88 seyahatlerin sadece turistik program ile sýnýrlý kalmamasý, ailelerin tanýþmasý, Abhazya'dan, Türkiye'den ve diðer yerlerden gelen çocuklarýn yakýnlaþmalarýnýn saðlanmasýdýr" dedi. * Gençlik programlarýna ilaveten tiyatro gruplarýnýn ve diðer sanatçýlarýn geliþlerini kolaylaþtýrmak amacýyla da görüþmeler yapýldý ve turne taleplerinin en geç Nisan- Mayýs aylarýnda netleþtirilmesi gerektiði söylendi. * 22 Aðustos 2009 tarihinde yapýlmasý planlanan DÇB Genel Kurulu için organizasyon ve diðer konular görüþüldü. * Rodina Baþkaný Vladimir Nekatsev Türkiye'deki dil sorununa deðinerek, "Dil konusunda öðretmenleri gönderin, yetiþtirelim dedik. Kimse göndermedi" diyerek þikayette bulundu ve Antalya'da Rus Kültür Merkezi açýldýðýný, oralara öðretmenler gönderebileceklerini söyleyerek, Rusya'nýn kültür politikalarý içerisinde yer almak yararlý olur. Yoksa derneklerde yapýlan dil çalýþmalarýný biliyoruz" dedi. Türkiye'den giden delegasyonumuz da Rodina ve Nekatsev hakkýndaki þikayetlerini heyete iletti. Orhan Özmen dil öðretimi konusunda Nekatsev'in söylediklerine cevap verdi ve Kaffed'in projelerini kýsaca anlattý. *Kazoko Tole nin Rodina'nýn þu anda 23 kiþilik burslu öðrenci kontenjanýný Türkiye'ye kullandýrmasý halinde, üniversiteden de ilave kontenjan alýnabileceðini söylemesi üzerine, Kanþawbi nin Rodina ile KAFFED'in protokol imzalamalarý önerisi, oy birliði ile kabul edildi. * 21 Mayýs Büyük Çerkes Sürgünü nü anma programý hakkýnda

bilgi verildi. DÇB önderliðinde düzenlenecek anma programý için Dzamýhe Kaspolet, Duman Hasan ile Hafitse Muhammed'e bir deklarasyon hazýrlama görevi verildi. Hazýrlanan deklarasyon okundu ve görüþler belirtildi. * Baþkan Kaspolet Adýgey'de, diasporadan gelen hemþerilerin vatandaþlýklarýný kazanmalarý konusunda yardýmcý olmak amacýyla kurulan kurulan Samður adlý kuruluþun DÇB'ye üye olmak konusundaki talebini duyurdu. Bir oya karþý tüm karþý oylarla, bir yerde ikinci üye olmamasý prensibinin korunmasý, konunun kongreye getirilmemesi kabul edildi. Daha sonra Hafitse Muhammet, gündem dýþý söz alarak, DÇB'nin Kuþha Doðan Özden'in "KBC devlet sanatçýsý" olarak ödüllendirilmesini önerdiðini, bu önerinin de kabul edildiðini söyledi ve Doðan Özden'i kutladý. "Devlet Sanatçýsý" olarak, madalya ve belgesi Bakan tarafýndan Doðan Özden'e verildi. Doðan Özden, "Türkiye'deki tüm Çerkesler adýna bu madalya ve belgeyi aldým. Biz atalarýmýzýn yaþattýðý, var ettiði külürümüzün ürünlerini toparladýk. Bu çalýþmalarýmýzýn sonuçlarýný da onlara borçluyuz" dedi. Son olarak Ðucetl Nalbiy, Ýslamey'in kurucusu Nexay Aslan'a DÇB onur madalyasý verilmesini önerdi. Öneri oy birliði ile kabul edildi. Ardýndan toplantýya son verildi. DÇB nin Vlll. Olaðan Genel Kurulu yapýldý 3-4 Ekim 2009 tarihlerinde Dünya Çerkes Birliði'nin (DÇB) 8. Olaðan Genel Kurul'u Adýge Cumhuriyeti'nin baþkenti Maykop'ta yapýldý. Yapýlan Genel Kurulda DÇB yönetim kuruluna seçilen liste þöyle: Azhakhov Kanshobi-Genel Baþkan, Hafitsa Muhammed-Genel Baþkan Yardýmcýsý, Orhan Özmen-Genel Baþkan Yardýmcýsý, Tamazov Anatolii-Genel Baþkan Yardýmcýsý, Chermit Muhdin-Genel Baþkan Yardýmcýsý, Özden (Kushkha) Doðan, Shik Chichek, Kadikoy Ahmad, Chigun Gani, Aslanov Ali, Chachuh Mazhid, Kodzokov Anatolii, Nahit Serbes, Nebezheva Taisiya, Brov Aslan, Cherkesov Muhammed, Gubachikov Vladimir, Chemso Hazret, Hakui Gisa, Bogus Adam, Zhuzhuev Timur. Düzenleme Komitesi: Atskanov Ruslan-Komite Baþkaný, Meþfeþþu Necdet-Komite üyesi, Gvashev Aslan-Komite üyesi. Yeni yönetim kurulunu kutluyor, çalýþmalarýnda baþarýlar diliyoruz. KAFKAS DERNEKLERÝ FEDERASYONU 89

Adýgey Cumhuriyeti 2009 yýlý için geçici oturum izni kontenjanýný 1.500'e çýkardý 90 Federasyonumuzun web sayfasýnda "Adýgey'de vatandaþlýk için büyük fýrsat!" baþlýklý yazýmýz yayýnlandýktan sonra yüzlerce telefon ve mail aldýk, almaya da devam ediyoruz. Ankara Kafkas Derneði yönetim kurulunun topluca Maykop'a giderek, geçici oturum izni almak için baþvuru yapacaðýný açýklamasý ve genel olarak ilginin bu kadar fazla olmasý bizleri son derece mutlu etti, umutlandýrdý. Biz de ilginin fazla olmasý nedeniyle Federasyon olarak, bu konuyu baþlý baþýna ve ayrýca koordine etmeyi kararlaþtýrdýk. Geçici Oturum Ýzni Nedir? Devletlerin bir yýl süre ile verdikleri, o ülkede ikamet edebilme belgesidir. Rusya Federasyonu, bu belgeyi alanlarýn en az 6 ayda bir (Yani geçici oturum izni süresi içerisinde iki defa) Rusya Federasyonu'na giriþ yapmalarý zorunluluðunu getiriyor. Geçici oturum izni alanlardan vize istenmediðini (100$), uçak fiyatlarýnýn da çok düþtüðünü (gidiþdönüþ ortalama (140$) göz önünde bulundurursak, bu ciddi bir maliyet getirmemektedir. Adýgey hükümeti, geçici oturum izni alanlarýn talep etmeleri halinde, Maykop'a 6km mesafedeki Mefehable köyünden 1,5 dönüm yer vermektedir. Tek þart, bir yýl içerisinde buraya temel atýlmasýdýr. Geçici Oturum Ýzni Almak Ýçin Nerelere Baþvuru Yapýlabilir? Baþvuru iki þekilde yapýlabilir: 1- Web sayfamýzda yer alan geçici ikamet dilekçe formu (http://www.kafkasfederasyonu.org/dosya/form.pdf) Rusça olarak eksiksiz bir þekilde doldurularak ve yine web sayfamýzda yer alan yönetmelik (http://www.kafkasfederasyonu.org/donus/yonetmelik_tr.doc) dikkatlice okunduktan sonra, 8. maddesinde yer alan evraklar eksiksiz tamamlanmalý. Yaþanýlan ülkedeki Rusya Federasyonu konsolosluklarýna baþvuru yapýlabilir. Kararnamenin 18. maddesine göre, bu baþvuruya en geç 6 ay içerisinde yanýt verme zorunluluðu var. 2- Maykop ya da Nalçik'e gidilerek doðrudan Ýçiþleri Bakanlýðý

