Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına İlişkin Bilgi Tutum Ve Uygulamaları*

Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına İlişkin Bilgi Tutum Ve Uygulamaları* Hatice KAYA**, Türkinaz AŞTI***, Rengin ACAROĞLU***, Selma EROL****, Cemile SAVCI***** ÖZET Amaç: Çalışma hemşirelerin fiziksel tespit edicileri kullanımına ilişkin bilgi, tutum ve uygulamalarını belirlemek amacı ile tanımlayıcı ve karşılaştırmalı olarak planlandı. Yöntem: Araştırma evrenini bir üniversite ve bir devlet hastanesi nin nöroloji, nöroşirürji, acil, yoğun bakım ve psikiyatri kliniklerinde çalışan hemşireler, örneklemini ise çalışmaya katılmaya gönüllü 136 hemşire oluşturdu. Veriler, hemşirelerin demografik özelliklerini içeren bilgi formu ve üç bölümden oluşan Hemşirelerin Fiziksel Tespitlere İlişkin Bilgi Düzeyi, Tutum ve Uygulamaları Ölçeği ile toplandı. Elde edilen veriler SPSS programında, yüzdelik, aritmetik ortalama, ki-kare, Mann Whitney-U ve Kruskall Wallis testleri ile değerlendirildi. Bulgular: Çalışmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 31.09±5.71 ve %41.2 si lisans mezunuydu. Bilgi puan ortalaması 9.75±1.17, tutum 38.39±3.05, uygulama puan ortalaması ise 36.08±3.62 idi. Yaş, eğitim durumu, medeni durum, çalışma yılı ile fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin bilgi, tutum ve uygulama puanları arasında fark bulunmazken (p>0.05), psikiyatri kliniğinde çalışan hemşirelerin doğru uygulama puanının diğer kliniklerde çalışan hemşirelere göre daha yüksek olduğu görüldü (p<0.05). Sonuç: Hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin bilgi düzeylerinin oldukça iyi düzeyde olduğu, olumlu tutum sergiledikleri, bilgi ve tutumlarını büyük ölçüde uygulamalarına yansıttıkları belirlendi. Bununla birlikte, fiziksel tespit edici uygulaması için bilgilendirilmiş izin ve hekim direktifi konularına yeterince dikkat edilmediği, kayıt ve rapor etmeye özen gösterilmediği, hastaların yeterince izlenmediği görüldü. Anahtar Kelimeler; fiziksel tespit, hemşirelik, bilgi, tutum, uygulama. ABSTRACT Nurses Knowledge, Attitudes And Practices Related To Using Physical Restraints Objectives: This study was carried out to determined the knowledge, attitudes and practices of nurses with regard to the use of restraints. Methods: This descriptive and cross-sectional study was carried out with 136 nurses, who agreed to participate in the study, who worked in neurology, neurosurgery, emergency and psychiatric clinics, and intensive care unit of a state hospital. Data were collected using the Questionnaire Form which included demographical characteristics and Levels of Knowledge, Attitudes and Practices of Staff Regarding Physical Restraints Questionnaire. The data obtained were assessed by SPSS Program, using percentage, arithmetic mean, chi-square and nonparametric tests. *Bu çalışma, Türk Nöroşirürji Derneği XXI. Bilimsel Kongresi- III. Nöroşirürji Hemşireliği Kongresi, 21-24 Nisan, Antalya, 2007 de sözel bildiri olarak sunuldu ** Yrd.Doç.Dr. İÜ.Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu., *** Prof.Dr. İÜ.Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu **** İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalı, ***** S.B Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroşirürji Kliniği

