Girişimciliğin Temel Özellikleri

Transkript

1 Giriş

2 Girişimcilik Nedir? Yeni işletme Yenilik (yeni ürünler, yeni projeler) Risk alma Kâr arzusu Üretim yöntemleri Yönetim Değer yaratma Sorumluluk Strateji oluşturma

3 Girişimciliğin Temel Özellikleri Kar ve zarar Çalışan ve patron Gelir sermaye yapısına bağlıdır Önce işin devamlılığını sağlamak Bilgi ve deneyim Kendine güven Bir çok alandan haberdar Tüm süreçten sorumludur Planlama yapar İnanır ve çevresini ikna eder Riskleri değerlendirir ve hazırlıklı olur

4 Girişimci Kimdir? Girişimci, ürün üretir, hizmet sunar, ya da ticaret yapar, araştırır, planlar örgütler, ve koordinasyon sağlar gerekli bilgi beceriye sahiptir, işyeri, eleman, makine ekipman v.b. işletme girdileri ile finansman kaynaklarını sağlar Kâr amacı güderek ekonomik mal ve hizmet üretmek için çeşitli faktörleri bir araya getiren ve riske katlanan kişidir

5 Neden Girişimci Olunur? Zorunluluklarla İlgili Nedenler Aile işlerini devam ettirme zorunluluğu Ücretli iş bulma olanağının kısıtlılığı Pratik Nedenler Gerekli geliri kazanmanın bir yolu Emeklilik dönemini dolduracak faaliyetler Ek bir gelir ihtiyacı Boş zamanları değerlendirme çabası Aileye gelecekte bir iş alanı bırakma isteği

6 Neden Girişimci Olunur? Kişisel Yapıyla İlgili Nedenler Başkaları için çalışmama isteği Bağımsız bir çalışma ortamı ve sürelere sahip olma arzusu Emir altında çalışmama isteği Kendi geleceğine kendi karar ve çabaları ile şekil verme isteği Kişisel tatmin, yaratıcılığı geliştirme çabası Hedeflenen farklı bir sosyal statüye ulaşma çabası

7 Girişimcinin Sahip Olması Gereken Kişisel Özellikleri Kararlılık Kendine güven Risk alma Planlı hareket etme İleri görüşlülük Önderlik

8 1. Yaptığınız işte hayal kırıklığına uğradığınızda tekrar dener misiniz? 2. İlgi odağı olmaktan ve yaptığınız işi satmaktan mutluluk duyar mısınız? 3. Disiplinli misiniz? 4. Risk alır mısınız? 5. Hayal kurar mısınız? 6. Olumsuz durumlardan yeni fırsatlar üretebilir misiniz? 7. Cesur ve sabırlı mısınız? 8. Mücadeleyi sever misiniz? 9. Hareketli ve dinamik misiniz? 10. Kendinize güvenir misiniz? 11. Çevreniz size güvenir mi? 12. Çevrenizdekileri etkileme yeteneğine sahip misiniz? 13. Her sabah güne mutlu ve heyecanlı başlar mısınız? 14. Sinirlerinize hakim misiniz?

9 Kendi İşinin Sahibi Olmak veya Ücretli Çalışmak: Kendi İşinin Sahibi Olmak Avantajları İzlemek yerine liderlik yapmak, Fikirlerinizi uygulama şansı, Yaratıcılığa açık, Yüksek kazanç beklentisi Bağımsız çalışmak İş ortamını kontrol altında tutmak, Emirler verebilmek. Zorlukları Uzun ve düzensiz çalışma saatleri Geniş sorumluluklar Risk almak Gelirin düzensizliği Daima finansmanla uğraşma zorunluluğu Zaman kısıtı Sürekli öğrenme gereği İşleri dengeleyememe İdari ve bürokratik işler Başarının çalışanlara da bağlı olması

10 Kendi İşinin Sahibi Olmak veya Ücretli Çalışmak: Ücretli Çalışmak Avantajları Belirlenmiş sınırlı sorumluluklar, Düzenli gelir, Düzenli ve belirli çalışma saatleri, Daha belirli bir gelecek Az risk Sınırlı kontrol görevi. Zorlukları Emirleri uygulama zorunluluğu Yeteneklerin kolayca anlaşılmaması Sabit ücret Sınırlı sorumluluk/sınırlı yetki Yeni fikirleri kolaylıkla uygulayamama İşverene bağımlılık

11 Ülkemizde Ücretli Çalışanların Kendi İşini Kurma İstekleri Hangi Faktörlere Dayanmaktadır?

12 Girişimcinin İş Kurmak İçin 4 Temel Unsura İhtiyacı Vardır: İş fikri Girişimcilik Nitelikleri Yönetim Bilgi ve Becerileri Kaynaklar

13 Girişimcinin karşılaşacağı sorunların kaynakları: İşin kuruluş aşaması öncesinde yetersiz araştırma ve hazırlıklardan kaynaklanan sorunlar, Hazırlık ve kuruluş aşamalarında öngörülmeyen sorunlar, Kurulan iş sisteminin yetersizliğinden kaynaklanan sorunlar, Zor koşullar ve zaman darlığı nedeniyle doğru iş kararlarının alınamamasından kaynaklanan sorunlar,

14 Bir Girişimcinin Kendi İşini Kurabilmesi İçin Sahip Olması Gereken Bilgi ve Becerileri Teknik ve işlevsel bilgiler Planlama bilgileri Yönetim bilgileri

15 Teknik ve İşlevsel Bilgiler Ürün Tasarımı, Makine Ekipman İhtiyacı, Malzeme Yönetimi, Proje Planlama ve Kontrol, Pazarlama, Satış, Personel Yönetimi, İdari İşler, Finansman Yönetimi.

16 Planlama Bilgileri İş hacminin tahmin edilmesi, Fırsatların ve olası sorunların belirlenmesi, İşin gelişme eğiliminin tahmin edilmesi, İşin genel stratejisinin belirlenmesi, Hedeflerin belirlenmesi, Gerçekleşen sonuçların izlenmesi, Planlanan ile gerçekleşenlerin karşılaştırılması, Planlanan gelir gider ile gerçekleşen gelir giderin karşılaştırılması.

17 Yönetim Bilgileri Liderlik, İletişim, Görüşme pazarlık toplantı, Eleman alma, Personel yetiştirme, Personel değerlendirme, yönlendirme, ödüllendirme Teşvik Katılım Sorun çözme Fırsatların yakalanması Krizlerle başa çıkma Zaman yönetimi Karar verme

18 Girişimci Düşüncenin Temelleri Girişimci Düşünce Yenilikçi ve yaratıcı olma Risk alma Rekabetçi düşünme

19 Girişimcilik Süreci YA HEP YA HİÇ İleri götürücülük Güven arama Sermayedar Yönetici Girişimçi Fırsatlar nelerdir? Bu fırsatlardan nasıl yararlanılabilir? Hangi kaynaklara ihtiyaç var? Kaynak üzerinde kontrol yetkimiz nedir? Hangi yapı uygundur?

20 Girişimcilik Süreci Fırsatların Belirlenmesi Kaynakların Bulunması ve Kontrolü Örgütsel Yapı

21 Girişimcilik Süreci Fırsatların Belirlenmesi Teknolojik gelişmeler Tüketicilerin yeni ürünler ve hizmetler için para ödeme Yeni tarzlar ve yaşam standartları tanımlayan sosyal değerler ya da ihtiyaçlar Rekabeti etkileyen siyasi faaliyetler ve düzenlemeler Performans ölçütleri Planlama dönemeleri

22 Girişimci Yönetici Teknisyen

23 Üretim Planlama ve Kontrol Uzun Dönemli Planlama Orta Dönemli Planlama Kısa Dönemli Planlama Tesis Tasarımı Ana Üretim Programlama Makine Yükleme Ürün Tasarımı MRP İş Çizelgeleri İş yeri düzenleme Üretim Programı Stok Kontrolü Uzun Dönemli Planlama: 1-5Yıl Talep tahminleri İş Emri Düzenleme Orta Dönemli Planlama: 3ay- 1yıl Kapasite Planlama Kısa Dönemli Planlama: 0-3ay AR-GE Planlaması

24 Üretim Tanımı Yaratılan değer, Ekonomik bir anlamı olan herhangi bir şeyi ortaya çıkaran faaliyet Ağaç Yakma İşlemi Isı+cüruf Ağaç İşleme İşlemi Masa+Sandalye+Çıta+Talaş En genel bakış açısıyla üretim; Ekonomik değeri olan ya da yarar sağlayan mal ya da hizmetlerin oluşturulmasını amaçlayan faaliyetler bütünü olarak tanımlanır.

