MERCAN ENERJİ ÜRETİM TİC. VE SAN. A.Ş.

Transkript

1 TİC. VE SAN. A.Ş. TAGAR REGÜLATÖRÜ VE HİDROELEKTRİK ENERJİ SANTRALI ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ RAPORU NİHAİ TUNCELİ İLİ, ÇEMİŞGEZEK İLÇESİ, TAGAR ÇAYI Gökkuşağı Mah Cad Sok. No:8/23 Cevizlidere/Çankaya/ANKARA Tel: +90 (312) Faks: +90 (312) ANKARA-EKİM/2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE MERCAN ENERJİ ÜRETİM Rüstempaşa Mah. Kazım Karabekir Cad. No:66 ELAZIĞ +90 (424) (424) TAGAR REGÜLATÖRÜ VE HİDROELEKTRİK ENERJİ SANTRALI PROJESI YATIRIM BEDELİ: ,198 TL TUNCELİ İLİ, ÇEMİŞGEZEK İLÇESİ, TAGAR ÇAYI SANTRAL Koord. Sırası: Sağa Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM ZON: 37 T DOM: 39 Ölçek Faktörü: 6 Derece Koord. Sırası: Enlem Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik ZON: - DOM: - Ölçek Faktörü: - Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam S : S : S : S : S : S : S : S : İLETİM TÜNELİ Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ :

3 İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İ : İLETİM KANALI Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam K : K : K : K : K : K : K : K : K : K : K : K : YÜKLEME HAVUZU Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Bo lam Y : Y : Y : Y : Y : Y : Y : Y : CEBRİ BORU Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam C : C : C : C : C : C : REGÜLATÖR Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam R : R : R : R : R : R : R : R : ŞANTİYE TESİSİ Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:B ylam Ş : Ş : Ş : Ş : Ş : Ş : Ş : Ş : KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANI(ALTERNATİF-I) Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANI(ALTERNATİF-II) Nokta Sağa:Yuka ı Nokta Enlem:Boylam

4 PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ VE SEKTÖRÜ ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANI(ALTERNATİF-III) Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANI(ALTERNATİF-IV) Nokta Sağa:Yukarı Nokta Enlem:Boylam ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : ALT : tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği (Değişiklik: tarih ve sayılı Resmi Gazete), Madde 7-(1) b) Seçme Eleme Kriterlerine tabi olup "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir" kararı verilen projelere, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması zorunludur. hükmü kapsamında yer almaktadır. NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADRESİ, TELEFON ENPARK ÇEVRE ENERJİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ DANIŞMANLIK VE MÜŞAVİRLİK LTD. ŞTİ. Gökkuşağı Mahallesi Cadde Sokak No: 8/23 Cevizlidere Çankaya/Ankara Tel: +90 (312) Faks:+90 (312)

5 VE FAKS NUMARALARI YETERLİK BELGESİ NUMARASI, TARİHİ RAPORUN SUNUM TARİHİ 222 / EKİM/2013

6 İÇİNDEKİLER LİSTESİ İÇİNDEKİLER LİSTESİ... i TABLOLAR DİZİNİ... x ŞEKİLLER DİZİNİ... xii EKLER DİZİNİ... xiv PROJENİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE AMACI BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Projenin Yeri II.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları, Bu Kaynakların Nereden Temin Edileceği III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Proje Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin Zaruri Olan ve Proje Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Planlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Projeleri III.6. Faaliyetin etki alanı içinde kalan yerleşim birimlerine ait bilgilerin verilmesi. Kamulaştırma, yeniden yerleşimin nasıl yapılacağı, kamulaştırma kapsamında halkı bilgilendirme yöntemlerine ilişkin bilgi III.7. Diğer Hususlar BÖLÜM IV: PROJE KAPSAMINDA ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Harita Üzerinde Gösterilecek) IV.2. Etki Alanı İçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı IV.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler IV.2.2. Jeolojik Özellikler i

7 IV Bölgesel jeoloji, sahanın 1/ ölçekli genel jeoloji haritası, stratigrafik kolon kesitleri IV Proje Alanı Jeolojisi, İnceleme Alanına Ait Büyük Ölçekli (1/5.000 ya da Varsa 1/1.000 Ölçekli) Jeoloji Haritası ile Proje Kapsamındaki Ünitelerin Kesitleri, Harita Ölçekleri ve Lejantları Metindekine Uygun Olmalı, Yapılan Büyütme ya da Küçültmeler Çizgisel Ölçekte Gösterilmeli, Jeolojik Harita ve Kesitlerin Harita Alma Tekniğine Uygun Olarak Hazırlanması Jeolojik Bilgilerin Formata Uygun Olarak Detaylandırılması) IV Kitle Hareketleri (Heyelan/Moloz Akması), Duyarlılık Analizi, Heyelan Risk Haritası, Heyelan Yağış İlişkisi IV Proje Sınırları İçindeki Alan İçin Yamaç Stabilitesi, Yamaçlardaki Kayma Hareketlerini Gösteren Harita, Kayma Analizi (Hafriyat Atığı Olması Durumunda Da Uygulanmalıdır) IV Depremsellik Ve Doğal Afet Potansiyeli IV Jeoteknik Etüt Raporu (Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Detaylı Jeoteknik Etütleri) IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikler (Yer Altı Su Seviyeleri; Halen Mevcut Her Türlü Keson, Derin, Artezyen vb. Kuyu; Emniyetli Çekim Değeri; Suyun Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik Özellikleri; Yeraltı Suyunun Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Debileri, Proje Alanına Mesafeleri) IV.2.4. Hidrolojik özellikler (yüzeysel su kaynaklarından deniz, göl, dalyan akarsu ve diğer sulak alanların fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, bu kapsamda akarsuların debisi ve mevsimlik değişimleri, taşkınlar, su toplama havzası, oligotrofik, mezotrofik, ötrofik, distrofik olarak sınıflandırılması, sedimantasyon, drenaj, tüm su kaynaklarının kıyı ekosistemleri) IV.2.5. Su Toplama Havzası İle İlgili, Projenin Gerçekleştirileceği Derelere İlişkin En Az 10 Yıllık Aylık Maksimum, Aylık Minimum ve Aylık Ortalama Debilerinin m 3 /sn Olarak Verilmesi IV.2.6. Projenin yer aldığı havzanın su kullanım durumu, (içme kullanma suyu amaçlı herhangi bir su kaynağı havzasında kalıp kalmadığı, yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyeli, projenin kurulacağı su kaynağının/kaynaklarının uzun yıllara ait aylık ortalama değerleri (m 3 /sn) ) IV.2.7. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Varsa Havza Özelliği (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri Üretiminde Ürün Çeşidi ve Üretim Miktarları), Proje Alanının İçme ve Kullanma Suyu Temin Edilen Kıta İçi Yüzeysel Su Havzasında Kalıp Kalmadığı, Söz Konusu Derelerin Herhangi Bir İçme Suyu Kaynağını Besleyip Beslemediği, Söz Konusu Derelerden İçme ve Kullanma Suyu Alınıp Alınmadığı ii

