı modern tesislerin kurulması mümkün hale gelmiştir. Tesislerin modernleşmesi süreç içinde verimliliği artırdığı gibi, sektörün özellikle yüksek teknoloji ve kalite standartlarında ürün talep eden Avrupa ülkelerine açılmasını da kolaylaştırmıştır. Üretim girdilerinin maliyeti yükseltmesi sektörün halen başat sorunlarından birini oluşturmaktadır. Enerji ve yem maliyetlerinin yüksekliği, üretimin yanı sıra ihracat potansiyelini de olumsuz yönde etkilemektedir. Bu sorunlara yönelik olarak sektör üreticileri siyasi karar alıcılarla sürekli iletişim halindedirler. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nezdindeki girişimler sonucu elektrik tarifeleri yönetmeliğinde değişiklik yapılarak kümes hayvancılığında indirimli elektrik aboneliği olanağı sağlanmıştır. Sektörün üretim girdisi temelindeki bir diğer önemli sorunu olan hammadde sıkıntısı konusunda da bazı önemli adımlar atılmıştır. Yapılan düzenlemeler sonucunda, hayvancılık sektörünün temel girdisi olan yem hammaddesi arpa, mısır gibi tahıllar, TMO stoklarından uygun koşullarla temin edilmektedir. Mevcut stoklar sektörün tüm ihtiyacını karşılayamadığından, bu alandaki üretimi teşvik edici önlemlerin alınması ve KDV oranlarının makul seviyelere çekilmesi, sektörün önümüzdeki süreçte azımsanmayacak katma değerler üretebilmesini sağlayacaktır. Diğer taraftan, mevcut koşullarda üreticilerin ithal etmek zorunda oldukları ithal yemler konusunda bazı kolaylıklar sağlanmıştır. İthal yem hammaddelerinde, gümrük vergileri mevsime göre düzenlenerek, çiftçilerimiz mağdur edilmeden sektörün yem ihtiyacı karşılanmaktadır. Kanatlı etinin yanı sıra sektörün önemli üretim ayaklarından biri olan yumurtacılık konusunda da özellikle pazarlama noktasında bazı sıkıntılar yaşanmaktadır. Son yıllarda yumurta üreticilerinin pazarlamada karşılaştıkları engellerin aşılması için sektör temsilcilerinin de katıldığı toplantılar yapılarak çözüm yolları aranmış ve yumurta üreticilerinin ihracat olanakları bu yolla artırılmıştır. Üreticilerin piyasayı düzenleyici ve siyasi karar alıcı aktörlerle sürekli iletişimi ve iş birliği, sektörün ülke ekonomisi açısından daha büyük girdiler üretebilmesini sağlayacaktır.
ŞEKER SARMAŞIK İnce kıyılmış maydanoz, tereyağı, karabiber, kekik ve kırmızı biberi güzelce karıştırın. Elde edilen karışımı Şeker göğüs içerisine yayın ve rulo şeklinde sarın. 2 şer santimetre aralıklarla kesin. Diğer tarafta iyice ezilen sarımsak, limon suyu ve un karışımından sos hazırlayın. Kesilen küçük Şeker piliç rulolarının her tarafını hazırlanan sosa bulayın. Alternatifli olarak fırın veya ızgarada pişirin veya galeta ununa bulanarak kızgın yağda kızartın. Püre ile servis yapın. Malzemeler: 500 gr. Şeker göğüs (inceltilerek dövülmüş), 2 yemek kaşığı tereyağı, 1 demet maydonoz, 1 adet limon, 1/2 su bardağı süt, 6-7 diş sarımsak, galeta unu, 4-5 adet patates, tuz, karabiber, kekik, kırmızı biber 1 adet domates, 1 adet yeşil sivri biber, 1 adet kırmızı biber, 3 yaprak yeşil salata, kürdan
ŞEKER İN HEDEFİ Şeker Piliç, 2010 yıl sonu itibariyle 290 milyon TL olan toplam satışlarını, önümüzdeki yıl sonu 450 milyon TL ye yükseltmeyi hedefliyor.
