Edebiyat - Bilim - Sanat İlişkisi 1

Transkript

1 Edebiyat - Bilim - Sanat İlişkisi. kubbe, mozaik sözcükleri " mimari sülüs sözcüğü " yazı raks sözcüğü " folklor orkestra, musiki sözcükleri " müzik 7. Parçada dile getirilen kaygıların hepsinden sanatın bağımsız olduğu, sanatın onlara mahkum olmadığı vurgulanmıştır. dallarıyla ilgilidir. Heykel ile ilgili bir ifade yoktur. 8. Yazınsal bir eserin gerçeğe dayanma kaygısı yoktur. 2. Verilen öncüllerin tamamı edebiyatla ilgilidir. 3. Metinde geçmiş zamanlara gönderme yapıldığı için boşluğa tarih gelmelidir. 9. Toplumu, sosyal hayatı, kitlesel davranışları sosyoloji inceler. ÜNİTE Edebiyat - Bilim - Sanat İlişkisi 4. Paragrafın ilk cümlesinde yeniliğin kitlelere rağmen olacağı dillendirilmiştir. 0. Parçada dile getirilen değişimler İslâm ın kabulünden sonra olmuştur. Yani gerekçe dindir. 5. Metinde bilimin edebiyata katkısı vurgulanmıştır.. Metinde üretenlerin, ürettiklerine benzemediği tezi savunulmaktadır. Bu sanatçı - eser ilişkisine örnek gösteriliyor. 6. Metinde geçen edebi değer, güzel ifade etme tabirleri sanatsal kavramına işaret eder. 2. Kutsal metinlerde ahiret inancı ya da herhangi bir konunun anlatılması edebiyatın doğrudan konusu değildir.

2 Nesir Türleri 2. Ben in Ülkesi, kişisel görüşler, kendisiyle konuşuyormuş gibi, içtenlik bir dil tabirleri denemenin özelliklerini verir. 8. Ders veren, iyilerin kazandığı, olağanüstülüklerin, yer ve zamanın belirsiz olduğu metinlere masal denir. 2. Denemeye benzeyen kısa gazete yazılarına fıkra denir. 9. Sait Faik, durum hikâyeleri ile tanınır. 3. Bilgi veren, ispat kaygısı taşıyan, fikir açıklayan yazılara makale denir. 0. Edebi mektuplarda edebi tartışmalar yer alır.. Falih Rıfkı nın Atatürk le olan anılarını kaleme aldığı eser Çankaya dır. ÜNİTE 2 Nesir Bilgisi 4. Parçada bir anlatı, olay söz konusudur. Biyografide bu nitelik yoktur. 2. Hikâyede zaman vardır. 5. Oyuncunun rol gereği giydiği kıyafetlere kostüm denir. 3. Metinde adı geçen romanlar günlük şeklinde yazılmışlardır. 6. Beş Şehir şehir tanıtıcı yazılardır. 4. Sahnede sözlerin bestelenmiş müzik eşliğinde oynandığı oyunlara opera denir. 7. Metinde adı geçen eserin eleştirisi yapılmış. 5. Gezilen yerlerdeki izlenimlerin kaleme alındığı eserlere gezi yazısı denir.

3 Nesir Türleri 2. Denemede iddialara delil gösterilmez Bilimsel, ispat kaygısı taşıyan yazılar makaledir. 2. Ömer Seyfettin, olay hikayeleri ile bilinir. 8. Miratü l Memalik gezi yazısı eseridir. 3. Edebi mektuplar, yayınlanabilen mektuplardır. 9. Masallar. ağızdan anlatılmaz, yer, zaman bildirmez ÜNİTE 2 Nesir Bilgisi 4. Parçada anlatılan eser Zeytindağı dır. 0. Bir romanın eleştirisi yapılmıştır. 5. Yeni Lisan bir makaledir.. II. cümle ilahi bakış açısıyla, diğerleri kahramanın ağzıyla anlatılmamıştır. 6. III. ve IV. cümle ortak özellik değildir. 2. Bize Göre deneme, fıkra; diğerleri gezi yazısıdır.

4 Nesir Türleri 3 4. Mecalisü n Nefais, bir tezkire kitabıdır. 8. Karagöz ile orta oyunu, bölümleri, kahramanlarının benzerlik yönü ile ortaktır. 2. Edebiyatımızda ilk makaleyi Şinasi yazmıştır. 9. I. cümlede iş mektuplarına, II. cümlede özel mektuplara, III. cümlede resmi mektuplara ait nitelikler belirtilmiştir. 3. Masallar yer ve zaman sınırlarının dışındadır. ÜNİTE 2 Nesir Bilgisi 4. Anlatılan tür fabl, en ünlü temsilcisi de La Fontaine dir. 0. Metinde verilen nitelikler, anı türüne aittir. 5. IV. cümlede olay var, diğerleri ise durumu anlatıyor.. Nurullah Ataç, eleştirileriyle değil, denemeleri ile ünlüdür. 6. Kanıttan uzak, samimi bir dil, yazarın kendisiyle konuşuyormuş gibi yazması deneme türünün özellikleridir. 2. II. cümlede tanımlanan, çoğulcu bakış açısıdır. 7. Hikâye, öğretici değil, edebi, sanatsal metindir. 3. Efsaneler, manzum metinler değildir.

5 Sözlü Anlatım Türleri. Tartışmada, çözüme ulaşmak şartı yoktur Kitlelere karşı yapılan coşkulu, etkili konuşmaya söylev denir. 2. Metinde verilen bilgiler konferansın nitelikleridir. 0. Metinde sempozyumdan panele; panelden foruma geçiş yöntemleri ifade edilmiştir. 3. Münazarada başkanın konuşmacılardan çok bilgi sahibi olmasına gerek yoktur.. Sempozyumun kamuoyuna ilanı başkanın görevi değildir. ÜNİTE 2 Nesir Bilgisi 4. Panelde, izleyici tartışmaya katılırsa foruma dönüşür. 2. Anlatım üçüncü kişi ağzıyla yapılmıştır. 5. Soruda verilen tanım açık oturumdur. 6. Panelde bir karara varma amacı yoktur. 3. Verilen nitelikler sunuma aittir. 7. Metinde verilen nitelikler konferansa aittir. 4. Verilen nitelikler foruma aittir. 8. Metinde verilen nitelikler münazaraya aittir. 5. Öncülde verilen nitelikler sohbete aittir.

6 Şiir Bilgisi - 6. Metinde zengin uyak değil, tam uyak kullanılmıştır. 8. Koşma nazım şekline örnektir. 2. III de yarım uyak, IV de zengin uyak vardır. 9. Şiirde görsellik öne çıkmıştır. 3. Hem ek (de) hem sözcük (kerem eyle) halindeki rediflere yer verilmiştir. 0. Şiir didaktik bir anlatıma sahiptir. ÜNİTE 3 Şiir Bilgisi 4. Çapraz kafiye örgüsü kullanılmıştır.. Öncülde zengin uyak var, oysa B de tam uyak vardır. 5. D de zengin uyak, diğerlerinde tam uyak vardır. 2. Şiir bir güzellemeden alınmıştır. 6. Lirik bir şiirden alınmıştır. 3. Şiir, serbest ölçüyle yazılmıştır. 7. Şiir bir ilahiden alınmıştır. 4. Çapraz kafiye örgüsü vardır.

7 Şiir Bilgisi Metinde tam uyak kullanılmıştır. 8. Düz uyak örgüsü ile yazılmıştır. 2. söz ve yüz sözcükleri arasında yarım uyak vardır. 9. Kavgayı, savaşı konu alan şiirler epik şiirdir. 3. Düz kafiye örgüsü kullanılmıştır. 0. -e sesi redif görevindedir. ÜNİTE 3 Şiir Bilgisi 4. Sitem içeriği taşıyan bir dörtlüktür.. dem / şebnem ve gözlü/sözlü arasında tam uyak bulunmaktadır. 5. Öncülde ve B de zengin uyak vardır. 2. Düz kafiye örgüsü vardır. 6. Metinde tam uyak bulunmaktadır. 3. doğ- öl- gibi zıt kavramlar vardır. 7. Lirik bir şiirden alınan dizelerdir lü hece ölçüsüyle yazılmıştır.

8 Şiir Bilgisi Çoban ve doğa konulu şiirler pastoral şiirlerdir. 8. Trajedide güldürme amacı yoktur. 2. Savaş, yiğitlik konularını anlatan şiirler epiktir. 9. Komedide konular günlük hayattan alınır. 3. Nasihat içerikli şiirler didaktiktir. 0. Dramlarda nazım ile nesir karışıkta yazılır. ÜNİTE 3 Şiir Bilgisi. Taşlama, hicviye, satirik şiirleri eleştiriyi konu alır. 4. Verilen dörtlüğün şekil ve içerik özellikleri halk edebiyatına aittir. 2. Şiirde hem kahramanlık hem duygusallık hakimdir. 5. İstiklâle aşık olmak özgürlük temasına işaret eder. 3. A ve B de de eki, C ve E de is den eki rediftir. 6. Toplumda rüşveti eleştiren dizeler satirik şiirden alınmıştır. 4. E de nasihat anlamı vardır 7. Doğayı anlatan şiirler pastoraldir. 5. Şiir, lirik şiire örnektir.