8 IV.2.8. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprak Yapısı, Arazi Kullanım Kabiliyeti, Sınıflaması, Taşıma Kapasitesi, Yamaç Stabilitesi, Kayganlık, Erozyon, Toprak İşleri İçin Kullanımı, Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan Mera, Çayır vb.) IV.2.9. Tarım Alanları (Tarımsal Alan Varlığının Olup, Olmadığı, Var İse Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları, Ürünlerin Ülke Tarımındaki Yeri ve Ekonomik Değeri IV Orman Alanları (Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve Kapalılığı Bunların Mevcut Ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, 1/ Ölçekli Meşcere Haritası, 1/ Ölçekli Orman Kadastro Haritası), IV Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar, Projenin Korunan Alanlara Uzaklıklarının 1/ lik Ölçekli Haritada Anlaşılır ve Renkli Gösterilmesi) IV Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda doğal olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş yerleri, bölgedeki dağılımları, endemizm durumları, bolluk miktarları, av hayvanlarının adları, popülasyonları ve bunlar için alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) Her bir türün kim tarafından ve ne zaman, hangi yöntemle (literatür gözlem vs.) tespit edildiği, Collins Bird Guide, Türkiye nin Önemli Kuş Alanları Kitabı, Türkiye nin Önemli Doğa Alanları Kitabı, IUCN, Bern Sözleşmesi, MAK Kararları, CITES gibi uluslararası anlaşmalara göre durumu, türlerin projeden ne şekilde etkileneceği, proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterilmesi. Projeden ve çalışmalardan etkilenecek canlılar için alınması gereken koruma önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında). Flora için Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBİVES) kullanılarak kontrol yapılması IV Sucul Flora ve Fauna, iç Sulardaki (Göl, Akarsu) Canlı Türleri (Bu Türlerin Tabii Karakterleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Bunların Üreme, Beslenme, Sığınma ve Yaşama Ortamları; Bu Ortamlar İçin Belirlenen Koruma Kararları) IV Endemik, Hassas, Nesli Tehlike Altındaki Balık Türleri İçin Gerekli Optimum Su Yükseklikleri, Miktarları, Çözünmüş Oksijen Miktarı, Su Hızı Gibi Parametrelerin İncelenerek, Projenin Bu Türler Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi, Alınacak Tedbirlerin Belirtilmesi IV Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (Rezerv Miktarları, Mevcut Ve Planlanan İşletilme Durumları, Yıllık Üretimleri ve Bunun Ülke veya Yerel Kullanımlar İçin Önemi ve Ekonomik Değerleri) IV Hayvancılık (Türleri, Beslenme Alanları, Yıllık Üretim Miktarları, Bu Ürünlerin Ülke Ekonomisindeki Yeri Ve Değeri) IV Peyzaj Değeri Yüksek Yerler ve Rekreasyon Alanları iii

9 IV Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, vb.) IV Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Kirlilik Yükü IV Projenin Gerçekleştirileceği Dereler Üzerinde ve Proje Alanında Planlanan Diğer Projelerle Olan Etkileşimleri, Gerekli Hesaplamaların Yapılması IV Diğer Özellikler IV.3. Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri IV.3.1. Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöresel işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler) IV.3.2. Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış oranları, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler) IV.3.3. Gelir (yöredeki gelirin işkollarına dağılımı, işkolları itibariyle kişi başına düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir) IV.3.4. İşsizlik (yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı) IV.3.5. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu) IV.3.6. Kentsel ve kırsal arazi kullanımları (yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut ve planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanları vb.) IV.3.7. Diğer özellikler BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER** V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler (Regülatör, HES ve İletim Yapısı) V.1.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Miktarı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemeler, Patlayıcı Maddeler, Varsa Patlatma İle İlgili Bilgiler Etkiler Ve Alınacak Önlemler, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum v.b. Maddelerin Nerelere Taşınacakları, Nakliye Güzergahları, Nerelerde Depolanacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Hafriyat Döküm Alanlarının Koordinatları, Özellikleri ve 1/1000 Ölçekli Plan ve Kesit Görünüşleri İle Birlikte Hafriyat Malzemesi Düzenleme ve Restorasyon Planı, Alınacak İzinler, Görüşler ve Geçici Depolama Alanının Özellikleri V.1.2. Proje Kapsamında Kullanılacak Olan Malzemenin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği (Beton Kullanımı vb), Santral, Çalışma Alanı, Ruhsat Alanı ve İçerisindeki iv

