Finans Merkezi Olmak İçin Yapılmas lması Gerekenler Dr. Saruhan Özel Baş Ekonomist
Finansal Merkez Olarak Kastedilen 10 Lokasyon... Global Financial Centers Index (GFCI) SıralamasS ralaması (Eylül l 2008)* 1. Londra 2. New York 3. Singapur 4. Hong Kong 5. Zürih 6. Cenevre 7. Tokyo 8. Şikago 9. Frankfurt 10. Sidney 15. Lüksemburg 23. Dubai 34. Şangay 49. Mumbai (Bombay) 57. Moskova *endeks, global olarak 1,406 finans profesyoneline sorularak oluşturuluyor... Kaynak: Z/Yen
İlk Sıradaki Londra nın Özellikleri... 550 uluslararası banka, 170 uluslararası aracı kurum, 600 bin finans profesyoneli, 10 dan fazla yüksek y hacimli organize finans piyasası (LSE, LME, Liffe, LCE, Baltic vs... ) Niş piyasalarda da etkili; global forfaiting merkezi. Avusturya, Belçika, İsveç veya Tayland ekonomilerinden daha büyük b ŞEHİR R ekonomisi ( 500 milyar $ veya İngiltere ekonomisinin %20 si) Londra Finans Merkezi Global Eurobond İşlem Hacmi 70% Global Tezgahüstü Türev Enstrüman İşlem Hacmi 36% Global Döviz İşlem Hacmi AB Hisse Senedi İşlem Hacmi (Kurumsal) 50% 56% Kaynak: Z/Yen, British Embassy 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Londra Bu Konuma Nasıl Geldi?... 1. Tarihsel Avantaj (Limanları ile DışD Ticaret Merkezi Konumu, Eurodollar Piyasası), 2. Radikal Yapısal Reform ve Serbestleştirme tirme (Thatcher Big Bang 1987), 3. Yeni Piyasalara Liderlik (1990 larda Türev T Piyasaların n Promosyonu), 4. Piyasa Yanlısı Politikalar (liberalization, düşük d k vergilendirme, esnek işgücü), i 5. Yabancı Sermayeye AçıklA klık k (Doğrudan Yatırımlar mların n Desteklenmesi), 6. Sağlam ve Yapıcı (Rekabeti Teşvik Edici, Girişimcili imciliği i Teşvik Eden) Regülasyon 7. İngilizce Avantajı,, Time-Zone Avantajı,, Hava Ulaşı şımında Merkezi Konum, Başka Kültürlere Açık A k Olma Manhattan-on on-thames Londonistan Londongrad Reykjavik-on on-thames, 8. Örnek Alınan Hukuk Sistemi (Common Law) 9. Gelişmi miş Bilgi Teknolojsi Altyapısı 10. Yüksek Hacimli Finansal Piyasalar (İş( İşlem Maliyetlerinde Ölçek Ekonomisi Avantajı)
GFCI Sıralamasında Önem Verilen Kriterler (1)... 1. İnsan Eğitim Seviyesi Kalkınm nmışlık k Derecesi/ Yaşam am Kalitesi Turizm Cazibesi Can GüvenliG venliği/terörizm rizm Olayları Afet Beklentisi (Deprem) Kaynak: Z/Yen 2. İş Ortamı İş Yapma Kolaylığı Şeffaflık Operasyonel Risk Derecesi Bireyler/Kurumlar Gelir Vergisi Oranları Yolsuzluk Derecesi Ekonomik Özgürlük k Seviyesi Politik Risk/İstikrar stikrar
GFCI Sıralamasında Önem Verilen Kriterler (2)... 3. Finansal Piyasalara Erişebilirlik Organize Piyasaların n Mevcudiyeti, Sayılar ları, Çeşitliliği i ve İşlem Hacimleri Seküritizasyon İmkanları Coğrafik Lokasyon Piyasalarda İşlem Yapma Serbestiyeti Sermaye Piyasalarının n Piyasa Değerleri erleri Uluslararası Finans ve Ticaret İmkanları / Hacmi Finansal İşlem Maliyetleri 4. Altyapı Kaynak: Z/Yen Ofis İmkanları / Kira Maliyetleri Rakip Piyasalar / Merkezlerle Kıyas K Gayrımenkul Alım m Satım m Kolaylığı Internet Erişim im Kolaylıklar kları / Global SıralamasS ralaması Ulaşı şım İmkanları / Havaalanı Kapasitesi - Kalitesi
GFCI Sıralamasında Önem Verilen Kriterler (3)... 5. Genel Rekabet Avantajları İş Güvencesi Ekonomik İstikrar ve GüvenG Reel Sektörün n HızlH zlı Büyüme Potansiyeli Yaşam am Maliyeti Finansal Merkezin Şehirsel Özellikleri Global Rekabet Endeksi SıralamasS ralaması EK OLARAK; Kaynak: Z/Yen 6. Hukuki Altyapı Azınl nlık/ k/çoğunluk Sahiplik Hakları Korumacılık Hızlı Dava SüreS reçleri Uluslararası Tahkim
İstanbul Finans Merkezi Olma Açısından Temel Özelliklere Sahiptir... 1. 150 milyar $ lık $ k tahmini ekonomisiyle İsrail, Singapur, Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerle kıyas k edilebilecek büyüklb klükte, kte, 2. 14,000 $ kişi i başı şına milli gelir Türkiye T ortalamasının n %50 üzerinde, gelişmi miş ülkeler seviyesine yakın, 3. Türkiye deki işgücünün i n %16 sını,, sanayi işgücünün i n % 28 ini, Hizmet sektörünün n işlerinin i % 20 sini barınd ndırmakta, 4. Türkiye'deki banka şubelerinin %30 u, 49 bankanın n 42 sinin merkezi, toplam mevduatın n ve kredilerin % 42 si İstanbul da, 5. Türkiye ihracatının n %55 i i ve toplanan verginin %43 ü üistanbul dan, 6. 2050 yılında y TürkiyeT rkiye nin İspanya, Kanada ve Avustralya nın Önünde nde Dünyanın n En Büyük B k 12. Ekonomisi Olacağı Öngörülmekte (2007 PriceWaterHouseCoopers, The World in 2050), 7. Gelişmi miş bilgi teknolojsi altyapısına ve kaliteli işgücüne i sahiptir, 8. Turizm açısından a Cazip, farklı kültürlere açık, a merkezi konumdar, 9. Yüksek hacimli organize finansal piyasalara sahip, 10. Yerel ulaşı şım m imkanları çeşitli ve gelişmekte.
