EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ SANAYİ ve TİCARET A.Ş. EGE MARİN (A. ERHAN BİR) TON/YIL KAPASİTELİ ÇİPURA LEVREK YETİŞTİRİCİLİK TESİSİ PROJESİ

Transkript

1 SANAYİ ve TİCARET A.Ş. EGE MARİN (A. ERHAN BİR) TON/YIL KAPASİTELİ ÇİPURA LEVREK YETİŞTİRİCİLİK TESİSİ PROJESİ İZMİR İLİ, KARABURUN İLÇESİ, KÜÇÜKBAHÇE KÖYÜ MEVKİİ (5 Numaralı Potansiyel Alan) ATILIM ÇEVRE DANIŞMANLIK İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ İNSAN KAYNAKLARI EĞİTİM MÜHENDİSLİK İNŞAAT SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. ÇED BAŞVURU DOSYASI ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU İZMİR TEMMUZ 2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ SANAYİ ve TİCARET A.Ş. Şair Eşref Bulvarı Tuzcuoğlu İş Merkezi No:48 K:5 D:5 Alsancak / İzmir Tel : +90 (232) Faks : +90 (232) Ege Marin (A. Erhan BİR) ton/yıl Kapasiteli Çipura Levrek Yetiştiricilik Tesisi Projesi TL. İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLA RI, ZONE PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA Kİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI ÇED RAPORU SUNUM TARİHİ Projeksiyon 6 Derecelik Koordinatlar Projeksiyon Coğrafik Koordinatlar Projeksiyon Datum ED50 Datum WGS84 Datum ED50 Dom 27 Elemanların Sırası Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San Zone 35 N.No Y X Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San , ,38 38, , , , , ,36 38, , , , , ,28 38, , , , , ,31 38, , , ' 16,289 Alan m tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği Ek I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi nde 21. Maddede belirtilen Kültür balıkçılığı projeleri, (1000 ton/yıl ve üzeri) sınıfında yer almaktadır. ATILIM ÇEVRE DANIŞMANLIK İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ İNSAN KAYNAKLARI EĞİTİM MÜHENDİSLİK İNŞAAT SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. Halit Ziya Bulvarı No:72 Taner İş Merkezi Kat 4/ Konak/İzmir Tel : + 90 (232) Faks : + 90 (232) /07/2013

3 İÇİNDEKİLER BÖLÜM I:PROJENİN TANIMI VE AMACI... 1 I.1. Projenin Konusu, Yatırımın Tanımı, İşletme Süresi, Hizmet Amaçları, Projenin Sosyal ve Ekonomik Yönden Gerekliliği (fayda maliyet analizi), Zamanlama Tablosu, Kafes Tipi Ve Kapasitesi, Kafeslerin Kaplayacağı Alan ve Stoklama Yoğunluğu... 1 I.1.1. Proje Konusu, Yatırımın Tanımı ve İşletme Süresi... 1 I.1.2. Kafes Tipi ve Kapasitesi, Kafeslerin Kaplayacağı Alan, Stoklama Yoğunluğu... 4 I.1.3. Projenin Hizmet Amaçları, Sosyal ve Ekonomik Yönden Gerekliliği (Fayda Maliyet Analizi), Zamanlama Tablosu... 7 I.2. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması...13 I.3. Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi...14 I.4. Bölgeye İlişkin Varsa 1/ , 1/25.000,1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli Onaylı İmar Planları ve Plan Hükümleri, Faaliyet Alanının Plan Üzerinde İşaretlenmesi (Onaylı Plan Olmaması Durumunda Faaliyet İçin Kullanılacak Yer Ölçekli Harita Üzerinde Açıkça Gösterilmeli, Mücavir Alan Sınırlarında Olup Olmadığı Belirtilmelidir.)...15 I.5. 1/ ve 1/5.000 lik Halihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı Merkezli 1 km lik Yarıçap Üzerinde Alanın Belirtilmesi (Arazi Kabiliyeti, köy yerleşik alanları ve işletmeleri gösterir analiz paftasının, ulaşım ağını gösterir analiz paftasının, bütün bu unsurların [plaj, liman, iskele vb.] bir arada olduğu sentez pahtasının hazırlanarak rapor ekine konulması)...15 I.6. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Kafeslerin adetleri, ebatları, teknik alt yapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerinin proje alanının harita üzerinde koordinatlarıyla işaretlenerek gösterimi...16 I.7. Arazinin Mülkiyet Durumu, Koordinatları, Yer Bulduru Haritası, Faaliyet Alanı Ve Çevresinin Fotoğrafları...17 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI(*)...21 (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi)...21 II.1 Deniz ve Kıyı Kullanımı: Deniz, Kıyılar ve Yakın Çevresinde Mevcut Kullanım Durumu Ve Özelliklerinin Açıklanması...21 II.1.1 Mevcut Kullanımlar (Tarım, Orman, Turizm, Sanayi, Rekreasyon, Ulaşım, Limanlar, Su Kaynakları, Mevcut Koruma Statüleri ) Gelişme Potansiyeli...21 II.1.2 Çevresinde Bulunan Benzer Tesislerin Olması Durumunda Bu Tesislerin Kapasiteleri, Proje Alanına Olan Uzaklıkları )...26 II.1.3 Kullanılacak Deniz Alanına İlişkin Özelliklerin Açıklanması (Derinlik, Jeoloji Yapısı, vb.) 1/1.000 Ölçekli veya 1/ veya 1/ Ölçekli Detay Batimetri Haritası...27 II.2 Türler ve Ekosistemler: Proje İçin Seçilen Yer Ve Etki Alanı İçindeki Ekosistemler Ve Ekosistemlerdeki Türler,...28 Deniz Flora-Fauna Türleri, Sınıflandırılması, Yaşama Ortamları (Beslenmesi veya Üreme Alanları), Popülasyon Yoğunlukları, Endemik, Nadir, Nesli Tehlikede, Tehlike Dışı vb. Kategorilerinin Belirtilmesi (Deniz Ortamındaki Yapılan Araştırmalar Dikkate Alınarak)...28 Aquatik ortama ait flora ve fauna türlerinin koruma sattülerinin belirtilmesi ve taraf olduğumuz uluslararsı sözleşme hükümlerine uyulacağına taahhüt edilmesi,...28 Fitoplankton ve Protozooplankton İncelemesi:...29 II.3 Meteorolojik veriler:...51 II.3.1 Meteorolojik Durum: Meteorolojik Özelliklerin Açıklanması (Bölgenin Genel İklim Koşulları, Basınç, Sıcaklık, Yağış, Rüzgar (Esme Sayılarına Göre Mevsimlik, Yıllık Rüzgar Diyagramları), Nem, Buharlaşma Dağılımları, Aylık Sıcaklıkların Maksimum, Minimum ve Ortalama Değerleri, Deniz Suyu Sıcaklıkları, Meteorolojik Parametre Dağılımlarının Tablo, Grafik ve Metin Olarak İfade Edilmesi,...51 II Karaburun İlçesi Genel Meteoroloji Verileri:...51 II Çeşme İlçesi Genel Meteoroloji Verileri:...63 II.3.2 Bölgenin Akıntı Sirkülasyonu Ölçüm Sonuçları ve Yorumlarına İlişkin Detay Bilgilerin Hazırlanması...67 II.3.3 Deniz Suyu Analizlerinin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 4 e Göre Mevsimsel Olarak Yapılması...68 i

4 II.3.4 Hava Kalitesi ve Gürültü: Hava Kalitesinin Mevcut Durumu, Ortalama ve Maksimum Gürültü Seviyeleri. (Tekneler, motorlar, jeneratörler vb.)...68 II.4 Deniz Trafiği Açısından Önemi, Uygunluğu, Deniz Trafiği (seyri sefer) Kıyılardaki Olası Durumlar 71 II.5 Depremsellik (İnceleme alanı ve çevresinin diri fay haritasında yeri belirlenerek inceleme alanının kaçıncı derece deprem bölesinde yer aldığı ve yapılacak yapıların ilgili deprem yönetmeliğine göre incelenmesi...71 II.6 Sosyo-ekonomik Özellikler: Faaliyetin sosyo-ekonomik etkilerinin araştırılması (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, ekonomik gelişim trendi, işsizlik vb.) faaliyet alanında ve bölgedeki nüfus yoğunlukları, yerleşim bölgelerinin faaliyet alanından uzaklıkları, faaliyet kurulması ile etkilenecek alandaki, ev, işyeri ve sanayi tesislerinin sayı ve çeşitlerinin belirtilmesi)...73 II.7 Faaliyet Alanı Ve Yakın Çevresi İle İlgili Diğer Özellikler Koruma alanları ( milli parklar, tabiat parkları, sulak alanlar, tabiat anıtları, tabiat koruma alanları, yabancı hayatı koruma alanları, yaban hayvanı yetiştirme alanları, kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanları, biyogenetik rezerv alanları, biyosfer rezervler, özel çevre koruma bölgeleri, özel koruma alanları, turizm bölgeleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar) 74 -Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarruf altında bulunan alanlar (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile sınırlandırılmış alanlar vb.)...75 II Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar...75 II Ülkemizin taraf olduğu uluslar arası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli Alanlar : 77 II Korunması Gereken Alanlar...78 BÖLÜM III: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER...79 III.A. Faaliyet Alanının Hazırlanması, İnşaat Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel Ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Ve Alınacak Önlemler...79 III.A.1. Yetiştirilecek Su Ürünlerine, Kullanılacak Su Kaynağına Ve Şekillerine Bağlı Olarak Yapılacak Kafeslerin Özellikleri, Adetleri, Derinlikleri, Bu Kafeslerin Yapımı İçin Gerekli İşlemelerden; Faaliyet Alanının Hazırlanması İnşaat Aşamasında Faaliyet Sahasında Yapılacak İşler; Nerelerde, Nasıl Ve Ne Kadar Alanda Yapılacağı...79 III.A.2. Tesisin Deniz Kıyısına Olan Etkisi...79 III.A.3. Proje Kapsamında Her Hangi Bir Amaçla Kazı, Dolgu Ve Dip Taraması İşlemleri Nedeniyle Oluşacak Maddelerin Miktarları ve Bertaraf Yöntemleri, (İskele, Barınak Dahil)...80 III.A.4. Faaliyet Alanın Hazırlanması ve İnşaat Aşamalarında Zarar Görecek Flora-Fauna Türleri (endemik türler, nesli tehlikede vb.) Proje için seçilen yer ve etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi...81 III.A.5. Kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanlarının faaliyet yeri ve çevresinde yer alması durumunda yer altı ve yer üstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) materyal üzerindeki muhtemel etkilerinin irdelenmesi. (varsa alana ilişkin daha önce alınmış koruma kurulu kararlarından bahsedilmesi sayılı kanun ile değişik; 2863 sayılı kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu ve konuya ilişkin olarak alınmış sit alanlarındaki su ürünleri üretim ve yetiştirme tesislerine ilişkin ve doğal tabii sitler, koruma ve kullanma koşulları ile ilgili olan yüksek kurulu ilke kararlarına uygun biçimde projenin nasıl geliştirileceğinin tanımlanması...82 III.A.6. Faaliyet Alanının Hazırlanması ve Kafeslerin İnşaatında Oluşacak Atıkların Cinsi ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri...82 III.A.7. Faaliyet Alanının Hazırlanması ve Kafeslerin İnşaatında Kullanılacak Alet Ve Ekipmanlar Ve Bu Ekipmanlarla Yapılacak İşlerden Dolayı Oluşacak Gürültünün Seviyesi Ve Kontrolü İçin Alınacak Önlemler III.B. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel Ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Ve Alınacak Önlemler;...83 III.B.1. Faaliyet ünitelerinde kullanılacak hammaddenin/yavruların temini, üretilen ürünler, kullanılan yemler, ilaçlar ve vitaminler (bunların fiziksel, kimyasal özellikleri, miktarları ve veriliş yöntemleri)...83 III.B.1.1 Yavru İhtiyacı ve Temini...83 III.B.1.2 Yem İhtiyacı ve Temini...84 III.B.1.3 Kullanılacak Aşı, Vitamin ve Antibiyotik...85 ii

5 III.B.1.4 Üretilen Ürünün Hasadı ve Pazara Sunumu...86 III.B.2. İşletme Sırasında Kullanılacak Olan Alet, Ekipmanlar ve Özellikler, Tesisin Yem ve İlaç Depolarının Nerede Yer Alacağı...86 III.B.3. Su Ürünlerinin Üreme Periyodunu Etkileyen Faktörler, Planlanan Üretim Miktarı İçin Gerekli Yem, Yemin Depolanma Durumu, Vitamin İhtiyacı, Birim Metrekarede Elde Edilebilecek Su Ürünleri Miktarı Ve Hasat Durumu...87 III.B.4. Üretimde Kullanılan Yemlerin Özellikleri, Besleme Tekniği, Şekilleri, Her Bir Balık Türünün Yemi Kullanma Oranları, Ortaya Çıkan Atık Miktarı ve Su Ortamı Üzerinde Fiziksel Ve Kimyasal Olası Etkileri (PH, ötrifikasyon, ışık şiddeti, Geçirgenliği vb.) Ve Su Kirliliğine Sebep Olunmaması Açısından Yemlemede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar, Akıntı Yönü, Akıntı Hızı, Derinlik Dikkate Alınarak Kirlilik Yükünün Olası Dağılımı (Fazla Yem, Dışkı Miktarı Dikkate Alınarak Çökelme Ve Akıntı Hızı Göz Önünde Bulundurularak Kirliliğin Dağılımının Belirtilmesi, Yem Ve Dışkının Kimyasal Özellikleri Göz Önünde Bulundurularak Suda Çözünen Veya Dip Sedimente Eklenen Miktarlarının Açıklanması.)...88 III.B.5. Faaliyet Ünitelerinde Kullanılacak Üretim Ve İşletme Yöntemleri Ve Teknolojiler, Proses Akım Şeması, Şema Üzerindeki Kirletici Kaynakların Gösterimi,...96 III.B.6. Proje Alanında Alınan Deniz Suyunun Mevcut Durumunun Belirlenmesi İçin Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Kapsamında Yapılacak Analizlerin Çed Raporunda Belirtilmesi98 III.B Sayılı Su Ürünleri Kanunu Ve Yönetmeliğinde Ek-5 de Yer Alan Alıcı Ortam Değerlerinin Sağlanması Hususunun ÇED Raporunda Yer Alması III.B.8. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Stoklama Yoğunluğu (Ayrı Olarak Alt Başlıklar Halinde Verilmeli) (Tesis Projesine Uygun 1/5000 Ölçekli Vaziyet Planı Veya 1/250 Ölçekli Rapor Ekinde Yer Almalıdır.)...99 Yetiştiricilikte Kullanılacak Dairesel Kafesler...99 Ulaşım, Yemleme ve Hasatta Kullanılacak Tekne ve Botlar Barge.100 Stoklama Yoğunluğu III.B.9. Su Ürünlerinde Ortaya Çıkan Hastalıklar Ve Bu Hastalıklara Karşı Alınacak Önlemler, Kullanılan İlaçların Olası Etkilerinin Değerlendirilebilmesi Ve Balık Ölümlerinde Yapılacak İşlemler III.B.10. Kafes ve Ağların Temizlik Ve Dezenfekte Edilmesinde Kullanılan Temizlik Ve Dezenfektanlar, Bunların Etken Maddeleri, Uygulama Yöntemleri (Hijyen Planı) ve Ortama Etkileri, Nerede Yapılacağı III.B.11. Faaliyet Alanında Kafes Ve Ağlar Üzerinde Denizdeki Akıntının Ve Dalgalanmaların Etkileri III.B.12. Hasat Zamanına Gelen Su Ürünlerinin Nakil İşleminin Nasıl Yapılacağı ve Hangi Ekipmanların Kullanılacağı, Özellikleri, Muhafaza Ve Pazarlama Şartları III.B.13. Üretimde Verimliliğin Sağlanması ve Su Ürünlerinde Meydana Gelebilen Hastalıklara Karşı Çalışan Personel Eğitimi ve İş Güvenliği İçin Alınacak Tedbirler ve Yapılacak Çalışmalar. (Tesiste çalışacak personel sayısı da verilmeli.) III.B.14. Tesisin Faaliyeti Sırasında Her Bir Üniteden Oluşacak Katı Atık, Kıyıda Evsel Katı Atık Miktarları (Tesisten Kaynaklanan) Ve Özellikleri, Depolama/Yığma, Bertarafı İşlemleri 105 Kafeslerdeki Üretimden Kaynaklanacak Ölü Balık Yemlemeden Kaynaklanacak Bigbag/Çuval Atığı Balık Aşılamadan Kaynaklı Tıbbi Atık Personelden Kaynaklı Katı Atık III.B.15. İşletme Esnasında Faaliyet Ünitelerinde Kullanılan Alet Ve Ekipmanlardan Kaynaklanacak Gürültünün Seviyesi Ve Kontrolü İçin Alınacak Önlemler III.B.16. İşletme Aşamasında Yapılacak İşlerden Dolayı Zarar Görebilecek Flora Fauna Türleri (endemik türler, nesli tehlikede vb.) Proje İçin Seçilen Yer Ve Faaliyetin Etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi Açıklanmalıdır III.B.17. Faaliyet İçin Önerilen Koruma Bandı Mesafesi Ve Bu Bandın Oluşturulması İçin Yapılacak Çalışmalar, Ayrıca Koruma Ağları Kullanımı Hususunda Bilgiler III.B.18. Projenin, Proje Alanının Yakınında Bulunan Benzer Tesislerle Olan Etkileşiminin Açıklanması, III.B.19. Sintine Sularının ve Çöktürme Sonucunda Oluşan Tortuların Ne Şekilde Bertaraf Edileceğinin Belirtilmesi, Teknelerden Kaynaklanan Sintine Sularının Geri Kazanımı veya Bertarafı İle İlgili Atık Alım Yönetmeliği nde Belirtilen Hususlara Uygunluğun Yerine Getirilmesi, iii

6 III.B.20. Hasat Sonucu Ortaya Çıkacak Atıkların Bertarafında Uygulanacak Yöntemlerin Açıklanması III.B.21. Acil Müdahale Planı ve İzleme Programı Faaliyetin İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Doğal Afet ve Kaza, Sabotaj ve Benzeri Durumlarda Uygulanacak Müdahale Planı. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Açısından Alınacak Önlemler. Toplu Halde Balık Ölümlerinin Olması Halinde Alınacak Önlemler ve Bunların Nasıl Bertaraf Edileceği. Deniz Ortamındaki Kirlilik Düzeylerinin Analiz ve Ölçümlerle Takibi (deniz yüzeyi ve deniz dibi) İzleme Çalışmasında Su Kirliliği kontrol Yönetmeliği Tablo 3 ve Tablo 4 de Belirtilen Kriterler Doğrultusunda Yapılacağının ve Sonuçlarının Valilik ve Bakanlığa Bildirileceğinin Belirtilmesi III.C. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler, III.C.1. Mevcut Çiftliğin Taşınması Sonucu Eski Alanın Durumunun İrdelenmesi ve Rehabilitasyonu. Taşınılması Planlanan Yeni Alanda; Tesisin İlerde İşletilmesine Son Verilmesi Durumunda Yapılacak Rehabilitasyon Çalışmaları, III.D. Sonuçlar (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme ve taahhütler) iv

7 ŞEKİLLER Şekil 1. Çipura Balığının Görünümü... 4 Şekil 2. Levrek Balığının Görünümü... 4 Şekil Yılları Arasında Yapılan Kültür Balıkları ve Denizlerde Yapılan Yetiştiricilik Üretim Miktarları Grafiği Şekil 4.Proje Alanından En Yakın Yerleşim Yerinin Görünümü Şekil 5. Planlanan Taşımaya Ait Google Earth Görüntüsü (Google Earth,2013) Şekil 6. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası Şekil 7.Faaliyet Alanına Ait Uydu Görünümü Şekil 8.Faaliyet Alanına Ait Uydu Görünümleri Şekil 9. Faaliyet Alanına Ait Uydu Görünümleri Şekil 10. Proje Alanını Gösterir Fotoğraf Şekil 11. Orman Alanları, Orman Yolları vb. Bilgilerinin Geodata Veritabanında Gösterimi Şekil 12. Faaliyet Alanına Yakın Kıyı Tesislerinin Geodata Veritabanında Gösterimi Şekil 13.Faaliyet Alanına Yakın Su Kaynaklarının Geodata Veritabanında Gösterimi Şekil 14.Faaliyet Alanına Yakın Karayollarının Geodata Veritabanında Gösterimi Şekil 15.Beş (5) Numaralı Potansiyel Alandaki Projeleri Gösteriri Uydu Görüntüsü Şekil 16.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Değerleri Şekil 17.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Toplam Yağış Ortalaması ve Maksimum Yağış Miktarı Değerleri Şekil 18.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Esme Sayıları Toplamı Diyagramı Şekil 19. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Diyagramı Şekil 20. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Aylık Rüzgar Esme Sayıları Grafikleri Şekil 21. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Diyagramı Şekil 22.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı Diyagramı Şekil 23. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hızı Değerleri Diyagramı Şekil 24. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Diyagramı Şekil 25. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Diyagramı Şekil 26. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nem Değerler Şekil 27. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kar Yağışlı, Sisli Günler ve Dolulu Günler Sayısı Ortalaması Dağılımları Şekil 28. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kırağılı Günler, Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılımları Şekil 29. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri Şekil 30. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama ve Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Değerleri Şekil 31.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum, Minimum Deniz Suyu Sıcaklığı Şekil 32.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri Şekil Numaralı Potansiyel Alanda Yer Alan Projelerden Kaynaklanacak Gürültü Seviyesinin Mesafeye Bağlı Değişim Grafiği Şekil 34.Proje alanının İzmir Deprem Haritasındaki Konumu Şekil 35.Proje Alanının İzmir Diri Fay Haritasındaki Konumu Şekil 36. Faaliyet alanı yakın çevresinde ki, Özel Avlak Alanların GEODATA Veritabanında Gösterimi Şekil 37. Egemarin Şirketinin Diğer Balık Çiftliklerinde Halihazırda Kullanmakta Olduğu Barge Fotoğrafı Şekil 38. Gerence Körfezindeki Mevcut İskele ve Planlanan Faaliyet Alanı Uydu Fotoğrafı (Google Earth, 2013) Şekil 39.Birinci Yaklaşıma Göre Deniz Ortamında Azot ve Fosfor Dağılımı Şekil 40. Üçüncü Yaklaşıma Göre Deniz Ortamında Azot ve Fosfor Dağılımı Şekil 41. Karbon Akış Diyagramı Şekil 42.Tipik bir salmon kafesinde denizel ortama giren ortalama nütrient (N,P) ve organik karbon (C) yükü Şekil 43. Deniz Ortamında Atıkların Dağılım Diyagramı Şekil 44.Balık Üretimi İş Akım Şeması Şekil 45. Agromey Balık Paketleme Gemisi (Gerence Körfezi) Şekil 46. Ekipmanlardan Kaynaklanacak Gürültü Seviyesinin Mesafeye Bağlı Değişim Grafiği Şekil 47. Kamyondan Kaynaklanacak Gürültü Seviyesinin Mesafeye Bağlı Değişim Grafiği v