9 Edebi Sanatlar 9. I de uzak - yakın arasında tezat vardır. II de su gibi aksın ifadesinde teşbih vardır. III te ah çekmenin dağı taşı eritmesi mübalağadır. 6. I de eller kelimesinde tevriye vardır. II de sevgilinin yüzü maha (aya) benzetilmiştir. III te sabah ve akşam sözcüklerinde tezat vardır. IV te yaylımız mecaz-ı mürseldir. V te kişileştirme yoktur. 2. keklik gibi sekişli " teşbih Kerem sevdi Aslı Han ı " telmih IV te günler - haftalar - aylar - mevsimler sıralamasında tedric vardır. V te terdit sanatı yoktur. gönül dönmez " teşhis didemden (gözümde) akıttım kanı " mübalağadır. Tecahül-i arif yoktur. 7. C de cinas yoktur. ÜNİTE 3 Şiir Bilgisi 3. Öncülde Kerem ile Aslı hikâyesine telmih yapılmış. A da Hz. Süleyman ın hayvanlarla konuşmasına, B de Leyla ile Mecnun hikayesine, D de Hz. Ali nin kahramanlıklarına 8. kelam bahara, söz melteme, göz nehire benzetilmiştir. E de gül ile bülbül hikâyesine telmih yapılmıştır. C de telmih unsuru yoktur. 9. Yahya Kemal eserleri yerine Yahya Kemal denmiş. 4. I de işleyen demir ışıldar II de Taş yerinde ağırdır III de Mızrak çuvala sığmaz V de gün doğmadan neler doğar ifadesi irsalimeseli gösterir. IV de irsalimesel yoktur. 0. V. cümlede telmih var, tecahül-i arif yok. 5. derman ve dert sözcükleri çok tekrarlandığı için tekrir sanatı vardır. d sesi çok tekrarlandığı için aliterasyon vardır. e ve a sesleri çok tekrarlandığı için asonans vardır.. gül ve ben sözcükleri birden fazla gerçek anlama gelecek şekilde kullanılmıştır. dert ile derman arasında tezat vardır. telmih sanatı yoktur. 2. Nesirdeki iç kafiyeye seci denir.

10 Şiir (Karma) 0. I de taş düştüğü yerde ağır irsal-i mesel 7. Eleştirel bir içerik taşıdığı için satiriktir. II de l sesi aliterasyon III de karaca kelimesi cinas IV te leff ü neşr yoktur. V te Mecnun telmihtir. 8. I de çapraz, diğerlerinde düz kafiye var. 2. Dört harf benzerliğine dayandığı için zengin kafiyedir. 9. dost ve düşman arasında tezat şakaklara yağan kar istiare ÜNİTE 3 Şiir Bilgisi 3. Kahramanlık konusunu epik şiirler anlatır. 4. II ve IV te yarım, III ve V te tam uyak vardır. I de ise zengin uyak kullanılmıştır. soru cümleleri istifham çizgili yüzün sahibini bilmesi ama bilmezden gelmesi tecahül-i ariftir. Tekrir sanatı yoktur. 5. I de sel, yağmur, kum, ırmak, deniz arasında tenasüp II de kapısı herkese, her zaman açıktır kısmında kinaye III te çiçeklerin solması yârin görülmemesine bağlandığı için hüsn-i talil IV te boş bir sayfa gibi bölümünde teşbih vardır. V te mecâz-ı mürsel yoktur. 0. İki manzum parçada da öğretici unsurlar olduğu için ikisinin şiir türü de didaktiktir.. I, II, III ve IV te tam uyak, V te ise yarım uyak vardır. 6. İki dizeye bakılarak nazım şekli tespiti yapılamaz. 2. Eflatun ve Lokman da telmih vardır.

11 Sözlü Edebiyat Dönemi. İslam öncesi dönemde yarım uyak yaygındır. 8. Bozkurt ve Ergenekon destanlarında bozkurt vardır ve Köktürklere ait destanlardır. 2. Şamanlar, dinsel fonksiyon dışında eğitim, çeşitli törenlere de fonksiyon üstlenmiştir. 9. Tanımı yapılan törenlere sığır töreni denir. 3. Yas törenlerine yuğ adı verilirdi. 4. Ölüm törenlerine yuğ, bu törenlerde söylenen şiirlere sagu denir. 0. Öncülde verilen özellikler Yaratılış Destanı na aittir.. Yonca, İslam öncesi motiflerden değildir. ÜNİTE 4 İslam Öncesi Türk Edebiyatı 5. İslam öncesinde özlü sözlere sav denilir. 2. Öncülde anlatılan motif, kutsal değildir. 6. A da İlyada C de Manas D de Danişmentname E de Battal Gazi, İslam öncesi Türk destanlarından değildir. 3. Bir sagu olduğu için coşkulu bir söyleyiş yoktur. 4. Uygurların Türeyiş destanının devamı niteliğinde olan destan Göç destanıdır. 7. Öncülde anlatılan destan, Şu destanıdır. 5. Türeyiş Uygur destanıdır.

12 Yazılı Edebiyat Dönemi 2. Göktürk kitabeleri dinsel bir metin değildir. 9. O dönemde daha çok 7 li hece ölçüsü öne çıkar. 2. Thomsen in anlatılan çalışmaları Göktürk yazıtları ile ilgilidir. 0. Öncülde nitelikleri verilen eser Sekiz Yükmek tir. 3. Karahanlılar ve öncesinde kullanılan Türkçeye tarihsel tasnif içinde Eski Türkçe diyoruz. 4. Yazılı dönem eserlerinde Uygur alfabesi de kullanılmıştır.. Öncülde anlatılan Moyun Çor Yazıtı dır. 2. Tonyukuk yazıtının bir bölümü Çincedir. ÜNİTE 4 İslam Öncesi Türk Edebiyatı 5. Uygur yazıtları, Göktürk yazıtlarından daha sonradır. Yani VI. yüzyıldan sonra yazılmışlardır. 3. Türkler tarihte İbrani alfabesini hiç kullanmadılar. 6. Divan-ı Lügati t-türk Geçiş dönemi eseridir, diğerleri ise Uygurlara aittir. 4. Edebi niteliği öne çıkan yazıtlar Uygur Yazıtlarıdır. 7. Öncülde verilen bilgiler doğrultusunda bugün Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin olduğu yerlerde ağırlıklı olarak Doğu Türkçesi konuşulur. Anadolu da ise Batı Türkçesi konuşulur. 5. İslâm öncesi dönemde bilinçli bir eğitim sisteminden bahsedilemez. 8. Anılan süreçte kullanılan Türkçe; Orta Türkçe olarak adlandırılır. 6. Uygurlarda kökünçler bir nevi tiyatro metinleriydi.

13 Geçiş Dönemi 3. Bu dönemde didaktik düşünmeler ön plandaydı. 8. Öncülde anılan eser, Dede Korkut Hikayeleri dir. Bu hikâyeler dış etkilere kapalıdır. 2. Bu hikâyelerde Türklerin sosyal hayatından izlere rastlanır. 9. Feulün Feulün feulün feul vezni o dönemin en yaygın mesnevi veznidir ve adı geçer eserlerde de kullanılmıştır. 3. Divan-ı Lügati t-türk te Osmanlı Türkçesinin özellikleri yoktur. 4. Tabgaç Buğra Han a sunulan eser, Kutadgu Bilig dir. Atabetü l Hakayık M. Dâd Sipahsalar a sunulmuştur. 0. Tabgaç Buğra Han, Kutadgu Bilig i çok beğendiği için Yusuf a Has Haciplik ünvanı vermiştir.. Özellikleri verilen eser Divan-ı Lügati t Türk tür. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 2. Öncülde anlatılan nitelikler Kutadgu Bilig e aittir. 5. Eser on iki hikayeden oluşur. 3. Ahmet Yesevi nin tasavvufi eseri Divan-ı Hikmet tir. 6. Anılan eser Kutadgu Bilig i Yusuf Has Hacip yazmıştır. 4. Dede Korkut Hikâyeleri birbirinin devamı değil, bağımsız metinlerdir. 7. Divan-ı Lügati t Türk dil ile ilgili bilgi verir, başka didaktik konularda eğitici bilgiler taşımaz. 5. Süheyl ü Nevbahar, Geçiş Dönemi eseri değildir. Divan edebiyatı eseridir.

