SÜRDÜRÜLEBĐLĐR BĐNALAR I. BÖLÜM. Prof. Dr. Olcay KINCAY

Transkript

1 SÜRDÜRÜLEBĐLĐR YEŞĐL BĐNALAR I. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY

2 Geçmişten Geleceğe

3 Neler Yaptık?

4 Neler Yaptık?... Sanayi devrimi Hızla artan üretim Tüketim ağırlıklı yaşam biçimi Sadece kendi çıkarlarını düşünen insanoğlu Hırs Fosil yakıt bağımlılığı CO 2 salınımının artması Çevre kirliliğinin hızla artması

5 DÜNYA Tepki Veriyor Đklimlerin kayması Küresel ısınma Buzulların erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesi Orman yangınları Göllerin küçülmesi, ırmakların kuruması Kıyı şeritlerinin erozyona uğraması Mercan resiflerinin azalması

6 Ne Yapmalıyız?... Đnsanların bilinçlenmesi Gelecek nesillere ve diğer türlere saygı Sosyal sorumluluk anlayışının gelişmesi Bireysel ve sektörel çaba Sürdürülebilirlik kavramını benimsemek Đnşaat sektöründe Yeşil bina uygulamalarını yaygınlaştırmak Prof. Dr. Olcay KINCAY

7 Yeşil bina?

8 Yeşil bina Doğal kaynakları verimli kullanabilecek şekilde tasarlanan, inşa edilen, yenilenen ve işletilen binalara verilen isimdir.

9 Yeşil binalar; Đnsanların doğayla en verimli şekilde bütünleşmesini hedeflemek içinde yaşayanların sağlığını korumak çalışanların verimini arttırmak suyu, enerjiyi ve diğer kaynakları daha verimli kullanmak oluşabilecek çevresel olumsuz etkileri en aza indirmek, amacıyla inşa edilmektedir.

10 Peki ama nasıl? Yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek (Güneş, Rüzgar, Toprak) Yapının kendi enerjisini üretmesi Atık suların geri kazanımı Gün ışığından mümkün olduğunca faydalanmak Etkin ısı yalıtımı

11 Peki ama nasıl?... Çevreye uyum sağlamış peyzaj Yerel malzeme kullanımı Nebati toprağın korunumu Isı adası oluşumunu engellemek Katı atık yönetimi

12 Atık Suların Geri Kazanımı Yağmur sularının toplanması Atık suların toplanması Toplanan suların arıtılması Arıtılan suların bahçe sulama gibi alanlarda kullanılması Düşük kapasiteli rezervuarlar Ekonomik armatürler

13 Gün Işığından Faydalanmak Tasarım sırasında hakim güneş yönünü dikkate almak Güney cephede büyük pencere açıklıkları Güneyde yapraklarını döken ağaçlar, kuzeyde iğne yapraklı ağaçlar Binaların birbirlerine göre doğru konumlanması Işık boruları

14 Etkin Isı Yalıtımı Çatıda izolasyon Mantolama sistemleri Güneş ve rüzgar yönlerinin dikkate alınması Pencere ebatları Binaların birbirlerine göre doğru konumlanması

15 Çevreye Uyumlu Peyzaj Çevreye uyum sağlamış bitkilerin kullanılması Fazla su tüketen bitkilerin tercih edilmemesi Bölgenin ana unsurlarını peyzaja dahil etmek Nebati toprak (üst toprak) korunumunu sağlamak Hafriyat öncesi nebati toprağı ayırmak ve koruyarak saklamak Peyzaj esnasında saklanan nebati toprağı kullanmak

16 Isı Adası Oluşumunu Engellemek

17 Katı Atık Yönetimi Đnşaat süresince oluşan atıkların ayrıştırılması Geri dönüşüm sürecine dahil edilmesi Yeni malzeme kullanımında geri dönüşümlü malzeme seçilmesi

18 Neden binalara sertifika? Bir gıda ürünü satın alan müşteri nasıl gıdanın bütün bileşenlerini paketin üstündeki yazılardan öğrenebiliyorsa binalarda yaşayan bizlerinde, binanın içinde soluduğumuz hava kalitesinden, kullandığımız enerjinin sonucu salınan karbon miktarına kadar her türlü bilgiye erişebilme hakkımız olmalıdır.