22 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:1,Sayı:2.2008 Results: The mean age of the nurses participating in the study was 31.09±5.71 years, 41.2% were bachelor s degree. The mean knowledge score was 9.75±1.17, attitudes score was 38.39±3.05 and practices score was 36.08±3.62. Their demographical characteristics such as age, education level, marital status and working year were not statistically significantly associated with restraint knowledge, attitudes or practices (p>0.05). However, nurses who working in psychiatric clinics have higher scores on practices than others (p<0.05). Conclusion: Nurses have a good level of knowledge and positive attitudes related to using physical restraint and reflected these to the their practice. However there was insufficiency practice related to informed consent, physician s order, documentation and observation of patients in their practice. Key words; physical restraint, nursing, knowledge, attitudes, practice. GİRİŞ Hastanelerde fiziksel tespit edici çoğunlukla; ajite, konfüze ve demanslı hastaların yataktan düşmesini önlemek, hastaları sakinleştirmek, hasta hareketlerini kontrol altında tutarak tüp, dren ve tıbbi araç bağlantılarını çekip çıkarmasını ve kendisine zarar vermesini önlemek, yatağa bağımlı hastalarda uygun postürü koruyarak kas ve eklem kontraktürü gelişmesini önlemek ya da bakım ve tedavi girişimlerini uygulamak amacı ile uygulanmaktadır (Potter and Perry 2005; Eşer ve Hakverdioğlu 2006). Akut bakım alan hastaların %3.4 ile %21 ine hastanede yattığı süre içinde 2.7-4.5 gün arasında fiziksel tespit edici uygulandığını, bu oranın yaşlı bakım evlerinde daha da arttığı bildirilmektedir (Myers, Sikoletti ve Hill 2001; Perla and Gaddy 2001; Demir 2007b). Literatürde, uzun süreli fiziksel tespit edici kullanımına bağlı olarak kas zayıflığı ve güçsüzlüğü, üriner, fekal inkontinans, basınç yaraları ve buna bağlı enfeksiyon, uykusuzluk, ajitasyon, konfüzyon, korku, depresyon, kendine güvende ve saygıda azalma, beden imajında bozulma, duyu yoksunluğu ve ceket tipi tespit edicilerle asfiksiye bağlı ölüm gibi olumsuz sonuçlar gelişebileceği belirtilmektedir (Bonner, Lowe, Rawcliffe ve Wellman 2002; Potter and Perry 2005; Hakverdioğlu, Demir ve Ulusoy 2006; Tel ve Tel 2002). Fiziksel tespit uygulanması, hastaya yararına bir uygulama olarak algılanmakla birlikte, hastaya vereceği zarar ve yarar açısından çok iyi değerlendirilmelidir. Tespit edicinin seçimine ilişkin doğru kararlar verebilmek için bu konuda bilgi sahibi olmak kaçınılmazdır (Eşer ve Hakverdioğlu 2006; Tel ve Tel 2002). Fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin kurallar, 1989 da HCFA (Health Care Financing Administration) ve 1999 da JCAHO (Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations) tarafından belirlenmiştir. Hemşireler fiziksel tespit edicilerin uygun kullanımı ve izlenmesine ilişkin özel politika ve prosedürleri bilmek zorundadır. Fiziksel tespit edici kullanımı için hekim direktifi gereklidir ve öncesinde hasta ve aile üyelerinden bilgilendirilmiş izin alınmalıdır. Fiziksel tespit edici uygulanan hastaların yanıtları değerlendirilmeli ve hasta sürekli izlenerek sonuçlar uygun şekilde kayıt edilmelidir. Fiziksel tespit edici belirli aralarla kaldırılarak dolaşım ve deri kontrol edilmeli, tespit edici uygulamasının sürdürülmesinin gerekli olup olmadığı değerlendirilmelidir (Potter and Perry 2005; Tel, Beyaztaş ve Tel 2005). Özellikle son yıllarda birçok ülkede fiziksel tespit edici kullanımının sıklığını, sağlık çalışanlarının bilgi ve tutumunu belirleme, fiziksel tespit edici kullanımını en aza indirmeye yönelik çalışmaların sayısında artış görülmektedir (Myers et al 2001; Choi and Song 2003; Suen et al 2006). Ancak ülkemizde bu konuda yapılan çalışmalar sınırlı sayıdadır (Demir 2007a; Demir 2007b; Hakverdioğlu et al 2006; Tel et al 2005). Bu çalışmalar sonucunda da; fiziksel tespit edicilerin bilinçsiz hastalar için sıklıkla kullanıldığı, hemşirelerin fiziksel tespit kullanma amaçlarını bilme düzeyinin düşük olduğu, fiziksel kısıtlama öncesinde uygulanması gereken alternatif yöntemleri yeterli düzeyde bilmediği, fiziksel tespit edicileri hekim istemi olmadan uyguladığı, kayıtları yetersiz tuttuğu belirtilmektedir (Demir 2007b; Hakverdioğlu

Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına 23 et al 2006; Tel et al 2005). Bu eksiklikler, ülkemizde fiziksel tespit edici kullanımı konusundaki çalışmaların arttırılması, buna yönelik eğitim programlarının ve yasal düzenlemelerin yapılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. AMAÇ Çalışma hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin bilgi, tutum ve uygulamalarını belirlemek amacı ile planlandı. Araştırma soruları; Hemşirelerin tespit edici kullanımına ilişkin bilgi düzeyleri nedir? Hemşireler tespit edici kullanımına ilişkin nasıl bir tutum içindedir? Hemşireler tespit edicinin uygulanmasında nelere dikkat etmektedir? GEREÇ VE YÖNTEM Tanımlayıcı ve karşılaştırmalı olarak planlanan çalışma, Eylül 2006-Ocak 2007 tarihleri arasında bir üniversite ile bir devlet hastanesinde gerçekleştirildi. Araştırma evrenini, fiziksel tespit edici kullanımının yaygın olarak kullanıldığı nöroloji, nöroşirürji, yoğun bakım üniteleri, psikiyatri ve acil kliniklerinde çalışan hemşireler, örneklemini ise çalışmaya katılmak için gönüllü ve sözel olarak bilgilendirilmiş izin alınan 136 hemşire oluşturdu. Çalışmaya başlamadan önce kurum yönetiminden yazılı izin alındı. Veriler, hemşirelerin demografik özelliklerini içeren 5 soruluk bilgi formu ile Janelli, Scherer ve Kuhn tarafından (1994) oluşturulup, Suen LKP tarafından geliştirilen (1999) Hemşirelerin Fiziksel Tespitlere İlişkin Bilgi Düzeyi, Tutum ve Uygulamaları Ölçeği (Levels of Knowledge, Attitudes and Practices of Staff Regarding Physical Restraints Questionnaire) ile toplandı. Türk toplumuna uyarlanması araştırmacılar tarafından gerçekleştirilen ölçek üç bölüm içerir. Birinci bölüm; hemşirelerin fiziksel tespit edicilerin kullanımına ilişkin bilgisini ölçen 10 doğru ve bir yanlış soru içeren 11 maddeden oluşur. Doğru yanıt 1, yanlış yanıt 0 olarak değerlendirilir. Bu bölümün puan sınırları 0-11 arasındadır, yüksek puan yüksek düzeyde bilgiyi gösterir. İkinci bölüm; hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin tutumlarını ölçen ve 12 maddeden oluşan 4 aşamalı likert tipi bir ölçektir; kesinlikle katılıyorum 4 puan, katılıyorum 3 puan, katılmıyorum 2 puan, kesinlikle katılmıyorum 1 puan olarak değerlendirilir. Bu bölümün puan sınırları 12-48 arasında olup, yüksek puan olumlu, düşük puan ise olumsuz tutumu gösterir. Üçüncü bölüm; hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin uygulamalarını değerlendiren 14 madde içerir. 10. madde olumsuz bir maddedir ve ters çevrilerek değerlendirilir. 3 aşamalı likert tipi bir ölçek olan bu bölümde; hiçbir zaman 1 puan, bazen 2 puan her zaman 3 puan verilerek değerlendirilir. Puan sınırları 14-42 arasında olup yüksek puan fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin mükemmel uygulamayı gösterirken, düşük puan uygun olmayan uygulamaya işaret eder (Janelli, Scherer ve Kuhn 1994; Suen 1999). Veriler SPSS programında yüzdelik, aritmetik ortalama, standart sapma ve nonparametrik testler ile analiz edildi. BULGULAR VE TARTIŞMA Çalışmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 31.09±5.71, %51.1 i bekar, %41.2 si lisans mezunu ve %32.8 inin 1-5 yıl arasında çalışma deneyimi vardı. %33.1 i nöroşirürji kliniğinde çalışıyordu. Hemşirelerin hiçbiri eğitimleri süresince fiziksel tespit edici hakkında bilgi almadığını ifade etti. Demir in (2007) çalışma sonuçları bu bulguyu destekledi. Hakverdi ve arkadaşlarının (2006) çalışmasında ise hemşirelerin yaklaşık yarısının okulda, %19.9 unun ise hizmet içi eğitim programında fiziksel tespit ediciler hakkında bilgi alması, bizim bulgumuzdan farklılık gösterdi.

