Doküman No:YÖN-PR-15 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No:1 / 7 1. AMAÇ Ġnfekte veya kolonize hastalardan diğer hastalara, ziyaretçilere ve sağlık personeline mikroorganizmaların bulaģmasını önlemektir. 2. KAPSAM Tanı, tedavi ve bakım uygulamalarını yapan tüm birimleri kapsar. 3. KISALTMALAR EKK: Enfeksiyon Kontrol Komitesi 4. TANIMLAR Standart önlemler: Sağlık hizmetiyle iliģkili enfeksiyonların ve çapraz bulaģların önlenmesi amacıyla hastanede yatan tüm hastalara, tanısına ve enfeksiyonu olup olmadığına bakılmaksızın uygulanması gereken önlemlerdir. Kontaminasyon: BulaĢma, bulaģık, kirlilik, kirlenme. Ġzolasyon: BulaĢtırıcılık döneminde olan hastaların ayrılması veya tecritidir. İzolasyon önlemleri: Bilinen ya da Ģüphelenilen, epidemiyolojik önemi olan, bulaģıcılığı fazla etkenlerle enfekte veya kolonize hastalara, Standart Önlemlere ek olarak uygulanan önlemlerdir. 5. SORUMLULAR Tanı, tedavi ve bakım uygulamaları yapan birimlerde çalıģan personeldir. 6. FAALİYET AKIŞI 6.1. STANDART ÖNLEMLER 1. Hasta ile temas etmeden önce, hasta ile temas ettikten sonra, hasta çevresindeki yüzeylerle (tıbbi cihazlar dahil) temas ettikten sonra, vücut sıvıları ile temastan sonra, aseptik iģlemlerden önce el hijyeni prosedürü (YÖN-PR-14)ne uygun olarak el hijyeni sağlanmalıdır. 2. Kan, her türlü vücut sıvısı ve ter dıģında her tür vücut salgısı, mukoza ve bütünlüğü bozulmuģ ciltle temas sırasında steril olmayan eldiven giyilmelidir. 3. Vücut sıvı veya salgılarının çevreye sıçrama veya yayılma ihtimali olan durumlarda ; eldivene ek olarak diğer kiģisel korunma malzemeleri (önlük, maske veya gözlük) kiģisel koruyucu ekipman kullanımı talimatı (YÖN-TL-07) na uygun olarak kullanılmalıdır. 4. Kan ve diğer vücut sıvı/salgılarının çevreye sıçrama/püskürme ihtimali olan durumlarda (endotrakeal aspirasyon, endotrakeal entübasyon, vasküler invaziv giriģimler, vb.) cerrahi maske ile gözlük veya siperli maske kiģisel koruyucu ekipman kullanımı talimatı (YÖN-TL-07)na uygun olarak kullanılmalıdır.
Doküman No:YÖN-PR-15 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No:2 / 7 5. Her tür spinal giriģim sırasında (miyelogram, lomber ponksiyon, spinal anestezi, vb.) iģlemi yapan kiģi kiģisel koruyucu ekipman kullanımı talimatı (YÖN-TL-07)na uygun olarak cerrahi maske kullanmalıdır. 6. Öksüren/hapĢıran hastaların çevreye yayabileceği enfeksiyöz partiküllerin hastane içinde kontrolünü sağlayabilmek için asağıdaki Solunum Hijyeni kurallarına uyulmalıdır. 6.1. Öksüren/hapĢıran hastalara ağızlarını kağıt mendil/peçete ile kapatmaları konusunda eğitim verilmeli, 6.2. Öksüren/hapĢıran hastalara mümkünse cerrahi maske taktırılmalı ve diğer hastalarla aralarında en az bir metre mesafe olacak Ģekilde yerleģtirme yapılmalı, 6.3. Hastaların vücut sıvı/salgıları ile kirlenmiģ yüzey/malzemelerle temas ederken eldiven giyilmeli, eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır. 7. Kirli malzemelerin transferi, ortamda kontaminasyona neden olmayacak Ģekilde yapılmalıdır. 8. Kullanım sonrasında iğne uçları enjektörden ayrılmamalı, uçlarına kılıf takılmamalı, kıvrılıp bükülmemeli, enjektör uçları özel kesici-delici alet kutularına atılmalıdır. 