T.C. BAŞBAKANLIK SERMAYE PİYASASI KURULU YATIRIMCI EĞİTİMİ VE FİNANSAL EĞİTİM ÇALIŞMALARI 13 Kasım 2012, İSTANBUL İbrahim PEKER Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yardımcısı
Finansal Eğitim? Finansal eg itim; Tu keticilerin, yatırımcıların finansal u ru n ve kavramlar ile ilgili bilgilerinin gelis tirmesi, Eğitim faaliyetleriyle finansal riskler ve fırsatların farkında olmaları, Bilinc li sec imler yapmaları, Yardım ic in nereye bas vuracaklarını o g renmeleri, Finansal refahlarını arttıracak yetenekler gelis tirmeleri (OECD, 2008).
Türkiye Sermaye Piyasası 2007 2008 2009 2010 2011 2012/6 Kurul Kaydında Olan Şirket Sayısı 593 570 548 566 586 596 23% 4% 0% 0% İMKB Şirketlerinin Piyasa Değeri (milyon TL) 336.089 182.025 350.761 472.553 381.152 461.739 İMKB - Hisse Senedi Bakiyeli Yatırımcı Sayısı 940.047 989.853 1.000.261 1.043.135 1.097.786 1.093.793 Yerli 933.361 983.267 993.253 1.035.612 1.090.054 1.085.957 69% Hisse Senetleri Yabancı 6.686 6.586 7.008 7.523 7.732 7.836 Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Açık Hesap Sayısı 25.160 41.237 56.702 64.151 72.226 77.292 Hisse Senedi Yatırımcı Saklama Oranları (%) DİBS Özel Sektör Borc lanma Arac ları Yatırım Fonu Katılma Belgeleri Yabancı 72,4 67,5 67,3 66,2 62,1 62,5 Borsa Yatırım Fonu Yerli 27,6 32,5 32,7 33,8 37,9 37,5 Yatırım Fonları Açık Hesap Sayısı 2.998.454 2.938.904 2.998.648 3.248.601 3.285.965 Varlığa Dayalı Menkul Kymet Emeklilik Yatırım Fonları Katılımcı Sayısı 1.556.342 1.859.824 2.141.287 2.460.096 2.836.774 Bir Önceki Döneme Göre Büyüme Oranları İMKB - Hisse Senedi Bakiyeli Yatırımcı Sayısı 1,40 5,30 1,05 4,29 5,24-0,36 Yerli 1,33 5,35 1,02 4,26 5,26-0,38 Yabancı 11,41-1,50 6,41 7,35 2,78 1,35 Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Açık Hesap Sayısı 124,02 63,90 37,50 13,14 12,59 7,01 Hisse Senedi Yatırımcı Saklama Oranları Yabancı 10,87-6,82-0,24-1,66-6,17 0,64 Yerli -20,46 17,90 0,49 3,43 12,06-1,06 Yatırım Fonları Açık Hesap Sayısı 21,35-1,99 2,03 8,34 1,15 Emeklilik Yatırım Fonları Katılımcı Sayısı 37,26 19,50 15,13 14,89 15,31
Neden Finansal Eğitim Gerekli 1 Bireysel refah artıs ı Finansal ürünleri doğru sec ebilme, etkin kullanabilme Dolandırıcılığa kars ı bilgili olma Haklarını kullanabilme (Tüketici hakları, finansal tüketicinin korunması..) Gelire uygun bütc eleme yapabilme, harcamaları tes vik edici tekniklere kars ı bilinc li davranabilme, "The only reason a great many American families don't own an elephant is that they have never been offered an elephant for a dollar down and easy weekly payments." -Mad Magazine
Neden Finansal Eğitim Gerekli 2 Finansal istikrara katkısı Daha etkin piyasa ve daha etkili denetim (Yatırımcı Bazında Saklama, izahname, Basel II, 3. yapısal Blok.. )
Neden Finansal Eğitim Gerekli 3 35.0 30.0 25.0 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0-5.0-10.0 1975 1977 1979 1981 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 Yurtiçi Tasarruf Oranı Özel Tasarruf Oranı Kamu Tasarruf Oranı Tasarruf kaynakların kullanımı artışı, verimli Tasarrufların yatırımlara verimli bir şekilde aktarılması