24 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:1,Sayı:2.2008 Tablo 1. Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına İlişkin Bilgi, Tutum ve Uygulama Puan Ortalamaları Ölçek bölümleri Ort ± SD Ölçek sınırları Bilgi 9.75±1.17 0-11 Tutum 38.39±3.05 12-48 Uygulama 36.08±3.62 14-42 Hemşirelerin fiziksel tespit edici uygulanmasına ilişkin bilgi puan ortalaması 9.75±1.17 olarak saptandı (Tablo 1). Alınabilecek en yüksek puanın 11 olduğu dikkate alındığında, hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin bilgilerinin oldukça iyi düzeyde olduğu görüldü. Bilgi düzeyine ilişkin yanıtlar incelendiğinde ( Tablo 2), her açıdan çok iyi diyebileceğimiz bir tespit edici yoktur (%22.8) ve bilgilendirilmiş izin (%68.4) maddelerinin dışında diğer tüm maddelere ilişkin doğru yanıt oranlarının oldukça yüksek olduğu saptandı. Özellikle hastanın durumuna uygun tespit edici belirlenmelidir yanıtına hemşirelerin tümü katılıyorum yanıtı verdi. Bunu sırası ile uygulamayı kayıt etme (%97.8), profesyonel kişilerce uygulanmasının gerekliliği (%96.3) izledi. Demir in (2007b) çalışmasında hemşirelerin hiçbirinin çocuk / ailesinden yazılı ya da sözlü bilgilendirilmiş izin alınmadığını saptaması, hemşirelerde bilgilendirilmiş izin ilkesinin gözardı edildiğini gösterdi. Hakverdioğlu ve arkadaşlarının (2006) fiziksel tespit uygulanan hastanın bakımı ve olası komplikasyonlara ilişkin hemşirelerin bilgi düzeylerinin düşük olduğunu ifade etmesi, Suen ve arkadaşlarının (2006) hemşirelerin bilgi düzeyi yetersiz bulması bizim çalışma bulgumuzla uyumlu değildi. Hemşirelerin, 38.39±3.05 puan ortalaması ile fiziksel tespit edici uygulanmasına ilişkin olumlu tutuma sahip olduğu saptandı (Tablo 1). Tablo 3 de kesinlikle katılıyorum ve katılıyorum yanıtlarının yüzdeleri dikkate alındığında hemşirelerin, fiziksel tespit edicinin hastanın düşme riskini azaltması, hastaya karar verme hakkının verilmesi ve bakım süresinin azalmasına ilişkin tutumlarının olumlu olduğu görüldü. Literatürde, fiziksel tespitin hastanın yataktan düşmesini önlemek amacı ile sıklıkla kullanıldığı ifade edilmekle birlikte (Suen 1999; Tel ve Tel 2002; Hakverdioğlu et al 2006), Shorr ve arkadaşları (2002), hastanede yatan hastaların düşmesini önlemede fiziksel tespit edici uygulamasının etkin bir yöntem olmadığını belirlemiştir.

Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına 25 Tablo 2. Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına İlişkin Bilgi Düzeyinden Örnek Maddeler (N=136) Katılıyorum Katılmıyorum 1-Tespit edici uygulanması gerektiğinde, bilgilendirilmiş onam formunu bir aile üyesinin imzalaması gerekir. 2-Tespit ediciler sadece profesyonel kişiler tarafından uygulanmalıdır. 93 (68.4)* 43 (31.6) 131 (96.3)* 5 (3.7) 3-Hastanın durumuna uygun tespit edici belirlenmelidir. 136 (100)* 0 (0) 4-Hastaya tespit edici uygulandığında, tespit edici yatak kenarlıklarına tutturulmamalıdır. 129 (94.9)* 7 (5.1) 5-Tespit edici 2 saatte bir gevşetilmelidir. 129 (94.9)* 7 (5.1) 6-Hastaya tespit edici uygulandığında deri bütünlüğünde bozulma riski artar. 7-Boğulma tehlikesi olabileceği için hastanın hiçbir zaman yüz üstü tespit edilmemesi gerekir. 123 (90.4)* 13 (9.6) 127 (93.4)* 9 (6.6) 8-Her açıdan çok iyi diyebileceğimiz bir tespit edici yoktur. 105 (77.2) 31 (22.8)* 9-Tespit edici uygulandığı zaman hemşirelik notuna; türü, saati ve kullanma nedeninin kaydedilmesi gerekir. 133 (97.8)* 3 (2.2) *Doğru yanıt

26 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:1,Sayı:2.2008 Tablo 3. Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına İlişkin Tutumlarından Örnek Maddeler (N=136) Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum 1-Eğer ben hasta olsaydım tespit edici kullanılacağı zaman, bunu kabul etme ya da reddetme hakkım olmasını isterdim. 2-Hastaya tespit edici uyguladığımda kendimi suçlu hissederim. 3-Tespit edici uygulanmış bir hastanın odasına aile üyelerinden biri girdiği zaman kendimi kötü hissederim. 4-Hasta tespit edildikten sonra daha kötü/sinirli olduğu zaman kendimi kötü hissederim. 5-Tespit edici uygulanan hastanın özgüveninde azalma olur. 6-Hastanın tespit edilmesi hemşirelik bakımının süresini azaltır. 7-Tespit edicilerle hastaların düşme oranının azaldığını düşünüyorum. 33 (24.3) 63 (45.6) 35 (25.7) 5 (3.7) 3 (2.2) 22 (16.2) 86 (63.2) 25 (18.4) 3 (2.2) 57 (41.9) 64 (47.1) 12 (8.8) 7 (5.1) 68 (50) 51 (37.5) 10 (7.4) 8 (5.9) 64 (47.1) 57 (41.9) 7 (5.1) 13 (9.6) 76 (55.9) 41 (30.1) 6 (4.4) 47 (34.6) 77 (56.6) 9 (6.6) 3 (2.2) Hemşirelerin fiziksel tespit edici uyguladıktan sonra kendilerini suçlu ve hasta ailesinin önünde kötü hissetmesine ilişkin tutumları olumsuz olup çoğunluğunun bu duyguları hissetmediği belirlendi. Hakverdioğlu ve arkadaşlarının (2006) çalışmasında Fiziksel kısıtlama uygulamak sizi nasıl etkiler? sorusuna, hastayı bağladığım için kendimi suçlu hissederim yanıtını veren hemşirelerin oranı bizim bulgumuza yakındı. Bonner ve arkadaşlarının (2002) yaptığı bir çalışmada, hemşirelerin fiziksel tespit uygulamanın sıkıntı verici, rahatsız edici, son çare olarak düşünülen zorunlu ve korkunç bir deneyim olduğunu ifade ettiği görüldü. Çalışmanın bu bulguları, hemşirelerin bilgi düzeylerinin yüksek olmasının bir sonucu olarak, fiziksel tespit uygulamasını bilinçli yaptıklarını ve bu nedenle olumlu tutuma sahip olduklarını düşündürdü.

Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına 27 Bununla birlikte olumlu tutumların yanı sıra olumsuz tutumlara da sahip olmaları, hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımı konusunda ikilemler yaşayabileceğine işaret etti. Tablo 4. Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına İlişkili Uygulamalarından Örnek Maddeler (N=136) Her zaman Bazen Hiçbir zaman 1-Hastaya tespit edici uygulamadan önce hastanın düşmesini önlemeye yönelik farklı alternatifleri denerim. 98 (72.1) 34 (25.0) 4 (2.9) 2- Tespit ediciyi sadece hekim direktifi ile uygularım. 34 (25.0) 77 (56.6) 25 (18.4) 3-Hastanın tespit edilmesine gereksinimi olmadığını düşündüğüm zaman bu fikrimi hekime bildiririm. 4-Tespit edici uygulanan hastanın çağrılarına en kısa zamanda cevap veririm. 5-Tespit ediciyi, her iki saatte bir doğru pozisyonda olup olmadığını belirlemek amacı ile kontrol ederim. 6-Tespit edici uygulanan hastaya banyo verirken derisini sürtünme ya da tahriş açısından kontrol ederim. 86 (63.2) 46 (33.8) 4 (2.9) 121 (89.0) 15 (11.0) 0 (0) 103 (75.7) 33 (24.3) 0 (0) 120 (88.2) 16 (11.8) 0 (0) 7-Hastanın niçin tespit edildiğini aile üyelerine anlatırım. 116 (85.3) 20 (14.7) 0 (0) 8-Niçin tespit edici kullanıldığını hastaya anlatırım. 106 (77.9) 28 (20.6) 2 (1.5) 9-Tespit edicinin ne zaman çıkarılabileceğini hastaya açıklarım. 10- Tespit edicinin açılıp açılmadığını belirlemek amacı ile sık sık kontrol ederim. 11- Tespit edici uygulandığı zaman hemşirelik notuna; tespit edicinin türünü, kullanma nedenini, uygulanma saatini ve gerekli hemşirelik girişimlerini kaydederim. 12- Tespit edici uygulandığı zaman, etkilerini sık sık kontrol eder, değerlendirir ve kaydederim. 102 (75.0) 26 (19.1) 8 (5.9) 108 (79.4) 28 (20.6) 0 (0) 74 (54.4) 33 (24.3) 29 (21.3) 78 (57.4) 32 (23.5) 26 (19.1)

28 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:1,Sayı:2.2008 Hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin uygulamaları 36.08±3.62 puan ortalaması ile iyi idi (Tablo 1). Uygulama girişimlerinin dağılımı incelendiğinde; hemşirelerin fiziksel tespit uygulanan hastaların çağrılarına yanıt verme, deri kontrolü ve aile üyelerine açıklama yapma gibi uygulamaları en iyi biçimde yerine getirdiği, buna karşın tespiti hekim direktifi ile uygulama, girişimleri kayıt etme konularına daha az dikkat ettikleri saptandı (Tablo 4). JCAHO standartlarına göre; fiziksel tespit edici kullanımı hekim direktifi ile profesyonel kişiler tarafından uygulanır. Ancak hekim olmadığı zaman hemşire tarafından fiziksel tespit edici uygulanır ve 12 saat içinde hekim istemi yazdırılır (Potter and Perry 2005). Çalışmamızda bu kurala uyan hemşire oranı oldukça düşük olup, bu bulgu hemşirelerin hekim direktifi olmaksızın tespit edici uygulaması yaptığını bildiren çalışmaların sonuçlarını destekledi (Choi and Song 2003; Hakverdioğlu et al 2006; Demir 2007a). Bilgi düzeyini belirlemeye ilişkin bölümde hemşirelerin büyük çoğunluğu (%97.8) tespit edici kullanımında kayıtlar ve hastanın takibi ile ilişkili sorulara doğru cevap vermesine rağmen, sadece %54.4 ü tespit edicilerin türünü, kullanma nedenini, uygulanma saatini ve hemşirelik girişimlerini ve %57.4 ü hastayı sık sık kontrol edip, değerlendirdiğini ve sonuçları kaydettiğini belirtti. Kayıt ve raporların hemşirelik bakımındaki yeri ve önemi göz önüne alındığında bu konularda hemşirelerin bilgi, tutum ve uygulamalarını geliştirmesine ilişkin eğitim gereksinimi olduğu düşünüldü. Tablo 5.Hemşirelerin Demografik Özellikleri ile Fiziksel Kısıtlamalara İlişkin Bilgi, Tutum Ve Uygulamalarının Karşılaştırılması (N=136) Bireysel Özellikler Bilgi Tutum Uygulama x 2 p x 2 p x 2 p Yaş grupları 0.99 0.60 0.88 0.64 2.55 0.27 Eğitim durumu 3.94 0.26 2.87 0.41 3.57 0.31 