14 Türk Halk Edebiyatı - 4. Metinde gurbet teması işlenmemiştir. 9. Genç Osman Destanı, Kayıkçı Kul Mustafaya aittir. 2. Kendi adına müzik makamı olan 7. yy halk şairi Gevheri dir. 0. Halk hikâyeleri, sadece göçebe geleneklerini değil, tüm halkı kapsar. 3. III. ve IV. öncüllerdeki ürünlerde aynı konular işlenmez. 4. Verilen şiir aşık edebiyatı nazım şekillerindendir.. Türküler sadece 7 li değil, 8 li, li hece ölçüsü ile de yazılır. 2. Metinde verilen nitelikler destana aittir. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 5. Mevlevilerin ilahilere verdiği ad, ayindir. 3. İkinci dörtlükte tam kafiye kullanılmıştır. 6. Metinde tanıtılan şair Aşık Ömer dir. 7. Halk şiirinde de yarım kafiye öne çıkar. 4. I da tuyuğ, II de kıta, IV te şarkı, V te mesnevi divan edebiyatına aittir. III tekiler ise halk edebiyatınındır. 8. Tuyuğ divan edebiyatı nazım şeklidir. 5. Tekerlemeler telaffuz sorunlarının iyileştirilmesinde etkilidir.

15 Türk Halk Edebiyatı Hüsn ü Aşk, halk hikayesi değil, Şeyh Galip in bir mesnevisidir. 9. Metinde tanıtılan Nasrettin Hoca dır. 2. Metinde tanıtılan kavrama conk denir. 0. Öncülde yapılan tanım destandır. 3. Yunus Emre, Kaygusuz Abdal dan önce yaşadığı için ondan etkilenmiş olamaz. 4. Halk şiirin en ağır dil kullanan temsilcileri tasavvufçulardır.. Tasavvufun, yol, yordam inceliklerini anlatan nazım şekline nutuk denir. 2. İlahi, tasavvuf edebiyatının nazım şeklidir. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 5. V. cümledeki konu daha çok ilahilerde ele alınır. 6. Metinde tanımı yapılan nazım şekli nutuktur. 3. Yunus Emre nin anlatılan eseri Risaletü n Nushiyye dir. 7. Yunus Emre, ilahi nazım şeklini çok kullanmıştır. 4. Öncüldeki özellikler semaiye aittir. 8. Metinde anlatılan halk hikâyesi bölümüne döşeme denir. 5. Verilen öncüller nefes nazım şekline aittir.

16 Türk Halk Edebiyatı Anlatma eyleminin ön planda olduğu gösteri meddahtır. 8. Metinde tanıtılan halk aşığı Reyhanî dir. 2. Verilen metinde atasözü yoktur. 9. XIX. yüzyılda yaşayan ve nitelikleri verilen şair Dadaloğlu dur. 3. Karagöz, Hacivat ı perdeye çağırmaz, tam tersi olur. 4. Geleneksel Türk tiyatrosunda kalıplaşmış ifadelere yer verilir. 0. Yakın tarihimizin bu ünlü halk şairi Şeref Taşlıova dır.. Metinde tanıtılan şair Kuloğlu dur. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 2. Metinde tanıtılan şair Aşık Ömer dir. 5. Anonim halk şiirinde en yaygın ve kısa nazım şekli anonimdir. Cevap: f 3. Metinde tanıtılan 9. yüzyılın ünlü halk şairi Dertli dir. 6. Metinde tanıtılan halk şairi Köroğlu dur. 4. Metinde tanıtılan şair Gevheri dir. 7. Genç Osman Destanı nı Kayıkçı Kul Mustafa yazmıştır. 5. Metinde tanıtılan şair Summani dir.

17 Türk Halk Edebiyatı Ahmet Yesevi şiirlerini sade bir Türkçe ile yazmıştır. 8. Dostlar Seni Hatırlasın, Aşık Veysel in eseridir. 2. Metinde özellikleri verilen şair Nesimî dir. 9. Verilen parçada Yunus Emre anlatılmıştır. 3. Metinde içeriği anlatılan Kaygusuz Abdal a ait eser Saraynâme dir. 4. Parçadaki boşluğa nazma kelimesi getirilmelidir. 0. Makalat ın yazarı Hacı Bektaş Veli dir.. Sav ile atasözü, sagu ile mersiye aynı konuları ele alır. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 5. Metinde hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilen kişi Erzurumlu İbrahim Hakkı dır. 2. Hayalbaz, Karagöz gösterisini yapan kişidir. 3. Dörtlükte eleştirel bir anlatım vardır. 6. Asıl adı Numan olan tasavvufçu Hacı Bayram Veli dir. 4. Mevlana, divan edebiyatı şairi sayılır. 7. Metinde nitelikleri verilen halk ozanı Pir Sultan Abdal dır. 5. Semai, aşık edebiyatı nazım şeklidir.

18 Divan Edebiyatı - 8. Kanunî Mersiyesi, Baki ye aittir. 8. Metinde anlatılan akım, Sebk-i Hindî dir. 2. Divan şiirinin nazım birimi beyittir. 9. Süslü nesir metinleri şiir şeklinde değil, düzyazıdır. 3. Resulullah a sevgiyi konu alan, O nu anlatan şiirlere naat denir. 4. Murabba, bentlerle yazılır. Bu metin beyitlerle yazılmış. 0. Düzyazı metinlerinin toplandığı eserlere münşeat denir.. Harname, eleştirel bir mesnevidir. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 2. Az da olsa manzum tezkireler de vardır. 5. Metinde tanıtılan eser Mevlana nın Fihi Mafih adlı eseridir. 3. Süslü nesir genel içinde küçük bir alan teşkil eder. 6. Mesnevi, Fars edebiyatından alınmıştır. 4. Şikayetname, nesir eseri değildir. 7. Sade nesirde sanatlı bir anlatım yoktur. 5. Kasidelerin nesib, girizgah, tegazzül gibi birçok bölümü vardır.

19 Divan Edebiyatı Baki, Nedim ve Nefi nin mesnevisi yoktur. 9. Muhakemetü l Lügateyn bir sözlüktür. 2. Şeyhî nin Leyla ile Mecnun mesnevisi yoktur. 0. Düz yazıları kaleme alanlara münşi denir. 3. Teressül, Ahmet-i Dai nin eseridir. 4. I. beyit matla, II. beyit maktadır. Matla kendi içinde kafiyelidir. Maktada şairin mahlası geçer.. Beş mesneviye hamse denir. 2. Tazarrunâme, süslü nesrin örneğidir. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 5. Medhiye, kasidenin ana bölümüdür. 3. Anadolu sahasından ilk tezkireyi Sehi Bey yazdı. 6. Sinan Paşa nın?? eserinin adı Tazarrunâme dir. 4. Divan Edebiyatı 4. yüzyıl ile 9. yüzyıl arasını kapsar. 7. Orta nesirde, süslü nesirde olduğu gibi çok süslü ve uzun cümleler yoktur. 5. Beng ü Bade, Fuzuli nin esrar ile içkinin karşılıklı atışmasını konu alan bir mesnevidir. Diğerleri aşk mesnevisidir. 8. Düşündüren, nasihat eden şiirlere hikemi şiirler denir.

20 Divan Edebiyatı Divan edebiyatının ilk ürünleri Karahanlı sahasında verilmiştir. 9. Söz konusu tabir gazel-i müzeyyel adını alır. Cevap:? 0. Divan şiirinde ruhainin uzmanı Haleti dir. 2. Konudan çok, konunun işlenişi önemlidir. 3. Bâki, Sebk-i Hindi etkisine girmemiştir. 4. Halk deyim ve ifadelerini önce Necati de görüyoruz.. Parçada nitelikleri verilen nazım şeklini Muhammes denir. 2. Şehirleri tanıtan mesnevilere şehrengiz denir. 3. Bir beyte aynı ölçüyle üç mısra eklenirse tahmis adını alır. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 5. Mahlas kullanma Gülşehri ile başlamıştır. 4. Padişahların tahta çıkışını kutlayan şiirlere Cükisiye denir. 6. Çâr Yâr (Dört sevgili) özellikle dört halifeyi karşılar. Cevap:? 5. Verilen tanım redd-i matla dır. Cevap: 5 7. İki ya da daha şairin ortaklaşa kaleme aldığı gazellere müşterek gazel denir. Cevap:? 6. Ziyade mısra müstezatta olur. 8. Hilye Peygamber in şekil özelliklerini anlatır. Cevap:? 7. Sevgilinin güzelliğini ve ona duyulan arzuyu anlatan şiirlere Şuhâne gazel denir.

