Tarımsal Akciğer Hastalıkları Prof. Dr. Y. İzzettin Barış
Hastalık yapan etkenler Organik Tozlar :Tahıl,saman, endotoksin Inorganik Tolzlar : Silikat lar Gazlar :NH3,NOx,H2S, CO, NH4 Kimyasal : Pestisitler (Paraquat vs) Gümreler : Anhidre amonyak türevleri Dezenfektanlar : Cl ve diğerleri Solvent ler : Dizel, pestisit sol. Kaynak dumanları.ozon, metal dumanları Zoonetik enfeksiyonlar:
Organik toz ortamları Ahırlar, Silolar, Hasat yapımı, kullanımlar Inorganik tozlar :Tarla işi, hasat yapımı, Gazlar : Ahır,organik-inorganik gübre, silo, Gübrelerin kullanımı : Tarla, bahçe. Dezenfektanlar : Ahırlar. Solventler : Traktör egzos,gazı, Zoonetik enfeksiyonlar : Hayvancılık, veterinerlik
Tarımsal Akciğer Hastalıkları Byssinosis : Metal fever, Astma, KOAH, KB, Üst solunum yolu irritasyonu,amfizem Astma, Astma ya benzer hst,bronkospazm USYE,Trakeobronşitis,Kronik bronşitis Organik dust toxic synd. Hipersensivite pnomonisi Q fever,psittagosis,hantavirus pul.syn, antrax, H5N1 enfeksiyonu
Toksik Gas inhalasyonu Silo Çalışanların Hastalığı :Tahıl, Hayvan yemi için :konteyner,metal kule gibi silolar,büyük plastik torbalar, yer altı depoları. Havasız ortam (anaerobik )>>organik asit oluşumu>>ph düşmesi>>mikropların üremesinin durması>>çürüme durur;fermentasyonla N2O,NO,NO,NOX= Silo gazları>>akciğer ödemi
Büyük Ahırlarda Gaz Birikimi NH3 :Üst hava yolu irritasyonu Sinüsitis Non kardiyojenik pulmoner ödem Kronik bronşitis Astma ya benzeyen sendrom
Anhydrous Ammonia Sıvı şeklinde olup, toprağa zerkedilerek N katkısıyla gübreleme görevi yapar : Suda eridiği için çok irritan bir gazdır. Üst solunum yollarında ağır yanıklara, larengeal ödeme sebep olur. Bronşiolitis obliterans ve reaktif hava yolu disfonksiyonu (RAD) yapar
Hydrogene Sulfide (H2S) Düşük 20 ppm solunum yolu irritanı 150 ppm. Olfaktör sinir felçi, koku hissi 0 200 ppm bronşiolitis obliterans 250 ppm :cytochrome oxidası inhibe ederek asfiksi, pulmoner ödem,yüksek miktarda asfiksi, bilinç kaybı
Karbon Monoksit (CO) COHB. Hipoksi Kısa sürede koma Kardiak toksisite Solunum durması Nörolojik hasar >> ölüm
Karbon Dioksit ve Metan Hayvan solunumundan ve dışkılarından ortaya çıkar. CO2 5000 ppm. Ventilasyon kabul edilebilir düzeyde. NH4 ve CO2 ortamdaki O2 yi düşürürse, Tehlikeli olur. NH4 havada %5 i geçerse patlamayapar
Fumigat lar : Böcek öldürücüler Tahılları haşerattan korumak için kullanılır. Methy bromide : Çok toksik, pulm. Ödem ve akciğer kanaması yapar. Methyl phosphine : Çok toksik, kronik akciğer hastalığına sebep olabiliyor.