25 Üretim Tanımı İktisat dilinde, üretim; Şekil değişikliği, Zaman değişikliği, Mekan değişikliği... Mühendisler de üretimi; Fiziki varlık üzerinde onun değerini arttıracak bir değişiklik yapma Hammadde veya yarı mamulleri kullanılabilir bir mamule dönüştürme Üretimin amacı TOPLUMA değer yaratmasıdır.

26 Geri Besleme Girdi Dönüştürme Süreci Girdi İş Gücü Sermaye Enerji Yönetim Makine Teçhizat Malzeme Bitmiş Ürün Yarı Mamul Hizmet

27

28 İŞLETME TÜRLERİ Faaliyet Alanlarına (işlevlerine) göre, Tüketicilerin (alıcıların) türüne göre, Üretilen mal ve hizmet türüne göre, Üretim faktörlerinin mülkiyetine göre (sahipliğine göre), Büyüklüklerine göre, Hukuki (yasal) yapılarına göre, Birlikler (işletmelerin birleşmeleri)

29 İŞLETME TÜRLERİ Faaliyet Alanlarına (işlevlerine) göre, Üretici işletmeler, Hizmet işletmeleri, Satıcı işletmeler veya pazarlama kurumları Tüketicilerin (alıcıların) türüne göre, En son (nihai) tüketiciler için mal ve hizmet üreten işletmeler, Diğer işletmeler için mal ve hizmet üreten işletmeler

30 İŞLETME TÜRLERİ Faaliyet Alanlarına (işlevlerine) göre, Üretici işletmeler, Hizmet işletmeleri, Satıcı işletmeler veya pazarlama kurumları Tüketicilerin (alıcıların) türüne göre, En son (nihai) tüketiciler için mal ve hizmet üreten işletmeler, Diğer işletmeler için mal ve hizmet üreten işletmeler

31 İŞLETME TÜRLERİ Üretilen mal ve hizmet türüne göre, Tarım, ormancılık, avcılık ve balıkçılık işletmeleri, Madencilik ve taş ocakları işletmeleri, Sanayi ve endüstriyel işletmeler, Ticaret işletmeleri, banka işletmeleri, Taşıma ve depolama işletmeleri, Hizmet işletmeleri gibi

32 Mal Tanımı Mal Dayanıklı Mal Dayanıksız Mal Elde edildikten sonra uzun süre fayda sağlayan mallara dayanıklı mal denir. Dayanıksız mallar ise fayda sağlandığında yok olan, biten mallara verilen addır.

33 İŞLETME TÜRLERİ Üretim faktörlerinin mülkiyetine göre (sahipliğine göre), Özel işletmeler, Kamu İşletmeleri, Yabancı Sermayeli İşletmeler Karma İşletmeler, Büyüklüklerine göre, Küçük Orta Büyük

34 İŞLETME TÜRLERİ Hukuki (yasal) yapılarına göre, Özel işletmelerin hukuki yapılarına göre Kamu işletmelerinin hukuki yapılarına göre Yabancı sermayeli işletmeler Büyüklüklerine göre, Küçük Orta Büyük

35 İŞLETME TÜRLERİ ÖZEL İŞLETMELER 1.Tek Kişi İşletmeleri 2.Şirketler 1.Adi Şirketler 2.Ticaret Şirketleri i.şahıs Şirketleri a)kolektif Şirket b)adi Komandit Şirket ii.sermaye Şirketleri a)limitet Şirket b)anonim Şirket c)sermaye Payları Bölünmüş Komandit Şirket 3.Kooperatifler

36 Tek Kişi İşletmeleri ÖZEL İŞLETMELER 1.Sermayenin tamamının ve yönetimin bir kişiye ait olduğu işletmelerdir. 2.İşletmenin yönetimi ile ilgili kararları kendisi verir. 3.Kâr ve zarar yani işletme ile ilgili her türlü konudan işletme sahibi sorumludur. 4.Esnaf, sanatkâr, tacir, sanayici, serbest meslek erbabı bu grup işletmelerindendir.

37 Tek Kişi İşletmeleri ÖZEL İŞLETMELER 1.Esnaf: (507 sayılı esnaf ve sanatkâr kanunu) Ticaret sermayesi ile birlikte vücut çalışmasına dayanan, geliri tacir olmasını gerektirmeyecek kadar az olan, ticaret sicili ve dolayısıyla ticaret ve sanayi odasına kayıtlı olmayan belirli veya gezici bir iş yeri sahibidir. 2.Sanatkâr: (507 sayılı esnaf ve sanatkâr kanunu) Vücut çalışmasına dayanan bir iş yeri olan, iş yerinde sanat, hizmet ya da meslek kolunda ihtisasını değerlendiren, belirli veya gezici bir iş yeri sahibidir.

38 Tek Kişi İşletmeleri ÖZEL İŞLETMELER 1.Tacir: Bir ticarethane veya fabrikayı kendi adına işleten her tür ticaret şirketidir. 2.Sanayici: Makine, cihaz, alet ve tezgah yardımı ile ham veya yarı mamul bir maddenin vasıf veya şeklini değiştiren ve kıymetlendirerek imal yapanlar 3.Serbest Meslek Erbabı: Şahsi mesaiye, ilmi veya meslekî bilgi veya ihtisasa dayanan, ticarî mahiyette olmayan işleri, işverene tabi olmaksızın kendi nam ve hesabına yapan kişilerdir.

39 Şirketler (Ortaklıklar) Bir İşletmenin şirket olabilmesi için aşağıdaki özellikleri taşıması gerekir: Şirketi kuranların (gerçek veya tüzel kişiler) sayısı birden fazla olmalıdır, Ortak bir amaç bulunmalıdır, Ortak amaca ulaşmak için ortaklar arasında bir anlaşma bulunmalıdır, Belirlenen hedefe ulaşmak için para, mal veya emek sermaye olarak konmalıdır.

40 Şirketler (Ortaklıklar) Adi Şirket (Ortaklıklar): Adi Şirket, iki ya da daha fazla kişinin aralarında yazılı veya sözlü bir anlaşma ile belli bir şekle tabi olamadan kurabilecekleri, yazılı kurulma şartı olmayan, şirketin ticaret siciline kayıt ve ilanının zorunlu olmadığı asgari bir sermaye öngörülmemiş, ticaret unvanı kullanmak zorunda olmayan bir şirket türüdür. Borçlar kanunu hükümlerine göre faaliyet gösterip, şirket kazançları ve zararları ortaklar arasında belirlenen oranlarda ve eşit olarak dağıtılır. Her ortağın sorumluluğu sınırsız olup, tüm şirket borçlarından kişisel varlığı ile sorumludur

41 Ticaret Şirketleri-Şahıs Şirketleri Kolektif Şirket: Bir ticarî işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek isteyen gerçek kişiler arasında kurulan borç ve taahhütlerden şirketin 1. derecede, ortakların da 2. derecede sınırsız sorumlu olduğu, asgari bir sermaye öngörülmemiş, ticaret unvanı kullanmak zorunda olan, her bir ortağın şirketi yönetme hakkı ve sorumluluğu olduğu bir şirket türüdür. Kolektif şirket, ancak gerçek kişilerle kurulur ve bütün ortaklar tarafından yönetilir. Ana sözleşme ile yönetim bir veya birkaç ortağa bırakılabilir. Şirketin sermaye gücü, ortakların varlıklarına bağlıdır. Ortaklar arasında değişiklik yapılması zorlaştırılmıştır.

