Dünya Döndükçe. Ruby Bridges

Transkript

1 Dünya Döndükçe Sabriye Afl r Devrime giden küçük ad mlar: Ruby Bridges nsanlar n derilerinin rengine göre yarg land 1960 lar n ABD sinde, Yüksek Mahkeme devrim niteli inde bir kararla, siyahlar n ayr mc l a maruz kalmalar n n yasal dayana n ortadan kald rm flt. Eflit yurttafll k mücadelesinde bu devrimi hayata geçirmenin sorumlulu u ise 6 yafl ndaki küçük bir k z n omuzlar ndayd da tarihin en utanç verici kararlar ndan birine, Ayr Ama Eflit (Separate But Equal) düzenlemesine imza atan ABD Yüksek Mahkemesi, farkl rklara farkl mekânlarda hizmet verilmesini uygun bulmufltu. Ayr mc l k dönemini bafllatan bu karardan sonra siyahlar, beyaz Amerikal larla ayn okullarda okuyamad klar, ayn sosyal alanlardan faydalanamad klar, otobüslerde Beyazlar n okuluna giden ilk siyah çocuk bile yerlerinin ayr flt r ld, kulland klar lavabolar n bile beyazlar nkinden farkl tutuldu u sanc l y llar geçirdiler. Bu durum, yaflam n her alan nda ikinci s n f insan olarak hissetmelerinin yan nda, s kl kla ezilmeleri ve alaya al nmalar n da beraberinde getirdi. Irkç l n en yayg n oldu u Üstteki resim: Sanatç Norman Rockwell in, Ruby nin güvenlik görevlileri aras nda William Frantz a do ru yürüyüflünü yans tt ünlü eseri. 111

2 ABD Yüksek Mahkemesi nin Brown v. Board of Education Davas ndaki karar May s 1954 tarihli gazetelerde. 112 bu dönemde, çocu unun bir kamu okuluna kabul edilmemesi üzerine dava açan bir velinin itiraz n (Brown v. Board of Education Davas ) görüflen Yüksek Mahkeme, 1954 y l nda, yaklafl k 60 y l önce kendisinin oluflturdu u Ayr Ama Eflit düzenlemesinin ABD Anayasas na ayk r oldu- una hükmetti. Ayr mc l n en önemli yasal dayana böylelikle yerle bir oldu ve siyahlar n yurttafll k haklar na kavuflma mücadelesinde kritik bir efli e gelindi. Afroamerikan sivil haklar hareketinin, tüm yurttafllar n eflit olmas gerekti ini savundu u ve 1964 teki Sivil Haklar Yasas ile 1965 teki Oy Hakk Yasas yla rkç l n yasal olarak sonland r lmas na giden bu 11 y ll k mücadele döneminde, bu hareketin en az Du Bois, Malcolm X, Martin Luther King ve Rosa Parks kadar önemli bir baflka kahraman ve öncüsü daha vard : Ruby Bridges TÜM S YAH ÇOCUKLAR Ç N Brown v. Board of Education Davas n n görüldü ü y l, Missisippi de dünyaya gelen Ruby Nell Bridges, Abon ve Lucille Bridges çiftinin en büyük çocuklar yd. Babas n n yeni bir ifl bulmas üzerine tafl nd klar New Orleans ta, kilise ve anaokuluna devam eden Ruby Nell Bridges, o günleri flöyle anlat yor: Mahkemenin karar ndan sonra, New Orleans taki kamu okullar rk ayr m na son vermek zorunda kalm fllard y l n n bahar aylar nda, anaokulundaki di er siyah çocuklarla birlikte, Eylül de karma okula kimin gidece inin belirlendi i bir teste girdik. O yaz, ailem testi geçti imi ve birinci s n fa bafllamak üzere William Frantz Devlet Okulu na kay t için seçildi imi ö rendi. Annem için mesele yoktu ama babam Bafl m za ifl al yoruz diye tedirgindi. Hiçbir fleyin de iflmeyece ini ve siyahlarla beyazlar n asla eflit muamele görmeyeceklerini düflünüyordu. Annemse benim gelecekte iyi bir mesle e sahip olabilmem için, bu yeni okulun daha iyi bir e itim imkan sunaca na