8 TABLOLAR Tablo 1. ÇED Dosyasına Konu Olan Projeye Ait Planlanan Yer Değişikliği ve Kapasite Artışı... 2 Tablo 2. Proje Alanının Koordinatları (Taşınılacak Alan)... 2 Tablo 3. ÇED Gerekli Değildir Kararı Bulunan Mevcut Tesise Ait Koordinatlar... 2 Tablo 4.Çipura Levrek Yetiştiriclik Tesisi Koordinatları... 5 Tablo 5. Tesiste Üretilecek Balık Türleri ve Miktarları (ton/yıl)... 5 Tablo 6. Proje Başlangıcında ve Hasat Öncesinde Balık Adetlerinin Balık Türlerine Göre Dağılımı... 6 Tablo Yılı Su Ürünleri Üretim-Tüketim Miktarları Tablosu... 8 Tablo Yılları Arasında Yapılan Kültür Balıkları ve Denizlerde Yapılan Yetiştiricilik Üretim Miktarları Tablosu... 9 Tablo 9. İş-Zaman Planı Tablo 10.İzmir İli ve Karaburun İlçesi'ne 2011 Yılı Nüfus Verileri Tablo 11.Nüfusun Yaş Gruplarına ve Cinsiyetlere Göre Dağılımı Tablo 12.Karaburun ilçesi Arazi Kullanımı Tablo 13.Tarım Alanlarının Dağılımı Tablo 14. Beş (5) Numaralı Potansiyel Alan Projelerin egemarin (A.Erhan Bir) Projesine Göre Durumu Tablo 15.Faaliyet Alanında ve Yakın Çevresinde Bulunması Muhtemel Zooplankton Türleri Listesi Tablo 16.Faaliyet Alanında ve Yakın Çevresinde Bulunması Muhtemel Zooplankton Türleri Listesi Tablo 17.Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunma İhtimali Olan Nektonik Türlerin Listesi Tablo 18.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklıkların Değerleri Tablo 19.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Toplam Yağış Ortalaması ve Maksimum Yağış Miktarı Değerleri Tablo 20.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları Toplamı Tablo 21. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Mevsimlik Rüzgar Esme Sayıları Değerleri Tablo 22. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Değerleri Tablo 23. Karaburun Meteoroloji istasyonu Ortalama Rüzgâr Hızı Değerleri Tablo 24. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hızı Değerleri ve Yönü Tablo 25. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Tablo 26. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Tablo 27. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nem Değerleri Tablo 28. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Dağılımı Tablo 29.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri Tablo 30. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama ve Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Değerleri Tablo 31.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Deniz Suyu Sıcaklığı Tablo 32. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Tablo 33.Dip Çökeltisi VeSu Kolonunda Yaptırılacak Analizler Tablo 34.Araçların Ses Gücü Düzeyleri Tablo Numaralı Potansiyel Alanda Yer Alan Projelerden Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Bağlı Değişim Değerleri Tablo 36.Karaburun İlçesi Nüfus Dağılımı Tablo 37.Karaburun İlçesi nin Faaliyet Alanına En Yakın Üç Yerleşim Yerinin Okuma Yazma Durumu Tablo 38.Yavru Balık İhtiyacı Tablo 39.Su Ürünleri Üretim Tesisi İçin Gerekli Yem Miktarı Tablo 40. Tesiste Birim Metre karedeki Yavru Balık Tablo 41.Tesiste Birim Metreküpteki ve Metrekaredeki Ürün Tablo 42.Balık Yeminin Kimyasal İçerikleri Tablo Gr Balıklar için Kullanılacak Yemlerin Kimyasal İçerikleri Tablo Gr Balıklar için Kullanılacak Yemlerin Kimyasal İçerikleri Tablo 45.Pelet Yemlerin Vitamin ve İz Element İçerikleri Tablo 46.Ekstruder Yemlerin Vitamin ve İz Element İçerikleri Tablo 47. Yemin Ete Dönüşüm Miktarı, Enerjiye dönüşen Miktarı ve Dışkı Miktarı Tablo 48.Birinci Yaklaşıma Göre Azot - Fosfor Kütle Denkliği Tablo 49. Balık Dışkılarından Kaynaklanacak Azot ve Fosfor Miktarları Tablo 50. Üçüncü Yaklaşıma Göre Azot - Fosfor Kütle Denkliği Tablo 51. Denizlerde Görülen Balık Hastalıkları, Nedenleri ve Belirtileri Tablo 52. Tesiste Oluşacak Katı Atıkların Miktarı, İlgili Yönetmeliği ve A.Y.G.E.İ.Y EK-4 Listesinde Yer Alan Adı, Kodu Tablo 53.Araçların Ses Gücü Düzeyleri Tablo 54.Ekipmanlarından Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Bağlı Değişim Değerleri Tablo 55. İskeldeki Kamyondan Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Bağlı Değişim Değerleri Tablo 56. İskeledeki Kamyondan Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Bağlı Değişim Değerleri Tablo 57.Beş(5) Numaralı Potansiyel Alanda Bulunan/Bulunacak Projelerin Kapasiteleri ve Tüketilen Yem Miktarları Tablo 58.Tesiste Oluşacak Sintine Atıkların Miktarı, İlgili Yönetmeliği ve A.Y.G.E.İ.Y EK-4 Listesinde Yer Alan Adı, Kodu 118 vi

9 BÖLÜM I:PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1. Projenin Konusu, Yatırımın Tanımı, İşletme Süresi, Hizmet Amaçları, Projenin Sosyal ve Ekonomik Yönden Gerekliliği (fayda maliyet analizi), Zamanlama Tablosu, Kafes Tipi Ve Kapasitesi, Kafeslerin Kaplayacağı Alan ve Stoklama Yoğunluğu I.1.1. Proje Konusu, Yatırımın Tanımı ve İşletme Süresi Su ürünleri; denizler, iç sular ve suni olarak yapılmış havuz, baraj, gölet, dalyan ve çiftlik gibi tesislerde tabiî veya suni olarak istihsal edilen, su bitkileri, balıklar, süngerler, yumuşakçalar, kabuklular, memeliler, sürüngenler gibi suda yaşayan, yumurtaları da dahil tüm canlılar ve bunlardan imal edilen ürünleri ifade eder. Su ürünleri yetiştiriciliği veya akuakültür ise su canlılarının (balıklar, çift kabuklular, yumuşakçalar, eklembacaklılar, algler ve diğerleri) besleme, büyütme, üretme, ıslah ve muhafaza amacıyla kontrollü şartlar altında yetiştirilmesidir. Projenin konusu, Egemarin Su Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından, İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü, Kavaklı Koyu Mevkii nde işletilmekte olan 900 ton/yıl kapasiteli A. Erhan Bir Çipura Levrek Yetiştiricilik Tesisinin kapasitesinin ve alanının arttırılarak; yine 5 numaralı potansiyel alanda yer alacak şekilde, halihazırda işletilmekte olan proje alanın 1,5 km güneybatısına taşınmasından kaynaklanacak çevresel ve sosyal etkilerinin incelenmesi ve bu etkiler için önlemlerin geliştirilmesidir '36,74"N-26 20'52,80"E, 38 36'36,74"N-26 21'01,30"E, 38 36'30,77"N '01,30"E, 38 36'30,77"N-26 20'52,80"E koordinatlarında, m 2 lik deniz alanında 900 ton/yıl kapasiteli olan tesis için 2008 yılında alınan ÇED Gerekli Değildir Kararı Ek-1 de verilmektedir. ÇED Gerekli Değildir Kararı alınan 900 ton/yıl kapasiteli A. Erhan Bir projesi, Egemarin Su Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından devir alınmıştır. Devir işleminden sonra başvuru yapılarak ÇED Gerekli Değildir Kararı nı Egemarin adına geçerli olması için başvuruda bulunulmuş ve bu kapsamda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nden tarih ve 5178 sayılı faaliyet sahibi değişikliği konulu görüş alınmıştır, söz konusu görüş yazısı Ek-2 de sunulmuştur. ÇED dosyasına konu olan, A.Erhan Bir, tarafından İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü, Kavaklı Koyu Mevkii, 38 36'36,74"N '52,80"E, 38 36'36,74"N '01,30"E, 38 36'30,77"N '01,30"E, 38 36'30,77"N '52,80"E koordinatlarında yer alan 900 ton/yıl kapasiteli çipura levrek yetiştiricilik tesisinin; İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii 38 35'26,771"N '07,609"E, 38 35'44,93"N '07,442"E, 38 35'44,986"N '16,122"E, 38 35'26,82"N '16,289"E koordinatlarındaki m 2 lik alana taşınması kapasitesinin ton/yıla çıkarılması planlanmaktadır. Planlanan söz konusu proje ve mevcut halde yetiştiricilik yapılan proje ile ilgili özet bilgiler Tablo 1 de verilmiştir. 1

10 Tablo 1. ÇED Dosyasına Konu Olan Projeye Ait Planlanan Yer Değişikliği ve Kapasite Artışı Planlanan Yer Değişikliği ve Kapasite Artışından Önce Mevkii İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Kavaklı Koyu Mevkii (5 Numaralı Potansiyel Su Ürünleri Sahası), Üretim Türü Çipura ve Levrek Yetiştiriciliği Üretim Miktarı (ton/yıl) Alan (m 2 ) Planlanan Yer Değişikliği Ve Kapasite Artışından Sonra İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii (5 Numaralı Potansiyel Su Ürünleri Sahası) Çipura ve Levrek Yetiştiriciliği İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii nde bulunacak 5 numaralı potansiyel sahadaki m 2 lik deniz alanı koordinatları Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Proje Alanının Koordinatları (Taşınılacak Alan) Projeksiyon 6 Derecelik Koordinatlar Projeksiyon Coğrafik Koordinatlar Projeksiyon Datum ED50 Datum WGS84 Datum ED50 Dom 27 Elemanların Sırası Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San Zone 35 N.No Y X Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San , ,38 38, , , , , ,36 38, , , , , ,28 38, , , , , ,31 38, , , ' 16,289 ÇED Gerekli Değildir kararı bulunan mevcut tesise ait proje alanı koordinatları Tablo 3 de verilmektedir. Tablo 3. ÇED Gerekli Değildir Kararı Bulunan Mevcut Tesise Ait Koordinatlar Projeksiyon 6 Derecelik Koordinatlar Projeksiyon Coğrafik Koordinatlar Projeksiyon Datum ED50 Datum WGS84 Datum ED50 Dom 27 Elemanların Sırası Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San Zone 35 N.No Y X Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San , , , , ' 36,74" 26 20' 52,80" , , , , ' 36,74" 26 21' 01,30" , , , , ' 30,77" 26 21' 01,30" , , , , ' 30,77" 26 20' 52,80" Tablo 2 ve Tablo 3 de koordinatları verilen mevcut yetiştiricilik tesisi ve planlanan yetiştiricilik tesisi alanlarının birlikte gösterildiği 1/ ölçekli topografik harita Ek-3 de gösterilmektedir. Faaliyet, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği EK I listesinde yer alan 21 Kültür balıkçılığı projeleri, (1000 ton/yıl ve üzeri) maddesi kapsamında değerlendirilmiş ve ÇED Yönetmeliğinin 11. maddesi doğrultusunda bu ÇED Dosyası hazırlanmıştır. 2

11 Kapasite artışı ile yer değişikliği planlanan çipura/levrek yetiştiricilik tesisi, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının mevzuatları çerçevesinde belirlenen yetiştiricilik alanlarından olan 5 numaralı potansiyel alan içerisinde yer alacaktır. Çipura levrek yetiştiricilik tesisinin 5 numaralı potansiyel alanda, m 2 lik deniz sahasına taşınması ve kapasitesinin artırılması ile ilgili olarak Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ne başvuruda bulunulmuş, söz konusu taşınma ve kapasite artışına Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından ön izin verilmiştir. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından da deniz trafiği açısından uygun görülmüştür. Bu kapsamda verilen kurum görüşleri Ek-4 te sunulmaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ndan ön izin alınan, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından da deniz trafiği açısından uygun görülen söz konusu yetiştiricilik tesisi; ÇED çalışmaları da sonuçlandıktan sonra 5 numaralı Su Ürünleri Potansiyel Sahasında 38 35'26,771"N '07,609"E, 38 35'44,93"N '07,442"E, 38 35'44,986"N '16,122"E, 38 35'26,82"N '16,289"E koordinatlarında, m 2 lik deniz alanında ton/yıl kapasite ile faaliyete başlayacaktır. İşletmenin ömrü teknolojik gelişmeler göz önüne alınarak 20 yıl olarak planlanmıştır. Kullanılacak olan ekipmanların ve kafeslerin bakımları yapılarak bu sürenin uzatılması düşünülmektedir. Tesiste yetiştirilmesi planlanan balıkların özellikleri aşağıda kısaca açıklanmaktadır. Çipura (Sparus aurata): Çipura, anaotomik yapı bakımından, vücut lateralden yassı, vücut yüksekliği bir hayli fazla, baş profili küt gelir. Ağızda dişler çok farklıdır. Ön sıradaki birkaç diş keskin ve sivri, arkadaki dişler molar (öğütücü) diştir. Hatta molar dişler arasında karşılıklı dört tanesi, kabukluların kırılmasını sağlamak amacı ile çok iridir. Dorselde uzun bir yüzgeç vardır, vücut pulları ktenoiddir. Yüzgeç formülü DXI diken ışın, yumuşak ışın bulunur. Ventral yüzgeçler kısa, pektoral yüzgeçler daha uzun olup anal yüzgeç ilk ışın hizasına kadar uzanır. Vücut rengi dorselde gümüşi-mavi yanlarda gümüşi, ayrıca çok ince horizontal kahverengi bantlar bulunur. Maksimum boy 70 cm ağırlık 10 kg ı bulabilir. Çipura optimum gelişmeyi C sıcaklıklarda gösterir C sıcaklıklarda yaşayabilirler. Bu nedenle dalyanlarda iri balıklar daha az avlanır. % tuzluluğa dayanabilir. Tuzluluk değişim ve oranlarına kefal ve levrek kadar dayanıklı değildir. Demersal bir türdür. Yazın sahil sularında kışın 10 m derinliklerde bulunur. Daha çok kumlu çamurlu biotopları tercih eder. Eurohalin bir form olup beslemek amacı ile acı sulara girerler. Yumurtlama Kasım-Nisan ayları arasında gerçekleşir. Yumurtalar küresel, pelajik ve tek yağ damlalıdır. Karadeniz de bulunmaz. Özellikle Ege nin ve Akdeniz in karakteristik balığıdır. Marmara da çok nadir olarak Çanakkale de bulunur. Çipura balığının görünümü Şekil 1 de verilmektedir. 3

12 Şekil 1. Çipura Balığının Görünümü Levrek (Dicentrarchus labrax): Levrek anaotomik yapı bakımından, vücut hafif uzun ve lateral den yassı, iki dorsal yüzgece sahip, çeneleri iyi gelişmiş ve çok sayıda keskin ve kalın dişler bulunur. Ayrıca dil kaidesinde de dişlere rastlanır. Vücut ktenoid pullarla kaplı, yalnızca ense ve yanaklar Cycloid pullarla kaplıdır. Yüzgeç formülü DI IX diken D2 I diken ve yumuşak ışın şeklindedir. Renk dorselde gümüşi-yeşil, vetralde beyazdır. Operkulum üzerinde koyu leke bulunur. Maksimum boy 1 m, ağırlık ise 12 kg ı bulmaktadır. Levrek balıkları C arası sıcaklıklarda yaşarlar. Yumurtlama döneminde C su sıcaklığını tercih ederler. Tuzluluk değişimlerine karşı oldukça dayanıklıdırlar. Bu nedenle göllere ve aşırı tuzlu dalyanlara bile girerek yaşamlarını rahatça sürdürebilirler. Fazla göz etmeyen yumuşakçalar, küçük balıklar ve balık yumurtaları ile beslenirler. Eti beyaz ve lezzetli bir balıktır. Yumurtlama Eylül aylarında başlar Aralık-Ocak aylarına kadar devam eder. Ülkemizde kültürü yoğun olarak yapılmakta olan Çipura-Levrek türlerin büyüme hızı, yem değerlendirmedeki yüksek verimlilik ve Pazar şansının yüksek oluşu ekonomik bir üretim olabileceğinin göstergesi olarak değerlendirilmektedir. Levrek balığının görünümü Şekil 2 de verilmektedir. Şekil 2. Levrek Balığının Görünümü I.1.2. Kafes Tipi ve Kapasitesi, Kafeslerin Kaplayacağı Alan, Stoklama Yoğunluğu Proje kapsamında, Tablo 4 de yer alan koordinatlar üzerinde ağ kafesler kurulacak ve faaliyet bu koordinatların oluşturduğu m 2 olan denizalanı içerisinde yapılacaktır. 4

13 Tablo 4.Çipura Levrek Yetiştiriclik Tesisi Koordinatları Projeksiyon 6 Derecelik Koordinatlar Projeksiyon Coğrafik Koordinatlar Projeksiyon Datum ED50 Datum WGS84 Datum ED50 Dom 27 Elemanların Sırası Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San Zone 35 N.No Y X Enlem Boylam Der-Dak-San Der-Dak-San , ,38 38, , , , , ,36 38, , , , , ,28 38, , , , , ,31 38, , , ' 16,289 Çipura/levrek yetiştiricilik tesisinde yıllık kapasitenin tonunu çipura, tonunu levrek oluşturacak olup tesisin toplam kapasitesi ton olacaktır. Tesiste üretilecek balıkların türlere göre dağılımı Tablo 5 te verilmektedir. Tablo 5. Tesiste Üretilecek Balık Türleri ve Miktarları (ton/yıl) Balık Türü Balık Miktarı (ton/yıl) Çipura Levrek Toplam Balık üretiminde 16 adet 50 m çapında, 16 adette 20 m çapında ve ağ derinlikleri 11 m olan dairesel kafesler kullanılacaktır. Proje kapsamında 11 metreden daha derin ağ kullanılmayacaktır. Kafes materyali off-shore sistemine uygun olarak yüzey kısmı 50 metre çaplı kafesler 315 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, 20 m çaplı kafesler için 285 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, imal edilecektir. Ağ kafes malzemesinde göz açıklığı 6 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar, yavru balık kafesleri olan 20 m çaplı kafeslerde; göz açıklığı 18 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar ise yetişkin balık kafesleri olan 50 m çaplı kafeslerde kullanılacaktır. Ayrıca farklı kalınlıklarda ağ destekleyici halatlar, kafeslerin sabitlenmesi ve bağlantılarında farklı çap, kalite, örgü modelindeki halatlar kullanılacaktır. Kafeslerin yerleşim planı Ek-5 te, 20 m çaplı ve 50 m çaplı kafeslerin detay planları Ek- 6 da sunulmaktadır. Kafes materyalleri üretici firma tarafından faaliyet alanına getirilerek yerinde montajları gerçekleştirilecektir. Bu çalışmalar sırasında gerek karada gerekse denizde herhangi bir kazı veya tarama işlemi yapılmayacaktır. Kafesler faaliyet alanına demir çapalar ile monte edilecektir. Bu nedenle, beton tonoz yapımı da söz konusu olmayacaktır. Kafeslerin yer alacağı alan toplam m 2 dir. Kurulacak olan kafesler kg lık metal pulluk tipi çapalar ile sabitlenecektir. Çapalar 4-6 cm kalınlığında sacdan imal edilmiş, 2 m kol uzunluğunda ve 30 adettir. Faaliyet kapsamında su ürünleri yetiştiriciliği için kullanılacak olan alan, ticari avcılık için kullanılmayacaktır. Hasat edilen balıklar şirketin grubuna ait kuruluş Agromey Yem San. ve Tic. A.Ş. nin Aydın Umurlu daki işleme tesisine ya da yine Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. nin 5

14 Gerence Körfezi nde faaliyet gösteren 65,55 metre boyunda, 16.6 metre eninde 1.407,45 grostonluk Akel-10 adlı paketleme gemisine gönderilecektir. Yavru Balıklarda Kullanılacak Ø20 kafeslerin; 20 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı : 314 m 2 16 adet kafesin toplam yüzey alanı : 5024 m 2 Kafeslerin ağ derinliği : 11 m 16 adet kafesin toplam su hacmi : m 3 dir. Yetişkin Balıklarda Kullanılacak Ø50 kafeslerin; 50 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı : 1962,5 m 2, 16 adet kafesin toplam yüzey alanı : m 2 Kafeslerin ağ derinliği : 11 m 16 adet kafesin toplam su hacmi : m 3 dir. 20 metre çaplı kafesler, yavru balıkların (maksimum 50 grama kadar) yetiştirilmesinde, 50 metre çaplı kafesler ise yetişkin balıklarda kullanılacaktır. 20 metre ve 50 metre çaplı kafeslerin kullanılacağı projede toplam yüzey alanı m 2 tüm kafeslerin toplam su hacmi ise m 3 olacak olacaktır. Proje ile yılda ton çipura/levrek balığı elde edilmesi planlamakta olduğundan Hasat öncesinde maksimuma ulaşacak stok yoğunluğu 7,2 kg/m 3 olarak projelendirilmiştir. Her ne kadar genel litaratür bilgilerinde stok yoğunluğu kg/m 3 olarak belirtilmekte olsa da, stoklama yoğunluğu bölgeye has bir parametre olduğundan ve proje sahibi şirketin aynı bölgedeki faal çiftliklerinden elde ettiği tecrübeler neticesinde stoklama yoğunluğunun düşük tutularak balıkların yeterli oksijene ulaşmaları, yemlemede yemi rahat bir şekilde birim yüzeyden almaları ve balık hastalıklarının önüne geçebilmek için 7,2 kg/m 3 olarak projelendirilmiştir (Kaynak: Kafes Balıkçılığı, Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları Doç. Dr. Suat DİKEL). 16 adet Ø50 Kafesin Toplam Su Hacmi : m 3 Ø50 Kafeslerin Stok Yoğunluğu : 7,2 kg/m 3 Tesis Kapasitesi : m 3 *7,2 kg/m 3 = kg ~2500 ton Hasat öncesi balıkların ortalama ağırlığının 375 gr olduğu kabulü ile ton kapasitede çiftlikte adet çipura/levrek balığı mevcut olacaktır. Söz konusu balıkların kafeslere ilk gelişinden hasat dönemine kadar geçen sürede %10 kayıp olması öngörüldüğünden projede yavru balık ihtiyacı adet olacaktır. Bu adedin türlere göre dağılımı Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. Proje Başlangıcında ve Hasat Öncesinde Balık Adetlerinin Balık Türlerine Göre Dağılımı Balık Türü Yavru İhtiyacı (adet) Kayıp Hasat Öncesi Balık Adedi (adet) Çipura % Levrek % Toplam % Yavru ihtiyacının adet olacağı çiftlikte, balıkların 50 gr olacağı zamana kadar geçen sürede %9,95 balık ölüm oranı ile yavru balık kafeslerinde balık adedi adet olacaktır. Yavru balıklar için kullanılacak 20 metre çaplı kafeslerde 1 adet 6

15 balığın maksimum ağırlığının 50 gr olacağı düşünüldüğünde kg yavru balık olacaktır. 16 adet 20 metre çaplı kafesin toplam su hacmi m 3 olduğundan yavru balıkların stok yoğunluğu 6 kg/m 3 olacaktır. Yine proje sahibi şirketin aynı bölgedeki faal çiftliklerinden elde ettiği tecrübeler neticesinde stoklama yoğunluğunda 5-6 kg/m 3 lerde istenen verime ulaşıldığı, balık hastalıklarının azaldığı gözlemlendiğinden stok yoğunluğu yavru balıklarda 6 kg/m 3 olarak projelendirilmiştir (Kaynak: Kafes Balıkçılığı, Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları Doç. Dr. Suat DİKEL). Stok yoğunluğu yavru balıklarda 6 kg/m 3, yetişkin balıklarda 7,2 kg/m 3 olarak projelendirilmiştir. Söz konusu stok yoğunluklarının projelendirilmesinde amaç, daha geniş bir alanda üretim yapmanın hem çevre hem de balık sağlığı yönünden olumlu katkılarından yararlanmaktır. Yavru balık ihtiyacı Akuvatur Su Ürünleri Tic. San. A.Ş. nin Milas/Muğla ve Yeni Şakran Aliağa/İzmir de, Kılıç Deniz Ürünleri İthalat İhracat San. Tic. A.Ş. nin Milas/Muğla ve Egemar Su Ürünleri Ltd. Şti. nin Milas/Muğla adreslerinde yer alan kuluçkahanelerin den temin edilecektir. 1,5-2 gr ağırlığındaki yavru balıklar kuluçkahaneden alınarak, yaklaşık 3,5-4 ay sonra 20 gr ağırlığına ulaştığı zaman boylama işlemine tabi tutulmaktadır. İkinci boylama işlemi, yaklaşık 2-2,5 ay sonra 50 gr ağırlığına ulaştığında yapılmakta 2 ay sonrada balıklar 90 gr ağırlığına ulaştıklarında üçüncü boylama işlemi gerçekleştirilmektedir. Ancak yetiştiricilik aşamasında balıkların sürekli olarak yerini değiştirmek ve söz konusu boylama işlemleri ile balığa müdahalede bulunmak çok istenen bir durum değildir. Bu kapsamda çok gerekli görülmedikçe boylama işlemi yapılmaycak olup her bir yetiştiricilik periyodunda maksimum 1 kez yapılması planlanmaktadır. Boylama işlemleri ile aynı kafeste, yaklaşık aynı boy ve gramajlarda balık bulunması sağlanarak, balık ölümlerinin asgari düzeye inmesine ve standart ebatlardaki balık üretimine katkı sağlanmaktadır. Balıkların vücut ağırlıkları yaklaşık 375 gr ağırlığına ulaştığında hasat yapılmaya başlanacak ve şoklama tankı olarak ifade edilen 700 lt. hacmindeki polietilen tanklara alınarak, Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. ne ait Aydın Umurlu daki işleme tesisine ya da Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. ne ait Gerence Körfezi nde faaliyet gösteren 65,55 metre boyunda, 16.6 metre eninde 1407,45 grostonluk Akel 10 adlı paketleme gemisine gönderilecektir. Paketleme sonrası yurt içi ve yurt dışı satışı gerçekleşecektir. Hasat döneminde, faaliyet alanında herhangi bir işleme yapılmayacaktır. I.1.3. Projenin Hizmet Amaçları, Sosyal ve Ekonomik Yönden Gerekliliği (Fayda Maliyet Analizi), Zamanlama Tablosu Kafeste balık yetiştiriciliğinin gelişimi ilk dönemlerde balıkçıların kafesleri canlı balıkları stoklamak amacıyla kullanması ile başlar ve stoklanan balıkların boy ve ağırlıklarında artış olduğunu gözlemlediğinde ise kafesler besleme ve büyütme amaçlı kullanılmışlardır. Modern kafes sistemlerinin ilk nerede başladığı ise tam olarak bilinmemekle birlikte 1950 li yıllarda Japonya da kullanıldığı düşünülmektedir. Türkiye de ise denizde yapılan ilk ciddi kültür balıkçılığı tesisi, Yaşar Holding öncülüğünde 1985 yılında İzmir-Çeşme de çipura ve levrek yavru üretimi ve yetiştiriciliği amacı ile kurulmuştur. 7