42 Ticaret Şirketleri-Şahıs Şirketleri Kolektif Şirket: Bir ticarî işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek isteyen gerçek kişiler arasında kurulan borç ve taahhütlerden şirketin 1. derecede, ortakların da 2. derecede sınırsız sorumlu olduğu, asgari bir sermaye öngörülmemiş, ticaret unvanı kullanmak zorunda olan, her bir ortağın şirketi yönetme hakkı ve sorumluluğu olduğu bir şirket türüdür. Kolektif şirket, ancak gerçek kişilerle kurulur ve bütün ortaklar tarafından yönetilir. Ana sözleşme ile yönetim bir veya birkaç ortağa bırakılabilir. Şirketin sermaye gücü, ortakların varlıklarına bağlıdır. Ortaklar arasında değişiklik yapılması zorlaştırılmıştır.

43 Ticaret Şirketleri-Şahıs Şirketleri Adi Komandit Şirket: Ticarî bir işletmeyi, ticaret unvanı altında işletmek amacı ile kurulan ve şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir kısmının sorumluluğunun sınırsız, diğerlerinin ise sermayeleri ile sınırlı olan şirketlerdir. Sorumluluğu sınırsız olan ortaklar komandite, sorumluluğu sınırlı olan ortaklar ise komanditer olarak isimlendirilir.

44 Ticaret Şirketleri-Şahıs Şirketleri Adi Komandit Şirket: Komandite ortakları gerçek kişi olmaları şarttır ve bunlar yönetime hakimdirler. Komanditer ortaklar tüzel kişi olabilir ve taahhüt ettikleri sermaye payı ile sorumludurlar. Sermaye paylarına göre kâr payı alırlar, şirketin yıl sonu hesaplarını denetleyebilirler.

45 Sermaye Şirketleri Sermaye şirketleri, şahıs şirketlerine göre daha fazla sermaye, emek, iş bölümü isteyen, büyük hedeflerin gerçekleştirilmesi için kurulan şirketlerdir. Şirkette sermaye ön plandadır. Sermaye şirketlerinde ortaklar, şirket borçlarına karşı koyulan sermaye kadar sorumludur. Şirket gücünü ve itibarını, sermayesi ve yönetiminden alır. Türk ticaret kanununda yer alan sermaye şirketleri; limitet, anonim, sermaye payları bölünmüş (hisseli) komandit şirketlerdir.

46 Sermaye Şirketleri Limitet Şirket: İki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından, bir ticaret unvanı altında kurulan, ortakların sorumlulukları koymayı taahhüt ettikleri, sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belli olan şirketlerdir. Ortak sayısı en fazla elli (50) kişi olabilir, Yönetim birimi, müdürler kurulu şeklindedir, Ortak sayısı 20 den fazla ise genel kurul ve denetim kuruluna sahiptirler, Limitet şirketleri, bankacılık ve sigortacılık dışında, her türlü ticarî faaliyette bulunabilirler.

47 Sermaye Şirketleri Anonim Şirket: Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli, paylara bölünmüş ve borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ( sermayesi) ile sorumlu olan şirkettir, Anonim şirket en az 5 gerçek ve tüzel kişiden kurulur, Şirket 1. derecede mal varlığı kadar, ortaklar ise 2. derecede taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı sorumludur, Yönetim birimi; yönetim kurulu, genel kurul ve denetim kurulundan oluşurlar.

48 Sermaye Şirketleri Sermaye Payları Bölünmüş Komandit Şirket En az 5 ortak, en az biri komandite ortaktır, Komandite ortağın sorumluluğu sınırsız, komanditer ortağınki ise taahhüt ettiği sermaye ile sınırlıdır, Şirketin yönetimi adi komandit şirketi gibidir, Özel hüküm yoksa anonim şirket hükümleri geçerlidir, Çok sık rastlanmayan bir şirket türüdür.

49 Kooperatifler Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet sureti ile sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve kamu tüzel kişiler ile özel idareler, belediyeler, köyler, cemiyetler ve dernekler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli teşekküllere kooperatif denir. Kooperatifler; kişilerin belirli amaçlara ulaşmak için ortak çabalarını bir araya getirdikleri, dernek ve şirketten çeşitli noktalardan ayrılan ve değişik özellikler gösteren bir kuruluştur. Faaliyet konularına göre üretim, tüketim, satış, yapı, kredi, kefalet kooperatifleri gibi türlere ayrılır. En az 7 kişi ile kurulan kâr amacı gütmeyen ortaklıktır. Kooperatiflerin kuruluşları sırasında belirli bir sermayenin belirtilmesi zorunlu değildir.

50 Kooperatifler Kooperatiflerin kuruluşlarındaki kurallar şunlardır: Kooperatife giriş ve çıkış serbesttir, Kooperatif üyelerinin payları ne olursa olsun, ancak bir oya sahiptirler, Kâr ortaklara, kooperatifle yaptıkları iş oranında dağıtılır, Sermaye karşılığı verilecek faiz sınırlıdır (faiz oranı düşüktür).

51 İş Fikri İş fikri, piyasadaki fırsatlar, iş deneyimleri, ustalıkları ve becerilerini göz önünde bulundurarak belirlenir

52 Ön Değerlendirme İş fikirlerinin yapılabilirliğini araştırmak uzun süreli ve yoğun kapsamlı bir çalışmadır. Ön değerlendirmenin avantajları: Olası sorunlar önceden tespit edilebilir Özel yetenek, bilgi, beceri v.b. Yasal bir zorunluluk Gerekli finansmanın boyutu Zamandan tasarruf sağlar Birden fazla fikir için seçim şansı sunar

53 İş Fikri Türleri İş Fikri Mal Üretimi Hizmet Üretimi Tarım Ürünleri Eğitim Hayvancılık Sağlık Orman Ürünleri Turizm Tekstil Ulaştırma Kimya Gıda Sanayi Ürünleri Genel Temizlik ve bakım

54 İş Fikrinin Sektörel Özellikleri İş fikrini oluşturmuş girişimci; iş fikrinin içinde bulunduğu sektör ve alt sektörleri belirleyerek iş fikrinin en genel çerçevede hangi özelliklere sahip olduğunu ortaya çıkarmalıdır. Bu amaçla aşağıdaki hususlar araştırılmalıdır: İşletmenin sermaye gereksinimi, Sektörde var olan rekabet durumu, Hammadde temini, Sektördeki kâr düzeyleri, Olası rakiplerin gücü Sektörün ulusal ve uluslararası seviyede durumu, Sektörün gelecekteki durumuna ilişkin tahminler

55 Kurulacak Olan İşletmenin İhtiyaçlarının Tanımlanması Müşteri ve talep tahminleri İş fikrinin ortaya çıkaran müşteri talepleri ve beklentileridir Rakipler Girdiler (Kaynaklar) Hammadde İş gücü Enerji Bilgi Sermaye Dönüşüm Süreci Kullanılacak teknoloji İhtiyaç duyulan takım ve donanım İşlem süreleri Pazarlama süreci Müşteri hizmetleri

56 Müşteri ve Talep Araştırması Müşteri profili için yapılacak araştırma; Seçilen hedef bölge için nüfus, Nüfus artış hızı, Göç oranları, Nüfus yaş grupları dağılımı, Çalışan nüfus düzeyi, Çalışan nüfus içinde iş ve meslek gruplarının dağılımı, Ortalama aile büyüklüğü gibi demografik verilerdir.