19 Sertifika Sistemleri Yapılan işin belgelenmesini sağlar Kurumlara prestij sağlar Yaygınlaşan bilinçli tüketicilerin potansiyeli dolayısıyla teşvik sağlar Bölgelere göre çeşitlilik gösterirler

20 Gönüllü Başvurulan Sertifikalar BEES (Building for Environmental and Economic Sustainability), BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method), CASBEE (Japon ların devlet destekli oluşturulan sertifikası), DGNB (Alman Yeşil Bina Konseyinin yeni oluşturulan sertifikası) ECO-QUANTUM (simülasyon bazlı bir model), ECOPROFILE (var olan büro binaları için), GBC (Green Building Challenge), GREENSTAR (LEED ve BREEAM ölçütleri incelenerek, Avustralya Yeşil Bina Konseyi tarafından oluşturuldu), LCAid (Yaşam döngüsü analizine dayalı), LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) SBtool (Sustainable Building Tool-Canada)

21 En Yaygın Kullanılanlar LEED, BREEAM ve yeni olarak DGNB bina bazındaki projelerin çevre üzerindeki etkilerini ve doğal kaynakları korumadaki duyarlılıklarını ortaya çıkarmada ölçülebilir bir referansın olmasına olanak sağlayan bir tür sertifikasyon sürecini içeren derecelendirme sistemi LEED (Sorumlu kuruluş: GBCI) BREEAM (Sorumlu kuruluş: BRE-Global) DGNB (Sorumlu kuruluş: DGNB)

22 Đngiltere de Yapı Araştırma Kurumu (BRE) tarafından geliştirilerek, 1990 yılında uygulamaya geçirilen Yapı Araştırma Kurumu Çevresel Değerlendirme Metodu (BREEAM), kriterlere dayalı değerlendirme sistemlerinin ilk örneğidir. BREEAM ile (tümü yeni yapılar olmak üzere), değerlendirme ve puanlama çeşitli performans kategorileri altında tanımlanan kriterlere göre yapılır. B R E E A M

23 B R E E A M Proje sağladığı her kriter için puan toplar. Kategoriler Yönetim (Management), Sağlık ve Memnuniyet (Health and Well-being), Enerji (Energy), Ulaşım (Transport), Su (Water), Malzeme (Material), Atıklar (Waste), Kirlilik (Pollution) ile Arazi Kullanımı ve Ekoloji (Land use and Ecology) olmak üzere dokuz grupta toplanmıştır

24 BREEAM Ayrıca Đngiltere dışındaki ülkelerde yapılacak değerlendirmeler için BREEAM International, (Türkiye yi de içine alan) BREEAM Europe ve körfez bölgesindeki ülkeler için BREEAM Gulf geliştirilmiştir. BREEM yurtdışı uygulamalara 2008 yılından itibaren başlamıştır. Oteller, laboratuarlar, tatil kompleksleri ve konaklama tesisleri ile karma fonksiyonlu yapılar, talep üzerine BREEAM Bespoke (Sipariş) hazırlanmakta ve değerlendirme kriterleri yapı türüne özgü olarak belirlenmektedir.

25 BREEAM BREEAM Europe performans kategorileri ve dağılım oranları

26 BREEAM Sertifikaları BREEAM e göre değerlendirilen bir yapının çevresel performansının belgelendirilmesi için gösterge puanlarının en az % 30 unu toplaması gerekmektedir. Bunun üzerinde performans gösteren yapılar kademeli olarak Geçer (30-45 puan), Đyi (45-55 puan), Çok Đyi (55-70 puan), Mükemmel (70-85 puan) ve Seçkin (85 puan üstü) olmak üzere derecelendirilir.