3 inan yordu. Sonunda annem babam, riskli olmas na ra men, yaln zca kendi çocuklar için de il, tüm siyah çocuklar için bu ad m atmalar gerekti i konusunda ikna etti. BD MART 2015 Ruby korumalar eflli inde okuluna gidiyor. BEYAZLARIN OKULUNA G DEN LK S YAH ÇOCUK 14 Kas m 1960 Pazartesi, New Orleans taki siyah çocuklar n, beyaz çocuklarla ayn okula bafllamalar n n ilk günüydü. Devlet okullar na gitmeleri için seçilen 6 siyah çocuk vard. kisi eski okullar nda devam etmek istediler, di er üçü de McDonough a gideceklerdi. William Frantz Devlet Okulu yolunda Ruby Bridges yaln zd : 14 Kas m sabah, federal güvenlik görevlileri annemi ve beni befl blok ilerideki William Frantz a götürdüler. Arabadaki güvenlik görevlilerinden birisi, okula vard m zda iki görevlinin önümde, iki görevlinin arkamda yürüyerek beni koruyacaklar n söyledi. Okula var nca annem, Korkma dedi. D flar da baz üzgün insanlar olabilir ama ben yan nda olaca m. Arabadan indi imizde, insanlar ba rmaya ve yumruklar n sallamaya bafllad lar. Annemin elini tuttum ve kalabal n aras ndan ilerleyen güvenlik görevlilerini okulun merdivenlerine Ruby okulunda protestolarla karfl land

4 kadar takip ettim. Bütün günü, müdürün odas nda oturarak geçirdik. Pencereden, bizi iflaret edip ba rarak çocuklar n okul binas ndan ç karan beyaz aileleri görüyordum. O kargaflada, s n fa gitmem mümkün olmam flt. OKULDA TEK BAfiINA... 6 yafl ndaki Ruby Bridges in, New Orleans ta o güne dek yaln zca beyazlar n gidebildi i William Frantz Devlet Okulu ndaki ilk günü olayl geçmiflti. Ertesi gün güvenlik görevlileri yine Ruby ve annesini okula götürdüler. Okulun önünde toplanan k zg n kalabal a bakmamaya çal flan Ruby nin ilgisini tuhaf bir durum çekti: Birisi, tabut içindeki bir siyah bebe i elinde tutuyordu ve bu beni, bize ba r p ça ran insanlardan daha çok korkutmufltu. Genç bir beyaz kad n okul binas n n önünde bizi karfl lad. Gülümseyerek Günayd n Ruby Nell dedi. Hofl geldin, ben senin yeni ö retmenin Bayan Henry. yi birine benziyordu ama daha önce hiç beyaz bir ö retmenim olmad için ne hissedece imi bilemiyordum. Hiçbir ö retmen, Ruby nin ö retmeni olmaya s cak bakmam fl, ikinci gün Boston dan gelen Barbara Henry ise, Ruby nin ö retmeni olmay kabul etmiflti. Bayan Henry, tüm beyaz aileler çocuklar n okuldan ald klar için bombofl kalm fl s n flardan birine götürdü ü Ruby e, bir s ra seçmesini söyledi ve alfabeyi ö retmeye bafllad. Üçüncü gün ise, annesi Ruby e onunla okula gidemeyece ini söyledi. Çünkü çal flmak ve Ruby ile kardefllerine bakmak zorundayd. Ruby e, korktu- unda dua etmesini de ö ütledi: Okula giderken dua etmeye böyle bafllad m. Ba ran insanlar bana dokunacak gibi de illerdi. Duam benim koruyucumdu. Öfkeli kalabal - n aras ndan yürüyerek geçtikten sonra Bayan Henry i görmek mutluluk vericiydi. Beni kucaklad ve büyük ö retmen masas yerine yan bafl mda oturarak ders anlatmaya devam etti. Günler boyunca, s n fta yaln zca ben ve Bayan Henry ders yapt k. 114 Ruby okulundaki ilk günlerinde PROTESTOCU- LAR DA YOK- TU, GÜVENL K GÖREVL LER DE Bu s rada sokak protestolar artm fl, flehrin her yerinde ayaklanmalar bafllam flt. Ailesi Ruby i korumaya çal fl yordu ama

