DOKU GENİŞLETİCİ UYGULAMALARININ KOMPLİKASYONLARI

Transkript

1 DOKU GENİŞLETİCİ UYGULAMALARININ KOMPLİKASYONLARI Erhan ŞAFAK, Murat TEZCAN, Ramazan KAHVECİ, Selçuk AKIN, M esut ÖZCAN Uludağ üniversiteni Tıp Fakültesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilİm Dalı, Görükte, Bursa ÖZET Rekonstrüktif cerrahi izlemlerde en önemli sınırlayıcı, faktör; yeterli yumuşak dokunun olmamasıdır. Fakat son 20 yılda doku genişleticilerin artan kullanımıyla birlikte bu sınırlamayı ortadan kaldırmak için önemli bir adım atılmıştır. Kliniğimizde son 3 yıl içinde 39 olguda doku genişleticiler kullanılarak onarım yapıldı. Skalp rekonstrüksiyonu yapılan 11 olgudan 2'sinde, yüz ve boyun bölgesine uygulama yapılan 5 olgudan 4'ünde, kulak rekonstrüksiyonu yapılan 4 olgudan 2'sinde, alt ekstremite rekonstrüksiyonu yapılan 4 olgudan 3'ünde ve üst ekstremite rekonstrüksiyonu yapılan 9 olgudan 3'ünde komplikasyon görüldü. İki göğüs uygulaması ve 4 gövde uygulam asında ise herhangi bir komplikasyona rastlanmadı. Bu olgulara dayanarak doku genişleticilerin en güvenli olarak skalp, gövde ve meme rekonstrüksiyonu için kullanılabilecğği izlenimi edinilmiştir. A n ahtar K elim eler : Doku genişleticiler, Doku genişleticilerin komplikasyonları SUMMARY The most restrictive factor in reconstructive surgery, is not having adeguate soft tissue to cover the defects. But in the last twenty years, with the increasing usage of tissue expanders, a greai improvement has been achived to overcome this problem. In the last three years, we have used tissue expanders in 39 cases in different areas. W e have complications in 2 of 11 patients in scalp area, 4 of 5 patients in face and nech region, 2 of 4 patients in ear reconstructions, 3 of 4 patients in lower extremity, and 3 of 9 patients in upper ext.rem.ity reconstructions and ive have no complications in 2 breast and 4 trunk reconstructions. According to our findings, it seems that the most successful results are achived by applying the tissue expanders on scalp, breast and trunk areas. Key Words: Tissue expanders, Complications GİRİŞ Doku genişlemesi, ham ilelikte abdom ende veya pubertal dönem de m em ede olduğu gibi vücutta norm alde gözlenen bir süreçtir yılında N eum ann'm kulak rekonstrüksiyonu için kullandığı ilk şişebilen kauçuk balondan s o n ra 1 u n u tu lan ve 1976 yılında R adovan tarafın d an tek rar gündem e getirilen doku genişletilm esi tekniği üzerinde son 20 yılda birçok klinik ve deneysel araştırm a yapılmıştır 2-7,i2,ı:y Bu araştırm aların ışığında ve gelişen im p la n t te k n o lo jis i s a y e s in d e d o k u genişletilm esi rek o n strü k tif cerrah id e tem el tek n ik lerd en b iri halin e gelm iştir. Klasik anlam daki fleplerin veya deri greftinin uygun olmadığı veya estetik olmayan sonuçlar vereceği d ü şü n ü len o lg u lard a doku genişletilm esi; ameliyatın kolay olması, don ör saha def ekti ve ek skar bırakm am ası; genişletilm iş cildin ilerletildiği alana renk ve kalite olarak iyi uyum sağlaması gibi avantajları gözönüne alındığında, iyi bir alternatiftir. Bu makalede kliniğimizdeki doku genişletici uygulam aları; am eliyat tekniği, sonuçlar ve k o m p lik a s y o n la r g ö z ö n ü n e a lın a r a k incelenm iştir. GEREÇ ve YÖNTEM yılları arasında kliniğimizde doku genişleticiler, 2 olguda m em e, 4 olguda gövde, * Bu makalenin bir bolümü Şubat 1995'te Kastamonu İlgaz'da düzenlenen 'Doku Genişleticiler' Sempozyumu nda sunulmuştur. Geliş Tarihi : 29, Kabul Tarihi :