Inorganik Tozlar : Quartz,diatomide mika, kil ve lifsel mineraller Tarlaların sürülmesi, tırmıklanması,ve samanla uğraş sırasında solunurlar. Partikül büyüklükleri 5 mikrondan küçük olunca alveollere ulaşabilirler. Inorganik tozlar ROR stimüle ederek inflamasyon ve karsinogenezisi başlatabilir
Organik Tozlar7DA biyolojik aktif proteinler Endotoxin (LPS): Gram bakterilerden Peptidoglycan : Gram+ sakterilerden Küf ve mycotoxinler. Tahıl tozlarından:allerjenik ve proinflamatuvar ajanlar. Domuz ahırlarında çalışanların nazal lavajda INT-1 alfa, INT 1-beta, INT 6 artma
Organik Tozlar Niçin her çalışanda hastalık yapmıyor? Bazı kişilerde Toll-Like Reseptör genlerinde genetik varyasyon (polymorfizm) oluyor TLR4 bazılarında düşük yanıt (hyporesponse), hastalarda ise hyperresponse 8hypersensitivite (aşırı reaksiyon verebiliyor)
Potansiyel organik tozlar nerelerde bulunur? Tahıllarla uğraş : Buğday, arpa, çavdar, yulaf,mısır, ay çiceği, pirinç, soya fasülyesi Ahırlar :Büyükbaş, domuz, kümeslerde Balya kesimi, dağıtımı, yere serilmesi. Süt üretimi, işlenmesi. Çicekçilik
Organik tozlar hangi hastalıkları yapar? Byssinosis Endüstriyel kronik bronşitis Organic Toxic Syndrome (Mill fever) Nasal, Dermal irritasyon PFT : Obstrüktif/restriktif kusur
Organik Dust Toksik Sendrom (ODTS) Non-enfeksiyöz, ateşli ; kırgınlık, titreme,myalji, öksürük, dispne baş ağrısı Organik tozun yoğun olduğu iş yerlerinde Toz solunduktan 4-12 saat sonra çıkar, spontan olarak düzelme olur. EAA (HP) gibi sensitizasyon durumu yok Tahıl ateşi (Grain fever),silo filler s Dis. = ODS
ODTS Etkenleri ve Prevalansı Endotoxin (LPS) Tahıl tozları :Buğday, arpa, yulaf, mısır vs Fungus sporları,mycotoxin,peptoglycan Çiftçilerin 1/3. ünde görülür. Domuz ahırlarında çalışanların % 30-50 görülür. Kültür mantarlarında çalışanların 1/3
Hypersensivitiy Pneumonitis (EAA, Farmer s Lung) Küflü ot, saman ve benzeri malzemlerle temas. Etken : Mycopolyspora faeni, Termoaktinomyces vulgaris, aspergillus Tip III reaksiyon (presipitan AB) Tip IV reaksiyon granüloma gelişmesi. TNF alfa geninde polymorfizm.
Hypersensivity Pneumonitis in kliniği Küflü sap, saman, ot tozu ile temastan 4-6 saat sonra : öksürük, ateş, dispne,kırgınlık.kilo kaybı. Akut/Subakut/Kronik formları var Bazal alanlarda ins.sonu krepitasyon CXR : İnfiltrasyon, pulm. ödem, CT. Buzlu cam görünümü. Lab : PFT Rest. Kusur, DLCO azalma, Presipitan antikorlar (IgA, IgG, Ig M)
Endüstriyel Kronik Bronşitis NS tarım işçilerinin % 3-30 unda olur Domuz ahırlarında çalışanlarda % 20 Tahıl tozu soluyan, ahır ve kümeslerle ilişkisi olanlarda daha çok görülüyor. Silo asansör işçilerinin NS %20 S % 50 Öksürük, balgam ve dispne kliniği. Semptomlar mevsimsel ve reversibil dir. Etken : Endotoxin, yoğun tahıl tozu,
Mesleksel Astma Türleri :Sinsitizer induced asthma,irritan induced veya work aggrevated A.( NH3) Reactive Airway Disease : Daha ziyade ahır, kümes ve motorlu taşıtlarla ilgili çalışanlarda. Takip : PFT, Reversibiliti testi, PFM, provakasyon testleri FEV1 % 10 düşerse sonuç +
Astma ya benhzer sendrom Non-allerjiktir Airway inflamasyonu ve hiperreaktiviti yok Domuz ahırlarında çalışanların % 25. görülür.sebep endotoxin ve NH3. Tanı : İş yerinde ve evde FEV1 ölçümü. Respiratörle çalışınca, görülmez. İnhale steroide yanıt vermez
Tarım İşçilerinde Respiratuvar Enfeksiyon Domuz inflüenzası Psittagosis : Kümes hayvanlarından Q fever. Koyun, keçi, sığırlar la temas Myc. Bovis enfeksiyonu Hantavirus pulmner szendrom (HPS): Kemiricilerin feces idrar, salgası ile temas. Akciğer ödemi, hemorajisi. Fatalitesi % 40. Tedavide Ribavirin
Pesticide (haşerat öldürücü) ilaçlar Parathion, malathion,thiocarbomate Organophosphate, methylisocyanate parathione inhalasyonu Irritant induced astma, persistant wheezing. Uçakla ilaçlamadan sonra çalışanlarda öksürük, balgam çıkarma oluyor. Herbicide (Ot ilacı ) Artrazine, Paraquat. Wheezing yapıyor
Küf ve Mycotoxin lere bağlı tarımsal hastalıklar Ahır, samanlık ve kümes hayvanları ( hindi) bezleyenlerde ;küflü saman kullanan, küflü balya açanlarda Etken Thermoactinomyces vulgaris, aspergillus. İmmünitesi bozulmuş kişilerde ağır enfeksiyonlar görülür.
Dizel yağı kullanılan taşıtlarla temaslılarda Çiftçilerin % 93 ü dizel yanma ürünleri ile temaslıdır. NO2, SO2 ve partiküllerin solunması. Wheezing ve astmayı provake eder