Bir Eğitim Hastanesine Başvuranlarda Horlama, Habitüel Horlama, Tanıklı Apne ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi
|
|
- Serhat Şirin
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ORIGINAL RESEARCH / ORİJİNAL ARAŞTIRMA 2015 Bir Eğitim Hastanesine Başvuranlarda Horlama, Habitüel Horlama, Tanıklı Apne ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi Evaluation of Snoring, Habitual Snoring, Witnessed Apnea and Related Factors in Patients Admitted to A Training Hospital AUTHORS / YAZARLAR Tamer Onar Gölcük Asker Hastanesi Birinci Basamak Muayene / Aile Sağlığı Merkezi ve Karamürselbey Eğitim Merkezi Komutanlığı Polikliniği, Karamürsel, Kocaeli Ümit Aydoğan Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Askeri Tıp Fakültesi, Ankara Yusuf Çetin Doğaner Kara Harp Okulu, Birinci Basamak Muayene Merkezi, Ankara Timur Akçam Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Askeri Tıp Fakültesi, Ankara Kenan Sağlam İç Hastalıklareı Anabilim Dalı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Askeri Tıp Fakültesi, Ankara ÖZET Amaç: Obstrüktif uyku apnesi uyku süresince yinelenen üst hava yolunda daralma ve tıkanma ile karakterize bir hastalıktır. Bu çalışmada obstrüktif uyku apnesi sıklığı ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesini amaçlanmıştır. Yöntemler: Bu çalışma, Şubat 2011-Mayıs 2011 tarihleri arasında bir eğitim hastanesinin polikliniklerine başvuran 1260 kişi üzerinde yapıldı. Hastalara obstrüktif uyku apnesi belirtileri (horlama, uyku apnesi, gündüz aşırı uyku hali), sosyodemografik özellikler ve mevcut hastalıklarını sorgulayan anket formu uygulandı. Gündüz aşırı uyku halinin tespitinde uluslarası Epworth uykululuk ölçeği kullanıldı. Bulgular: Katılımcıların %51,3 ü (n=646) erkek, %48,7 ü (n=614) kadın idi. Yaş ortalaması 38,57 ± 8,16 idi. Horlama, habitüel horlama, tanıklı apne ve gündüz aşırı uyku hali görülme sıklıkları sırasıyla %70, %20, %14,8, %21,8 olarak saptandı. Horlama ile ileri yaş, erkek cinsiyet, tanıklı apne olması, obezite ve sigara kullanımı arasında pozitif anlamlı ilişki bulundu. Tanıklı apne ile habitüel horlama olması, erkek cinsiyet, obezite, gündüz aşırı uyku hali olması ve alkol kullanımı arasında pozitif anlamlı ilişki saptandı. Ek olarak, gündüz aşırı uyku hali ile tanıklı apne olması, habitüel horlama olması ve diabetes mellitus olması arasında pozitif anlamlı ilişki bulundu. Sonuç: Erkek cinsiyet, 40 yaş ve üzeri olma, obezite, sigara ve alkol kullanımı olması obstrüktif uyku apnesi için risk faktörleri olarak tespit edilmiştir. Bu risk faktörlerine ilaveten majör belirtiler de varsa obstrüktif uyku apnesi mutlaka akla gelmelidir. obstrüktif uyku apnesi tanısı ile eşlik eden kardiyovasküler hastalıkları da erken tespit ve tedavi etmek mümkün olabilir. Anahtar kelimeler: erişkin, apne, horlamak ABSTRACT Aim: Obstructive sleep apnea is a disease that is characterized with repeated upper airway narrowing and blockage during sleep. In this study, we aimed to identify the frequency of the obstructive sleep apnea symptoms and related risk factors. Methods: This study is conducted on 1260 participants who consulted to various outpatient clinics of an educational hospital between February 2011 and May A questionnaire is applied to the patients to determine the frequency of the symptoms of obstructive sleep apnea including snoring, reported sleep apnea, excessive daytime sleepiness and related factors such as demographic characteristics, comorbid diseases. The International Epworth Sleepiness Scale was used to determine of the excessive daytime sleepiness. Results: Of the participants 51.3% (n=646) were male and 48.7% (n=614) were female. The mean age was ± Snoring, habitual snoring, witnessed apnea and excessive daytime sleepiness incidence was found 70%, 20%, 14.8%, 21.8% respectively. A positive significant association was determined between snoring and age, gender, witnessed apnea, obesity, smoking and excessive daytime sleepiness. There was a positive significant relationship between witnessed apnea and habitual snoring, gender, obesity, excessive daytime sleepiness and alcohol usage. In addition, risk factors affecting the excessive daytime sleepiness are detected as witnessed apnea, habitual snoring and diabetes mellitus. Conclusion: Male gender, being over 40 years, obesity, smoking and alcohol use may be risk factors for obstructive sleep apnea. If the major symptoms present in addition to these risk factors, obstructive sleep apnea should be considered. With the diagnosis of obstructive sleep apnea, early detection and treatment of the concomitant cardiovascular diseases may be possible. Keywords: adult, apnea, snoring Corresponding Author / İletişim için Uzm. Dr. Yusuf Çetin Doğaner Kara Harp Okulu, Birinci Basamak Muayene Merkezi, Ankara E-posta: ycetindoganer@hotmail.com Date of submission: / Date of acceptance:
2 Onar T ve ark. Bir Eğitim Hastanesine Başvuranlarda Horlama, Habitüel Horlama, Tanıklı Apne ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi Giriş Obstrüktif uyku apnesi (OUA) görülme sıklığı, tüm çalışmalarda toplumlara, yaşa ve cinsiyete göre farklılık göstermekle birlikte ortalama %2 5 olarak bildirilmiştir. Ülkemizde bu konuda Köktürk ve ark (1) tarafından yapılan bir çalışmada, OUA görülme sıklığı %0,9 1,9 olarak tahmin edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü ne göre erişkin ömrünün uzaması ve obez birey sayısının hızla çoğalması gibi nedenlerle, yetişkinlerin %26 32 sinde OUA mevcuttur (2). OUA da başlıca risk faktörleri; obezite, 40 yaş üzerinde olmak, erkek cinsiyet, üst hava yolunda tıkayıcı anatomik yapısal bozukluk varlığı, sigara ve alkol kullanımıdır. Obezitenin en önemli riski, yağlanmanın vücutta dağılım şeklidir. Ayrıca obez bireylerde, O2 rezervinde azalma ve metabolizmanın artması nedenleriyle, uyku sırasında oksijen ihtiyacı artar. Bu durum, apne sırasında O2 seviyesinin daha hızlı düşmesine neden olarak apneyi şiddetlendirir. Boyun çevresinin erkeklerde 43 cm, kadınlarda 38 cm den fazla olması OUA için risk sayılmaktadır (3,4). OUA ve metabolik sendrom arasında güçlü epidemiyolojik ve klinik ilişki vardır. Yapılan çalışmalarda diyet veya bariatrik cerrahi gibi yollarla kilo verilmesi sonrasında apnelerin sayısı ve süresinde azalma, diabetes mellitus (DM), insülin direnci, glukoz tolerans bozukluğu, yüksek kolesterol seviyeleri üzerine olumlu gelişmeler bildirilmiştir (5-7). OUA majör belirtileri horlama, gündüz aşırı uyku hali (GAUH) ve tanıklı apnedir. Minör belirtileri gece uykuda boğulma