10 Tesislere Ait Koordinatların Ayrı Ayrı Belirtilmesi ve Konum Bilgileri ile Nakliye Güzergahına Ait Bilgiler, İş Akım Şeması, Varsa Malzeme Alımı ile İlgili Bilgiler, İmalat Haritaları, 1/ Ölçekli Topografik Haritada Ocak ve Tesisin İşaretlenmesi, Yerleşim Yerlerine Mesafeleri ve Nakliye Güzergahının Belirtilmesi, Varsa Malzeme Ocakları İle İlgili Mülkiyet Durumu V.1.3. Arazinin Hazırlanması Sırasında ve Ayrıca Ünitelerin İnşasında Kullanılacak Maddelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli, Toksin ve Kimyasal Olanların Taşınışları, Depolanmaları ve Kullanımları, Bu İşler İçin Kullanılacak Aletler ve Makineler V.1.4. Proje Kapsamındaki Ulaşım Altyapısı Planı, Proje Alanının Karayollarına Uzaklıkları, Karayoluna Bağlantı Yolları, Ulaşım İçin Kullanılacak Mevcut Yolların Zarar Görmemesi İçin Alınacak Tedbirler İle Trafik Güvenliği Açısından Alınacak Önlemler, Ulaştırma Altyapının İnşası İle İlgili İşlemler, Yeni Yapılacak Yolların Özellikleri, Kullanılacak Malzemeler, Kimyasal Maddeler, Araçlar, Makineler; Altyapının İnşası Sırasında Kırma Öğütme, Taşıma, Depolama Gibi Toz Yayıcı Mekanik İşlemler, Araç Yükü, Cinsi Ve Sayısı, Artışın Hesaplanması, Haritası (Bu Kapsamda Alınacak Görüşler, İzinler) V.1.5. Zemin Emniyetinin Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler V.1.6. Proje Alanının Taşkın Etüdü, Taşkın Önleme ve Drenaj İle İlgili İşlemlerin Nerelerde ve Nasıl Yapılacağı V.1.7. Projenin Mevcut Su Kanallarına, İçme Suyu Tesislerine ve Yaban Hayatına Etkileri ve Alınacak Önlemler V.1.8. Proje Alanı İçindeki Su Ortamlarında Herhangi Bir Amaçla Gerçekleştirilecek Kazı, Dip Taraması, vb. İşlemler Nedeni İle Çıkarılacak Taş, Kum, Çakıl Ve Benzeri Maddelerin Miktarları, Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Dere Yatağında Yapılacak Olan Çalışmaların Etkileri (Bulanıklık, Suyun Debisi vb) V.1.9. Derivasyon (Regülatör İnşaat Alanının Kuru Tutulabilmesi İçin Akarsu Güzergahının Geçici Olarak Değiştirilmesi) Amacıyla veya Diğer Nedenlerle Akarsu Havzasında Yapılacak Her Türlü Doldurma, Kazıklar Üzerine İnşaat ve Benzeri İşlemler İle Bunların Nerelerde Ne Kadar Alanı Kaplayacağı ve Kullanılacak Malzemeler, Araç ve Makineler V Olabilecek Heyelanlara Karşı Alınacak Önlemler V İnşaat İşlemleri Süresince Su Ortamında, Dere Yatağında ve Proje Alanında Mevcut Canlı Türlerine (Karasal ve Sucul Flora-Fauna) Olabilecek Etkiler ve Hassas Türlerin Ne Şekilde Korunacağı, Alınacak Önlemler V Yeraltı Suyuna Etkiler V İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Yıkama-Eleme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıcı İşlemler, Kümülatif Değerler v

11 V Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla, Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri, Tarım Arazilerinin Tarım Dışı Amaçla Kullanımı İle İlgili Bilgiler, Mera Alanları, Projenin 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 4342 Sayılı Mera Kanunu, 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi, (Faaliyet Alanının 1/5000 Ölçekli Onaylı Kadastro Pafta Örneği Üzerinde Gösterilmesi (3 Derecelik Koordinat Değerleri İle), Alan Hesabı ve Komşu Parsellerinin Mülkiyet Durumlarının Onaylı Kadastro Pafta Örneği Üzerinde İşaretlenmesi.) V Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Kesilecek Ağaçların (Varsa) Tür ve Sayıları, Meşcere Tipi, Kapalılığı, Kesilecek Ağaçların Bölgedeki Orman Ekosistemi Üzerine Etkileri, Gerekli İzinler, Görüşler, Projenin ya da Bir Kısmının Orman Alanı Dışında Olması Halinde Orman Alanlarına Mesafesi, Etkilerin Değerlendirilmesi, Alınacak Tedbirler V Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Kadar Yapılacak İşlerde Kullanılacak Yakıtların Türleri, Özellikleri, Oluşacak Emisyonlar V Su Temini Sistemi Planı, Nereden Temin Edileceği, Suyun Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Projenin Devreye Girmesine Kadar Yerine Getirilecek İşlemler Sonucu Meydana Getirilecek Atık Suların Cins ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri, Deşarj Edileceği Ortamlar, Bir Kroki Üzerinde Atıksu Hatları ile Varsa Arıtma Tesisi Yerinin Gösterilmesi, Atıksuların Biriktirilmesi Halinde Fosseptik Planının Rapora Eklenmesi, (Alınacak Gerekli Görüşler, İzinler) V Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Projenin Devreye Girmesine Kadar Meydana Gelecek Katı Atıkların Cins ve Miktarları, Bu Atıkların Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları V Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Projenin Devreye Girmesine Kadar Yapılacak İşler Nedeni İle Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi, Kümülatif Değerler V Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Projenin Devreye Girmesine Kadar Yerine Getirilecek İşlerde Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği V Çvre ve Sağlık, Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Bu Konularda Uyulması Gereken Tüzük ve Yönetmelikler V Proje Alanında, Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar ve/veya Yeşil Alan Düzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda, Nasıl Yapılacağı, Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri V Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Olabilecek Etkilerin Belirlenmesi vi

12 V Diğer Özellikler V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Ve Alınacak Önlemler V.2.1. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri V.2.2. Su Kaynağına Ait Varsa Diğer Kullanım Şekilleri ve Etkileri, Projenin Memba ve Mansap Kısmında Yer Alan Projelerin Ekosistem Üzerindeki Etkilerinin Birlikte Değerlendirilmesi V.2.3. Su Kullanım Hakları Raporuna İlişkin Açıklamalar ve Öneriler V.2.4. Mansaba Bırakılacak Su Hesabı (Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün Tarih ve Sayılı Yazısı Uyarınca Biyolojik Çeşitliliğin Devamının Sağlanması İçin Gerekli Çevresel Akış Miktarını Belirlemek Üzere Hidrojeoloji Mühendisi, Hidrobiyoloji ve Ekoloji Bilim Dallarından En Az Doktora Yapmış Öğretim Görevlilerince Ekosistem Değerlendirme Raporunun Hazırlanarak Rapora Eklenmesi, Belirlenen Bu Miktara Mansaptaki Diğer Teessüs Etmiş Su Hakları Ayrıca İlave Edilecek ve Kesin Proje Çalışmaları Belirlenen Toplam Bu Miktar Dikkate Alınarak Yapılacaktır) Havzada Teessüs Etmiş Su Hakları (İçme Suyu, Sulama Suyu Tahsisleri, Değirmen, Balık Çiftlikleri, HES vs.) Rapor İçerisinde Yer Almalıdır. (Havzanın Hidrolojik Karakteri, Ekolojik Potansiyeli İle Havzada Önerilen Diğer Tesislerde Alınan Çevre Koruma Tedbirleri İçin Bırakılan Su Miktarının Enerji Üretimine Etkisinin Dikkate Alınması) V.2.5. DKMP Genel Müdürlüğü nden Alınacak Formata Göre Hazırlanacak Peyzaj Onarım Planının ÇED Raporu Ekinde Sunulması Gerekmektedir V.2.6. Suyun Temin Edileceği Kaynağın Kullanılması Sonucu Su Kalitesine Ve Su Ortamındaki Canlılara (Can Suyunun Bırakılacağı Güzergahtaki Canlı Türleri ve Ekolojik Envanteri) Olabilecek Etkiler, Alınacak İzinler, Proje İçin Tespit Edilen Balık Türlerine Ait Geçiş Sistemleri İle Asansörleri İle İlgili Bilgi ve Buna Ait Çizim, Mansap Can Suyu Çıkış Yerinin Gösterildiği Çizim V.2.7. Kat i Proje Aşamasında; Doğal Hayatın Devamlılığının Sağlanabilmesi İçin Dere Yatağına Bırakılacak Su Miktarı Ölçümleri, Akım Gözlem İstasyonu Yerlerinin (AGİ) İstasyon Kurulmasına Uygun Olarak Dizayn Edilmesi V.2.8. Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Korunması Gereken Alanlar Üzerine Etkiler V.2.9. Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Olabilecek Etkiler, Su Kullanımı (Tarım Alanlarının Sulanması v.b.), Su Kaynağı Yatağının Genişliği V Olabilecek Heyelanlara Karşı Alınacak Önlemler V Orman Alanlarına Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması V Tarım Alanlarının Sulanması Amacıyla Kullanılacak Su Miktarı vii