İSTANBUL FİNANS MERKEZİ VE FİNANSAL EĞİTİM İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem Planı (Yüksek Planlama Kurulu kararı ile 2009 yılı) Öncelik: Finans alanında insan kaynakları ve eğitim politikaları belirlenmesi ve gözden geçirilmesi İlköğretim ve ortaöğretim düzeyinde temel finans derslerinin müfredata eklenmesi Yükseköğretim düzeyinde finans ile ilgili programların ders içeriklerinin gözden geçirilmesi Ders içeriklerinin finans merkezi kapsamında ihtiyaç duyulacak özellikli alanlara uygun olarak zenginleştirilmesi ve uygulama ağırlıklı hale getirilmesi sağlanacaktır. Üniversite sektör işbirliğinin teşvik edilmesi Finans alanında ihtiyaca göre eğitimcilerin ve akademisyenlerin yetiştirilmesi
İFM VE FİNANSAL EĞİTİM Öncelik: Finansal piyasalarda şeffaflığın artırılması ve yatırımcıları bilgilendirme mekanizmalarının geliştirilmesi 22 nolu eylem: Yatırımcıların sermaye piyasaları, sermaye piyasası kurumları, sermaye piyasası araçları, yatırımcıları korumaya yönelik sistemler, riskler ve benzeri konularda bilgilendirilmesi
İFM- 22 NOLU EYLEM Eylem Adı Sorumlu Kuruluş (S) ve İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar (İ) Başlama- Bitiş Tarihi Yapılacak İşlem ve Açıklama Yatırımcıların sermaye piyasaları, sermaye piyasası kurumları, sermaye piyasası araçları, yatırımcıları korumaya yönelik sistemler, riskler ve benzeri konularda bilgilendirilmesi SPK (S) TSPAKB (İ) TKYD (İ) İMKB (İ) İAB (İ) VOB (İ) Takasbank (İ) MKK (İ) 2010-2012 Sermaye piyasaları, sermaye piyasası kurumları, sermaye piyasası araçları, yatımcıları korumaya yönelik sistemler, riskler ve benzeri konularda yatırımcıların bilgilendirilmesi amacıyla eğitim, toplantı, seminer, dokümantasyon üretimi ile dağıtımı ve benzeri etkinliklerin gerçekleştirilmesi sağlanacaktır.
İFM VE FİNANSAL EĞİTİM Bu kapsamda; Sermaye Piyasası Kurulu İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası İstanbul Altın Borsası İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu işbirliğinde halen 40 ayrı proje yürütülmektedir.
YATIRIMCI EĞİTİM SEFERBERLİĞİ İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ (5 Mart 2012) Finansal okuryazarlık düzeyinin yanı sıra, sermaye piyasası farkındalığını artırmaya yönelik eğitim ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmak, Sermaye piyasasının yurtiçi ve yurtdışında tanıtımını yapmak ve İstanbul un uluslararası finans merkezi olması hedefine katkı sağlayacak ortak bir yaklaşım
Yürütülmekte Olan Faaliyetler Elektronik İletis im Arac ları Üzerinden (yatırımcı web sayfası, Facebook sayfası) İlk ve Ortaöğretime Yönelik Yükseköğrenime Yönelik Görsel ve Yazılı Medya Kullanımı (reklam filmleri, tv programları vb.) Yurtdıs ında Yerles ik Yatırımcılara Yönelik Durum Tespitine Yönelik (anket c alıs maları) Genel Kamuoyuna Yönelik (eğitim materyalleri, iletis im merkezi vb.)
