Doç. Dr. Demet ÜNALAN Doç. Dr. Mehmet S. İLKAY Uzman Tülin FİLİK ERCİYES ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 SAĞLIK HİZMETLERİ ÇALIŞANLARININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYLERİNİN ÖLÇÜLMESİ: ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR UYGULAMA Doç. Dr. Demet ÜNALAN Doç. Dr. Mehmet S. İLKAY Uzman Tülin FİLİK ERCİYES ÜNİVERSİTESİ

2 GİRİŞ ve AMAÇ Genel anlamda bağlılık; Bir kişinin değişen tutum ve hevesleri karşısında taahhüdünü tutmasını gerektiren zorlayıcı bir güç olarak tanımlanmaktadır.

3 Örgütsel bağlılık ise; Kişiyi örgüte bağlayan yani, işten ayrılmasını daha az olası hale getiren psikolojik bir durumdur.

4 Meyer and Allen (1991) tarafından geliştirilen üç bileşenli örgütsel bağlılık modeli; Duygusal bağlılık, Devamlılık bağlılığı ve Normatif bağlılık bileşenlerinden oluşmaktadır.

5 Duygusal bağlılık; örgütle özdeşleşme ve örgüte bağlanmayı, Devamlılık bağlılığı; örgütten ayrılmanın algılanan maliyetini, Normatif bağlılık ise, kişinin örgütte çalışmayı kendisi için bir yükümlülük olarak görmesini ifade etmektedir.

6 Sağlık sektörü, sağlık çalışanlarının örgüte ve işe olan bağlılıkları ile iş tatminin sağlanması bakımından en problemli sektörlerden biridir.

7 Her tür organizasyonda örgütsel bağlılık oldukça önemlidir. Sağlık kuruluşlarında sağlık çalışanlarının örgütsel bağlılık düzeyi, Müşteriye sunulan hizmet kalitesini dolayısıyla müşteri memnuniyetini doğrudan etkilemektedir.

8 Bu çalışmada Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi sağlık çalışanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

9 GEREÇ ve YÖNTEM

10 Tanımlayıcı tipteki bu çalışma; Nisan - Mayıs 2014 tarihleri arasında yapılmıştır.

11 Araştırmanın evrenini; Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Hastanesi nde çalışan 506 hemşire, 230 teknisyen/tekniker, 173 sekreter ve 316 destek personelinden oluşturmaktadır.

12 Çalışmamızda ½ basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile toplamda 322 hemşire, 85 teknisyen/tekniker, 119 sekreter ve 174 destek personelini olmak üzere toplam 700 çalışana anket uygulanmıştır.

13 Araştırmada, sağlık çalışanlarının örgütsel bağlılıklarını belirlemek amacıyla, Meyer ve Allen (1991) tarafından geliştirilen duygusal bağlılık, devamlılık bağlılığı ve normatif bağlılığı içeren üç bileşenli ve 15 maddeden oluşan örgütsel bağlılık ölçeği kullanılmıştır.

14 Verilerin istatistiksel analizinde, İki grubun karşılaştırılmasında bağımsız gruplarda student t testi, İkiden fazla grubun karşılaştırılmasında varyans analizi kullanılmıştır. Değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi p< 0.05 kabul edilmiştir.

15 BULGULAR VE TARTIŞMA

16 Tablo 1. Çeşitli değişkenlere göre örgütsel bağlılık boyutları Değişkenler n (%) Cinsiyet Erkek Kadın p değeri 265 (38.1) 430 (61.9) Duygusal bağlılık X±SD 20.30± ±6.2 p<0.01 Örgütsel bağlılık boyutları Devam bağlılık X±SD 19.73± ±4.2 p=0.921 Normatif bağlılık X±SD 15.57± ±3.5 p<0.01 Eğitim durumu Lise 149 (21.7) 21.41±5.6 a 20.68±5.1 a 16.11±3.5 a Önlisans 165 (24.0) 20.47±5.5 a 20.11±4.3 a 15.75±3.5 a Lisans 345 (50.1) 17.11±6.1 b 19.13±4.1 a 13.87±3.3 b Lisansüstü 29 (4.2) 18.31±6.3 b 18.34±3.7 b 13.62±3.6 b p değeri p<0.01 p=0.001 p<0.01 Sağlık çalışanı Hemşire 322 (46.0) 16.36±5.9 a 19.00±4.2 a 13.49±3.4 a Teknisyen/tekniker 85 (12.1) 20.07±6.3 b 19.30±5.1 a 15.01±3.7 b Sekreter 119 (17.0) 20.65±5.1 b 20.45±3.7 b 15.97±3.0 b Destek personeli 174 (24.9) 21.93±5.2 b 20.86±4.7 c 16.49±3.4 b p değeri p<0.01 p<0.01 p<0.01