21 Divan Edebiyatı Kaside beyitlerle yazılır. 9. Karahanlı sahasında 5. yüzyılda Ali Şir Nevâi nin Mecülisü n Nefâis adlı eseri Türk edebiyatının ilk tezkiresidir. 2. Girizgâh, gazelde yoktur, kasidede vardır. 0. Divan şiirinin kurucu şairi Hoca Dehhani dir. 3. I de nazire, II de??, III te tahmis tanıtılmıştır. 4. Anadolu da ilk tezkire Heşt-Behişt (Sehi Bey) tir.. Nesimi nin şiirlerinde dünyadan şikâyet vardır ve insan değerli bir varlıktır. 2. Metinde adı geçen eserler ve diğer bilgiler Katip Çelebi ye aittir. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 5. Sebeb-i telif, mesnevinin yazılma gerekçesini, hamse, beş mesnevinin adı, hatime mesnevinin sonudur. 3. Yusuf u Zeliha, Şeyyad Hamza nın mesnevisidir. 6. En ünlü terkib-i bendin şairi Bağdatlı Ruhi dir. 4. Baki, Kanuni ye çok yakın bir şair ve Sultanu ş Şuara lakabını almış biridir. 7. Sıham-ı Kaza, Nefi nin yergilerini içeren eseridir. 5. Metinde adı geçen eserler Zatâi ye aittir. 8. Teşrifatü ş Şuara, Güfti nin eseridir. 6. Kanunî Mersiyesi, Baki nindir.

22 Divan Edebiyatı Hâletî, divan şiirinin en önemli rubai yazarlarının başında gelir ve Hayyam-ı Rumî diye bilinir. 9. İlk siyer yazar Darir dir. 2. Metinde tanıtılan şair Kanuni Sultan Süleyman dır. 0. Şeyhü-l Şuara lakabı Şeyhî ye aittir. 3. Metinde tanıtılan eser, Sinan Paşa nın yazmış olduğu Tazarrunâme dir. 4. Metindeki çalışmaları yapıp eserleri yazan Mevlana nın oğlu Sultan Velet tir.. Latifi divan edebiyatı tezkirecilerindendir, kaside ustası değildir. 2. Hayriye yi Nabi yazmıştır. ÜNİTE 5 İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı 5. Aşık Paşa nın ünlü mesnevisi Garipnâme dir. 3. Harnâme Şeyhî nindir. 6. Kastedilen eser Firdevsi nin Şehnâmesi dir. 7. Metinde tanıtılan şair Ahmet Paşa dır. 4. Konular gerçek yaşamdan alınmamış, aşırı hüzün ve melankoli işlenmiştir. 8. Nazire mecmualarını ilk defa oluşturan kişi Ömer b. Mezid dir. 5. Türki-i Basit, divan edebiyatında sönük kalmış, kayda değer temsilci bulamamıştır.

23 Tanzimat Edebiyatı Anlatılan dönem, nesrin de öne çıktığı devir Tanzimat tır. 8. Şemsettin Sami nin eseri Kamus-ı Türkî dir. 2. Celalettin Harzemşah, tiyatrodur; Tercüman-ı Ahvali de Şinasi çıkarmıştır. 9. Samipaşazade Sezai nin hikâye kitabı Küçük Şeyler dir. 3. Tanzimat hikâyelerinde toplumdaki zararlı alışkanlıklar en önemli sorun olarak ele alınmamıştır. Cevap:? 0. Tiyatroda perde sayısı ile ilgili bir sınırlama olmaz.. Ahmet Cemil, Servetifünun romanı kahramanıdır. ÜNİTE 6 Batı Etkisinde Türk Edebiyatı 4. İntibah ilk edebî romandır; Karabibik i de Nabizade Nazım yazmıştır Cevap:? 2. Eşber, A. Tarhan ın eseridir. 5. Sergüzeşt, Nabizâde Nazım ın eseri değildir. 3. Nitelikleri verilen yazar Ziya Paşa dır. 6. İlk roman Şemsettin Sami nin Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat ıdır. 4. Çeviriler Batı edebiyatından yapılmıştır. 7. İlk manzum tiyatroları Abdülhak Hamit Tarhan yazmıştır. 5. Tanzimat ta sembolizm yoktur.

24 Tanzimat Edebiyatı Tanzimatın ilk dönemi ile ikinci dönemi arasında konu farklılıkları vardır. 9. Şair-i Azam diye bilinen şair A. Tarhan dır. 2. İlgili eser Karabibik tir. 0. Heder in yazarı M. Naci dir. 3. Özeti verilen roman Sergüzeşt tir. 4. Mizancı Murat ın Turfanda mı Yoksa Turfa mı adlı romanından söz edilmiştir.. A da Muallim Naci / N. Nazım B de Ş. Sezai C de A. Tarhan E de R. Mahmut ikinci dönem sanatçılarıdır. ÜNİTE 6 Batı Etkisinde Türk Edebiyatı 5. Naturalist, köy romanı kavramları Nabizade Nazım ile ilgilidir. 2. Ağır bir dil kullanımı Tanzimat ın birinci döneminin ortak özelliği değildir. 6. Metafizik konularda öne çıkan şair A. Hamit tir. 3. Şinasi nin çevirilerini topladığı eser Tercüme-i Manzume adlı kitaptır. 7. Mehmet Rauf, Servetifünun sanatçısıdır. 4. Şiir ve tiyatrolarıyla ünlü, tiyatroları sahne tekniği açısından zayıf şair A. Tarhan dır. 8. Adı geçen eserlerin yazarı R. Mahmut Ekrem dir. 5. Pozitivist sanatçı Beşir Fuat tır.

25 Servetifünu n Edebiyatı Batılı anlamda anı türünün ilk örnekleri Servetifünun edebiyatında kaleme alınmıştır. 9. Servetifünun un dağılmasına yol açan yazı Edebiyat ve Hukuk adlı makaledir. 2. Sürrealizm Servetifünun da yoktur. 0. Acı Bir Hikaye, M. Rauf un eseri değildir. 3. Servetifünun da sosyal duyarlılık görülmez. 4. Özellikleri ve eserleri verilen şair, C. Şehabettin dir.. Nadide nin yazarı Hüseyin Cahit tir. 2. Halit Ziya nın Saray ve Ötesi ile Mehmet Rauf un Edebi Hatıralar adlı eserleri anı türünde yazılmıştır. ÜNİTE 6 Batı Etkisinde Türk Edebiyatı 5. Mai ve Siyah ın kahramanı Ahmet Cemil, Servetifünun aydın tipinin temsilcisidir. 6. Bugünün Saraylısı, Milli Edebiyat romanıdır. 3. Bihruz, bir Tanzimat kahramanıdır. (Araba Sevdası) 7. Servetifünun da en önemli iki şair T. Fikret ile C. Şehabettin dir. 4. Duhter-i Hindu, A. Tarhan ın kahramanıdır. (Tanzimat) 8. T. Fikret roman yazmamıştır. 5. Elhan-ı Şita, C. Şehabettin in eseridir.

26 Servetifünu n Edebiyatı Servetifünun da cariyelik konu olarak öne çıkmaz. 9. Özellikleri ve eserleri verilen isim Hüseyin Siret tir. 2. Hayal kırıklığı, Servetifünun da öne çıkmıştır. 0. Mensur şiir ölçülü ve kafiyeli değildir. 3. Verilen nitelik ve eserler T. Fikret e aittir. 4. Şermin, T. Fikret in eseridir.. Verilen öncüllerin hepsi doğrudur. 2. Milli ve sosyal duyarlılıklar Servetifünun da öne çıkmaz. ÜNİTE 6 Batı Etkisinde Türk Edebiyatı 5. Ahmet Mithat, Tanzimat sanatçısıdır. 6. Servetifünun da realizm ve de naturalizm roman ve hikâyede öne çıkar. 3. Sokağı edebiyata getiren sanatçı Hüseyin Rahmi dir. 7. Metinde verilen bilgi serbest müstezata aittir. 4. Kimsesizlere acıma duygusu, Servetifünun da pek işlenmez. 8. Servetifünun da Hüseyin Suat diğerlerine göre tiyatroyla daha çok ilgilenmiştir. 5. Adı geçen nitelikler ve eserler Hüseyin Siret e aittir.

27 Fecriati Edebiyatı 27. Sanat şahsi ve muhteremdir cümlesi Fecriaticilerin birinci özelliğidir. 9. Fecriatide sürrealizm yoktur. 2. Bize Göre, deneme, fıkra eseridir. 0. Adı geçen eser Tahsin Nihat ındır. 3. Metinde Şehabettin Süleyman ın nitelik ve eserleri kaleme alınmıştır. 4. Parçada nitelikleri, yaşadıkları verilen şair Emin Bülent tir.. Eser ve özellikleri verilen sanatçı Musahipzade Celâl dir. 2. Dönemin tiyatro sanatçısı Müfus Ratıp tır. ÜNİTE 6 Batı Etkisinde Türk Edebiyatı 5. Piyale, A. Haşim indir yüzyılın ilk topluluğu Fecriati dir. 6. Diğer grupları eleştirdikleri için öne çıkan nesir türü eleştiridir. 4. IV. öncül etkili olmamıştır. 7. Küçük Paşa nın yazarı Ebubekir Hazım Tepeyran dır. 5. Fecriati nin Batıdan bağımsız edebiyat arayışı yoktur. 8. Hüseyin Siret, Servetifünun sanatçısıdır. 6. A. Haşim in makale ve denemelerinin tamamının toplandığı eser Bize Göre dir.