5 Amerikan Baflkan Barack Obama da, Ruby Bridges Hall un kendisini 15 Temmuz 2011 deki ziyaretinde, Oval Ofis te sergilenen tablonun önünde. bafllar na gelen sorunlar n, Ruby nin o okula gitmesinden kaynakland n da biliyorlard. Ruby nin babas iflten at ld. Al flverifl yapt klar bakkal n beyaz sahipleri, bir daha dükkanlar na gelmemelerini söyledi. Mississippi deki büyükanne ve büyükbaba bile zarar görüyordu. Çiftçilik yapt klar topraklar n sahipleri, onlar tafl nmaya zorlad. Haberlerde Ruby nin ad n duyan, ülkenin dört bir yan ndan insanlar, mektuplar ve ba fllar gönderiyorlard : Bir komflumuz babama ifl buldu. Bizim için bebek bak c l yapan, evimizi protestoculardan korumak için göz kulak olanlar ve ben okula giderken araban n arkas ndan bizi izleyen destekçiler de vard. Ailem, arkadafllar ve komflular m z n deste i olmasa katlanamazlard. Ve ben de Bayan Henry olmasa, o y l atlatamazd m. Yaln zca ikimizin oldu u o s n fta, o yan mdayken, d flar da olup biteni unutmay baflard m. Bana, entegrasyonu ve buna baz lar n n neden karfl oldu unu aç klad n hat rl yorum. Bir kez belirli bir flekilde yaflamaya al flm fl insanlar n de iflmesi kolay de ildir demiflti Bayan Henry. Baz - lar daha iyisini bilmiyorlar ve onlar korkuyorlar. Ama herkes böyle de il. Yaln zca alt yafl nda olmama ra men, ne demek istedi ini anlam flt m. Gün geçtikçe okulun önündeki protestocular n say s azald. Ve Ruby ertesi y l okula devam etti inde, her fleyin bambaflka Barbara Henry 115

6 Ruby Bridges in kurdu u Ruby Bridges Foundation isimli vak f, e itim ve rkç l kla mücadele alan nda çal flmalar yap yor. oldu unu gördü. Art k protestocular da yoktu, güvenlik görevlileri de Beyaz ö renciler okullar na dönmüfllerdi ve üstelik siyah çocuklar da William Frantz a geliyorlard. lkö retim okulunu bitiren Ruby, yine karma bir liseden de mezun oldu ve ard ndan da turizm e itimi ald. 15 y l boyunca turizmci olarak çal flt, evlendi ve dört erkek çocu u annesi oldu. ayan Henry ile geçirdi i Bo bir y lda ö rendi i ve Martin Luther King in hepimize ö retmeye çal fl-t, nsanlar derilerinin rengine göre yarg lamay n dersini hiç akl ndan ç karmayan Ruby Bridges Hall, y llar sonra yeniden bir araya geldi i ilk ö retmeni Barbara Henry ile birlikte söylefliler yap yor. Yaflam n ve yaflad klar - n, çocuklarla paylaflan Ruby Bridges Hall, geçmiflin derslerinden bugün neler ö renebilece imizi anlat yor. Kurdu u Ruby Bridges Foundation isimli vak fla da, yoksulluk, rkç l k ve e itim eflitsizli i konular nda mücadelesini sürdürüyor. sabriyeasir@butundunya.com.tr B LGELERDEN SÖZLER "Adaletsizli i engelleyecek gücünüzün olmad zamanlar olabilir. Fakat itiraz etmeyi beceremedi iniz bir zaman asla olmamal!" Elie Wiesel "E er di er insanlardan benim için birfleyler yapmalar n bekleseydim hiç birfley yapamazd m." Isaac Newton "Kendi kendinin efendisi olmayan bir kimse özgür de ildir." Claudius 116