13 V Proje ünitelerinin işletilmesi sırasında oluşacak gürültünün kaynakları ve kontrolü için alınacak önlemler V Projenin İşletilmesi Sırasında Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Sosyal/Teknik Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde, Nasıl Temin Edileceği. 325 V İdari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçlı suların kullanımı sonrasında oluşacak atık suların arıtılması için uygulanacak arıtma tesisi karakteristiği prosesinin detaylandırılması ve arıtılan atık suların hangi alıcı ortamlara, ne miktarlarda, nasıl verileceği V İdari ve Sosyal Tesislerden Oluşacak Katı Atık Miktar ve Özellikleri, Bu Atıkların Nerelere ve Nasıl Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin ve Ne Şekilde Değerlendirileceği V Projenin İşletilmesi Aşamasındaki Faaliyetlerden İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Olanlar V Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemeleri V Diğer özellikler V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri V.3.1. Proje ile Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri, Göçler, Eğitim, Sağlık, Kültür, Diğer Sosyal ve Teknik Altyapı Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumlarında Değişiklikler vb. (Projenin Yapımı Dolayısıyla Etkilenecek Yöre Halkı İle Görüşmeler Yapılarak Sosyolojik Etkinin Ortaya Konulması) V.3.2. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi V.3.3. Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak Sosyal Etkilerin Değerlendirilmesi (Proje Alanı ve Etki Alanındaki Tarım, Hayvancılık, Balıkçılık, Arıcılık vb. Faaliyetlere Etkileri, Projenin İnşası ve İşletmesi Aşamasında Çalışacak İnsanlar ile Yerel Halk İlişkileri, Bunların İnsan Yaşamı Üzerine Etkileri ve Sosyo-Ekonomik Açıdan Analizi, Uygulamaya Geçirilecek Sosyal Sorumluluk Projeleri) BÖLÜM VI: PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VI.1. Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları VI.2. Mevcut Su Kaynaklarına Etkiler VI.3. Olabilecek Hava Emisyonları BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ viii

14 BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı, Çevre Yönetim Ekibi VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığı Altında Belirtilen Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI BÖLÜM X: SONUÇLAR ix

15 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Proje Formülasyonu Arasındaki Farklar Tablo 2. Projenin Genel Karakteristikleri Tablo 3. Tesiste Kullanılacak Elektro-Mekanik Teçhizat Listesi Tablo 4. Proje Koordinatları Tablo 5. OECD ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Üretim-İthalat-İhracat-Brüt Arz Tablo 6. Ulusal Enerji Sisteminin Orta ve Uzun Dönem Güç ve Enerji Talebi Tahmini Tablo 7. Proje Üniteleri ve ÇDP da Bulunduğu Yerleri Gösterir Tablo Tablo 8. Proje Koordinatları Tablo 9. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Kapladıkları Alan Tablo 10. Tagar Regülatörü ve HES Projesi Zamanlama Tablosu Tablo 11. Tagar HES Projesi İşletme Bakım ve Yenileme Gider Tablosu ve Gelir Gider Dengesi Tablo 12. Tagar HES Projesi İşletme Bakım ve Yenileme Gider Tablosu ve Gelir Gider Dengesi (%30 indirimli) Tablo 13.Tagar HES Rantabilite Hesabı Tablo 14. Tagar HES Rantabilite Hesabı (DSİ Kriterlerine Göre % 30 indirimli) Tablo 15. Tagar HES İç Karlılık Oranı Hesabı Tablo 16. Tagar HES İç Karlılık Oranı Hesabı (DSİ Kriterlerine Göre % 30 indirimli) Tablo 17. Sıcaklık Değerleri Tablo 18. Yağış Değerleri Tablo 19. Nem Değerleri Tablo 20. Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Tablo 21. Sisli, Dolulu, Kırağılı ve Orajlı Günler Sayısı Tablo 22. Buhar Basıncı Değerleri Tablo 23. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 24. Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri Tablo 25. Magnitudu 4.0 dan Büyük Depremlerin Kandilli Kayıtları Tablo 26. Tunceli İli Sınırları İçerisinde Yer Alan Göller Tablo 27. Tunceli İli Sınırları İçerisinde Yer Alan Akarsular, Akarsuların Yüzey Alanları, Yıllık Ortalama Debileri ve Maksimum-Minimum Debileri Tablo 28. Proje Alanı Civarındaki Akım Gözlem İstasyonları Tablo 29. DSİ No'lu AGİ Kaydedilmiş Aylık ve Yıllık Ortalama Akımları Tablo 30. Tagar Çayı. - Küçükkumluk AGİ Kaydedilmiş Aylık ve Yıllık Ortalama Akımları Tablo 31. Tagar Regülatörü ve HES Projesi Giriş Akım Değerleri Tablo 32. Büyük Toprak Guruplarının İlçelere Göre Dağılımı Tablo 33. Şimdiki Arazi Kullanma Şekillerinin Büyük Toprak Guruplarına Göre Dağılımı 130 Tablo 34. Arazi Sınıfları Tablo 35. Arazi Kullanım Durumu Tablo 36. Proje Alanı Toprak Özellikleri ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıfları Tablo 37. İlçelere Göre Tarımsal Arazilerin Kullanım Durumu Tablo 38. Ekili Alanın İlçelere Göre Dağılımı Tablo 39. Bitkisel Üretim Tablo 40. Buğdaygil Üretimi Tablo 41. Baklagil Üretimi Tablo 42. Yem Bitkileri Üretimi x

