GOÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı YURTTA KALAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME SUYU TERCİHİ: AMBALAJLI SU Yalçın ÖNDER, Rıza ÇITIL, Gizem EMEKDAR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, TOKAT
GİRİŞ Son yıllarda, değişen tüketim alışkanlıklarına bağlı; Şebeke suyu kullanımı giderek azalmakta, Ambalajlı su (şişelenmiş ve damacana su) kullanımı ise hızla artmakta
AMAÇ Bu çalışmada; Tokat ilinde yurtta kalan üniversite öğrencilerinde İçme suyu tercihlerinin belirlenmesi ve etkileyen faktörlerin saptanmasını amaçladık.
GEREÇ VE YÖNTEM Ocak-Şubat 2014 Tanımlayıcı çalışma Evren: Tokat il merkezindeki yurtlarda kalan toplam 3664 üniversite öğrencisi Devlet yurtlarında : 1798 Yarı özel yurtlarda : 1350 Özel yurtlarda : 516 Devlet, özel ve yarı özel yurtlardan rastgele seçilen birer yurda gidildi. Çalışmaya katılmak için onam veren gönüllü 279 öğrenci ile çalışma tamamlandı.
GEREÇ VE YÖNTEM Öğrencilere; İçme suyu tercihleri, Kullanım sıklığı, Kullandıkları suyun kaynağı ve İçme suyu tercihini etkileyen faktörlerin Belirlenmesine yönelik sorular içeren anket formu Yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulandı. Tanımlayıcı veriler sayı ve yüzdeleri ile gösterildi, Gruplar arası karşılaştırmalarda Ki-kare testi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 Çalışma öncesinde yurt müdürlüklerinden gerekli yasal izinler alındı.
BULGULAR Tablo 1. Öğrencilerin sosyodemografik özellikleri Cinsiyet Kadın Erkek Yaş Ortalaması(Min-Max) Kaldıkları Yurt Kredi Yurtlar Kurumu(KYK) Yarı Özel Özel Fakülte/Yüksek Okul Eğitim Fakültesi İktisat Fakültesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sağlık Yüksek Okulu Ziraat Fakültesi Mühendislik Fakültesi Tıp Fakültesi Aylık Harcama Tutarları 250 TL 250-500 TL 500-1000 TL 1000 TL n % 141 138 88 95 96 97 70 31 29 22 13 17 51 179 42 7 50,5 49,5 21,08±1,78 (17-33 yaş) 31,5 34,1 34,4 34,7 25,1 11,1 10,4 7,9 4,7 6,1 18,3 64,1 15,1 2,5 Toplam 279 100,0
Yurtta Ambalajlı su içenler Şebeke suyu içenler Kampüste Ambalajlı su içenler Şebeke suyu içenler BULGULAR Tablo 2. Öğrencilerin içme suyu tercihleri Hiçbir Zaman n % 260 19 272 7 Nadiren 93,2 6,8 97,5 2,5 Tablo 3. Öğrencilerin şebeke suyu ve ambalajlı su içme sıklıkları(%) Ara sıra Sık sık Her zaman Şebeke Suyu İçme Sıklığı 48 32,3 13,6 3,9 2,2 Ambalajlı Su İçme Sıklığı 1,4 1,4 4 38 55,2
BULGULAR Tablo 4. Öğrencilerin içme suyu tercihlerini etkileyen faktörler Şebeke Suyunu Tercih Etmeme Nedeniniz Nedir? Sorusuna Verilen Cevaplar n % Tadı/kokusu kötü olduğu için 102 55,7 Sağlığa zararlı olduğu için 54 29,5 Klorlu olduğu için 24 13,2 Lavabolar yeterince temiz olmadığı için 2 1,1 Toplam 182 100,0
BULGULAR Tablo 5. Öğrencilerin şebeke suyu kullanımına dair bazı ifadelere verdiği yanıtlar(%) Hiçbir Zaman Nadiren Ara sıra Sık sık Her zaman Şebeke suyunu evde musluktan doldurup rahatlıkla içebilirim Şebeke suyunu ev dışında musluktan doldurup rahatlıkla içebilirim Şebeke suyu ile yıkanmış meyveyi/sebzeyi rahatlıkla yiyebilirim Şebeke suyu ile pişirilmiş yiyecekleri rahatlıkla yiyebilirim Şebeke suyu ile yapılmış çay/kahveyi rahatlıkla içebilirim 40,5 22,9 14 9,7 12,9 58,1 28,6 10,7 0,4 2,2 7,9 11,8 19 29 32,3 7,2 11,1 18,3 31,5 31,9 9,7 14,7 16,8 28,3 30,5
BULGULAR Şebeke suyu tercih etme sıklığı; KYK ye bağlı yurtlarda kalan öğrencilerde: %14,8 Yarı özel/özel yurtlarda kalanlarda: %3,1 (p=0,001) Şebeke suyu veya ambalajlı su kullanımının Cinsiyet, Yaş grubu, Aylık harcama miktarı ve Kronik hastalık varlığı ile ilişkili olmadığı saptandı (p>0,05).
GEREÇ VE YÖNTEM SONUÇ Yurtta kalan üniversite öğrencilerinin tamamına yakını Hem kaldıkları yurtta hem de okullarında Ambalajlı suyu tercih etmektedir. Şebeke suyunu tercih etmeme nedenleri en sık; koku ve/veya tadının kötü olması ve sağlığa zararlı olması
GEREÇ VE YÖNTEM SONUÇ Şebeke suyu tercihi KYK ye bağlı yurtlarda yarı özel/özel yurtlara göre anlamlı düzeyde daha fazla; Cinsiyeti Yaş grubu, Aylık harcama miktarı Kronik hastalık varlığı İçme suyu tercihini etkilememektedir.
GEREÇ VE YÖNTEM ÖNERİLER Üniversite öğrencilerinde içme suyu tercihleri ve Etkileyen faktörlerin tespit edilebilmesi için; Daha geniş katılımlı çalışmalara ihtiyaç vardır. Şebeke suyu kullanımını artırmak için; Öncelikle üniversite öğrencilerine yönelik olmak üzere; Hiçbir suyun şebeke suyuna alternatif olmadığı Şebeke sularının düzenli aralıklarla denetlendiği İnsan sağlığı açısından zararlı olan etmenlerden arındırıldığı Vurgularını içeren eğitimler düzenlenmelidir.
GEREÇ VE YÖNTEM ÖNERİLER Çok Paydaşlı Sağlık Sorumluluğunu Geliştirme Programı hedefleri arasında da yer alan Su güvenilirliğinin sağlanması ve Su kalitesinin artırılması; Temiz, güvenilir ve sürdürülebilir nitelikte suyun sağlanması önem arz etmektedir. Sağlıklı ve kaliteli şebeke suyunun sağlanması konusunda Yerel yönetimlerle işbirliği yapılmalı ve Şebeke suyu kullanımını teşvik edici müdahalelerde bulunulmalıdır.
GEREÇ VE YÖNTEM GOÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Dinlediğiniz için teşekkürler Soru??? Katkı???