SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ COĞRAFYA BÖLÜMÜ Yrd. Doç. Dr. Muhammet KAÇMAZ Cem Oğuz Büke Adem AKIN
Uzun yıllardır gösterdiği gelişme hızı nedeniyle turizmin 21. Yüzyılın en büyük ekonomik faaliyeti olacağı ifade edilmektedir. Dünya Turizm ve Seyahat Konseyi nin (WTTC) dünyanın en büyük endüstrisi, refah ve istihdam yaratan en büyük işvereni şeklinde değerlendirdiği turizm sektörünün her üç sanayide bir yeni iş olanağı yarattığı şeklinde hesaplamalar da mevcuttur. Turizm örgütleri turizmin ekonomi üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerinin dünya ekonomisinin %11 ine eriştiğini, halen toplam istihdamın %8 inin (200 milyon iş) tuttuğunu ancak yakın bir gelecekte 250 milyon istihdama erişeceği bu sayede hem istihdamdaki hem de ekonomideki payının yükseleceği tahmin edilmektedir.
Literatürde turizm bir endüstri olarak nitelendirilir. Davidson ise turizmin bir endüstriler toplamı olduğunu savunur. Bu toplam içindeki firmaların bir kısmı (örneğin konaklama işletmeleri, ulaşım firmaları, lokantalar) turistler tarafından tüketilen mal ve hizmetleri sunarken, bir diğer kısmı da (tur operatörleri ve seyahat acentaları) turistik ürünün oluşturulup satılmasını gerçekleştirir.
Yabancı Turistler Yabancı Seyahat Acenteleri Yerli Turistler Yerli Seyahat Acenteleri Alt Yapı Hizmetleri Rekreasyon Hizmetleri Konaklama Sektörü Ulaşım Sektörü Eğlence Sektörü Yeme-İçme Sektörü Kamu Hizmetleri Diğer Ticari ve Kamu Hizmet Birimleri
Coğrafya: Turizmin nerede ve nasıl geliştiğinin mekansal analizi Ekoloji: Turizmin doğal çevre üzerindeki etkileri İktisat: Turizmin ekonomik etkileri Sosyoloji: Serbest zaman etkinliği olarak turizmin sosyolojik analizi Psikoloji: Turistlerin seyahat etme motivasyonları Siyaset Bilimi: Devlet politikalarının turizme etkisi İşletme: Turistik organizasyonların yönetimi Pazarlama: Turizmin pazarlaması Hukuk: Turizm hukuku Şehir ve bölge planlama: Turizmin planlanması ve geliştirilmesi
Turizm coğrafya ile yakından ilişkilidir. Çünkü turistik faaliyetler coğrafi yapılar üzerinde gerçekleşmektedir. Coğrafya geniş açılımları olan bir disiplin olduğundan, coğrafyacılar her zaman turizm konusuna ilgi duymuşlar. Turizmin gelişiminin doğal çevreyi ve demografik yapıyı nasıl etkilediği, turizm bölgelerinin nasıl dağıldığı, fiziki planlama vb. coğrafyacıların çalışma konuları arasındadır. Turistik faaliyetlere konu olan coğrafi yapıya ilişkin en klasik bilgi alma yolu ise haritalardır.
Bilişim sistemlerindeki hızlı gelişmeler turizm sektöründeki işletmeler ve turizm sektöründeki işletmeler ve turistik destinasyonlar için pazarlama, yönetim ve tanıtım alanlarında yeni olanaklar sunmakta ve rekabet avantajı sağlamaktadır. Özellikle internetinin gelişmesi Coğrafi Bilgi Sistemlerinin turizm kaynaklarının tanıtımı amacıyla kullanılmaya başlanmasına aracı olmuştur.
Turizmle ilgili bilgilerin büyük bir kısmının konuma dayalı olduğu ve yönetsel organların kara verme sürecinde konumsal bilgiye olan ihtiyacı dikkate alındığında, konumsal bilginin yönetiminde CBS kullanımının etkin bir hale geldiği görülmektedir. İnternet bilgiye ulaşmada en etkili küresel iletişim aracı kabul edildiğinden, web ortamında da konumsal bilgi uygulanabilir duruma gelmiştir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri nin internet ile entegre edilerek konaklama, yeme-içme işletmeleri, araç kiralama şirketleri vb. turizm faaliyetleri ile ilgili sektörlerle ilgili tüm bilgilerinin yer aldığı turizm bilgi sistemleri ile hem turizm alanında faaliyet gösteren firmalar açısından hem de turizm faaliyetine katılan kişiler açısından son derece yararlı bilgiler sunacağı gibi destinasyon, otel, restoran seçiminde önemi bir araç olacaktır. Özellikle güncel haritalar ve GPS noktaları ile desteklenen bu sistemler sayesinde kişiler gidecekleri ya da bulundukları yerlere en yakın turizm olanakları, turistik tesisleri seçebilme şansına sahip olacaklardır.
coğrafi çevre ve sosyo-ekonomik özelliklerini ölçmek, kullanılan alanda sosyo-demografik özelliklerin dağılımını tanımlamak, potansiyel pazar payını keşfetmek, var olan rekreasyonel ve doğal kaynakları ve potansiyel ziyaretçilerin geldikleri merkezde seyahat edilen mesafeler arasında ilişkiyi incelemek, seyahat zamanını en aza indirmek için network (şebeke) analizini kullanmak ve en uygun rotayı bulmak, var olan veri setlerinden yeni değişkenler türetmek amacıyla kullanılabilmektedir.
