DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. İlknur ÖZTÜRK ÜNSAL 2. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 2017
Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; -Uygun ilacı -Uygun süre ve dozda -En düşük fiyata ve -Kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World HealthOrganiz WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985)
TÜRKİYE Sağlık Bakanlığı, akılcı ilaç kullanımı ile ilgili çalışmalar 20 yıldır sürmektedir 12 Ekim 2010 yılında Akılcı İlaç Kullanımı Birimi kurulmuştur 19 Mart 2012 İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtımı Dairesi kurulmuştur
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ Çoklu ilaç kullanımı?? İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı Klinik rehberlere uyumsuz tedavi seçimi Piyasaya yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi Uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması Bilinçsiz gıda takviyesi kullanımı İlaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi
TEDAVİ SÜRECİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması İlaçla tedavi uygulanacaksa uygun ilaçların seçimi Tedavinin maliyetinin değerlendirilmesi Tedavinin başarısı ve hastanın uyumunun değerlendirilmesi
TEDAVİ SÜRECİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Çoklu ilaç kullanımlarında ilaç etkileşimlerinin öngörülmesi Her bir ilaç için uygun dozun, uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin yazılması Güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalı Hasta ve hasta yakını tedavi hakkında bilgilendirilmeli
Diyabeti olan kişi sayısı 1980'de 108 milyon iken 2014 yılında 422 milyona yükseldi 18 yaş üstü erişkinlerde diyabet genel yaygınlığı 1980'de % 4.7'den 2014'te % 8.5'e yükseldi Orta ve düşük gelirli ülkelerde diyabet prevelansı hızla artıyor Diyabet, körlük, böbrek yetmezliği, kalp krizi, inme ve alt ekstremite ampütasyonunun ana nedenlerinden biridir 2015 yılında, tahminen 1,6 milyon ölüm doğrudan diyabetten kaynaklanıyordu. 2012 yılında 2.2 milyon ölüm daha yüksek kan glukozuna atfedilebilir Yüksek kan glukozuna atfedilen ölümlerin hemen hemen yarısı 70 yaşından önce meydana gelir DSÖ, diyabetin 2030'da 7. ölüm sebebi olacağını düşünmektedir
IDF Diabetes Atlas Seventh Edition 2015
IDF Diabetes Atlas Seventh Edition 2015
DM progresif bir hastalıktır!
Tip 2 DM tedavi amacı Diyabetik semptom ve bulguları düzeltmek Hastalık progresyonunu yavaşlatmak Mikro-Makrovasküler komplikasyonların önlenmesi ve tedavisi Yan etki ve zararlı etkilerin olmaması Yaşam kalitesini iyileştirmek Yaşam süresini uzatmak Hasta uyumu ve menmuniyeti sağlamak Lancet 2014; 383: 2008 17
Lancet 2011; 378: 182 97
John R. White, Jr., PA-C, PharmD. A Brief History of the Development of Diabetes Medications Diabetes Spectrum Volume 27, Number 2, 2014
DM de Akılcı İlaç Kullanım İlkeleri Doğru tanı Tedavi hedeflerini belirle (hastalık yok hasta var) Hedefe ulaştıracak kişisel tedavi-kişisel ilacı seç Sonuçları izle Olumsuz sonuçlarda basamakları gözden geçir
Hedefe ulaştıracak kişisel tedavi-kişisel ilaç seçilmeli
TEDAVİ SÜRECİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalı
Bir antidiyabetik ilaçtan beklenenler Etkinlik ve etkinliğin sürdürülebilmesi: HbA1c Beta hücre rezervini koruyucu Spesifik mikrovasküler komplikasyonların önlenmesi veya geciktirilmesi Makrovasküler olayların önlenmesi veya geriletilmesi Güvenlik ve tolerabilite : Kontrendikasyon, advers olay, ilaç etkileşim Uygunluk : Böbrek hastalığı, KC hastalığı, özel gruplar Maliyeti uygun
HbA1c DÜZELME
Glisemik kontrol hedefleri Daha sıkı hedefler (<6.5%) Daha gevşek hedefler (<8.0%) BİREYSEL
Monoterapide antidiyabetik ilaçların etkinliği
DPP4-İ GLP-1 ve analogları TZD Beta hücre proliferasyonu Apopitozis inhibisyon
Kardiyovasküler güvenlik Tip 2 DM de diyabeti olmayanlara göre KV riski 2-4 kat artar En sık ölüm nedeni KVH (%75) 2008 de FDA ve EMA yeni glukoz düşürücü ajanların ruhsatlandırılması için KV sonuç çalışmalarının gerekliliği Tedavi, kardiyovasküler riski artırmamalı!
Uygunluk : Böbrek hastalığı, KC hastalığı, özel gruplar Kc hastalığı Stabil KC yetmezliğinde metformin doz azaltılarak kullanılabilir (1500 mg), ilerlerse kesilir Böbrek hastalığı Orta derecede kc disfonksiyonunda sitagliptin, linagliptin ve exenatide kullanılabilir İleri KC hast metformin dahil tüm OAD kontrendike
Maliyet
IDF Diabetes Atlas Seventh Edition 2015
IDF Diabetes Atlas Seventh Edition 2015 Diyabetli insanlar için yapılan sağlık harcamalarının, diyabetli olmayan insanlara göre ortalama iki kat fazla olduğu varsayılmaktadır.
Malhan et al. Assessment of the Direct Medical Costs of Type 2 Diabetes Mellitus and its Complications in Turkey Turk Jem 2014; 2: 39-43
Diyabetin tedavisinde küresel sağlık harcamaları Ülkelerin çoğunluğu toplam sağlık harcamalarının % 5-20'sini DM için yapıyor IDF Diabetes Atlas Seventh Edition 2015
Ülkemizde SGK 2012 yılı rakamlarına göre; 2012 yılı toplam sağlık harcamaları 44 milyar TL Diyabetin toplam tedavi maliyeti 5.865,98 milyon TL ve İlaç maliyetleri 4.126,90 milyon TL TOPLAM= 9.992,88 milyon TL (yaklaşık 10 milyon TL ) Toplam sağlık harcamaları içindeki diyabet maliyetinin payı ise % 22.6 olarak bulunmuştur. SGK 2012 RAPORU
Polinski et al. BMC Endocrine Disorders (2015) 15:46
Akılcı bir tedavinin yapılabilmesi Hekim Eczacı Hemşire Diyetisyen ve diğer sağlık personeli Hasta/ hasta yakını Üretici Düzenleyici Otorite için Diğer (Medya, Akademi vb.) uyum içinde çalışması gerekmektedir.
TEŞEKKÜR EDERİM