16 Yapılan son çalışmalara göre hızlı nüfus artışının yaşandığı dünyamızda mevcut su ürünleri kaynaklarının yeterli olamayacağı açıktır. Bu kapsamda su ürünlerinin temininde alternatif olarak kültür balıkçılığı ön plana çıkmaktadır. Ülkemiz, balık yetiştiriciliğine elverişli, kaynakları zengin olan ülkeler arasında yer almasına rağmen kültür balıkçılığı ülkemizde son 25 yılda önemli gelişmeler göstermiş olan bir sektördür. Bu kaynakların rasyonel bir şekilde kullanılması halinde yetiştiricilik yoluyla yapılan üretimler sayesinde ekonomiye önemli bir katkı sağlanmaktadır. Ülkemizdeki su ürünleri sektöründe dikkate değer önemli olan bir nokta da, Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilen sınırlı sayıdaki hayvansal gıdalardan biri olmasıdır. Su ürünleri yetiştiriciliği; açlığın önlenmesi, dengeli ve sağlıklı beslenme, doğal balık stoklarına olan av baskısının azaltılması, istihdam, döviz girdisi sağlaması, kırsal kalkınmaya katkısı vb. nedenlerle önemli bir sektördür. Dünya da ve Türkiye de olduğu gibi rapora konu olan projede de; gıda ihtiyacını karşılamak, doğal stokların azalması önlemek ve bu kaynakların korunmasını sağlamak, deniz alanlarının verimli kullanılmasını sağlamak, ülke ekonomisine katkıda bulunmak ve istihdam sağlamak amaçlanmaktadır. Bilindiği üzere su ürünleri üretimi, avcılık ve yetiştiricilik olmak üzere iki yolla yapılmaktadır. Ülkemizde su ürünleri üretiminin büyük miktarı avcılıktan elde edilmekte olup, 2011 yılı TÜİK verilerine göre; avcılıkla yapılan üretimin ,4 ton luk kısmı denizlerimizden ve ,8 ton luk kısmı iç sularımızdan elde edilmiştir. İlgili TÜİK verileri Tablo 7 de verilmektedir. Tablo Yılı Su Ürünleri Üretim-Tüketim Miktarları Tablosu Adı Dönemi Değeri (ton) Avlanan Deniz Balıkları ve Diğer Deniz Ürünleri ,4 Avlanan Deniz Balıkları ,0 Avlanan Diğer Deniz Ürünleri ,4 Avlanan İçsu Ürünleri ,8 Avlanan Su Ürünleri ,2 Balık Unu ve Yağ Fabrikalarında İşlenen su Ürünleri ,3 Değerlendirilemeyen Su Ürünleri ,1 Denizlerde Yetiştiricilik Üretimi İçsularda Yetiştiricilik Üretimi İhraç Edilen Su Ürünleri ,7 İthal Edilen Su Ürünleri ,4 Kültür Balıkları Üretimi Su Ürünleri Üretimi ,2 Tüketilen Su Ürünleri ,5 Kaynak: TÜİK 2011 Yılı Verileri 2011 yılı TÜİK verilerine göre; su ürünleri üretimi bir önceki yıla göre %7,73 artarak ton olarak gerçekleşmiş, Üretimin %61,44 ü deniz balıklarından, %6,45 i diğer deniz ürünlerinden, %5,27 si içsu ürünlerinden ve %26,83 ü yetiştiricilikten elde edilmiştir. Avcılıkla yapılan üretim ton, yetiştiricilik üretimi ise ton olarak gerçekleşmiş, yetiştiricilik üretiminin %53,21 i içsularda, %46,79 u denizlerde 8

17 gerçekleşmiştir. Yetiştirilen en önemli türler içsularda %53,1 ile alabalık, denizlerde %24,9 ile levrek, %17,05 ile çipura olmuştur. Yine 2011 yılı TÜİK verilerine göre; avcılığı yapılan deniz ürünleri üretim miktarı bir önceki yıla göre %7,18 oranında artarak ton olarak gerçekleşmiştir. Deniz ürünleri üretiminde ilk sırayı %62,43 lük oran ile Doğu Karadeniz Bölgesi almıştır. Bu bölgeyi %15,49 ile Batı Karadeniz, %8,20 ile Marmara, %6,95 ile Ege ve %6,93 ile Akdeniz Bölgeleri izlemiştir. Su ürünleri yetiştiriciliği, FAO (Food and Agriculture Organization) tarafından dünyada en hızlı büyüyen gıda sektörü olarak belirlenmiştir. Dünyada hızla büyüyen bu sektöre paralel olarak Türkiye de de içsu ve denizlerde su ürünleri yetiştiriciliği hızla gelişen bir sektör haline gelmiştir. Türkiye de içsularda ağırlıklı olarak alabalık yetiştiriciliği, denizlerde ise çipura ve levrek yetiştiriciliği yapılmaktadır yılları TÜİK verilerine göre de; kültür balıklarının denizlerde yapılan üretiminin 2002 yılından bu yana sürekli artış içinde olduğu Tablo 8 ve Şekil 3 de görülmektedir. Tablo Yılları Arasında Yapılan Kültür Balıkları ve Denizlerde Yapılan Yetiştiricilik Üretim Miktarları Tablosu Dönemi Denizlerde Yetiştiricilik Üretimi (Ton) Kültür Balıkları Üretimi (Ton)

18 Kültür Balıkları Üretimi(ton) Denizlerde Yetiştiricilik(ton) Şekil Yılları Arasında Yapılan Kültür Balıkları ve Denizlerde Yapılan Yetiştiricilik Üretim Miktarları Grafiği Ülkemizde de doğal stokların giderek azalması, hızla artan nüfusun protein ihtiyacının karşılanmasında kültür balıkçılığının önemini arttırmış ve balık üretiminde kültür balıkçılığı yukarıda yer alan TÜİK verilerinden de anlaşılacağı gibi hızlı bir artış içine girmiştir. Türkiye de su ürünleri tüketimi kişi başı 7,589 kg, dünyada ortalama su ürünleri tüketim miktarı kişi başı 16,4 kg, AB ortalaması ise 22,3 kg dir. Görüldüğü üzere kişi başına düşen su ürünleri tüketimimiz Dünya ve AB nin ortalamasının gerisinde kalmaktadır. Bunun başlıca nedeni, su ürünlerinin diğer et ürünlerine göre daha pahalı olmasıdır. Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımada konumunda olan Türkiye nin km lik kıyı şeridi ve km uzunluğunda nehirleri bulunmaktadır. Deniz ve içsu kaynaklarımızın toplam yüzey alanı 25 milyon hektardır; bu rakam Türkiye deki toplam tarım alanlarına yakındır. Bu nedenle balıkçılık kaynaklarının etkin kullanımı büyük önem taşımaktadır. Balıkçılık sektörü 47 bin kişiye doğrudan istihdam sağlamaktadır (Kaynak: İKV DEĞERLENDİRME NOTU AB ve İş Dünyası: Balıkçılık Sektörü Yeliz Şahin). ÇED Dosyasına konu olan proje, faaliyete geçtiği taktirde Türkiye nin bir doğal kaynağı ekonomiye dahil edilerek doğrudan ya da dolaylı olarak istihdama katkıda bulunulacağı düşünülmektedir. Tesisteki sabit giderler; personel ve kira giderleri olacak olup toplamı TL olması öngörülmektedir. Değişken giderler ise; yem giderleri, yavru balık giderleri, pazarlama giderleri, vb. giderler olacak olup TL olması öngörülmektedir. Planlanan faaliyet ile satış gelirinin TL olacağı düşünülmektedir. 10

19 Kara Geçiş Noktası : [Sabit Giderler/(Satış Gelirleri-Değişken Giderler)]*100 Kara Geçiş Noktası : / ( )*100 Kara Geçiş Noktası : 11,01 Kapasitenin % 11,01 i kara geçiş noktasıdır *0,1101= TL lik satış yapıldığında işletme kara geçecektir. Emniyet Marjı : ,01 = 88,99 Kapasitesinin %89 i emniyetlidir. ÇED Olumlu görüşünün alınmasının ardından Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı na proje sunulacak ve Bakanlık tarafından onaylandıktan sonra kiralaması yapılacaktır. Deniz alanında balık yetiştiricilik sistemi olan mooring kurulduktan sonra kuluçkahaneden temin edilen yavru balıklar sisteme getirlecek ve yetiştirme periyodu başlayacaktır. Çipurada 12 ay, levrekte 18 ay olarak öngörülen yetiştirme periyodu sonunda elde edilen balıklar pazara sunulacaktır. Söz konusu süreci özetleyen iş zaman planı Tablo 9 da sunulmuştur. 11

20 EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Tablo 9. İş-Zaman Planı DÖNEMLER YAPILACAK İŞLER Çed Başvuru Dosyasının Çevre Şehircilik Bakanlığına Teslimi ÇBD nin Uygun Bulunup Çoğaltılması ÇED Formatının Alınması ÇED Raporu Hazırlanması Ve Proje Detaylarının Temini ÇED Raporunun ÇŞB ye Teslimi 1.İDK 2.İDK Nihai Rapor Teslimi ÇED Olumlu Belgesinin Alınması Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına Proje Sunulması ve Onaylanması Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yapılacak Alanın Kirlanması Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yapılacak Mooring Sisteminin Kurulması Yavru Balıkların Kuluçkahaneden Temini Su Ürünleri Yetiştiricilik Belgesinin Temini Balık Yetiştirme Periyordu Yetiştirilen Balıkların Pazara Sunulması

21 I.2. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması Proje alanı, İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü, 5 numaralı potansiyel alanda yer alacaktır. Mevcut durumda m 2 lik alanda üretim yapan 900 ton/yıl kapasiteli çipura ve levrek yetiştirme tesisinin alanı ve kapasitesi artırılarak m 2 lik deniz yüzeyinde ton/yıl kapasite ile faaliyetin üretimine devam etmesi planlanmaktadır. Kafes materyalleri üretici firma tarafından faaliyet alanına getirilerek yerinde montajları gerçekleştirilecektir. Bu çalışmalar sırasında gerek karada gerekse denizde herhangi bir kazı veya tarama işlemi yapılmayacaktır. Kafesler faaliyet alanına çapalar ile monte edilecektir. Çapalar 4-6 cm kalınlığında, 2 m kol uzunluğunda, kg ağırlığında ve 30 adet olacaktır. Bu nedenle, beton tonoz yapımı da söz konusu olmayacaktır. Faaliyet kapsamında su ürünleri yetiştiriciliği için kullanılacak olan alan, ticari avcılık için kullanılmayacaktır. Hasat edilen balıklar şirketin grubuna ait kuruluş Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. nin paketleme tesislerine gönderilecektir. Yavru Balıklarda Kullanılacak Ø20 kafeslerin; 20 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı : 314 m 2 16 adet kafesin toplam yüzey alanı : 5024 m 2 Kafeslerin ağ derinliği : 11 m 16 adet kafesin toplam su hacmi : m 3 dir. Yetişkin Balıklarda Kullanılacak Ø50 kafeslerin; 50 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı : 1962,5 m 2, 16 adet kafesin toplam yüzey alanı : m 2 Kafeslerin ağ derinliği : 11 m 16 adet kafesin toplam su hacmi : m 3 dir. 20 metre çaplı kafesler, yavru balıkların (maksimum 50 grama kadar) yetiştirilmesinde, 50 metre çaplı kafesler ise yetişkin balıklarda kullanılacaktır. 20 metre ve 50 metre çaplı kafeslerin kullanılacağı projede toplam yüzey alanı m 2 tüm kafeslerin toplam su hacmi ise m 3 olacak olacaktır. Proje ile yılda ton çipura/levrek balığı elde edilmesi planlamakta olduğundan hasat öncesinde maksimuma ulaşacak stok yoğunluğu 7,2 kg/m 3 olarak projelendirilmiştir. Her ne kadar genel litaratür bilgilerinde stok yoğunluğu kg/m 3 olarak belirtilmekte olsa da, stoklama yoğunluğu bölgeye has bir parametre olduğundan ve proje sahibi şirketin aynı bölgedeki faal çiftliklerinden elde ettiği tecrübeler neticesinde stoklama yoğunluğunun düşük tutularak balıkların yeterli oksijene ulaşmaları, yemlemede yemi rahat bir şekilde birim yüzeyden almaları ve balık hastalıklarının önüne geçebilmek için 7,2 kg/m 3 olarak projelendirilmiştir (Kaynak: Kafes Balıkçılığı, Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları Doç. Dr. Suat DİKEL). 16 adet Ø50 Kafesin Toplam Su Hacmi : m 3 Ø50 Kafeslerin Stok Yoğunluğu : 7,2 kg/m 3 Tesis Kapasitesi : m 3 *7,2 kg/m 3 = kg ~2500 ton 13

22 I.3. Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi ton/yıl kapasite ile faaliyete geçecek projede 50 m çapında 16 adet ve 20 m çapında 16 adet dairesel kafesler kullanılacaktır. Kafeslerin ağ derinliği 11 m olacaktır. Kafes materyali off-shore sistemine uygun olarak yüzey kısmı 50 metre çaplı kafesler 315 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, 20 m çaplı kafesler için 285 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, imal edilecektir. Ağ kafes malzemesinde göz açıklığı 6 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar, yavru balık kafesleri olan 20 m çaplı kafeslerde; göz açıklığı 18 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar ise yetişkin balık kafesleri olan 50 m çaplı kafeslerde kullanılacaktır. Ayrıca farklı kalınlıklarda ağ destekleyici halatlar, kafeslerin sabitlenmesi ve bağlantılarında farklı çap, kalite, örgü modelindeki halatlar kullanılacaktır. Kafeslerin yer alacağı alan toplam m 2 dir. Kurulacak olan kafesler 1000 kg lık metal pulluk tipi çapalar ile sabitlenecektir. Çapalar 4-6 cm kalınlığında sacdan imal edilmiş, 2 m kol uzunluğunda ve 30 adettir. Faaliyet alanında kafeslerin dışında 4 adet 4,60 m polyester bot, 1 adet 25 m sac tekne, 1 adet 12 m sac tekne kullanılacaktır. Söz konusu teknelerden bir tanesi yemlemede kullanılacak ayrıca yemleme işleminde bir adet 250 ton yem depolama kapasiteli barge kullanılacaktır. Söz konusu barge faaliyet alanı koordinatları içerisinde yer alacaktır. Kullanılacak olan deniz yüzeyinin tamamı hazineye ait olup, yetkili mercilerden gerekli tüm izinlerin alınmasının ardından kiralanacaktır. Çipura Levrek yetiştiricilik tesisi raporun birinci bölümünde Tablo 2 ve Tablo 4 te belirtilen koordinatlarda yer alacak olup faaliyetin gerçekleşeceği alanın koordinatları ile birlikte verildiği 1/ ölçekli harita Ek-3 te sunulmaktadır. Yetiştiricilik tesisinde yer seçimi aşamasında su kalitesi, su derinliği, suyun sirkilasyonu/yenileme kapasitesi çok önemlidir. Yenileme kapasitesi düşük olan yerlerde yapılan üretimler akümülasyona yol açabilme potansiyeline sahip iken derinliğin ve su hareketinin uygun olduğu yerlerde üretim sonucu oluşan etkiler minimize edilebilmektedir. Planlanan su ürünleri yetiştiricilik tesisi, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının mevzuatları çerçevesinde belirlenen yetiştiricilik alanlarından olan 5 numaralı potansiyel alan içerisinde yer alacaktır. Söz konusu potansiyel alan koy ve körfez olarak nitelendirilmediğinden tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy Ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamında değildir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ in 6. Maddesi kapsamında dip çökeltisinde ve su kolonunda belirtilen analizler yaptırılacaktır. 5 numaralı potansiyel alanda sadece iki adet tesisin bulunması, tesislerin aynı şirkete ait olması, mevcut tesisin doğusunun kıyıya yakın olmasından dolayı çapaların tutturulmasındaki zorluk, mevcut tesisin aynı bölgede bulunan diğer tesisler ile yakınlık 14

23 sağlayarak bir bütünlük oluşturması ve hedeflenen artışın işletmeciliği daha ekonomik hale getirecek olması gibi nedenler; projenin bu alanda ve bu kapasitede yapılmak istenmesinin gerekçelerindendir. I.4. Bölgeye İlişkin Varsa 1/ , 1/25.000,1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli Onaylı İmar Planları ve Plan Hükümleri, Faaliyet Alanının Plan Üzerinde İşaretlenmesi (Onaylı Plan Olmaması Durumunda Faaliyet İçin Kullanılacak Yer Ölçekli Harita Üzerinde Açıkça Gösterilmeli, Mücavir Alan Sınırlarında Olup Olmadığı Belirtilmelidir.) Proje alanına ait 1/ ölçekli topoğrafik harita Ek-3 te sunulmuştur. Proje alanın 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı üzerinde gösterimi ve lejantı Ek-7 de sunulmaktadır. Faaliyetin gerçekleşeceği deniz alanı, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı koordinatörlüğünde ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılımıyla belirlenen 5 numaralı potansiyel su ürünleri üretim alanı içerisinde yer almaktadır. Kullanılacak olan deniz yüzeyinin tamamı hazineye ait olup, yetkili mercilerden gerekli tüm izinlerin alınmasının ardından kiralanacaktır. I.5. 1/ ve 1/5.000 lik Halihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı Merkezli 1 km lik Yarıçap Üzerinde Alanın Belirtilmesi (Arazi Kabiliyeti, köy yerleşik alanları ve işletmeleri gösterir analiz paftasının, ulaşım ağını gösterir analiz paftasının, bütün bu unsurların [plaj, liman, iskele vb.] bir arada olduğu sentez pahtasının hazırlanarak rapor ekine konulması) Proje alanın 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı üzerinde gösterimi ve lejantı Ek-7 de sunulmaktadır. Faaliyet alanı merkez alarak oluşturulmuş 1 km yarıçaplı alanın işaretlendiği 1/ ölçekli harita Ek-8 de sunulmaktadır. 1 km yarıçaplı alanın içerisinde yerleşim alanı, ulaşım ağı, liman, plaj, iskele vb. bulunmamakta olup zaten projenin gerçekleşeceği deniz alanı, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı koordinatörlüğünde ilgili Kurum ve Kuruluş temsilcilerinin katılımıyla belirlenen 5 numaralı potansiyel su ürünleri üretim alanı içerisinde yer alacaktır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri, tesisin kuşuçuşu 3,2 km güneydoğusunda yer alan Küçükbahçe Köyü Denizgiren Mahallesi olup, Denizgiren Mahallesinin görünümü Şekil 4 te verilmektedir. Bununla birlikte, tesisin kuş uçuşu 4 km doğusunda Salman Köyü, kuş uçuşu 5,5 km kuzey doğusunda Parlak Köyü ile kuş uçuşu 5,6 km güney doğusunda Küçükbahçe Köyü yer almaktadır. 15

24 Şekil 4.Proje Alanından En Yakın Yerleşim Yerinin Görünümü Kafeslerin kurulacağı deniz alanının ve en yakın yerleşim alanlarının görüldüğü 1/ ölçekli harita Ek-3 te sunulmuştur. MCH Deniz Araştırmaları Ltd.Şti. tarafından yapılan ve faaliyet alanının en yakın kıyıya uzaklığının 1,24 deniz mili olarak belirlendiği rapor EK-9 da verilmektedir. I.6. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Kafeslerin adetleri, ebatları, teknik alt yapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerinin proje alanının harita üzerinde koordinatlarıyla işaretlenerek gösterimi ton/yıl kapasite ile faaliyete geçecek projede 50 m çapında 16 adet ve 20 m çapında 16 adet dairesel kafesler kullanılacaktır. Kafeslerin yerleşim planı Ek-5 de, 20 m çaplı ve 50 m çaplı kafeslerin detay planları Ek-6 da sunulmaktadır. Kafeslerin ağ derinliği 11 m olacaktır. Kafes materyali off-shore sistemine uygun olarak yüzey kısmı 50 metre çaplı kafesler 315 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, 20 m çaplı kafesler için 285 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, imal edilecektir. Ağ kafes malzemesinde göz açıklığı 6 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar, yavru balık kafesleri olan 20 m çaplı kafeslerde; göz açıklığı 18 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar ise yetişkin balık kafesleri olan 50 m çaplı kafeslerde kullanılacaktır. Ayrıca farklı kalınlıklarda ağ destekleyici halatlar, kafeslerin sabitlenmesi ve bağlantılarında farklı çap, kalite, örgü modelindeki halatlar kullanılacaktır. Kafeslerin yer alacağı alan toplam m 2 dir. Kurulacak olan kafesler 1000 kg lık metal pulluk tipi çapalar ile sabitlenecektir. Çapalar 4-6 cm kalınlığında sacdan imal edilmiş, 2 m kol uzunluğunda ve 30 adettir. 16

25 I.7. Arazinin Mülkiyet Durumu, Koordinatları, Yer Bulduru Haritası, Faaliyet Alanı Ve Çevresinin Fotoğrafları İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü, Kavaklı Koyu Mevkii, 38 36'36,74"N '52,80"E, 38 36'36,74"N '01,30"E, 38 36'30,77"N '01,30"E, 38 36'30,77"N '52,80"E koordinatlarında yer alan 900 ton/yıl kapasiteli A.Erhan Bir, çipura levrek yetiştiricilik tesisinin; İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii 38 35'26,771"N '07,609"E, 38 35'44,93"N '07,442"E, 38 35'44,986"N '16,122"E, 38 35'26,82"N '16,289"E koordinatlarındaki m 2 lik alana taşınması ve kapasitesinin ton/yıla çıkarılması planlanmaktadır. İş bu ÇED raporuna konu olan taşınma ve kapasite artışı ile ilgili olarak A.Erhan Bir in mevcut tesisinin ve ÇED talep edilen alanın 5 numaralı potansiyel alandaki durmunu gösterir google earth görüntüsü Şekil 5 te verilmiştir. Şekil 5. Planlanan Taşımaya Ait Google Earth Görüntüsü (Google Earth,2013) İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii, 5 numaralı potansiyel alanda kurulması planlanan proje alanına ait yer bulduru haritası Şekil 6 da verilmektedir. 17

26 Şekil 6. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası Faaliyet alanını gösterir 1/ ölçekli topografik harita dosyasının ekler bölümünde Ek-3 de sunulmaktadır. 18

27 Faaliyet alanına ait değişik yönlerden alınmış uydu görüntüleri Şekil 7, Şekil 8 ve Şekil 9 da verilmektedir. Şekil 7.Faaliyet Alanına Ait Uydu Görünümü-1 Şekil 8.Faaliyet Alanına Ait Uydu Görünümleri-2 19

28 Şekil 9. Faaliyet Alanına Ait Uydu Görünümleri-3 Proje alanına ait fotoğraf Şekil 10 da verilmektedir. Şekil 10. Proje Alanını Gösterir Fotoğraf 20

29 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI(*) (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi) Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların-ortamların fiziksel ve biyolojik özellikleri ve doğal kaynakların kullanımı: II.1 Deniz ve Kıyı Kullanımı: Deniz, Kıyılar ve Yakın Çevresinde Mevcut Kullanım Durumu Ve Özelliklerinin Açıklanması II.1.1 Mevcut Kullanımlar (Tarım, Orman, Turizm, Sanayi, Rekreasyon, Ulaşım, Limanlar, Su Kaynakları, Mevcut Koruma Statüleri ) Gelişme Potansiyeli Planlanan su ürünleri üretim tesisi 5 numaralı potansiyel su ürünleri sahasında yer alacak olup ÇED sürecinin tamamlanmasının ardından 38 35'26,771"N '07,609"E, 38 35'44,93"N '07,442"E, 38 35'44,986"N '16,122"E, 38 35'26,82"N '16,289"E koordinatları arasında kalan m 2 lik alanın kiralaması Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü nden yapılacaktır. Faaliyet alanında MCH Deniz Araştırmaları Ltd.Şti. tarafından yapılan ve faaliyet alanının en yakın kıyıya uzaklığının 1,24 deniz mili olarak belirlendiği rapor Ek-9 da verilmektedir. Proje alanın 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı üzerinde gösterimi ve Lejantı Ek-7 de sunulmaktadır. Söz konusu proje alanı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından da deniz trafiği açısından uygun görülmüş olup bu kapsamda verilen kurum görüşü Ek-3 de sunulmaktadır. Faaliyet alanı merkez alınarak oluşturulmuş 1 km yarıçaplı alanın işaretlendiği 1/ ölçekli harita Ek-8 de sunulmaktadır. 1 km yarıçaplı alanın içerisinde yerleşim alanı, ulaşım ağı, liman, plaj, iskele vb. bulunmamakta olup zaten projenin gerçekleşeceği denizalanı, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı koordinatörlüğünde ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılımıyla belirlenen 5 numaralı Potansiyel Su Ürünleri Üretim Alanı içerisinde yer alacaktır. Faaliyet alanına en yakın orman alanlarının linkinde yer alan veri tabanındaki gösterimi Şekil 11 de verilmektedir. Faaliyet alanına en yakın kıyı tesislerinin linkinde yer alan veri tabanındaki gösterimi Şekil 12 de verilmektedir. Şekil 12 den de görülebileceği gibi faaliyet alanına en yakın liman Çeşme Limanı, en yakın marina ise Altın Yunus Marinası dır. Çeşme-Karaburun Yarımadası nın kuzey batısında yer alan faaliyet alanının simetriği olan ve yarımadanın diğer tarafında da balıkçı barınakları yer almaktadır. 21