27 L E E D ABD Yeşil Bina Konseyi (U.S. Green Building Council - USGBC) tarafından yeşil binaların gelişimi ve üretiminin hızını arttırmak üzere 1998 de tasarlanmış, ulusal oybirliğine dayanan, piyasaya bağlı bir bina değerlendirme sistemidir.

28 L E E D Yapının değerlendirmeye alınması için öncelikle her performans kategorisinde tanımlanan önkoşulların yerine getirilmiş olmasışarttır. Tasarım ve yapım olmak üzere, iki aşamada, yapının sağladığı kriterlere ilişkin gerekli belgelerin internet ortamında sisteme yüklenmesinden sonra, ABD Yeşil Bina Konseyi (USGBC) tarafından bu belgeler incelenmektedir.

29 L E E D Konsey tarafından belirtilen bölümlerdeki her kriter için bir puan kazanılmaktadır. Bu puanların toplamı yapının alacağı sertifika düzeyini belirlemektedir. LEED sertifikasyonunda 4 kademe bulunmaktadır. Bunlar; Sertifika, Gümüş, Altın ve Platindir.

30 L E E D D LEED NC (Yeni Yapılar ve Büyük Onarımlar) v 3.0 performans kategorileri ve dağılım oranları

31 Đki Sertifika Sistemi Arasındaki Farklar Denetleme Leed: USGBC (ABD Yeşil Bina Konseyi) Breeam:Yetkilendirilmiş Birim Denetçisi Sertifika Tipi Leed: Đnşaat sonrası tek bir sefer Breeam: Tasarım ve inşaat sonrası iki tip Ön koşul Leed: Her kategoride ön koşul var Breeam: Uluslararası projelerde henüz ön koşul yok

32 Sertifika Genel Maliyetleri Sertifika ve Denetleme LEED BREEAM $ 1500 (Denetçi) Danışman Zorunlu değil (+1 puan) Zorunlu değil Enerji Modellemesi Commissioning (sistemsel devreye alma) $ Zorunlu değil %0,3-%1,5 Zorunlu değil Personel Maaşları $ $ *Diğer maliyetler: Gün ışığı modellemesi,fizibilite vb.

33

34 Takım çalışması Yeşil bina entegre bir tasarımdır. LEED de, alışkın olduğumuz bina yapım süreçlerinin dışında bir süreç tanımlanır. Proje aşamasında mal sahibinin başkanlığında mimar, çeşitli mühendislik disiplinleri, sosyolog, işletmeci biraraya gelerek yeşil bina için sistemleri optimize ederler.

35 ÇEVRE DOSTU BĐNALARDA KARLILIK KARBON EMISYONUNDA AZALMA 35-40% SU KULLANIMI 30-50% ATIK KULLANIMI 50-90% ENERJĐ FATURALARI 30-35% Kaynak: Capital E Test

36 OKULLAR HASTANELER ÜRETKENLĐK ARTIYOR!! %20 DAHA ĐYĐ ÖĞRENCĐ PERFORMANSI 2 ½ Gün ERKEN TABURCU Kaynak: WGBC ALIŞVERĐŞ MERKEZLERĐ FABRĐKALAR OFĐSLER SATIŞLARDA ARTIŞ ÜRETĐMDE ARTIŞ %2-16 ÜRETKENLĐK ARTIŞI Test

37 AB Endüstri Komitesi (EU Industry Committee) 2018 de bütün binalar kendi enerjilerini üretecek Güneş panelleri Isı pompaları Üye ülkeler ulusal hedef belirleyecek AB Bölgesel Gelişim Fonu (EU Regional Development Fund) 31 Mart 2010, enerji performansını hesaplamak için ortak metodoloji geliştirildi.