9. Ağızdan ağıza resusitasyondan kaçınılmalı, ambu ve diğer ventilasyon cihazlarının kullanımı tercih edilmelidir. 10. Vücut sıvı ve salgıları ile kirlenme ihtimali olan yüzeyler yakınında (servislerde hastalardan alınan numunelerin bulunduğu masalar, laboratuvarlar gibi) yiyecek içecek saklanmamalı ve yiyecek yenilip içilmemelidir. Ġlaç ve/veya mama/gıda saklanan buzdolaplarında numune olarak alınmıģ kan ve vücut sıvısı bulundurulmamalıdır. 6.2. İZOLASYON ÖNLEMLERİ Ġzolasyon gerektiğinde, EKK hemģireleri izolasyona uygun kartın uygun yere asılmasını sağlar. Aynı hastalık için birden fazla bulaģma yolu olduğunda önlemler kombine olarak uygulanmalıdır. 6.2.1. SOLUNUM İZOLASYONU 1. Hava yolu ile bulaģabilen enfeksiyonları önlemek amacıyla standart önlemlere ek olarak uygulanır. 2. Solunumla bulasan 5 m den küçük partiküllerle oluģan infeksiyonları önlemek için uygulanır. 5 m den küçük partiküller havada süspanse olup asılı kalır veya toz partiküllerine yapıģır. Mikroorganizmalar bu yolla odada yayılabildiği gibi, ortamdaki hava akımlarına bağlı olarak infeksiyon odağından uzak alanlara da ulaģabilirler. 3. Uygulama 3.1. Solunum izolasyonu gerektiren bir durum saptandığında ya da Ģüphelenildiğinde, hasta tek kiģilik özel bir odaya (olanaklıysa negatif basınçlı, saatte 6-12 hava değiģimi yapan ve kirli havanın dıģarı atılma veya yeniden sirküle edilmesi için HEPA filtre kullanılan odaya) yerleģtirilmelidir. Özel oda yoksa aynı hastalığı olanlar aynı odayı paylaģabilir.
Doküman No:YÖN-PR-15 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No:3 / 7 3.2. Odanın kapısına ya da hasta basına Solunum izolasyon kartı asılmalıdır 3.3. Hasta odadayken kapı kapalı tutulmalıdır. 3.4. Hasta odasına giren herkes özel maske (N95 solunum maskesi) takmalıdır. 3.5. Gerekli durumlar dıģında hastanın odadan dıģarı çıkması sınırlanmalı, hasta transportunun gerekli olduğu durumlarda cerrahi maske taktırılmalıdır. 3.6. Kızamık veya suçiçeği tanısı almıģ hastaların odasına girerken bu etkenlere bağıģık kiģilerin maske kullanmalarına gerek yoktur. 3.7. Hasta ve hasta çevresindeki her türlü yüzeyle temas öncesi ve sonrası el hijyeni sağlanmalıdır. 3.8. Hasta odası yüksek riskli alanların temizlik ve dezenfeksiyon talimatı (ENF-TL-30)na uygun olarak temizlenmelidir. 3.9. Solunum izolasyonu EKE görüsü alınarak sonlandırılır. 3.10. Solunum İzolasyonu Uygulanması Gereken Durumlar 1- Kızamık, 2- Suçiçeği (dissemine zoster dahil), 3- Akciğer tüberkülozu, 4- SARS ve Kırım Kongo kanamalı ateģi dahil viral hemorajik ateģlerde, entübasyon ve iliģkili prosedürler, solunum yolu aspirasyonu, nazofarengeal aspirasyon, kardiyopulmoner resüsitasyon, bronkoskopi, otopsi prosedürleri ile nebülizasyon, noninvaziv pozitif basınçlı ventilasyon, BĠPAP gibi aerosol oluģturan prosedürlerde. 6.2.2. DAMLACIK İZOLASYONU 1. KonuĢma, öksürük, aksırık veya tıbbi iģlemler sırasında infekte kiģiden saçılan damlacıkların mukozalara (burun, boğaz, konjonktiva) bulaģmasını önlemek için standart önlemlere ek olarak uygulanır.5 m dan büyük partiküllerin bulaģmasıyla oluģan infeksiyon riskini azaltmaya yöneliktir. 