hissi, çarpıntı, sabahları baş ağrısı, ağız kuruluğu, dikkati toplayamama, sinirlilik, uyumsuzluk, anksiyete, depresyon olarak sayılabilir. Tanıklı apne majör belirtilerden biridir. Genellikle, hastanın yanında uyuyan kişi bu durumdan rahatsız olur. Hastanın bu durumdan haberi olmadığı için doktora başvurusunu, bu olayı gözlemlemiş yakınları sağlarlar (8). Hastalar, apne epizodları nedeniyle derin uykuya (non-rem 3 4) dalamazlar. GAUH nin neden olduğu yetersiz uyku ve dikkat dağınıklığı nedeniyle araç kazalarına, dikkat gerektiren iş kazalarına ve yaşam kalitesinde azalmaya neden olur. GAUH şikâyeti olan adölesanlarda okul başarısında düşüş, devamsızlıklar, okuldan ayrılmalar daha sık görülmektedir (9,10). Bu çalışmada, bir eğitim hastanesine başvuran erişkinlerde horlama, habitüel horlama, tanıklı apne ve GAUH belirtilerinin görülme sıklığını inceledik. Ayrıca, bu belirtilerin demografik özellikleri ve eşlik eden hastalıklar ile ilişkisini araştırdık. Yöntemler Tanımlar Horlama, daralmış üst hava yolundan havanın süratle geçmesi sırasında yumuşak dokuların vibrasyonu sonucu oluşan gürültüdür. Haftada en az 5 gece devamlı horlama, habitüel horlama olarak tanımlanmıştır. Uyku apnesi, uyku sırasında tekrarlayan nefes durmaları ile karakterize, hipoksemi ve uyku bölünmelerine neden olan bir sendromdur. Apne, 10 saniye veya daha fazla süreyle hava akımının durmasıdır. Uyku esnasında yüzlerce defa olabilir. Bir saatte en fazla 5 tane, bir gecede en fazla 35 tane apne normal kabul edilir (11). Ölçekler GAUH ölçümünde en sık kullanılan öznel yöntemlerden biri, Epworth Sleepiness Scale (ESS) testidir yılında Johns tarafından geliştirilen ölçekte, OUA sı olan bireylerin test puanlarının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Bireylerin günlük sekiz farklı aktivite boyunca uykuya dalma olasılıklarını değerlendirmek için hazırlanmıştır. Sorulara 0: hiçbir zaman, 1: nadiren, 2: orta sıklıkta, 3: çok sık olmak üzere verilen cevaplar toplanır. 10 puan ve üzeri, GAUH olarak kabul edilmektedir (12). ESS, Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması İzci ve ark. tarafından gerçekleştirilmiştir (13). Örneklem grubu Çalışma, Şubat 2011 ve Mayıs 2011 tarihleri arasında, bir eğitim hastanesine ayaktan başvuran 1260 hasta üzerinde yapıldı. Çalışmaya katılmayı kabul eden ve onam formunu imzalayan hastalara; OUA belirtileri (horlama, habitüel horlama, tanıklı apne, gündüz aşırı uyku hali), sosyodemografik bilgiler, beden kitle indeksleri (BKİ), mevcut hastalıkları, tıbbi özgeçmişleri içeren anket formu uygulandı. Epworth uykululuk ölçeğinin puanlama usulüne göre puanları hesaplanarak 10 puan altı ve 10 puan ve üzeri şeklinde iki gruba ayrıldı. On puan ve üzeri, 64
3 Euras J Fam Med 2015;4(2):63-70 gündüz aşırı uyku hali olarak değerlendirildi. Tanıklı apne durumu, apne var veya yok şeklinde iki gruba ayrıldı. Bilmiyorum yanıtını verenlerin böyle bir durumla karşılaşmadıkları değerlendirilerek apne yoktur grubuna dâhil edildi yaş arası risk grubu olduğundan, hastaların yaşları hesaplanarak 40 yaş altı ve 40 yaş ve üzeri şeklinde iki gruba ayrıldı. Boy ve kilo değerleri kullanılarak BKİ=vücut ağırlığı (kg)/boy2 (m) formülü ile hesaplandı. Beden kitle indeksi, 18,5 kg/m2 altı zayıf, 18,5 24,9 kg/m2 normal, 25 29,9 kg/m2 arası kilolu, 30 39,9 kg/m2 arası obez, 40 kg/m2 ve üzeri morbid obez olarak kabul edildi. Eşlik eden kardiyovasküler hastalıklar hastaların beyanına göre sorgulandı. Etik onay Çalışma için etik kurul onayı, ilgili üniversite hastanesinin yerel etik kurulundan alındı. Çalışmaya katılmayı kabul eden hastalar, araştırma konusunda bilgilendirildikten sonra, onamları alındı. İstatistiksel Analiz Veriler SPSS 15.0 programı ile değerlendirildi. Çalışma verileri değerlendirilirken, tanımlayıcı istatistiksel metotlar kategorik değişkenler için sayı ve yüzdeler şeklinde, sürekli değişkenler için ise ortalama ± standart sapma şeklinde verildi. Normal dağılım gösteren gruplar arası karşılaştırmalarda ise One Way Anova testi ve Student T testi kullanıldı. Niteliksel verilerin karşılaştırılmasında ise Ki-Kare testi kullanıldı. Lojistik regresyon analizi ile horlama, tanıklı apne ve GAUH üzerinde hangi etkenlerin anlamlı olduğu değerlendirildi. p değerinin 0,05 den küçük olması, istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bulgular OUA belirti sorularına cevap veren bireylerin (n=1260) %51,3 ü (n=646) erkek, %48,7 si (n=614) kadın idi. Bu bireylerin yaş ortalaması 38,57±8,1 yıl olarak tespit edildi. Erkeklerin yaş ortalaması 40,19± 7,9 yıl, kadınların yaş ortalaması 36,86±8,1yıl idi. Sigara içme durumu erkeklerin %33,7 sinde (n=218) bir paket ve daha az, %6,8 inde (n=44) bir paketten fazla, kadınların %26,4 ünde (n=164) bir paket ve daha az, %1 inde (n=6) bir paketten fazla idi. Alkol tüketme alışkanlığı (kadeh/hafta) ise erkeklerin %57,3 ünde (n=370), kadınların %23,1 inde (n=142) tespit edildi. Komorbid hastalıklara bakıldığında; katılımcıların %8 inde (n=101) hipertansiyon (HT), %5,9 unda (n=74) DM, %4 sında (n=50) aritmi, %3,1 inde hiperlipidemi (n=39), %1,1 inde (n=14) kalp yetersizliği, %0,9 unda (n=11) geçirilmiş miyokard infarktüsü (Mİ), %0,5 inde (n=6) koroner arter hastalığı mevcuttu. Çalışmaya katılanların genel horlama sıklıkları sorgulandığında; en yüksek oran haftada bir gece %29,4 (n=370) iken, hiç horlama şikayeti olmayanların oranı %29,8 (n=376) idi (Tablo 1). Cinsiyete göre horlama durumu erkeklerde %84,5 (n=546), kadınlarda ise %55 (n=338) olarak bulundu. Habitüel horlama erkeklerde %29,3 (n=189), kadınlarda ise %10,3 (n=63) oranlarında saptandı. Horlama 40 yaşın altında %60,6 (n=436), 40 yaş ve üzerinde %82,8 (n=448) olarak tespit edildi (p<0,001). Tablo 1. Horlama sıklığının dağılımı Horlama sıklığı n % Yok ,8 Her gece Haftada bir gece ,4 Haftada 2 3 gece 119 9,4 Ayda bir gece 60 4,8 Yılda birkaç gece 83 6,6 Horlama şikâyeti sigara kullanmayanlarda %65,3 (n=541), bir paket ve altında kullananlarda %77 (n=294), bir paketten fazla sigara kullananlarda %98 (n=49) oranlarında mevcuttu (p<0,001). Alkol kullan- mayanlarda %64,2 (n=480), kullananlarda ise %78,9 (n=404) oranlarında horlama vardı (p< 0,001). Horlama ile kardiyovasküler hastalıklar ilişkisine bakılacak olursa; horlama şikâyeti olanlarda %9,5 (n=84) HT, %7,1 (n=63) DM, %3,7 (n=33) hiperlipidemi, %4,8 (n=42) aritmi, %0,7 (n=6) koroner arter hastalığı, %1,6 (n=10) kalp yetersizliği, %1 (n=9) oranlarında geçirilmiş Mİ tespit edildi. Bireyler horlama şikâyetine göre horlamayan, ara sıra horlayan ve habitüel horlayan olarak gruplandırıldı. Horlama sıklığı arttıkça yaş, BKİ ve Epworth puanları ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı şekilde arttığı görüldü. Her gece horlayan bireylerin, 40 yaş üzerinde ve obezite sınırına yakın şekilde kilo fazlalığı olduğu tespit edildi (Tablo 2). 65
