Neler Olmuyor ki Dünyada Sezin San 1 Gelece e Yolculuk 2 Y llar Süren Piflmanl k ngiltere Bilim Festivali nde konuflan Profesör Brian Cox, zamanda yolculu un mümkün oldu unu söyledi. Cox, Einstein n Görelilik Teorisi ne göre uzayda fl k h z na yak n bir h zda ilerlerseniz zaman sizin için o kadar yavafl ilerler ki, sizin için birkaç dakika geçmiflken Dünya da 10 bin y l geçmifl olur dedi. ngiliz fizikçi, bunun sadece gelece e gitme durumunda geçerli oldu unu, insan n geçmifle gitmesinin ise mümkün olmad n ifade etti. 12 y l önce bir marketi soyan h rs z, piflman oldu u için çald paray iade etti. ABD de Nashville deki bir markete 12 y l önce silahla girerek 300 dolar çalan Somboon Wu isimli flah s, y llar boyu piflmanl ktan kurtulamay nca market sahibine özür mektubu yazd. Mektupla 400 Amerikan dolar koydu u zarf marketin girifline b - rakan h rs z, yakalanmadan uzaklaflt. 129
BD ARALIK 2013 Bir Metrelik 3Fare Çin de bir köy dev farelerin istilas na u rad. Hunan eyaletindeki Shooyang Köyü nde pani e yol açan farelerin boyu 1 metreye, a rl 5 kilograma kadar ç k yor. lk kez bölgedeki bir gölet çevresinde görülen farelerin say s h zla artt. Göletteki büyük bal klar yiyen farelerin evlere de girmesi üzerine halk devasa boyuttaki hayvanlara savafl bafllatt. Uzmanlar, bu kemirgeni Gambiya keseli faresi olarak tan ml yor. Ortalama 8 y l yaflayan fareler 2010 y l nda New York ta da görülmüfltü. Gündüz Uykusu 4 Çok Faydal 130 Üç üniversitenin (California, Harvard ve Flinders) yapt ba ms z deneylere göre; k sa süreli uyku, yarat c düflünceyi ve haf za performans n önemli ölçüde gelifltiriyor. Deney sonuçlar biyolojik saatin asl nda günde iki kez uyumaya ayarl oldu unu gösteriyor. Gün içindeki k sa bir uykunun beyne faydas da oldukça fazla. Beynin yenilenmesini sa layan bu uykular, kiflinin daha yarat c olmas na neden oluyor. Sadece 15 dakikal k bir uykunun bile, insana 3 saate kadar zindelik ve zihin aç kl verdi i belirtiliyor. lginç Bir 5 Ressam Önce sulu boyay burnundan çekiyor, ard ndan boyay tuvale gözünden f flk rt yor. Çocuklu undan beri burnuyla gözü aras nda özel bir ba lant oldu- unu söyleyen Arjantinli ressam Leandro Granato, bir resim üzerinde 10 dakikadan 6 aya kadar çal flabildi ini ifade etti. Yaklafl k 1 litre sulu boyay burnuna çekip göz p nar ndan f flk rtarak tablolar n yaratan 27 yafl ndaki ressam, gözlerine zarar vermeyecek bir boya formülü bulabilmek için de 2 y l çal flm fl.ressam n eserlerinin fiyat ise 2 bin 500 dolara kadar ç kt.