5 m dan büyük partiküller havada asılı kalmaz, bir metreden uzak mesafelere gidemez. 2. BulaĢ infekte hastaların öksürük, hapģırık, konuģma, burun silmesi ile ya da bronkoskopik aspirasyon gibi uygulamalar sırasında olur. Ġnfeksiyöz damlalar burun, ağız ya da gözdeki mukozal yüzeylere bulaģırsa duyarlı kiģi infekte olur. 3. Uygulama 3.1. Damlacık izolasyonu gerektiren bir durum saptandığında ya da Ģüphelenildiğinde hasta tek kiģilik özel odaya yerleģtirilmelidir. Bu olanaklı değilse aynı mikroorganizma ile aktif infeksiyonu olan ya da Ģüphelenilen hastalarla aynı odaya yerleģtirilebilir. Her ikisi de olanaklı değilse infekte hasta ile diğer hastalar ve ziyaretçiler arasında en az 1 metre kalacak Ģekilde yerleģtirme yapılmalıdır.
Doküman No:YÖN-PR-15 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No:4 / 7 3.2. Odanın kapısına yada hasta baģına Damlacık izolasyon kartı asılmalıdır 3.3. Havalandırma ve özel hava sistemleri gerekli değildir. Odanın kapısı açık kalabilir. 3.4. Hastaya 1 metreden daha fazla yaklaģacak herkesin cerrahi maske takması gereklidir. 3.5. Odadan dıģarı çıkmasının gerekli olduğu durumlarda hastaya cerrahi maske taktırılmalıdır. 3.6. Hasta ve hasta çevresindeki her türlü yüzeyle temas öncesi ve sonrası el hijyeni sağlanmalıdır. 3.7. Hasta odası yüksek riskli alanların temizlik ve dezenfeksiyon talimatı (ENF-TL-30) na uygun olarak temizlenmelidir. 3.8. Damlacık izolasyonu EKE görüģü alınarak sonlandırılır. 3.9. Damlacık İzolasyonu Uygulanması Gereken Durumlar 1- Neisseria meningitidis ve Haemophilus influenzae nın etken olduğu menenjit, pnömoni, epiglotit, sepsis tabloları, 2- Damlacık yoluyla bulaģan Difteri, Boğmaca, Mycoplasma pneumoniae, A grubu streptokok infeksiyonu gibi diğer ciddi solunum yolu infeksiyonları, 3- Damlacık yoluyla yayılan Rubella (kızamıkçık, Ġnfluenza, Adenovirus, Kabakulak, Parvovirus B19,) gibi diğer ciddi viral hastalıklar, 4- Kırım Kongo kanamalı ateģi hastalığında, entübasyon ve iliģkili prosedürler, solunum yolu aspirasyonu, nazofarengeal aspirasyon, kardiyopulmoner resüsitasyon, bronkoskopi, otopsi prosedürleri ile nebülizasyon, noninvaziv pozitif basınçlı ventilasyon, BĠPAP gibi aerosol oluģturan prosedürler dıģındaki giriģimlerde. 6.2.3. TEMAS İZOLASYONU 1. Epidemiyolojik önem taģıyan, hasta veya çevresiyle direkt veya indirekt temas yoluyla bulaģabilen mikroorganizmalarla kolonize veya infekte olan hastalar için standart önlemlere ek olarak uygulanır. 2. Temas izolasyonu gereken hastalar tek kiģilik özel odalara yerleģtirilmelidir. Özel oda sağlanamazsa aynı mikroorganizma ile infekte olan hastalar aynı odayı paylaģabilir. 3. Her iki seçenek de uygulanamıyorsa temas olasılığını en aza indirecek bir düzenleme yapılmalıdır. 4. Odanın kapısına yada hasta baģına Temas izolasyon kartı asılmalıdır. 5. Odaya girerken eldiven giyilmeli ve odadan çıkmadan çıkartılmalı ve el hijyeni sağlanmalıdır. 6. Hasta bakımı sırasında yoğun kontaminasyona neden olabilecek iģlemleri takiben (dıģkı ya da infekte yaraların drenajı ile doğrudan temas) eldivenler değiģtirilmelidir. 7. Kontaminasyon olası ise, steril olmayan temiz bir önlük giyilmelidir. Önlük hasta odasını terk etmeden hemen önce çıkarılmalıdır.