17 Kadın çalışanların duygusal ve normatif bağlılık ortalama puanları erkeklere göre anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur. Cinsiyete göre, örgütsel bağlılık düzeyinin değişiklik göstermediğini ortaya koyan çalışmaların yanısıra, erkeklerin kadınlara göre örgütsel bağlılık düzeylerinin daha yüksek olduğunu belirten çalışmalar da mevcuttur.

18 Kadınlar, Türk kültürü ve sosyal yapısı bağlamında, aile dinamikleri içerisinde ailenin bugünkü ve geleceğine dair ekonomik durumundan birinci derecede erkekler sorumludur. Dolayısıyla erkeklerin işine sahip çıkma ve gelir kaynağını kaybetmeme konusundaki hassasiyetleri beklenebilecek bir durumdur.

19 Lise mezunlarının duygusal, devam ve normatif bağlılık puan ortalamaları diğer eğitim düzeyine sahip olanlardan yüksek bulunmuştur.

20 Eğitim düzeyi arttıkça örgütsel bağlılık düzeyinin düşmesinin sebebi, Eğitim düzeyi arttıkça, bireylerin kendilerine olan güvenlerinin daha fazla olması, Bir taraftan da alternatif iş olanaklarının daha fazla olduğu inancı nedeniyle örgütsel bağlılık düzeyleri azalmaktadır.

21 Çalışmamızda hemşirelerin duygusal bağlılık puan ortalaması, Hemşire, teknisyen/teknikerlerin devam bağlılık puan ortalamaları, Hemşirelerin normatif bağlılık puan ortalamaları diğer meslek gruplarına göre anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur.

22 Hemşirelerin kalifiye eleman olmaları nedeniyle istihdam olanaklarının fazlalığı ile ilişki olabileceği gibi, Mevcut sağlık politikaları ile ilişkili olarak hemşirelerin zor şartlarda çalışıyor olmalarının yanı sıra, Sağlık süreçlerindeki konumları itibarıyla hakkettikleri önemin verilmemesi gibi sebepler örgütsel bağlılık düzeyinin düşüklüğüne sebep olabilir.

23 Tablo 2. Çalışanların çeşitli özelliklerine ile örgütsel bağlılık boyutları arasındaki ilişki Örgütsel bağlılık boyutları Değişkenler Duygusal bağlılık Devam bağlılık Normatif bağlılık Yaş r= 0.136, p<0.01 r= 0.128, p=0.001 r= 0.119, p=0.002 Meslekte çalışma r= 0.052, p=0.174 r= 0.091, p=0.018 r= 0.054, p=0.158 süresi Kurumda çalışma r= 0.112, p=0.003 r= 0.135, p<0.01 r= 0.092, p=0.016 süresi

24 Yaş ile duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Meslekte çalışma süresi ile devam bağlılığı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki, Kurumda çalışma süresi ile duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur.

25 Yaşın ilerlemesi bununla da paralellik göstermesi beklenen kurumda ve meslekte çalışma süresi ile birlikte; alışma, benimseme, Kıdem ile daha iyi pozisyonlara gelmenin yanısıra belirli hizmet yılından sonra alternatif işlere kabul edilmenin zorlaşması gibi nedenlerle, örgüte bağlılık artabileceği gibi, Aynı işte yıllarca çalışma ve hak ettiği kıdem ve ekonomik yeterliliğin oluşmaması nedeniyle örgütsel bağlılığın düşmesi de mümkün olabilecektir.

26 ÖNERİLER Çalışanlarda örgütsel bağlığın performans üzerine etkisi gözönünde bulundurulduğunda, Çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve özendirici tedbirlerin alınması, Konu ile ilgili daha geniş çalışmalar yapılarak örgütsel bağlılık açısından sebep-sonuç ilişkilerinin belirlenerek yeni politikaların geliştirilmesi yararlı olacaktır.

27 TEŞEKKÜR EDERİM.