16 Tablo 43. Alt Bölgeler Bazında Sebze Üretim Miktarları Tablo 44. Proje Alanının Yer Aldığı Çemişgezek İlçesinde Tarım Alanlarının Dağılımı Tablo 45. Tagar Regülatörü ve Hes Proje Sahası Floristik Listesi Tablo 46. Proje Alanı Sınırları İçerisinde ve Yakın Çevrede Kaydedilmiş Olan Türler Arasından "Av Hayvanı" Statüsüne Sahip Olan Kuş ve Memeli Hayvan Türleri Tablo 47. Tagar HES Proje Sahası ve Yakın Çevresinde Saptanan İkiyaşamlı Türleri (Amphibia) ve Koruma Statüleri Tablo 48. Tagar HES Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Yaşadığı Belirlenen Sürüngen Türleri (Reptilia) ve Koruma Statüleri Tablo 49. Tagar HES Proje Alanı ve Yakın Çevre Kuş Türleri (Aves) ve Koruma Statüleri 189 Tablo 50. Tagar HES Proje Alanı ve Yakın Çevre Memeli Hayvan Türleri (Mammalia) ve Koruma Statüleri Tablo 51. Tagar Çayında Yakalanan ve Literatür Bilgilerine Göre Bölgede Olan Balık Türlerinin Ekolojik Özellikleri (cows and welcomme, 1998) Tablo 52. Su Ürünleri Yetiştiriciliği Kapasite Raporu Tablo 53. Tunceli İli Büyükbaş Hayvancılık Verileri Tablo 54. Tunceli İli Küçükbaş Hayvancılık Verileri Tablo 55. Tunceli İli ve İlçelerine Göre Nüfus Yoğunluğu Tablo 56. Çemişgezek İlçesine Bağlı Belde/Köylerde Nüfus Yoğunluğu Tablo 57. Alınan Göç, Verilen Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı, Tunceli Tablo 58. Tunceli İlinin Diğer İllerden Aldığı Göç, Tablo 59. Yaş Gruplarına ve Eğitim Durumuna Göre İşsizlik Tablo 60. Sosyal Durumlarına Göre Başvuru, İşe Yerleştirme, Kayıtlı İşgücü ve Kayıtlı İşsizlerin Cinsiyete Göre Dağılımı Tablo 61. Proje Kapsamında Açığa Çıkacak Kazı Fazlası Malzeme Miktarı Tablo 62. Kazı Fazlası Malzeme Depolama Alanları Koordinatları Tablo 63. Bölgesel Taşkın Frekans Analizi Tablo 64. Tagar HES Bölgesel Frekans Analiz Sonuçları Tablo 65. Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-12 Tablo 12.6 Kontrolsüz Durumdaki Emisyon Faktörleri Tablo 66. Santral ve Su Alma Yapısında Yapılacak Faaliyetlerden Kaynaklanan Tozuma Miktarları Tablo 67. Temsili Rüzgar Hızı U R Değerinin Belirlenmesi Tablo 68. M Değerinin Belirlenmesi Tablo 69. Rüzgar Verilerinin Sınıflandırılması Tablo 70. Santral ve Sualma Yapıları İnşaatında Meydana Gelecek Havada Asılı Partiküller İçin Emisyon Değerleri (μg/m 3.gün) Tablo 71. Santral ve Sualma Yapıları İnşaatında Meydana Gelecek Çöken Tozlar İçin Emisyon Değerleri (μg/m 3.gün) Tablo 72. Regülatör Yapısında Yapılacak Faaliyetlerden Kaynaklanan Tozuma Miktarları. 265 Tablo 73. Rüzgar Verilerinin Sınıflandırılması Tablo 74. Regülatör İnşaatında Meydana Gelecek Havada Asılı Partiküller İçin Emisyon Değerleri (μg/m 3.gün) Tablo 75. Regülatör İnşaatında Meydana Gelecek Çöken Tozlar İçin Emisyon Değerleri (μg/m 3.gün) Tablo 76. Motorinin Özellikleri Tablo 77. İş Makinelerinin Yakıt Sarfiyatı Tablo 78. İş Makinelerinden Kaynaklanan Emisyon Faktörleri xi

17 Tablo 79. Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nin Ek-2 Tablo 2.1 Saatlik Kütlesel Debileri Tablo 80. Evsel Nitelikli Atıksuların Özellikleri Tablo 81. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Aşamasında Kullanılacak İş Makineleri Sayıları ve Motor Gücü Seviyeleri Tablo 82. Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Seviyelerine Uygun Olarak Tanımlanan Ses Gücü Seviyeleri Tablo 83. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Aşamasında Kullanılacak İş Makinelerinin Ses Gücü Düzeyleri Tablo 84. Atmosferik Yutuş Sonrası Gürültü Değerleri Tablo 85. Düzeltme Katsayısı Uygulanarak Bulunan Gürültü Değeri Tablo 86. İnşaat Aşamasında Çalışacak İş Makinelerinin Lgündüz Değerleri Tablo 87. ÇGDY Yönetmeliğinin Ek-VII de Tablo 5 de Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo 88. Titreşim Genliği Bina Hasarı İlişkisi Tablo 89. K Katsayısı Azami Değerleri Tablo 90. Kaydedilen ve Hesaplanan Titreşim Değerleri ve Veriler ( m arasında) Tablo 91.Kaydedilen ve Hesaplanan Titreşim Değerleri ve Veriler ( m arasında) Tablo 92. Projenin Genel Karakteristikleri Tablo 93. Aylara Göre Teessüs Etmiş ve Doğal Hayat için Gerekli Su Hakları (l/sn) Tablo 94. Kombine Sulama Yöntemine Göre Bitki Su Tüketimleri (Sulama Alanı = 16,5 ha) Tablo 95. Ekosistem Değerlendirme Raporuna Göre Bırakılacak Su Miktarı Tablo 96. Mansap Su Kullanım Hakları Raporu Aylara Göre Bırakılacak Su Miktarı Tablo 97.Tagar Çayı na Bırakılacak Toplam Su Miktarı Tablo 98. Mevcut Durumda Arazi Kullanma Durumu ve Dağılım Yüzdesi Tablo 99. Kombine Sulama Yöntemine Göre Bitki Su Tüketimleri (Sulama Alanı = 16,5 ha) Tablo 100. Tagar Regülatörü ve HES Projesi Çevresel Fayda/Maliyet Analizi Tablo 101. ÇED İzleme Programı Tablo 102. Acil Durumlarda Aranması Gereken Telefon Numaraları xii