2 DOKU GENİŞLETİCİ UYGUIAMALARININ KOMPLİKASYONLARI Şekil 1: Sağ temporal bölgede travmatik kötü skar ve alopesisi olan 30 yaşındaki bayan basta, operasyon öncesi görünümü. Şekil 2: Aynı olgunun operasyondan 6 ay sonraki görünümü. Hastaya bundan sonra kulak rekonstrüksiyou yapılacaktır. Şekii 4: Meme Ca nedeni ile sağ mastektomi yapılan 45 yaşındaki bayan hastanın operasyon öncesi görünümü. Şekli 3 : Sağ kulakta microtia rekonstrüksiyonu için doku genişletici yerleştirilen ve komplikasyon olarak genişleticinin açığa çıkması görülen 7 yaşındaki bayan hasta. 4 olguda kulak, 4 olguda alt ckstrem ite, 5 olguda yüz-boyun bölgesi, 9 olguda üst e k s tr e m ite ve 11 o lg u d a s k a lp rekonstrüksiyonunda olmak üzere, 23'ü kadın, 16'sı erkek toplam 39 olguda kullanılmıştır (Şekil 1 13). Bu olgularda etiyolojik faktörler; 12 olguda travm a, 17 olguda yanık sk an, 3 olguda doğum sal kulak anom alisi, 2 olguda m em e k an seri, 3 o lguda en fek sio n a bağlı cilt lezyonları, 1 olguda doğum sal dev nevüs, 1 86

3 Türk Plast Cer Derg (1996) Cilt: -4, Sayı: 2 Şekil 5 : Aynı hastanın operasyondan 6 ay sonraki görünümü. Şekil 6: Sağ antekübital bölgede yanık skarı nedeni ile doku genişletici yerleştirilerek tedavi edilen 16 yaşındaki bayan hastanın operasyon öncesi görünümü. Şekil 7: Aynı hastanın operasyondan 3 ay sonraki görünümü. Şekil 8: Trafik kazasına bağlı skaipte yumuşak doku defekti olan ve daha önce bu defeklleri greftlenen 40 yaşındaki erkek hastanın operasyon öncesi görünümü. Şekil 9: Aynı hastanın 2. operasyondan hemen önceki görünümü. Şekil 10: Yine aynı hastanın operasyondan 2 yıl sonraki görünümü. olguda ise sindaktili idi. O lguların yaşları 6 ila 62 arasındaydı. Tüm olgularda benzer cerrahi teknikler uygulandı. Lezyonun genişliğinden daha büyük bir taban çapm a sahip genişleticiler tercih edildi. Tüm olgular genel anestezi atında am eliyat edildi. L ezyonun h em en k enarından yapılan bir insizyonla cilt ve subkutan dokunun altında doku genişleticinin taban genişliğinden daha büyük bir cep hazırlanarak, doku geşiletici buraya yerleştirildi. Şişirme balonu için yine aynı in sizy o n d an g irilere k g e n işleticin in uzağında uygun b ir yerde başka b ir cep h azırlan d ı. 3 o lguda ise ek stcrn al p o rt 87