57 Müşteri ve Talep Araştırması Diğer yandan hedef bölgenin gelir ve tüketim verileri araştırılmalıdır. Bunlar arasında yer alan bazı veriler şunlardır: Bölgenin toplam gayri safi yurt içi hasılası, Gayri safi yurt içi hasılanın tarım, imalat, ticaret ve hizmet sektörlerine dağılımı, Sektörlerin gelişme eğilimleri Kişi başına düşen milli gelir, İş ve meslek gruplarının ortalama gelir düzeyleri, Kişilerin gider gruplarına yaptıkları ortalama harcama düzeyi.

58 Müşteri ve Talep Araştırması İş fikrine ilişkin talep belirlenmelidir Talep değişken yapıdadır; Teknolojik gelişmeler Yeni bir teknoloji ortaya çıkınca eskisine olan talep azalır Mevsimsel etki Dondurma Yağmurluk Kırtasiye ürünleri Özel okullar Girişimci iş fikrini araştırırken talebin ne şekilde değiştiğini araştırmalıdır.

59 Müşteri ve Talep Araştırması Ürün ya da hizmetlerin hedef müşteri kitlesinin ve talebin özelliklerinin araştırılmasında, aşağıdaki sorulara cevaplar aranması gerekir: Ürün sunum bölgesi neresidir? Potansiyel müşteri grupları kimlerdir Müşterilerin demografik ve sosyoekonomik özellikler nelerdir Sunum bölgesinde ürün/hizmete olan talebi etkileyen faktörler nelerdir ve talebin dönemsel değişme eğilimleri nasıldır? Talep yapısına ve pazar hedeflerinize uygun dönemsel satış tahminleriniz nelerdir?

60 Rakip Analizi Bu araştırma gerçekleştirilirken, rakipler için aşağıdaki hususların göz önünde bulundurulması gerekir: Ürün kapasiteleri, Ortalama kapasite kullanım oranları, Üretim maliyetleri ve buna bağlı olarak satış fiyatları, Kullandıkları dağıtım kanalları ve teslimat özellikleri, Satış sonrası servis hizmetleri, Pazar payları, pazarda en başarılı oldukları müşteri grupları, Üretim ve işletmecilik sistemlerinde kalite anlayışları, İşletme sermayesi güçleri, Stok tutma güçleri, Yerleşim yeri özellikleri.

61 Rakip Analizi Hedef müşteri grupları girişimci tarafından sunulması planlanan ürün ya da hizmetleri bugün ne şekilde temin etmektedirler? Ürün ya da hizmetin piyasadaki mevcut durumu nedir? Sunum bölgesinde veya yurt içinde üretim düzeyi nedir? İthal edilen bir ürün ise ithalat düzeyi nedir? Sunum bölgesinde benzer ürün ve hizmeti sunanlar kimlerdir ve belirgin özellikleri nelerdir? Rakip firmaların güçlü ve zayıf yönleri nelerdir? Piyasada mevcut firmalar ürün ya da hizmetleri sunarken hangi fiyatla, hangi dağıtım kanallar ile ve hangi promosyon ve tanıtım araçlarını kullanarak müşterilere ulaşmaktadır? Son dönemlerde piyasaya yeni girişlerin yoğunluğu nedir?

62 Rakip Analizi Sunulan ürünün avantajları ön plana çıkarılmalıdır Sunulacak ürün ya da hizmetlerin detaylı olarak tanımları nelerdir? Ürün ve hizmetlerin piyasadaki rakiplerinden farkları nelerdir? Müşteriler bu ürün ve hizmetlerden hangi faydaları sağlayacaklardır? Piyasadaki tanıtım amacıyla kullanılacak araçların kullanım şartları ve özellikleri nelerdir

63 İş Planı Nedir? İş planı, kurulması düşünülen işletmenin faaliyet ve finansal detayları ile, pazarlama fırsatları ve stratejisi, yönetim becerisi ve yeteneklerini gösteren bir belgedir. Diğer bir anlatımla iş planı; firmanın başarılı olabilmesi ve/veya finansal açıdan varlığını sürdürebilmesi için neler yapılması gerektiğine ilişkin karar verme sürecinin en önemli adımıdır. Detaylı bir şekilde hazırlanmış bir iş planı, işletme için gerekli olan finansman kaynaklarını, bunların nasıl sağlanacağını ortaya koyar ve kurulması düşünülen girişimin neden başarılı olacağını gösterir. İş planı, girişimcinin başarılı bir girişim için kullanacağı ve işletmenin işleyişini tanımlayacak yol gösterici bir rehberdir.

64 İş Planı nın önemi İş planı, işletme planı, kredi başvurusu ya da yatırım analizi olarak da adlandırılabilmektedir. İş planı, gerek yatırımcılar gerekse de fon sağlayacak kredi kuruluşları tarafından istenen ve girişimcinin yatırım sürecine geçmesini sağlayan bir rehber niteliğinde bir belgedir. Yatırımcılara ve kreditörlere, kurulacak işletmeyi etkileyecek tüm olayları tanıtmaktadır. İşletmenin gelir ve giderleriyle ilişkili çeşitli faaliyetlere ilişkin detaylı bilgilere ihtiyaç vardır.

65 İş Planı nda Danışmanlık İş planının hazırlanmasında danışmanlık hizmeti alınmadan önce ya da kimlerden hangi tür danışmanlık hizmetinin alınacağının belirlenmesinde, girişimci kendi yeteneklerini objektif bir biçimde değerlendirmelidir. Aşağıdaki tablo girişimcinin hangi yetenekler konusunda ihtiyaç olup olmadığının değerlendirilmesinde kullanılabilir

66 İş Planının Amaçları İş planı, üç temel amaç için kullanılabilecek bir araçtır. Bunlar; 1) İletişim, 2) Planlama ve 3) Yönetim dir. 1) İletişim aracı olarak, iş planı sermaye sağlama, yapılacak yatırımı cazip hale getirme, stratejik iş ortakları bulma anlamında kullanılır. Geniş kapsamlı ve tüm detayları içeren bir iş planının hazırlanmış olması, kurulacak işletmenin ya da yeni girişimin potansiyel kârlılığını gösterir. 2) Yönetim aracı olarak iş planı, işletmenin gelişim evrelerine bağlı olarak takip edilecek yolların belirlenmesi, sonuçların izlenmesi ve gelişmenin değerlendirilmesinde kullanılır. 3) Planlama aracı olarak ise iş planı işletmenin her aşamasında yol göstericidir

67 İş Planının Faydaları İş planı -kurulu bir işletmenin ya da yeni girişimin gelişiminde- işletmenin stratejik analiziyle başlayan bütünleşik bir süreçtir. İşletmenin belirlenmiş amaçlarını göz önüne alarak, mevcut kaynakların, işletme çevresinin, stratejik gelişmelerin ve olası durumların değerlendirilmesini gerektirir.

68 İş Planının Fon Sağlayıcı ve Yatırımcılara Sağlayacağı Faydaları İş planı, fon sağlayıcılara ve yatırımcılara pazar potansiyeli hakkında bilgiler verir ve pazar payının nasıl korunacağını planlar. İş planı detaylı finansal tablolar aracılığıyla, işletmenin ihtiyacı olan borç çeşidi ve miktarı ile öz sermaye bileşimini gösterir. İş planı kritik riskleri ve önemli olayları tanımlayarak işletmenin başarısı için olası senaryoları ve eğer/ne (what/if) analizleri üretir. İşletmenin bütünü hakkında detaylı bilgiler sağlayarak fon sağlayıcılara ve yatırımcılara finansal değerlendirme konusunda gerekli bilgileri verir. İş planını okuyacak fon sağlayıcılar ve yatırımcılar, girişimcilik geçmişi olmayan bireylerin, planlama ve yönetim yeteneği konusunda fikir sahibi olur İş planı, yatırımcıların, yatırımdan beklediği özsermaye getirisini de gösterir.