bürosuna baþvuru yapýlabilir. Doðrudan baþvuru yapacaklarýn giderken götürmeleri gereken evraklar: A- Pasaportlarý en az iki yýl süreli olmalýdýr. B- Savcýlýktan "Adli Sicil Kaydý". Evrakýn arkasý savcýlýkta apostil ettirilecektir. C- Muhtardan "Nüfus Cüzdaný Örneði". Evrakýn arkasý Kaymakamlýkta apostil ettirilecektir. D- 8 adet 3x4 fotoðraf. Bunlarýn dýþýnda evlilik cüzdaný, diploma vb. orada gerekebilecek diðer belgeler de birlikte götürülmelidir. Gerekli diðer belge ve raporlar orada tamamlanýyor, iþlemler 3-4 gün içerisinde bitiriliyor. Buradan götürülen evraklarýn tercümesi, hastanede yaptýrýlan tahliller, evrak bedeli vs. gibi þeyler için, 100-150 $ masraf olmaktadýr. Sürekli Oturum Ýzni Nedir? Nasýl Alýnýr? Bir yýllýk geçici oturum izni bittiðinde, sürekli oturum almak için baþvuru yapýlmaktadýr. Bu baþvuru çok kolay olup, pek fazla evrak gerekmemektedir. Sürekli oturum izni alan kiþi, Rusya Federasyonu'nun her yerine gidebilir, istediði yerde yaþayabilir ve iþ yapabilir. Sürekli oturum izni alan kiþi, yýlda kesintisiz 3 aydan fazla dýþarda kalmamak kaydý ile Rusya Federasyonu'nda yaþamaya baþlamasý halinde, 4 yýl sonra RF pasaportu almaya hak kazanýr. Bu þartý yerine getiremeyenler, yýlda bir defa Rusya Federasyon'una giriþ yapmak kaydýyla sürekli oturum iznini uzatabilmektedirler. KONUT PROJELERÝMÝZ Proje 1: Dilimiz ve kültürümüz gün geçtikçe eriyor. Anavatanýmýza dönüþ ise bu tükeniþe karþý hala en güçlü, belki de tek kurtuluþ reçetesi. Bu gerçeði görüp dönmeyi düþünen, hiç olmazsa denemeyi göze alýp yola çýkan veya çýkmak isteyen pek çok insanýmýz var. Ancak bu kolay bir karar deðil. Çok doðaldýr ki; her þeyi göze alýp yola çýkanlarý bazý zorluklar bekliyor özellikle ekonomik gücü olmayanlarý. Bu hemþerilerimizin anavatanlarýna dönüþ yapýp, düzenlerini 91

Proje 2: Sohum / Gulrýpþ projesi 92 kurana kadar geçici bir süre ikamet edebilecekleri konutlara ihtiyaçlarý vardýr. Projemiz ADIGEY CUMHURÝYETÝ nin baþkenti Maykop'a 3 km. uzaklýkta Mafehable de, 2 kat ve 4 daireden oluþan bir bina inþa etmek. Bunun için ilk adýmý attýk ve yaptýðýmýz baþvurular sonucunda Cumhuriyetimizin yönetimi bize 1.500 metrekarelik bir arsa tahsis etti. Anavatana dönenlerin geçici ikameti için düþündüðümüz bu binaya þu ana kadar 95 hemþerimiz katký saðlamýþ olup, inþaata 2010 yýlýnda baþlanmasý planlanmaktadýr. Proje 2: Federasyonumuz 30 Eylül 2008 tarihinde yapýlan Abhazya zaferinin 15. yýl kutlamalarýna katýlmak üzere Abhazya'ya gidildiðinde, konut yapmak üzere arsa tahsis edilmesini talep etmiþti. Abhazya Cumhuriyeti Geri Dönüþ Devlet Komitesi 02.04.2009 tarih ve 103 sayýlý yazýsýyla Gulrýpþ þehrinde 30.000 m2 lik bir arsayý tahsis ettiðini bildirmiþ ve arsanýn krokilerini göndermiþtir. Arsa Sohum - Oçamçýra ana yoluna 150 m., tren istasyonuna 900 m., denize 1.800 m., Sohum'a 9 km., Sohum havaalanýna 6 km. mesafededir. Toplam 10 blokta 240 daire olarak projelendirilen daireler 1+1, 2+1, 3+1 þeklinde olacaktýr. Konutlarýn yapýmýna 2010 ilk baharýnda baþlanacak olup detaylý bilgiler önümüzdeki günlerde web sayfamýzda yayýnlanacaktýr.

Kültürel Etkinlikler Ana dil kurslarýmýz devam ediyor 2007-2008 döneminde baþladýðýmýz ana dilde okuma yazma kurslarýmýz, 2008-2009 döneminde de devam etti. Adýge dilinin Adýgey ve Kabardey lehçeleri ile Abazaca ve Oset dilinde açýlan sýnýflarda verilen kurslara önümüzdeki dönemde de devam edilecek. Ana dilde okuma yazma kurs öðretmenleri Ankara'da toplandý Geçen yýl olduðu gibi bu yýl da birçok derneðimizde anadil kurslarý açýldý. Kurs öðretmenleri ile 13 Þubat 2008 Pazar günü federasyon genel merkezinde bir araya gelerek bir deðerlendirme toplantýsý yaptýk. 93

Toplantýda kurs öðretmenleri açtýklarý kurslar hakkýnda bilgilendirmelerde bulundular. Genel olarak açýlan kurslarýn geçen yýla göre daha iyi durumda olduðu gözlendi. Bunda öðretmenlerin tecrübelerinin artmýþ olmasý ve daha fazla materyale ulaþýlmýþ olmasýnýn etkili olduðu görülmüþtür. Toplantýda Adýgece ve Abhazca dil komisyonlarý oluþturuldu. Komisyonlar baþta Türkiye'de yerli materyal üretilmesi olmak üzere, anadilin öðretilmesi ve geliþtirilmesi ile ilgili her türlü araþtýrmayý yaparak bunlarý öðretmenler için somut katký haline dönüþtüreceklerdir. l. Uluslararasý Adýge Dili Konferansý Urdün'de yapýldý 94 Temmuz ayýnda yapýlmasý planlandýðý halde kapsamýnýn geniþletilmesi vesilesiyle Ekim ayýna kaydýrýlan Uluslararasý Adýge Dili Konferansý 15-16 Ekim günlerinde yürütülen yoðun bir programla Ürdün'ün baþkenti Amman'da Genova Hotel'de gerçekleþtirildi.

Çerkeslerin yaþadýðý bütün ülkelerin Adýge Dili ile ilgili bilim adamlarýnýn ve dil çalýþmalarý yürüten temsilcilerinin hazýr bulunduðu konferansta, anavatandaki 3 cumhuriyet üst düzey temsilcileriyle de hazýr bulundu. Konferansýn açýlýþý Royal Culture Center (Kraliyet Kültür Merkezi)'nde Kral Abdullah'ýn kardeþi Prens Ali ve kýz kardeþi Prenses Alia'nýn da hazýr bulunduklarý coþkulu bir törenle yapýldý. Sahit Þemsettin Cerecoque'nin Kur'an'ý Kerim okumasýnýn ardýndan toplantýnýn açýþ konuþmasýný Ürdün Adýge Yardýmlaþma Derneði Baþkaný Mole Ýshak Arapça olarak yaptý. Daha sonra kürsüye gelen Adýgey Baþbakaný Murat Kumpýl, kýsa Adýgece konuþmasýna Rusça olarak devam etti. Konuþmanýn sonunu yine Adýgece baðladý. Kabardey Cumhurbaþkaný baþdanýþmaný Kajer Albert ve Amerika'dan toplantýya katýlan Natho Kadir'in konuþmalarýný Adýgece yapmalarý Adýge dil konferansýna katýlanlarýn yüreklerine su serpen durumlardý. Zira Arapça ve Rusça yapýlan konuþmalarýn Adýgeceye çevrilmemesi, iki dili de bilmeyenler açýsýndan sýkýcý geçmiþti. Ýki gün boyunca 5 ana baþlýk ve oturumda yürütülen çalýþmalar kýsaca þöyle: Birinci oturumun ana baþlýðý "Adýgece'nin Karþýlaþtýðý Karþý Koymalar ve Zorluklar", ikinci oturumun baþlýðý "Adýgece'nin Deðiþik Ülkelerdeki Konumu" idi. Bu oturumda Federasyonumuz adýna toplantýya katýlan delegasyondan Þ'ejoque Zafer "Adýgece'nin Diasporadaki Konumu-Türkiye Örneði" baþlýðýyla bir sunum yaptý. Üçüncü oturumun konusu idi. Yoðun tartýþmalarýn olduðu bu oturumda delegasyonumuzdan Fahri Huvaj, "Dil ile Yaþarsan Dil Yaþar" adlý sunumunu gerçekleþtirdi. Arap ve latin harfleriyle örneklerin sunulduðu oturumda DÇB'den Nejdet Hatam "tek alfabe" önerisiyle dikkat çekti. Dördüncü oturumun konusu "Adýgeceyi Korumanýn Yollarý" idi. Akademisyen aðýrlýklý konuþmacýlarýn yer aldýðý bu baþlýkta katýlýmcýlardan biri tarafýndan dile getirilen bir cümle þöyleydi: "Siz kendinizi koruyun, Adýgebze kendini korur." Bu oturumun sonundaki soru cevap bölümünde Kafkas Dernekleri Federasyonu Baþkaný Guðoj Cihan Candemir de söz alarak, çalýþmayý yapan katýlýmcýlara þükranlarýný sunduktan sonra benzer bir çalýþmayý Türkiye'de yapmak istediklerini ifade ettiðinde salondan yoðun bir alkýþla destek gördü. Beþinci oturumun ana baþlýðý "Adýgeceyi Korumanýn Kurumsal Durumu" olarak belirlenmiþti. Kapanýþ oturumunda "Konferans Sonuç Bildirisi" okunarak kýsa süren tartýþmalardan sora bütün delegasyonca onaylandý. Adýgece, Rusça ve Arapça olarak yayýnlanan sonuç bildirisi, 95