28 Millî Edebiyat de Selanik te çıkarılan dergi Genç Kalemler dir. 8. Halide Edip in dillendirilen romanı Yeni Turan dır. 2. M. Emin Yurdakul un sorulan şiiri Cenge Giderken dir. 9. Çağlayanlar, A. Hikmet Müftüoğlu na aittir. 3. Öncülde verilen üç eser A. Hikmet Müftüoğluna aittir. 4. V. öncülde verilen kültürlerin (Yunan, İran) bu dönemde etkisi artmamış, azalmıştır. 0. Türkçeleşmiş yabancı kelimelere dokunulmayacak.. Kızıl Elma, Ziya Gökalp indir. ÜNİTE 6 Batı Etkisinde Türk Edebiyatı 5. Mahcupluk imtihanı, Ömer Seyfettin in tiyatrosudur. 2. Bir Sürgün, Jön Türkleri konu alır. 6. Akşam Güneşi, Reşat Nuri nindir Asır Türk Edebiyatı Ahmet Hamdi Tanpınar ın diğerleri M. Fuad Köprülü nündür. 7. Dilde sadeleşme hareketi, Milli Edebiyat ta başarıya ulaşmıştır. Cevap:? 4. Sodom ve Gomore de Mütareke dönemi İstanbul undaki ahlaki çöküntü anlatılır.

29 Millî Edebiyat Milli Edebiyat ta toplumsal kaygılar öne çıkar. 7. Metinde tanıtılan yazar Reşat Nuri dir. 2. Kölelik kurumu, Tanzimat konusudur. 8. Olay hikayesinde merak unsuru vardır. Temsilcisi de Maupassant dır. 3. Milli Edebiyat ta eserlerin tekniği güçlüdür. 9. İstanbul denilince akla şair olarak Yahya Kemal gelir. Üsküp te doğmuştur. ÜNİTE 6 Batı Etkisinde Türk Edebiyatı 4. Mehmetçik e Kayide, Faruk Nafiz indir. 0. Elhan-ı Şita, C. Şehabettin indir. 5. Fatih Cami, Hayta, Mehmet Akif in şiirleridir.. Milli Edebiyat ta tiyatro, roman ve hikâyenin gerisindedir. 6. Özeti verilen eser, Ayaşlı ve Kiracıları dır. 2. Milli Edebiyat roman ve hikayesinde realizm etkilidir.

30 Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdürenler (Şiir) 30. Ahmet Kutsi Tecer İlk şiirlerinde ölüm, yalnızlık, hüzün gibi bireysel temaları işlemiştir. İlk şiirlerinden sonraki şiirlerinde dönemin genel havasına uygun düşen halk kültürü motiflerine, ülke gerçeklerine yönelmiştir. Kuşağının şairleri arasında folklorik öğelere en çok ilgi duyan isim olarak dikkati çeker. Şiirleri canlı bir Türkçe ve ritmik ses yapısı ile örülmüştür. Kuşağının şairleri arasında folklorik öğelere en çok ilgi duyan isim olarak dikkati çeker. 2. Kemalettin Kamu, lirizmden ve içtenlikten uzaklaşmadan yurt sevgisi, gurbet, aşk duygularını dile getiren, ulusal kurtuluş heyecanını yansıtan şiirler yazmıştır. Bingöl Çobanları adlı şiiri, Türkçedeki en güzel pastoral şiir örneklerinden biridir. Ayrıca Gurbet adlı ünlü şiiri de kendisinin gurbet şairi olarak anılmasına vesile olmuştur. 5. Behçet Kemal Çağlar; Atatürk hayranı bir şairdir. Atatürk ün ölümünden çok etkilenmiş, ona duyduğu hayranlıkla hayatını Atatürk e ve onun inkılâplarına adamıştır. Atatürk şiirlerinin yanı sıra halk şiirinden yararlanarak yazdığı ve ulusal duyguları dile getirdiği deyişleri, yurt güzellemeleri ile tanınır. Onuncu Yıl Marşı nın şairidir. Ankaralı Âşık Ömer mahlasıyla âşık tarzı şiirler de yazmıştır. 6. Ali Mümtaz Arolat, öğrencilik yıllarında Dergah dergisinde yazmaya başlamıştır. İlk şiirlerinde Seza adını kullanan şair birkaç yıl sonra bu şiirlerini Bir Gemi Yelken Açtı adlı şiir kitabında toplamıştır. Millî Edebiyat akımına katılıp hecenin ve konuşma Türkçesinin güzel örneklerini veren şair, şiirlerinde can sıkıntısı, usanç, üzüntü, hüzün ve dert gibi temaları işlemiştir. Türk şiirinde başlatılan biçim değişikliğine yenilerini eklemiş; serbest nazımla da şiirler yazmıştır. 7. İbrahim Alaattin Gövsa: 3. Arif Nihat Asya, Adana nın kurtuluş günü olan 5 Ocak günü için yazdığı ünlü Bayrak şiirinden dolayı Bayrak şairi olarak da anılır. Ulusalcı düşünce ve duyguları dile getirdiği şiirleriyle dikkat çekmiştir. İlk şiirleri aruz ölçüsüyle Servet-i Fünun ve Hıyaban dergilerinde çıkmıştır. Yeni Mecmua da çıkan hece şiirleriyle Millî Edebiyat akımı içinde görülür. Milli Edebiyat akımını benimsedikten sonra vatan, yiğitlik ve millet konularında hece ile şiirler yazmıştır. Edebiyatımızda çocuklar için şiir çığırının öncülüğünü yapmıştır. Şiirleri arasında Çocuk Şiirleri, Güft ü Gu, Çanakkale İzleri, Acılar sayılabilir. 4. Mithat Cemal Kuntay; II. Meşrutiyet yıllarına kadar aruz ölçüsü ile çeşitli şiirler kaleme almıştır. Daha sonra Milli edebiyat akımını benimseyen sanatçının şiirlerinde vatanseverlik teması ağır basmaktadır. Vatan sevgisini Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır / Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır dizeleriyle dile getiren sanatçı, I. Dünya Savaşı yıllarında Çanakkale Cephesi ni yakından görmüştür. Osmanlı nın son yıllarını anlattığı Üç İstanbul adlı tek romanı vardır. Tiyatro ve antoloji türlerinde de çeşitli eserler kaleme almıştır. 8. Orhan Şaik Gökyay; daha çok vatan, tabiat, kahramanlık, yalnızlık gibi temaları işlemiş, genellikle hamasi bir şair olarak tanınmıştır. Bunu, Bu Vatan Kimin? adlı şiirinin okul kitaplarına girmiş ve yeni yetişen nesiller tarafından sevilerek okunmuş olmasına bağlamak yerinde olur. Şiir dilinin inceliklerini yansıtan asıl ustalıklı çalışmaları İçlenme, Bana Bir Seslenen Var, Karmakarışık, Zeytin Dalı, Hey Ne Şirin Bu Dünya, Gelibolu da Yazıcıoğlu nun Çilehanesi ve Adres gibi şiirleridir.

