DR. SAMİ ULUS ÇOCUK HASTANESİ ONKOLOJİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HEMANJİOMLU OLGULARIN EPİDEMİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ DUYGU DÜZCAN KİLİMCİ,GÜRSES ŞAHİN,ŞULE TOPAL,BURÇAK BİLGİN,ŞULE YEŞİL,GÜLŞAH TANYILDIZ,ALİ FET TAH
İnfantil Hemanjiom-Tanım ve Epidemiyoloji Hemanjiomlar çocukluk çağının en sık görülen benign vasküler tümörleridir. Endotelyal hücrelerin anormal poliklonal proliferasyonu ve anormal damar yapısı ile karakterize lezyonlar olan infantil hemanjiomlar (İH), vasküler neoplazmlar içinde en sık görülen neoplazmlardır. İH terimi doğumdan sonra ortaya çıkan ve mutlaka kendiliğinden gerileyen hemanjiomlar için kullanılmaktadır.
GENEL BİLGİLER- İH Epidemiyoloji İH kızlarda daha sık Eski çalışmalarda kız/erkek oranı 3:1 ya da 5:1; daha yeni çalışmalarda bu oran 1,4:1 ile 3:1 Beyaz ırkta daha sık Düşük doğum ağırlığı İH riskini artıran en önemli faktör! 1000 gr' ın altındaki preterm infantlarda sıklık %22-30 Maternal koryonik villüs örneklemesi ya da amniyosentez sonrası İH risk artışı bildirilmektedir.
GENEL BİLGİLER- İH Epidemiyoloji Diğer prenatal faktörler: ileri anne yaşı, çoklu gebelik, placenta previa preeklampsi retroplasental hematom, infarkt gibi plasental anomaliler Teorik olarak bu risk faktörlerindeki ortak mekanizma plasental hipoksi ile açıklanmaktadır.
GENEL BİLGİLER- İH Patogenez Hipoksi αhif ı (hipoksi ile indüklenen faktör) aktive eder αhif VEGF endotel proliferasyonu İnutero hipoksi DDA Hemanjiom GLUT-1 Hipoksinin önemli bir belirteci İH da
Konjenital Hemanjiom Tanım ve Epidemiyoloji İsminden de anlaşılacağı gibi, konjenital hemanjiomlar doğumda tamamen şekillenmiş olarak bulunurlar ve infantil hemanjiomlarda karakteristik olarak görülen postnatal proliferatif faz bunlarda görülmez. İH ların aksine konjenital hemanjiomların prematüre doğum ve çoklu gebelikle ilişkisi bilinmemektedir. Yine İH lardaki kız dominansının aksine, konjenital hemanjiomlar her iki cinste eşit olarak görülmektedir.
GENEL BİLGİLER- KH Patogenez Konjenital hemanjiomların patogenezi ve İH larla olan ilişkisi çok az anlaşılabilmiştir. İH lardaki endotelyal hücrelerin bir immunohistokimyasal belirteci olan GLUT-1 negatif olmaları, konjenital hemanjiomların farklı bir antite olduğunu göstermektedir. Bu durum proliferatif fazını in utero tamamlamış bir İH olmadığını düşündürmektedir. Buna karşın, doğumda NICH ya da RICH olan çocukların, postnatal dönemde vücutlarının başka bir bölgesinde GLUT-1 pozitif IH geliştirmeleri, RICH, NICH ve İH ların, farklı moleküler fenotiplere rağmen,vasküler tümörler spektrumunun birer parçası oldukları hipotezini desteklemektedir.
GEREÇ ve YÖNTEM 2008-2015 Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi, Çocuk Hematoloji-Onkoloji polikliğine başvuran 240 hemanjiomlu çocuk Sosyal Pediatri polikliniğine başvuran 100 sağlıklı çocuk Etyolojik ve epidemiyolojik faktörler (prenatal, natal, postnatal) açısından geriye dönük olarak hastane bilgi kayıt sistemi kullanılarak dosyalarından tarandı.
Taranan etkenler: 1) Yaş 2) Cinsiyet GEREÇ ve YÖNTEM 3) Prenatal özellikler ( annenin gebelikte ilaç kullanımı, gebelikte geçirdiği hastalıklar, annede gebelikte hipo-hipertansiyon ve hiperemezis varlığı, anne ve babanın sigara kullanımı) 4) Natal özellikler (doğum ağırlığı, gestasyon yaşı) 5) Anne-baba yaşı 6) Anne-babanın hastalıkları ve kullandığı ilaçlar 7) Doğum sırası 8) Anne-baba arası akrabalık durumu 9) Ailede benzer hastalık durumu
BULGULAR Vaka grubu: 240 hemanjiomlu çocuk hasta, Kontrol grubu: 100 hemanjiomu olmayan sağlıklı çocuk Toplam 340 kişi Çalışmaya alınan 240 hemanjiomlu hastanın 157 si (%65,4 ü) kız, 83 ü (%34,6) erkekti, hemanjiomu olmayan hastaların ise 46 sı (%46) kız, 54 ü (%54) erkekti. Hemanjiyom gelişimi için kız olmak riski 2.22 kat (%95 GA, 1.38-3.57) arttırmaktaydı ve bu risk artışı istatistiki olarak anlamlı bulundu (p=0,001).