69 İş Planının Değerlendirilmesi İş planını okuyan sermayedarlar, bankacılar, yatırımcılar, potansiyel müşteriler, avukatlar, danışmanlar ve üreticilerdir. Bununla birlikte girişimcinin iş planını hazırlarken açıkça anlaması gereken üç temel nokta vardır: 1) Bunlardan birincisi, işletmeyi geliştiren kişinin, yani girişimcinin kendisinin, işletmenin teknolojisi ya da yaratıcılığı konusunda en geniş bilgiye sahip olan kişi olduğudur. 2) Ürünü ya da hizmeti kimin alacağının belirlenmesi ve bu piyasanın yüzde kaçının girişimin başarısı için gerekli olacağının ortaya konması iş planının önemli unsurlarından birisidir. 3) Yatırımcılar yaptıkları yatırımın değerini görmek istediklerinde finansal tahminlere ihtiyaç duymaktadırlar.

70 İş planının Değerlendirilmesi Aşağıdaki altı adım birçok risk sermayedarının kullandığı iş planı okuma sürecidir: 1. Adım: İşletmenin ve işletmenin içerisinde bulunduğu endüstrinin özelliklerinin belirlenmesi 2. Adım: Sermaye yapısının belirlenmesi (Gerekli olan borç ve özsermaye bileşimi) 3. Adım: En son bilançonun incelenmesi (Likidite, net değer ve borç/özsermaye oranlarının belirlenmesi) 4. Adım: Girişimcilerin kalitesinin belirlenmesi (Çoğunlukla en önemli adımdır) 5. Adım: Girişimin kendine özgü özelliğinin saptanması (Neyin diğer girişimlerden farklı olduğunun bulunması) 6. Adım: Bütün plana genel olarak göz gezdirilmesi (Tüm grafiklere, tablolara göz atılması) Bunlardan ilki, stratejik düşüncenin kalitesi ve bunun plana nasıl yansıdığı diğeri ise iş planın hazırlanış kalitesidir.

71 İş Planının Hazırlanmasında Kaçınılması Gereken Hatalar 1) Gerçekçi Olmayan Hedeflerin Plana Konulması 2) Olası Engellerin Tahmin Edilememesi 3) Kararlılık ya da Taahhüt Eksikliği 4) Tecrübe Eksikliği 5) Pazar Bölümlendirilmesinin Yapılmaması 6) Planın Günceli Yansıtmaması

72 İş Planının Öğeleri (Bileşenleri) Detaylı bir iş planı genellikle 10 bölümden oluşmaktadır. İdeal bir iş planının uzunluğu 50 sayfa civarında olsa da bütün plan ekler dahil sayfa uzunluğunda olabilir. Planın sayfa sayısından daha çok planın içerdiği bilgiler önemlidir. Kurulacak olan işin niteliğine bağlı olarak da planın sayfa sayısı değişebilir! Aşağıda finansal plan hariç, iş planının tüm öğeleri açıklanmıştır: 1) GİRİŞ Bankacılar, ortak sermayedarlar, yatırımcılar ve planı okuyan çoğu kişi, planın özelliklerini ve önemli bölümlerini gösteren bir giriş görmek isterler. Giriş bölümü aşağıdaki bilgileri kapsamalıdır: İşletmenin adı ve adresi Girişimcinin ismi ve telefon numarası Kısaca işletmenin tanımı İşletmenin ve endüstrinin yapısı Finansal ihtiyaçların tutarı ve finansal yapının bileşimi Giriş bölümü için seçilecek ifadeler işletmenin türünü, pazar fırsatlarını, finansal ihtiyaçlarını, tahminler ve işletme ile ilgili teknolojiyi ya da özel araştırmayı kapsayacak şekilde hazırlanmalıdır.

73 İş Planının Öğeleri 2) İŞLETMENİN TANITIMI Bu bölümde işletmenin ne amaçla kurulduğu açık bir biçimde ortaya konmalıdır. Bu bölümün alt başlıklarında aşağıdaki sorulara cevap verilmelidir. Ne tür bir işletme kurmayı planlıyorsunuz? İşletmenizi tanıtınız. Üretilecek mal ve hizmetlere ilişkin endüstri yapısı nasıl? Kurmayı düşündüğünüz işletmenin hedef ve amaçları nelerdir? Kurulacak işletme ile ilgili deneyiminiz var mı? Hangi ürün ya da hizmetleri sunacaksınız? Kurmayı düşündüğünüz işin niteliği nedir? (Yeni, Yarı-Zamanlı, Mevsimlik, Franchise vb.) Kuracağınız işletme niçin başarılı olacaktır? Kuracağınız işletmenin gelişme ve kârlılık potansiyeli nedir? İşletmenizi diğerlerinden ayıran farklar nelerdir? (Güçlü Yönler) İşletmenizi başarısızlığa uğratacak faktörler nelerdir? (Zayıf Yönler) Kuracağınız işletmenin toplumsal kalkınma sürecine ne tür katkıları olacaktır?

74 3) PAZARLAMA PLANI Kurulacak işletmenin üreteceği mal veya hizmetin içinde yer alacağı pazarın ve çevrenin durumunu, işleyişini, mal veya hizmete gösterecekleri tepkileri ve olası etkilerini önceden belirlemek amacıyla gerekli veri ve bilgileri toplayıp işleme ve böylece mal veya hizmetin pazarlanabilirlik derecesini saptama işlemleri pazarlama planın ayrıntılarını oluşturur. Potansiyel müşterileriniz kimler? Pazarın şu anki büyüklüğü nedir? Rakipleriniz kimler? İşletmelerinin nitelikleri nelerdir? Satışlarınızı nasıl arttıracaksınız ya da koruyacaksınız? Başlangıçta beklediğiniz pazar payı nedir? Fiyatlama politikanız gerçekçi mi? Fiyatların düşmesi ya da artması durumunda pazar payınızın seyri değişecek mi? Rekabetçi bir fiyat politikanız var mı? Ürün ya da hizmetlerinizin fiyatı ne olacak? Reklam ve tanıtım stratejiniz ne olacak? Ürününüze yönelik dağıtım kanallarınızı belirlediniz mi? Zaman tablosuyla uyumlu bir pazar hedeflemeniz var mı? Pazar izlemeye yönelik ne tür çalışmalar yaptınız? Rakiplerinizi nasıl tanımlarsınız? (İhtiyatlı, Atak, Ilımlı) Neden?

75 4) ÜRETİM PLANI Bu bölüm işletmenin kuruluş yerinin tanımlanmasıyla başlamalıdır. Seçilen yer işgücü olanakları, ücret oranları, üreticilere ve tüketicilere yakınlık ve toplum desteğinin sağlanması açısından uygun olmalıdır. Bunlara ek olarak yerel vergi yükümlülükleri ve bölge bankalarının yeni girişimlere sağladıkları desteklere de değinilmelidir. İşletmenizin kuruluş yeri neresi olacak? Kuruluş yeri seçiminizi etkileyen faktörler nelerdir? Bina, makine ve üretimle ilgili diğer araç ihtiyaçlarınızı tanımladınız mı? Tedarikçileriniz kimler olacak? Ulaşım imkanları nelerdir? İş gücü olanakları nelerdir? Tahmini üretim maliyetleriniz nedir?

76 5) YÖNETİM PLANI Bu bölüm işletmenin sahipliği, anahtar personelin görevleri ve sorumlulukları ile bunların bu özel görevlerini yerine getirecek bilgi ve deneyimlerini ortaya koymalıdır. Yönetim takımının bütün üyelerinin detaylı özgeçmişleri bu bölümde verilmelidir. İnsan kaynağı bir işletmenin sahip olduğu en değerli varlıktır. İşletmeyi kim yönetecek? Yöneticinin kişisel özellikleri nelerdir? Ne kadar çalışana ihtiyacınız var? Görevleri ne olacak? Çalışanlara verilecek ücretler tahmini olarak ne kadardır? Ne tür danışmanlara ya da uzmanlara ihtiyacınız var? İşletmenizin yasal statüsü ne olacak? Ne tür lisans ve izinlerin alınması gerekiyor? Ne tür yasal düzenlemeler işletmenizi etkileyecektir?