4 Onar T ve ark. Bir Eğitim Hastanesine Başvuranlarda Horlama, Habitüel Horlama, Tanıklı Apne ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi Tablo 2. Horlama sıklığı gruplarının yaş, BKİ ve ESS skor ortalamalarının karşılaştırılması Ortalamalar Horlamayan (s=376) Ara-sıra horlayan (s=632) Habitüel horlayan (s=252) p Ort ± ss Ort ±ss Ort ± ss Yaş (yıl) 35,04±7,016 39,27±8,01 42,08±8,19 < 0,001* BKİ (kg/m 2 ) 23,8±3,4 25,9±3,8 28,2±4,19 < 0,001* ESS skoru 5,64±3,761 6,44±3,9 7,82±4,633 < 0,001* Horlamayan, ara sıra horlayan ve habitüel horlaması olan 3 grup arasında demografik özellikler, komorbid hastalıklar, GAUH arasındaki ilişki incelendiğinde, saptanan sonuçlar Tablo 3 de belirtilmiştir. Tablo 3. Horlama gruplarının karşılaştırılması Değişkenler Yaş (yıl) p<0,001 p<0,001 p<0,001 Cinsiyet p<0,001 p<0,001 p<0,001 BKİ (kg/m 2 ) p<0,001 p<0,001 p<0,001 Tanıklı apne p<0,001 p<0,001 p<0,001 Sigara p<0,001 p=0,033 p<0,001 Alkol p<0,001 AD p<0,001 GAUH AD p<0,001 p<0,001 HT AD p=0,006 p<0,001 DM p=0,03 AD p=0,009 MI AD p=0,033 AD KAH AD AD AD KY p=0,042 AD AD HL AD AD p=0,018 Aritmi AD AD p=0,036 GAUH, gündüz aşırı uyku hali; HT, hipertansiyon; DM, diabetes mellitus; MI, miyokard infarktüsü; KAH, koroner arter hastalığı; KY, kalp yetmezliği; HL, hiperlipidemi; AD: anlamlı değildir. (Ki-kare testi- bonferoni düzeltmesi uygulandı) (0: horlamayan, 1: ara sıra horlayan, 2: habitüel horlaması olan) Horlamaya etki ettiği tespit edilen faktörler, lojistik regresyon analizi ile incelendiğinde; en etkili faktör günde bir paketten fazla sigara içmek [OR= , 95%CI ( ), p=0.014], en az etkili faktör ise GAUH [OR=1.459, 95% CI ( ), p=0.039] olarak saptandı (Tablo 4). Tablo 4. Horlama için risk faktörleri Risk faktörleri p OR %95 GA 40 yaş <0,001 1,968 1,462 2,648 Erkek cinsiyet <0,001 2,775 2,074 3,713 Tanıklı apne <0,001 3,061 1,717 5,460 Kilo fazlalığı <0,001 2,155 1,594 2,914 Obezite <0,001 3,807 2,220 6,530 Sigara ( 1 paket/gün) Sigara (> 1 paket/gün) 0,001 1,713 1,260 2,328 0,014 12,465 1,673 92,891 GAUH 0,039 1,459 1,018 2,091 Lojistik regresyon analizi. GAUH, gündüz aşırı uyku hali. Tanıklı apne görülme sıklığı %14,8 olarak (n=186) tespit edildi. Bunların %74,7 si (n=139) erkek, %25,3 ü ise (n=47) kadın idi. Tanıklı apnesi olan ve olmayanların risk faktörleri açısından karşılaştırılması Tablo 5 de belirtilmiştir. Tablo 5. Tanıklı apnesi olan ve olmayanların risk faktörleri açısından karşılaştırılması Ortalamalar Tanıklı apne (-) (n=1074) Tanıklı apne (+) (n=186) p* Ort ± ss Ort ± ss Yaş (yıl) 38,03 ± 41,67 ± 8,299 < 0,001 8,025 BKİ (kg/m 2 ) 25,41± 3,94 27,71 ± 4,34 < 0,001 Epworth Sleepiness Scale score 6,11 ± 3,891 8,63 ± 4,513 < 0,001 Risk faktörleri n (%) n (%) 40 yaş 431 (40,1) 110 (59,1) < 0,001 Sigara 345 (32,2) 87 (46,7) < 0,001 Alkol 409 (38,1) 103 (55,4) < 0,001 Obezite 120 (11,2) 46 (24,7) < 0,001 Erkek cinsiyet 507 (47,2) 139 (74,7) < 0,001 Habitüel horlama 166 (15,5) 86 (46,2) < 0,001 GAUH 198 (18,4) 77 (41,4) < 0,001 HT 76 (7,1) 25 (13,4) 0,03 *Ki-kare testi. GAUH, gündüz aşırı uyku hali; HT, Hipertansiyon. Tanıklı apneyi etkileyen faktörler lojistik regresyon analizinde incelendiğinde; habitüel horlama, cinsiyet, alkol kullanımı, obezite ve GAUH un etkili risk faktörleri olduğu görüldü. En 66
5 Euras J Fam Med 2015;4(2):63-70 yüksek risk habituel horlama [OR=6.56, 95%CI (3,50 12,29), p<0,001], en düşük seviyeli anlamlı risk alkol kullanımı [OR=1,53, 95%CI (1,07 2,18), p=0,019] olarak saptandı (Tablo 6). Tablo 6. Tanıklı apne için risk faktörleri Risk faktörleri P OR % 95 GA Habitüel horlama < 0,001 6,561 3,502 12,293 Erkek cinsiyet 0,006 1,773 1,181 2,663 Obezite 0,017 1,841 1,117 3,035 GAUH < 0,001 2,534 1,779 3,608 Alkol 0,019 1,531 1,072 2,185 Lojistik regresyon analizi. GAUH, gündüz aşırı uyku hali. Gündüz aşırı uyku hali (GAUH) ESS e göre %21,8 olarak (n=275) tespit edildi. %59 u erkek (n=162), %41 i (n=113) kadın idi. GAUH durumuna göre hastaların demografik özellikler ve eşlik eden hastalıklar yönünden değerlendirilmesi Tablo 7 de belirtilmiştir. Tablo 7. Epworth gruplarının (GAUH) özelliklerinin karşılaştırılması Ortalamalar Epworth <10 (n= 985) Epworth 10 (n= 275) Ort ± ss Ort ± ss P* Yaş 38,23 ± 8 39,77 ± 8,6 0,006 VKİ 25,57 ± 4 26,4 ± 4,67 0,008 Risk faktörleri n (%) n (%) Tanıklı apne 109 (11,1) 77 (28) < 0,001 Habitüel horlama 167 (17) 85 (31) < 0, yaş 407 (41,3) 134 (48,7) 0,028 DM 49 (5) 25 (9,1) 0,01 Erkek cinsiyet 484 (49,1) 162 (59) 0,004 * Ki-kare testi. DM: diabetes mellitus. GAUH etkili olduğu tespit edilen faktörler lojistik regresyon analizi ile incelendiğinde, en yüksek anlamlı risk [OR=2,56, 95%CI (1,35 3,07), p < 0,001], en düşük seviyeli anlamlı artmış risk [OR=1,76, 95%CI (1,04 2,96), p=0,032] olarak saptandı (Tablo 8). Üç belirtinin (GAUH, tanıklı apne, habitüel horlama) birlikte görülme oranı %3,2 idi. Bunların %80,5 i erkek, %19,5 i ise kadın idi. Bu bireylerin yaş ortalaması 45,12±8,03 idi. Bu bireylerde %19,5 HT, %9,8 DM, %7,3 aritmi, %4,9 Mİ ve %4,9 kalp yetersizliği vardı. Obezite oranı %39, alkol kullanım durumu %53,7 idi. Sigara kullanım durumlarına bakıldığında; %34,1 i günde bir paket ve daha az, %12,2 si de günde bir paketten fazla sigara kullanıyordu. Tablo 8. GAUH için risk faktörleri Risk faktörleri p OR % 95 GA Tanıklı apne < 0,001 2,569 1,359 3,073 DM 0,032 1,762 1,049 2,960 Habitüel horlama 0,001 2,043 1,359 3,073 Lojistik regresyon analizi. DM: diabetes mellitus Tartışma Çalışmada sırasıyla horlama %70, habitüel horlama %20 (erkek %29,3, kadın %10,3), GAUH %21,8, tanıklı apne %14,8, ve üç belirtinin birlikte görülme oranı %3,2 olarak tespit edildi. 40 yaş ve üzerinde, erkek cinsiyette, obezite de, sigara ve alkol kullanımında OUA belirtilerine daha fazla rastlandı. Horlama üzerinde etkili faktörler yaş, erkek cinsiyet, obezite, sigara, GAUH ve tanıklı apne olarak saptandı. Tanıklı apneye etkili faktörler yaş, erkek cinsiyet, obezite, sigara ve GAUH olarak bulundu. GAUH üzerine etkili olduğu düşünülen faktörler bir arada değerlendirildiğinde habitüel horlama, tanıklı apne ve DM ile anlamlı istatistiksel ilişki saptandı. OUA major belirtilerinin prevalansı ile ilgili pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda habitüel horlama prevalansı %11 15, GAUH prevalansı %12 20 arasında belirtilmektedir (14,15). Ip ve ark.nın yaptığı, yaş arası 784 erkeğin değerlendirildiği bir çalışmada, habitüel horlama oranı %23 olarak bulunmuştur. Riskli bireylere polisomnografi (PSG) uygulanmış ve OUA prevalansı %4,1 olarak saptanmıştır. Bu çalışmada yaş ortalaması 41,2±6,4 olarak belirtilmiştir. Bu çalışmada benzer şekilde yaş, erkek cinsiyet ve obezite, horlama üzerine etkili faktörler olarak saptanmıştır (16). Kara ve ark.nın (17) yaptığı 1245 kişinin değerlendirildiği bir çalışmada habitüel horlama oranını erkeklerde %29,5, kadınlarda %8,9 olarak saptamışlardır. Bu çalışmada yaş ortalaması 45±12,2 dir. Bu çalışmadakine benzer olarak, erkek cinsiyet, 40 yaş ve üzeri, obezite, sigara ve alkol alışkanlığı habitüel horlama için risk 67