31 30 Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdürenler (Şiir) 9. Behçet Kemal Çağlar; şiiri biçim ve öz olarak iki kaynaktan beslenir: Halk şiiri ve Atatürkçülük. Atatürk ve milli şiir temasında tanınmıştır. Yurt sevgisini çokça dile işlemiştir. Ankaralı Âşık Ömer takma adıyla yazdığı âşık tarzı şiirlerinde folklorumuzdan yararlandığı görülür. 3. Ahmet Kutsi Tecer, halk kültürü alanında çalışmaları ile tanınır. Çalışmaları, Karacaoğlan ve Yunus Emre nin hayatına ışık tutmuştur. Ünlü halk şairi Aşık Veysel i Türkiye ye tanıtan, halk müziği derlemecisi Muzaffer Sarısözen i keşfeden kişidir. 0. Milli Edebiyat anlayışını sürdüren şairler; Mithat Cemal Kuntay, Kemalettin Kamu, Ahmet Kutsi Tecer, Behçet Kemal Çağlar, Arif Nihat Asya, Ömer Bedrettin Uşaklı, Ali Mümtaz Arolat, Zeki Ömer Defne, Şukufe Nihal Başar, İbrahim Alaattin Gövsa, Orhan Şaik Gökyay, Necmettin Halil Onan, İbrahim Zeki Burdurlu şeklinde sıralanabilir.. İbrahim Zeki Burdurlu; modern şiirle halk şiirimizi kaynaştırmaya çalışmıştır. Şiirlerinde özellikle, bireysel duygularının yanı sıra toplumsal temaları da işlemiştir. İlk şiirlerinde görülen anılarına sıkı sıkıya bağlılık, daha sonra yerini, Atatürk sevgisine, Kıbrıs özlemine, memleket gerçeklerine bırakmıştır. Doğup büyüdüğü yerlerin yöresel renkleriyle yaşantılarını, halk şiirimizin geleneklerinden yararlanarak, kendine özgü bir deyişle mısralaştırır. Toprak İnsanları, Toprağın İçindeki Toprak, Burdur daki Mahallemiz, Keloğlan, Basık Tavan, Minnacık Ada, Günaydın Yavru Kıbrıs, Atatürk üm, İzmir in Mor Atları adlı şiirleri vardır. 2. Ömer Bedrettin Uşaklı, Cumhuriyet dönemi şiirine deniz ve Anadolu yu getiren şairdir. Gezdiği yerleri bir ressam gözüyle mısralaştırmış, şiirlerinde Anadolu yu pastoral bir güzellikle duyurmuştur. 4. Şukufe Nihal Başar, ikinci şiir kitabı Hazân Rüzgârları nda yer alan şiirlerini Beş Hececiler (Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Orhan Seyfi Orhon, Yusuf Ziya Ortaç, Faruk Nafiz Çamlıbel) gibi sade Türkçeyle ve hece ölçüsüyle kaleme almıştır. Sıcak, içten ve yalınkat bir dil kullanmıştır. İlk kitabında kendisini gizleyen şair, bu kitapta kendi dünyasını ve kadın sesi ni daha çok açarak belirginleştirmiştir. Ancak ilkinde Servet-i Fünûn edebiyatının etkisi olarak görünen marazî ruh hali bu kitapta ülkenin içinde bulunduğu koşullar, Mustafa Kemal Atatürk e yapılan suikast ve yeğenini kaybetmesi nedeniyle kendi kişiliğinin bir özelliği olarak ortaya çıkmış ve sonraki kitaplarında da bu ruh durumu sürmüştür. 5. Milli Edebiyat anlayışını sürdüren şiir ile ilgili şunlar söylenebilir: Kurtuluş Savaşı nın etkilerinin sürdüğü dönemde ortaya çıkmıştır. Ahenk, ses akışı ve yapı özellikleri bakımından öz şiir anlayışına yakın bir şiir anlayışları vardır. Gelenekten farklı bireysel söyleyiş önem kazanmış, mahalli unsurlar bir dekor olarak kullanılmıştır. Halk şiiri nazım biçimleri kullanılmış, nazım birimi olarak dörtlük benimsenmiştir. Milli kültüre yönelmiştir. Yalın, sade, süssüz bir anlatım benimsenmiş, hece ölçüsü kullanılmıştır. 2

32 Beş Hececiler / Yedi Meşaleciler 3. Beş Hececilerin genel özellikleri şunlardır: Topluluk sanatçıları ilk dönemlerinde aruzla şiir yazmışlar, daha sonra Milli Edebiyat ın etkisiyle şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmışlardır. Millî Edebiyat ın ölçü, biçim ve nazım şekillerini benimsemiş, o doğrultuda eserler vermişlerdir. Eserlerinde konuşma dilini kullanmayı amaçlamış, sade, özentisiz ve süsten uzak şiirler yazmışlardır. Şiirlerinde memleket sevgisi, yurdun güzellikleri ve yiğitlik konularını işlemişlerdir. Anadolu nun ihmal edildiğini ve Anadolu insanının edebiyata girmesi gerektiğini savunmuşlardır. Cumhuriyet devrimlerinin yarattığı romantik havadan etkilenen dönem sanatçıları Anadolu insanını ve onun sorunlarını gerçekçi bir biçimde dile getirememişlerdir. 2. I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında Millî Edebiyat çerçevesinde birçok şair heceyle şiirler yazmıştır. Bu yıllarda heceyi çok iyi kullanan beş şair büyük bir ün kazanmış ve Beş Hececiler diye anılmaya başlamışlardır. Bu şairler şu isimlerden oluşmaktadır: Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy ve Orhan Seyfi Orhon. 3. Yusuf Ziya: Şairler Derneği nin kurucularından olan sanatçı hece veznini kullanan şairlere kapısını açan Şair adlı dergiyi çıkarmıştır. Daha sonra mizaha yönelmiş bu yıllarda Akından Akına, Cenk Ufukları, Âşıklar Yolu, Şen Kitap, Şairin Duası şiir kitaplarını yayınlamıştır. Baştan sona heceyle yazdığı Binnaz adlı üç perdelik manzum tiyatro eseri, hecenin başarısını göstermesi bakımından dikkate değer görünmektedir. 4. Orhan Seyfi Orhon; Gönülden Sesler e yazdığı ön söz yazısında Ziya Gökalp etkisiyle Millî Edebiyat a geçişinden söz eder. İlk şiir kitabı Fırtına ve Kar da aruz veznini kullanmıştır. İkinci şiir kitabı Peri Kızıyla Çoban Hikâyesi hece vezniyle yazılmıştır. 94 yılında yayımlanan O Beyaz Bir Kuştu adlı şiir kitabı Ziya Gökalp tesirleriyle girilen sade Türkçe ve hece vezniyle yazılan şiir yolunun vardığı noktayı göstermesi bakımından önemli görülen bir eserdir. 5. Enis Behiç Koryürek: Şiirde ahenge önem verir. Beş Hececiler grubunun Milli Edebiyat döneminde yazmaya başlayan şairlerindendir. Başlangıçta aruz vezniyle yazdığı şiirleriyle Cenap ve Fikret tesirlerini yansıtan şiirlerle kendinden söz ettirmeye başlar. Ziya Gökalp la tanışıp onun düşüncelerinden etkilendikten sonra millî şiir anlayışına geçer. Millî Edebiyat şiirine en mühim katkısı Türk tarihinden esinlenerek yazdığı hamasi şiirlerle döneme özgü bir duyarlılık oluşturmasıdır. 6. Faruk Nafiz Çamlıbel, şiire I. Dünya Savaşı yıllarında aruzla başlamış, 98 den sonra hece ölçüsünü kullanmış daha sonraki yıllarda tekrar aruza dönmüştür. Hem aruzu hem heceyi başarıyla kullanan sanatçı, lirik aşk şiirleriyle de büyük beğeni kazanmıştır. Aruzla yazdığı ilk şiirlerini Şarkın Sultanları ve Gönülden Gönüle adlı kitaplarında toplamıştır. Heceyle yazdığı ilk şiir kitabı Dinle Neyden adını taşır. Heceyle yazdığı memleket şiirlerini Çoban Çeşmesi adlı kitabında toplamıştır. 7. Enis Behiç, sevdiğine göz diken bey ini öldürüp konağa asi gelen efenin hikâyesini anlattığı Yanık Efe adlı şiirinde mekân olarak Ege nin Mardan dağlarını anlatmıştır. Bu şiiri, efeler diyarı Aydın a yaptığı bir seyahatte yazmıştır.

33 3 Beş Hececiler / Yedi Meşaleciler 8. Beş Hececiler grubuna mensup olan Halit Fahri Ozansoy tarafından kaleme alınan ve 94 te yayımlanan Baykuş adlı oyun Darülbedayi de sahnelenen ilk Türk dramı olması açısından tiyatro tarihimizde önemli bir yere sahiptir. 9. Cumhuriyet Dönemi nin ilk edebiyat topluluğu olan Yedi Meşaleciler, 928 yılında Yedi Meşale adlı ortak bir kitap çıkararak ilk yapıtlarını bu kitapta yayımlamış, kitabın ön sözünde de ilkelerini açıklamışlardır. 3. Yazı hayatına 928 de başlayan Kenan Hulusi Koray, aynı yıl kurulan Yedi Meşaleciler isimli grubun tek hikâye yazarıdır. Koray ın sanat hayatı iki devreye ayrılabilir yılları arası dönemde daha çok mensur şiire yaklaşan şiirsel bir üslûpla romantik ve masa başı hikâyeler yazarken 93 den sonra Vakit gazetesi etrafındaki sosyal gerçekçi hikâyeci grubuna katılıp bu doğrultuda eser vermiştir. Ömer Seyfettin ve Sadri Ertem in etkisinde kalmıştır. 0. Öz şiiri savunan şair topluluğu, Yedi Meşale adlı derginin etrafında toplanmış ve kendilerine de Yedi Meşaleciler demişlerdir. Hisarcılar, Cumhuriyet Dönemi nde heceyi savunan sanatçıların, Yeni Lisancılar Milli Edebiyat Dönemi ni başlatan sanatçıların, II. Yeniler Cumhuriyet Dönemi nde Garip şiirine tepki olarak ortaya çıkan sanatçıların, Garipçiler ise her şeyi serbest kılan Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet in ortaya koyduğu akımlardır.. Yedi Meşale, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Cevdet Kudret Solok, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Muammer Lütfi ve Kenan Hulusi Koray (Ceviz Mi Yesek) adlı lise öğrencisi yedi gencin, 928 yılında oluşturduğu bir edebiyat topluluğudur. Bu gençlerin altısı şairdir. 2. Yedi Meşaleciler arasında yer alan Ziya Osman Saba, konuşma diliyle örtüşen üslubu ve huzur veren imgeleriyle topluluğun, çağdaş Türk şiirinde kendisine özgü yer edinebilen tek adıdır. Ziya Osman Saba, Sebil ve Güvercinler, Geçen Zaman ve Nefes Almak adlı kitaplarında topladığı şiirlerindeki dingin ruh hali ve iyimserlikle kendisine özgü bir yer edinmiştir. Şiirlerinde önce hece veznini sonra serbest tarzı kullanan şairin en önemli özelliklerinden birisi ev ve ev içi imgelerini sadelikle şiirleştirmiş olmasıdır. 4. Vasfi Mahir Kocatürk ile ilgili şunlar söylenebilir: İlk şiirlerinde değişik temaları işleyen sanatçıda Beş Hececiler in, özellikle Faruk Nafiz in etkisi vardır. Onu Yedi Meşaleciler den ayıran yanı da ulusal duyguları besleyen kahramanlık şiirleri yazmasıdır. Yalın bir dil kullanan, benzetmelere pek yer vermeyen sanatçı şiirlerinde yer yer güzel söyleyişler olmasına karşın- kendisine özgü bir şair kimliğine ulaşamamıştır. Bu genç şairler arasında en çok şiir yazan odur. Şiirlerini Tunç Sesleri, Geçmiş Geceler, Bizim Türküler, Ergenekon ve Hayat Şarkıları adlı kitaplarda toplamıştır. 5. Cevdet Kudret Solok: Hece ölçüsü kullanımı, değişik kalıplara doğru bir genişleme gösterir. Seçtiği temalarda, İstanbul da, oturduğu, özellikle çocukluğunun geçtiği semtin büyük etkisi vardır. Yapılan ayinler, ölüler için düzenlenen törenler şiirlerine tema olmuştur. On Ölüm Şiiri dizisini oluşturan şiirlerinden Cenaze Alayı ve Cenaze İlâhisi, kendi söyleyişiyle mızmız ve soluk (hatta karanlık) hislerin ta kendisi dir. Şiirlerinde ayrıca, daha çok akşam saatlerinde İstanbul, doğa güzellikleri çeşitli eşya tema olmuştur. 2