30 Şekil 11. Orman Alanları, Orman Yolları vb. Bilgilerinin Geodata Veritabanında Gösterimi Şekil 12. Faaliyet Alanına Yakın Kıyı Tesislerinin Geodata Veritabanında Gösterimi Proje alanının yer aldığı Karaburun İlçesi, İzmir in küçük bir ilçesidir. Şehir merkezine 100 km uzaklıkta yer alan Karaburun İlçesinin 1 beldesi ve 13 köyü vardır. TÜİK ten alınan adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre, İzmir İli nin 2011 yılında toplam nüfusu kişidir. Toplam nüfus içerisinden kişi belde ve köylerde yaşarken, kişi il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. 22

31 TÜİK adrese dayalı nüfus kayıt sistemi bilgilerine göre İzmir İli ve Karaburun İlçesi ne ait nüfus bilgileri Tablo 10 da verilmektedir. Tablo 10.İzmir İli ve Karaburun İlçesi'ne 2011 Yılı Nüfus Verileri İl/İlçe Merkezleri Belde/Köyler Toplam Yerleşim Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın İzmir Karaburun Kaynak: TÜİK, 2011 Karaburun İlçesi nde nüfusun yaş gruplarına ve cinsiyetlere göre dağılımı Tablo 11 de verilmektedir. Tablo 11.Nüfusun Yaş Gruplarına ve Cinsiyetlere Göre Dağılımı Yaş grubu Toplam Erkek Kadın Toplam Kaynak: TÜİK, 2011 Proje alanına en yakın yerleşim yeri, tesisin kuşuçuşu 3,2 km güneydoğusunda yer alan Küçükbahçe Köyü Denizgiren Mahallesi dir. Bununla birlikte, tesisin kuş uçuşu 4 km doğusunda Salman Köyü, kuş uçuşu 5,5 km kuzey doğusunda Parlak Köyü ile kuş uçuşu 5,6 km güney doğusunda Küçükbahçe Köyü yer almaktadır. Karaburun dağlık olması nedeniyle tarım alanları oldukça sınırlıdır. Gıda Tarım ve Hayvancılık İzmir İl Müdürlüğü nün 2011 yılı istatistiğine göre belirlenen arazilerin kullanım şekli Tablo 12 de ve tarım alanlarında yetiştirilen ürün bilgileri ise Tablo13 te verilmektedir. 23

32 Tablo 12.Karaburun ilçesi Arazi Kullanımı Kullanım Şekli % Oran Alanı (da) Tarım Arazisi 8, Orman Alanı 53, Mera Alanı 0, Diğer Arazi 38, Genel Yüz ölçüm Kaynak: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü Tarımsal Yapı İstatistikleri 2011 Ürün Şekli Tablo 13.Tarım Alanlarının Dağılımı Kapladığı Alan (da) Tarla Alanı Sebze Alanı Süs Bitkileri Alanı 416 Bağ Alanları 698 Meyve Alanları 175 Narenciye Zeytinlik Kavaklık 0 Nadas Alanı Tarıma Elverişli Boş Alan Toplam Tarım Alanı Kaynak: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü Tarımsal Yapı İstatistikleri 2011 İlçede sınırlı olan tarım alanlarında eskiden özellikle tütün ekimi ve bağcılık yaygın olarak yapılmakta iken günümüzde, çok sınırlı bir bölgede yapılan bağcılık hariç diğer tarım ürünleri üretilmemektedir. Üretilen ürünlerin tamamına yakını ise organik tarım ürünüdür. Toprağının ve ikliminin özelliğinden dolayı tarım ürünleri olarak zeytin, enginar, nergis ve mandalina üretilmektedir. Özellikle zeytinyağı ve hurma zeytin için paketleme tesisleri kurularak bu ürünlerin Karaburun markası olarak sadece yurtiçinde değil, yurtdışında da tanıtılması için girişimler devam etmektedir. Halkın bir kısmı ise hayvancılıkla uğraşmaktadır. Balıkçılık, üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımada olması nedeniyle Karaburun halkının geçim kaynakları arasında yer almaktadır. Yörenin en tanınmış balıkları kefal ve barbundur. İlçe de yukarıda bahsi geçen geçim kaynaklarının yanında arıcılık ve açık süs bitkisi yetiştiriciliği de yoğun olarak yapılan işlerdendir. İlçedeki turizm hareketine bakıldığında, İzmir genelinde ilçe bazında turizm konaklama tesis sayıları bakımından ilk üç sırada Çeşme, Menderes ve Konak yer almakta bunları ise Foça, Dikili, Karaburun izlemektedir. Karaburun da yabancıların ortalama kalış süreleri değişkendir. Karaburun turizm sıralamasına yeni yeni girmektedir. İstikrarlı bir yükseliş göstermemesine rağmen, turizm için uygun doğal kaynakları olduğu da göz önüne alınırsa turizm planlamasında üzerinde durulması gereken ilçeler arasındadır. Bergama, Dikili, Ödemiş, Seferihisar ve Urla gibi Karaburun da, kaynak açısından turizm potansiyeli taşımalarına rağmen tanıtım ve yatırım açısından geri kalmış ve pazardan pay alamamaktadırlar. Foça-Karaburun arası yolcu gemisi seferlerinin sürdürülmesi gibi açılımlarla turizmin gelişmesine katkı sağlanabilir (Kaynak: İzmir de Turizm Çeşitleri ve Turizm Yatırımları İhtiyaç Analizi, İzmir Kalkınma Ajansı, Mayıs 2009). Faaliyet alanına en yakın baraj, göl ve vb. nin linkinde yer alan veri tabanındaki gösterimi Şekil 13 de verilmekte olup söz konusu göl ve barajlardan sadece Modoğan Göleti işletmede olup diğerleri proje aşamasındadır. 24

33 Şekil 13.Faaliyet Alanına Yakın Su Kaynaklarının Geodata Veritabanında Gösterimi Karaburun yarımadasının karayolu ulaşımını gösteren geodata veri tabanındaki gösterim Şekil 14 de verilmektedir. Şekil 14.Faaliyet Alanına Yakın Karayollarının Geodata Veritabanında Gösterimi 25

34 II.1.2 Çevresinde Bulunan Benzer Tesislerin Olması Durumunda Bu Tesislerin Kapasiteleri, Proje Alanına Olan Uzaklıkları ) Planlanan çipura levrek yetiştiriciliği tesisi 5 numaralı potansiyel su ürünleri sahasında yer alacaktır. ÇED raporuna konu olan kapasite ve alan artışı ile birlikte yer değişikliği yapılacak 900 ton/yıl kapasiteli Egemarin (A. Erhan Bir) tesisi, ÇED görüşü alındıktan sonra ton/yıl kapasite ile m 2 lik alanda mevcut tesisin 1,5 km güneybatısında, 5 numaralı potansiyel alanda faaliyete başlanması planlanmaktadır. İş bu raporun kabulünden ve Egemarin (A.Erhan Bir) projesinin ÇED Olumlu kararını almasının ardından 5 numaralı potansiyel alanda; tarih ve 2952 karar ile ÇED Olumlu belgesi alınmış ton/yıl kapasiteli Egemarin (Seferkaya) ve ton/yıl kapasiteli Egemarin (A.Erhan Bir) projesi yer alacaktır. Diğer taraftan ÇED sürecinde olan ton/yıl kapasite ile planlanan Egemarin (Elektrosan) projesi de 5 numaralı potansiyel alanda yer alacaktır. Bu durumda, 5 numaralı potansiyel alanda; ton/yıl kapasiteli Egemarin (Seferkaya), ton/yıl kapasiteli Egemarin (A.Erhan Bir) ve ton/yıl kapasiteli Egemarin (Elektrosan) projesinin yer alması planlanmaktadır. Planlanan Egemarin (A.Erhan Bir) çipura levrek yetiştiriciliği tesisi ile Egemarin (Seferkaya) Projesi arasındaki uzaklık 1490 m, 5 numaralı potansiyel alanda faaliyet gösterecek Egemarin (Elektrosan) Projesi arasındaki uzaklık 1050 m olup projelerin 5 numaralı potansiyel alandaki durumunu gösterir uydu görüntüsü Şekil 15 de, potansiyel alandaki durumunu ve birbirine uzaklığını gösterir 1/ ölçekli topografik harita Ek-10 da sunulmaktadır. Şekil 15.Beş (5) Numaralı Potansiyel Alandaki Projeleri Gösteriri Uydu Görüntüsü 26

35 ÇED raporuna konu olan Egemarin (A. Erhan Bir) projesinin faaliyeti geçmesi ile 5 numaralı potansiyel su ürünleri alanındaki projelerin Egemarin (A. Erhan Bir) projesine uzaklığını ve diğer bilgilerini gösterir özet bilgi (proje adı, kapasitesi, alanı, proje alanına uzaklığı) Tablo 14 de verilmiştir. Tablo 14. Beş (5) Numaralı Potansiyel Alan Projelerin egemarin (A.Erhan Bir) Projesine Göre Durumu Proje Adı Egemarin (Seferkaya) Egemarin (Elektrosan) Kapasitesi (ton/yıl) Alanı (m 2 ) Proje Alanına Uzaklığı (m) Durumu Mooring Sistemi Kuruluyor ÇED Tarih ve Kararı tarih ve 2952 karar numaralı ÇED OLUMLU ÇED Sürecinde 5 numaralı potansiyel alanda yer alan 900 ton/yıl kapasiteli Egemarin (A.Erhan Bir) projesinde planlanan kapasite ve alan artışı talebinin; ayrıca 5 Numaralı potansiyel alanda faal olmayan, ÇED aşamasında olan aynı gruba ait olan ton/yıl kapasiteli Egemarin (Seferkaya) Projesi ve ton/yıl kapasiteli Egemarin (Elektrosan) Projesi ve her üç tesisin taşıma kapasitesi ile alakalı 5 numaralı alana etkisinin ortaya konulması amacıyla Katip Çelebi Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölüm Başkanlığı tarafından hazırlanan rapor Ek-11 de sunulmuştur. Katip Çelebi Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölüm Başkanlığı raporunda, su ürünleri yetiştiriciliğinin çevreyle olan etkileşiminde en büyük rolü, kullanılan yem ve balıkların metabolik faaliyetleri sonucu ortama bıraktıkları boşaltım ürünleri oynadığı ve bu atıkların katı ve sıvı olmak üzere iki fazda bulunduğu, sıvı atıkların su kalitesini etkilediğinden, katı atıkların da sedimentte değişimlere neden olabildiğinden bahsedilmektedir. ÇED raporuna konu olan Egemarin (A.Erhan Bir), 5 numaralı potansiyel alanda yer alacak Egemarin (Seferkaya) ve Egemarin (Elektorsan) projelerinde kullanılacak yemlerden ve oluşacak dışkılardan kaynaklı N,P,C oranları tahmin edilmiştir. Söz konusu Katip Çelebi Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölüm Başkanlığı raporunda Egemarin Su Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin toplam 3 işletmede realize edeceği tonluk deniz balıkları üretiminin denizel alana herhangi bir olumsuz etki yapmayacağı sonucuna varılmıştır. II.1.3 Kullanılacak Deniz Alanına İlişkin Özelliklerin Açıklanması (Derinlik, Jeoloji Yapısı, vb.) 1/1.000 Ölçekli veya 1/ veya 1/ Ölçekli Detay Batimetri Haritası Proje, İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii 38 35'26,771"N '07,609"E, 38 35'44,93"N '07,442"E, 38 35'44,986"N '16,122"E, 38 35'26,82"N '16,289"E koordinatlarının oluşturduğu m 2 lik deniz sahasında gerçekleşecektir. Proje alanının ve çevresinin derinliklerini gösterir Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığın batimetri haritası Ek-12 de sunulmaktadır. MCH Deniz Araştırmaları Ltd.Şti., tarafından tarihinde yapılan yapılan derinlik, kıyıdan uzaklık, akıntı hızı ve yönü raporuna göre proje alanının en yakın kıyıya 27

36 uzaklığı 1,24 deniz mili, ortalama derinlik 56 m, akıntı hızı 0,118 m/sn, olarak belirlenmiş olup söz konusu rapor EK-9 da sunulmuştur. Söz konusu potansiyel alan koy ve körfez olarak nitelendirilmediğinden tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy Ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamında değildir. Egemarin Su Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. ye ait Çipura Levrek Yetiştiricilik Tesisi İzmir İli, Karaburun ilçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkiinde yer alacaktır. Proje alanının jeolojik haritası Ek-13 te verilmiştir. Bölgenin büyük bir kısmını kaplayan formasyonlar başlıca andezit, bazalt, tüflerden ibarettir. Andezit sahanın kuzeydoğusu boyunca deniz kıyısından itibaren başlar ve Veli dağ, Koca dağ gibi yüksek tepeleri kaplar. Bazaltlar Küçükbahçe köyü ile Yayla köy arasındaki geniş sahada görülürler. Küçükbahçe köyü olivinli bazaltlarla kaplıdır. Yarımadada Karaburun civarında, bu jeolojik birim içinde bulunan fosiller Dacien yaşlı olarak tanımlanmaktadır. Bölgedeki alüvyon deniz kıyısı civarındaki düzlüklerdir. Balıklıova iskelesi, Çiflik köy, Ilıca civarı alüvyonla kaplıdır. II.2 Türler ve Ekosistemler: Proje İçin Seçilen Yer Ve Etki Alanı İçindeki Ekosistemler Ve Ekosistemlerdeki Türler, Deniz Flora-Fauna Türleri, Sınıflandırılması, Yaşama Ortamları (Beslenmesi veya Üreme Alanları), Popülasyon Yoğunlukları, Endemik, Nadir, Nesli Tehlikede, Tehlike Dışı vb. Kategorilerinin Belirtilmesi (Deniz Ortamındaki Yapılan Araştırmalar Dikkate Alınarak) Aquatik ortama ait flora ve fauna türlerinin koruma sattülerinin belirtilmesi ve taraf olduğumuz uluslararsı sözleşme hükümlerine uyulacağına taahhüt edilmesi, Yetiştirme faaliyeti tümüyle deniz sahasında gerçekleştirilecek olduğundan, denizel ekosisteme ait verilerin ana kaynağını geniş ölçüde literatür taraması oluşturmakla beraber, proje alanı ve çevresinde gözlemlerin yanı sıra yöre insanlarının ve balıkçıların deneyimleri oluşturmuştur. Rapora konulan proje kapsamında Çipura, Levrek yetiştirme faaliyeti, tamamıyla deniz ortamında gerçekleştirilecektir. Projenin gerçekleşeceği bölge yapısı, tipik Ege Denizi karakterini göstermektedir. Deniz ortamı, çevreyle ilgili özellikleri bakımından bentik ve pelajik bölge olmak üzere, iki bölüme ayrılır. Bentik bölge, sahil çizgisinden itibaren en derin yere kadar olan tüm dip bölgesini ifade eder. Pelajik bölge ise, bentik bölgeyi örten tüm su kütlesidir. Yetiştirme faaliyetinin deniz sahasında yer alacağından proje alanındaki canlıları, bentik ve pelajik fitoplanktonlar ile zooplanktonlar oluşturmaktadır. Proje sahası koordinatları ve yakın çevresinde; pelajik bölgede fitoplankton ve zooplankton, bentik bölgede ise makro flora-fauna türleri tespit edilmiştir. Pelajik bölgede, serbest halde yaşayan, hareket organları olsa bile, bunlarla çok sınırlı hareket edebilen ve bu nedenle su hareketlerinin etkisiyle, pasif olarak yer değiştiren plankton denen canlılar yaşar. Planktonik formlar, suda asılı halde bulundukları 28

37 için yaşamlarını sürdürmeleri bakımından, vücut sıvısı yoğunluğunu genellikle ortam yoğunluğuyla eş tutarlar. Bu yüzden de, pelajikte hiç enerji harcamadan yüzer ve yer değiştirirler. Planktonik organizmalar biyolojik özelliklerine göre fitoplankton (bitkisel plankton) ve zooplanton (hayvansal plankton) olarak iki grupta incelenir. Fitoplankton türleri, fotosentez yaparak kendi besinlerini üretirler. Zooplankton türleri ise, hazır besin alırlar. Fitoplanktonik türler, fotosentez yapmak için ışığa ihtiyaç duyduklarından ışığın ulaşabildiği derinliklerde daha yoğun bulunurlar. Zooplanktonik organizmaların dikey dağılışı ise daha karmaşıktır; besin basınç, dikey su hareketleri, sıcaklık, dikey zooplankton dağılımını etkiler. Mevsimsel olarak bakıldığında, plankton yoğunluğunun bahar aylarında daha yoğun, kış aylarında ise az olduğu görülür. Gözlemlenen canlılar; familyası, türü, Türkçe adı, Endemizm Durumu (Red Data Book kategorisi- tehlike kategorileri ve korunma statüleri) ve Bern (Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi) Ek-2 ve Ek-3 listelerine göre ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın 3/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (Tebliğ No: 2012/65) ve 3/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (Tebliğ No: 2012/66) ne göre durum bilgileri Proje alanı koordinatları içerisinde değerlendirilmiştir. Deniz Alanı Florası: Fitoplankton Pelajik bölgede yaşayan bitkisel canlıların oluşturduğu topluluktur. Fitoplanktonun büyük bir bölümünü tek hücreli su yosunları (algler) ve bazı çok hücreli su yosunu türleri oluşturur. Fitoplanktonun genel özellikleri şöyledir: Fitoplanktonun hücrelerinde klorofil bulunur ve yapıları basittir. Genellikle tek hücreli olmakla beraber çok hücreli türlere de rastlanır. Çoğunluğu mikroskobik büyüklükte olup, büyüklükleri mikron (µ) ile ifade edilir ve en büyüğü birkaç yüz mikrondan büyük olmaz. Işıkta fotosentez yaparak, kendi besinlerini kendileri yaparlar (ototrof canlılar) ve bu yolla karbondioksit ve inorganik maddelerden yüksek enerjili besin moleküllerini oluştururlar. Bu özellikleri nedeniyle, su ortamındaki besin zincirinin birinci ve değişmez halkasını fitoplanktonik organizmalar oluşturur. Fitoplankton ve Protozooplankton İncelemesi: Faaliyet alanı ve yakın çevresi, tipik Ege Denizi karakterini göstermekte olup literatür taraması sonucu elde edilen faaliyet alanı ve yakın çevresinde görülebilecek fitoplankton ve protozooplankton türleri aşağıdaki tablolarda sunulmuştur. 29

38 Endemizm Durumu Bern Sözleşmesi Red Data Book EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Tablo 15.Faaliyet Alanında ve Yakın Çevresinde Bulunması Muhtemel Zooplankton Türleri Listesi Familya Türler Habitatları Su Ürünleri Avcılığı Tebliği Tebliğ No: BACILLARIOPHYCEAE Amphorides quadrilineata Çamurlu, kumlu biyotop Amphiprora gigantea Kayalık, taşlık biyotop Asterionella japonica Algli biyotop Asterolampra marylandica Çamurlu, kumlu biyotop Biddulphia sp. Algli biyotop Cerataulina pelagica Kayalık, taşlık biyotop Chaetoceros affine Kayalık, taşlık biyotop Chaetoceros decipiens Pelajik Chaetoceros lorenzianum Pelajik Cylindrotheca closterium Kayalık, taşlık biyotop Dactyliosolen mediterraneus Çamurlu, kumlu biyotop Grammatophora sp Çamurlu, kumlu biyotop Guinardia flaccida Kayalık, taşlık biyotop Rhizosolenia alata f. alata Pelajik Rhizosolenia calcar-avis Kayalık, taşlık biyotop Rhizosolenia fragilissima Kayalık, taşlık biyotop Rhizosolenia stolterfothii Kayalık, taşlık biyotop Striatella unipunctata Çamurlu, kumlu biyotop Synedra sp Algli biyotop Thalassionema nitzschioides Kayalık, taşlık biyotop T. anguste-lineata Kayalık, taşlık biyotop Thalassiothrix frauenfeldii Kayalık, taşlık biyotop Thalassiothrix Çamurlu, kumlu biyotop mediterranea CERAMIACEAE Ceramium rubrum Çamurlu, kumlu biyotop CILIATA Codonellopsis Algli biyotop schabi Eutintinnus fraknoi Algli biyotop Favella chrenbergi Çamurlu, kumlu biyotop Heliocostomella subuata Algli biyotop Metacylis joergensenii Algli biyotop Proplectella claperedei Algli biyotop Rhabdonella spinalis Pelajik Salpingella acuminata Pelajik Steenstrupiella steenstrupii Pelajik CYANOPHYCEAE Oscillatoria sp Pelajik Cystoseria CYSTOSERIACEAE Kayalık, taşlık biyotop spinosa DIATOMOPHYCEAE Amphiproa sp. Çamurlu, kumlu biyotop Cerataulina peaca Pelajik

39 Cerataulina lauderi Pelajik DICTYOCHOPHYCEAE Dictyocha fibula Kayalık, taşlık biyotop DINOPHYCEAE Ceratium biceps Pelajik Ceratium candelabrum Kayalık, taşlık biyotop Ceratium candelabrum Kayalık, taşlık biyotop depressum Ceratium furca Pelajik Ceratium fusus Çamurlu, kumlu biyotop Ceratium horridum Çamurlu, kumlu biyotop Ceratium massileratium Algli biyotop massilense Ceratium pentagonum Algli biyotop tenerum Ceratium teres Algli biyotop Ceratium consillans Kayalık, taşlık biyotop Ceratium tripos Atlanticum Algli biyotop Ceratocorys horrida Çamurlu, kumlu biyotop Dinophysis argus Kayalık, taşlık biyotop Dinophysis cautata Kayalık, taşlık biyotop Heteraulacus polyedricus Kayalık, taşlık biyotop Ornithocercus carolinae Kayalık, taşlık biyotop Ornithocercus magnificus Pelajik Ornithocercus quadratus Pelajik Prorocentrum micans Pelajik Protoperidinum depressum Pelajik Protoperidinum globolus Pelajik Protoperidinum Pelajik longipes Pyrophacus Kayalık, taşlık biyotop horologium stein Posidonia MONOCOTYLEDONEAE Çamurlu, kumlu biyotop Avlanması spp(erişte) yasak PHAEOPHYCEAE Padina pavonia Kayalık, taşlık biyotop (esmer algler) PYRRHOPHYCEAE Peridinium Pelajik divergens OSCİLLAORIACEAE Oscillatoria Algli biyotop corallina ULVACEAE Ulva lactuca Çamurlu, kumlu biyotop (Deniz marulu) Enteromorpha compressa Çamurlu, kumlu biyotop Calamus helgolandicus Pelajik Nannoconus minor Pelajik Subeocalanus crassus Pelajik Mecynocera clausi Pelajik Calocalanus pavo ninus Kayalık, taşlık biyotop Paracalanus parvus Pelajik Paracalanus Pelajik

40 nanus Clausocalanus atricornis Pelajik Clausocalanus furcatus Pelajik Temora stylifera Pelajik Centropages typicus Pelajik Centropages kröyer Pelajik Centropages violaceus Pelajik Isias clavipes Pelajik Candacia armata Pelajik Anomalocera Pelajik patersoni - Labidocera Pelajik wollastoni - Parapontella Pelajik brevicornis - Acartia clausi Pelajik Acartia negligence Çamurlu, kumlu biyotop Oithona similis Pelajik Oithona nana Pelajik Oithona plumifera Pelajik Oithona setigera Pelajik Oithona sp. Pelajik Euterpina Pelajik acutifrons - Oncaea media Pelajik Oncaea sp. Pelajik Corycaeus clausi Pelajik Corycaeus Pelajik limbatus - Deniz Alanı Faunası Zooplankton Pelajik bölgede yaşayan ve pasif olarak yer değiştiren, hayvansal organizmalara zooplankton denir. Bunlar besinlerini dışarıdan hazır olarak alırlar (heterotrof). Genellikle fitoplanktonik organizmalarla beslenirler. Bunlar iki bölümde incelenir. Meroplankton: Benthos (dipte yaşayan canlılar) ve nektonik (suda aktif olarak yer değiştiren canlılar) canlıların yumurta ve larvalarının oluşturduğu geçici planktonik canlılardır. Bunlar mevsimsel olup, ebeveynlerinin üreme mevsimlerinde ortaya çıkarlar. Holoplankton: Tüm yaşamlarını pelajik bölgede geçiren zooplanktonik organizmalara denir. Pelajik bölgede, planktonun tersine, özel organları ile hareket edebilen, aktif olarak yer değiştiren canlıların oluşturduğu topluluğa nekton adı verilir. Balıklar (pisces, kabuklular (crustacea) ve kafadan bacaklılar (cephalopoda) nektonik formlardır. Zooplankton İncelemesi: Faaliyet alanı ve yakın çevresi, tipik Ege Denizi karakterini göstermektedir. Çalışmalar ve incelemeler değerlendirilmiş olup, proje alanı için oluşturulan zooplankton türlerine ve neritik türlere ait listeler oluşturulmuştur 32