6Ev fli Yap Uzun Yafla! BD ARALIK 2013 Kendi iflini kendi gören erkeklerin erken ölme olas l daha düflük. 50 ila 64 yafl nda insanlar inceleyen Danimarkal araflt rmac lar, düzenli olarak evde tamirat yapan ve evin sorunlar yla ilgilenen erkeklerin yüzde 23 ihtimalle erken ölmeyece ini ortaya koydu. Bütün hafta sonunu koltukta oturarak geçirmek yerine biraz terlemek sa l k için çok önemli diyen Danimarka Kanser Derne inden araflt rmac lar, önemli olan n aktivite süresi de il, bir aktivitede bulunmak oldu unu belirtti. Jet-Lag Sorununa 7Çözüm Aray fl Uzun yolculuklar n ard ndan biyolojik ritmin bozulmas ile görülen jet-lag sorunu art k çözülecek. (jet-lag: zaman fark ndan do an uyku düzensizli i, yorgunluk) Kobe Üniversitesinden bilim insanlar, zaman dilimlerinin de- iflmesinden kaynaklanan soruna, Vasopressin adl hormonun yol açt - n keflfetti. Bu hormon, vücudun saat dilimlerine uyum sa lama sürecini yavafllat yor. Farelerle yap lan deneylerde, hormonun salg lanmas durdurulunca, fareler jet-lag yaflamad. fiifre K ran 8 Ö renciler California eyaletinde,yönetim 640 bin ö renciye e itim amaçl tablet bilgisayar da tt. Sadece e itim programlar n n yüklendi i cihazlar, oyun oynanmamas için özel olarak tasarlanm flt. Ancak ö retmenlerin yapt incelemede, en az 300 ö rencinin tablet bilgisayarlar n flifresini k rarak oyun oynad ve internete girebildi i belirlendi. 131
BD ARALIK 2013 9 Kitapç lar Koruma Yasas sveç te al flveriflte kullan lan yazar kasa fiflleri, y lda 60 bin a ac n kesilerek çöpe at lmas na neden oluyor. sveç Maliye Bakanl, bu israf önlemek için harekete geçti. Bakanl k, elektronik fatura ve fiflin kesilebilece i yeni nesil yazar kasa uygulamas na iki y l içinde geçilece ini duyurdu. Yeni Bir 11Da Vinci Resmi Fransa da kitapç lar korumay amaçlayan yasa meclisten geçti. Yasa, internet üzerinden sat fl yapan firmalar n, yüzde 5 ten fazla indirim yapmas n ve kitaplar ücretsiz göndermesini engelliyor. Bir firman n Fransa yetkilisi Romain Voog ise, yeni yasan n tüketicilerin aleyhine olaca n savundu. Özellikle kitapç lardan uzakta yaflayan Voog, eski ve yeni olmak üzere çok genifl bir kitap çeflitlili ine sahip olduklar n da vurgulad. Fifl Deyip 10 Geçme Ünlü ressam Leonardo da Vinci nin 1499 da eskizlerini çizdi i Isabella d Este portresinin orijinali, sviçre de bir banka kasas ndan ç kt. Bir talyan aileye ait olan ve 400 kadar resmin yer ald koleksiyonda bulunan resmin, Da Vinci ye ait olup olmad yap lacak incelemeden sonra kesinleflecek. 132 nsanlara Uzak 12 Sivrisinekler nsan vücudundaki kimyasallar n, sivrisineklerin vücut kokusunu alma yetene ini engelleyebildi i aç kland. nsan kokusunun derideki yüzlerce bileflenden olufltu unu belirten ABD li
bilim insanları, hangi kimyasallar n sivrisinekleri uzaklaflt rd n belirlemek için özel bir kafes kulland. Kafese girenlerin üzerine, vücudun salg lad kimyasal bileflenleri sürdü, sivrisinekler ise bu bileflenler sayesinde kiflilerle ilgilenmedi. 13 Ay Daha Genç BD ARALIK 2013 14 Protestocu Denizanalar sveç teki bir nükleer santral, denizanalar sebebiyle faaliyetini durdurmak zorunda kald. Denizanas sürüsünün, so utucu su borular n t kad n belirten Oskarshamn Nükleer Santrali yetkilileri, Borular temizlemeyi baflard k. Yak nda reaktörü yeniden çal flt raca z. Ancak bir denizanas sürüsünün daha gelmeyece inden emin de iliz dedi. Birçok nükleer santral gibi su kenar na infla edilen Oskarshamn Nükleer Santrali, 2005 y l nda da ayn sorunu yaflam flt. Dünya n n uydusu Ay n, san landan 100 milyon yafl daha genç oldu u hesapland. Dünya n n Mars büyüklü- ündeki bir gezegenle çarp flmas sonucu olufltu u ve 4,56 milyar yafl nda oldu u biliniyordu. Ay n oluflumuna sebep olan çarp flmadan sonra ortaya ç kt düflünülen kaya parçalar üzerinde, Carnegie Üniversitesi nin yapt analizler ise, Dünya n n uydusunun yafl n n 4,45 milyar olarak de- ifltirilmesi gerekti ini gösteriyor. 15 Amazonlar Olimpiyatlarda Brezilya, olimpiyatlar nda yar flmak üzere, Amazon yerlileri aras nda ok ve kano sporcular aramaya bafllad. Günlük hayatlar nda avlanmak için ok kullanan ve 100 metreden uçan kuflu vuran yerlilerin aras ndan seçilecek gençler, 2016 da Brezilya da yap lacak olimpiyatlarda yar flmak üzere yetifltirilecek. Benzer flekilde, çok iyi kano kullananlar da olimpiyat seçmelerine al nacak. sezinsan@butundunya.com.tr 133