Çevre Alanında Kapasite Geliştirme Projesi SAYISAL YÖNTEMLER Akıllı Yönetim: Düzenleyici Etki Analizi Konferansı Rıfat Ünal Sayman Ocak 2011 Ankara
Sunum Planı Sayısal Analiz Yöntemleri REC Türkiye Çalışmaları
Sayısal Analiz Yöntemleri Fayda - Maliyet Analizi (FMA) Maliyet - Etkinlik Analizi (MEA) En Düşük Maliyet Analizi (EDMA) Esnek Fayda Maliyet Analizi (EFMA) Analiz yöntemlerinin kullanım alanları devletin «Düzenleyici» faaliyetleri ile sınırlı değildir!!!!
Analiz Yöntemleri FMA seçeneklerin sosyal, çevresel ve ekonomik bütün etkilerini parasallaştırarak, aralarında karşılaştırma yapar. MEA, metrik verileri maliyete oranlayarak, birim maliyeti en düşük olanı ortaya çıkartır. EDMA, aynı hedefe ulaşan seçeneklerden en düşük maliyetli olanı ortaya koyar. EFMA, Seçeneklerin sayısal ve sözel veriler birlikte kullanılarak değerlendirilmesidir.
Fayda Maliyet Analizi En basit şekli ile «Herhangi bir karar verme durumda ussal tercihte bulunmak için yapılan karşılaştırma» olarak tanımlanabilir. İnsanlar, her türlü kararlarında bilinçli veya bilinçsiz olarak sağlayacakları faydayı ve bunun maliyetini değerlendirmektedir. FMA, bu değerlendirmenin sistematik bir şemaya oturtulmuş hali olarak tanımlanmaktadır.
FMA Sadece yıllık fayda ve maliyetler değil, uzun vadeli bütün fayda ve maliyetler hesaplamaya alınır. Uzun dönemli bu fayda ve maliyetler, kısa dönemli fayda ve maliyetlerle beraber değerlendirilebilmek için, güncel parasal değere dönüştürülmektedirler. (indirim oranı (Discount Rate) Hesaplanan fayda ve maliyetler karşılaştırılır.
FMA nın Temel Yaklaşımı Tek politika program proje için yapılan FMA sonucunda, faydanın maliyetten büyük olması durumunda o politika program projeyi öner
FMA nın Temel Yaklaşımı Birden fazla politika program proje nin söz konusu olması durumunda, en yüksek faydayı getiren politika program projeyi öner
FMA FMA ya sadece parasal olarak ölçülebilen fayda ve maliyetlerin değil, ölçülemeyeceği düşünülen fayda ve maliyetlerin de dahil edilmesi gerekmektedir. Bu fayda ve maliyetlerle ilgili fiyatı belirlemek oldukça güç bulunmaktadır. FMA, bütün etkilerin parasallaştırılmasını gerektirdiği için hesaplamaları güçleştirmektedir. FMA ile özellikle sosyal ve çevresel faydalar tam olarak parasallaştırılamadığı için ortaya çıkan rapor tatmin edici olamayabilmektedir.
FMA
FMA
REC Türkiye DEA Çalışmaları Kuş Direktifi (79/409/EEC sayılı Yaban Kuşlarının Korunması hakkında direktif) HABITAT Direktifi ( 92/43/EEC sayılı ve 21 Mayıs 1992 tarihli Yabani Flora, Fauna ve Doğal Yaşam Ortamlarının Korunması ile ilgili direktif SEVESO II Direktifi (96/82/EC tehlikeli maddeler içeren büyük kazaların kontrolü direktifi AEEE Direktifi (2002/96/EC sayılı 27 Ocak 2003 tarihli Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipman Hakkında Konsey Direktifi Atık Yakma Direktifi (2000/76/AT sayılı Atık Yakma Direktifi)
Genel Yaklaşım Tüm paydaşlara düşen maliyetleri (ve faydaları) hesaplamalara dahil ediyoruz: Kamu Piyasa Hane Halkı Maliyetler; Yatırım Maliyetleri (Tek seferlik maliyetler) Tekrar Eden Maliyetler Fırsat Maliyetleri Sosyal, çevresel ve ekonomik etkileri değerlendiriyoruz
Genel Yaklaşım Esnek Fayda Maliyet Analizi ve En Az Maliyet Analizi Yöntemlerini kullanıyoruz Bu kapsamda etkilerden niteliksel olanları, eğer mümkünse sayısallaştırma (parasal veya metrik) veya sözel olarak açıklama, niteliksel unsurların ise sözel olarak açıklanması yapılıyor Parasal olarak ölçülebilecek unsurların teker teker bedelleri hesaplanarak toplam maliyet tutarı hesaplanıyor Üye ülke uygulamalarından ve raporlarından yararlanılıyor
REC Türkiye DEA Çalışmaları Maliyetlerin Hesaplanması Çok sayıda maliyet kalemi bulunuyor Ancak hesaplama nispeten daha kolay Faydaların Hesaplanması Faydaların incelendiği kalem sayısı daha az Hesaplama daha zor Genel Zorluklar Hesaplamaya dayanak oluşturacak veriler yok Uygulama yok AB üyelik tarihinin bilinmemesi Hesaplama döneminin uzunluğu Farklı senaryolar kullanma zorunluluğu
İlginiz İçin Teşekkür Ederim.