18 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Temsili Bir Regülatör Şekil 2. Regülatör Yeri Yakınından Bir Görüntü Şekil 3. İletim Kanalı Yakınından Bir Görüntü Şekil 4. Temsili Bir HES Fotoğrafı Şekil 5. Tagar HES Santral Yeri Şekil 6. Türkiye nin Kaynaklara Göre Üretim Dağılımı Şekil 7. Faaliyet Alanının Malatya, Elazığ, Bingöl Tunceli Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı üzerinde gösterimi Şekil 8. Tagar Regülatörü ve HES Projesi Kapsamındaki Ünitelerin ve Yakın Çevresinde Yer Alan Yerleşimlerin Gösterildiği Kroki Şekil 9. Yer Bulduru Haritası Şekil 10. Faaliyet Alanını Gösterir Google Earth Görüntüsü Şekil 11. Faaliyet Alanını Gösterir Google Earth Görüntüsü Şekil 12. Faaliyet Alanını Gösterir Google Earth Görüntüsü Şekil 13. Proje Üniteleri ve En Yakın Yerleşim Birimlerini Gösterir Topografik Harita Şekil 14. İş Akım Şeması Şekil 15. Taşınmaz Malların Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumlarına Göre Örnek Akış Şeması Şekil 16. Sıcaklık Değerleri Grafiği Şekil 17. Yağış Değerleri Grafiği Şekil 18. Nem Değerleri Grafiği Şekil 19. Kar Örtülü Günler Sayısı Grafiği Şekil 20. Sisli, Dolulu, Kırağılı ve Orajlı Günler Sayısı Grafiği Şekil 21. Buhar Basıncı Değerleri Grafiği Şekil 22. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Grafiği Şekil 23. Esme Hızlarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları Şekil 24. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramları Şekil 25. Esme Hızlarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları Şekil 26. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramları Şekil 27. Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri Grafiği Şekil 28. Proje Alanı ve Dolayının Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti Şekil 29. Divriği J41 Paftasının Sadeleştirilmiş Jeoloji Haritası Şekil 30. Proje Alanı Jeoloji Haritası Şekil 31. Heyelan Risk Haritası Şekil 32.Tunceli İli Deprem Haritası Şekil 33. Proje Yeri Diri Fay Haritası Şekil 34. Tunceli ve Çevresinde Meydana Gelen M 5,0 Olan Depremlerin Dağılımı ve Aktif Fay Hatları (2011) Şekil 35. Tunceli İli nde Meydana Gelen Doğal Afetlerin Etkilediği Yerleşim Yeri Sayısına Göre Dağılımı ( ) Şekil 36. Proje Alanı ve Çevresindeki Yeraltı Su Kuyusunun Olmadığını Gösterir Geodata Görüntüsü Şekil 37. Proje Alanı Çevresindeki Akım Gözlem İstasyonları Şekil 38. DSİ No'lu AGİ Debi Süreklilik Eğrisi Şekil 39. DSİ No'lu AGİ Debi Süreklilik Eğrisi xiii

19 Şekil 40. Proje Alanı ve Çevresindeki Yüzeysel Su Kaynaklarını Gösterir Geodata Görüntüsü Şekil 41. Sulama Suyu İhtiyacını Karşılayan Tarım Alanlarının Gösterir Harita Şekil 42. Proje Sahasında bulunan Değirmenden Bir Görünüm Şekil 43. Tagar Regülatörü ve HES ile Çemişgezek HES Uydu Görüntüsü Şekil 44. Arazi Varlığı Haritası Şekil 45. Proje Alanının Yer Aldığı Çemişgezek İlçesinde Tarım Alanlarının Dağılımı Grafiği Şekil 46. 1/ Ölçekli Meşçere Haritası Şekil 47. Proje Alanına En Yakın Milli Park Uydu Görüntüsü Şekil 48. Tagar Regülatörü ve HES Proje Sahası Step Vejetasyonu Şekil 49. Tagar Regülatörü ve HES Proje Sahası Kaya Vejetasyonu Şekil 50. Tagar Regülatörü ve HES Proje Sahası Riparian Vejetasyon Şekil 51. Tunceli İli Maden Haritası Şekil 52. Proje Alanının Kuzeyinde Bulunan Kum Ocaklarını Gösterir Topografik Harita Şekil 53. Tunceli İli ve İlçelerine Göre Nüfus Yoğunluğu Şekil 54. Çemişgezek İlçesine Bağlı Belde/Köylerde Nüfus Yoğunluğu Grafiği Şekil 55. Alınan Göç, Verilen Göç ve Net Göç, Şekil 56.Kazı Fazlası Malzeme Depolama Alanlarını Gösteren 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Şekil 57. Tunceli İli Karayolları Haritası Şekil 58.Otoyollar ve Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası (2012) Şekil 59. Proje Alanına Ulaşım İçin Kullanılacak Yollar Şekil 60. Bölgesel Taşkın Zarf Eğrisi Şekil 61. Proje Alanı ve Yakın Çevresi Su Kanalları ve İçme Suyu Tesislerini Gösterir Geodata Görüntüsü Şekil 62. Santral ve Sualma Yapıları İnşaatında Meydana Gelecek Havada Asılı Partiküllerin Dağılımının Modellemesi Şekil 63. Santral ve Sualma Yapıları İnşaatında Meydana Gelecek Çöken Tozların Dağılımının Modellemesi Şekil 64. Regülatör İnşaatında Meydana Gelecek Havada Asılı Partiküllerin Dağılımının Modellemesi Şekil 65. Regülatör İnşaatında Meydana Gelecek Çöken Tozların Dağılımının Modellemesi Şekil 66. Düzeltme Katsayısı Uygulanarak Bulunan Gürültü Değeri Şekil 67. Ölçekli Mesafe ve Tanecik Hızı Bileşenleri Arasındaki İlişki ( m) Şekil 68. Ölçekli Mesafe ve Tanecik Hızı Bileşenleri Arasındaki İlişki ( m) Şekil 69. Sulama Suyu İhtiyacını Karşılayan Tarım Alanlarının Gösterir Harita Şekil 70. Regülatör Planı Üzerindeki Balık Geçidi ve Mansap Cansuyu Çıkış Yeri Şekil 71. Havuzlu Balık Geçidi Temsili Fotoğrafı (Jens, 1982; Anonim 2009) Şekil 72. Peyzaj Onarım Planı Şekil 73. Acil Eylem Planı Şekil 74. Acil Durumda Hareket Tarzı Akış Diyagramı Şekil 75. Tagar Regülatörü ve HES Projesi Halkın Katılım Toplantısı ndan Görüntüler Şekil 76. Halkın Katılım Toplantısı Ulusal Gazete İlanı Şekil 77. Halkın Katılım Toplantısı Yerel Gazete İlanı xiv