34 Öz (Saf) Şiir Zevk ve Anlayışını Sürdürenler 32. Öz (saf) şiirde önemli olan iyi ve güzel şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine özgü özel imge düzeni oluştururlar. Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya sahiptir. Şairlerde sembolizm akımının izleri görülür. Ölüm, yaşama arzusu, tabiat sevgisi, aşk gibi temalarda bireysel duyuş tarzıyla evrensel olanı birleştirmişlerdir. 5. Ahmet Hamdi Tanpınar: Adını ilk kez Altın Kitap dergisinde yayınlanan Musul Akşamları şiiriyle duyurmuştur. Dergâh, Milli Mecmua, Hayat, Görüş, Ülkü, Varlık, Oluş, Kültür Haftası ve Aile dergilerinde şiirlerini yayımlamıştır. Bütün şiirlerini ömrünün sonlarında Şiirler (96) adıyla kitaplaştırmıştır. Ölümünden sonra Bütün Şiirleri (eklemelerle, 976), Şiirler (999) adlarıyla yeni baskıları yapılmıştır. 2. Öz (saf) şiir anlayışı, şiirde dili her şeyin üstünde tutan sembolist estetikten hareketle ortaya çıkmış bir anlayıştır. Bu anlayış Fransız şairleri Paul Valery ve Stephane Mallarme gibi sanatçılar tarafından geliştirilmiştir. Modern Türk şiiri içinde bu anlayışın ilk örneklerini Tanzimat sanatçıları Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit Tarhan vermiştir. 3. Cumhuriyet Devri edebiyatının saf (öz) şiir anlayışının iki önemli temsilcisi Ahmet Haşim ve Yahya Kemal dir. Ahmet Haşim Fecriâti geleneğinden gelen sembolist bir şairdir. Yahya Kemal de Milli Edebiyat ve Cumhuriyet Devri nin bağımsız sembolist şairidir. Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin Servetifünun döneminin parnasyen şairleridir. Empresyonizm sembolizm akımının bir devamı sayılır. Ahmet Haşim aynı zamanda empresyonisttir. 6. Cahit Sıtkı Tarancı, edebiyatımızda Otuz Beş Yaş şairi olarak tanınır ve Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin öncülerindendir. Şiirin, sözcüklerle güzel biçimler oluşturma sanatı olduğunu savunan sanatçımızda Fransız sembolistlerinin etkileri görülür. Yaşama sevinci, ölüm korkusu, çocukluk özlemi, fanilik, yalnızlık, karamsarlık şiirlerinin başlıca temaları olmuştur. Şiirlerinin çoğunda ölüm temasını işleyen şair, yaşama sıkı sıkıya bağlı olduğu için sürekli bir ölüm korkusu içinde olmuştur. 4. Öz şiir anlayışı, Cumhuriyet döneminde Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı, Necip Fazıl Kısakürek (Sanatının 934 yılına kadar olan döneminde), Ahmet Muhip Dranas ve Yedi Meşalecilerden Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil gibi sanatçılar tarafından benimsenip sürdürülmüştür. 7. Ahmet Muhip Dıranas: Şiir ve tiyatro alanlarında eser vermiş asıl ününü az fakat seçkin şiirleriyle kazanmıştır. Sanat için sanat anlayışına bağlı kalmıştır. Baudelaire ve Verlaine sembolizminden yola çıkarak geleneksel biçimleri yoğurup kendine özgü bir şiir dünyası kurmuştur. Sanatçının Olvido, Serenat, Ağrı, Fahriye Abla adlı şiirleri oldukça ünlüdür. Tevfik Fikret in şiirlerini sadeleştirerek Kırık Saz adıyla yeniden yayımlamıştır. Gölgeler ve O Böyle İstemezdi adlı iki önemli tiyatro eseri vardır.

35 32 Öz (Saf) Şiir Zevk ve Anlayışını Sürdürenler 8. Ahmet Hamdi Tanpınar; şiirlerini rüya ve masal estetiği adını verdiği bir anlayışla yazmış; şiirlerinde zaman, rüya, hayal kavramlarına geniş yer vermiştir. Şiirlerinde öz şiir anlayışını benimsemiş, Fransız sembolistlerinin; Yahya Kemal ve Ahmet Haşim in etkisinde kalmıştır. Bekleyeceğim, Özlem, Mavi Maviydi Gökyüzü, Ne İçindeyim Zamanın, Sonbahar, Bir Adın Kalmalı şiir türündeki eserlerinden bazılarıdır. Şiirlerinde derin bir müzikalite, zaman teması, renkli bir imajın yanı sıra bilinçaltına inen bir duyarlılık görülür.. Necip Fazıl Kısakürek in 934 ten sonra ben merkezli şiiri tasavvufi bir eğilim göstermiş ve ideolojik bir söyleme bürünmüştür. Bu tarihten sonra şiiri Allah ı arama yolunda sonsuz bir uğraş olarak görmüş ve bu doğrultuda, ideolojik içerikli birçok şiir yazmıştır. 2. Asaf Halet Çelebi: 9. Necip Fazıl Kısakürek; ilk döneminde daha çok Baudelaire kaynaklı Fransız şiirinin etkisinde kalmış; ölüm, tabiat, kadın gibi temaları işlemiştir. Bu anlayışla kaleme aldığı Kaldırımlar, Otel Odalarında, Sayıklama, Bu Yağmur, Geçen Dakikalarım gibi şiirleriyle büyük ilgi toplamıştır. 934 ten sonra sanatçının ben merkezli şiiri tasavvufi bir eğilim göstermiş ve ideolojik bir söyleme bürünmüştür. Bu tarihten sonra şiiri Allah ı arama yolunda sonsuz bir uğraş olarak görmüş ve bu doğrultuda, ideolojik içerikli birçok şiir yazmıştır. Soyut şiir zihniyetinin edebiyatımızdaki ilk tanımını yapan Asaf Halet Çelebi, kendisinden sonra gelen şairleri etkiler. Bir sezgi şairi olarak tanınır. Hırsız, Trilobit ve Cüneyd adlı şiirleri Fransızcaya çevrilir. İmge, ses ve anlam sonraki şiirlerinde ön plana çıkan unsurlardır. Bu unsurlarla Türk şiirinde Modern gelenekçi anlayışın temsilcisi olur. 0. Necip Fazıl a ait şiirden hareketle sözü edilen şiir anlayışının öz (saf) şiir olduğu anlaşılmaktadır. Öz şiir anlayışını benimseyen Necip Fazıl ın ve bu anlayışın sahip olduğu özellikler şunlardır: Şiir dili her şeyin üzerindedir. Divan şiirinin biçimci yapısından vazgeçilmemiştir. En değerli şey dil ve dizedir. Dilde sadeleşme değil, saflaşma en başta gelmektedir. Sanatın biçim sorunu olduğuna inanılır. Sanatçılar iyi ve güzel şiirin peşindedir. Kendilerine özgü imge düzenleri vardır. Sembolizm akımından etkilenmişlerdir. Şiirde her türlü ideolojiye karşı çıkmışlardır. Mükemmeli arama peşindedirler. İnsan içsel, bireysel olarak ele alınır. 3. Ahmet Hamdi Tanpınar; Bursa da Zaman ve Ne İçindeyim Zamanın örneklerinde olduğu gibi zaman kavramını eserlerinde çok fazla ön plana çıkarır. Yine Bergson un zaman kuramı onun şiirine Ne içindeyim zamanın/ Ne de büsbütün dışında şeklinde yansır. Mezartaşının üzerinde bile Ne İçindeyim Zamanın şiirinin ilk mısrası yazılıdır. Rüya da Ahmet Hamdi Tanpınar ın şiirlerinde önemli bir özellik olarak öne çıkar. Rüyayı insanı rahatlatan bir unsur olarak görür. Hemen hemen bütün eserlerinde rüyayı önemser. 4. Ömrümde Sükut şiir kitabı ve verilen nitelikler Cahit Sıtkı Tarancı ya aittir. Ayrıca düşten güzel nitelemesi ile aynı isimli başka bir eserine de gönderme yapılmıştır. Cevap:? 2