Yeni ufuklara açılırken ilkelerinden ve değerlerinden ödün vermeyen Şeker, kalite ve güven anlayışı temelinde bir kurum kültürü oluşturarak faaliyet gösterdiği sektördeki diğer firmalara en iyi uygulamalarla örnek olmaktadır. Aile şirketinin tecrübesi modern yönetişimin kalitesiyle Bir aile şirketi olarak faaliyete geçen Şeker Piliç, bir yandan yılların yarattığı tecrübenin yol göstericiliğinde güvenle hareket ederken, diğer yandan modern yönetişim anlayışı ve günümüz ihtiyaçları doğrultusunda yeniden yapılanmasını gerçekleştirmiş ve kurumsal kimliğini yenilemiştir. Gelenekle geleceği buluşturan Şeker, uzman kadrosuyla yoluna devam etmektedir.
2010 Yılında Şeker Piliç 33 Katma değerli ürünlere odaklanıyoruz. Ürün çeşitliliğini artırmaya yönelik çalışmalarını sürdüren Şeker, günümüz ihtiyaçlarına uygun olarak fonksiyonel ürünlere odaklanmaktadır. 2001 yılından bu yana küresel ve sektörel düzeyde meydana gelen ekonomik krizler, Şeker Piliç in uzun bir zamandan beri hazırlıklarını yapmakta olduğu büyüme sürecine ket vurmuş ve ertelemelere sebep olmuştu. Cesur ve kararlı bir hamleyle 2007 yılından bu yana girişilen yatırımlar, 2010 yılı itibarıyla sonuçlarını vermeye başlamıştır. Bu sebeple, 2010 yılı Şirket için uzun zamandır beklenen hasat mevsimine işaret etmektedir. 2010 yılında sonuçları alınan yatırımlarımlar arasında, Eskişehir deki yeni damızlık çiftliği, üretim tesislerindeki teknoloji ve kapasite yenileme çalışmaları ve yeni açılan şubeler bulunmaktadır. Özkaynaklarıyla büyüyen Şeker Piliç, akılcı kararlarıyla piyasanın sunduğu olanaklardan da yararlanabilmiştir. Avrupa da düşen makine fiyatları fırsatını değerlendiren Şirket, yatırımlarına yenilerini eklemiştir. Yapılan yatırımlar sonucunda Şeker Piliç, 2010 yılında yıllık üretim kapasitesini 30 bin tondan 90 bin tona çıkarmıştır. Saatlik tavuk kesim adedini ise, 8.000 den 20.000 e yükseltmiştir. Artan üretimle birlikte Yem Fabrikası kapasitesini 40 ton/saatten 60 ton saate çıkaran Şirket, atık tesislerinin de kapasitesini genişletmiştir. Bunlara ek olarak, 2010 yılında faaliyete geçen modern teknolojiyle donatılmış yeni kesim tesisi Şirket in gurur kaynağı olmuştur. Bunu yanı sıra, mevcut insan kaynağını da artıran Şirket in çalışan sayısı 1.498 e yükselmiştir. Böylelikle Şeker Piliç, 2010 yılında da entegre bir büyüme grafiği çizmiştir. Katma değerli ürünlere odaklanıyor Tüketiciye 51 yıldır kaliteli ve lezzetli gıdalar sunan Şeker Piliç, 2010 yılında katma değerli ürünlere odaklanma kararı almıştır. Nugget, schnitzel ve benzeri işlenmiş ürünleri omega 3, omega 6 ve çeşitli besin takviyeleriyle güçlendirme çalışmalarına başlayan Şirket, yarım asrı aşan tecrübesiyle tüketiciye yeni ürünler sunmaya hazırlanmaktadır. Diğer taraftan, 2010 yılında meydana gelen bazı ekonomik gelişmeler tavukçuluk sektörünü ve dolayısıyla Şeker Piliç i de olumsuz yönde etkilemiştir. Bu nedenle eski kesim tesisinde üretim bir süreliğine durdurulmuştur. Fakat üretimin durması ve ekonomik etkiler Şeker Piliç in geleceğe dönük beklentilerini etkilememiş tam aksine eski kesimhane için modernizasyon çalışmaları başlatılarak yatırımlara devam edilmiştir. Yatırımlara paralel olarak Şeker Piliç, finansal piyasalarda da başarılı sonuçlar elde etmiştir. İMKB de işlem görmeye başladığı 2000 yılında 10.038.000 TL olan Şirket in piyasa değeri 2010 yılında 96.800.000 TL ye ulaşmıştır. Şeker Piliç in 2010 yılı verileri, önümüzdeki süreçte yatırımlarının meyvelerini toplamaya devam edeceğine işaret etmektedir.