20 EKLER DİZİNİ EK-1 : RESMİ BELGELER 1/A : DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ FİZİBİLİTE ONAYI 1/B : TARİHLİ ÇED GEREKLİDİR KARARI 1/C : TUNCELİ İL ÖZEL İDARESİ İMAR YAZISI 1/D : ÇEMİŞGEZEK BELEDİYESİ İMAR YAZISI 1/E : ERZURUM KÜLTÜR VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULU MÜDÜRLÜĞÜ NÜN UYGUNLUK YAZISI 1/F : TUNCELİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ NÜN DOĞAL SİT ALANLARI İLE İLGİLİYAZISI 1/G : MİGEM VE TUNCELİ İL ÖZEL İDARESİ MADEN RUHSAT GÖRÜŞLERİ 1/H : KAZI FAZLASI MALZEME DÖKÜM ALANI UYGUNLUK YAZISI 1/İ : ATIK KABUL YAZILARI 1/J : DSİ 9. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ YAZILARI 1/K : DSİ ONAYLI AYLIK ORTALAMA AKIMLARI 1/L : TUNCELİ ÇEMİŞGEZEK METEOROLOJİ İSTASYONU VERİLERİ 1/M : MANSAP SU HAKLARI RAPORUNA ESAS İLLER BANKASI VE İL ÖZEL İDARESİ NİN GÖRÜŞ YAZILARI EK-2 : HARİTA VE ÇİZİMLER 2/A : YER BULDURU HARİTASI 2/B : 1/ ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK HARİTA 2/C : 1/ ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI, LEJANTI VE PLAN NOTLARI 2/D : ARAZİ VARLIĞI HARİTASI 2/E : AVA AÇIK VE KAPALI ALANLAR HARİTASI 2/F : JEOLOJİ HARİTASI, YAPI YERLERİNİN JEOLOJİK KESİTLERİ 2/G : HEYELAN HARİTASI 2/H : ÜNİTELERE AİT PLAN VE KESİTLER 2/İ : FOSSEPTİK PLAN 2/J : KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANLARININ KESİTLERİ EK-3 : PROJE ALANINA AİT FOTOĞRAFLAR EK-4 : EKOSİSTEM DEĞERLENDİRME RAPORU VE ÇEVRESEL AKIŞ MİKTARI ONAYI xv

21 EK-5 : PEYZAJ ONARIM PLANI RAPORU VE ONAYI EK-6 : SU KULLANIM HAKLARI PLANLAMA RAPORU VE DSİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ONAYI EK-7 : ORMAN MEŞÇERE HARİTASI, ÇED İNCELEME DEĞERLENDİRME FORMU EK-8 : SU ANALİZ RAPORU EK-9 : MÜHENDİSLİK JEOLOJİ RAPORU EK-10 : PROJENİN KAYA MEZARLARINA ETKİSİNİN İNCELENDİĞİ ANALİZ RAPORU xvi

22 KISALTMALAR T.C. A.Ş. AGİ bkz. ÇGDYY SKHKKY dba DSİ HES ha hm 3 Hz g GWh kg km Leq Lp m m 2 m mm MW ort. s vb. Türkiye Cumhuriyeti Anonim Şirket Akım Gözlem İstasyonu bakınız Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği A-ağırlıklı desibel Devlet Su İşleri Hidroelektrik Enerji Santrali Hektar Hektometreküp Hertz Gram Gigavatsaat Kilogram Kilometre Eşdeğer gürültü seviyesi Ses şiddeti seviyesi Metre Metrekare Metreküp Milimetre Megavat Ortalama Saniye ve benzeri xvii

23 tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği nin yürürlüğe girmesi ile tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği nin geçici 1. Madde hükmü kapsamında işbu ÇED raporu tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği hükümlerine göre hazırlanmıştır tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce, ÇED Başvuru Dosyası/Proje Tanıtım Dosyası Valiliğe ya da Bakanlığa sunulmuş projelere başvuru tarihinde yürürlükte olan Yönetmelik hükümleri uygulanır. xviii

24 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ (Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yapılması planlanan tüm çalışmaların ve çevresel etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit, teknik terim içermeyecek şekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması) Türkiye nin artan enerji ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlamak amacıyla Mercan Enerji Üretim Tic. ve San. A.Ş. tarafından hidroelektrik potansiyeli göz önünde tutularak Tunceli İli, Çemişgezek İlçesi, Tagar Çayı üzerinde MW ( MWm MWe) kurulu güce sahip Tagar Regülatörü ve Hidroelektrik Enerji Santrali (HES) projesinin yapılması planlanmaktadır. Tagar Regülatörü ve HES projesi için 2010 yılı Ağustos ayında bir fizibilite raporu hazırlanmıştır. Söz konusu revize fizibilite raporuna konu olan proje; 3 MWm kurulu gücünde olup, iletim yapısı 2450 m kanal şeklinde olarak tasarlanmıştır. Ağustos 2010 tarihli fizibilite raporuna esas proje için tarih ve 2010/06 karar no lu ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmıştır. Ancak iletim kanalının geçtiği güzergahta bulunan Urartu Dönemi Kaya Mezarları nedeniyle söz konusu bölge I. Derece Sit Alanı ilan edilmiş ve Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından söz konusu projenin gerçekleştirilmesine izin verilmemiştir. Bu nedenle projede bir takım değişiklikler yapılmış; kurulu gücü artırılmış ve iletim kanalı iletim tüneli olarak tasarlanmıştır. Aralık 2010 da İkinci Revize Fizibilite Raporu hazırlanarak DSİ Genel Müdürlüğü ne sunulmuştur. Söz konusu İkinci Revize Fizibilite Raporu DSİ tarafından onaylanmıştır. Fizibilite onay yazısı Ek-1/A da verilmiştir. Aralık 2010 İkinci Revize Fizibilite Raporu ve Atatürk Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü akademisyenlerince hazırlanan inceleme raporu (Bkz: Ek-10) ile birlikte Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Bölge Kurulu tarafından yapılan değerlendirme sonucunda tarih ve 673 sayılı karar no ile projenin gerçekleştirilmesinde, gerekli önlemlerin alınması kaydı ile herhangi bir sakınca bulunmadığı belirtilmiştir. Tagar Regülatörü ve HES projesi kurulu gücü itibariyle tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak değiştirilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek- II Listesi Madde-32 Kurulu gücü 0-25 MWm arasında olan nehir tipi santraller kapsamında yer alması nedeniyle değişen proje formülasyonunu içeren Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak tarihinde Tunceli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunulmuştur. Ancak, Tunceli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafınca tarihinde söz konusu projeye ÇED Gereklidir kararı verilmiştir (Bkz: Ek-1/B). Tagar Regülatörü ve HES projesi için ÇED Gereklidir kararının verilmesini müteakip ilgili dosya ÇED Başvuru Dosyası olarak tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na sunulmuştur. Söz konusu proje için; tarihinde Tunceli İli, Çemişgezek İlçesi nde Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir. Halkın Katılım Toplantısı nı müteakip 19