Medeni Durum Z -0.52 0.60 Z -0.01 0.99 Z -0.51 0.61 Çalışma Yılı 1.98 0.73 3.71 0.44 1.59 0.80 Klinik Alan 1.46 0.83 5.33 0.25 13.05 0.01 Whitney U x 2, Kruskal Wallis Test Z, Mann- Yaş grupları, eğitim durumu, medeni durum, çalışma yılı ile fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin bilgi, tutum ve uygulama puanları arasında anlamlı fark olmadığı (p>0.05), sadece psikiyatri kliniğinde diğer kliniklere göre uygulamaların daha iyi olduğu görüldü (p<0.05) (Tablo 5). Bu bulgu psikiyatri kliniğindeki hemşirelerin fiziksel tespit edicileri daha sık kullanması ile ilişkilendirildi. Yazarın Yorumu ve Kullanım Alanı Hemşirelerin fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin bilgi düzeylerinin oldukça iyi, tutumlarının olumlu olduğu bunları büyük ölçüde uygulamalarına yansıttıkları belirlendi. Bununla birlikte, çalışma kapsamındaki hemşirelerin, bilgilendirilmiş izin, fiziksel tespit ediciyi hekim direktifi ile uygulamama,

Hemşirelerin Fiziksel Tespit Edici Kullanımına 29 kayıt ve rapor etmeye özen göstermeme, hastaların gözlemi konularında eksiklikleri olduğu görüldü. Bu sonuçlar, fiziksel tespit edici kullanımına yönelik rehberlerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasının önemini ve yasal düzenlemelerin gerekliliğini destekledi. Bu doğrultuda; - fiziksel tespit edici kullanımına ilişkin hemşirelerin bilgi, tutum ve uygulamalarını belirleyici daha fazla sayıda araştırmaların yapılarak gereksinimlerin ve eksikliklerin saptanması, - hizmet-içi eğitim programları ile hemşirelerin desteklenmesi önerildi. KAYNAKLAR Bonner G, Lowe T, Rawcliffe D, Wellman N (2002). Trauma for all: A pilot study of the subjective experience of physical restraint for mental health inpatients and staff in the UK. J Psychiatr Ment Health Nurs, 9: 465-73. Choi E, Song M (2003). Physical restraints in a Korean ICU. Journal of Clinical Nursing, 12: 651 659. Demir A (2007a). Nurses' use of physical restraints in four Turkish hospitals. Journal of Nursing Scholarship, 39 (1): 38 45. Demir A (2007b). The use of physical restraints on children: Practices and attitudes of paediatric nurses in Turkey. International Nursing Review, 54 (4): 367 374. Eşer İ, Hakverdioğlu G (2006). Fiziksel tespit uygulamaya karar verme. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10 (1) : 37-42. Hakverdioğlu G, Demir A, Ulusoy MF (2006). Yoğun bakım hemşirelerinin fiziksel kısıtlamaya ilişkin bilgilerinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 26: 634-641. Janelli LM, Scherer YK, Kuhn MM (1994). Acute/Critical care nurses' knowledge of physical restraints: Implications for staff development. Journal of Nursing Staff Development, 10(1): 6 11. Myers H, Sikoletti S, Hill A (2001). Nurses' use of restraints and their attitudes toward restraint use and the elderly in an acute care setting. Nursing and Health Sciences, 3(1): 29 34. Perla W, Gady M (2001). Nursing staff members' intentions to use physical restraints with older people: Testing the theory of reasoned action. Journal of Advanced Nursing, 35 (5): 784-791. Potter PA, Perry AG (2005). Fundamentals of Nursing. 6th ed. St Louis: Mosby Year Book, 980-982. Shorr R, Guillen MK, Rosenblatt LC, Walker K, Caudle CE, Kritchevsky SB (2002). Restraint use, restraint orders, and the risk of falls in hospitalized patients. Journal of the American Geriatrics Society, 50(3): 526-529. Suen LKP (1999). Knowledge, attitude and practice of nursing home staff towards physical restraints in Hong Kong nursing homes. Asian Journal of Nursing Studies, 5(2): 73 86. İletişim adresi: Rengin Acaroğlu. İstanbul Üniversitesi, Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu, Abide-i Hürriyet Cad.Şişli-İstanbul 34381 E-mail: rencar@istanbul.edu.tr