96 delegasyona daðýtýlmasýnýn yaný sýra, Kafkasya'daki 3 cumhuriyetin cumhurbaþkanlarýna sunulmak üzere temsilcilere törenle temsil edildi. Program, konuklara verilen ve Ürdün'de yaþayan Çerkeslerin de katýlýmýnýn yoðun olduðu yemekle son buldu. Kongre sonunda yayýnlanan sonuç bildirisinde konferans ttiði maddeler þöyle sýralandý: 1. Ürdün'ün baþkenti Amman'da, Adýge dilinin ve kültürünün konmasý ve geliþtirilmesi için uluslararasý fon ve merkez oluþturulmasý. 2. Anavatandaki üç cumhuriyetin (KBC, AC, KÇC) Cumhurbaþkanlarýna þu çaðrýlarda bulunuldu: - Adýge alfabelerinin tek alfabeye indirilmesi için çalýþmalarýn yaptýrýlmasý, - Adýge çocuk edebiyatýnýn, þimdiki teknolojiye uygun görsel, iþitsel araçlarla yeniden oluþturulmasý ve yazýlmasýnýn saðlanmasý, - Adýgece yayýmlanmasý düþünülen dergiyi desteklemeleri, - Uydudan Adýgece yayýn yapan televizyonlarýn kurulmasý için iþ adamlarýnýn bu alana yönlendirilmesi, - Anavatandaki üniversitelerle, Adýgelerin yaþadýklarý diðer ülkelerdeki üniversitelerin kütüphanelerinin, karþýlýklý olarak iletiþiminin saðlanmasý, iliþki kurulmasý, - Anavatanda daha önce Adýge dilinin korunmasý öðretilmesi ve geliþtirilmesine yönelik çýkarýlan kanun ve yönetmeliklerinin uygulanmasýnýn sýký takipçisi olmalarý. 3. Adýgelerin yaþadýklarý ülkelerde kurulu olan dernekleri temsilen katýlan delegasyonun þu istekleri de, üç cumhuriyetin cumhurbaþkanýnca dikkate alýnmasý dileðiyle katýlýmcýlar tarafýndan ifade edildi: - Adýgecenin okutulmasýnýn ve yazýlmasýnýn öðretilmesi için yayýmlanan kitap ve diðer materyallerin, Adýgece eðitim verilen her yere ulaþtýrýlmasý, - Kurulmasý konferans delegasyonunca kararlaþtýrýlan, Adýge yazarlarýný bir araya getirecek olan Uluslararasý Adýge Yazarlar Birliði'nin kurulmasýnýn, üç cumhurbaþkanýnca desteklenmesi. 4. Ürdün Adýge Yardýmlaþma Derneði'nin, Adýgelerin yaþadýklarý her ülkede çalýþmalar yürütebilecek kabiliyette olan, sürekli çalýþacak bir komite oluþturmasýný, bu komitenin de; - Bu konferans delegasyonu tarafýndan yapýlmasý önerilen çalýþmalarý ve sonraki konferansýn hazýrlýklarý görevini yürütmesi kararlaþtýrýlmýþtýr. 5. Bu konferansýn iki yýlda bir yapýlmasý kararýna varýlmýþtýr.

Adýgey Cumhuriyeti Devlet Dram Tiyatrosu Federasyonumuzun davetiyle Türkiye'deydi... Federasyonumuz anadile talebin artýrýlarak öðrenilmesine katký saðlamak amacýyla her yýl Kafkasya'dan bir tiyatro grubunu Türkiye'ye davet ederek turne düzenlettirmektedir. Bu yýlda Adýge Devlet Dram tiyatrosunun sergilemiþ olduðu Sý Adýgebz adlý Adýge dilinin güzelliðini akýcýlýðýný çok güzel ortaya koyan oyunu 21 Kasým - 6 Aralýk 2008 tarihleri arasýnda federasyonumuza baðlý 14 derneðin bulunduðu yerde sergilendi. Kafkas Dernekleri Federasyonumuzun daveti ve Adýgey Kültür Bakanlýðý iþbirliði ile Türkiye ye gelerek bir Türkiye turnesi gerçekleþtiren Adýgey Devlet Drama Tiyatrosu nun 10 oyuncudan oluþan ekibinin, ana dili konuþmanýn önemini vurgulayan sahneleri, geleneklerimizden kýsa kesitlerle birleþtirerek sahneye koyduklarý oyun, sergilendiði her ilde coþkuyla ve gözyaþlarýyla ayakta alkýþlanarak izlendi. Geçen yýllara göre ilginin ve izleyicinin çok arttýðýnýn gözlendiði gösterilerde izleyiciler oyunun sonunda oyuncularý ayakta dakikalarca alkýþlamýþlardýr. Kayda deðer bir sorunun yaþanmadýðý turneden oyuncular memnun bir þekilde Adýgey'e döndüler. Gösteriler sýrasýyla Ýstanbul, Düzce, Ankara, Çorum, Samsun, Tokat, Kayseri, Adana, Mersin, Antalya, Ýnegöl, M. Kemal Paþa, Gönen ve Sakarya da sergilendi. 97

KAFSAM KAFSAM kuruldu 98 Kafkasya Stratejik Araþtýrmalar Merkezi (Kafsam), Kafkasya ve Kafkasyalýlar konusunda bilimsel araþtýrmalarda bulunmak, bu konularda yapýlan araþtýrmalarý teþvik etmek ve araþtýrmacýlarýn çalýþmalarýný sunduðu ve tartýþtýðý bir platform olmak amacýyla kurulmuþ bir "düþünce kuruluþu"dur. Kafsam, Kafkas Dernekleri Federasyonu ve üye dernekleri baþta olmak üzere sivil toplum kuruluþlarýný, uluslararasý kuruluþlarý, politika yapýcýlarý, medyayý ve toplumu Kafkasya ve Kafkasyalýlar konusunda bilgilendirmek ve politika önerileri geliþtirmek doðrultusunda baðýmsýz ve bilimsel çalýþmalar yürütmektedir. Kafsam çalýþmalarýný, Türkiye ve Kafkasya öncelikli olmak üzere tüm dünyadaki üniversiteler, araþtýrma merkezleri ve uzmanlarla etkileþim ve iþbirliði içinde sürdürmeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda Kafsam Kafkasya ve Kafkasyalýlarý ilgilendiren alanlarda güncel siyasi, ekonomik, kültürel ve toplumsal geliþmeleri takip eder ve bu geliþmelerin olasý etkileri üzerine periyodik deðerlendirmeler hazýrlar; Ýlgili kurum ve kuruluþlara saðlýklý ve güvenilir bilgi saðlanmasý amacýyla kapsamlý araþtýrmalar gerçekleþtirir; Kendi araþtýrmalarýna ek olarak, diðer kurum ve uzmanlarla düzenli görüþ alýþveriþinde bulunur; diðer kurum ve uzmanlarla ortak araþtýrma projeleri geliþtirir ve uygular; Araþtýrma sonuçlarýnýn sunulmasý ve paylaþýlmasý amacýyla konferans gibi etkinlikler düzenler; Kafkasya ve Kafkasyalýlara iliþkin konularýn gündeme getirilmesi, tartýþýlmasý ve görüþülmesi için diðer kurum ve uzmanlarla da iþbirliði içerisinde brifing, çalýþtay, panel,

konferans gibi etkinlikler düzenler; Politika yapýcýlarý, sivil toplum örgütü yöneticileri, toplum liderleri ve uzmanlarýn katýlýmýyla güncel ve yapýsal sorunlarýn çözümüne yönelik tartýþma forumlarý oluþtur; Çalýþma sonuçlarýný "Tartýþma Metinleri" (Discussion Papers) ve "Politika Notlarý" (Policy Briefs) olarak yayýmlar. Kafsam'ýn Yapýsý Siyaset bilimi, uluslararasý iliþkiler, ekonomi, çaðdaþ tarih vb. konularýnda uzmanlardan oluþan Bilimsel Yönetim Kurulu, Kafsam'ýn bilimsel araþtýrma faaliyetlerinin planlanmasý, koordinasyonu ve yürütülmesini gerçekleþtirir. Bilimsel Yönetim Kurulu, Kafsam'ýn araþtýrmalarýnýn baðýmsýz ve bilimsel esaslara uygun olarak yürütülmesini saðlar. Kafsam bünyesinde yapýlan araþtýrmalar ve yayýnlar, sadece ilgili araþtýrmacýlarýn görüþlerini yansýtýr. Kafsam'ýn sekreteryasý Kafkas Dernekleri Federasyonu Genel Merkezi tarafýndan yürütülür. Kafsam bünyesinde geçici veya sürekli araþtýrmacýlar istihdam edilebilir, gönüllü stajyerler çalýþabilir. Nisan 2009'da faaliyete baþlayan Kafsam'ýn Bilimsel Yönetim Kurulu Cahit Arslan, Mitat Çelikpala, Hasan Kanbolat, Ö. Aytek Kurmel, Erol Taymaz ve Murat Topçu'dan oluþmaktadýr. Kafsam Baþkaný Prof. Dr. Erol Taymaz, merkezin kuruluþu hakkýnda þu bilgileri veriyor: Kafkas Dernekleri Federasyonu ve üye dernekleri baþta olmak üzere, sivil toplum kuruluþlarýný, uluslararasý kuruluþlarý, politika yapýcýlarý, medyayý, toplumu Kafkasya ve Kafkasyalýlar konusunda bilgilendirmek, politika önerileri geliþtirmek doðrultusunda, baðýmsýz olarak bilimsel çalýþmalar yürütmektir. Böyle bir merkez kurulmasý düþüncesi yýllardýr dile getiriliyordu. Kafkas Dernekleri Federasyonu kurulduktan sonra, buna daha çok ihtiyaç duyuldu ve 8 Aðustos 2008'den sonra yaþanan geliþmeler artýk Kafsam'ýn kurulmasýný kaçýnýlmaz hale getirdi. Kafsam'ýn kurulmasýna iki nedenle ihtiyaç duyuldu: Ýlk olarak, Kafkas Dernekleri Federasyonu'na Kafkasya'yý ve Kafkasyalýlarý etkileyen geliþmeler hakkýnda doðru ve bilimsel analizlere dayalý bilgi sunmak, bu bilgi temelinde de politika önerileri geliþtirmek. Ýkinci olarak, Türkiye kamuoyu baþta olmak üzere ilgili tüm kiþi ve kurumlara doðru bilgi sunmak. 99