Doğal ve kültürel çekicilikler tek başına turistleri cezbetmek için yeterli değildir. Bir bölgedeki doğal kaynakların bir turistik ürüne dönüştürülebilmesi için altyapı yatırımlarının, turistlerin ihtiyaçlarını karşılayacak üstyapı yatırımları ile desteklenmesi gerekir. Wall ve Mathieson bu tür yatırımları inşa edilmiş çevre olarak adlandırırlar. Özellikle plansız bir şekilde inşa edilmiş çevre doğal çevreyi olumsuz yönde etkileyecektir.
Su kirliliği Hava kirliliği Gürültü kirliliği Görüntü kirliliği Atık sorunu Ekolojik bozulmalar Çevresel tehlikeler (Erozyon, sel) Arkeolojik ve tarihi yerlerin tahribi Arazi kullanım sorunları
Bir araştırmaya göre (Salem, 1995:4,5) 15.000 metreküplük su miktarı lüks bir otelde kalan 100 müşteriye hizmet vermek için 55 gün yetecektir. Buna karşılık aynı miktar, kırsal alanda yaşayan 100 göçer ailesinin veya 100 çiftçi ailesinin üç yıllık, kentlerde yaşayan 100 ailenin ise iki yıllık su gereksinimlerini karşılamaya yeter. Uluslar arası turizmde önemli bölgelerden biri olan Akdeniz ülkelerinde, dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi su bir servettir. Ancak bu bölge su kaynaklarını yakın gelecekte kaybetmek tehlikesi açısından dünyanın en riskli bölgelerinden biridir. Özellikle kıyı turizminin gelişimi, aşırı su tüketiminin yanı sıra, önemli ölçüde su kirliliğine de yol açmaktadır. Sulara bırakılan kanalizasyon, çöp ve diğer atıklar su kirliliğinin başlıca nedenleridir.
Belli bir turistik bölgenin çevre kalitesi bozulduğu zaman turistlerin tatmini azalacağından, o bölgeye olan turizm talebi ve dolayısıyla turizm gelirleri olumsuz yönde etkilenecektir. Dolayısıyla, turistik bölgelerin rekabetinde kaliteli bir çevrenin önemi büyüktür. Dünya Turizm Örgütü nün tanımına göre taşıma kapasitesi, bir bölgenin doğal kaynaklarını, sosyal yapısını ve ekonomisini olumsuz yönde etkilemeden, ayrıca turistlerin tatminini azaltmadan o bölgenin kabul edebileceği en fazla turist sayısıdır. Bu tanımdan hareketle çevresel (ekolojik), sosyal, psikolojik ve ekonomik olmak üzere birbirinden farklı 4 taşıma kapasitesinden söz etmek mümkündür.
Turistlerin Amaçları İhtiyaçları İstekleri Beklentileri Turistlerin Özellikleri Demografik Ekonomik Yaşam Tarzı Psikolojik Seyahat Araçları Özellikleri Konaklama İşletmesi Özellikleri Gezilecek Yer Özellikleri Uygun Fiyat T A T M İ N
AMERİKALILAR; Yaş ortalamaları 55-65; Bol para harcarlar, bahşişleri boldur. Halı, kilim, antik eşya satın alır. Disiplindirler. Bir yere geç kalmazlar. Genellikle şarap içerler. ALMANLAR; Yılda ortalama iki kez yurt dışına çıkar. Genellikle deniz, kum ve güneş satın alır. Şikayetlerini bildirmekten çekinmezler. Çok bira içerler. Tatilde ekonomik davranırlar. İNGİLİZLER; Deniz kıyılarında dinlenirler. Cimri davranış sergilerler. Yaşlılar daha çok şarap, gençler bira tüketir. Şikayetlerini dolaylı olarak iletirler. JAPONLAR; Kültür turlarını tercih ederler. Az yemek yerler. Meraklıdırlar. Gezdikleri yerler hakkında ayrıntılı bilgi edinmek isterler. Fotoğraf çekmeye meraklıdırlar.
Turizm planlamasında gidilecek yere olan yolculuk önem taşır. Kısa süreli tatillerde yolculukta fazla zaman harcanmak istenmemesi nedeniyle, genellikle şehre yakın günlük gidilipgelinecek yerler tercih edilir. Yolculukta bir saatten çok zaman harcamaya istekli olmak iste hafta sonu tatilleri için mesafe sınırını daha da genişletirken, ev dışında bir iki gece geçirecek olanlar ise daha uzağa gitmektedirler. Günümüzde ulaşım araçlarındaki gelişmeler ve yollardaki iyileşmeler yanında, mesafe algılama kavramı da oldukça değişmiştir. Gerçekten de, araştırmalara göre genellikle, zaman mesafe olarak 2 saate kadar olan bir araba kullanma mesafesi (160-200 km) göze alınmakta, daha fazlası arzu edilmemekteyse de, günümüzde bazı turistler bu mesafelerin çok ötesinde mesafeleri bile kat edebilmektedir.
EKİNCİK PLAJI SULTANİYE KAPLICALARI
Yuvarlak Çay Vadisi Toparlar Şelalesi
Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile tek bir adımla başlar Lao Tzu Turizm kaynak (doğal ve beşeri), pazar ve sektör olarak düşünüldüğünde oldukça karmaşık ve çeşitli olmasına rağmen hem ekonomik hem de doğal çevre kayıpları yaşanmamasına adına bir adım/bin atılmalı ve özellikle Köyceğiz gibi çok değerli turizm alanlarımızı bizden sonra gelecek nesillerin de istifade edebilmesi açısından muhakkak planlı ve programlı bir şekilde yönetilmelidir.