6 Onar T ve ark. Bir Eğitim Hastanesine Başvuranlarda Horlama, Habitüel Horlama, Tanıklı Apne ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi faktörleri olarak bulunmuştur. Fidan ve ark (18) 316 kamyon şoföründe yaptıkları çalışmada horlama %52, GAUH %25,6, tanıklı apne %9,8, üç belirti birlikteliğini %2,8 oranında tespit etmişlerdir. Bu grubun yaş ortalaması 39,5 ve VKİ ortalaması 28 olarak bildirilmiştir. Tanıklı apne oranının mevcut çalışmaya göre düşük olmasının nedeni olarak, sürücüler tarafından bu konunun yetersiz yorumlanması düşünülmüştür. Bu çalışmada horlama şikâyeti boyun çevresi 42 cm den geniş olanlarda, obez kişilerde ve uyuma sonucu trafik kazası yapanlarda anlamlı şekilde daha fazla gözlenmiştir, ancak katılımcıların tümü erkek bireylerden oluşmaktadır. Bu yönüyle cinsiyeti yansıtmasa da, obezite ve boyun çevresi genişliğinin OUA ya katkısını göstermesi açısından önemlidir. Ünlü ve ark. (19) Afyon ilinde 2035 kişi ile yaptıkları çalışmada horlama %34, GAUH %27,1, tanıklı apne %11,2 olarak bulmuşlardır. Yaş ortalaması 47,9±13,1 olarak belirtilmiştir. Bu çalışmada horlaması olanlarda kardiyovasküler hastalıklar anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Buradaki sonucun çalışmamıza göre yüksek bulunması, yaş ortalamasının çalışmamıza göre yüksek olmasıyla açıklanabilir. Horlama yönünden cinsiyetler arasında anlamlı farklılık görülmemiş, çalışmamızın aksine tanıklı apne ve GAUH kadınlarda daha fazla görülmüştür. Obez hastalarda tüm belirtiler daha fazla görülmüştür. Doğan ve ark.nın (20) Sivas ilinde 1202 sağlık çalışanı üzerinde yaptıkları bir çalışmada horlama %22,7, GAUH %28,1, tanıklı apne %4,4 olarak saptanmıştır. Bu çalışmada yaş ortalaması 31,85 olarak bildirilmiştir. Horlama ve tanıklı apne görülme oranı erkek cinsiyette, 40 yaş ve üzerinde, obez bireylerde, eşilk eden hastalığı olanlarda ve sigara-alkol alışkanlığı olan kişilerde daha fazladır. Ek hastalıkların %43 ünü kardiyovasküler hastalıklar oluşturmaktadır. Bu çalışmada tanıklı apne ve üç belirti birlikteliği oranının çalışmamızdan düşük olmasının nedeninin katılımcıların %60 ının kadın olması ve bunların da çoğunun 40 yaş altında olması olarak açıklanabilir. Mirici ve ark.nın (21) yaptıkları, Erzurum ilinde yaş arası 1389 kişinin ele alındığı çalışmada horlama %37, GAUH %36, tanıklı apne %10,4 bulunmuştur. Obezite, 50 yaş ve üzeri olmak, üç belirti için de risk faktörü iken, sadece horlama görülme sıklığı çalışmamıza benzer şekilde erkeklerde fazla bulunmuştur. GAUH ve tanıklı apne kadınlarda daha fazla görülmüştür. Ayrıca horlama ve tanıklı apne ile kardiyovasküler hastalıklar arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Çalışmamızda tanıklı apne görülme sıklığının diğer çalışmalara göre daha yüksek olması, soruların bu duruma tanık olan kişiye sorulmuş olmasıyla açıklanabilir. OUA kesin tanısı için mutlaka PSG yapılmalıdır. Ancak uygulaması pahalı ve zahmetli bir tetkik olması, uyku laboratuvarına ihtiyaç duyulması nedeniyle hastaların klinik olarak çok iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Köktürk ve ark (1) çalışmasında horlaması olan 55 kişi değerlendirilmiş, üç belirtinin birlikte mevcut olduğu bireylerde uyku çalışması ile %87,5 oranında OUA tespit edilmiştir. Bu çalışmada OUA görülme sıklığı %0,9 1,9 arasında tahmin edilmiştir. Mirici ve ark.nın (21) çalışmasında %4,3 (erkeklerde %4,4, kadınlarda %4) oranında saptanmıştır. Çalışmamızda üç belirti birlikteliği %3,2 (erkek %5,1, kadın %1,3) bulunmuştur. Cho ve ark (22), yaşları arasındaki 4506 erkek ve 5041 kadının değerlendirildiği bir çalışmada, habitüel horlamanın HT için, obeziteden bağımsız bir risk faktörü olduğunu belirtmiştir. Lavie ve ark (23) yaptıkları bir populasyon tarama çalışmasında OUA şüphesi ile araştırılan 2677 olgunun, 1426'sında OUA saptamış ve bu olguların %45,3 ünde HT olduğu tespit etmiştir. OUAS olmayan 1249 olguda ise %22,8 HT saptanmıştır. Çalışmamızda, kardiyovasküler hastalıklar ile OUA belirtileri arasında ki-kare testi ile istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar bulunmuşsa da, lojistik regresyon analizi sonucunda aralarındaki istatistiksel ilişki kaybolmuştur. Yaş, erkek cinsiyet ve obezite, hem kardiyovasküler hastalıklar, hem de OUA için ortak risk faktörleridir. Bu nedenle kardiyovasküler hastalıklar ve OUA nın bu gruplarda daha fazla görüldüğü düşünülmektedir. OUA nın son zamanlarda hem doktorlar hem de hastalar tarafından bilinmesi ile birlikte, bu tanı daha sık konulur olmuştur. Birçok kişi sabah baş ağrısı, dikkat dağınıklığı vb belirtiler ve hatta HT gibi 68
7 Euras J Fam Med 2015;4(2):63-70 kardiyovasküler hastalıklarının altında uyku apnesi olduğunun farkında değillerdir. Birinci basamak hekimleri tarafından belirtilerin tanınması, fizik muayenede riskli kişilerin tespit edilmesi ile tanı konulması mümkün olabilir. Bu sayede kardiyo- vasküler hastalıklar önlenebilir, tanı alamamış HT hastaları tedavi imkânını bulabilir. Çalışmanın sınırlılıkları Çalışmamızın bazı sınırlılıkları bulunmaktadır. Çalışmamız topluma genellenemez, ancak hastaneye başvuran hastalarda OUA belirtilerinin görülme sıklığı hakkında bir fikir verebilir. Anket uygulanan bireylerden risk grubundakilere objektif uyku çalışması yapılamamıştır. Mümkün olduğunca tarafsız olabilmek umuduyla sorular yatak partnerlerine yöneltilmiş olsa da alınan cevapların hatırlamaya dayalı olmasının, sonuçlarımızı etkilediğini düşünmekteyiz. Boy ve kilo bilgileri alınmış ve BKİ hesaplanmış olsa da boyun çevresi genişliği ölçümü yapılarak bireyler bu yönden de incelenebilirdi. Çalışma ortamımız üniversite hastanesi olduğundan katılımcılarımız bir şekilde önceden doktor kontro- lünden geçmiş, OUA konusunda bir miktar bilinçlenmiş, herhangi bir şikâyetle müracaat eden hastalar olması da bir etkendir. Çalışma ortamından kaynaklanan fiziksel engeller nedeniyle, kısıtlı