BULGULAR- Hemanjiom yerleşim yerleri 7% 2% 5% Baş-boyun 9% 22% 55% Gövde Alt ekstremite Üst ekstremite Genital Multipl
Tablo 1. olan ve olmayan olguların annelerinin gebeliğinde hipotansiyon, hipertansiyon, hiperemezis öykülerine göre dağılımı Annenin gebeliğinde hipotansiyon öyküsü Var Annenin gebeliğinde hipertansiyon öyküsü Var Annenin gebeliğinde hiperemezis öyküsü Var Olan Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA 43 197 20 220 135 105 17,9 82,1 8,3 91,7 56,3 43,8 26 74 9 91 44 56 26,0 74,0 9,0 91,0 44,0 56,0 p değeri 0,62 0,36-1,08 0,091 0,92 0,40-2,09 0,841 1,64 1,02-2,62 0,039
Tablo 2. olan ve olmayan olguların doğum sırası, anne-baba akrabalık varlığı ve ailede benzer hastalık olma durumlarına göre dağılımı Doğum Sırası Birinci Diğer(2,3,4,5) Olan Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA 120 120 50,0 50,0 28 72 28,0 72,0 p değeri 3,09 1,66-5,73 <0,001 Akrabalık 1. derece Uzaktan Ailede Benzer Hastalık Var 19 19 202 29 211 7,9 7,9 84,2 12,1 87,9 13 9 78 14 86 13,0 9,0 78,0 14,0 86,0 0,56 0,82 Ref 0,27-1,20 0,35-1,88 0,132 0,631 0,84 0,43-1,68 0,628
Tablo 3. olan ve olmayan olguların doğum zamanı ve ağırlıklarına göre dağılımı Olan Olmayan OddsRatio N % N % OR %95 GA p değeri Doğum Zamanı <37 hafta 37-40 hafta >40 hafta 45 191 4 18,8 79,6 1,7 16 78 6 16,0 78,0 6,0 1,15 1,00 0,27 0,61-2,15 Ref 0,08-0,99 0,666 0,036 Doğum Ağırlığı <2500gr 2500-4000gr >4000gr 44 182 14 18,3 75,8 5,8 8 82 10 8,0 82,0 10,0 2,48 1,00 0,63 1,12-5,50 Ref 0,27-1,48 0,022 0,286
Vakaların 114 ünde (%47,5) hemanjiom doğumda mevcuttu, bunlar konjenital hemanjiom olarak değerlendirildi. 126 sında ise (%52,5) doğumdan sonra ortaya çıkmıştı, bunlar ise infantil hemanjiom olarak değerlendirildi.
Tablo 4. İnfantil hemanjiomu olan ve olmayan olguların cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Kız Erkek Toplam İnfantil hemanjiom Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA 81 45 126 64,3 35,7 100,0 46 54 100 46,0 54,0 100,0 p değeri 2,11 1,23-3,61 0,006
Tablo 5. İnfantil hemanjiomu olan ve olmayan olguların annelerinin gebeliğinde hipotansiyon, hipertansiyon, hiperemezis öykülerine göre dağılımı Annenin gebeliğinde hipotansiyon öyküsü Var Annenin gebeliğinde hipertansiyon öyküsü Var Annenin gebeliğinde hiperemezis öyküsü Var İnfantil Hemanjom Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA 24 102 13 113 69 57 19,0 81,0 10,3 89,7 54,8 45,2 26 74 9 91 44 56 26,0 74,0 9,0 91,0 44,0 56,0 p değeri 0,67 0,35-1,25 0,211 1,16 0,47-2,84 0,740 1,54 0,90-2,61 0,105
Tablo 6. İnfantil hemanjiomu olan ve olmayan olguların doğum sırası, anne-baba akrabalık varlığı ve ailede benzer hastalık olma durumlarına göre dağılımı Doğum sırası Birinci Diğer(2,3,4,5) Akrabalık 1. derece 2. ve uzaktan Ailede Benzer Hastalık Var İnfanil Hemanjiom Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA 69 57 10 8 108 18 108 54,7 45,3 7,9 6,3 85,7 14,3 85,7 28 72 13 9 78 14 86 28,0 72,0 13,0 9,0 78,0 14,0 86,0 p değeri 2,94 1,66-5,22 0,001 0,55 0,64 Ref 0,23-1,33 0,23-1,73 0,183 0,380 1,02 0,48-2,17 0,951
Tablo 7. İnfantil hemanjiomu olan ve olmayan olguların doğum zamanı ve ağırlıklarına göre dağılımı İnfantil Hemanjiom Olmayan OddsRatio p değeri Doğum Zamanı <37 hafta 37-40 hafta >40 hafta N % N % OR %95 GA 19 105 2 15,1 83,3 1,6 16 78 6 16,0 78,0 6,0 0,88 1,00 0,24 0,42-1,82 Ref 0,04-1,26 0,735 0,071 Doğum Ağırlığı <2500gr 2500-4000gr >4000gr 20 95 11 15,9 75,4 8,7 8 82 10 8,0 82,0 10,0 2,15 1,00 0,94 0,90-5,15 Ref 0,38-2,34 0,079 0,911
Konjenital hemanjiomlu 114 vakanın 76 sı (%66,7) kız, 38 i (%33,3) erkekti. Konjenital hemanjiom gelişimi için kız olmak riski 2.34 kat (%95 GA,1,35-4,08) arttırmaktaydı ve bu risk artışı istatistiki olarak anlamlıydı (p=0,002).