Türkiye'nin Kafkasya politikasý ele alýndý 100 Kafkasya Stratejik Araþtýrmalar Merkezi (Kafsam), Türkiye Ekonomi Politikalarý Araþtýrma Vakfý (Tepav) ve Ortadoðu Stratejik Araþtýrma Merkezi (Orsam) iþbirliði ile Ankara'da 14 Nisan 2009 Salý günü "Türkiye'nin Kafkasya Politikasýnda Deðiþim ve Seçenekler" konulu bir konferans düzenlendi. Bazý konuþmacýlarýn bir gün önce haber vererek konferansa katýlamayacaðýný bildirmesi üzerine programda son anda deðiþikliðe gidildi. Ankara'daki yabancý ülke temsilcilikleri, kamu kuruluþlarý ve sivil toplum kuruluþlarýnýn büyük ilgi gösterdiði konferans, Prof.Dr. Mustafa Aydýn'ýn açýlýþ konuþmasý ile baþladý. TOBB ETÜ Uluslararasý Ýliþkiler Bölümü Baþkaný Prof.Dr. Mustafa Aydýn, konuya bu kadar ilgi olmasýnýn son derece sevindirici olduðunu ve bu ilginin, Kafkasya'nýn tüm dünya açýsýndan önemini gösterdiðini söyledi. Prof.Dr. Aydýn konuþmasýnda Türkiye'nin bölgede istikrar ve barýþtan baþka politika seçeneðinin olmadýðýný vurguladý. Oturum baþkaný Mustafa Aydýn'dan sonra Tepav direktörü Prof.Dr. Güven Sak bir konuþma yaptý. Toplantýnýn sürprizlerle dolu olduðunu

belirten Prof.Dr. Sak, konferanstan bir gün önce tüm konuþmacýlar ile görüþülerek katýlýmlarýnýn teyit edildiðini, fakat son andaki iptallerin Kafkaslara iliþkin önemli adýmlarýn atýldýðý bir sürecin göstergesi olduðunu belirtti. Prof.Dr. Sak, Türkiye'nin Kafkasya politikasýnda þu anda Ermenistan ve Azerbaycan konularýnýn gündemde olduðunu, fakat Kafkasya'nýn bir bütün olarak ele alýnmasý gerektiðini belirtti. Kafkas Dernekleri Federasyonu (KAFFED) Genel Baþkaný Cihan Candemir de konuþmasýnýn baþýnda, Kafsam'ýn kuruluþunun önemini belirtti ve Federasyon olarak üzerinde durduklarý en önemli konunun saðlýklý politikalar üretmek olduðunu söyledi. Candemir, Abhazya ve Güney Osetya konusuna büyük önem verdiklerini, özellikle Abhazya'nýn bölgesel sorunlarýn çözümüne önemli katkýlar saðlayacaðýný, bu kapsamda Türkiye ve Abhazya arasýnda deniz ve hava ulaþýmýnýn açýlmasýnýn büyük önem taþýdýðýný söyledi. Bursa Milletvekili ve CHP Genel Baþkan Yardýmcýsý Onur Öymen Kafkasya'nýn bir bütün olarak deðerlendirmesi gerektiðini anlatarak, Abhazya konusuna deðindi ve yakýn dönemde Türkiye'nin Abhazya'yý tanýmasýnýn beklenmemesi gerektiðini, Türkiye ve Abhazya arasýndaki ulaþým sorununun insan haklarý kapsamýnda ele alýnmasý gerektiðini belirtti. Öymen, tanýnma konusunda da, 1917'de kurulan SSCB'nin 1933 ve 1949'da kurulan Çin'in 1975'de tanýnmasýný örnek olarak göstererek uluslararasý iliþkilerde bazý deðiþikliklerin uzun dönemde olabileceðini vurguladý. Öymen, Kafkasya'da barýþ ve istikrarýn önemini vurguladý ve AKKA anlaþmasý uygulansaydý, 8 Aðustos 2008'daki trajedinin yaþanmayabileceðini söyledi. Orsam Baþkaný Hasan Kanbolat Türkiye'nin nüfusunun yaklaþýk %40'ýnýn son 130 yýldýr Karadeniz ve Ege havzasýndan soykýrým, etnik temizlik ve zorunlu göç sonucu Türkiye'ye gelmek zorunda kalan insanlarýn torunlarýndan oluþtuðunu belirterek konuþmasýna baþladý. Kanbolat, bu nedenle Kafkasya, Balkanlar ve Ege havzasýnýn Türkiye için ayrý bir önem taþýdýðýný, fakat Türkiye'nin ancak son yýllarda bölge ile ilgilenmeye baþladýðýný söyledi. TOBB ETÜ öðretim üyesi Doç.Dr. Mitat Çelikpala, Kafkasya'da 8 Aðustos 2008 itibarýyla sýnýrlarýn deðiþtiðine dikkati çekerek, Türkiye'nin Kafkasya'yý sadece dýþ politika unsuru olarak görmemesi gerektiðini, Kafkasya'nýn ayný zamanda bir iç politika konusu olduðunu belirtti. 101

Abhazya Dýþiþleri Bakan Yardýmcýsý Maxim Gunjia Ankara'da Abhazya'yý anlattý 102 Kafkasya Stratejik Araþtýrmalar Merkezi (Kafsam) 26 Mayýs 2009 tarihinde Abhazya Dýþiþleri Bakan Yardýmcýsý Maxim Gunjia'nýn konuþmacý olarak katýldýðý bir yuvarlak masa toplantýsý düzenledi. TEPAV konferans salonunda düzenlenen "Kafkasya'da Güvenlik ve Ýþbirliðinin Güçlendirilmesi" konulu bilgilendirme toplantýsýna diplomat, akademisyen, medya mensubu ve stratejist 32 dinleyici katýldý. Toplantýya Ankara'da bulunan 19 büyükelçilikten 21 temsilcinin katýlmasý uluslararasý düzeyde Abhazya'ya duyulan ilgiyi yansýtýyordu. Maxim Gunja'nýn bir saat süren son derece kapsamlý bilgilendirmelerinin ardýndan sorular alýndý. Diplomatlarýn sorularýna Dýþiþleri Bakan Yardýmcýsý Gunja tatminkar yanýtlar verdi. Konuklar, iki saat süren yuvarlak masa toplantýsýndan ayrýlýrken; böylesi yararlý ve kapsamlý bir toplantý yaptýðý için Kafsam'a teþekkür ettiler.

Sivi Toplum Örgütleriyle Ýliþkiler Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak, içinde yaþadýðýmýz toplumda söz sahibi olan seviyeli, ilkeli sivil toplum örgütleri ile her zaman iyi iliþkiler içinde olmaya özen gösterdik. Karþýlýklý olarak düzenlediðimiz etkinliklere katýlým saðladýk, birbirimizi tanýdýk, deneyimlerimizden faydalandýk. Son 2 yýl içinde sayýsýz diyebileceðimiz bu tür faaliyetlerden örnek birkaç tanesini aþaðýda okuyabilirsiniz. Anayasa Platformu na biz de katýldýk Federasyonumuzun da katýldýðý 8-9 Aralýk 2007 tarihinde düzenlenen Anayasa Platformu 1. Ulusal Çalýþtayý'nýn ardýndan devam eden çalýþmalar www.anayasaplatformu.net sayfasýnda yayýnlandý. Platformun duyurusu aþaðýdadýr. Sayýn Cumhur Bal, Öncelikle, 13-15 Aralýk 2007 tarihlerinde gerçekleþtirdiðimiz Ayrýmcýlýkla Mücadele Toplantýsý'na katýlýmýnýzdan dolayý bir kez daha teþekkür ediyor, katýlýmýnýzla insan haklarý alanýndaki çalýþmalarýmýzý daha güçlü kýldýðýnýzý ve bu çalýþmalara þevk kattýðýnýzý ifade etmek istiyoruz. Ýnsan Haklarý Ortak Platformu, daha kuruluþunda insan haklarý hareketini güçlendirirken unsurlarý arasýndaki iþbirliðini de güçlendirmeyi hedeflemiþ ve baðýmsýz bir sivil toplum aðý olarak dayanýþmanýn varlýðýnýn temelini oluþturan kavramlardan biri olduðuna inanmýþtýr. Özellikle de, birlikte gerçekleþtirdiðimiz toplantýda tespit ettiðimiz üzere, ayrýmcýlýk gibi toplumun hemen her kesiminin günlük hayatýnýn 103