kalan katılımcı sayısı daha fazla olabilirdi. Sonuç OUA belirtilerinin erkek cinsiyette, 40 yaş üzerinde, obez, sigara ve alkol kullanan bireylerde daha sık görüldüğü saptanmıştır. Bu şekilde, tanı konulan hastalarda nedeni anlaşılamamış kardiyovasküler hastalıkları da tespit ve tedavi etmek mümkün olabilir. OUA hastalarının %80 90 civarında bir kısmının tanısız halde yaşadığı bilinmektedir. Hekimlerin horlama, habitüel horlama, tanıklı apne ve GAUH olanlarda daha dikkatli olmaları gerekmektedir. Mevcut çalışmada olduğu gibi üniversite hastanesine başvuran hastalarda üç belirti birlikteliği %3,2 oranında görülebiliyorsa, toplumda daha fazla oranda mevcut olabilir. OUA tedavisi, ayrıca kardiyovasküler ve serebrovasküler olayların azaltılmasına yardımcı olur. Okul ve mesleki yaşamdaki iyileşmeler de hem bireye hem de ülke ekonomisine dolaylı yoldan katkıda bulunur. Kaynaklar 1. Köktürk O, Tatlıcıoğlu T, Kemaloğlu Y, Fırat H, Çetin N. Habitüel horlaması olan olgularda obstrüktif sleep apne sendromu prevalansı. Tüberküloz ve Toraks dergisi 1997;45(1): World Health Organization [Internet]. Obesity and overweight [cited 2015 Mar 12]. Available from: tre/factsheets/fs311/en/. 3. Duygu Ö. Obstrüktif uyku apne sendromu. Yeni Tıp Dergisi 2008;25(4): Ursavaş A, Göktaş K, Sütçigil L, Özgen F. Obstrüktif uyku apnesi sendromu olan hastalarda obezite ve kardiyovasküler hastalıkların değerlendirilmesi. Toraks Dergisi 2004;5(2): Jennum P, Riha RL. Epidemiology of sleep apnoea/hypopnoea syndrome and sleep-disordered breathing. Eur Respir J 2009;33(4): Grunstein RR, Stenlof K, Hedner JA, Peltonen M, Karason K, Sjostrom L. Two year reduction in sleep apnea symptoms and associated diabetes incidence after weight loss in severe obesity. Sleep 2007;30(6): Newman AB, Foster G, Givelber R, Nieto FJ, Redline S, Young T. Progression and regression of sleep-disordered breathing with changes in weight: the Sleep Heart Health Study. Arch Intern Med 2005;165(20): Köktürk O. Obstrüktif uyku apne sendromu. Klinik özellikler. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 1999;47(1): Gottlieb DJ, Yao Q, Redline S, Ali T, Mahowald MW. Does snoring predict sleepiness independently of apnea and hypopnea frequency?. Am J Respir Crit Care Med 2000;162(4):
8 Onar T ve ark. Bir Eğitim Hastanesine Başvuranlarda Horlama, Habitüel Horlama, Tanıklı Apne ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi 10. Young T, Peppard PE, Gottlieb DJ. Epidemiology of obstructive sleep apnea: a population health perspective. Am J Respir Crit Care Med 2002;165(9): Karadağ M. Uyku apne sendromu kardiyovasküler sistem ilişkisi [cited 2015 Feb 23]. Available from: 02.asp/ 12. Johns MW. A new method for measuring daytime sleepiness: the Epworth Sleepiness Scale. Sleep 1991;14(6): Izci B, Ardic S, Firat H, Sahin A, Altinors M, Karacan I. Reliability and validity studies of the Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale. Sleep Breath 2008;12(2): Ozdemir L, Akkurt I, Sumer H, Cetinkaya S, Gonlugur U, Ozsahin SL, et al. The prevalence of sleep related disorders in Sivas, Turkey. Tuberk Toraks 2005;53(1): Olson LG, King MT, Hensley MJ, Saunders NA. A community study of snoring and sleep-disordered breathing. Symptoms. Am J Respir Crit Care Med 1995;152(2): Ip MS, Lam B, Lauder IJ, Tsang KW, Chung KF, Mok YW, et al. A community study of sleep-disordered breathing in middle-aged Chinese men in Hong Kong. Chest 2001;119(1): Kara CO, Zencir M, Topuz B, Ardic N, Kocagozoglu B. The prevalence of snoring in adult population. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg 2005;14(1-2): Fidan F, Unlu M, Sezer M, Kara Z. Relation between traffic accidents and sleep apnea syndrome in truck drivers. Tuberk Toraks 2007;55(3): Sezer M, Fidan F, Ayçiçek A, Toprak D, Doğan N, Ziya K. Prevalence of sleep disordered breathing symptoms and their relation with concomitant diseases in Afyon, Turkey: a population based study. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(1): Dogan OT, Berk S, Ozsahin SL, Arslan S, Duzenli H, Akkurt I. Symptom prevalence of obstructive sleep apnea-hypopnea syndrome in health-care providers in central Sivas. Tuberk Toraks 2008;56(4): Mirici A, Bingöl K, Kaynar H, Akgün M, Tutar Ü. Obstrüktif sleep-apne sendromu semptom prevalansini araştiran bir anket çalişmasi. Solunum 2002;4(1): Cho N, Joo S, Kim J, Abbott RD, Kim J, Kimm K, et al. Relation of habitual snoring with components of metabolic syndrome in Korean adults. Diabetes Res Clin Pract 2006;71(3): Lavie P, Herer P, Hoffstein V. Obstructive sleep apnoea syndrome as a risk factor for hypertension: population study. BMJ 2000;320(7233):
Hakkari İl Merkezi Kamu Çalışanları Arasında Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Semptom Prevalansı
T A D Hakkari İl Merkezi Kamu Çalışanları Arasında Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Semptom Prevalansı Symptom Prevalence of Obstructive Sleep Apnea Syndrome in State Employees in Hakkari Hüseyin Günizi Hakkari
DetaylıSivas il merkezi sağlık çalışanlarında obstrüktif uyku apne-hipopne sendromu semptom prevalansı
Sivas il merkezi sağlık çalışanlarında obstrüktif uyku apne-hipopne sendromu semptom prevalansı Ömer Tamer DOĞAN 1, Serdar BERK 2, Sefa Levent ÖZŞAHİN 1, Sülhattin ARSLAN 1, Hasan DÜZENLİ 3, İbrahim AKKURT
DetaylıBaşoğlu Ö K 1 Yürekli B S 2 Taşkıranlar P 1 Tunçel Ş 1 Yılmaz C 2. Özet
Araştırma Makalesi / Research Paper Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine 50 (2): 111-117, 2011 Ege Obez Hasta Okulu anket çalışması: obezite ile obstrüktif uyku apne sendromu semptomları ve gündüz
DetaylıUykuda Solunum Bozuklukları Merkezimize Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri, Tedavi Yöntemleri ve Tedaviye Uyumları
Uykuda Solunum Bozuklukları Merkezimize Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri, Tedavi Yöntemleri ve Tedaviye Uyumları E. Sevil Akkurt, Özlem D. Birben, Şerife S. Bozbaş, Elif Küpeli, Serdar Demirtaşoğlu,
DetaylıDr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü
Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü Amaç Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Uyku Bozuklukları Laboratuvarı nda tetkik edilen 86 hastanın klinik ve polisomnografik
DetaylıPostmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi
Özgün Araştırma / Original Investigation Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Effect of Body Mass Index on the Determination of Bone Mineral Density in Postmenopausal
DetaylıUYKU. Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya...