4 DOKU GENİŞLETİCİ UYGULAMALARININ KOMPLİKASYONLARI Şekil 12: Aynı hastanın 2. operasyondan hemen önceki görünümü. Tablo 1: Doku genişletici uygulanan hastalar U vgtılanan Bölge Hasta Sayısı Erkek Kadın Ortalama Yaş Kul lan il an D ûku Genişletici Sayısı Skalp M etne Y üz ve boyun K ulak G övde Ali ckslreınite Üst ekstremi tc Toplam Şekil 13: Yine aynı hastanın operasyondan 1 yıl sonraki görünümü. kullanıldı. Kanam a kontrolünü takiben gerekli g ö rü len o lg u lard a kap alı d ren aj sistem i uygulandı, 4 /0 emilebilen dikişlerle derin fasya ve cilt altı dokusu sürüre edildi, takiben cilt 4 /0 naylon dikişlerle kapatıldı, ameliyat bitim inde genişletici h acm in in % 10'u k ad ar serum fizyolojik ile şişirildi. Ameliyat sonrası dönem de 1 hafta süreyle a n tib iy o tik k u lla n ıld ı. H e m a to m veya enfeksiyon gelişen olgularda bu süre uzatıldı. D ikişler uygulam a b ö lg esin e göre uygun zam anda alındı ve 2. hafta sonunda şişirme işlem ine başlandı. Şişirm e haftalık aralarla yapıldı. G e rek li b o y u tla rd a d o k u elde edildiğinde işlem e son verildi. Genişletilm iş doku ilerletm e, rotasyon veya transpozisyon flebi şeklinde kullanılarak defekt kapatıldı. Gerekli olgularda genişletilen dokunun altına kapalı drenaj sistemi uygulandı. B U L G U L A R K liniğim izde d o k u genişletici uygulam a Tablo 2: Doku genişletici Komplikasyonları Komplikasyonlar ' Uygulama Alanlarına Göre Komplikasyon Görülen Olgu Sayısı Skalp Meme Yliz ve Kulak Gövde Alt Üst Boyun Ekstremi te Ekstremite Yetersiz Genişleme Enfeksiyon Ham lem 1 i Cilt nekrozu ve doku genişleticinin açığa çıkması, Toplam Toplum alanları; m em e, skalp, yüz ve boyun, kulak, gövde, alt ve üst ekstrem ite olarak sınıflandı. K o m p lik asy o n lar ise y etersiz g en işlem e, enfeksiyon, hem atom, cilt nekrozu ve doku genişleticinin açığa çıkması şeklinde gözlendi.' Uygulama bölgelerine göre doku genişletici uygulamaları incelendiğinde aşağıdaki sonuçlar elde edilm iştir (Tablo 1 ve 2). Skalp bölgesi uygulam aları; 11 olguda toplam 25 doku genişletici kullanılarak doku 88