bir parçasý olan ve kimi zaman fail kimi zaman maðdur olarak kendimizi iliþkili bulduðumuz olgulara dair çözümler üretilmesi, mekanizmalarýn oluþturulmasý ve en nihayetinde bunlarýn hayatýmýzdan bertaraf edilmesi için dayanýþmaya dayalý ortak anlayýþlarýn geliþtirilmesinin önemi gün geçtikçe Ýnsan Haklarý Ortak Platformu tarafýndan daha iyi kavranan bir gerçek olarak ortaya çýkmaktadýr. Bu çerçevede, birlikte gerçekleþtirdiðimiz çalýþma toplantýsýnýn alandaki farklý konum ve durumlarý kavramak, birbirimize ve bir arada hareket etmeye olan ihtiyacýmýzý bir kez daha fark etmek ve her bir bireyin toplumun önemli bir rengi olduðunu ve bu renklerin korunmasý gerektiðini hissetmek açýsýndan ufkumuzu geniþlettiðini vurgulamak istiyoruz. Haklarýmýzýn tam olarak korunduðu ve saygý gösterildiði, ayrýmcýlýðýn zihinlerden tamamen silindiði günlere kadar da çalýþmalarýmýzýn devam etmesi gerektiðini de yine bu toplantýda bir kez daha anladýk. Bu noktada, sizin deðerli katýlýmýnýz ve katkýlarýnýz olmadan Ýnsan Haklarý Ortak Platformu'nun çalýþmalarýnýn eksik olacaðýný önemle vurgulayarak, bir araya gelme imkânlarýmýzý arttýrmaya yönelik faaliyetlere giriþtiðimizi belirtmek isteriz. Yakýn gelecekte gerçekleþtirmeyi planladýðýmýzýn ayrýmcýlýðýn önlenmesini hedefleyen kampanyamýz baþta olmak üzere tüm çalýþmalarýmýza katýlýmýnýzý ve katkýlarýnýzý heyecanla beklediðimizin altýna çizer, en kýsa sürede yeniden görüþmek umudumuzu iletiriz. Ýyi Dileklerimizle, Ýnsan Haklarý Ortak Platformu Human Rights Joint Platform AB de ve Medya Aracýlýðýyla Azýnlýk Haklarý Konusunda Savunuculuk çalýþtayý yapýldý 104 AB tarafýndan desteklenen Mezapotamya Kültür ve Dayanýþma Derneði(MEZODER), Diyarbakýr Barosu ile Toplum ve Hukuk Araþtýrmalarý Vakfý(TOHAV) ile Londra merkezli sivil toplum örgütü

olan Minority Rights Group International tarafýndan ortaklaþa 8-9 Aralýk 2007 tarihinde Ýstanbul'da "Avrupa Birliði'nde ve Medya Aracýlýðýyla Azýnlýk Haklarý Konusunda Savunuculuk" çalýþtayý yapýldý. Verimli geçen çalýþtaya Federasyonumuz adýna Projeler Koordinatörümüz Betül Dinçer katýldý. Çalýþtayda çeþitli konularda oluþturulan masalarda gruplar halinde çalýþmalar yapýldý ve sonuçlarý hakkýnda tartýþmalar yapýldý. 'Çok kültürlü toplumlarda eðitim hakký: Türkiye Deneyimi' çalýþtayý yapýldý... TOHAV, MEZODER, Diyarbakýr Barosu ve MRG'nin organizasyonu ile 'Çok kültürlü toplumlarda eðitim hakký: Türkiye Deneyimi' çalýþtayý yapýldý. 26-27 Ocak 2008 tarihlerinde Ýstanbul'da Richmond Hotels'de gerçekleþtirilen çalýþtaya Federasyonumuzda katýldý. Eðitime eriþim, Din eðitimi, Eðitim ve dil, Ders kitaplarý gibi konularýn iþlendiði 2 günlük çalýþtay da konuþmacýlarýn yaptýðý sunumlarýn ardýndan katýlýmcýlarda görüþ ve önerileri ile konulara katký saðladýlar. Türkiye'nin her yerinden, birçok STK temsilcisinin katýldýðý çalýþtay, pazar günü programda bulunan tüm baþlýklarýn katýlýmcýlarýn görüþ ve önerileriyle bir rapor haline getirilmesinin ardýndan sona erdi. Eðitimsen Ankara da "Ana Dili Sempozyumu" düzenledi 105

Eðitimsen 30-31 Mayýs 2009 tarihlerinde uluslararasý katýlýmlý "Ana Dili Sempozyumu" düzenledi. Ankara'da Ýnþaat Mühendisleri Odasý'nda gerçekleþtirilen sempozyumda KAFFED Genel Koordinatörü Cumhur Bal, "Yok olma tehlikesiyle karþý karþýya kalan Çerkes dillerinin dünyadaki ve Türkiye'deki durumunun analizi" konulu bir teblið, Ali Ýhsan Aksamaz ise "Þu bizim sahipsiz Lazca" konulu bir teblið sundular. Farklý ülkelerden ve Türkiye'den çeþitli dillerle ilgili tebliðlerin sunulduðu sempozyum Eðitimsen tarafýndan kitap olarak basýlacaktýr. "Türkiye'de Anadil Sorunu" paneline katýldýk 106 "21 Þubat Dünya Anadil Günü" nedeniyle inþaat mühendisleri odasý konferans salonunda "Türkiye'de Anadil Sorunu" baþlýklý bir panel düzenlendi. Panele konuþmacý olarak Kafkas Dernekleri Federasyonu Genel Koordinatörü Cumhur Bal, Eðitimci-Yazar Adar Jiyan, Gazeteci-Yazar Pakrat Estukyan ve Süryani Dili konusunda Yakup Altuð katýldýlar. Ýkiyüzün üzerinde katýlýmcýnýn izlediði panelin birinci bölümünde konuþmacýlar sýrasýyla anadil konusundaki sunumlarýný yaptýlar. Panelin ikinci bölümünde ise konuþmacýlar kendilerine yöneltilen yazýlý sorularý yanýtladýlar. Üç saat süren panel son derece yararlý oldu.

Basýn Açýklamalarý Kanaltürk'e kýnama yazýsý Kanaltürk tv kanalýnda 19.02.2008 tarihinde yayýnlanan, Tuncay Mollareisoðlu tarafýndan hazýrlanan ve sunulan "Yolsuzluk ve Yoksulluk" adlý program; programa katýlan Selim Somçað ismindeki konuðun söylemleriyle, Çerkes asýllý birkaç kiþinin nezdinde tüm Çerkes toplumunu rencide eden bir yayýn haline dönüþtürülmüþtür. Konuyla ilgili federasyonumuz Kanaltürk'e gönderdiði kýnama yazýsý aþaðýdadýr: Sayýn Kerimcan Kamal Kanaltürk Genel Yayýn Yönetmeni, Sayýn Tuncay Mollareisoðlu Yolsuzluk ve Yoksulluk Program yapýmcýsý ve sunucusu 20.02.2008 Kanaltürk tv kanalýnda 19.02.2008 tarihinde yayýnlanan, Tuncay Mollareisoðlu tarafýndan hazýrlanan ve sunulan "Yolsuzluk ve Yoksulluk" adlý program; programa katýlan Selim Somçað ismindeki konuðun söylemleriyle, Çerkes asýllý birkaç kiþinin nezdinde tüm Çerkes toplumunu rencide eden bir yayýn haline dönüþtürülmüþtür. Yapýlan yayýnýn içeriði nedeniyle, toplumumuz adýna cevap hakkýmýz doðmuþtur. Türkiye'deki 57 ayrý Kafkas Derneði'nin üst kuruluþu olan KAFKAS DERNEKLERÝ FEDERASYONU olarak, yayýn konusunda toplumumuzun her kesiminden büyük tepkiler, tarafýmýza iletilmiþtir. Bu ortak tepkilerimizi sizlere iletiyor ve gerekenlerin yapýlmasýný talep ediyoruz. Sayýn Kamal, öncelikle þu hususa açýklýk getirmek istiyorum. Ben adý geçen Federasyonun baþkaný olarak ve bizzat programý izlemiþ birisi olarak size yazýyorum. Yayýnladýðýnýz programýn "Türkiye'de Ekonomik 107