İLK VE ORTAÖĞRENİME YÖNELİK PROJE ADI HEDEF KİTLE KAZANIM YÖNTEM TARAFLAR Sermaye piyasası araçları İlköğretim ve konusunda öğrenciler Milli Eğitim SPK, TSPAKB, ortaöğretim öğrencileri arasında merak uyandırma Bakanlığı na bağlı İMKB için MEB ile proje okullarda afiş ve başlatıldı( 30 bin okul) duyuru Kompozisyon Yarışması Eğitici Oyunlar Hazırlatılması Üniversite, ilköğretim ve ortaöğretim öğrencileri Sermaye piyasası araçları ve faaliyetleri hakkında pratik bilgi sahibi olunması Ücretsiz web tabanlı oyunlar İMKB, VOB, MKK, TKYD Öğretmenlerin Eğitimi Derslerde Sermaye Piyasaları Konuları İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenleri İlköğretim ve ortaöğretim öğrencileri Sermaye piyasası araçları ve kurumları hakkında bilgilendirme Sermaye piyasaları ve kurumları konusunda genel bilgilendirme Seminer, doküman, CD vb. Kitap, rapor SPK, TSPAKB, İMKB, VOB, TKYD, Borsa Uzmanları Derneği SPK, MEB. TSPAKB, İMKB, VOB, Takasbank, TKYD
KOMPOZİSYON YARIŞMALARI
Mevcut Çalışmalar Yatırımcı Web Sayfası Sanal Portföy Yarışması Hanımlar Lokali Seminerleri Üniversite Seminerleri Yatırımcıların Sermaye Piyasalarına İlişkin Etik, Ahlak ve İnançla İlgili Hassasiyetlerine Yönelik Çalışma Yapılması Yatırımcı Koruma Mekanizmaları Tanıtımı Yerli ve Yabancı Ekonomi Muhabiri ve Yazarlara Yönelik Toplantılar, Eğitimler Finansal Konularda Yarışma Programı Alışveriş Merkezlerinde Stand Açma ve Bilgi verme Eğitici Oyunlar Hazırlatılması Makale Yarışması Tez Yarışması Sermaye Piyasası Kütüphanesi Televizyon Programlarında Sermaye Piyasalarının Doğru Tanıtılması Web Tabanlı Bilgi Yarışması Üniversite Eğitim Programları Yurtdışı Türklere Yönelik Bilgilendirme Faaliyetleri Derslerde Sermaye Piyasaları Konuları Örnek Hukuki Olaylar ve Değerlendirmeler Kitabı Sektör Çalışanlarına Yönelik Sürekli Eğitimler Sermaye Piyasaları Tanıtım Filminin Hazırlanması Sosyal Medya (Facebook, Twitter, telefon uygulamaları) Sermaye Piyasaları Terimleri Sözlüğü Eğitim ve Tanıtım Materyallerinin Toparlanması, Gözden Geçirilerek Güncel Hale Getirilmesi Yatırımcı Tabanının Genişlemesi Amacıyla Odalar, Dernekler, Vakıflar ve Sandıklara Yönelik Tanıtım ve Eğitim Faaliyetleri Yurtdışı Sermaye Piyasası Kurum ve Kuruluşları ile Ortak Toplantılar Düzenlenmesi Yurtdışı Yatırımcılara Yönelik Bilgilendirme ve Tanıtım Faaliyetleri Öğretmenlerin Bilgilendirilmesi Halka Açık Şirketlerle Yatırımcılara Yönelik Ortak Projeler Geliştirilmesi Yatırım Araçlarının Tanıtımına Yönelik Eğitici Görseller Hazırlanması Reklam Filmleri Lisanslama Sınavları ile Yenileme Eğitimlerine Yeni Modül Eklenmesi Yatırımcı Profilinin Tespiti Simülasyonlar Hazırlatılması Sermaye Piyasası Kurumları Tarafından İletişim Merkezi Kurulması ve Mevcutların İyileştirilmesi Kompozisyon Yarışmaları
FİNANSAL EĞİTİM ULUSAL STRATEJİSİ ve EYLEM PLANI TASLAĞI
