T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü DEMOKRASİ ve SİVİL TOPLUM (SBK256) 2. Hafta Ders Notları - 12/02/2018 Yrd. Doç. Dr. Görkem Altınörs gorkem.altinors@bilecik.edu.tr 1
Başlarken Ders notları OBS ve Kırtasiye İletişim Ofis: A106 Ofis Saatleri: Çarşamba 16:00-17:00 (Başka hiçbir zaman diliminde ofise öğrenci kabulü yapılmayacaktır) Web-sitesi: https://gorkemaltinors.wordpress.com E-posta: gorkem.altinors@bilecik.edu.tr Yukarıdaki e-posta adresi dışındaki herhangi bir yere gönderilen mesajlar kesinlikle dikkate alınmayacak ve okunmadansilinecektir. Cep telefonu, WhatsApp - kesinlikle hayır! Sosyal medya: Facebook ve Instagram kesinlikle hayır! Twitter @gorkemaltinors #DST DM - kesinlikle hayır! 2
Başlarken Sınavlar Vize (%40) ve Final (%60) 25 çoktan seçmeli soru her soru 4 puan, 30 dakika Vize Mazeret ve Bütünleme 5 klasik soru her soru 20 puan, 30 dakika Final sınavında puanı 48 olanların ve iki sınav ortalaması 44.99 un altında kalanların notlarına hiçbir ilave yapılmayacak olup, bu öğrencilerin bütünleme sınavına finale hazırlandıklarından daha iyi hazırlanmaları beklenmektedir. 3
Başlarken Sınavlar Vize konuları (1-7 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır Final konuları (1-14 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır 4
Başlarken Ders Materyalleri Ders programı Ders notları Zorunlu okumalar Atılgan, Gökhan; Aytekin, E. Attila; Ozan, Ebru Deniz; Saraçoğlu, Cenk; Şener, Mustafa; Uslu, Ateş; Yeşilbağ, Melih. (2015). Osmanlı dan Günümüze Türkiye de Siyasal Hayat. İstanbul: Yordam. 344-353, 391-414, 518-536, 660-673. Çaha,Ömer. (2016) Sivil Toplum ve Devlet, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara: Orion Kitabevi. Dinler, Demet. (2003). Türkiye de Güçlü Devlet Geleneği Tezinin Eleştirisi. Praksis, (9), 17-54. Ozan, Ebru Deniz, Doğangün, Gökten. Devlet-Sivil Toplum: Dikotomik Yaklaşım versus Ekonomi-Politik Yaklaşım, Mustafa Kemal Coşkun (der.) Yapı, Pratik, Özne: Kapitalizmin Dönüşüm Süreçlerinin EkonomiPolitik Eleştirisi, Ankara: Dipnot, 55-80. 5
Ders Programı 1. Hafta Giriş 2. Hafta Sivil Toplum: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar I 3. Hafta Sivil Toplum: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar II 4. Hafta Liberal ve Sosyalist Ülkelerde Sivil Toplum 5. Hafta Osmanlı da Sivil Toplum 6. Hafta Tek Partili Dönemden Çok Partili Hayata Sivil Toplum 7. Hafta Genel Tekrar 8. Hafta Vize Haftası 9. Hafta 1945-1950 Hür Dünya nın Saflarında 10. Hafta 1950-1960 Tarımsal Kapitalizmin Sancağı Altında 11. Hafta 1960-1970 Sanayi Kapitalizmin Şafağında 12. Hafta 1970-1980 İki Darbe Arasında Kriz Sarmalı 13. Hafta 1980 Sonrası Türkiye sinde Sivil Toplum & Devlet-Sivil Toplum: Dikotomik Yaklaşım versus Ekonomi-Politik Yaklaşım 14. Hafta Devlet ile Sivil Toplum Arasında Cumhuriyet & Türkiye de Güçlü Devlet GeleneğiTezinin Eleştirisi 6
Sivil Toplum: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar I Çaha, Ömer. (2016). Sivil Toplum ve Devlet, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara: Orion Kitabevi. 25-63. 7
Sivil Toplum: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar I Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Araçsal Devlet Anlayışında SivilToplum MarksistDevlet Anlayışında SivilToplum Sivil Toplum İçin Gerekli Koşullar Sivil Toplum ve Demokrasi Sivil Toplumun Dönüşü Bilgi Çağında İdeolojik Devlet ve Sivil Toplum 8
Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Platon, Machiavelli, Hobbes, Rousseau, Hegel 9
Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Platon - Devlet Aşkın Devlet (transandantal) Filozof kral Evrensel boyutta aşkın ve kuşatıcı bir devlet modeli 10
Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Niccolò Machiavelli - Prens 1550 baskısının kapağı Prens e kadar siyaset bilimi Prens in farkı 11
Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Niccolò Machiavelli - Prens 16. yy İtalya'sından bir resim; III. Darius (Pers İmparatoru) ve ailesi, ülkelerini fetheden Büyük İskender in önünde. Machiavelli bunu kendi döneminin yöneticileri olan ve Floransa Düklüğünü ellerinde tutan Medici ailesi için önermiştir. Floransa üzerinde Fransa hakimiyeti yerine, o dönemde aynı coğrafyada başka bir imparatorluk kurmuş olan Osmanlıhakimiyetini önermiştir. 12
Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Thomas Hobbes İngiltere Zayıf ve korkulu birisi Mutlak otorite Bireylerin güvenlik ihtiyacı 13
Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Jean-Jacques Rousseau Özel iradenin Genel iradeye devri Toplum sözleşmesi 14
Aşkın Devlet Anlayışında Sivil Toplum Georg Wilhelm Friedrich Hegel 1831 Tablosu Aşkın Devlet Genç Hegelciler 15
Araçsal Devlet Anlayışında Sivil Toplum Ferguson, Locke, Mill, Berlin, Hayek 16
Araçsal Devlet Anlayışında Sivil Toplum Adam Ferguson İskoç Aydınlanması Doğa durumu İlkel toplum ve Politik toplum 17
Araçsal Devlet Anlayışında Sivil Toplum John Locke Birey ve sözleşme bireyler arası Siyasal otorite bireysel özgürlüklerin koruyucusu Bireyleri kendi içinde eriten bir otorite değil, yaşam ve mülkiyet hakkını koruyan otorite Rıza 18
Araçsal Devlet Anlayışında Sivil Toplum John Stuart Mill Çeşitlilik Pluralism Bireysellik Farklılıkları koruyan, tarafsız liberal devlet 19
Araçsal Devlet Anlayışında Sivil Toplum Isaiah Berlin Negatif özgürlük Pozitif özgürlük 20
Araçsal Devlet Anlayışında Sivil Toplum Friedrich Hayek Zorlama Devlet ve ekonomi Minimal devlet Planlama Ekonomik özgürlüğün maksimum olduğu kapitalist Batı toplumları en özgürlükçü toplumlardır. 21
Araçsal Devlet Anlayışında Sivil Toplum Toplum Sözleşmesi Anayasa 22
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Marx, Gramsci 23
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Karl Marx (1818-1883) 1875 Fotoğrafı Hegel in felsefesi baş aşağı duruyordu, ben onu ayakları üzerine oturttum. Altyapı üstyapıyı belirler. Üretim ilişkileri Sivil toplum burjuvazi ile birlikte ortaya çıkmıştır. 24
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Altyapı Üstyapı İlişkisi (Marx) ALTYAPI (EKONOMİ) Üretim Araçları Fabrikalar, tarlalar, araçlar, hammaddeler, makineler vs. Üretim İlişkileri Emek (işçi), sermaye (işveren) ÜSTYAPI (İDEOLOJİ) Siyaset, Kültür, Hukuk, Dil, Din, Felsefe, Eğitim, Bilim, Medya, Aile, Sanat vs. 25
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Antonio Gramsci (1891-1937) Neden devrim Marx ın öngördüğü gibi İngiltere de değil de Rusya da oldu? 26
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Marx ne öngörmüştü? İlkel toplum (çatışma yok, devlet yok, özel mülkiyet yok) Feodal toplum (imparatorluklar var, en üstte toprak ağaları var, kölelik var, çatışma burjuvazi ile toprak sahipleri arasında) Sanayi toplumu (ulus devletler var, en üstte burjuvazi var, çatışma emek ve sermaye arasında) Sosyalist toplum (işçiler burjuvaziyi ortadan kaldırmıştır) 27
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Antonio Gramsci (1891-1937) Neden sanayi toplumundan sosyalist topluma geçiş teoride öngörüldüğü gibiolmadı? Neden devrim Rusya da oldu, İngiltere de olmadı? Hegemonya (Rıza) Zor Doğu politik toplum Batı sivil toplum 28
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Antonio Gramsci (1891-1937) Politik toplum + Sivil toplum = Bütüncül (İntegral) Devlet Zor tarafından korunan hegemonya Modern Prens 29
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Bütüncül Devlet Devletyada politiktoplum Diktatörlük Zor araçları (asker, polis, kamu yönetimi, mahkemeler, bürokrasi) Hükümet (dar anlamıyla devlet) Güç aracı olarak devlet Hakimiyet (nüfuz) Sivil toplum Hegemonya Hegemonya araçları (kültürel, ekonomik, politik) Bütüncül anlamıyla devlet Rızanın organizatörü olarak devlet Liderlik 30
Marksist Devlet Anlayışında Sivil Toplum Altyapı Üstyapı İlişkisi (Gramsci) ALTYAPI (EKONOMİ) Üretim Araçları Fabrikalar, tarlalar, araçlar, hammaddeler, makineler vs. Üretim İlişkileri Emek (işçi), sermaye (işveren) ÜSTYAPI (İDEOLOJİ) Siyaset, Kültür, Hukuk, Dil, Din, Felsefe, Eğitim, Bilim, Medya, Aile, Sanat vs. 31
Teşekkür Ederim. 32