108 Kriz Olur mu?" konulu bölümünde, konuþmacý olarak çaðýrdýðýnýz Selim Somçað isimli þahýs, ekonomik krizle alakasý olmayan, içinde biriktirdiði kin dolu birikimleri, hamasi sözleriyle programýnýzý da kullanarak, maalesef yüzlerce izleyicinin huzurunda söyleme cesaretini göstermiþtir. Söz konusu program içerisinde Ethem Bey ve Kuþçubaþý Eþref ile ilgili, amacý bizce belli, maksatlý, saldýrgan ve fanatik tarzý olan bir yazar tarafýndan yazýlan tamamen tartýþmaya açýk iddialar, yine ayný tarzdaki konuðunuz tarafýndan tarihi gerçekler þeklinde sunularak, adý geçen kiþilerin "hain" olduklarý ispatlanmaya çalýþýlmýþtýr. Kurtuluþ Savaþý dahil olmak üzere, bu ülkenin kuruluþunda ve yaþatýlmasýnda temel taþý görevi yapan ve halen yapmaya devam eden binlerce Çerkes'in hizmetleri yok sayýlmaya çalýþýlmýþ, söylenenler tüm Çerkes halkýna yönelik kollektif bir suçlama haline dönüþtürülmüþtür. Böylelikle tarih boyunca vefakar Çerkes halkýna yöneltilen haksýzlýk bir kez daha Kanaltürk kanalý vasýtasýyla bu programda tekrarlanmýþtýr. Yapýlan program tarafýmýzdan, Türkiye'nin birlik ve bütünlüðe en fazla ihtiyacýnýn olduðu dönemde, açýk þekilde bir toplumun suçlanmasý eylemi olarak algýlanmýþtýr. Yapýlan program nedeniyle Kanaltürk'ü ve bu programýn yapýmcýlarýný þiddetle protesto ediyoruz. Çerkes toplumuna karþý, en hafif tabiriyle þoven, saldýrgan ve bölücü söylemlere meydan veren söz konusu programda kullanýlan ifadelerle, evrensel insan haklarýnýn, anayasamýzýn insan ve toplum haklarýný koruyucu bütün temel ilkeleri de açýkça çiðnenmiþtir. Bu haksýz, saldýrgan ve toplumumuzu gerçekten rahatsýz eden yayýnýn, Türkiye'nin saygýn ulusal kanallarýndan yapýlmýþ olmasý da, ayrýca son derece kaygý verici olmuþtur. Kanaltürk'ü bu ilkesiz ve tutarsýz tavrý nedeniyle de kýnýyoruz. Ancak, bireysel ve toplumsal tüm yasal haklarýmýz mahfuz kalmak kaydýyla, bazý hususlarý cevap hakkýmýzý kullanarak sizlere ve program yapýmcýsýna hatýrlatmak istiyoruz. Tarihi kayýtlar ve kendi anlatýmlarý açýkça göstermektedir ki, konuðunuzun söylemlerinde adý geçen þahýslardan hiç birisi eylemlerini "Çerkes Milliyetçiliði" adýna yapmamýþtýr. Önce batan bir imparatorluðu korumak uðruna silaha sarýlmýþ, mücadele etmiþlerdir. Daha sonra da bir kýsmý padiþah saflarýnda yer alýrken, çoðunluðu Mustafa Kemal'in yanýnda yer almýþlar ve Kurtuluþ Savaþý'na çok çok önemli katkýlarda bulunmuþlardýr. Daðýlan çok uluslu bir imparatorluðun ferdi olarak, Osmanlýlýk-Türklük, Ümmetçilik-Milliyetçilik, Padiþahçýlýk-Demokrasi, Hilafet- Laiklik kavramlarýnýn dahi netleþmediði bir ortamda, farklý

saflarda bulunmalarý veya mücadelenin belirli aþamasýnda fikir ayrýlýðýna düþmelerinden daha tabii bir þey olamazdý. Nitekim öyle de olmuþtur. Gerçek tarihçilerin olaylarý bu anlayýþ ile ve tarafsýzlýkla tespit etmeleri gerekmektedir. O gün "vataný iþgalden kurtarmak"tan baþka ortak hedefi olmadan yola çýkan ve daha sonra fikir ayrýlýðýna düþen insanlarý, bugünün anlayýþýyla yargýlayýp suçlamak, objektif bir tarih anlayýþý olmaktan çok uzaktýr. Gerçekler böyle iken, bu insanlarýn içinden sadece bir bölümünü kökenleri itibariyle ayýrýp, bir halký tüm olumsuzluklarýn kaynaðý gibi göstermek, ancak art niyetle ve düþmanlýk hisleriyle yapýlabilecek bir kötülüktür. Böylece, programda bu iddialarýn dile getirilmesine meydan verenlerin objektif olmadýðý, niyetlerinin ve toplumumuza karþý olan duygularýnýn da pozitif olmadýðý açýkça görülmektedir. Bizce bugünün Türkiye'sinde "gerçek anlamda hýyanet", toplumda bölünmeye yol açabilecek düþmanlýk hislerini bilinçli þekilde körüklemektir. Çerkes toplumu adýna, bir kez daha programý yapanlarý bu ayrýmcý, dýþlayýcý, dolayýsýyla bölücü söylemlere zemin hazýrladýklarý için kýnýyoruz ve bu tür programlarýn ülkemizin ihtiyacý olan birlik ve bütünlüðe katkýda bulunmayacaðýný hatýrlatýyoruz. Kanaltürk tv kanalý olarak yaptýðýnýz yayýndaki, toplumumuzu rencide eden yukarýda belirttiðimiz unsurlarýn, en kýsa sürede yapacaðýnýz baþka yayýnlarla düzeltilerek telafi edilmesini talep ediyor, yapýlan yayýn dolayýsýyla yasal haklarýmýzý mahfuz tuttuðumuzu bildiriyoruz. Saygýlarýmýzla Cihan Candemir Kafkas Dernekleri Federasyonu Genel Baþkaný Habertürk tv deki yanlý yayýna cevabýmýz Habertürk kanalýnda yayýnlanan ve Çerkes Ethem'in þahsýnda tüm Çerkesleri rencide eden yayýnla ilgili genel yayýn yönetmeni Melih Meriç'e federasyonumuz bir kýnama yazýsý göndermiþtir: "Habertürk tv kanalýnda 19.12.2007 tarihinde yayýnlanan, Erol Mütercimler tarafýndan hazýrlanan ve sunulan "Aynanýn Arkasý-Komplo Teorileri" adlý program; tüm Çerkes toplumunu rencide eden, gerçekten komplo üreten bir yayýn haline dönüþtürülerek sunulmuþtur. Yapýlan yayýnýn içeriði nedeniyle, toplumumuz adýna cevap hakkýmýz doðmuþtur. 109

Türkiye'deki 57 ayrý Kafkas Derneði'nin üst kuruluþu olan Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak, yayýn konusunda toplumumuzun her kesiminden büyük tepkiler, tarafýmýza iletilmiþtir. Bu ortak tepkilerimizi sizlere iletiyor ve gerekenlerin yapýlmasýný talep ediyoruz." Federasyonumuzun bu yazýsýna istinaden Erol Mütercimler bir sonraki programýnda yanlýþ anlaþýldýðýný ve amacýnýn asla Çerkesleri rencide etmek olmadýðýný açýklamýþtýr. Alman Yeþiller Partisi Eþ Baþkanlýðýna seçilen Cem Özdemir'e kutlama 110 Alman Yeþiller Partisi Eþ Baþkanlýðýna seçilen deðerli hemþehrimiz Cem Özdemir'e bu yeni görevi nedeniyle federasyonumuz tarafýndan 17.11.2008 tarihinde gönderilen kutlama mesajý ve Sayýn Özdemir tarafýndan gönderilen cevap þöyledir: Sayýn, Cem Özdemir / Alman Yeþiller Partisi Eþ Baþkaný, Sayýn Baþkaným, Genç yaþýnýzda Alman Yeþiller Partisi'nde baþlamýþ olduðunuz siyaset hayatýnýzý önce Almanya Parlamentosu daha sonra Avrupa Parlamentosu üyeliðine taþýdýnýz. Birçok baþarýlý projeye imza atarak hep isminizden bahsettirdiniz. Bu nedenle tüm Çerkes hemþerileriniz isminizle gurur duydu. Yapýlan son Alman Yeþiller Partisi Eþ Baþkanlýðý seçiminde oylarýn büyük bir çoðunluðunu alarak Eþ Baþkan seçilmeniz Almanya, hatta Avrupa tarihinde bir ilk, bizler içinse mutluluk oldu. Sorumluluðunuzu daha da artýracak bu görevinizi de, kusursuz olarak yapacaðýnýza inancýmýz tamdýr. Alman Yeþiller Partisi Eþ Baþkanlýðýna seçildiðiniz için sizi kutluyor, bu ilklerinizin bitmemesini diliyorum. Saygýlarýmla Cihan Candemir / Genel Baþkan Sayýn Cihan Candemir, Yeþiller Partisi eþbaþkanlýðýna seçilmem nedeniyle göndermiþ olduðunuz kutlama mesajý ve desteðiniz için içtenlikle teþekkür ederim. Bu vesileyle Bayramýnýzý kutlar, saygýlar sunarým. Cem Özdemir / Birlik 90/Yeþiller Eþbaþkaný