36 Arası Toplumcu Şiir arası toplumcu şiir ile ilgili şunlar söylenebilir: Geniş kitlelere seslenme, onların sözcülüğünü yapma ve onları harekete geçirme amacı ağır basar. Şiirlerde dilin alıcıyı harekete geçirme işlevinin ağır bastığı görülür. Serbest nazım olanaklarından yararlanılmıştır. Daha çok fütürizm akımının etkisinde kalınmıştır. Emek, sömürü, baskı, başkaldırı gibi kavramlar işlenmiştir. Ölçü bırakılarak özün biçim bağlarından kurtarılması istenmiştir. Halk ve divan şiirinden, Rus fütüristlerinden, özellikle Mayakovski den yararlanılmıştır. Kendilerinden sonra gelen kuşağı ve 960 sonrası şiirini derinden etkilemişlerdir. 2. Cumhuriyet döneminin ilk toplumcu şairi olarak kabul edilen isim Nazım Hikmet tir. İkinci yeni sonrası toplumcu şiir onun toplumcu gerçekçi şiirlerinin etkisini taşır. 5. Ceyhun Atuf Kansu ile ilgili şunlar söylenebilir: Şiirlerinin kaynağını hoşgörü, insanlık sevgisi, bağımsızlık ve doğa oluşturur. Halk dilinden, halk söyleyişlerinden geniş şekilde yararlanmıştır. Halkın özlemlerini, sevinçlerini, acıları, coşkulu bir söyleyişle dile getirmiştir. İlk dönem şiirlerinde toplumsal sorunlara ağırlık vermiştir. 986 yılından itibaren adına bir şiir ödülü konmuştur. 6. Kendilerine serbest nazımcılar veya ilk toplumcu gerçekçiler de denilen şiirin Cumhuriyet devri Türk şiirindeki ilk temsilcileri Nazım Hikmet Ran, Ercüment Behzat Lav ve İlhami Bekir Tez isimlerinden oluşur. İlk toplumcu gerçekçiler veya öncü toplumcu gerçekçiler olarak bu şahsiyetler kendilerinden sonra gelen ve adına kuşağı adı verilen bir şair ve entelektüel kesimi derinden etkilemiş, izleri günümüze kadar gelmiştir. 3. Nazım Hikmet in şiir özellikleri şunlardır: İçeriğe uygun bir ses düzeni oluşturma Sinemotografik bir anlatımı benimseme Şiir, roman, öykü, tiyatro, senaryo gibi edebiyat türlerinin birbirine zıt özellikler taşıyan öğelerini bir araya getirme Tüm özelliklerini birleştiren bir zemin olarak biçim ve içerikte Marksist dünya görüşünü şiir anlayışının temeline oturtma Şiirlerinin bütünü açısından bakıldığında hem modernist hem geleneksel öğeleri kullanmaktan kaçınmama 4. İlhami Bekir Tez: Cumhuriyet döneminin ilk toplumcu gerçekçi şair ve romancılarından biridir. Daha çok şiir alanında etkili olmuştur. Nazım Hikmet le birlikte serbest şiiri ilk uygulayan şairlerden biridir. 24 Saat adlı şiir kitabındaki şiirlerle işçileri konu edinen ilk şair olarak kabul edilir. 7. İlk şiir kitaplarını 930 lu yılların başında yayımlayarak adını duyuran Ercüment Behzat Lav ölçülü, uyaklı şiire karşı çıkışıyla dikkati çekmiştir. Ercüment Behzat Lav, gerçeküstücülükten başlayarak değişik şiir akımlarını deneyen şair, Türk şiirine alaysılamayı getiren ilk şair olma özelliğini taşır. 8. Hasan İzzettin Dinamo ile ilgili şunlar söylenebilir: Şiirindeki biçim ve üslûp özelliklerinden çok siyasî yönüyle ön plâna çıkar. Başlangıçta serbest nazmın büyük umutlarla izlenen genç bir şâiriyken hece ölçüsünün tadından hiçbir zaman bütünüyle vazgeçmez. 940 larda Garip akımından, 950 lerin ikinci yarısında İkinci Yeni akımından hiç etkilenmemiştir. Şekil oyunlarına tamamen ilgisizdir. Gelişmesi de heceye doğru olur ve son döneminde toplumsal gerçekçi bir içerikle sonnetler yazar.

37 Arası Toplumcu Şiir 9. Sabahattin Ali, yazmaya, Balıkesir de Orhan Şaik Gökyay tarafından çıkarılan Çağlayan dergisinde yayımlanan şiirleriyle başlamıştır. Şiirlerinde halk şiiri geleneğinden etkilenmiş, hece ölçüsünü ustalıkla kullanmıştır. Birçok şiiri bestelenmiş ve halkın belleğinde yer etmiştir. Aldırma Gönül, Leylim Ley, Göklerde Kartal Gibiydim, Melankoli, Ben Yine Sana Vurgunum, Çocuklar Gibi bu şiirlerinden bazılarıdır. 3. Nazım Hikmet Ran, ilk şiirlerini hece ile yazsa da sonraki yıllarda öğrenci olarak gittiği Rusya da Mayakovski den etkilenmiştir. Sosyalist bir çizgide sanat yaşamını sürdüren sanatçı düz yazı, şiir ve senaryo tekniklerini bir arada kullandığı Memleketimden İnsan Manzaraları adlı eserinde birçok türün özelliklerini içinde barındırmıştır. 835 Satır, Kuvayi Milliye önemli şiirleridir. 0. Hasan İzzettin Dinamo nun şiirleri Deniz Feneri, Karacaahmet Senfonisi, Özgürlük Türküsü, Mapushanemden Şiirler, Sürgün Şiirleri, Gecekondumdan Şiirler, Çoban Şiirleri, Nazım dan Meltemler, Tuyuğlar şeklindedir. 4. Toplumcu şiir anlayışını benimseyen sanatçılar, şiiri biçim açısından da yenilemişler ve serbest şiir anlayışını yaygınlaştırmışlardır. Bu anlayışın en büyük temsilcisi olan Nazım Hikmet, Rus şair Mayakovski den etkilenerek yazdığı şiirlerde basamak dizeler kullanarak serbest şiirin ilk örneklerini vermiştir.. Kafatası, Yusuf ile Monofis, Demokles in Kılıcı, Kadınların İsyanı adlı eserler Nazım Hikmet e ait tiyatro türünde eserlerdir. Tut Elimden Rovni Aziz Nesin e ait bir tiyatrodur. 2. Ercümend Behzat Lav ın eserleri ile ilgili şunlar söylenebilir: 93 yılında yazdığı S. O. S. adlı kitabında düzene başkaldırı ve öfke ön plandadır. Daha sonra yayımladığı Kaos adlı kitabıyla sömürüye ve çağ dışı kurumlara karşı savaşını sürdürmüştür. Mau Mau adlı şiir kitabında Afrika nın sömürgeleştirilmesine karşı çıkmıştır. Üç Anadolu adlı eserinde 3. yüzyıldan 20. yüzyıla uzanan Anadolu tarihini destanlaştırmıştır. 5. Ceyhun Atuf Kansu nun şiir türündeki eserleri şunlardır: Bağbozumu Sofrası Bir Çocuk Bahçesinde Çocuklar Gemisi Yanık Hava Yurdumdan Sakarya Meydan Savaşı Bağımsızlık Gülü Buğday, Kadın ve Gül Gökyüzü 6. Döneminde ve günümüze kadar yapılan değerlendirilmelerde onun serbest şiirlerinin hep Nâzım Hikmet in gölgesinde kaldığı öne sürülmüştür. İlhami Bekir Tez, 930 lardan başlayarak Nâzım Hikmet le aynı edebiyat anlayışını ve ideolojik görüşleri benimsediğini reddetmez ancak şair kendi tavrını Nâzım Hikmet e göre daha millî olarak nitelendirir. 2