UYKU Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya... Sırça tastan sihirli su içilir, Keskin Sırat koç üstünde geçilir, Açılmayan
DetaylıBARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI
BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI Bariatrik ameliyatlar sadece kilo kaybı sağlayarak fiziksel değişim sağlamazlar, asıl önemli olan kilo kaybı sonrası vücudumuz için bu 7 önemli
DetaylıÖzel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması
Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması 20 24 Mayıs 2009 tarihleri arasında Antalya da düzenlenen 45. Ulusal Diyabet Kongresinde
DetaylıKamyon sürücülerinde trafik kazası ve uyku apne sendromu semptomları arasındaki ilişki
Kamyon sürücülerinde trafik kazası ve uyku apne sendromu semptomları arasındaki ilişki Fatma FİDAN, Mehmet ÜNLÜ, Murat SEZER, Ziya KARA Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim
Detaylı14 Aralık 2012, Antalya
Hamilelerde Uyku Bozukluğunun Sorgulanması ve Öyküden Tespit Edilen Huzursuz Bacak Sendromunda Sıklık, Klinik Özellikler ve İlişkili Olabilecek Durumların Araştırılması A Neyal, G Benbir, R Aslan, F Bölükbaşı,
DetaylıObstruktif Uyku Apne Sendromlu Hastalarda Ek Hastalıklar ile Obezite İlişkisi
Klinik Çalışma Uyku Apnesinde Ek Hastalıklar Van Tıp Dergisi: 22(4): 246-251, 2015 Obstruktif Uyku Apne Sendromlu Hastalarda Ek Hastalıklar ile Obezite İlişkisi Sema Saraç, Gülgün Çetintaş Afşar, Özlem
DetaylıTIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ
TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
DetaylıTaksi Sürücülerinde Gündüz Aşırı Uyku Hali ile Trafik Kazaları Arasındaki İlişki
Taksi Sürücülerinde Gündüz Aşırı Uyku Hali ile Trafik Kazaları Arasındaki İlişki Banu ERİŞ GÜLBAY*, Turan ACICAN*, Ruşina DOĞAN*, Ayşe BAÇÇIOĞLU*, Emine GÜLLÜ*, Gülseren KARADAĞ* * Ankara Üniversitesi
DetaylıObstrüktif Uyku Apne Sendromunda Polisomnografi Değişkenleriyle Beden Kitle İndeksi İlişkisinin Değerlendirilmesi
ORİJİNAL ARAŞTIRMA Türk Rinoloji Dergisi 2015 Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Polisomnografi Değişkenleriyle Beden Kitle İndeksi İlişkisinin Değerlendirilmesi Doğan ATAN, a Aykut İKİNCİOĞULLARI, a Kürşat
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )
HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK (2.0.20) Gülay Turgay, Emre Tutal 2, Siren Sezer Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Diyaliz Programı
DetaylıUyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu
Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu Prof. Dr. Hakan Kaynak Uykum Uyku Bozuklukları Merkezi Normal Uyku Uykunun Dönemleri Nasıl Uyuyoruz? Richardson GS: The human circadian system
DetaylıSANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ
SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Tahsin Gökhan TELATAR Sinop Üniversitesi SYO İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü 28.03.2017 Uluslararası
Detaylı20-23 Mayıs 2009 da 45. Ulusal Diyabet Kongresi nde Poster olarak sunuldu.
Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması 20-23 Mayıs 2009 da 45. Ulusal Diyabet Kongresi nde Poster olarak sunuldu. Özlem Serenli,
DetaylıObstruktif Uyku Apne Sendromlu (OSAS) Olgularda Obezite Sıklığı ve Ek Hastalıklar
ÖZGÜN ARAŞTIRMA ORIGINAL INVESTIGATION UYKU BOZUKLUKLARI SLEEP DISORDERED BREATHING Obstruktif Uyku Apne Sendromlu (OSAS) Olgularda Obezite Sıklığı ve Ek Hastalıklar Frequency of Obesity and Concomittant
DetaylıPROF. DR. TÜLİN TANER
Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliği Uygulamaları PROF. DR. TÜLİN TANER Hacettepe Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti AnaBilim Dalı TTD Okulu Uyku Bozuklukları Merkezi Kursu Ankara 26 27 Mart
DetaylıDİYABET VE UYKU BOZUKLUKLARI
DİYABET VE UYKU BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Yusuf ÖZKAN F.Ü. Tıp Fakültesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı, ELAZIĞ 49. Diyabet Kongresi, 18 Nisan 2013, ANTALYA Sunu planı Diyabet
DetaylıBir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE
Bir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE Psikiyatrik hastalığı olan bireylerde MetabolikSendrom (MetS) sıklığı genel popülasyona
Detaylıİnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı?
İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? Burcu Zeydan, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıÜniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?
Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe
DetaylıOBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU. Dr. M. Sezai Taşbakan Ege ÜTF Göğüs Hastalıkları A.D.
OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU Dr. M. Sezai Taşbakan Ege ÜTF Göğüs Hastalıkları A.D. 1 Sunum Planı Tanım - görülme sıklığı Klinik tanı - Risk faktörleri - Yakınma ve öykü - Fizik muayene Tanı yöntemleri
DetaylıSolunumsal Yoğun Bakım Ünitesinde Uykuda Solunum Bozuklukları Görülmesi
Klinik Çalışma Solunumsal Yoğun Bakım Ünitesinde Uykuda Solunum Bozuklukları Görülmesi Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU*, Meltem MİDİLLİ*, M. Sezai TAŞBAKAN*, Alev GÜRGÜN*, Feza BACAKOĞLU* * Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi,
DetaylıAÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ
AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ BARAN E 1, KOCADAĞ S 1, AKDUR R 1, DEMİR N 2, NUMANOĞLU
DetaylıTürkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II
47. ULUSAL DİYABET KONGRESİ 11-15 Mayıs 211, Rixos Sungate Hotel, Antalya Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II Prof. Dr. İlhan SATMAN ve TURDEP-II Çalışma Grubu İstanbul Üniversitesi
DetaylıObsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi
Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Dr. SiğnemÖZTEKİN, Psikolog Duygu KUZU, Dr. Güneş CAN, Prof. Dr. AyşenESEN DANACI Giriş: Ayrılma anksiyetesi bozukluğu,
DetaylıBariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi
Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Selçuk Özdin 1, Aytül Karabekiroğlu 2, Arzu Alptekin Aker 2, Recep Bolat 2, Servet
DetaylıÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:
ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve
DetaylıObez Çocuklarda Kan Basıncı Değişkenliği ve Subklinik Organ Hasarı Arasındaki İlişki
Obez Çocuklarda Kan Basıncı Değişkenliği ve Subklinik Organ Hasarı Arasındaki İlişki Ayşe Ağbaş 1, Emine Sönmez 1, Nur Canpolat 1, Özlem Balcı Ekmekçi 2, Lale Sever 1, Salim Çalışkan 1 1. İstanbul Üniversitesi,
DetaylıMelek ŞAHİNOĞLU, Ümmühan AKTÜRK, Lezan KESKİN. SUNAN: Melek ŞAHİNOĞLU. Malatya Devlet Hastanesi Uzman Diyabet Eğitim Hemşiresi
DİYABET HASTALARININ HASTALIK ALGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Melek ŞAHİNOĞLU, Ümmühan AKTÜRK, Lezan KESKİN SUNAN: Melek ŞAHİNOĞLU Malatya Devlet Hastanesi Uzman Diyabet Eğitim Hemşiresi Amaç: TURDEP-2
DetaylıHipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı
Chronic REnal Disease In Turkey CREDIT Hipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı Alt Analiz Sonuçları Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi CREDIT: Kilometre Taşları
DetaylıKARŞIYAKA HİPERTANSİYON PREVALANS VE FARKINDALIK (KARHİP) ÇALIŞMASI
KARŞIYAKA HİPERTANSİYON PREVALANS VE FARKINDALIK (KARHİP) ÇALIŞMASI Hipertansiyon (HT) çağımızın en önemli sağlık sorunu olup mortalite ve morbidite nedenlerinin başında gelmektedir. Türkiye de de tüm
DetaylıABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV
ÖZET Amaç: Araştırma, Aile Planlaması (AP) polikliniğine başvuran kadınların AP ye ilişkin tutumlarını ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma
DetaylıŞİZOFRENİ HASTALARINDA TIBBİ(FİZİKSEL) HASTALIK EŞ TANILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
ŞİZOFRENİ HASTALARINDA TIBBİ(FİZİKSEL) HASTALIK EŞ TANILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Mehmet Emin Demirkol Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı AMAÇ Bu çalışmada
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ
HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 22.10.2016 Gülay Turgay 1, Emre Tutal 2, Siren Sezer 3 1 Başkent Üniversitesi Sağlık
DetaylıLAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER
LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Varlık Erol, Cengiz Aydın, Levent Uğurlu, Emre Turgut, Hülya Yalçın*, Fatma Demet İnce* T.C.S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
Detaylıİnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi
İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi Y R D. D O Ç. D R. M İ N E İ S L İ M Y E TA Ş K I N B A L I K E S İ R Ü N İ V E R S İ T E S I TIP FA K Ü LT E S İ K A D I N H A S TA L I K L A R I V E D
DetaylıYaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.