77 6) ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME Yapılacak tüm araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin büyüklüğü bu bölümde gösterilecek maliyet ve zaman testlerine bağlıdır. Yatırımcılar projenin bulunduğu durumu, prototipler, laboratuar testleri ve program gecikmeleri anlamında bilmek isterler. Tasarım ve geliştirme faaliyetlerinizi dikkatli bir şekilde tanımladınız mı? Dışarıdan teknik destek alınacak mı? Ne tür araştırmalara ihtiyacınız olacak? Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin maliyeti nedir? Finans planında yer alan bütçeler içerisinde Ar-Ge bütçesi yer alıyor mu?

78 7) ÖNEMLİ RİSKLER BÖLÜMÜ Neyin yanlış gittiği ya da gidebileceği ve bu durumda girişimcinin neler yapabileceği önceden düşünülmelidir. Endüstride istenilmeyen gelişmeler. Tahminlerin üzerinde gerçekleşen üretim maliyetleri, Gerekli mal ve hizmetlerin alınmasında karşılaşılan güçlükler Yeni rakipler Yönetimde meydana gelebilecek aksaklıklar Deneyim eksikliği Ekonomideki belirsizlikler Tedarikçilerle sorunlar Anahtar personel kaybı

79 8) ZAMAN TABLOSU Zaman tablosu yaklaşımı, yapılacak işlerin adımlar şeklindeki gösterimini içerir. Zaman tablosundaki bu aralıklar üçer aylık, aylık ya da haftalık olarak verilebilir. Zaman aralıklarının koordine edilmesi sadece öncelikler anlamında değil, yeni ürün geliştirilmesi, yönetim takımının kurulması, üretim ayarlamaları ve pazar planlaması anlamında olduğu gibi çalışmaları da içermelidir.

80 9) EKLER Planın bu son bölümü, olması zorunlu olan bir bölüm değildir, ancak planın ana bölümlerinde verilmesi uygun olmayan ek belgeler sağlamaktadır. Diyagramlar, planlar, finansal veriler, finansal tablolar (tahmini bilanço, gelir tablosu ve nakit akış tablosu), proforma faturalar, yönetim takımının özgeçmişleri ve kaynaklar ile diğer bölümleri destekleyen materyaller bu bölümün örnekleridir.

81 İş Planının Dosya Haline Getirilmesi Fon sağlayıcılar planın iyi görünmesini, doğru uzunlukta olmasını, işletmenin faaliyetlerinin tüm unsurlarını, ilk aşamalardan itibaren açıkça ortaya koymasını, dil bilgisi ve yazım hataları taşımamasını beklemektedirler. Diğer bir ifade ile iş planının içindekiler kadar şekli de önemlidir. Düzgün bir şeklin iyi niyeti ve zekayı yansıttığına inanmaktadırlar.

82 İş Planının Dosya Haline Getirilmesi

83 Vizyon Misyon Hedef Arzu edilen gelecek VİZYON Kuruluşun varoluş gerekçesi MİSYON Orta vadede ulaşılacak amaçlar Spesifik, somut ve ölçülebilir hedefler AMAÇLAR VE HEDEFLER

84 Misyon Kavramı Bir kimse kurum veya kuruluşun var oluş nedeni, Bir kimse, kurum veya kuruluşun yapması beklenen görevi dir (TDK Sözlüğü). Misyon üstlenmek: özel bir görevi üstüne almak. TDK Misyonun Önemi Hizmet alanlarımızı gösterir Ne yapmamız gerektiğini belirler Kurumun değişmez karakterini tanımlar Misyon Cümlesi Temel var oluş nedenimiz? Müşterilerimiz kimler? Ne tür ürün/hizmetler sunuyoruz? Ürün/hizmetlerimizi nasıl sunuyoruz?

85 Misyon ifadesi Bir paragraftan uzun olmaması Açık, anlaşılır, Herkes tarafından aynı ölçüde algılanabilir, Temel değerler ile uyumlu

86 Misyon Analizi NEDEN + NASIL + KİME + NE = MİSYON İFADESİ Fikri hür, vicdanı hür ve irfanı hür nesiller yetiştirmek için, her türlü kaynağı etkili ve verimli kullanarak; Millî Eğitim Sistemi ve paydaşlarına yönelik eğitim politikaları oluşturmak ve program geliştirmek, etkili performans denetimi yapmak, insan kaynakları oluşturmak ve geliştirmektir.

87 Misyon Analizi NE? Eğitim politikaları oluşturmak ve program geliştirmek, etkili performans denetimi yapmak, insan kaynakları oluşturmak ve geliştirmek. NEDEN? Fikri hür, vicdanı hür ve irfanı hür nesiller yetiştirmek için. NASIL? Her türlü kaynağı etkili ve verimli kullanarak. KİME? Millî eğitim sistemi ve paydaşlarına yönelik.

88 Vizyon Fr: vision Tr: özülkü, uludüş, geniş görüşlülük, uzgörü Gösterim, geniş görüş, ileri görüş Görme gücü, önsezi, algılamada olağanüstü yetenek ve seziş, bir şeyin tasarlanmış ve ya görülüş tarzı, hayal gücü ile zihinde yaratılan simge, derin görme, ileriyi görme

89 Kurumsal vizyon ifadesi Kurumun uzun vadede ulaşmak istediği yer ve durumu, ilerleyeceği yönü tarif eder Muasır medeniyetler seviyesinin ÜSTÜNE çıkmak M. K. ATATÜRK

90 Güçlü Bir VİZYON İdealisttir; yürekten gelmesi, hissedilmesi gerekir Özgündür; Aidiyeti belirtir Ayırt edicidir; Diğer kurumlardan farklı olmalıdır Çekicidir; Kurum içinden olan/olmayan herkesin ilgisini çeker

91 İyi İfade Edilmiş Bir VİZYON Kısa ve akılda kalıcıdır İlham vericidir Gelecekteki başarıları ve ideal olanı tanımlar

92 Vizyon İfadesi Doğru yada yanlış değildir Gerçekleşmek zorunda değildir Heyecan vericidir Kurumun misyonuna ve faaliyetlerine anlam kazandırır, Çalışanların faaliyetlerine anlam kazandırır, Çalışanların enerjilerini temel hedeflere odaklayabilmesine yardımcı olur, Dikkatimizi günlük eylem ve sorunların üzerine çıkarıp gidiş yönümüzün doğru olduğunu görmemizi sağlar.

93 Misyon Vizyon Misyon Bugünü yansıtır Müşterileri belirler Temel süreçleri belirlemeye yarar Performans ölçütlerini belirlemeye yarar Vizyon Yarını gösterir İlham vericidir Kurumun gitmek istediği yönü belirler Stratejik karar ölçütlerini belirlemeye yarar

94 Günlük hayatı kolaylaştırmak için, işletmelerindeki tüm süreçlerini vizyonuna paralel olarak sürdürülebilir gelişim yaklaşımıyla ve toplam kalite felsefesiyle şekillendirerek Türkiye'de ve yurtdışındaki tesislerimizde üretilen sessiz, hızlı, verimli ve tasarruflu milyonlarca ürünü tüm dünyaya ulaştırmaktadır.

95 Stratejik amaçlar Vizyona giden yolda, öncelikle ve belirli bir sürede nereye ulaşmak istiyoruz? sorusunun cevabıdır. Kuruluşun ulaşmayı hedeflediği sonuçların kavramsal ifadesidir. Kuruluşun hizmetlerine ilişkin politikaların uygulanması ile elde edilecek sonuçları ifade eder. Belirli bir sürede kurumun ulaşmayı hedeflediği sonuçlardır.

96 Stratejik amaçların oluşturulması için cevaplanması gereken sorular Misyonumuzu yerine getirmek için neler yapmalıyız? Orta vadede neleri başarmayı amaçlamaktayız? Faaliyetlerimiz dış çevre ile uyumlu mudur, değilse ne değişmelidir?