38 Türkiye de Neler Oluyor? Enerji Verimliliği Yasası Tasarısı tarihinde TBMM Gündemine gelmiş ve 5627 Sayılı yasa olarak kabul edilmiştir. Enerji Kaynaklarının ve Enerji Kullanımında Verimliliğin artırılmasına dair yönetmelik milyar TL ye ulaşan toplam enerji tasarruf potansiyelinin %30 unun binalardan sağlanabileceği belirtiliyor (kaynak EĐE).

39 Kent Enerji Hedefleri Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı-Kentleşme Şura Raporu (Komisyon 6) 2020 hedefleri Kentlerde sera gazı emisyonlarının %20 azaltılması Fosil enerjileri payının ayni sürede %20 oranında azaltılması %20 oranında temiz enerji %20 oranında enerji tasarrufu 2050 hedefleri %50 temiz enerji

40 Climate Change (Đklim Değişikliği) A global problem that requires local action (Yerel aksiyon almayı gerektiren global bir problem) William J. Clinton

41 Emissions Targets & Commitments (Emisyon-Düşürme Hedefleri) California -25% 2020 (1990) London -30% 2025 (1990) New York City -30% 2030 (2007) Paris -75% 2050 (2004) Rotterdam -50% 2025 (1990) Stockholm % 2050 (1990) Tokyo -25% 2020 (2000)

42 SÜRDÜRÜLEBĐLĐRLĐK Kavramı Sürdürülebilirlik; ekonomik, çevresel ve toplumsal gereksinmelerin gelecek kuşakların yaşam koşullarına zarar vermeden karşılanmasını hedefleyen bir dünya görüşüdür.

43 Sürdürülebilirlik Kavramının Amaçları Sürdürülebilirlik kavramının amaçlarından ilki, çevreye saygılı, ekonomik ve sosyal bir gelişim modeli sunabilmektir. Bu model ekonomik, çevresel ve sosyal etkenleri ortak bir paydada uzlaştıran bir büyüme planı önerir.

44 Binalarda Sürdürülebilirlik Çevresel, ekonomik ve sosyal etkileri hiç küçümsenmeyecek oranlarda olan Đnşaat Sektörü, sürdürülebilir kalkınmanın başarılabilmesi için en önemli sektörlerden biridir. Đnşaat sektörü, çevresel problemlere doğrudan ya da dolaylı olarak katkıda bulunmaktadır. Binalar çok büyük oranda kaynak kullanırlar ve atık üretirler, ayrıca bina bileşen ve malzemelerini imal etmek için yapılan işlemler de, kirlilik ve atıklara katkıda bulunmaktadır.

45 Geleneksel inşaat sektöründeki binalar 1. Đnşaat ve kullanım süreçlerinde dünyadaki tatlı su kaynaklarının yaklaşık 16% nı, 2. Ağaç kaynaklarının 25% ni, malzeme kaynaklarının 30% nu, 3. Enerji kaynaklarının 40% nı tüketmektedir. 4. Küresel ısınmaya neden olan CO2 in 35% i inşaat kaynaklıdır.

46 5. Toprak israfının 40% inşaat süreci ve devamında açığa çıkan atıkların depolanması sonucu meydana gelir. 6. Stratosferdeki ozon tabakasında azalmaya neden olan kimyasalların 50% si geleneksel bina sektörü tarafından üretilir

47 Binalarda Sürdürülebilirlik Sürdürülebilir yapım, binaların ve altyapıların planlanması, tasarlanması ve inşa edilmesi yoluyla hammaddelerin doğadan çıkarılıp, değerlendirilmesinden, binaların ve altyapıların sökümü ve meydana gelen atıkların yönetimine kadar olan geniş çaplı yapım döngüsüne, sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin uygulanması anlamına gelmektedir.