5 Türk Plast Cer Deı-g (1996) Cilt: 4, Sayı: 2 onanını yapıldı. Etiyolojik faktörler; 5 olguda yanık skarı, 4 olguda travm a, 2 olguda enfeksiyona bağlı alo p esi idi. 1 olguda enfeksiyon ve 1 olguda cilt nekrozun bağlı açığa çıkma gözlendi. M em e u y g u lam aları; m em e k a n se ri nedeniyle m astekom i yapılan 2 olguda doku genişleticiler ve kalıcı im plant kullanılarak onarım yapıldı. Toplam 2 adet doku genişletici kullanıldı. Kom plikasyon gözlenm edi. Yüz-boyun bölgesi uygulaıııalan; 5 olguda toplam 10 doku genişletici kullanıldı. Etyolojik faktörler; 3 olguda travma, 1 olguda yanık skarı, 1 olguda enfeksiyona bağlı cilt skarı idi. 3 olguda cilt nekrozu ve buna bağlı olarak doku genişleticinin açığa çıkması, 1 olguda ise yetersiz genişlem e saptandı. Kulak uygulam aları; 4 olguda toplam 4 doku genişletici ile onarım yapıldı. 3 olguda etyolojik faktör doğumsal kulak anomalisi iken 1 olguda travm a İdi. Uygulam a sırasında 2 olguda cilt nekrozu ve buna bağlı olarak doku g e n iş le tic in in açığ a çık m ası ş e k lin d e kom plikasyon gözlendi. Gövde uygulamaları; 4 olguda toplam 10 doku genişletici kullanılarak onarım yapıldı, etyolojik faktör; 3 olguda yanık skarı iken 1 o lg u d a ise d o ğ u m sal dev n evüs idi. Kom plikasyona rastlanm adı. Alt ekstrem ite uygulam aları; 4 olguda toplam 6 doku genişletici kullanıldı. Etyolojik faktör; 1 olguda yanık skarı, 3 olguda da travma idi. 1 olguda enfeksiyon, 1 olguda lıem atom ve 1 olguda cilt nekrozu ve buna bağlı olarak doku genişleticinin açığa çıkması saptandı. Ü st ek strem ite uygulam aları; 9 olguda toplam 14 doku genişletici ile onarım yapıldı. 7 olguda etyolojik faktör yamk skarı iken 1 olguda travm a, 1 olguda sindaktili idi. O lgulardan 2'sinde cilt nekrozu ve doku genişleticinin açığa çıkması, 1 olguda da aynı kom plikasyona ek olarak enfeksiyon gözlendi. TARTIŞMA O lgular ve sonuçları incelendiğinde en az kom plikasyon o ra n ın ın skalp, m em e, ve gövdede o ld u ğ u sa p ta n m ıştır (T ablo 2). B aş-boyun bölgesi, kulak, ve ek strem ite u y g u lam aların d a ise d iğ er araştırıc ıla rın sonuçlarına uygun olarak yüksek komplikasyon oranlarına rastlanm ıştır Bu bölgelerde doku genişletici kullanım ı iyi endikasyon konulan olgularda yapılmalı, doku genişleticiler uygun şekle, hacime ve lezyon boyutundan daha geniş ta b a n b o y u tu n a sah ip o lacak şek ild e seçilmelidir. Doku genişleticinin yerleştirileceği cep ise doku genişleticinin taban boyutundan daha geniş olm alıdır n. Enfeksiyon gelişen olgularda doku genişleticinin çıkarılm ası ve enfeksiyon düzeldikten sonra istenirse tekrar doku genişletici yerleştirilm esi, lıem atom gelişen olgularda antibiyotik tedavisine devam edilm esi ve lıem atom un boşaltılm ası en iyi çö zü m d ü r. C iltte d o laşım so ru n u olan olgularda şişirmeye ara verilmeli, bir m iktar sıvı geri alınm alı, dolaşım d ü zeld ik ten so n ra uygulamaya devam edilm elidir. SONUÇ D eğ işik b ö lg e le re d o k u g e n işle tic i uygulanan 39 olgudaki sonuçlar incelendiğinde, en güvenli bölgelerin skalp, m em e ve gövde olduğu görülm ektedir. K om plikasyon oranı yüksek olan diğer bölgelere uygulam ada ise; en d ik asy o n iyi k o n u lm alı, g en işleticin in seçim ine ve cerrahi teknik konularına azami özen gösterilm elidir. Dr. Erhan Şafak Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik ve Rekorıstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı, Görükle, Bursa KAYNAKLAR 1. Neumann, C.G.: The expaırsion of an area of skin by progressive distention of a subcutaneous ballon, Plast. Reconstr, Surg. 19:124, Radovan, C.: B reasl re c o n stru c tio n af ter masteetomy using the tem porary cxpander. Plast. Reconstr. Surg. 69:195, A ustad, E,D., and Rose, Gregory, L.: A self inflating tissue expander. Plast. Reconstr. Surg, 70:588, Dickson, W.A., Sharpe, D.T. and Jackson, I.T.: Experience with an external valve in snıall volüme tissue expanders. Br. J. Plast. Surg. 41:373, Zoltie, N., Chapm an, P. and Joss, G.: Tissue expansion: a unit review of non-scalp, non-breast expansion and flaps for surgical correction of m al e p a tte rn baldness. Br. J. Plast. Surg. 43:325, N oıdstrom, R.: lissu e expansion and flaps for 89

6 DOKU GENİŞLETİCİ UYGULAMALARININ KOMPLİKASYONLARI surgical correcüon of malc pattern baldness. Br, J. Plast. Surg. 41:154, S asaki, G o rd o n, II,, P an g C ho, Y.; Pathophysiology of skin flaps raised on expanded pig skin. Plast. Reconstr. Surg. 74:59, M anders, E.K., Oaks, T.c., Au, U.K., W onhg, R.K.M., Furrey, J.A., Davis, T.S. and Gralıam, W.P.: Soft lissue expansion in the low er extremities. Plast, Reconstr. Surg. 81:208, Antoııyshyn, O., Gruss,J.S., Mackimıon, S.E. and Zuker, R,: Complications of soft tissue expansion. Br. J. Plast. Surg. 41:239, A ntonyshyn, O., G russ, J.S., Zuker, R. and M ackinnon, S.E.: Tissue expansioıı in lıead and ııeck reconstruction. Plast. R econstr. Surg. 11:31, Joss, G.S., Zoltic, N C lıapm an, P.: Tissue expansion technique and the transposition Hap. Br. J. Plast. Surg. 43: 328, Uysal, A., K aracaoğlan, N.: Baş ve boyun defektlerinin o n an m m d a doku genişletilm esi uygulamalarımı/.. T ürk Plast. Cer. Derg. 3:95, Özgür, F., Kocabalkan, O, Mavili E., Erk, Y., Gürsü, G.: Doku genişleticileri; 6 yıllık klinik d en eyim lerim iz. T ü rk Plast. C er. D erg, 1:110,