97 Hedefler Spesifik (açık,anlaşılır) Ölçülebilir Sonuca odaklı Gerçekçi, ulaşılabilir Zamanı belli olmalıdır.

98 Stratejik Hedef Örnekleri Amaç 1: Eğitim öğretimin kalitesini iyileştirmek. Hedef 1.1: 2019 yılında A Üniversitesinde yeni derslik ve laboratuar mekan ihtiyaçlarının % 50 sinin yatırımları tamamlanmış olacaktır. Hedef 1.2: 2020 yılına kadar tüm akademik birimlerin eğitim araç gereç (projeksiyon cihazı, bilgisayar vb.) ve laboratuvar donanım ihtiyaçları karşılanacaktır. A Üniversitesi Stratejik Planı

99 Başabaş Noktası Analizi Maliyetler genelde sabit maliyetler ve değişken maliyetlerden oluşur Gelir Toplam Maliyet Değişken Maliyet Sabit Maliyet

100 Başabaş Noktası Analizi Birimi 150TL den satılması planlanan bir ürünün üretileceği tesisin kurulması için 3 alternatif bölge mevcuttur. Bu bölgelere ait sabit ve değişken maliyetler aşağıdaki tabloda verildiğine göre başabaş noktası yöntemi yardımıyla yer seçimine karar verin.

101 Başabaş Noktası Analizi Bu ürün için adetlik bir satış yaptığımızı varsayarak seçime karar veriniz.

102 Talep Tahmin Tahmin: Gelecek olayları önceden kestirme bilim ve sanatı. İstatistiksel Tahmin: Geçmiş verileri matematiksel modellerde kullanarak geleceğe ilişkin kestirimlerde bulunmak. Tahminlere dayalı olarak verilen kararlar: Üretim Envanter Personel Tesisler

103 Sürelerine Göre Tahmin Tipleri

104 Planlama ve Uygulama için Talep Tahmini

105 Doğru Tahminlerin Yararı Düşük envanter seviyeleri Daha az sayıda stoksuz kalma hali Daha az sayıda üretim hattı değişiklikleri Daha az Fazla Mesai İyileştirilmiş Müşteri Hizmet Seviyesi Daha ekonomik satın alma

106 Tahminlerin Karakteristikleri Genelde yanlış çıkarlar. İyi bir tahmin yalnızca bir rakam değildir. Grup tahminleri daha doğrudur. Tahminlerin doğruluğu, tahmin süresiyle ters orantılıdır.

107 Tahmin Sistemlerinin Aşamaları Tahminin kullanım amacının belirlenmesi Tahmini yapılacak maddenin seçilmesi Tahmin için süre uzunluğunun (planlama ufkunun) belirlenmesi Tahmin modelinin seçilmesi Tahmini yapmak için gerekli bilgilerin toplanması Tahminin yapılması Sonuçların doğruluğunun belirlenmesi ve uygulanması

108 Talep Tahmin Modelleri

109

110 Yapısal Olmayan Teknikler Uzman jüri görüşü: Üst yöneticilerin ve uzmanların oluşturduğu bir grubun ortak talep tahminine erişmesi Satış ekibinin tahminlerinin birleştirilmesi: Her bölgedeki satış temsilcisinin kendi tahminlerinin birleştirilmesiyle tüm ülke düzeyindeki bir toplam tahmine ulaşma Yapısal Teknikler Niteliksel Teknikler Delphi yöntemi: Ömür Eğrisi: Niceliksel: Zaman Serisi Modelleri/Analizi Çok etmenli analizler

111 Zaman Serileri Yöntemleri Yöntemin Bileşenleri Ortalama Eğilim (Trend) Zaman içinde verilerin artış ya da düşüş seyri Mevsimsellik Verilerin haftalık aylık veya mevsimlik tekrarları Çevrim Birkaç yılda bir tekrarlayan iş ortamının yapısından kaynaklanan değişimler Rassal değişimler Şans faktörlerine bağlı ve olağan dışı durumların getirdiği değişimler

112 Zaman Serileri

113 Zaman Serisi Analizleri Ortalama Bazlı Teknikler

114 Son Dönem Talebi Yöntemi

115 Basit Ortalama Yöntemi

116 Hareketli Ortalamalar Yöntemi Zaman içinde durağan yapıya sahip ortamlara uygundur. n dönemlik ortalama; yalnızca en son n adet geçmiş dönem verisinin ortalamasını hesaplar ve bunu bir sonraki dönemin talep tahmini olarak kullanır. Hareketli Ortalama = (1/n) (önceki n dönemin talebi)

117 En güncel N gözlemin aritmetik ortalaması F t = 1 N t 1 i=t N D i Örnek: Bir hava üssünde son sekiz ayda kaydedilen aylık motor arızaları: 67, 83, 58, 62, 75, 95, 102, aylar için 3 aylık, 7-8. aylar için 6 aylık hareketli ortalamaları hesaplayınız.

118 Hareketli Ortalamalar Yöntemi

119 Hareketli Ortalamalar Yöntemi SONUÇ: Serilerde bir eğilim varsa, kayan ortalamalar yöntemi uygun değildir

120 Hareketli Ortalama Yöntemi

121 Ağırlıklı Ortalama Yöntemi Dönem ağırlıklarının hesap tablosu

122 Ağırlıklı Ortalama Yöntemi

123 Ağırlıklı Hareketli Ortalama Yöntemi Son 4 döneme ilişkin ağırlıklar: Sondan 1. dönem: %40 Sondan 2. dönem: %30 Sondan 3. dönem: %20 Sondan 4. dönem: %10

124 Ağırlıklı Hareketli Ortalama Yöntemi

125 Üstel Düzeltme Yöntemi Üstel Ağırlıklı Hareketli Ortalama Yöntemi olarak da adlandırılan Üstel Düzeltme Yöntemi ağırlıklı ortalama sistematiğini dikkate alan bir tahmin yöntemidir. Yöntemin mantığı, son dönemin tahmin edilen ve gerçekleşen satış değerleri arasındaki farkı (tahmin hatasını) belirli bir katsayı ile tahmine yansıtmaktır.

126 Üstel Düzeltme Yöntemi F t+1 = α D t + (1 α) F t Yöntemde kullanılan α ağırlık katsayısı, 0-1 arasında seçilir: (0< α <1) α (α =1) Son Dönem Talebi Yöntemi α (α =0) İlk dönem tahmin değeri yineler, anlamsızdır. α katsayısının 0,2-0,8 arasında seçilmesi önerilir.

127 Üstel Düzeltme Yöntemi Yüksek α değerleri α Dalgalanan talep miktarları için kullanılır. α Son dönemin gerçekleşen talep değerine ağırlık verilir. Düşük α değerleri α Daha kararlı yapıya sahip olan talep miktarları için kullanılır. α Geçmişin bir ortalamasından yararlanılmasını sağlar.

128 Üstel Düzeltme Yöntemi En Uygun Üstel Düzeltme Etmeninin (α) Seçilmesi: (0< α <1) koşuluna göre seçilen α katsayısına bağlı olarak, yapılan hatanın tahmine yansıtılma oranı değişecektir α En Küçük MAPE değerini veren α, geleceğin tahminlerini yapmakta kullanılır:

129 Trend Analizi Geçmiş verilerin tümünü dikkate alarak tahminde bulunur. Zaman bağımsız bir değişkendir. Satış değerleri mevsimsel etki olmaksızın sürekli artma/azalma eğilimi gösteriyorsa başvurulması gereken tekniktir.