41 Endemizm Durumu Bern Sözleşmesi EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Faaliyet alanı ve yakın çevresinde görülebilecek zooplankton türleri, literatür taraması sonucu elde edilen bilgiler Tablo 16 da sunulmuştur. Tablo 16.Faaliyet Alanında ve Yakın Çevresinde Bulunması Muhtemel Zooplankton Türleri Listesi Familya Türler Habitatlar Su Ürünleri Avcılığı Tebliği 2012/65 Acartiidae Acartia clausi Algli biyotop Acartiidae Acartia negligence Çamurlu, kumlu biyotop Metridiidae Anomalocera patersoni Kayalık, taşlık biyotop Corycaeidae Calamus helgolandicus Pelajik Cladoceradae Calocalanus pavo ninus Pelajik Candaciidae Candacia armata Kayalık, taşlık biyotop Centropagidae Centropages typicus Algli biyotop Centropagidae Centropages kröyer Pelajik Centropagidae Centropages violaceus Algli biyotop Calanidae Clausocalanus atricornis Çamurlu, kumlu biyotop Calanidae Clausocalanus furcatus Çamurlu, kumlu biyotop Clausocalanidae Ctenocalanus vanos Kayalık, taşlık biyotop Corycaeidae Corycaeus clausi Kayalık, taşlık biyotop Corycaeidae Corycaeus limbatus Kayalık, taşlık biyotop Corycaeidae Corycaeus brahmi Çamurlu, kumlu biyotop Euterpinidae Euterpina acutifrons Kayalık, taşlık biyotop Paracalanidae Mecynocera clausi Pelajik Nannoconaceae Nannoconus minor Pelajik Pontellidae Labidocera wollastoni Çamurlu, kumlu biyotop Oithonidae Oithona nana Kayalık, taşlık biyotop Oithonidae Oithona plumifera Pelajik Oithonidae Oithona setigera Pelaajik Oithonidae Oithona similis Kayalık, taşlık biyotop Oithonidae Oithona sp. Pelajik Oithonidae Oncaea media Kayalık, taşlık biyotop Oithonidae Oncaea sp. Çamurlu, kumlu biyotop Paracalanidae Paracalanus nanus Pelajik Paracalanidae Paracalanus parvus Pelajik Parapontellidae Parapontella brevicornis Algli biyotop Scombridae Subeocalanus crassus Pelajik Temoridae Temora stylifera Kayalık, taşlık biyotop Nektonik Organizmalar Planktonun tersine, nektonik organizmalar, su hareketlerinin etkisi olmaksızın su içerisinde hareket organelleri ile rahatlıkla ve uzun süreli yer değiştirebilirler. Bunun yanında, nektonik organizmalar iri yapıları sayesinde planktondan kolayca ayrılırlar. Denizlerdeki önemli nektonik formlar şu canlı gruplarıdır; Balıklar ( Pisces) Kabuklular (Crustacea) Kafadan bacaklılar (Cephalopoda) 33

42 Nektonik Türlerin İncelenmesi Neritik (200 metre derinliğe kadar olan bölge) bölgede yapılan nektonik türlerin araştırması, Ege Denizi nde faaliyetin gerçekleşeceği deniz alanını da kapsamakta olup, faaliyet alanı ve yakın çevresinde görülebilecek nektonik türler, literatür çalışmaları, gözlemleme, yörede yaşayan balıkçıların bilgilerinden faydalanılarak, pelajik bölgede zooplankton, bentik bölgede ise makro fauna türleri tespit edilmiştir. Bunun yanısıra, pelajik bölgedeki nektonik organizmaların tespitinde, bölgede faaliyet gösteren balıkçıların bilgilerinden faydalanılmıştır. Çalışmalar ve incelemeler değerlendirilmiş olup, proje alanı için oluşturulan, deniz balıklarına (kemikli ve kıkırdaklı balıklar), kafadan bacaklılara (ahtapot) ve diğer kabuklu deniz canlılarına ait listeler oluşturulmuştur. Faaliyet Alanı ve yakın çevresinde bulunması muhtemel türlerin, familyası,türkçe adı, habitatları, Endemizm durumları, Bern Sözleşmesi (Ek:2, Ek:3) ne göre durumları, RED Data Book kategorileri ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın 3/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (Tebliğ No: 2012/65) ne göre durumları, nadir, nesli tehlikede, tehlike dışı kategorilerinin belirlenmesi The IUCN Red List of Threatened Species Regional Assessment Red Data Book tan kontrol edilerek tehlike kategorileri belirlenmiş ve Tablo 17 de belirtilmiştir (Kaynak: OVERVIEW OF THE CONSERVATION STATUS OF THE MARINE Fishes OF THE MEDITERRANEAN SEA - Compiled by Dania Abdul Malak, Suzanne R. Livingstone, David Pollard, Beth A. Polidoro, Annabelle Cuttelod, Michel Bariche, Murat Bilecenoglu, Kent E. Carpenter, Bruce B. Collette, Patrice Francour, Menachem Goren, Mohamed Hichem Kara, Enric Massutí, Costas Papaconstantinou and Leonardo Tunesi -The IUCN Red List of Threatened Species Regional Assessment). Söz konusu tablolarda RED DATA BOOK Listesindeki RED DATA BOOK sütunu altındaki kısaltmaların açıklamaları aşağıda gösterildiği şekildedir. LC : Least Concern En az tehlike altında olanlar NT : Near Threatened Tehdite yakın VU : Vulnerable Duyarlı, savunmasız EN : Endangered Tehlikede CR : Critically Endangered Ciddi tehlikede DD : Yetersiz verili 34

43 Tablo 17.Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunma İhtimali Olan Nektonik Türlerin Listesi KEMİKLİ BALIKLAR Ordo (takım) Subordo (alttakım) Famılya Genus (cins) Biyotop Özellikleri Endemizm Durumu Bern Sözleşmesi Red Data Book (akdeniz) Su Ürünleri Avcılığı Tebliği Tebliğ No: 2012/65 Syngnathiformes (Solenichthyes) Syngnathiformes (Solenichthyes) Syngnathiformes (Solenichthyes) Syngnathiformes (Solenichthyes) Anguilliformes (Apodes) Anguilliformes (Apodes) Anguilliformes (Apodes) Gadiformes (Anacanthini) Gadiformes (Anacanthini) Gadiformes (Anacanthini) Gadiformes (Anacanthini) Gadiformes (Anacanthini) Gadiformes (Anacanthini) Isospondyli (Clupeiformes) Isospondyli (Clupeiformes) Isospondyli (Clupeiformes) Isospondyli (Clupeiformes) Synentopnathi (Beloniformes) Syngnathoidei Syngnathidae Hippocampus hippocampus (Denz atı) Syngnathoidei Syngnathidae Syngnathus acus (Deniz iğnesi) Syngnathoidei Syngnathidae Nerophis ophidion (Deniz iğnesi) Centriscoidei Macrorhamphasidae Macroramphosus scolopax (Boru balığı) Anguillidae Anguilla Anguilla (Yılan balığı) Muraenidae Mureana helena (Müren balığı) Congridae Conger conger (Mığrı) Gadidae Trisopterus minutus (Tavuk balığı ) Gadidae Gadus merlangus (Bakalorya) Gadidae Merluccius merluccius (Merlam) Gadidae Pyhcis blennoides (Gelincik balığı) Gadidae Merlangius merlangius euxinus (Mezgit) Merlucciidae Merluccius merluccius (Bakalyaro) Clupeoidei Alosinae Alosa fallax nilotica (Tirsi) Clupeoidei Clupeidae Sardinelle aurira Sub.Fam:Clupeinae (Yuvarlak sardalya) Clupeoidei Clupeidae Sardinelle eba Sub.Fam:Clupeinae (Kısa boylu sardalya) Clupeoidei Clupeidae Sardina pilchardus Sub.Fam:Clupeinae (Sardalya) Scomberesocoidei Belonidae Belone belone (Zargana) Algli biyotop - - NT Avlanması yasak Algli biyotop - - NT - Algli biyotop - - LC - Kumluk, algli, sazlı alanlar - - LC - Taşlık, kayalık alanlar Madde 36 Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC - Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Kumluk alanlar Kumluk alanlar - - VU Madde 17 Taşlık, kayalık alanlar Sazlı, kumlu, çakıllı, taşlı ve diplerin yumuşak çamurlu alanlar Madde 17 Kumluk alanlar - - VU - Deniz Ortamında Su Kütlesi Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC Madde 17 Deniz Ortamında Su Kütlesi Deniz Ortamında Su Kütlesi - - Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC LC Madde 17-35

44 Zeiformes (Zeomorphi) Zeiformes (Zeomorphi) Scorpaeniforme s (Scleroparei) Scorpaeniforme s (Scleroparei) Scorpaeniforme s (Scleroparei) Scorpaeniforme s (Scleroparei) Scorpaeniforme s (Scleroparei) Scorpaeniforme s (Scleroparei) Lophiiformes (Pediculati) Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Caproidae Zeidae Capros aper (Domuz balığı ) Zeus faber (Peygamber balığı) Taşlık, kayalık alanlar - - Taşlık, kayalık alanlar - - Dactylopteoidei Dactylopteridae Dactylopterus volitans (Uçan kırlangıç balığı) Kumluk, taşlık alanlar - - Dactylopteoidei Dactylopteridae Dactylopterus scaber (Kurbağa balığı) Kumluk, taşlık alanlar Scorpaenoidei Scorpaenidae Scorpaena scrofa (İiskorpit) Taşlık, kayalık alanlar - - Scorpaenoidei Scorpaenidae Scorpaena noata (İiskorpit) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Scorpaenoidei Scorpaenidae Scorpaena porcus (Lipsoz) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Scorpaenoidei Triglidae Trigla lyra (Öksüz) Kumluk, taşlık alanlar - - LC - Lophioidei Lophiidae Lophius piscatorius (Fener balığı) Percoidei Centracanthidae Spicara smaris (Istrangilos) Percoidei Centracanthidae Spicara flexuosa (İzmarit) Moronidae Dicentrarchus labrax (Levrek) Mugiloidei Mugilidae Chelon labrosus (Mavi Kefal, Mavraki) Mugiloidei Mugilidae Mugil cephalus (Kefal, Has Kefal) Mugiloidei Mugilidae Liza aurata (Kefal, Altınbaş Kefal) Mugiloidei Sphyraenidae Sphyraena sphyraena (Turna balığı, İskarmoz) Percoidei Sparidae Boops boops (Kupez) Percoidei Sparidae Sarpa salpa (Salpa) Percoidei Sparidae Pagellus acarne (Yabani mercan) Kumluk alanlar - - Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC LC LC LC LC LC Madde 17 Deniz Ortamında Su Kütlesi Deniz Ortamında Su Kütlesi - - NT Madde 17 Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC Madde 17 Deniz Ortamında Su Kütlesi - - Deniz Ortamında Su Kütlesi - - Deniz Ortamında Su Kütlesi - - Deniz Ortamında Su Kütlesi - - Algli biyotop - - Deniz çayırlarıyla kaplı ve/veya kumlu zeminlerinde LC LC LC LC LC - - Madde 17 Madde LC

45 Perciformes Percoidei Sparidae Diplodus vulgaris (Karagöz) Taşlık, kayalık alanlar - - LC Madde 17 Perciformes Percoidei Sparidae Diplodus puntazzo (Sivriburun karagöz) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Sparidae Diplodus sargus (Sargos) Taşlık, kayalık alanlar ENDEMİK - LC Madde 17 Perciformes Percoidei Sparidae Diplodus annularis (İsparoz) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Sparidae Dentex macrophthalmus Kayalık, midyelik, yosunluk (Patlakgöz mercan) bölgeler, yar başları. - - DD - Perciformes Percoidei Sparidae Sparus Pagrus Kayalık, midyelik, yosunluk (Fangri mercanı) bölgeler, yar başları Perciformes Percoidei Sparidae Pagrus ehrenbergi Kayalık, midyelik, yosunluk (Trança) bölgeler, yar başları Perciformes Percoidei Sparidae Sparus aurata (Çipura) Kumlu ve çamurlu alanlar Perciformes Percoidei Sparidae Oblada melanura (Melanura, Minanur) Algli biyotop - - LC - Perciformes Percoidei Sparidae Pagellus bogaraveo Kayalık, midyelik, yosunluk (Mandagöz mercanı, lekeli bölgeler, yar başları. mercan ) - - LC - Perciformes Percoidei Sparidae Pegallus erythrinus Kayalık, midyelik, yosunluk (Kırma mercan) bölgeler, yar başları Perciformes Percoidei Sparidae Dentex dentex (Sinagrit) Taşlık, kayalık alanlar - - VU Madde 17 Perciformes Percoidei Sparidae Diplodus puntazzo Kayalık, midyelik, yosunluk (Sivriburun karagöz) bölgele - - LC - Perciformes Percoidei Sparidae Lithognathus mormyrus (Mırmır) Kumlu ve çamurlu alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Sparidae Pagellus acarne (Yabani mercan) Kumlu ve çamurlu alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Pomacentridae Chromis chromis (Papaz balığı, çatalkuyruk) Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC - Perciformes Percoidei Cepolidae Cepola macrophthalna (Kurdele balığı) Kumluk, taşlık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Uranoscopidae Uranoscopus scaber Kumluk, taşlık, yosunlu (Tiryaki balığı) bölgeler - - LC - Perciformes Goboidei Gobiidae Gobius bucchichi (Kaya balığı) Taşlık, kayalık alanlar ENDEMİK - LC - Perciformes Goboidei Gobiidae Gobius cobitis (Kaya balığı) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Goboidei Gobiidae Gobius niger (Kömürcü Kaya balığı) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Goboidei Gobiidae Gobius cruentatus (Kaya balığı) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Callonymoidei Callionymidae Callionymus lyra Deniz çayırlarıyla kaplı - - LC - 37

46 (Üzgün balığı) ve/veya kumlu zeminlerinde Perciformes Callonymoidei Callionymidae Callionymus belenus Deniz çayırlarıyla kaplı (Üzgün balığı) ve/veya kumlu zeminlerinde Perciformes Callonymoidei Callionymidae Callionymus festivus Deniz çayırlarıyla kaplı (Üzgün balığı) ve/veya kumlu zeminlerinde Perciformes Blennioidei Blennidae Blennius ocellaris Deniz çayırlarıyla kaplı (Horozbina) ve/veya kumlu zeminlerinde - - LC - Perciformes Blennioidei Blennidae Blennius pavo Kayalık, midyelik, yosunluk (Horozbina) bölgele Perciformes Blennioidei Blennidae Lipophrys pavo (Horozbina) Taşlık, kayalık alanlar Perciformes Blennioidei Blennidae Parablennius gattorugine (Horozbina) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Blennioidei Blennidae Parablennius tentacularis (Horozbina) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Blennioidei Blennidae Parablennius sanguinolentus Taşlık, kayalık alanlar - - LC - (Horozbina) Perciformes Percoidei Trachinidae Trachinus araneus Kumluk alanlar - - LC - Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes Perciformes (Kum trakonyası) Percoidei Trachinidae Trachinus draco (Trakorya) Scombroidei Scombridae Scomber japonicus (Kolyos) Scombroidei Scombridae Scomber scombrus (Uskumru) Scombroidei Scombridae Thunnus thynnus Ton Balığı) Scomberesocidae Scomberesox saurus (Zurna balığı) Percoidei Labridae Labrus bimaculatus (Lapina) Percoidei Labridae Labrus bergylta (Lapin) Percoidei Labridae Labrus mixtus (Ördek balığı) Percoidei Labridae Labrus merula (Asıl Lapin) Percoidei Labridae Symphodus (Crenilabrus) cinereus (Çırçır) Deniz çayırlarıyla kaplı ve/veya kum-lu zeminlerinde - - LC - Deniz Ortamında Su Kütlesi Madde 17 Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC Madde 17 Deniz Ortamında Su Kütlesi - - EN Madde 17 Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC - Taşlık, kayalık alanlar Taşlık, kayalık alanlar Taşlık, kayalık alanlar Taşlık, kayalık alanlar Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Labridae Symphodus(Crenilabrus) ocellatus (Çırçır) Taşlık, kayalık alanlar ENDEMİK - LC - Perciformes Percoidei Labridae Symphodus roissali (Crenilabrus) (Çırçır) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Labridae Symphodus rostratus Taşlık, kayalık alanlar ENDEMİK - LC - 38

47 (Crenilabrus) (Çırçır) Perciformes Percoidei Labridae Symphodus tinca (Crenilabrus) (Çırçır) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Labridae Symphodus mediterraneus Taşlık, kayalık alanlar - - LC - (Crenilabrus) (Çırçır) Perciformes Porcoidei Labridae Granilablus griseus (Çırçır, Çil balığı) Taşlık, kayalık alanlar Perciformes Percoidei Labridae Coris julis (Gelin balığı) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Labridae Thalassoma pavo (Gün balığı) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Sciaenidae Sciaena umbra (Eşkine) Kumlu ve çamurlu alanlar - - VU - Perciformes Percoidei Serranidae Epinephelus aeneus (Lahos) Taşlık, kayalık alanlar - - NT Madde 17 Perciformes Percoidei Serranidae Epinephelus guaza (Ofroz) Taşlık, kayalık alanlar Madde 17 Perciformes Percoidei Serranidae Serranuz scriba (Çizgili hani balığı ) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Serranidae Serranuz hepatus (Benekli hani balığı) Kumlu ve çamurlu alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Serranidae Serranus caprilla (Asıl hani balığı) Taşlık, kayalık alanlar - - LC - Perciformes Percoidei Carangidae Seriola dumerili (Sarı kuyruk) Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC Madde 17 Perciformes Percoidei Carangidae Lichia amia (Akya) Deniz Ortamında Su Kütlesi - - DD Madde 17 Perciformes Percoidei Carangidae Trachurus trachurus (Karagöz istavrit) Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC Madde 17 Perciformes Percoidei Carangidae Trachurus mediterraneus (Sarıkuyruk istavrit) Deniz Ortamında Su Kütlesi - - LC Madde 17 Perciformes Percoidei Mullidae Mullus barbatus (Barbunya) Taşlık, kayalık alanlar - - LC Madde 17 Perciformes Percoidei Mulllidae Mullus surmuletus (Tekir) Kayalık ve mercanlı bölgeler - - LC Madde 17 Pleuronectiform Pleuronectoidei Citharidae Citharus linguatula es (Ağız pisi balığı ) Kumlu alanlar - - LC - (Heterosomata) Pleuronectiform Pleuronectoidei Bothidae Arnoglossus laterna es (Pisi balığı) Kumluk, taşlık alanlar - - LC - (Heterosomata) Pleuronectiform Pleuronectoidei Bothidae Arnoglossus thori es (Pisi balığı ) Kumluk, taşlık alanlar - - LC - (Heterosomata) Pleuronectiform Pleuronectoidei Soleidae Solea solea Kumlu ve çamurlu alanlar - - LC Madde 17 39

48 es (Heterosomata) Plectognathi (Tetraodontiform es) ORDO (TAKIM) Pleurotremata (Köpek Balıkları) Pleurotremata (Köpek Balıkları) Pleurotremata (Köpek Balıkları) Pleurotremata (Köpek Balıkları) Pleurotremata (Köpek Balıkları) Pleurotremata (Köpek Balıkları) Pleurotremata (Köpek Balıkları) Hypotremata (Vatozlar) Hypotremata (Vatozlar) Hypotremata (Vatozlar) Hypotremata (Vatozlar) Hypotremata (Vatozlar) (Dil balığı) Balistoidei Balistidae Balistes capriscus (Çütre balığı) Taşlık, kayalık alanlar SUBORDO (ALTTAKIM) FAMILYA GENUS (CİNS) KIKIRDAKLI BALIKLAR BİYOTOP ÖZELLİKLERİ ENDEMİZM DURUMU BERN SÖZLEŞMESİ RED DATA BOOK Su Ürünleri Avcılığı Tebliği Tebliğ No: 2012/65 Galeiodei Carchariidae Carchharias glaucus Deniz Ortamında Su ( (Pamuk (Gök) köpek balığı) Kütlesi Galeiodei Sphyrnidae Sphyrna zygaena (Çekiç Deniz Ortamında Su balığı) Kütlesi - - VU - Galeiodei Lamnidae Carcharodon carcharias Deniz Ortamında Su (Büyük beyaz köpek balığı) Kütlesi - - EN - Galeoidei Lamnidae Alopias vulpes Deniz Ortamında Su (Sapan balığı) Kütlesi Galeiodei Lamnidae Hexanchus griseus Deniz Ortamında Su (Bozcamgöz) Kütlesi - - VU - Galeiodei Lamnidae Lamna cornubica (Dikburun Deniz Ortamında Su harharyas) Kütlesi Galeiodei Scyliorhınidae Scyliorhinus canicula (Kedi balığı ) Taşlık alanlarda - - LC - Torpedinoidei Torpedinidae Torpedo marmorata (Elektrik Kumluk, yosunluk balığı) alanlarda - - LC - Rajoidei Rajidae Raja radula (Kaba vatos) Kumluk alanlarda - ENDEMİK DD - Rajoidei Rajidae Raja clava Kumluk, yosunluk (Vatos, dikenli vatos) alanlarda - - NT - Rajoidei Rajidae Raja miraletus (KahverengiVatos) Kumluk alanlarda - - LC - Rajoidei Rajidae Raja oxyrinchus (Sivriburun vatos) Kumluk alanlarda KAFADAN BACAKLILAR ENDEMİZM RED Familya GENUS (CİNS) Türkçesi BİYOTOP ÖZELLİKLERİ DURUMU DATA BERN SÖZLEŞMESİ Su Ürünleri Avcılığı Tebliği Tebliğ No: 2012/65 BOOK Octopodidae Octopus vulgaris Bayağı Ahtapot Taşlık, kayalık alanlar Madde 17 Octopodidae Eledone moschata Kokulu Ahtapot Kumluk alanlarda, ve deniz - ortamın da su kütlesi

49 Endemizm Durumu Bern Sözleşmesi Red Data Book EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ DİĞER KABUKLU DENİZ CANLILARI Familya Genus (CİNS) Türkçesi Biyotop Özellikleri Su Ürünleri Avcılığı Tebliği Tebliğ No: 2012/65 Nephropsidae Palinurus vulgaris Böcek Kumluk, taşlık, kayalık Madde 17 Nephropsidae Nephrops norvegicus Deniz böcedi Kumluk alanlarda Madde 29 Nephropsidae Homarus gammarus İstakoz Kumluk, taşlık, kayalık Madde 17 Ostreidae Ostrea edulis İstiridye Taşlık yerlerde Madde 17 Loliginidae Loligo vulgaris Kalamar Kumluk ve deniz ortamında, su kütlesinde Penaeidae Metapenaeus stebbingi Karides-Çamur Kumlu ce çamurlu ortamda Penaeidae Metapenaeus monoceros Karides Benekli Kumluk alanlarda Penaeidae Parapenaeus Iongirostris Karides Pembe Kumluk alanlarda Penaeidae Paeneus kerathurus Karides Kuruma Deniz çayırlarıyla kaplı ve/veya kumlu zeminlerinde Penaeidae Paeneus Japonicus Karides Jumbo Kumluk alanlarda Mytilidae Midye, İzmir Mytilus galloprovincialis (Lamellibranchiata) midyesi, kara midye Kayalıklarda Concridae Canser pagurus Pavurya Taşlık, kumluk, çamurlu, kayalık yerlerde Sepiidae Sepia officinalis Sübye Kumluk, yosunluk alanlarda

50 Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunma İhtimali Olan Endemik Türler Endemik tür, bulunduğu bölgenin ekolojik koşullarına adapte olmuş ve o bölge haricinde başka bir yerde yetişme ihtimali olmayan türlere denir. Florada Bulunma İhtimali Olan Endemik Tür: Faaliyetin yapılacağı deniz alanı tabanında bulunmamasına karşın, 30 m ve daha sığ deniz tabanında bulunması muhtemel önemli türlerden biri, Posidonia oceanica (deniz çayırı) dır. Deniz çayırları, dünya genelinde çok geniş alana yayılım gösteren, deniz diplerinde kök, gövde ve yaprak biçiminde şekillenmiş ve kökleriyle deniz dibine(sedimente) tutulu halde yaşayan ve güneş ışınları yardımıyla kendi besinini fotosentez yaparak üretebilen su bitkileridir. Fotosentez yapması nedeniyle tüm dünya denizlerinde oksijen ve besin kaynağı olmasının yanı sıra yumurtasını bu bitkilere bırakması gereken birçok balık türü için yumurtlama alanları sağlamaktadır. Deniz çayırları; Posidoniaceae, Zosteraceae, Hydrocharitaceae, Cymodoceaceae olmak üzere dört familyada incelenir. Bu familyalar ve türleri dünya genelinde ph, sıcaklık ve tuzluluk gibi parametrelere bağlı olarak dünyanın çeşitli bölgelerinde dağılım gösterirler. Ülkemiz genelinde deniz çayırları Ege ve Akdeniz kıyılarına yayılım göstermiştir. Bu deniz çayırı türlerinin genelini Posidonia oceanica ve Zostera noltii oluşturur. Deniz çayırlarından Posidoniaceae familyasına ait Posidonia oceanica türü Akdeniz e özel endemik bir türdür. Posidonia Oceanica (L.) Delile, 1813 Posidonia genusuna ait dokuz tür bulunmaktadır. Bu türler Güney Doğu Pasifik resifleri ve adaları, Güney Amerika, Kuzey Atlantik, Hint okyanusu adaları, Batı Afrika kıyıları ve Antartika da Posidonia yataklarını oluştururlar. Posidonia oceanica ise birincil üretim açısından en önemli deniz çayırı türüdür ve Akdeniz e endemik olup yalnızca Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunmaktadır. Bu bitkinin deniz dibinde deniz çayırlarını oluşturması ve gelişmesi çok uzun yıllar almaktadır. Kıyı erezyonunu engellediği bilinen bu tür, CO 2 tutarak suyu ve sedimenti oksijence zenginleştirir. Ayrıca, birçok balık için yumurtlama alanı oluşturmaktadır. Bu nedenle deniz ekosistemi ve biyolojik çeşitliliğin devamı için çok önemli bir bitkidir. Deniz çayırlarının taksonomik sınıflandırılması aşağıdaki gibidir. Regnum (Alem) Phylum (Şube) Subphylum (Alt şube) Classis (Sınıf) Ordo (Takım) Familya (Aile) Genus (Cins) Species (Tür) : Plantae : Spermatophyta : Angiospermae : Monocotyledoneae : Alismatales : Posidoniaceae : Posidoniceae : Oceanica tarih ve 26413sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy Ve Körfez Alanlarının 42