Sık görülen, Morbidite ve mortalitesi yüksek olan, Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Büyük ekonomik yük getiren, Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.
DetaylıSAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HAZIRLAYAN:FZT.MELTEM ERASLAN DANIŞMAN:PROF.DR.İSMET MELEK Obezite (şişmanlık),vücutta aşırı ölçüde
DetaylıPrediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi
Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun
DetaylıDünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)
Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya
DetaylıHEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME
HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME Psi. Özge Kutay Sos.Yelda ġimģir Ġzmir,2014 HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI
DetaylıNöroloji Polikliniğine Başvuran Hastalarda Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Semptom Taraması
ORĐJĐNAL ARAŞTIRMA / ORIGINAL RESEARCH. Nöroloji Polikliniğine Başvuran Hastalarda Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Semptom Taraması OBSTRUCTIVE SLEEP APNEA SYNDROME SYMPTOMS IN PATIENTS WHO PRESENT TO NEUROLOGY
DetaylıÜniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri
Üniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Yrd. Doç. Dr. Esengül Kayan Beykent Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü 04.10.2017 Çalışmanın Amacı 1.Üniversite öğrencilerinde
DetaylıKANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ
Detaylıhs-troponin T ve hs-troponin I Değerlerinin Farklı egfr Düzeylerinde Karşılaştırılması
hs-troponin T ve hs-troponin I Değerlerinin Farklı egfr Düzeylerinde Karşılaştırılması Tuncay Güçlü S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Biyokimya Bölümü 16-18 Ekim 2014, Malatya GİRİŞ Kronik
DetaylıAğır OUAS lı bir olguda klostrofobi ve uykuda ölüm korkusuna bağlı yaşanan CPAP cihazına uyum sorununun davranışsal destekle çözümlenmesi
1 Ağır OUAS lı bir olguda klostrofobi ve uykuda ölüm korkusuna bağlı yaşanan CPAP cihazına uyum sorununun davranışsal destekle çözümlenmesi Arzu Erkoç, Servet Kayhan, Ünal Şahin Giriş OUAS, kişinin yaşam
DetaylıÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuç: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT The Evaluation of Mental Workload in Nurses Objective: Method: Findings: Conclusion:
ÖZET Amaç: Yapılan bu çalışma ile Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Eğitim Hastanesinde görevli hemşirelerin zihinsel iş yüklerinin değerlendirilmesi ve zihinsel iş yükünün hemşirelerin sosyo-kültürel özelliklerine
DetaylıOSAS TANIM, SEMPTOMLAR & KLİNİK BULGULAR
OSAS TANIM, SEMPTOMLAR & KLİNİK BULGULAR Doç. Dr. Hüseyin LAKADAMYALI Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uykuda Solunum Bozuklukları: Uyku sırasında solunum paterninde
DetaylıŞehir içi araç kullanan şoförlerde obstrüktif uyku apne sendromu semptomları ve trafik kazası ilişkisi
KLİNİK ÇALIŞMA/RESEARCH ARTICLE Tuberk Toraks 2013; 61(1): 33-37 Geliş Tarihi/Received: 09/09/2012 - Kabul Ediliş Tarihi/Accepted: 24/02/2013 Şehir içi araç kullanan şoförlerde obstrüktif uyku apne sendromu
DetaylıUYKU APNE SENDROMUNUN KLİNİĞİ -Olgunun Değerlendirilmesi- Dr. Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU 21 Mart 2009, Ankara TTD Uyku Bozuklukları Merkezi Kursu
UYKU APNE SENDROMUNUN KLİNİĞİ -Olgunun Değerlendirilmesi- Dr. Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU 21 Mart 2009, Ankara TTD Uyku Bozuklukları Merkezi Kursu 1 Sunum Planı OSAS tanım-prevalansı Klinik tanı - Risk faktörleri
DetaylıÖlçüm Aletleri Çalışması ş Sonuçları. Hastalıkları Derneği
Türkiye 2012 Ev Kan Basıncı Ölçüm Aletleri Çalışması ş Sonuçları Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği 25 Nisan 2013-Antalya Çalışmalar PATENT HINT SALTURK PATENT 2 SALTURK 2 Amaç (Patent 2)
DetaylıHastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi
Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi İnci Arıkan 1, Ömer Faruk Tekin 1, Oğuzhan Erbaş 2 1 Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı 2 Dumlupınar Üniversitesi
DetaylıÇALIŞMANIN AMACI: Türkiye de erişkinlerde ( 20 yaş) metabolik sendrom sıklığını tespit etmektir.
ÇALIŞMANIN AMACI: Türkiye de erişkinlerde ( 20 yaş) metabolik sendrom sıklığını tespit etmektir. Metabolik Sendrom Araştırma Grubu Prof.Dr. Ömer Kozan Dokuz Eylül Üniv. Tıp Fak. Kardiyoloji ABD, İzmir
DetaylıTND Böbrek Sağlığı Otobüsü
Sık görülen, Morbidite ve mortalitesi yüksek olan, Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Büyük ekonomik yük getiren, Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.
DetaylıHORLAMA VE TIKAYICI UYKU APNESĠ HASTALIĞI. Prof. Dr. Ali Vefa YÜCETÜRK Celal Bayar Ün. Tıp Fak. KBB AD Öğretim Üyesi
HORLAMA VE TIKAYICI UYKU APNESĠ HASTALIĞI Prof. Dr. Ali Vefa YÜCETÜRK Celal Bayar Ün. Tıp Fak. KBB AD Öğretim Üyesi TANIM Horlama ve buna eşlik eden solunum düzensizlikleri ile karakterize klinik tablolardır.
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR
HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük
DetaylıObstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda Hastalık Şiddetinin Uyku Algılaması Üzerine Etkisi
Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda Hastalık Şiddetinin Uyku Algılaması Üzerine Etkisi Burak Arpacı, Pınar Koç, Mustafa Çağrı Öcalan, Elif Sungur, B. Yüsra Şirin Danışman: Doç. Dr. Şerife Savaş Bozbaş
DetaylıAnkara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Pediatri, Ankara, Türkiye 2. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pediatrik Endokrinoloji, Ankara, Türkiye 3
OBEZ ÇOCUK VE ADOLESANLARDA KREATİNİN KLERENSİNDE ARTIŞ METABOLİK SENDROMU OLANLARDA İSE SİSTATİN-C DÜZEYİ ARTIŞI OLASI BÖBREK HASARININ İLK GÖSTERGELERİDİR Dilşah Önerli Salman 1, Zeynep Kaba Şıklar 2,
DetaylıKocaeli İlinde Obezite ve Bir Tedavi Alternatifi Olan Obezite Cerrahisi Farkındalığının Değerlendirilmesi
Kocaeli İlinde Obezite ve Bir Tedavi Alternatifi Olan Obezite Cerrahisi Farkındalığının Değerlendirilmesi Sertaç Ata Güler, Sertaç Kırnaz, Ezgi Uçar Taş, Oktay Yirmibeşoğlu, Tonguç Utku Yılmaz, Nihat Zafer
DetaylıGebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi
Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi Dr. Sinem Sevil DEĞİRMENCİ Prof.Dr.Gökay AKSARAY Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Giriş
DetaylıDeğişken Türleri, Tanımlayıcı İstatistikler ve Normal Dağılım. Dr. Deniz Özel Erkan
Değişken Türleri, Tanımlayıcı İstatistikler ve Normal Dağılım Dr. Deniz Özel Erkan Evren Parametre Örneklem Çıkarım Veri İstatistik İstatistik Tanımlayıcı (Descriptive) Çıkarımsal (Inferential) Özetleme
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARI EPİDEMİYOLOJİSİ VE ÖNEMİ. Doç. Dr. Serap Çifçili Marmara Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı
BİRİNCİ BASAMAKTA DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARI EPİDEMİYOLOJİSİ VE ÖNEMİ Doç. Dr. Serap Çifçili Marmara Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı BİRİNCİ BASAMAKTA GÜNCEL DURUM > 6330 Aile Sağlığı Merkezi
DetaylıBilim Uzmanı İbrahim BARIN
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE HİZMET KALİTESİNİ DEĞERLENDİRMELERİ Bilim Uzmanı İbrahim BARIN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri AMAÇ Hasta memnuniyeti verilen
DetaylıUYKU APNE SENDROMU KLİNİĞİ Olgunun Değerlendirilmesi. Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
UYKU APNE SENDROMU KLİNİĞİ Olgunun Değerlendirilmesi Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunum Planı Anamnez Semptomlar Risk faktörleri Fizik muayene
DetaylıYoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Kandida Enfeksiyonları ve Mortaliteyi Etkileyen Risk Faktörleri
Yoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Kandida Enfeksiyonları ve Mortaliteyi Etkileyen Risk Faktörleri Emel AZAK, Esra Ulukaya, Ayşe WILLKE Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik
DetaylıTip 2 Diyabetli Hastalarda Metabolik Sendrom Prevalansı
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 15 (1) 29-33 (2008) Tip 2 Diyabetli Hastalarda Metabolik Sendrom Prevalansı Serkan İpek Doğanşehir Devlet Hastanesi, İç Hastalıkları Kliniği, Malatya Amaç: Bu çalışma,
DetaylıGÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ
GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ Erhan Çalışıcı, Birgül Varan, Mahmut Gökdemir, Nimet Cındık, Özge Orbay Başkent Üniversitesi Çocuk Sağ.Has.ABD Göğüs ağrısı, çocukluk ve adölesan
DetaylıBirgül BURUNKAYA - Uzman Adana İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Çalışan Sağlığı Birimi ANTALYA
Sağlık Çalışanlarının Çalışan Güvenliği Uygulamalarından Memnuniyetleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hakkındaki Bilgi Düzeyleri (Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği) Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana
DetaylıOBEZİTE NEDİR? Erkeklerde %20,5 Kadınlarda ise % 41,0 Toplamda % 30,3 olarak bulunmuştur. İstanbul 33,0 Orta Anadolu 32,9
OBEZİTE NEDİR? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmıştır. Günlük yaşamda bireylerin (gebe, emzikli, bebek, okul çocuğu, genç,
DetaylıYOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****
YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu
DetaylıPREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI. Prof. Dr. Engin GÜNEY
PREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI Prof. Dr. Engin GÜNEY Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı DİABETES MELLİTUS 415 milyon erişkinde diyabet var.