Doküman No:YÖN-PR-15 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No:5 / 7 8. Temas izolasyonu uygulanan hastalar için kullanılan her türlü tıbbi cihazın diğer hastalarla ortak kullanımından kaçınılmalıdır. Ortak kullanım gerekiyorsa diğer hastalara kullanmadan önce temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. 9. Hasta odası yüksek riskli alanların temizlik ve dezenfeksiyon talimatı (ENF-TL-30)na uygun olarak temizlenmelidir. 10. Temas izolasyonu EKE görüģü alınarak sonlandırılır. 11. Temas İzolasyonu Uygulanması Gereken Durumlar 1- MRSA, Acinetobacter spp, P. aeruginosa, ESBL pozitif Klebsiella, E.coli, Enterobakter cloacae vb. dirençli bakterilerle infeksiyon ya da kolonizasyon 2- Clostridium difficile, E. coli O157:H7, Ģigelloz, hepatit A, rotavirüsün etken olduğu enterik infeksiyonlar, 3- Üzeri kapalı olmayan ve drenajı olan abseler, selülit ya da dekübitler; bulaģıcılığı yüksek olan kutanöz difteri, herpes simpleks, impetigo, pediculosis (bit), scabies (uyuz), bebeklerde ve çocuklarda stafilokokal fronkülozis, zoster (dissemine veya immünsuprese konakta) enfeksiyonları 4- Kırım Kongo kanamalı ateģi hastalığı baģta olmak üzere viral hemorajik ateģler 6.2.4 VANKOMİSİNE DİRENÇLİ ENTEROKOKLARIN (VRE) KONTROLÜ İÇİN ÖNLEMLER 1. Vankomisin Dirençli Enterokok (VRE) ile infekte ya da kolonize olduğu gösterilen ya da Ģüphesi bulunan hastalar için uygulanır. 2. Uygulama 2.1. Sıkı temas izolasyonu gereken hastalar tek kiģilik özel odalara yerleģtirilmelidir. Özel oda sağlanamazsa aynı mikroorganizma ile infekte olan hastalar aynı odayı paylaģabilir. 2.2. Hastaların en kısa süre içinde taburcu edilmesi planlanır. 2.3. Odanın kapısına yada hasta basına Sıkı temas izolasyon kartı asılmalıdır 2.4. Hasta ve çevresi ile temas etmeden önce mutlaka steril olmayan temiz bir önlük ve eldiven giyilmelidir. Odadan çıkarken gömlek ve eldiven çıkartılmalı ve eller El Hijyeni Prosedürü (YÖN-PR-14)ne göre dezenfekte edilmelidir. 2.5. Hasta bakımı sırasında yoğun kontaminasyona neden olabilecek iģlemleri takiben (dıģkı ve enfekte yaraların drenajı ile doğrudan temas) eldivenler değiģtirilmelidir. 2.6. Gerekli olmadığı sürece hastaya ve çevreye dokunmaktan kaçınılmalıdır. 2.7. Hasta odasına sadece hastadan sorumlu hemģire, hasta bakıcı, temizlik görevlisi ve doktor girmelidir. Bu odada çalıģan hemģire, hasta bakıcı ve temizlik görevlisi diğer odalarda çalıģmamalıdır. 2.8. Kolonize çocuk hastaların oyun odası gibi ortak kullanım alanlarına giriģi engellenmelidir.