İstanbul un Coğrafik Avantajı ve Potansiyel Rakipler.. Londra Moskova Şikago New York Frankfurt İstanbul Şangay Tokyo Hong Kong Dubai Singapur Sidney Finansal Merkezler Adaylar
İstanbul un Geliştirmesi Gerekenler (1)... İş Ortamı Şeffaflık 48 ülke arasında 30. sırada s (Global Opacity Index) Vergi Ödeme Kolaylığı ığı 181 Vergi Oranları 59 181 ülke arasında 82. sırada s (PWC 2009 Index) 59 ülke arasında Kurumlar vergisinde En Düşük D k 19., KDV de En DüşükD 26. sırada s (www.worldwide-tax.com) Yolsuzluk Derecesi 180 ülke arasında 64. sırada s (Global Corruption Index) Ekonomik Özgürlük k Seviyesi 179 Politik Risk/İstikrar stikrar 150 ülke arasında 80. s 179 ülke arasında 75. sırada s (Heritage Economic Freedom Index) nda 80. sırada (Economist( Intelligence Unit Risk Index)
Istanbul un Geliştirmesi Gerekenler (2)... Hukuki ve Bürokratik B Altyapı İş Yapma Kolaylığı (Dünya Bankası + IFC ease doing business ranking) 181 Ülke İçinde Sıralama 140 120 100 80 60 40 20 Mevcut Finans Merkezleri 21 25 12 6 3 1 4 9 32 Potansiyel Rakipler 18 30 46 120 Diğer 125 114 83 59 0 İngiltere ABD Singapur Hong Kong İsviçre Japonya Almanya Avustralya G. Afrika Bahreyn İsrail Dubai+Abu Dabi Rusya Çin Mısır Brezilya Türkiye
Istanbul un Geliştirmesi Gerekenler (3)... Hukuki ve Bürokratik B Altyapı 181 Ülke İçinde Sıralama (Dünya Bankası+IFC) İş Kurma/Başlatma 43 İnşaat İzni Alma İşçi Alım Süreci 131 138 Gayrımenkul Kayıt Süreci 34 Kredi Kullanma 68 Yatırımcı Hakları 53 Vergi Ödeme Kolaylığı 68 Dış Ticaret Kolaylığı 59 Kontratların Hukuki Geçerliği 27 İş Kapatma Süreci 118 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Kaynak: DB, IFC
Dubai Finansal Merkez Olma Yolunda Neler Yaptı?... 1. Temel Felsefe ve Motivasyon: Build it and People Will Come 2. Finansal Sisteme Yönelik Y Yeni Global Bir Yargı Düzeni (Jurisdiction), 3. Tamamen on-shore yapılanma, %100 Yabancı Sermaye 4. 6 Temel Sektöre Yoğunla unlaşma ve Niş Pazarlar a) Bankacılık k Hizmetleri (Yatırım m Bankacılığı ığı,, Kurumsal Bankacılık k ve Özel Bankacılık) k) b) Sermaye Piyasaları (Hisse Senedi, Borçlanma Senetleri, Türev T ve Emtia) c) Varlık k Yönetimi Y ve Fon YönetimiY d) Reassürans (Niş Pazar), e) İslami Finans (Niş Pazar) f) Back Office Operasyonları 5. Gelir ve Karlarda Sıfır S r Vergi, Çok Sayıda İkili Vergi Anlaşmalar maları, 6. Tamamen Serbest Sermaye Hareketleri, Dolar Bazlıİş İşlem İmkanları 6. Şeffaf İdare ve Yapıcı Düzenleme, Kara Para Konusunda SıkıS Denetim 7. En Gelişmi miş Bilgi Teknolojisi Altyapısı,, Veri GüvenliG venliği, i, Operasyonel Destek, Ultra Modern Ofis İmkanları 8. Geniş Hava Yolu Ulaşı şım İmkanları (İngiltere ye Haftada 140 Uçuş) U 9. Büyük k Reklam ve Promosyon Bütçeleri B (DFIC yılda 25 milyon ) 10. Tamamlayıcı Kurulumlar : Serbest Ticaret Bölgeleri B (sadece Jebel Ali de kayıtl tlı 5,000 şirket), Dubai Internet City, Industrial City, Media Production Zone, Knowledge Village, Healthcare City, Maritime City, Outsource Zone, Biotechnology ve Research Park