FİNANSAL EĞİTİM ULUSAL STRATEJİSİ ÇALIŞMALARI Ulusal Stratejisi Çalışmasında Gelinen Aşama Finansal eğitimle ilgili ulusal stratejisini uygulamakta olan ülkeler (uygulama bas langıc yılı) Finansal eğitimle ilgili ulusal strateji c alıs masına bas lamıs ancak henüz uygulama as amasına gec memis ülkeler Kaynak: OECD, Şubat 2012 Sayı Ülkeler 15 İngiltere (2003), Malezya (2003), Japonya (2005), Hindistan (2006/2010), ABD (2006/2011), Hollanda (2008), İspanya (2008), Yeni Zelanda (2008/2010), Gana (2009), İrlanda (2009), Brezilya (2010), Çek Cumhuriyeti (2010), Portekiz (2011), Slovenya (2011), Avustralya (2011), 21 Kanada, Kolombiya, Estonya, Endonezya, Kenya, Latviya, Lübnan, Malavi, Meksika, Peru, Polonya, Romanya, Sırbistan, Güney Afrika, İsvec, Tanzanya, Türkiye, Uganda, Rusya Federasyonu, Tayland, Zambiya.
Vizyon-Misyon-Temel Amaçlar VİZYON Türk toplumunu oluşturan bireylerin ve ailelerin sürdürülebilir finansal refahının sağlanması M MİSYON İSYON Birey ve ailelerin bilinçli finansal kararlar alabilmeleri için politika, eğitim, uygulama, araştırma ve koordinasyona yönelik stratejilerin belirlenmesi finansal eğitimin önemine ve finansal konulara yönelik farkındalığın artırılması bireylerin finansal kavram ve ürünleri anlamalarının ve finansal varlıklarını ve yükümlülüklerini daha iyi yönetebilmelerinin sağlanması AMAÇLAR bireylerin finansal hususlarla ilgili bilinçli karar almalarına yönelik bilgi ve araçların temin edilmesi toplumun genel olarak tasarruf, yatırım, borçlanma, riskten korunma ve sigorta kültürünün geliştirilmesi
Ulusal Strateji ve Eylem Planı Yapısı SPK BDDK TMSF Kalkınma TCMB HM Sosyal MEB YÖK Bakanlığı Aile ve Politikalar Bakanlığı Hükümet Politikası İstanbul Finans Merkezi FİNANSAL EĞİTİM Dil, mesaj, doküman, etkinlik birliği Farklı sektörlerin ortak bir amaç ve stratejide buluşması Bankacılık Sermaye Piyasası Sigortacılık Reel Sektör Medya Sivil Toplum Kuruluşları
Teşekkürler İbrahim PEKER Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yardımcısı ipeker@spk.gov.tr
This innovative and successful curriculum, sponsored by Ariel Investments and Nuveen Investments, Inc., demystifies the financial world by providing an opportunity for the students to manage a real $20,000 portfolio. In the early years the money is invested and managed by a group comprised of representatives from Ariel and Nuveen Investments, Inc. As the students advance through the academy s unique investment curriculum, they become actively involved in making the investment decisions. In fact, a Junior Board of Directors (made up of select seventh and eighth grade students) is ultimately responsible for deciding how their class money is invested. Upon graduation all profits that have accumulated in the 8th grade account are divided in half. One half is given back to the academy by the students in the form of a class gift to improve the school. The other half is distributed among the graduates as cash or invested in a 529 college savings plan with an additional $1,000, depending on each student s choice. The original $20,000 grant is then turned over to the next incoming first grade class, making the program self-perpetuating. From the Ariel Investments Web page
İMKB ve GSYİH İlişkisi