25 tarihinde Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı düzenlenmiş olup, komisyon tarafından belirlenen özel formata göre işbu ÇED Raporu hazırlanmıştır. Tagar Regülatörü ve HES kapsamında; regülatör, iletim yapısı (kanal ve tünel), yükleme havuzu, cebri boru, santral binası ile ilgili tesisler, şantiye alanı, kazı fazlası malzeme stok alanları gibi ünite ve yapıların inşa edilmesi ve enerji üretimi yapılması planlanmaktadır. Tagar Regülatörü ve HES, Tagar Çayı üzerinde 934 m ile 850 m kotları arasında yer almaktadır. Yapılan çalışmalar sonucu, belirtilen formülasyonda projenin inşası gerçekleştiği takdirde, Tagar Regülatörü ve HES te yılda ortalama toplam GWh enerji üretilmesi beklenmektedir. Tagar Regülatörü ve HES kapsamında inşaat çalışmalarında kullanılacak olan malzemeler öncelikle kazı malzemesinden karşılanacak olup, kazı malzemesinin ihtiyaçlara cevap vermemesi durumunda yakın çevredeki ruhsatlı ve ÇED Yönetmeliği hükümlerini yerine getirmiş firmalardan satın alma yolu ile sağlanacaktır. Proje kapsamında kırma eleme tesisi, malzeme ocakları, beton santrali vb. tesisler kurulması düşünülmemektedir. İnşaat ve ilk su tutma aşamasında nehir yatağına bırakılacak su miktarı; Tagar Regülatörü ve HES Hidrolik Faaliyet Değerlendirme Raporu (Ekosistem Değerlendirme Raporu) nda belirlenen miktarların altında kesinlikle olmayacaktır. Ayrıca bu proje için hazırlanan Mansap Su Kullanım Hakları Raporu nda belirtilen kadim su hakları da cansuyuna ilave edilerek yatağa bırakılacaktır. Tagar Regülatörü ve HES Projesi ÇED çalışmaları kapsamında hazırlanan; Ekosistem Değerlendirme Raporu Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nce onaylanmış, Mansap Su Kullanım Hakları Planlama Raporu DSİ 9. Bölge Müdürlüğü nce onaylanmış ve eklerde sunulmuştur (Bkz. Ek-4 ve Ek-6). Ayrıca bu projenin ÇED çalışmaları kapsamında hazırlanan Peyzaj Onarım Planı Raporu ve onayı da Ek-5 te verilmiştir. 20

26 BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE AMACI (Proje konusu faaliyetin tanımı, ömrü, hizmet amaçları, projede kurulacak tesislere ait karakteristik verileri gösteren tablo (Su Alma Kotu, Türbin Eksen Kotu, Brüt Düşü, Santral Tipi, Net Düşü Türbin Tipi, Ünite Sayısı, Ünite Gücü, Kurulu Güç (MWm/MWe), Firm Enerji, Sekonder Enerji, Toplam Enerji, Proje Debisi, Türbin Verimi, Jeneratör Verimi, Trafo Verimi vb.), pazar veya hizmet alanları ve bu alan içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri, (Proje alanı ve çevresindeki su kaynaklarının görünebileceği, ölçekte renkli harita üzerinde su kaynakları yerleri ve proje alanına mesafeleri, Rapor hazırlanırken proje kapsamındaki tüm işlemlerin DSİ tarafından onaylanmış olan Fizibilite Raporuna uygun olarak hareket edilmesi ve buna ilişkin bilgi ve su kullanma anlaşması hakkında bilgi) I.1. Proje Konusu Faaliyetin Tanımı Toplumsal yaşamın sürdürülebilmesi için en önemli faktörlerden biri olan enerjinin önemi, ekonomik ve sosyal hayat için artmaya devam etmektedir. Türkiye, kalkınma hedeflerini gerçekleştirme, toplumsal refahı artırma ve sanayi sektörünü uluslararası alanda rekabet edebilecek bir düzeye çıkarmaya devam etmektedir. Bu durum, enerji talebinde uzun yıllardır hızlı bir artışı beraberinde getirmekte olup önümüzdeki yıllarda enerji ihtiyacının artmaya devam etmesi beklenmektedir. 1 Türkiye nin artan enerji ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlamak amacıyla Mercan Enerji Üretim Tic. ve San. A.Ş. tarafından hidroelektrik potansiyeli göz önünde tutularak Tunceli İli, Çemişgezek İlçesi, Tagar Çayı üzerinde MW ( MWm MWe) kurulu güce sahip Tagar Regülatörü ve Hidroelektrik Enerji Santrali (HES) projesinin yapılması planlanmaktadır. Proje alanı Yer Bulduru Haritası Ek-2/A da verilmiştir. Tagar Regülatörü ve HES projesi için 2010 yılı Ağustos ayında bir fizibilite raporu hazırlanmıştır. Söz konusu revize fizibilite raporuna konu olan proje; 3 MWm kurulu gücünde olup, iletim yapısı 2450 m kanal şeklinde olarak tasarlanmıştır. Ağustos 2010 tarihli fizibilite raporuna esas proje için tarih ve 2010/06 karar no lu ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmıştır. Ancak iletim kanalının geçtiği güzergahta bulunan Urartu Dönemi Kaya Mezarları nedeniyle söz konusu bölge I. Derece Sit Alanı ilan edilmiş ve Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından söz konusu projenin gerçekleştirilmesine izin verilmemiştir. Bu nedenle projede bir akım değişiklikler yapılmış; kurulu gücü artırılmış ve iletim kanalı iletim tüneli olarak tasarlanmıştır. Aralık 2010 da İkinci Revize Fizibilite Raporu hazırlanarak DSİ Genel Müdürlüğü ne sunulmuştur. Söz konusu İkinci Revize fizibilite raporu DSİ tarafından onaylanmıştır. Fizibilite onay yazısı Ek-1/A da yer almaktadır. 1 Kaynak: EÜAŞ, Elektrik Üretim Sektör Raporu,