51 Belirlenmesine İlişkin Tebliğ de yer alan derinlik kriterinin belirlenmesi aşamasında, bilimsel kurum/kuruluşların görüşleri alınmış ve özellikle de, deniz ekosistemi açısından çok önemli olan, Posidonia oceanica nın (deniz çayırı) korunması hedefler arasında yer almıştır. Posidonia oceanica nın kıyı alanlarında daha yoğun olarak gözlendiği, 30 m. üzerinde ise azaldığı ve/veya bulunmadığı araştırmalarla ortaya konularak tebliğde yer alan derinlik kriteri bu sebeplerle 30 m belirlenmiştir. Faunada bulunma ihtimali olan endemik tür: Projenin gerçekleşeceği deniz alanı ve çevresinde yapılan çalışmalarda, Akdeniz foku (Monachus monachus) gözlenmemesine rağmen; proje sahası çevresinde Ulusal Fok Komitesi'nin belirlediği yaşam alanları bulunmaktadır. Proje sahası 2007 tarihinde ilgili kamu kurumlarının katılımıyla İzmir ilinde belirlenen su ürünleri üretimi potansiyel alanı içerisinde kalmakta olup, söz konusu deniz alanı ve kıyılarının Akdeniz Foku (monachus monachus) üreme ve yaşama alanı olması konusu, bu çalışmalar sırasında da değerlendirilmiştir li yılların başından beri, Ülkemiz denizlerinde, özellikle Ege Denizi kıyılarında yapılan su ürünleri yetiştiriciliği faaliyeti ile yetiştiricilik yapılan ortamları yaşama ve üreme alanı olarak kullanan ya da kullanacağı varsayılan Akdeniz Fokunun çatışması söz konusu olmamıştır. Akdeniz Foku (Monachus monachus) nun taksonomik sınıflandırılması aşağıdaki gibidir. Regnum (Alem) Phylum (Şube) Classis (Sınıf) Ordo (Takım) Familya Cins Tür : Animalia : Chordata : Mammalia : Carnivora : Phocidae : Monachus : Monachus Akdeniz foku (monachus monachus), Türkiye'nin de imza koyarak taraf olduğu ve Bern Sözleşmesi olarak bilinen "Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" kapsamında olup Kesin Koruma Altına Alınan Fauna Türleri Ek-Liste II'de yer almaktadır. IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) tarafından nesli tehlike altında olduğu kabul edilen ve bütün dünyada sayıları 300, Türkiye'de 50 adet civarında olan ve ülkemizin de taraf olduğu uluslararası sözleşmeler (BERN, Barcelona ve CİTES) ve ulusal mevzuatımız gereği (Su Ürünleri Kanunu ve Kara Avcılığı Kanunu) korunan Akdeniz Foku, Ülkemizde de korunan türler listesinde ilk sıralarda yer almaktadır. Türün, Dünya daki en büyük popülasyonu Ege Denizi ndedir. Dolayısı ile Akdeniz fokunun Akdeniz de soyunu sürdürebilmesi ve ekosistemde varlığını koruyabilmesi Türkiye ve Yunanistan ın elindedir. Bu durumda Türkiye, türün dünya çapında korunmasında önemli sorumluluk taşıyan ülkelerden biri olma konumundadır. Türkiye de 1987 ile 1998 arasında yapılan çeşitli bilimsel çalışmalarda, Türkiye nüfusu ortaya konulmasa da, vücuttaki izlerden bireysel tanımlama yolu ile 32 ile 44 arasında Akdeniz foku bireyi tanımlandı 6. Ancak daha sonra 2004 e gelindiğinde SAD- AFAG ın Fok Data veri tabanında derlenen daha kapsamlı ve güncel bilgilerden faydalanarak yapılan tahminde, Türkiye kıyılarında yaklaşık 100 civarında Akdeniz 43

52 fokunun yaşadığı öngörüldü 7. Dünyadaki Akdeniz foku popülasyonunun yaklaşık olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bu sayı önemli bir yer tutmaktadır. Akdeniz fokunun ülkemiz kıyılarındaki dağılımı kıyı boyunca süreklilik yerine belli bölgelerde yoğunlaşma özelliği göstermektedir. Kıyılarımızda Akdeniz fokları esasen; Marmara da; Gürecealtı ile Karabiga arası kıyılar, Marmara Adaları ve Mola Adaları, Kapıdağ Yarımadası, Bandırma-Mudanya arası bazı kıyılarda ve Armutlu yarımadası kuzey batı sahilleri, Ege de; Kuzey Ege: Saroz Körfezi, Gelibolu Yarımadası nın Ege kıyıları, Çanakkale çıkışı ile Behramkale arası kıyılar Güney Ege: Yeni Foça ile Datça Knidos Br. arası kıyılar, Akdeniz de; Datça Knidos Br. ile Kemer arası kıyılar Alanya ile Taşucu arası kıyılar ve İskenderun Arsuz ile Suriye sınırı arası bulunan sahillerimizde dünya nüfusuna göre hala önemli sayılarda var olma mücadelesi vermektedir. Ülkemizin Karadeniz kıyı ve deniz alanlarında, 1980 lere kadar özellikle avlanmaları ve kasıtlı öldürülmelerinden dolayı, gitgide azalmış 8 ve ne yazık ki, 1997 den bu yana hiçbir güvenilir gözlem kaydı veya varlığına dair somut işaret elde edilmemiştir 9. Kıyılarımızda Akdeniz foku ölümleri seyrek de olsa görülmekle birlikte, hemen hemen her sene yavrulama da gözlenmektedir 10 (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). Habitatları Akdeniz fokunun Akdeniz de ve kıyılarımızdaki temel yaşam alanı, tipik özellikler göstermektedir. Üzerinde yapılaşma olmayan, insanların kolay ulaşamadığı veya insan etkinliklerinden uzak kalmış, tercihen üreme ve/veya barınma işlevleri gören kıyı mağara ve kovuklarına sahip; sessiz ve ıssız kayalık sahiller. Akdeniz fokunun birincil yaşam alanı ıssız ve yapılaşmamış kayalık kıyılardır ve türünü devam ettirmek için yukarıda tanımı yapılan el değmemiş kıyılara muhtaçtır (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008), Ancak, Proje alanına yakın kıyılarda: - İkincil kullanıma yönelik birçok yazlık konut mevcuttur. - Günübirlik piknik ile deniz turizmi ve yat turizmi yapılmaktadır. Dolayısı ile bahse konu kıyı ve sahiller; hem üzerinde yapılaşma olan alanlara, hem üzerinde yapılaşma olmasa bile, yapılan günübirlik deniz turizmi ve pikniklere, hem de yat turizmine açık olması nedenleriyle, oluşacak evsel atıklar ve yatlardan kaynaklanan atıklar yüzünden, Akdeniz foklarının istediği sessiz, sakin, insanlardan uzak kıyı ve sahiller olarak kalamadığından, fok balıkları bölgeyi birincil yaşam alanı olarak kullanmamaktadırlar. Zaten, proje alanı ve yakın civarında da bu güne kadar Akdeniz foku görülmemiştir. Büyük bir deniz memelisi olduğundan dar yaşam alanları (örn. bir-iki koydan oluşan kısa kıyı alanları) içinde barınmaz ve üremez. Ancak, tür makul büyüklükte ve uygun (Örn: Foça ve civar kıyıları, Karaburun Yarımadası, Dilek Milli Parkı, Datça Yarımadası, Reşadiye Yarımadası, Kalkan-Kaş-Kekova kıyıları, Olimpos Milli Parkı, Gelidonya Burnu ve Beşa-dalar bölgesi veya Gazipaşa-Taşucu arasında uzanan onlarca kilometre uzunlukta el değmemiş sahiller 11) kıyı alanlarının olması durumunda varlığını sürdüre-bilir ve güvenle yavrulayabilir. 44

53 Akdeniz fokları, büyük bir deniz memelisi olduğundan dar yaşam alanları (örn. bir-iki koydan oluşan kısa kıyı alanları) içinde barınmaz ve üremez. Ancak, tür makul büyüklükte ve uygun (örn. Foça ve civar kıyıları, Karaburun Yarımadası, Dilek Milli Parkı, Datça Yarımadası, Reşadiye Yarımadası, Kalkan-Kaş-Kekova kıyıları, Olimpos Milli Parkı, Gelidonya Burnu ve Beşadalar bölgesi veya Gazipaşa-Taşucu arasında uzanan onlarca kilometre uzunlukta el değmemiş sahiller 11 ) kıyı alanlarının olması durumunda varlığını sürdürebilir ve güvenle yavrulayabilir (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008) denilerek, Akdeniz foklarının yaşayabileceği ve üreyebileceği makul büyüklükteki alanlar isimleri ile bildirilmiştir. Beslenmesi - Akdeniz foku etobur bir canlıdır ve besinlerinin büyük çoğunluğunu dalarak yakaladığı balıklar, ahtapot ve ıstakoz gibi deniz canlıları oluşturur. En sevdiği besinler arasında; levrek, kefal, barbun, kalkan, sinarit, yılan balığı, kalamar ve ahtapot sayılabilir (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). Tesis etrafında koruma ağı bulundurulacağından, projenin faaliyete geçmesinden sonra da Akdeniz foklarının proje sahasına gelmesi beklenmemektedir. Bu sebeple de bir zarara uğramaları söz konusu olmayacaktır. Akdeniz foklarının beslenme alışkanlıkları tanımlanırken, Belli bir hattı takip ederek hareketli beslenme ve devamlı aynı resif üzerinde noktasal beslenmesi avlanma stratejisi olarak tespit edilmiştir 12. denilmektedir. (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). Bu ifadeden, Akdeniz foklarının avlanma stratejileri göz önüne alındığında: belli bir hattı takip ederek hareketli beslenme yaparak ifadesinden; hareketli olarak tabir edilen avlanma yaptıklarında belli bir hattı (aynı hattı) takip ederek beslendikleri, buradan da tamamen ve sadece alışkın oldukları yerleri takip ettikleri, değişik yerlerde avlanma alışkanlıklarının olmadığı, devamlı aynı resif üzerinde noktasal beslenme yaptıklarını ifade eden cümleden de; Akdeniz foklarının, sürekli, aynı resif üzerinde (Resif ; balık ve diğer deniz canlılarının bir arada bulundukları ve çeşitli canlıların birlikte yaşadığı habitatlarıdır. Okyanusların altında bulunan mercanlardan ve deniz bitkilerinden oluşan büyük bir cennet. Milyonlarca canlı yaşar. (bakınız: Vikipedi özgür ansiklopedi) noktasal beslenmesi yaptıkları, yani beslenmelerini yaparlarken hep aynı resif üzerinde ve noktasal beslenme ile (aynı yerde/aynı besin türleri ile) beslendikleri anlaşılmaktadır. Bütün bu alışkanlıkları göz önüne alındığında da, Akdeniz foklarının edindikleri alışkanlıkları muhafaza ettikleri, avlanma ve yaşama alanlarını genellikle terk etmedikleri ve hep aynı yerlerde avlanıp, aynı yerlerde üreyip, aynı yerlerde yaşadıkları görülmektedir. Zaman zaman kıyı balıkçılarının ağlarından balık aldıkları ülkemizde de iyi bilinen bir olgudur. İşte bu olay, fok-balıkçı rekabetine ve bunun sonucunda bazen fokların kıyı balıkçıları tarafından kasıtlı olarak öldürülmesi olgusuna yol açabilmektedir (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). 45

54 Bu ifadeden de anlaşılacağı gibi, Akdeniz fokları, zaman zaman kıyı balıkçılarının ağlarından balık aldıkları ve bu sırada kıyı balıkçısının ağlarına zarar verdikleri, bu nedenle de kıyı balıkçıları tarafından kasıtlı olarak öldürüldükleri anlaşılmaktadır. Davranış ve Üreme: Akdeniz foku ürkek ve diğer yüzgeç ayaklı türlerine göre daha az sosyal bir canlıdır. Ülkemiz dahil doğu Akdeniz de yaşayan Akdeniz foku bireyleri genelde tek tek dolaşırlar ve nadiren birlikte görülürler. Öte yandan, araştırmacıların Türkiye de zaman zaman 2 ile 4 arasında foku birlikte gözlediği hatta bu sayının çok ender olmakla birlikte 7 8 e kadar çıktığı bilinmektedir 16. Birçok özelliği gibi davranışları hakkında da tam bilgi mevcut değildir. Akdeniz foklarının bazı dönemlerde kısa süreli bir araya geldiği ve sonra tekrar dağıldıkları konusunda görüşler mevcuttur. Ergin erkek bireyler genelde bir bölge belirler ve yaşantısını burada sürdürür. Dişiler erkeğe göre daha gezgin olmakla birlikte, yavrulama döneminde üreme mağarası ve civarını terk etmezler. Genç fok bireyleri ise yetişme dönemlerinde daha seyyar olur ve uzak mesafelere gidebilirler 17. Dişi fok cinsel olgunluğa yaklaşık 3-4 yaşında ulaşır 18 ve çiftleşme denizde olur 19. Dişi Akdeniz foku 9-11 aylık hamilelik döneminden sonra 20, her sene ya da iki senede bir tek yavru doğurur. Bu nedenle, Akdeniz foku üreme hızı düşük bir canlıdır. Türkiye kıyılarında yapılan gözlemlerde, yavrulama genellikle sonbaharda, Ekim ayında olmaktadır. Doğum, insanların uğramadığı veya ulaşamadığı, içinde hava olan bir kıyı mağarasının ucunda, genelde çok karanlık veya oldukça loş ışıklı bir ortamda, dalgaların kolay veya hiç ulaşamayacağı bir platform üzerinde olur. Platform, kum veya çakıl plaj ya da iri kayalık bir yapı arz edebilir. Anne, yavruyu yaklaşık 4 ay boyunca kendi sütü ile emzirir 21. Yavru daha sonra, önce annesinin yardımı ve sonra kendi başına yakaladığı canlı balıklarla beslenmesini sürdürür. SAD-AFAG ın 1987 den günümüze kadar gerçekleştirdiği birçok gözlem ve elde ettiği bilgilere göre, Akdeniz foku yavrusunu doğurmak ve güvenli bir şekilde büyütmek için mutlaka ıssız kıyılara ve de özellikle kıyı mağaralarına muhtaçtır. Yani el değmemiş kıyıların korunması türün neslinin devamı bakımından hayati derecede önemlidir. (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). Ancak, daha önce de belirtildiği gibi, proje sahasına en yakın kıyılar; ikincil konut olarak kullanılan yazlıklarla yapılaşmıştır. Yapılaşmamış olan yerler ise günübirlik deniz turizmi ve piknik gezileri ile, yat turizmine açık olması nedeniyle, Akdeniz foklarının aradığı mutlaka ıssız kıyılar ve de özellikle kıyı mağaralarına sahip olmadığından, Akdeniz foklarının yaşam alanlarının içinde gösterilmekle birlikte, birincil yaşam alanları içinde saymanın mümkün olamayacağı düşünülmektedir. 2. Türü Tehdit Eden Faktörler: 2.1 Yaşam Alanlarının (Kıyıların) Betonlaşması Fokların yaşam alanları doğal kalmış, orijinal yapısını koruyan bakir kıyılardır. Türkiye de böyle alanlar mevcuttur ancak gitgide dejenere edilmektedir. Bu kıyılara açılan YOL ve inşa edilen YAZLIK KONUTLAR veya TURİSTİK TESİSLER kıyı alanlarının doğallığını ve sakinliğini bozduğu için Akdeniz fokları tarafından bu yörelerin terk edilmesine neden olmaktadır 23 (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008) 46

55 2.2 Yasadışı ve Aşırı Su ürünleri Avcılığı Fokların besinleri tamamen deniz canlılarından oluşmaktadır. Denizlerimizde kronikleşmiş olarak yapılan ve hala süregelen yasadışı ve hesapsız su ürünleri avcılığı sonucunda denizlerdeki balık stokları ciddi bir azalma göstermiştir. Yasadışı / aşırı trol ve gırgır avcılığı ile zaten yasadışı olan tüplü zıpkıncılık ve dinamitçilik balık stoklarına ciddi zararlar vermektedir yılına kadar mevzuatta serbest olan trata ise, yasal veya yasadışı olsun genellikle 0 10 m. arası derinliklerde ve tam kıyıda icra edildiğinden, 2001 yılında Ayvalık hariç tüm ülkede yasaklanana kadar trata ve ığrıp balıkçılığı tüm kıyılarımızda balık, yumuşakça ve kabukluları içeren su ürünleri stokları üzerinde zararlı etkileri olmuştur. Yasadışı ve aşırı su ürünleri avcılığı sonucunda, kıyılarda avlanan hem fok (ve beslenme ağının en üstündeki diğer canlılar) ve hem de kıyı balıkçısı çok zarar görmektedir; yani foklar besin bulmakta zorlanmakta hatta muhtemelen besinsizlikten aç kalmakta 24, öte yandan kıyı balıkçısı ise payına daha az balık düşmesi ile gelirinde düşüş olmaktadır (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). 2.3 Fokların kasti öldürülmesi Denizde balık veya diğer avlarını bulmakta zorlanan Akdeniz fokları bazen kıyı balıkçılarının gece bırakılan bırakma ağları ndan balık almak zorunda kalabilir maddede açıklanan nedenden (balık stoklarındaki azalmadan) dolayı, kıyı sularda avlanan fok ve küçük balıkçı arasındaki rekabet daha belirginleşir ve sonucunda zaten gelir seviyesi düşük olan küçük balıkçının, fokun neden olduğu en küçük ziyana karşı bile doğal olarak tepkisi artar. Bu tepki günümüzde ender de olsa fokun öldürülmesine kadar varabilir. (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). 2.4 Fok Mağaralarında Rahatsız Edilmeleri Fokların yaşam alanlarının (yavruladıkları, dinlendikleri ve beslendikleri) en önemli bölümünü denizden girilen kıyı mağaraları oluşturur. İster sualtı, ister su üstü girişli olsun fok mağaraları son senelerde yoğun turizm etkisi altında büyük baskı görmüş ve bazı mağaralar turistlerin dalış yaparak yol açtıkları rahatsızlıktan veya teknelerle yapılan uğraklardan dolayı foklar tarafından kullanılamaz hale gelmiştir. Önce teknelerle ve yüzerek girilebilen (su üstü girişli) mağaralar ve daha sonra bazı dalış firmaları tarafından mağara dalışı veya mağarada fok gösterme adı altında turist daldırılan (sualtı veya su üstü) girişli mağaralar gitgide doğal vasfını kaybetmekte, bunun sonucunda foklar tarafından az uğranır olmakta veya sonunda terk edilmektedir. SAD-AFAG a her sene birçok defalar ihbar edildiği üzere, mevzuata dayanan düzenlemelerle yasak olmasına karşın, bilerek veya bilmeyerek, bazı dalış firmaları ve tekne turcuları özellikle Bodrum, Marmaris, Fethiye, Kemer, Kalkan, Kaş, Kekova ve Alanya civarında, hatta bazıları ekoturizm adı altında Mersin in batı kıyılarında Aydıncık ve Bozyazı civarında fok mağaraların turistik dalışlar yaptırmakta ya da fok mağaralarına çok yakın dolaşmaktadırlar. Bunu bilerek yapanlar bu konudaki denetimdeki boşluklardan yararlanmaktadırlar. Bunun türü tehdit eden önemli bir sorun olduğu ve üresin veya üremesin fokların mağarayı terk ettikleri veya kullanmayı azalttıkları Mursaloğlu tarafından da açıkça belirtilmiştir 24 (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). Görüldüğü gibi, Akdeniz foklarının yaşam alanlarının (yavruladıkları, dinlendikleri ve beslendikleri) en önemli bölümünü denizden girilen kıyı mağaraları oluşturmaktadır. Foklar bu mağaralarda doğum yapmakta, dinlenmek ve 4 ay boyunca sadece anne sütü ile beslenen yavrularını da besleyebilmek için hemen mağara civarlarında avlanarak 47

56 beslenmektedirler. Bu nedenlerle, yaşamlarının en önemli evrelerini geçirdikleri bu mağaraların özenle korunması gerekmektedir. Halbuki, yukarıda da anlatıldığı üzere, fok mağaraları; son senelerde yoğun turizm etkisi altında büyük baskı görmüş ve bazı mağaralar turistlerin dalış yaparak yol açtıkları rahatsızlıktan veya teknelerle yapılan uğraklardan dolayı foklar tarafından kullanılamaz hale gelmiştir. Bilindiği gibi; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2/2 NUMARALI AMATÖR (SPORTİF) AMAÇLI SU ÜRÜNLERİ AVCILIĞINI DÜZENLEYEN TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2008/49) in Denizlerdeki yer yasakları ve sınırlamalar başlıklı 21. Maddesi : (2) Fokların yaşadıkları mağaralarda ışık kullanmak, her türlü vasıta ile dalış ve su ürünleri avcılığı yapmak yasaktır. Şeklinde düzenlendiğinden, fokların yaşadıkları mağaralarda turistik dalışlar yapmak ve mağaralara çok yakın dolaşmak yasaklanmış bulunmaktadır. Buna rağmen, SAD-AFAG a her sene birçok defalar ihbar edildiği üzere, mevzuata dayanan düzenlemelerle yasak olmasına karşın, fok mağaralarına turistik dalışlar yapılmakta ya da fok mağaralarına çok yakın dolaşılmaktadır. Bahse konu sahiller, yapılaşmaya muhatap olmuş, yapılanmamış sahiller ise günübirlik deniz turizmi ve piknikçilere açık, yat turizminin de yapıldığı bir alan olması nedeniyle, zaten fok balıklarının rahatça kullanabilecekleri birincil bir yaşam alanı olmaktan çıkmıştır. Bu nedenle de Akdeniz foklarına zarar verilmesi söz konu olmayacaktır. 2.5 Deniz ve Kıyıların Kirlenmesi Denizlerin ve özelde fok yaşam alanlarının kirlenmesi sonucunda foklar bölgeyi daha az kullanmakta veya terk etmektedirler. Denizlerimizde aşırı yaygın olmayan bu sorun şu ana kadar somut olarak birkaç yerde karşımıza çıkmakla birlikte potansiyel bir tehdit olarak karşımızda durmaktadır. Ayrıca, Akdeniz foklarında ağır metal birikimi tespit edilmiştir 27. Kirliliğe örnek olarak, denizlerde petrol kirliliği, denizlere bırakılan katı atıklar ve nadir de olsa bazı fokların baş, boyun veya arka yüzgecine ip veya ağ parçalarının dolanmış olması verilebilir. Kıraç (1998) tarafından belirtildiği üzere, 1996 da Gümüşlük Çavuş Adası nda fok yaşam alanlarındaki petrol kirliliği, 2004 de İzmir Aliağa da kıyıya hasta olarak vurmuş genç dişi fok Yeşim in kürkünde görülen mazot veya yağ, 1997 de Sinop İnceburun yakınlarında araştırmalar sırasında kayalık kıyılarda ve fok mağaralarında görülen aşırı miktarda katı atık (naylon, plastik vs.), 1998 e kadar Foça da yaşamış olan Dişi Korsan ın başına sıkıca dolanmış ip parçası ve 2009 da Mersin Akkuyu da yetişkin dişi fokun sualtında hareketlerini engelleyen arka yüzgecine dolanmış atık ağ parçası (hayalet ağ) SAD-AFAG tarafından gözlenen somut kirliliğin etki ettiği vakalardır. Yine bu sorun ilk üç sorun kadar yaygın veya etkin değildir (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008) Akdeniz fokuna ve yaşam alanlarına yönelik tehditler : Ülkemizde Akdeniz fokunun soyunu tehdit eden faktörlerin tamamı insan faaliyetleri sonucunda ortaya çıkmıştır 39. Akdeniz fokunu olumsuz etkileyen temel iki neden yaşam alanları olan kıyıların yapılaşmalar ile doğallığını kaybetmesi veya kalitesinin bozulması ile balık stoklarındaki azalmadır. Yaşam alanlarının yok olması veya kalitesinin bozulması kıyıdaki yapılaşmalarla kalıcı yani geri dönüşü olmayan bir süreçtir. Bu tip bozulmalara en çok neden olan yapılar asfalt veya toprak yol açılması ile turistik tesis ve 2. konutlar (yazlık ev) inşaatlarıdır. Balıkçılıkla olan etkileşim ise, yasadışı veya 48