DetaylıBir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri
Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Didem Yüzügüllü, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Halk Sağlığı
DetaylıDr. Oğuz Köktürk. Tablo-1: Uykuda solunum bozuklukları
UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI TANINIZ NEDİR, NASIL TEDAVİ EDERSİNİZ? Olgu Sunuları Dr. Oğuz Köktürk Uyku vücudumuzun fiziksel ve ruhsal olarak dinlendiği, yenilendiği, yeni bir güne hazırlandığı dönem ve
DetaylıTOPLUM KÖKENLİ DERİ VE YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARINDA RİSK FAKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ VE TEDAVİDE SIK KULLANILAN ANTİBİYOTİKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI
TOPLUM KÖKENLİ DERİ VE YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARINDA RİSK FAKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ VE TEDAVİDE SIK KULLANILAN ANTİBİYOTİKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Nurcan Arıkan, Ayşe Batırel, Sedef Başgönül, Serdar Özer
DetaylıRomatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi
Kahramanmaraş 1. Biyokimya Günleri Bildiri Konusu: Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi Mehmet Aydın DAĞDEVİREN GİRİŞ Fetuin-A, esas olarak karaciğerde
DetaylıObstrüktif uyku apne sendromu ve fibromiyalji sendromu birlikteliği
Cumhuriyet Medical Journal Cumhuriyet Med J 2010; 32:67-73 Obstrüktif uyku apne sendromu ve fibromiyalji sendromu birlikteliği Obstructive sleep apnea syndrome with fibromyalgia syndrome Evrim Çakmak,
DetaylıCumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık (2003-2007) e Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi The Determination of the
Detaylıdaha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.
ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler
DetaylıAfyonkarahisar ili ilköğretim okulu öğrencilerinde habitüel horlama ve uyku ile ilişkili solunum bozukluğu prevalansı
Afyonkarahisar ili ilköğretim okulu öğrencilerinde habitüel horlama ve uyku ile ilişkili solunum bozukluğu prevalansı Fatma FİDAN, Mehmet ÜNLÜ, Murat SEZER, Ziya KARA Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi,
DetaylıMERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065
MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ
DetaylıTÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik
DetaylıEskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı
Kan Basıncında Yeni Kavramlar Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı Prof. Dr. Enver Atalar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Nabız Basıncı Nabız Basıncı: Sistolik
DetaylıHemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi
Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(2):141-145 ISSN: 2148-7472 ARAŞTIRMA / RESEARCH ARTICLE Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessıng Nurses Level of Knowledge
DetaylıParkinson hastalığında Uyku yapısı Eşlik eden uyku bozuklukları Gündüz uykululuk Bektaş Korkmaz, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz
Parkinson hastalığında Uyku yapısı Eşlik eden uyku bozuklukları Gündüz uykululuk Bektaş Korkmaz, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Klinik
DetaylıTIR ŞOFÖRLERİNDE KAS KISALIKLARININ VE BEL AĞRISININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Fzt. Abdullah Mustafa Dokumacı
TIR ŞOFÖRLERİNDE KAS KISALIKLARININ VE BEL AĞRISININ DEĞERLENDİRİLMESİ Fzt. Abdullah Mustafa Dokumacı 1 Giriş ve Amaç Teknoloji ne kadar ilerlermiş olsa da, taşımacılık sektöründe çalışan şoförlerin sayısında
DetaylıOrta yaş kadınların çoğu için psikososyal ve fiziksel semptomlarla ilişkili olarak reprodüktif dönemin sonu ve menopozun başlangıcını gösterir
Orta yaş kadınların çoğu için psikososyal ve fiziksel semptomlarla ilişkili olarak reprodüktif dönemin sonu ve menopozun başlangıcını gösterir Aynı zamanda sağlıksız yaşam stilinin birikmiş etkilerinin
DetaylıSürücülerde uyku ile ilgili hastalıkların prevalansı ve trafik kazaları ile ilişkisi
Sürücülerde uyku ile ilgili hastalıkların prevalansı ve trafik kazaları ile ilişkisi Ömer Tamer DOĞAN 1, Uğur DAL 2, Sefa Levent ÖZŞAHİN 1, İbrahim AKKURT 1, Zehra SEYFİKLİ 3 1 Cumhuriyet Üniversitesi
DetaylıOBEZİTENİN YOL AÇTIĞI SAĞLIK SORUNLARI
OBEZİTENİN YOL AÇTIĞI SAĞLIK SORUNLARI Hazırlayan: Uzm. Hem. Emine Üstünova Acıbadem Atakent Hastanesi 6. Kat Sorumlu Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 16.08.2018 https://hakansevgi.com/cocuklarda-obezite-yapilmasi-gerekenler/
DetaylıDr. Bekir KESKİNKILIÇ
Dr. Bekir KESKİNKILIÇ 1 SAĞLIK Yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Irk, din, siyasi görüş, ekonomik veya sosyal durum ayrımı yapılmaksızın
DetaylıÇOCUKLARDA KRONİK BÖBREK HASTALIĞI Küçük yaş grubunda doğumda başlayabilen Kronik böbrek yetersizliği Son evre böbrek yetmezliği gelişimine neden olan
Türkiye Çocuklarda Kronik Böbrek Hastalığı Prevalansı Araştırması Chronic REnal Disease InChildren CREDIC Dr. Fatoş Yalçınkaya Çocuk Nefroloji Derneği ve Türk Nefroloji Derneği ortak projesi TÜBİTAK tarafından
DetaylıTitrasyonda hangisi tercih edilmeli? CPAP mı? APAP mı?
Titrasyonda hangisi tercih edilmeli? CPAP mı? APAP mı? Dr. Selma FIRAT GÜVEN Atatürk Göğüs Hasalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara CPAP Yüksek devirli bir jeneratör Basıncı
DetaylıFEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ
FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ Sibel AÇIŞLI 1 Ali KOLOMUÇ 1 1 Artvin Çoruh Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Özet: Araştırmada fen bilgisi
Detaylı3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının
3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının Değerlendirilmesi DR PıNAR KORKMAZ D U MLUPıNAR Ü N
DetaylıKardiyovasküler hastalıklardan korunmak için 5 önemli neden :
2008 İskemik Kalp Hastalıklarında Primer ve Sekonder Korunma Doç. Dr. Mehdi Zoghi Kardiyovasküler hastalıklardan korunmak için 5 önemli neden : 1. Kardiyovasküler hastalıklar (KVH) erken ölümlerin başlıca
Detaylı