Fox tv ye kýnama yazýsý... Sayýn Yetkili, Çarký Felek adlý programýn sunucusu Mehmet Ali Erbil'in, program esnasýnda kullandýðý "Bir Çerkes tavuðu vardýr, bir de Çerkes lavuðu" cümlesi, Türkiye'de yaþayan Çerkesler olarak bizleri son derece üzmüþtür. Bu sözleri sarf eden þovmen sunucuyu kýnýyoruz. Dünyada espri anlayýþýnýn deðiþtiði, her türlü ayrýmcýlýk ve aþaðýlamadan kaçýnýldýðý, insan hak ve özgürlüklerine saygý ilkesine özellikle dikkat edildiði günümüzde Mehmet Ali Erbil'in hala banal, bayat, hakaret ve aþaðýlama içeren esprilerine devam edebiliyor olmasýný, kendisini yenileyememiþ olmasýný anlayabilmek mümkün deðildir. Hiçbir þovmen ve sunucu, mesleðini icra ederken (!) bir topluma hakaret etme, aþaðýlama, rencide etme hakkýna sahip deðildir. Ancak binlerce kiþinin önemseyerek, ailece ekran baþýnda izlediði bir televizyon kanalý da, bir toplumu hedef alan bu tür düzeysiz esprilere meydan vermemeli, gerekli kontrolü saðlamalý, son noktada ise durumun telafisi yoluna gitmelidir. Türkiye genelinde kurulu 56 Çerkes derneðinin üyesi olduðu Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak, Mehmet Ali Erbil ve kurumunuzdan talebimiz, ilk programýnýzda Çerkeslerle ilgili söylenen sözlerden dolayý, Çerkes halkýndan samimi olarak özür dilenmesidir. Aksi takdirde kendisi ve kurumunuz hakkýnda yasal haklarýmýzý kullanacaðýmýzý ve demokratik toplumsal baskýmýzý oluþturacaðýmýzý bildiririz. Cihan Candemir / Genel Baþkan KAFFED'in 8 Mart Kadýnlar Günü mesajý: Ýnsanoðlunun var oluþ sürecinde en aðýr yükü omuzlayanlarýn kadýnlar olduðunu hangimiz yadsýyabiliriz? Kadýn bir toplum için uygarlýða giden yoldur. Yaþamýmýzý anlamlandýran en önemli unsurdur. Çerkes kadýný ise Seteney guaþeden beridir toplumun gizli önderi, yol göstericisi, öðretmeni, geleceðinin mimarýdýr. Kültürün, dilin, kýsacasý yaþamýn taþýyýcýsýdýr. Dünyanýn dört bir yanýna daðýtýlmýþ bir toplum olmamýza inat, Anadolu'da, Arap çöllerinde, Amerika'da, Ýsrail'de ve dünyanýn birçok yerinde, bir araya gelip anlaþmýþçasýna hala ayný dili, 111

ayný örf ve adetleri yaþatabiliyorsak, bu Çerkes kadýnýnýn baþarýsýdýr. Peki sevgili kadýnlarýmýz sizin göreviniz tamamlandý mý? Asýl göeviniz þimdi baþlýyor. Tarih boyunca üstlendiðiniz misyonu devam ettirme kararlýlýðýnýza, þimdi her zamankinden daha fazla ihtiyacýmýz var. Kültürün ayakta kalabilmesi ve geleceðe taþýnabilmesi için çocuklarýnýza ana dilinizi öðretmeniz, bunda ýsrarcý olmanýz, toplumun sizden beklediði bir görevdir. Tarih boyunca diðer konularda olduðu gibi, kadýna verilen, hak ettiði ayrýcalýklý önem konusunda da diðer toplumlara örnek olan Çerkes toplumu, çok þey borçlu olduðu kadýnlarýný her zaman baþ tacý etmiþtir, etmeye de devam edecektir. 8 Mart Dünya Kadýnlar Günü, Çerkes kadýnýnýn kendi toplumunu daha yüksek ideallere taþýma kararlýlýðýnýn teyit edildiði gün olarak, hepimize kutlu olsun. KAFFED'in 14 Mart Anadil Günü mesajý: Ýlk Adýgece alfabenin yayýmlandýðý günü biliyor musunuz? 14 Mart 1853. 14 Mart, Bersey Wumar tarafýndan Tiflis'te ilk Adýge Alfabesi'nin yayýmlanýþýnýn yýldönümü, Adýgecenin (tekrar) yazýlý hale geldiði bir dönüm noktasý... Günümüzde Ubýhca gibi yokolma tehlikesiyle karþý karþýya olan Adýgece, Adýge halkýnýn binlerce yýllýk deneyim ve kültürünün ürünü. Tüm insanlýðýn önemli bir varlýðý olan Adýgecenin korunmasý ve geliþtirilmesi için 14 Mart Adýge Cumhuriyeti'nde Adýge Dili ve Yazýsý Günü olarak kutlanýyor. Dünyanýn dört bir yanýna yayýlmýþ tüm Adýgelerin "Adýge Dil Günü" kutlu olsun. Dünya üzerindeki tüm dillerin deðerlerinin anlaþýlarak bundan sonra hiçbir dilin kaybolmamasý dileðiyle KAFFED TRT'ye kýnama yazýsý gönderdi 112 24 Mart 2009 tarihinde TRT 2 kanalýnda "Göç Hikayeleri Geride Kalanlar" adý altýnda yayýnlanan Abhazya konulu belgeselde Abhazya'nýn kasýtlý olarak "Gürcistan'ýn Özerk Bölgesi" olarak tanýtýlmasý nedeniyle

federasyonumuz tarafýndan TRT'ye gönderilen kýnama yazýsý aþaðýdaki gibidir. Sayý:09/18 Tarih: 30.03.2009 Sayýn Ýbrahim Þahin / TRT Genel Müdürü Sayýn Þahin; 24 Mart 2009 tarihinde TRT 2 kanalýnda "Göç Hikayeleri Geride Kalanlar" adý altýnda Abhazya konulu bir belgesel yayýnlanmýþtýr. Belgesel içerisinde Abhazya kasýtlý olarak "Gürcistan'ýn Özerk Bölgesi" olarak tanýtýlmýþtýr. Gürcistan, 8 Aðustos 2008'de Güney Osetya'ya yapmýþ olduðu saldýrý ve soykýrým giriþiminin benzerini, 14 Aðustos 1992'de Abhazya'ya karþý da yapmýþ ancak, Abhazya bu baðýmsýzlýk savaþýndan baþarýyla çýkmýþtýr. Dolayýsýyla Abhazya 30 Eylül 1993 tarihinden bu yana "de facto" baðýmsýzdýr. 8 Aðustos 2008'de Gürcistan'ýn Güney Osetya'ya karþý baþlattýðý savaþtan sonra da Rusya Federasyonu ve Nikaragua tarafýndan baðýmsýzlýðý tanýnmýþ durumdadýr. Abhaz halký tarihi haklarýna sahip çýkarak, Gürcistan ile birlikte yaþamayacaðýnýn kararýný vermiþ ve bundan sonra da geri dönüþ olamayacaðýný çok açýk þekilde ortaya koymuþtur. Hal böyle iken TRT tarafýndan gerçek durumun kasýtlý olarak yansýtýlmamasý Türkiye'de yaþayan Çerkes toplumunda büyük tepki uyandýrmýþtýr. TRT'yi yanlý ve gerçek dýþý yayýný nedeniyle kýnýyor, yayýnlarýnda daha özenli olmaya davet ediyoruz. Cihan Candemir / Genel Baþkan Açýlým tartýþmalarý konusunda KAFFED'in basýn bildirisi Son günlerde hükümetin inisiyatifi ile baþlatýlan "AÇILIM" çalýþmalarý Federasyonumuzca dikkatle takip edilmekte ve deðerlendirilmektedir. Bu gün itibarýyla gelinen noktayý deðerlendirmeyi ve düþüncelerimizi kamuoyu ile paylaþmayý Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak önemli tarihi bir görev addediyoruz. Hükümet'in baþlatmýþ olduðu "AÇILIM" çalýþmalarýnýn içeriðini tam olarak anlamamýþ olmakla beraber, seçilen çalýþma yönteminden, 113