57 aşırı su ürünleri avcılığı neticesinde balık stoklarındaki çökmeler ve fokların yeterince besin bulamaması (bunun bağışıklık sistemini zayıflatması ve doğan yavruların yaşam şanslarının azalmasına vb. etkileri tespit edilmiştir), stokların azalması nedeniyle geleneksel kıyı balıkçısı ile fokların rekabet düzeyinin artması ve de özellikle bir yaşından genç fokların av gereçlerine takılması sonucu meydana gelen kazara ölümlerdir. Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz foku üzerine olan tehditler dikkate alındığında yaşam alanlarında, bölgenin ÖÇKB ilan edilerek 1990 dan beri doğrudan bir etki görülmediği gözlemlenmiştir. Ancak, Foça daki ikinci konut sayısının içerlerde artması neticesinde kıyıda habitat kaybı olmamış ancak türe yönelik olarak -özellikle yaz aylarında- denizde artan insan faaliyetleri sonucunda bir baskının ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Kış döneminde ise Foça nın Ege kıyısındaki en önemli ve yoğun balıkçı barınaklarından biri olması nedeniyle, denizdeki yoğun trafik etki olarak devam etmektedir 40. Foça ve civarı balıkçılık açısından değerlendirme yapıldığında ise alandaki stok miktarının bilinmemesinden dolayı bir fikir yürütülmesi zor olmakla birlikte, yarı profesyonel balıkçıların artık balıkçılığı ekonomik bir faaliyet olarak yürütemedikleri ortaya konmuştur 41. Bunun gereğinden fazla bir av baskısı sonucu olduğu öngörülebilir. Öte yandan, en azından 1991 senesinden bu yana kıyı balıkçılarının bölgede Akdeniz fokunu kasti olarak öldürdüğü gözlenmemiştir. Buna karşın, Foça da doğmuş iki yavru da 3 ya da 4 aylık iken küçük balıkçıların bırakma ağlarına takılmış, bunlardan ilki (S9), ağına yakalanan balıkçı ve yerel halk tarafından kurtarılırken, diğeri (S7) yine bırakma ağına takılmış ancak kurtarılamayarak yavru fok boğularak ölmüştür 42. Bu ölümlerin en aza indirilmesi için alandaki ağ kullanım sayısında ve/ veya sınırlı olarak balıkçılığa kapalı alanlar düzenlemeleri getirilmesi ön görülmektedir. şeklinde tanımlanmıştır (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). Görüldüğü gibi, Foça da bulunan Akdeniz Foklarının yaşam alanlarını korumak, üremelerini sağlamak ve güvenli bir yaşam sürmelerini temin etmek için çok ciddi faaliyetler yapmakta olan Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından SAD ile AFAG ın da desteği ile gerçekleştirilen araştırma çalışmaları sonucunda kitap olarak 2008 yılında çıkartılan FOÇA ve AKDENİZ FOKU-Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi isimli çalışmada da, Türü Tehdit Eden Faktörler : 2.1 Yaşam Alanlarının (Kıyıların) Betonlaşması 2.2 Yasadışı ve Aşırı Su ürünleri Avcılığı 2.3 Fokların kasti öldürülmesi 2.4 Fok Mağaralarında Rahatsız Edilmeleri 2.5 Deniz ve Kıyıların Kirlenmesi Şeklinde 5 madde halinde sıralanmıştır (Kaynak: ÖÇKB, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi, Aralık,2008). Akdeniz Foku yaşam-üreme alanlarının korunmasına yönelik olarak Ulusal Fok Komitesi tarafından önerilebilecek koruma plan koşullarına uyulacaktır. Projenin gerçekleşmesi halinde, zaten proje alanında hiç görülmeyen Akdeniz fokuna bir zarar verilemeyecektir. Faaliyet sırasında ortaya çıkmaları halinde Akdeniz fokuna zarar verilmeyecek, kasıtlı olarak yakalanıp öldürülmeyecek, yaralı Akdeniz fokunun görülmesi durumunda, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne ile irtibata geçilerek bilgi verilecektir. Akdeniz Foku nun korunmasına ilişkin personel bilinçlendirilecektir. 49

58 Deniz ortamından gelebilecek muhtemel fok saldırılarına ve diğer canlıların (yunus, deniz kaplumbağası) saldırılarına karşı ayrı bir koruma ağı kullanılacaktır. Proje sahasında zarar görebilecek endemik, nadir, nesli tehlikede olan herhangi bir türe rastlanıldığı takdirde, zarar verilmeyecek, kasıtlı olarak yakalanıp öldürülmeyeceklerdir. Bölgenin fauna yapısını oluşturan canlılar, hareketli formda olduklarından dolayı saha yakınlarında yaşamlarını sürdürebileceklerdir. Faaliyet alanındaki, flora ve fauna listesinde yer alan türlerin, Bern Sözleşmesi ve Red Data Book EK listelerine göre, tehlike kategorileri (Endemizm Durumları) ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın 3/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (Tebliğ No: 2012/65) ve 3/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (Tebliğ No: 2012/66) ne göre durumları belirlenmiştir tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern) e göre bölgedeki türler korunacaktır, özellikle Ek-II ve Ek-III de yer alan türlerin faaliyet alanına girmesi halinde kasıtlı olarak yakalanıp, öldürülmeyeceklerdir. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın 3/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (Tebliğ No: 2012/65) ve 3/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (Tebliğ NO: 2012/66) i Madde 17, Madde 29 ve Madde 36 ya dahil olan türlerin faaliyet alanına girmesi halinde kasıtlı olarak yakalanıp, öldürülmeyeceklerdir ve Tebliğ hükümlerine uyulacaktır. 50

59 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ II.3 Meteorolojik veriler: II.3.1 Meteorolojik Durum: Meteorolojik Özelliklerin Açıklanması (Bölgenin Genel İklim Koşulları, Basınç, Sıcaklık, Yağış, Rüzgar (Esme Sayılarına Göre Mevsimlik, Yıllık Rüzgar Diyagramları), Nem, Buharlaşma Dağılımları, Aylık Sıcaklıkların Maksimum, Minimum ve Ortalama Değerleri, Deniz Suyu Sıcaklıkları, Meteorolojik Parametre Dağılımlarının Tablo, Grafik ve Metin Olarak İfade Edilmesi, Raporun meteorolojik ve iklimsel özellikleri hazırlanırken ( ) Karaburun Meteoroloji İstasyonu verileri ve ( ) Çeşme Meteoroloji İstasyonu verilerinden yararlanılmıştır. Faaliyetin gerçekleşeceği Karaburun Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Gözlem kayıtlarında; basınç, deniz suyu sıcaklığı, ortalama açık yüzey buharlaşması ve maksimum açık yüzey buharlaşması ile maksimum kar kalınlığı değerlerine ilişkin veri bulunmadığından bu kapsamdaki veriler için en yakın Meteoroloji İstasyonu olan Çeşme Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Gözlem kayıtlarından yararlanılmıştır. Karaburun ve Çeşme Meteoroloji bültenleri Ek-14 te verilmektedir. Bölgenin Genel İklim Koşulları: Bölgede Akdeniz iklimi görülmektedir. Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Bölgenin bitki örtüsü makidir. Makiler sürekli yeşil kalabilen kısa boylu, sert yapraklı, kuraklığa dayanıklı bodur bitkilerdir. Bölgede verimli tarım alanları geniş alan kaplar. Ticari tarım ürünü çeşidi fazladır. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. II Karaburun İlçesi Genel Meteoroloji Verileri: Sıcaklık Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre, bölgede yıllık ortalama sıcaklık 17,5 0 C dir. Maksimum sıcaklık 40,2 0 C ile Temmuz ayında, minimum sıcaklık -3,7 0 C ile Ocak ayında görülmüştür. Karaburun Meteoroloji İstasyonu ortalama, maksimum ve minimum sıcaklık değerleri Tablo 18 de; ortalama, maksimum ve minimum sıcaklık değerlerinin grafiksel gösterimi Şekil 16 da verilmektedir. Tablo 18.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklıkların Değerleri Ort. Sıcaklık ( C) Maksimum Sıcaklık ( C) Minimum Sıcaklık ( C) 9,4 9,7 11,2 15,7 20,2 25,0 27,0 26,4 23,4 18,6 13,7 10,7 17,5 21,0 20,8 23,5 32,0 32,6 37,4 40,2 39,1 34,5 32,0 26,5 21,6 40,2-3,7-2,0-1,8 5,6 8,9 13,4 17,0 17,2 6,8 6,5 2,0 0,0-3,7 51

60 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Ortalama Sıcaklık Maksimum Sıcaklık Minimum Sıcaklık Şekil 16.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Değerleri Yağış Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre bölgede yıllık toplam yağış ortalaması 582,8 mm dir. Maksimum yağış miktarı ise 100,7 mm ile Aralık ayında görülmüştür. Karaburun Meteoroloji İstasyonu toplam yağış ortalaması, maksimum yağış miktarı Tablo 19 da; toplam yağış ortalaması, maksimum yağış miktarının grafiksel gösterimi Şekil 17 de verilmektedir. Tablo 19.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Toplam Yağış Ortalaması ve Maksimum Yağış Miktarı Değerleri Top. Yağış Ort. (mm) Maksimum Yağış (mm) 103,4 85,9 81,6 42,4 19,5 3,7 1,6 1,1 5,3 41,2 80,0 117,1 582,8 96,3 70,0 78,3 42,2 58,3 34,0 9,7 16,2 42,3 72,3 82,0 100,7 100,7 52

61 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Toplam Yağış Ortalaması Maksimum Yağış 20 0 Şekil 17.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Toplam Yağış Ortalaması ve Maksimum Yağış Miktarı Değerleri Rüzgâr Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre yönlere göre rüzgar esme sayıları değerleri Tablo 20 de grafiksel gösterimi ise Şekil 18 de yer almaktadır. Tablo 20.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları Toplamı N NE E SE S SW W NW

62 40000 N NW NE W 0 E SW SE S Şekil 18.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Esme Sayıları Toplamı Diyagramı Karaburun Meteoroloji İstasyonu yönlere göre esme sayıları toplamı diyagramında birincil hakim rüzgar yönü N(kuzey), ikincil hakim rüzgar yönü NE (kuzeydoğu), üçüncül hakim rüzgar yönü ise SE(güneydoğu ) dir. Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre yönlere göre mevsimlik rüzgar esme sayıları değerleri Tablo 21 de, yönlere göre mevsimlik esme sayıları toplamı diyagramları Şekil 19 da sunulmaktadır. Tablo 21. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Mevsimlik Rüzgar Esme Sayıları Değerleri Aralık Ocak Şubat Kış Mart Nisan Mayıs İlkbahar N N NE NE E E SE SE S S SW SW W W NW NW Haziran Temmuz Ağustos Yaz Eylül Ekim Kasım Sonbahar N N NE NE E E SE SE S S SW SW W W NW NW

63 Kış İlkbahar W NW N NE E W NW N NE E SW SE SW SE S S Yaz Sonbahar W NW N NE E W NW N NE E SW SE SW SE S S Şekil 19. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Diyagramı Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre yönlere göre aylık rüzgar esme sayıları grafikleri Şekil 20 de yer almaktadır. 55

64 Ocak Şubat W NW N NE E W NW N NE E SW SE SW SE S S Mart Nisan 4000 N 4000 N NW 3000 NE NW 3000 NE W 0 E W 0 E SW SE SW SE S S Mayıs Haziran 4000 N 4000 N NW 3000 NE NW 3000 NE W 0 E W 0 E SW SE SW SE S S 56

65 Temmuz Ağustos W NW N NE E W NW N NE E SW SE SW SE S S Eylül Ekim W NW N NE E W NW N NE E SW SE SW SE S S Kasım Aralık 4000 N 4000 N NW 3000 NE NW 3000 NE W 0 E W 0 E SW SE SW SE S S Şekil 20. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Aylık Rüzgar Esme Sayıları Grafikleri 57

66 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Karaburun Meteoroloji İstasyonu yönlere göre ortalama rüzgar hızı değerleri Tablo 22 de yönlere göre rüzgar hızı değerlerinin grafiksel gösterimi Şekil 21 de gösterilmektedir. Tablo 22. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Değerleri N 2,5 2,6 2,3 1,9 1,8 2,0 2,2 2,1 2,0 2,1 2,3 2,5 2,1 NE 3,8 4,5 3,8 3,0 2,2 2,8 2,8 2,7 3,1 3,8 3,6 3,7 3,3 E 2,6 2,8 2,5 1,9 1,8 2,3 2,0 1,8 2,3 2,7 3,2 2,7 2,3 SE 3,0 4,1 3,7 3,3 3,5 2,5 2,3 2,4 2,6 2,9 3,5 3,6 3,1 S 3,4 4,0 3,5 3,2 2,6 2,2 1,7 2,2 2,2 2,8 2,6 2,9 2,7 SW 3,1 3,8 3,0 3,2 3,2 3,4 2,6 3,1 2,9 4,0 3,4 3,1 3,2 W 2,0 2,4 2,1 1,8 1,9 2,1 2,2 2,2 1,9 1,9 2,0 1,9 2,0 NW 2,6 2,8 2,7 2,4 2,5 2,6 2,8 2,8 2,8 2,2 2,8 3,3 2,6 W NW N NE E SW SE S Şekil 21. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Diyagramı Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre ortalama rüzgar hızı değerleri Tablo 23 de grafiksel gösterimi Şekil 22 de yer almaktadır. Tablo 23. Karaburun Meteoroloji istasyonu Ortalama Rüzgâr Hızı Değerleri Ort. RüzgârHızı (m/sn) 3,2 3,8 2,9 2,1 1,6 1,6 1,6 1,6 1,7 2,2 2,6 3,0 2,3 58

67 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Şekil 22.Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı Diyagramı Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre bölgede maksimum rüzgar hızı 22,6 m/sn ile Şubat ayında görülmüştür. Maksimum rüzgar yönü ise S (güney) dir. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Maksimum rüzgar hızı ve değerleri Tablo 24 de grafiksel gösterimi ise Şekil 23 de gösterilmiştir. Tablo 24. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hızı Değerleri ve Yönü Maksimum RüzgârHızı (m/sn) Maksimum Rüzgar Hızı Yönü 12,3 22,6 15,5 15,5 9,4 15,5 9,4 9,4 9,4 9,4 12,3 9,4 22,6 NE S SE SE SE SE NE E NW NE SE NE S 59

68 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Şekil 23. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hızı Değerleri Diyagramı Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre bölgede fırtınalı günler sayısı ortalaması 0,1 gündür. Karaburun Meteoroloji istasyonu fırtınalı günler sayısı ortalaması Tablo 25 de, grafiksel gösterimi Şekil 24 de yer almaktadır. Tablo 25. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 0,1 0, Şekil 24. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Diyagramı 60

69 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre bölgede kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ortalaması 0,3 gündür. Karaburun Meteoroloji İstasyonu kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ortalaması Tablo 26 da, grafiksel gösterimi ise Şekil 25 de sunulmaktadır. Tablo 26. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması 0,1 0,1 0,0 0,1 0,0 0,0 0, Şekil 25. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Diyagramı Nem Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre, bölgede yıllık ortalama nem % 68,8 dir. En yüksek ortalama nem %72,0 ile Aralık ayında görülmektedir. Karaburun Meteoroloji İstasyonu ortalama nem değerleri Tablo 27 de, ortalama nem değerlerinin grafiksel gösterimi Şekil 26 da verilmektedir. Tablo 27. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nem Değerleri Ort. Nem (%) 70,6 68,7 69,6 67,9 69,1 67,5 65,9 66,4 67,5 70,7 70,2 72,0 68,8 61

70 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Şekil 26. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nem Değerler Sayılı Günler Dağılımı Karaburun Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre, kar yağışlı günler yılda toplam 1,0 gün iken, sisli gün sayısı yılda toplam 3,2 gün, dolulu gün sayısı yılda toplam 0,1 gün ve kırağılı gün sayısı yılda toplam 0,1 gün ve toplam orajlı günler 8,9 gündür. Karaburun Meteoroloji İstasyonu, kar yağışlı günler sayısı, sisli gün sayısı ortalaması, dolulu günler sayısı ortalaması, kırağılı günler sayısı ortalaması ve toplam orajlı günler sayısı ortalaması değerleri Tablo 28 de, kar yağışlı günler sayısı, sisli günler sayısı ortalaması, dolulu günler sayısı, ortalaması Şekil 27 de, kırağılı günler sayısı ortalaması ve toplam orajlı günler sayısı ortalamasının grafiksel gösterimi Şekil 28 de verilmektedir. Tablo 28. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Dağılımı Aylar Kar Yağışlı Günler Sayısı Sisli Günler Sayısı Ortalaması Dolulu Günler Sayısı Ortalaması Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 0,3 0,2 0,4 0,0 0,0 0,1 1,0 0,3 0,4 0,1 0,2 0,3 0,3 0,5 0,3 0,2 0,3 0,3 3,2 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0 0,1 1,5 1,4 0,8 0,9 0,7 0,2 0,3 0,2 0,5 0,4 1,0 1,0 8,9 62

71 Kar Yağışlı Günler Sayısı Sisli Günler Sayısı Ortalaması Dolulu Günler Sayısı Ortalaması Şekil 27. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kar Yağışlı, Sisli Günler ve Dolulu Günler Sayısı Ortalaması Dağılımları Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Şekil 28. Karaburun Meteoroloji İstasyonu Kırağılı Günler, Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılımları II Çeşme İlçesi Genel Meteoroloji Verileri: Basınç Çeşme Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar kayıtlarına göre, bölgede yıllık ortalama basınç 1014,5 hpa, yıllık maksimum basınç 1038,4 hpa ile Ocak ayında, yıllık minimum basınç 984,8 hpa ile yine Ocak ayında görülmüştür. Çeşme Meteoroloji İstasyonu ortalama, maksimum ve minimum basınç değerleri Tablo 29 da, ortalama, maksimum ve minimum basınç değerlerinin grafiksel gösterimi ise Şekil 29 da verilmektedir. 63

72 Tablo 29.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri Aylar Ort. Basınç (hpa) Maksimum Basınç (hpa) Minimum Basınç (hpa) Ocak 1018,5 1038,4 984,8 Şubat 1016,7 1034,5 991,6 Mart 1015,3 1035,2 992,4 Nisan 1013,0 1031,1 996,2 Mayıs 1012,6 1022,6 999,8 Haziran 1011,1 1019,4 998,6 Temmuz 1009,3 1018,8 998,8 Ağustos 1010,1 1019,2 1001,9 Eylül 1013,9 1026,0 1002,0 Ekim 1017,1 1029,4 1000,1 Kasım 1018,2 1033,6 996,6 Aralık 1018,4 1036,2 994,7 Yıllık 1014,5 1038,4 984, Ortlama Basınç Maksimum Basınç Minimum Basınç Şekil 29. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri Buharlaşma Dağılımları Çeşme Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre, bölgede yıllık ortalama açık yüzey buharlaşması 1193,9 mm dir. Maksimum açık yüzey buharlaşması 15,6 mm ile Ağustos ayında gözlemlenmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu ortalama ve maksimum açık yüzey buharlaşması değerleri Tablo 30 da ortalama açık ve maksimum açık yüzey buharlaşmasının grafiksel gösterimi ise Şekil 30 da verilmektedir. 64

73 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Tablo 30. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama ve Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Değerleri Ort. Açık Yüzey Buharla şması (mm) Maksim um Açık Yüzey Buharla şması (mm) 6,5 3,2 18,5 86,1 143,3 196,1 220,1 204,4 145,3 98,6 52,3 19,5 1193,9 4,0 4,0 6,4 8,4 10,0 12,5 13,6 15,6 11,8 9,8 11,2 4,8 15, Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması 0 Şekil 30. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama ve Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Değerleri Deniz Suyu Sıcaklığı Çeşme Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre, bölgede ortalama deniz suyu sıcaklığı 18,8 o C, maksimum deniz suyu sıcaklığı 28,1 o C ile Ağustos ayında, minimum deniz suyu sıcaklığı ise 2,0 o C ile Kasım ayında görülmüştür. Çeşme Meteoroloji İstasyonu ortalama deniz suyu sıcaklığı, maksimum deniz suyu sıcaklığı ve minimum deniz suyu sıcaklığı Tablo 31 de gösterilmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu ortalama deniz suyu sıcaklığı, maksimum deniz suyu sıcaklığı ve minimum deniz suyu sıcaklığının grafiksel gösterimi Şekil 31 de verilmektedir. 65

74 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Tablo 31.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Deniz Suyu Sıcaklığı Ortalama Deniz Suyu Sıcaklığı ( o C ) Maksimum Deniz Suyu Sıcaklığı ( o C) Minimum Deniz Suyu Sıcaklığı ( o C) 13,1 12,5 13,7 15,5 18,6 22,7 25,8 26,2 23,9 20,9 17,9 15,2 18,8 17,0 16,5 17,4 19,2 24,1 27,0 27,8 28,1 27,0 23,8 21,6 19,8 28,1 10,2 8,9 9,0 11,4 5,4 13,8 22,6 23,8 4,8 16,8 2,0 6,2 2, Ortalama Deniz Suyu Sıcaklığı Maksimum Deniz Suyu Sıcaklığı Minimum Deniz Suyu Sıcaklığı 5 0 Şekil 31.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum, Minimum Deniz Suyu Sıcaklığı Maksimum Kar Kalınlığı Çeşme Meteoroloji İstasyonu uzum yıllar gözlem kayıtlarına göre bölgede maksimum kar kalınlığı 4 cm ile Şubat ayında gözlemlenmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu maksimum kar kalınlığı değerleri Tablo 32 de, grafiksel gösterimi ise Şekil 32 de yer almaktadır. 66

75 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Tablo 32. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Maksim um Kar Kalınlığı (cm) Şekil 32.Çeşme Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri II.3.2 Bölgenin Akıntı Sirkülasyonu Ölçüm Sonuçları ve Yorumlarına İlişkin Detay Bilgilerin Hazırlanması Yetiştiriclik tesisilerinde yer seçimi aşamasında su kalitesi, su derinliği, suyun sirkilasyonu/yenileme kapasitesi çok önemlidir. Yenileme kapasitesi düşük olan yerlerde yapılan üretimler akümülasyona yol açabilme potansiyeline sahip iken derinliğin ve su hareketinin uygun olduğu yerlerde üretim sonucu oluşan etkiler minimize edilebilmektedir. Planlanan su ürünleri yetiştiricilik tesisi, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının mevzuatları çerçevesinde belirlenen yetiştiricilik alanlarından olan 5 numaralı potansiyel alan içerisinde yer alacaktır. Söz konusu potansiyel alan açık deniz özelliği taşıdığından koy ve körfez olarak nitelendirilmediğinden tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy Ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamında değildir. Akıntı hızı, MCH Deniz Araştırmaları Ltd.Şti. tarafından tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğin 3. Maddesinde belirtilen; rüzgar hızının m/sn olduğu 67

76 sakin, esintili ve hafif rüzgarlı hava şartlarında, 5 metre derinlikte, 24 saat süre ile şartlara tarihinde ölçülmüş ve ortalama hızı 0,118 m/sn, yönü ise güneybatı olarak tespit edilmiştir. Söz konusu akıntı hızı ve yönü Aanderaa firmasının RCM 9 (Doppler Current Meter) akıntıölçer ile saptanmıştır. Akıntı ölçüm raporu Ek-9 da sunulmuştur. II.3.3 Deniz Suyu Analizlerinin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 4 e Göre Mevsimsel Olarak Yapılması Tesis faaliyete başlamadan önce, faaliyetin gerçekleşeceği alanda faaliyetten önceki durumu belirlemek amacı ile tarih ve sayılı Resmi Gazete de yürürlüğe giren Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ in 4. Maddesinin ikinci fıkrası kapsamında su kolonu ve dip çamuru analizleri yaptırılmış olup Ek-15 te sunulmuştur. Faaliyete başlanması ile birlikte ise alanda izleme yapılması amacıyla tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ in 6. Maddesi kapsamında dip çökeltisinde ve su kolonunda Tablo 33 de yer alan analizler yaptırılacak ve ek olarak alandaki makro bentik flora ve fauna türleri ile birlikte Beggiatoa bakterilerinin dağılımı tespit edilecektir. Tablo 33.Dip Çökeltisi VeSu Kolonunda Yaptırılacak Analizler PARAMETRE Dip Çökeltisi Su Kolonu ph - AKM (mg/lt) - Secchi Diski Derinliği (m.) - Tuzluluk (psu) - Sıcaklık ( 0 C) - Çözünmüş Oksijen (mg/lt) - Amonyum Azotu (mg/lt) - Toplam Azot (mg/lt) - Toplam Fosfor (mg/lt) - Klorofil-a (µg/lt) - Toplam Organik Karbon (mg/gr) - Söz konusu potansiyel alan açık deniz özelliği taşıdığından koy ve körfez olarak nitelendirilmediğinden tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy Ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamında değildir. II.3.4 Hava Kalitesi ve Gürültü: Hava Kalitesinin Mevcut Durumu, Ortalama ve Maksimum Gürültü Seviyeleri. (Tekneler, motorlar, jeneratörler vb.) Türkiye de özellikle kış sezonunda bazı şehir merkezlerinde meteorolojik şartlara da bağlı olarak hava kirliliği görülmesine rağmen, proje alanının yer alacağı İlçe nüfusunun İzmir in tüm ilçelerinden az olması ve genel olarak ılıman hava şartlarına sahip olması nedenlerinden dolayı kömür tüketiminin düşük olduğu ortadadır. Bunun yanında Karaburun İlçesi nde hava kirliliği oluşturacak sanayi tesisi bulunmaması, ilçede motorlu taşıt sayısının az olması nedenleri ile hava kalitesini etkileyen bir oluşum görülmemektedir. 68