Doküman No:YÖN-PR-15 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No:6 / 7 2.9. Mutlak zorunluluk yoksa refakatçi alınmamalıdır. Alınacaksa refakatçiye önce eğitim verilmelidir. 2.10. Oda içinde kullanılan her türlü tıbbi cihazın diğer hastalarla ortak kullanımından kaçınılmalı, ortak kullanım gerekiyorsa bu aletler diğer hastalar için kullanılmadan önce temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. 2.11. Kullanılan boks gömlekleri ve hasta çamaģırları çamaģırhaneye kırmızı poģet içinde gönderilmelidir. Hastanın yüksek riskli atıklarıyla (gaita, kusmuk) kirlenen çarģaflar imha edilmelidir. 2.12. Odadaki tüm yüzey, cihazlar ve zemin günde en az 3 kez dezenfekte edilmelidir. Temizlik ve dezenfeksiyon iģlemleri yüksek riskli alanların temizlik ve dezenfeksiyon talimatı (ENF-TL-30)na uygun olarak yapılmalıdır 2.13. Hasta tuvaleti, kullanım sonrası dezenfekte edilir. Hasta odasında kullanılan temizlik malzemesi baģka bir yerde kullanılmaz. 2.14. Temas önlemlerinin sonlandırılması için haftada bir olmak üzere peģ peģe yapılan dört rektal sürüntü kültürünün negatif çıkması gerekir. 2.15. VRE pozitif bir hastanın taburculuğu veya baģka bir servise naklinden sonra veya hastanın exitus olması durumunda, çevre kültürleri negatif gelene kadar yeni hasta alınmamalıdır. 2.16. Ancak yeni hasta yatıģı zorunlu ise hasta odasındaki elle temas eden ve/veya vücut sıvı ya da salgılarıyla kirlenen tüm yüzeyler servis hemģiresi gözetiminde üst üste iki kez temizlenip dezenfekte edildikten sonra yeni hasta alınabilir. 6.2.5. İZOLASYONDAKİ HASTANIN TRANSPORTU 1. Hasta transportu en az düzeyde olmalıdır. Mutlak gerektiğinde çevrenin kontamine olmamasına özen gösterilmelidir. 2. Hastanın nakil olacağı ilgili servis / kurum uyarılır ve bilgilendirilir. 3. Hasta ile giden personel uygun bariyer önlemlerini (maske, önlük vb.) kullanılmalıdır. 4. Hastanın gideceği ortamdaki personel için gerekli koruyucu önlemler alınmalıdır. 5.Temas ve sıkı temas izolasyonundaki hasta baģka bir bölüme/servise gönderilecekse mutlaka izolasyon kurallarına nakil sürecinde de uyum gösterilmelidir. Serviste yatak takımları ve hasta giysileri değiģtirilir, varsa mevcut lezyonların üstü kapatılır. 6. Hasta, enfeksiyonu diğer kiģilere ne Ģekilde bulaģtırabileceği konusunda bilgilendirilmelidir. 7. Solunum ve damlacık izolasyonunda, zorunlu durumlar dıģında hastanın odadan dıģarı çıkması sınırlanmalı, hasta transportunun gerekli olduğu durumlarda hastaya cerrahi maske takılmalıdır. 8. Transport iģlemi sonunda kullanılan tüm malzemelerin uygun Ģekilde temizlik, dezenfeksiyon veya sterilizasyonu yapılmalıdır.
Doküman No:YÖN-PR-15 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No:7 / 7 6.2.6. İZOLASYON KARTLARI Hastane hizmet kalite standartları kapsamında hastanemizde kullanılan izolasyon önlemlerini gösteren tanımlayıcı figürler; TEMAS İZOLASYONU KARTI SIKI TEMAS İZOLASYONU KARTI SOLUNUM İZOLASYONU KARTI DAMLACIK İZOLASYONU KARTI 7. İLGİLİ DOKÜMAN Ġzolasyon önlemleri kılavuzu-2006 Yüksek riskli alanların temizlik ve dezenfeksiyon talimatı (ENF-TL-30) El Hijyeni Prosedürü (YÖN-PR-14) KiĢisel koruyucu ekipman kullanımı talimatı (YÖN-TL-07)