114 "AÇILIM" paketinin (adýyla birlikte), fikir olarak tartýþmaya açýldýðý anlaþýlmaktadýr. Paketin içeriðinin ise mevcut siyasi partiler, sivil toplum örgütleri ve toplum önderlerinden gelecek fikirler çerçevesinde zaman içinde doldurulmasý yönünde bir çalýþmanýn Sayýn Ýçiþleri Bakaný tarafýndan yürütüldüðü þeklinde bir görünüm mevcuttur. Ancak gerek konunun tartýþmaya açýlýþ biçimi, gerekse bu güne kadar yapýlan görüþmelerden, hükümetin, yeterli ön çalýþmayý yapmadan ve gerekli yol haritasýný çýkarmadan, belirli bir tarih öncesinde inisiyatif almak için taktiksel bir çýkýþ yaptýðý endiþesini taþýmaktayýz. Bu gözlemimizi öncelikle belirtmekte yarar görüyoruz. Bu þekilde bir taktiksel yaklaþým kamuoyunu çýkacak sonuca hazýrlamak açýsýndan yararlý görülebilir. Ancak gelinen noktadaki tartýþmalarýn içeriði ve üslubunun, "paket ile amaçlanan ülke birlik ve bütünlüðünün güçlendirilmesi" yerine, ayrýþma endiþelerini ön plana çýkartmýþ olmasý, "paket"in geleceði açýsýndan karamsarlýk vericidir. Gelinen aþamada yapýlmasý gerekenler bizce þunlardýr: 1- Acilen "AÇILIM" paketinin adý amacýna uygun þekilde konulmalýdýr. Ülkemizde bu güne kadar uygulanan yanlýþ politikalar yüzünden acý çekmiþ, baský görmüþ, birçok insan vardýr. Paket'i bir etnik kimlik ile adlandýrmak yanlýþtýr ve ülke birlik ve bütünlüðüne büyük zarar verecektir. Bizce "AÇILIM" kavramý, Türkiye'nin, ülke geleceðine yönelik olarak "Demokratik Açýlým"ý ifade etmeli, adýyla ve içeriðiyle Türkiye'de yaþayan tüm vatandaþlarý etnik, dinsel veya cinsel kimlikleri ile kapsamalý, Güçlü bir Türkiye'nin geleceðini garantiye alan "TOPLUMSAL BARIÞ" projesi olmalýdýr. 2- Ülkemizde yaþayan tüm kesimleri barýþtýracak, Devlet ile vatandaþý barýþtýracak bir projenin yaþama geçmesi için, sonucun Türkiye Büyük Milleti Meclisi'nden fikir birliði ile çýkmasý kaçýnýlmazdýr. Çýkacak proje TBMM'de mevcut tüm siyasi partilerce benimsenmiþ olmalý ve desteklenmelidir. Bu konuda Baþbakan ve Cumhurbaþkaný'na büyük görev düþmektedir. Konu siyasi bir polemik ve siyasi rant malzemesi olmaktan çýkarýlmalýdýr. Tüm parti baþkanlarýyla görüþmeler bizzat Baþbakan tarafýndan yürütülmeli, Cumhurbaþkaný uzlaþtýrýcý rolünü üstlenmelidir. Ýçiþleri bakanlýðýnca yürütülen teknik ve istiþari çalýþmalar ise tüm etnik, dinsel ve diðer kesimleri kapsamalý, görüþleri alýnmalý, sorunlarý dinlenmelidir. 3- "PAKET" içerik olarak ana hatlarýyla þu konularý kapsamalýdýr: A-Türkiye'de yaþayan tüm etnik, dinsel, cinsel ve diðer gruplarýn, kimliklerini ifade koruma ve geliþtirme özgürlüðünü eþit þekilde

saðlamalýdýr. Bu özgürlüklerin kullanýlabilmesi için tüm engeller kaldýrýlmalý, devlet desteði saðlanmalýdýr. B-Anayasamýz ve Evrensel Ýnsan Haklarý içerisinde yer alan bireysel özgürlüklerin kullanýlmasýný engelleyen tüm engeller kaldýrýlmalýdýr. Bireysel özgürlükler güvence altýna alýnýrken, devletin üniter yapýsýný güçlendirecek olan, tarih boyunca oluþmuþ birlikte yaþama, kaderde ve tasada birlik olma bilincini besleyecek, saygý ve hoþgörü ortamý geliþtirilmelidir. Devlete bu konuda düþecek görevler tanýmlanmalýdýr. C- Ortak, eþit, özgür bireylerin güçlü bir vatandaþlýk bilincini oluþturmak, gerçek anlamda demokratik bir yasal çerçeve oluþturmak nihai hedef olmalýdýr. Federasyonumuz kurulduðu günden beri yukarýda ifade ettiðimiz düþünceleri savunmaktadýr. Bu düþüncelerimiz, Federasyonumuzun "ilkeleri" ile somutlaþtýrýlmýþtýr. Ýçiþleri Bakaný'nýn henüz Federasyonumuz ile ve benzer STK'lar ile henüz görüþmemiþ olmasý büyük eksikliktir. Ancak zaman içerisinde, þayet hükümetimiz projenin hayata geçirilmesinde samimi ise, bu eksikliðin de giderileceðini umuyoruz. Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak, ülkemizin birlik ve bütünlüðünü saðlayacak, Türkiye'yi güçlü bir dünya ülkesi haline getirmek için kanayan yaralarý iyileþtirecek, her çalýþmayý önemli görüyor, bu çerçevede "AÇILIM" paketinin baþarýya ulaþmasý için temsil ettiðimiz toplumumuz adýna üzerimize düþenleri yapmayý görev addediyoruz. Tüm kamuoyuna saygýlarýmýzla. KAFKAS DERNEKLERÝ FEDERASYONU Fatih Altaylý ve Murat Bardakçý ya kýnama Habertürk televizyonunda 8.11.2009 tarihinde yayýnlanan "Teke Tek Özel" programýnda, Fatih Altaylý ve Murat Bardakçý'nýn Çerkes toplumuna yönelik kaba, çirkin ve aþaðýlayýcý söylemleri nedeniyle Federasyonumuzun kendilerine gönderdiði kýnama mektuplarý aþaðýdaki gibidir. Sayýn Fatih Altaylý, Habertürk televizyonunda 8.11.2009 tarihinde yayýnlanan "Teke Tek" programýnda, katýlýmcý Murat Bardakçý ile birlikte Çerkes toplumuna yönelik kaba, çirkin ve aþaðýlayýcý hakaret dolu söylemleriniz nedeniyle 115

116 Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak sizi kýnýyoruz. Programýnýzda Murat bardakçý'nýn Çerkesler ile ilgili sözleri ve bu sözleri sizin teyit etmeniz "gaf" ötesinde "skandal" boyutundadýr. Tarafsýzlýðýna saygý duyduðumuz bir yayýncý olarak sizin programdaki tavrýnýzý tasvip etmemiz mümkün deðildir. Bu tavrý ve söylemi, program yapýmcýsý olarak hiç bir bireye veya toplum grubuna gösterme hakkýnýz olmadýðýna inanýyoruz. Kýnama ötesinde hukuki olarak gerekli giriþimleri de yapacaðýmýzýn bilinmesini istiyor, televizyon programý yapýmcýsý olarak daha özenli ve dikkatli olmanýzý bekliyoruz. Cihan Candemir /Genel Baþkan Sayýn Murat Bardakçý, Habertürk televizyonunda 8.11.2009 tarihinde yayýnlanan "Teke Tek" programýnda Çerkes toplumuna yönelik kaba, çirkin ve aþaðýlayýcý hakaret dolu söylemleriniz nedeniyle Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak sizi kýnýyoruz. Kafkas Dernekleri Federasyonu, 59 derneðin üst örgütü olarak Türkiye'de yaþayan ve sizin "Çerkes" olarak tanýmladýðýnýz Adige, Abhaz, Oset milyonlarca insaný temsil etmektedir. Federasyonumuzun en temel ilkesi Türkiye'nin çaðdaþ, demokratik ve laik bir ülke olarak geliþmesi ve uluslararasý toplumda saygýn bir yer edinmesidir. Bu doðrultuda kuruluþ amacýmýz, binlerce yýllýk kültürümüzü ve dilimizi korumak, kardeþ ve akrabalarýmýzla iliþkilerimizi sürdürmektir. Yani, televizyon yayýnýnda sizin "Çerkesçilik" olarak tanýmladýðýnýz ve "anlayamadýðýnýzý" ifade ederek, "aptallýk" olarak nitelendirdiðiniz faaliyetlerle uðraþmaktayýz. Sayýn Bardakçý, bir tarihçi olarak Çerkes toplumu ve kültürü hakkýnda neleri bilip, neleri bilmediðinizi bilmiyoruz. Kafkasya'da yaþamýþ toplumlar ile Anadolu medeniyetleri arasýndaki akrabalýklarý, Kafkas dillerinin Anadolu ve Mezopotomya medeniyetlerinin þifrelerini taþýdýðýný, Çerkeslerin Kafkasya'da yüzlerce yýl süren savaþlardan sonra trajik bir sürgün ile geldikleri Osmanlý Ýmparatorluðu'na ve Türkiye Cumhuriyeti Devletine katkýlarýný bilmeyebilirsiniz. Ancak, insanlarýn dil ve kültürel deðerlerini yaþatmak istemesini aptallýk olarak niteleyen bir kiþiyi "aydýn" sýfatý ile baðdaþtýramadýðýmýzý üzülerek ifade etmek zorundayýz. Zira, "aydýn" olmak her þeyden önce toplumsal empatiye ve temel insan haklarýna saygýlý olmayý gerektirir. Bu tanýmýn içinde kaba ve saldýrgan olmaya hiç yer yoktur. Hele bu uslupsuzluðu yapanýn "bilim adamý" sýfatý taþýmasý anlaþýlabilir deðildir. Býrakýnýz "uzman" sýfatý taþýmayý, hiç bir kiþinin, hiç bir ortamda, hangi toplum kesiminden olursa olsun, hakaret etmeye