130 Regresyon Analizi

131 Regresyon Analizi

132 Regresyon Analizi

133

134 Üretim/Hizmet Sistemlerinin Tasarımı ve Kuruluşu 1. Organizasyon yapısı 2. Tesis yeri seçimi 3. Kapasite planlaması 4. Malzeme gereksinim planlaması 5. Süreç tasarımı 6. İş Yeri düzenleme

135 Yönetim Düzeyleri (Yönetim Piramidi) Genel müdür Sekreterya Müdür Yardımcıları Yönetim Kurulu Üretim Müdürü Arge Müdürü Kalite Kontrol Müdürü Pazarlama Müdürü

136 Tepe Yönetim İşletme Sahipleri Orta Yönetim Bölüm Müdür-Müdür Yrd. Alt Yönetim Kısım Şefleri Usta Başları

137 Yönetim türleri

138 Tesis Yeri Seçimi Dağıtım

139 Tesis Yeri Seçimi

140 Tesis yeri seçimi için faktörler 1. Hammadde kaynağına yakınlık 2. Pazara yakınlık 3. İşgücü maliyeti ve temin edilebilirliği 4. Su temin durumu 5. Enerji kaynakları 6 Arazinin özellikleri 7. İklim koşulları 8. Yasal kısıtlamalar 9. Kredi ve devlet yardımları 10. Yardımcı hizmetlerin mevcudiyeti 11. Gerekli alt yapının mevcudiyeti 12. Sosyal tutum 13. Sosyal yaşam koşulları

141 Tesis Yeri Seçim Süreci Tesis seçiminin ana adımları 1. Ölçütlerin belirlenmesi 2. Alternatiflerin belirlenmesi 3. Alternatiflerin belirlenen ölçütler karşısında değerlendirilmesi ve şartları sağlamayanların elenmesi 4. En iyi alternatifin ilgili sayısal yöntem ya da tekniklerin kullanımı yardımıyla alternatifler arasından seçimi

142 Tesis Yeri Seçiminde Kullanılan Yöntemler 1. HistogramTekniği 2. Gelir Oranı Karşılaştırma Tekniği 3. Ağırlıklandırma Yöntemi 4. Başabaş Noktası Analizi (Sıfır Kar Noktası Analizi) 5 Ulaşım Maliyetlerinin Enküçüklenmesi Yöntemi Doğrusal Programla Ulaştırma Yöntemi En Az Maliyet Yöntemi

143 Histogram Tekniği

144 Gelir Oranı Karşılaştırma Tekniği

145 Gelir Oranı Karşılaştırma Tekniği

146 Gelir Oranı Karşılaştırma Tekniği

147 Gelir Oranı Karşılaştırma Tekniği

148

149 Ağırlıklandırma Yöntemi

150 Matematiksel Modelleme

151 Örnek Xa(2,8), Xb(17,7), Xc(8,3), Xd(5,1), Xe(2,2)

152 Kapasite Planlama Belirli bir zamandaki üretim miktarı Yeni bir tesis kurulmadan önce verilmesi gereken önemli stratejik kararlardan biridir. Birden fazla ürün üreten bir tesislerde kapasite belirlemek zordur.

153 Kapasite Planlama

154 Kapasite Planlama Kapasite kullanım oranı (Atölye Etkinliği)=FK/PK Atölyenin Verimi=FK/TK

155 Malzeme Gereksinim Planlaması (Meterials Requirement Planning :MRP) Malzeme Gereksinim Planlama Hammaddeler İşlenmiş endüstriyel ürünler (Yarı mamul veya ana ürünler) Yardımcı maddeler (Boya, katkı maddeleri, ambalaj malzemeleri) Tesis kullanım malzemeleri (temizlik malzemeleri, yağlar, bor yağı) Yardımcı kullanım kaynakları ( Elektrik, gaz, su, akaryakıt)

156 Süreç Tasarımı Süreç tasarımı; Süreç tasarımında şu sorulara yanıt aranır Üretilmesi düşünülen ürünün özellikleri Çıktı Miktarı Donanım veya teknoloji ihtiyacı Maliyet Süreç emeğe, sermaye ya da teknolojiye mi bağlı olacak?

157 Süreç Tasarımı Süreç tasarımı; Süreç tasarımında şu sorulara yanıt aranır Üretilmesi düşünülen ürünün özellikleri Çıktı Miktarı Donanım veya teknoloji ihtiyacı Maliyet Süreç emeğe, sermaye ya da teknolojiye mi bağlı olacak?

158 Süreç Tasarımı Süreç Tasarım Modelleri Ürüne dayalı Sürece dayalı Grup teknolojisi

159 Sürece Dayalı Süreç Tasarımı

160 Grup Teknolojisine Dayalı Süreç Tasarımı Sistemde benzer parçalar belirli hücrelerde toplanır ve hücrelerde toplanan makinalar ve işçiler tarafından işlenir.

161 İşyeri Düzenleme İş Yeri Düzenleme; Amaç: Maliyeti Düşürmek Toplam üretim süresini azaltmak Malzeme taşıma mesafesini ve süresini azaltmak Bekleme sürelerini azaltmak Mekan, tesisler ve işgücünden azami yararlanma Planlamayı kolaylaştırmak İş güvenliğini sağlamak Malzeme ve insan hareketlerinin basitleşmesi

162 İşyeri Düzenleme Nedenleri Yeni bir tesisin kurulması Yeni bir alana veya binaya taşınması Yeni bir ürün tasarımı/süreç tasarım değişikliği Yeni tesis/makine alımları Ergonomik çalışma koşulları İş güvenliği önlemleri İş yeri alanından optimum yararlanma

163 İşyeri Düzenlemeyi Etkileyen Faktörler 1. Malzeme: Hammadde, işlenen ürün, bitmiş ürün, yardımcı malzeme, bakım malzemeleri Ürünün biçimi ve özelliği Malzemenin fiziksel ve kimyasal hareketliliği Ürün veya malzemenin miktarı ve türü Bileşen parçaları veya malzemeleri

164 İşyeri Düzenlemeyi Etkileyen Faktörler 2. Makina Faktörü Makina, donanım ve takımın biçimi Kullanılan üretim yöntemi Makine kullanımı Makine ve Yönteme ilişkin ihtiyaçlar

165 İşyeri Düzenlemeyi Etkileyen Faktörler 3. İnsan Faktörü İş güvenliği ve çalışma koşulları İş gücü türü Diğer özellikler (Ücret, psikolojik durum gibi)

166 İşyeri Düzenlemeyi Etkileyen Faktörler 4. Hareket Faktörü İş akış türü Hareket alanı Taşıma yöntemi Taşıma donanımı

167 İşyeri düzenleme 5. Bekleme (Stoklama) Faktörü Stok bölgelerinin yerleşimi Stoklama yöntemi Stoklama süresi

168 İşyeri düzenleme 6. Hizmet Faktörü İnsana ilişkin hizmetler (Sağlık, yemekhane, ısıtma, soğutma, tuvalet, park alanı, ışıklandırma, bürolar) Malzemeye ilişkin hizmetler (Kalite kontrol, üretim kontrolü, diğer kontrol, taşıma) Makineye ilişkin hizmetler (Bakım, onarım)

169 İş Akış Tipleri Yatay İş Akış Tipleri

170 İş Akış Tipleri Düşey Temel İş Akış Tipleri

171 Bir Elektrik Motoru Montaj Hattından İş Akışı

172 İşyeri Düzenleme Türleri Prosese (sürece) göre yerleştirme

173 İşyeri Düzenleme Türleri Ürüne göre yerleştirme Sabit Konumlu Yerleştirme

174 İş Merkezi Alanı Malzeme alanı: İşlem öncesi veya sonrası tezgahın önünde malzemelerin beklediği alan Stok alanı: Hammadde veya ürünün beklediği alan Koridor alanı: Taşıma araçlarının hareket ettiği veya beklediği alan Yardımcı hizmet alanları: Takımın bilendiği, bakım yerleri gibi alanlardır Serbest alanlar: İş merkezleriyle duvar ve kolonlar arasında bırakılan alanlardır Büro alanları: Yönetici alanları, muhasebe, satın alma, toplantı alanları gibi hizmet birimlerinin kapladığı alanlardır Personel ihtiyaç alanları: Personelin ihtiyaç duyduğu yemekhane, dinlenme, soyunma, park alanı, banyo ve WC gibi alanlar

175

176

177

178 Makine Sayıları