Tablo 8. Konjenital hemanjiomu olan ve olmayan olguların annelerinin gebelikte hastalık varlığı ve ilaç kullanım öykülerine göre dağılımı Konjenital hemajiom Olmayan Odds Ratio p değeri N % N % OR %95 GA Gebelikte hastalık Evet Hayır Gebelikte ilaç kullanımı Var Progesteron Antibiyotik Analjezik 26 88 47 67 10 12 11 22,8 77,2 41,2 58,8 8,8 10,5 9,6 26 74 28 72 3 5 4 26,0 74,0 28,0 72,0 3,0 5,0 4,0 0,84 0,45-1,57 0,587 1,80 3,10 2,35 2,56 1,02-3,20 0,83-11,6 0,75-6,58 0,78-8,32 0,043 0,780 0,130 0,100
Tablo 9. Konjential hemanjiomu olan ve olmayan olguların annelerinin gebeliğinde hipotansiyon, hipertansiyon, hiperemezis öykülerine göre dağılımı Annenin gebeliğinde hipotansiyon öyküsü Var Annenin gebeliğinde hipertansiyon öyküsü Var Annenin gebeliğinde hiperemezis öyküsü Var Konjenital hemanjom Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA 19 95 7 107 66 48 16,7 83,3 10,3 89,7 54,8 45,2 26 74 9 91 44 56 26,0 74,0 9,0 91,0 44,0 56,0 p değeri 0,56 0,29-1,10 0,095 0,66 0,23-1,84 0,427 1,75 1,01-3,01 0,042
Tablo 10. Konjenital hemanjiomu olan ve olmayan olguların doğum sırası,anne-baba akrabalık varlığı ve ailede benzer hastalık olma durumlarına göre dağılımı Doğum sırası Birinci Diğer(2,3,4,5) Akrabalık 1. derece 2. ve uzaktan Ailede Benzer Hastalık Var Konjential Hemanjiom Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA 56 58 9 11 94 11 103 49,1 50,9 7,9 9,6 82,5 9,6 90,4 28 72 13 9 78 14 86 28,0 72,0 13,0 9,0 78,0 14,0 86,0 p değeri 2,27 1,27-4,70 0,005 0,57 1,01 Ref 0,23-1,41 0,40-2,57 0,224 0,976 0,65 0,28-1,52 0,323
Tablo 11. Konjenital hemanjiomu olan ve olmayan olguların doğum zamanı ve ağırlıklarına göre dağılımı Konjenital Hemanjiom Olmayan Odds Ratio N % N % OR %95 GA p değeri Doğum Zamanı <37 hafta 37-40 hafta >40 hafta 26 86 2 22,8 75,4 1,8 16 78 6 16,0 78,0 6,0 1,47 1,00 0,30 0,73-2,95 Ref 0,05-1,54 0,272 0,130 Doğum Ağırlığı <2500gr 2500-4000gr >4000gr 24 87 3 21,1 76,3 2,6 8 82 10 8,0 82,0 10,0 2,82 1,00 0,28 1,20-6,65 Ref 0,07-1,06 0,014 0,048
SONUÇ 1. Kız olmak hemanjiom gelişimi, infantil hemanjiom gelişimi ve konjenital hemanjiom gelişimi için istatistiksel olarak anlamlı bulundu. 2. Gebelikte ilaç kullanmak konjenital hemanjiom gelişim riskini 1,8 kat artırmaktaydı. 3. Annede gebelik sürecinde hiperemezis varlığı ile hemanjiom gelişimi ve konjenital hemanjiom gelişimi arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki mevcutken, infantil hemanjiom gelişimi ile arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmadı. 4. Birinci çocuk olmak; hemanjiom gelişimi, infantil hemanjiom gelişimi ve konjenital hemanjiom gelişimi için anlamlıydı.
SONUÇ 7. 40 hafta üzerinde doğmak hemanjiom gelişim riskini azaltıyordu. 8. DDA konjenital hemanjiom gelişimi için bir risk faktörü olarak bulundu. 9. 4000 gramın üzerinde doğmak konjenital hemanjiom gelişimi için korucuydu. 10. Hemanjiomların %54,6 sı baş boyun bölgesinde, %22 si gövdede, %8,8 i alt ekstremitede, %6,7 si üst extremitede, %2,5 i genital bölgede idi ve %5,4 hastanın multipl hemanjiomu vardı.
Teşekkürler