48 Yeşil Yapı Karakteri 1. Yeşil binalar, yeni yapı ve eski binaların kısmen ya da tamamının tadilatı ile oluşturulur. 2. Etkin ısı yalıtımı vardır. 3. Yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş, rüzgar, toprak ve su enerjisi kullanımı esastır. 4. Dönüşebilen malzeme kullanımı için gerekli üretim yöntemleri ve kullanım sahaları geliştirilmiştir.

49 5. Tüm cihaz ve donanımların otomatik kontrolü sağlanmıştır. 6. Aydınlatma ve elektrik kullanım veriminin yükseltilmesi esastır. 7. Yağmur suyundan yararlanılır. 8. Bina ve çevresinde bitkilendirme oranı fazladır. 9. Korozyon etkiden korunma önlemleri alınmıştır.

50 Geleneksel binalarla yeşil binaların kullanılan malzemeler açısından karşılaştırılması Geleneksel binalar Dünya ölçeğindeki bina ve yapı faaliyetlerinde, her sene 3 milyon ton işlenmemiş malzeme tüketimi vardır. Bu küresel kullanımın 40% na karşılık gelir. Geleneksel bir evin yapımında yalnızca 5% de geri dönüşümlü malzeme kullanılır.

51

52 Yeşil binalar Yeşil binalarda kullanılan malzemelerin hemen tamamı geri dönüştürülmüş kaynaklardan temin edilir. Kullanılan betonun 80% i, Tuğlanın 80% i, Çeliğin 65% i, Alüminyumun 79% u, Yalıtım malzemelerinin 80% i, Camın 21% i geri dönüşüm süreçleri ile üretilmiş ürünlerden temin edilir. Yeşil bina malzeme ve ürünlerini kullanmak yenilenemez kaynak korunumunu dünya çapında arttırmaktadır.

53

54 Geleneksel binalarla yeşil binalar arasında enerji kullanım oranları; Kullanılan enerji çeşitleri ve miktarları bakımından önemli farklılıklar bulunmaktadır. Geleneksel binaların ısıtma, soğutma, aydınlatma ve elektrikli aletlerin çalıştırılması için harcanan enerjinin 85% i fosil yakıt kaynakları olan petrol, kömür ve doğal gazdan sağlanırken, yenilenebilir olan hidroelektrik, güneş, rüzgar ve toprak enerjisinin tüketimdeki payı 4% dür.

55

56 Sürdürülebilir yeşil binalarda bu oranlar tam tersine döner. Kendi kendisine yetebilen bina yaklaşımını hayata geçirmek üzere güneş ve rüzgar enerjisinden 75% da yararlanılır. Fosil yakıt tüketimi ise 25% e düşürülür.

57

58

59 Bir evin enerji ihtiyacının en büyük kısmını, ısınma ihtiyacı oluşturur (% 77,8) Bir evin enerji ihtiyacının en büyük kısmını, ısınma ihtiyacı oluşturur.(% 77,8)

60 Yenilenebilir Enerji kullanılmalıdır Özellikle yeni yerleşim yerlerinde, toplu konutlarda ve binalarda doğal gaz, kömür, petrol yerine; GÜNEŞ Enerjisi RÜZGAR Enerjisi TOPRAK Enerjisi SU Enerjisi kullanılmalıdır.

61

62

63 Güneş Pili Sistemleri Güneş ışığı elektriğe çevrilir. Kontrol sistemi direk gelen ışığı yönlendirir. Bataryalar enerjiyi depolar. Dönüştürücü DC akımı AC ye çevirir. Fotovoltaik piller güneş ışığını, güneş pilinin yapısına bağlı olarak %5-20 arasında bir verimle elektrik enerjisine çevirirler.

64 Işık Boruları Çalışma prensibi güneşten alınan ışığın yansıtıcı yüzeylere sahip borular yardımıyla kapalı alanlara ulaştırılması esasına dayanır.

65

66 Teşekkürlerimle Prof.Dr.Olcay KINCAY