77 Faaliyet alanın gerçekleşeceği 5 numaralı potansiyel alanda mevcut durumda; iş bu rapora konu olan ve taşınalarak kapasitesinin artması planlanan 900 ton/yıl Egemarin (A. Erhan Bir) ve ÇED işlemleri tamamlanan ancak hala faaliyette başlamayan ton/yıl kapasiteli Egemarin (Seferkaya) projeleri yer almakta olup söz konusu projelerdeki ekipmanlar ve ekipmanların ses gücü düzeyleri Tablo 34 de verilmiştir. Ekipmanlardan kaynaklı oluşacak eşdeğer gürültü seviyesi aşağıda hesaplanmıştır. Tablo 34.Araçların Ses Gücü Düzeyleri 900 ton/yıl Kapasiteli Egemarin (A. Erhan Bir) Tesisi Gürültü Kaynağı Adedi Motor Gücü Ses Gücü Düzeyleri (db) Tekne HP 117,94 Tekne HP 104, ton/yıl Kapasiteli Egemarin (Seferkaya) Tesisi Gürültü Kaynağı Adeti Motor Gücü Ses Gücü Düzeyleri (db) Tekne HP =336 kw 117,03 Tekne HP =179 kw 109,63 Otomatik yemleme makinesi 1 15 HP=11 kw 89,68 Bot motoru 4 15 HP = 11 kw 89,68 Yukarıda bahsedilen faaliyetlerde her bir kaynağın ses gücü düzeyinden toplam ses gücü düzeyinin hesaplanması için (1) numaralı formül, belirli bir mesafeye ulaşan gürültü seviyesinin (L pt ) hesaplanması için ise (2) numaralı formül kullanılmıştır. L wt = 10 log Σ n İ=1 10 Lwi/10 (1) L pt = L wt + 10Log (Q/4 r 2 ) (2) L wt : Kaynaktaki gürültü seviyesi Q : Yönelme Katsayısı (2) r : Kaynaktan uzaklık Tesislerdeki değişik mesafelerdeki gürültü seviyeleri, bu formüller vasıtasıyla hesaplanmış olup, mesafeye göre değişim değerleri ve değişim grafikleri Tablo 35 ve Şekil 33 de gösterilmektedir. 69

78 Eşdeğer Ses Basınç Seviyesi (dba) EGE MARİN SU ÜRÜNLERİ Tablo Numaralı Potansiyel Alanda Yer Alan Projelerden Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Bağlı Değişim Değerleri A.ERHAN BİR SEFERKAYA UZAKLIK L pt (dba) L pt(dba) 10 90,3 89, ,4 75, ,3 69, ,8 66, ,3 63, ,4 61, ,8 60, ,3 57, ,4 55, ,8 54, ,4 52, ,3 51, ,3 50, ,3 49, UZAKLIK (m) A.ERHAN BİR SEFERKAYA SINIR DEĞER Şekil Numaralı Potansiyel Alanda Yer Alan Projelerden Kaynaklanacak Gürültü Seviyesinin Mesafeye Bağlı Değişim Grafiği 5 numaralı potansiyel alanda mevcut olan Egemarin (A. Erhan Bir) projesinden kaynaklı gürültü meydana gelmektedir. Söz konusu projenin potansiyel alanın ortasına taşınması ile mevcut olan 900 ton/yıl kapasiteli faaliyet sona ereceğinden projeden kaynaklı gürültü meydana gelmeyecektir. ÇED işlemleri tamamlanan ancak hala faaliyete başlamayan ton/yıl kapasiteli Egemarin (Seferekaya) projesinden kaynaklı gürültü meydana gelebilecek olup ÇED raporuna konu olan ton/yıl kapasiteli Egemarin (A. Erhan Bir) projesi ve Egemarin (Seferkaya) projeleri arasındaki uzaklık 1490 m olduğundan Şekil 33 ten de görülebileceği gibi faaliyetin proje alanına etkisi olmayacaktır 70

79 Diğer taraftan Egemarin (Seferkaya) projesine en yakın yerleşim yeri Küçükbahçe Köyü sahilinde bulunan Küçükbahçe Köyü, Denizgiren Mahallesi olup 2,70 km uzaklıktadır. Söz konusu yerleşim yerlerinde hissedilecek gürültü seviyeleri yönetmelik değerlerinin altıda olduğundan yerleşim yerleri etkilenmememektdir. II.4 Deniz Trafiği Açısından Önemi, Uygunluğu, Deniz Trafiği (seyri sefer) Kıyılardaki Olası Durumlar Planlan su ürünleri üretim tesisi 38 35'26,771"N '07,609"E, 38 35'44,93"N '07,442"E, 38 35'44,986"N '16,122"E, 38 35'26,82"N '16,289"E koordinatlarında yer alacak olup söz konusu koordinatların belirlediği alan dışına çıkılmayacak, proje alanında kalıcı yapılaşmaya gidilmeyecektir. Ayrıca proje alanı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından deniz trafiği açısından uygun görülmüş olup bu kapsamda verilen kurum görüşü Ek-3 te sunulmaktadır. İş bu rapora konu olan ÇED görüşünün alınmasının ardından, proje alanı koordinatlarının haritalara işletilmesi için ilgili kurumlara başvuruda bulunulacaktır. II.5 Depremsellik (İnceleme alanı ve çevresinin diri fay haritasında yeri belirlenerek inceleme alanının kaçıncı derece deprem bölesinde yer aldığı ve yapılacak yapıların ilgili deprem yönetmeliğine göre incelenmesi Depremsellik İzmir Körfezi ve çevresinin bugünkü jeolojik ve jeomorfolojik yapısı Ege Bölgesinde kuzey güney yönlü genişleme rejimiyle belirlenmiştir. İzmir Körfezi kuzey ve güneyindeki doğu-batı uzanımlı dağların arasında yer alan tektonik çöküntü alanı niteliğindedir. İzmir 1. derece deprem kuşağında yer almaktadır. Egemarin su ürünleri üretim tesisi proje alanı İzmir ili, Karaburun ilçesinde bulunmakta olup, Karaburun Yarımadasındadır (Şekil 34. Proje alanının İzmir Deprem haritasındaki Konumu). 71

80 Şekil 34.Proje alanının İzmir Deprem Haritasındaki Konumu Diri Faylar İzmir ve çevresi neotektonik dönemde açılmalı tektonik rejimin egemen olduğu Batı Anadolu da yer alır. İzmir kent yerleşimi söz konusu açılmalı tektonik rejimin ürünü olan Gediz grabeninin batı ucunda D-B uzanımlı tektonik bir oluğa yerleşmiş aynı adlı körfezi çevreler. İzmir ve çevresi tarihsel dönemlerden bu yana yoğun deprem aktivitesine sahne olmuştur. Bu özelliğine karşın Gediz grabeni dışında bölgede yoğun deprem aktivitesine kaynak oluşturabilecek aktif fayların varlığı ve niteliği konusunda yeterince detay bulgular mevcut değildir. Türkiye Diri Fay Haritası nda Cumaovası çizgiselliği, Gediz grabeni batısındaki bazı faylar ve Menemen yöresindeki Dumanlıdağ fay zonu gösterilmiş, neotektonik ve bölgesel amaçlı yapılan bazı çalışmalarda da diri fay ve sismisite özellikleri belirtilmeksizin bazı faylar haritalanmıştır. Araştırma kapsamında İzmir kenti merkez olmak üzere yaklaşık 50 km yarıçapındaki bir alanda diri fay haritalaması gerçekleştirilmiş ve bu alanda 13 adet diri fay tanımlanmıştır. Proje alanının konumu Şekil 35 teki fay haritasında verilmiştir. 72

81 Şekil 35.Proje Alanının İzmir Diri Fay Haritasındaki Konumu II.6 Sosyo-ekonomik Özellikler: Faaliyetin sosyo-ekonomik etkilerinin araştırılması (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, ekonomik gelişim trendi, işsizlik vb.) faaliyet alanında ve bölgedeki nüfus yoğunlukları, yerleşim bölgelerinin faaliyet alanından uzaklıkları, faaliyet kurulması ile etkilenecek alandaki, ev, işyeri ve sanayi tesislerinin sayı ve çeşitlerinin belirtilmesi) TÜİK 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi veri tabanından (ADNKS) alınan bilgilere göre; Karaburun İlçesi nin şehir nüfusu 2.728, bucak nüfusu 6.120, ilçenin toplam nüfusu ise kişi olup nüfus dağılımı Tablo 36 da verilmiştir. Faaliyet alanına en yakın yerleşim yerleri olan Küçükbahçe Köyünün nüfusu 447, Parlak Köyünün Nüfusu 121 ve Salman Köyünün Nüfusu 107 kişidir. Diğer taraftan faaliyet alanına en yakın yerleşim yerleri olan Küçükbahçe Köyü, Parlak Köyü ve Salman Köyünün okuma yazma durumu Tablo 37 de verilmiştir. 73

82 Tablo 36.Karaburun İlçesi Nüfus Dağılımı Bucak Belde/Köy Toplam Erkek Kadın Şehir Merkez Anbarseki Bozköy Hasseki Saip Sarpıncık Tepeboz Bucak toplamı Küçükbahçe Parlak Salman Yayla Bucak toplamı Mordoğan Eğlenhoca İnecik Kösedere (B) Mordoğan Bucak toplamı İlçe toplamı Kaynak: TÜİK 2011 Yılı Verileri Tablo 37.Karaburun İlçesi nin Faaliyet Alanına En Yakın Üç Yerleşim Yerinin Okuma Yazma Durumu BELDE/KÖY OKUMA YAZMA DURUMU TOPLAM ERKEK KADIN KÜÇÜKBAHÇE Okuma yazma bilmeyen Okuma yazma bilen Bilinmeyen Toplam PARLAK Okuma yazma bilmeyen Okuma yazma bilen Bilinmeyen Toplam SALMAN Okuma yazma bilmeyen Okuma yazma bilen Bilinmeyen Toplam Kaynak: TÜİK 2011 Yılı Verileri İlçedeki turizme bakacak olursak İzmir genelinde ilçe bazında turizm konaklama tesis sayıları incelendiğinde ilk üç sırada Çeşme, Menderes ve Konak yer almakta bunları ise Foça, Dikili, Karaburun izlemektedir. Karaburun da yabancıların ortalama kalış süreleri değişkendir. Karaburun turizm sıralamasına yeni yeni girmektedir. İstikrarlı bir yükseliş göstermemesine rağmen, turizm için uygun doğal kaynakları olduğu da göz önüne alınırsa turizm planlamasında üzerinde durulması gereken ilçeler arasındadır. Bergama, Dikili, Ödemiş, Seferihisar ve Urla gibi Karaburun da, kaynak açısından turizm potansiyeli taşımalarına rağmen tanıtım ve yatırım açısından geri kalmış ve pazardan pay alamamaktadırlar (Kaynak: İzmir de Turizm Çeşitleri ve Turizm Yatırımları İhtiyaç Analizi (İzmir Kalkınma Ajansı, Mayıs 2009). II.7 Faaliyet Alanı Ve Yakın Çevresi İle İlgili Diğer Özellikler -Koruma alanları ( milli parklar, tabiat parkları, sulak alanlar, tabiat anıtları, tabiat koruma alanları, yabancı hayatı koruma alanları, yaban hayvanı yetiştirme alanları, kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanları, biyogenetik rezerv alanları, biyosfer rezervler, özel çevre koruma bölgeleri, özel koruma alanları, turizm bölgeleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar) 74

83 -Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarruf altında bulunan alanlar (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile sınırlandırılmış alanlar vb.) Proje alanı İzmir İli, Karaburun İlçesi, Küçükbahçe Köyü Mevkii nde yer almakta olup, Ek-V Duyarlı Yöreler Listesine göre tesis alanının değerlendirmesi aşağıda verilmektedir. II Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları", Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları", Proje alanında yukarıda belirtilen alanlar bulunmamakla birlikte ve yakın çevresindeki avlak alanları Şekil 36 da verilmektedir. Şekil 36. Faaliyet alanı yakın çevresinde ki, Özel Avlak Alanların GEODATA Veritabanında Gösterimi c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, 75

84 Proje alanında bulunmamakla birlikte projenin yer alacağı ana kara kıyılarında doğal sit alanları bulunmaktadır. d) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, Projenin yer alacağı alanında içinde olduğu Karaburun yarımadası kıyıları, 13 aralık 1982 tarih ve sayılı Resmi Gazete de mülga Tarım ve Orman Bakanlığınca yayımlanan kararla su ürünleri istihsal yeri ilan edilmiştir. Söz konusu Resmi Gazetenin ilgili sayfası Ek-16 da sunulmaktadır. e) 31/12/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar, Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. f) 2/11/1986 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri", Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. g) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. h) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, Proje alanı yukarıdaki madde kapsamında yer almamaktadır. yerler, ı) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan Proje alanı yukarıdaki madde kapsamındaki yer almamaktadır. i) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, Proje alanı yukarıdaki madde kapsamında yer almamaktadır. j) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, Proje alanı yukarıdaki madde kapsamında yer almamaktadır. k) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, 76

85 Proje alanı yukarıdaki madde kapsamında yer almamaktadır. l) 17/5/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar. Proje sahası Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar içerisinde bulunmamaktadır. II Ülkemizin taraf olduğu uluslar arası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli Alanlar : a) 20/02/1984 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları nda belirtilen I.ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları, Proje alanı Akdeniz Foku yaşam alanı içerisinde kalmaktadır. b) 12/6/1981 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar, b.i) 23/10/1988 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol gereği ülkemizde Özel Koruma Alanı olarak belirlenmiş alanlar, Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. b.ii) 13/09/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş ve birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit listesinde yer alan alanlar, Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. b.iii) Cenova Bildirgesi nin 17 nci maddesinde yer alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar Proje alanı Akdeniz Foku yaşam alanı içinde kalmaktadır. c) 14/2/1983 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi nin 1 ve 2 nci maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü ile koruma altına alınan kültürel, tarihi ve doğal alanlar, Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. 77

86 d) 17/5/1994 tarihli sayılı Resmi Gazete!de yayımlanan Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak alanların Korunması Sözleşmesi (RAMSAR Sözleşmesi ) uyarınca koruma altına alınmış alanlar, Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. II Korunması Gereken Alanlar a) Onaylı çevre düzeni planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.,) Proje alanı yukarıda belirtilen alanlar kapsamında değildir. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. Sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, Proje alanı yukarıda belirtilen alanlar kapsamında yer almamaktadır. c) Sulak Alanlar; doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde derinliği 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, Tesis alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. d) Göller, akarsular, yer altı suyu işletme sahaları, Tesis alanının yakın çevresinde herhangi bir akarsu veya dere yer almamaktadır. e) Bilimsel araştırmalar için önem taşıyan ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar. Proje alanı Akdeniz Foku yaşam alanı içerisinde yer almaktadır. 78

87 BÖLÜM III: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER III.A. Faaliyet Alanının Hazırlanması, İnşaat Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel Ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Ve Alınacak Önlemler III.A.1. Yetiştirilecek Su Ürünlerine, Kullanılacak Su Kaynağına Ve Şekillerine Bağlı Olarak Yapılacak Kafeslerin Özellikleri, Adetleri, Derinlikleri, Bu Kafeslerin Yapımı İçin Gerekli İşlemelerden; Faaliyet Alanının Hazırlanması İnşaat Aşamasında Faaliyet Sahasında Yapılacak İşler; Nerelerde, Nasıl Ve Ne Kadar Alanda Yapılacağı Faaliyet 5 numaralı potansiyel deniz alanında yapılacak olup balık üretiminde 16 adet 50 m çapında, 16 adette 20 m çapında dairesel kafesler kullanılacaktır. Kafeslerin yerleşim planı Ek- 5 de sunulmaktadır. Kafes materyali off-shore sistemine uygun olarak 50 metre çaplı kafeslerde yüzey kısmı 315 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, 20 m çaplı kafesler için yüzey kısmı 285 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, imal edilecektir. 20 m çaplı ve 50 m çaplı kafeslerin detay planları Ek- 6 da sunulmaktadır. Ağ kafes malzemesinde göz açıklığı 6 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar, yavru balık kafesleri olan 20 m çaplı kafeslerde; göz açıklığı 18 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar ise yetişkin balık kafesleri olan 50 m çaplı kafeslerde kullanılacaktır. Ayrıca farklı kalınlıklarda ağ destekleyici halatlar, kafeslerin sabitlenmesi ve bağlantılarında farklı çap, kalite, örgü modelindeki halatlar kullanılacaktır. Ağ derinliği 11 m olacaktır. Proje kapsamında 11 metreden daha derin ağ kullanılmayacaktır. Kurulacak olan kafesler 1000 kg lık metal pulluk tipi çapalar ile sabitlenecektir. Çapalar 4-6 cm kalınlığında sacdan imal edilmiş, 2 m kol uzunluğunda ve 30 adettir. Kafes materyalleri üretici firma tarafından faaliyet alanına getirilerek yerinde montajları gerçekleştirilecektir. Bu çalışmalar sırasında gerek karada gerekse denizde herhangi bir kazı veya tarama işlemi yapılmayacaktır. Kafesler faaliyet alanına demir çapalar ile monte edilecektir. Bu nedenle, beton tonoz yapımı da söz konusu olmayacaktır. Montaj aşamasında oluşacak fazla boru ve ağ parçalarından yeniden kullanıma uygun olmayanları tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Bazı Tehlikesiz Atıklarının Geri Kazanımı Tebliği kapsamında değerlendirilmek üzere montajı gerçekleştiren üretici firma tarafından toplanıp, geri kazanım firmalarına ve tehlikesiz atık toplama ayırma belgeli firmalara verilecektir. III.A.2. Tesisin Deniz Kıyısına Olan Etkisi Faaliyetin gerçekleşeceği denizalanı, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı koordinatörlüğünde ilgili Kurum ve Kuruluş temsilcilerinin katılımıyla belirlenen 5 numaralı Potansiyel Su Ürünleri Üretim Alanı içerisinde yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri, tesisin kuşuçuşu 3,2 km güneydoğusunda yer alan Küçükbahçe Köyü Denizgiren Mahallesi dir. Bununla birlikte, tesisin kuş uçuşu 4 km 79

88 doğusunda Salman Köyü, kuş uçuşu 5,5 km kuzey doğusunda Parlak Köyü ile kuş uçuşu 5,6 km güney doğusunda Küçükbahçe Köyü yer almaktadır. Faaliyet alanı merkez alınarak oluşturulmuş 1 km yarıçaplı alanın işaretlendiği 1/ ölçekli harita Ek-8 de sunulmaktadır. 1 km yarıçaplı alanın içerisinde yerleşim alanı, ulaşım ağı, liman, plaj, iskele vb. bulunmamakta olup zaten projenin gerçekleşeceği denizalanı, mülga Çevre ve Orman Bakanlığı koordinatörlüğünde ilgili Kurum ve Kuruluş temsilcilerinin katılımıyla belirlenen 5 numaralı Potansiyel Su Ürünleri Üretim Alanı içerisinde yer alacaktır. MCH Deniz Araştırmaları Ltd. Şti. tarafından tarihinde yapılan ve faaliyet alanının en yakın kıyıya uzaklığının 1,24 deniz mili olarak belirlendiği rapor Ek- 9 da verilmektedir. Faaliyet alanın gerçekleşeceği deniz alanının yakın kıyı bölgelerinde herhangi bir inşaat çalışması yapılmayacaktır. III.A.3. Proje Kapsamında Her Hangi Bir Amaçla Kazı, Dolgu Ve Dip Taraması İşlemleri Nedeniyle Oluşacak Maddelerin Miktarları ve Bertaraf Yöntemleri, (İskele, Barınak Dahil) Proje kapsamında kazı, dolgu, dip taraması gibi çalışmalar yapılmayacaktır. Faaliyet alanına yavru balıklar ve yemlerin getirilmesi ile personelin ulaşımı teknelerle sağlanacaktır. Bu kapsamda faaliyet süresince 4 adet 4,60 m polyester bot, 1 adet 25 m sac tekne, 1 adet 12 m sac tekne kullanılacaktır. Söz konusu teknelerden bir tanesi yemlemede kullanılacak ayrıca yemleme işleminde bir adet 250 ton yem depolama kapasiteli barge kullanılacaktır. Söz konusu barge, lojistik sorununa bir nebze olsun fayda sağlamak amacıyla kullanılacak olup faaliyet alanında yemin depolanması en önemli gayedir. Egemarin şirketinin diğer balık çiftliklerinde halihazırda kullanmakta olduğu bir barge ın fotoğrafı Şekil 37 de sunulmuştur. Şekil 37. Egemarin Şirketinin Diğer Balık Çiftliklerinde Halihazırda Kullanmakta Olduğu Barge Fotoğrafı 80

89 Yemlerin faaliyet alanında bulunacak barge ve tekneye taşınmasında ve hasat döneminde hasat edilen balıkların, şoklama tankları ile paket evine taşınmasında Gerence Körfezinde mevcut bulunan sabit olmayan, kaldırılabilir duba iskeleden yararlanılması planlanmaktadır. Gerence deki iskelenin ve faaliyet alanın birlikte gösterildiği google eart görüntüsü Şekil 38 de verilmektedir. İskele ile faaliyet alanı arası mesafe denizden 10 deniz mili mesafede olup, deniz ulaşımı kara ulaşımından daha ekonomiktir. Ayrıca kara yolu dar ve çok virajlı olup yüksek tonajli araçların kullanımına uygun değildir. Şekil 38. Gerence Körfezindeki Mevcut İskele ve Planlanan Faaliyet Alanı Uydu Fotoğrafı (Google Earth, 2013) Diğer taraftan İzmir Su Ürünleri Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği nin İl genelindeki balık çiftliklerinin ihtiyacına yönelik iskele ve lojistik alan çalışmaları halen sürmekte olup söz konusu alanların kıyı kenar çizgisi tespit çalışmaları ile halihazır harita çalışmaları bitmek üzeredir. Söz konusu çalışmalar sonuçlandığında belirlenecek olan iskele ve lojistik alanlar kullanılacaktır. Faaliyet alanına en yakın kıyı yapılarının gösterildiği linkinde yer alan veri tabanındaki gösterimi raporun ikinci bölümü Şekil 12 de verilmektedir. III.A.4. Faaliyet Alanın Hazırlanması ve İnşaat Aşamalarında Zarar Görecek Flora-Fauna Türleri (endemik türler, nesli tehlikede vb.) Proje için seçilen yer ve etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi Projenin inşaat aşaması kafeslerin montajı ile sınırlı kalacağından tipik inşaat faaliyetlerinden kaynaklanacak etkiler görülmeyecektir. 81

90 Projenin inşaat aşamasında flora fauna, kafeslerin montajı nedeniyle etkilenebilecektir. Faaliyet deniz alanında gerçekleşeceğinden kafeslerin montajı ve sabitlenmesi aşamasında çapa kullanılacak, kullanılan çapalar deniz dibine indiği andan itibaren proje ömrü boyunca yer değişikliği yapılmayacağından veya hareketli olmayacağından deniz tabanında yaşayan türlerin anlık olarak bölgeyi terk etmeleri söz konusu olacak ancak aynı gün içinde tekrar eski pozisyonlarını alacaklar ya da diğer habitatlara geçerek yaşamlarını sürdüreceklerdir. Bu nedenle sadece pulluğun saplandığı kısımda anlık etkilenme olacaktır. III.A.5. Kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanlarının faaliyet yeri ve çevresinde yer alması durumunda yer altı ve yer üstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) materyal üzerindeki muhtemel etkilerinin irdelenmesi. (varsa alana ilişkin daha önce alınmış koruma kurulu kararlarından bahsedilmesi sayılı kanun ile değişik; 2863 sayılı kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu ve konuya ilişkin olarak alınmış sit alanlarındaki su ürünleri üretim ve yetiştirme tesislerine ilişkin ve doğal tabii sitler, koruma ve kullanma koşulları ile ilgili olan yüksek kurulu ilke kararlarına uygun biçimde projenin nasıl geliştirileceğinin tanımlanması Faaliyet denizde gerçekleşeceğinden faaliyet alanında herhangi bir sit alanı bulunmamaktadır. Ayrıca faaliyetin gerçekleşeceği deniz sahası 5 numaralı potansiyel alanda yer almaktadır. Faaliyet alanını ve 5 numaralı potansiyel alanı gösterir 1/ ölçekli topografik harita raporun Ek-3 ünde sunulmaktadır. Ek-7 de sunulan 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Lejantından da görülebileceği gibi Karaburun yarımadasının kıyı kesimlerinde doğal sit alanları olmakla birlikte faaliyet ile söz konusu sit alanlarının etkilemesi mümkün görülmemektedir. III.A.6. Faaliyet Alanının Hazırlanması ve Kafeslerin İnşaatında Oluşacak Atıkların Cinsi ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri Kafes materyalleri üretici firma tarafından faaliyet alanına getirilerek yerinde montajları gerçekleştirilecektir. Montaj aşamasında oluşacak fazla boru ve ağ parçalarından yeniden kullanıma uygun olmayanları tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Bazı Tehlikesiz Atıklarının Geri Kazanımı Tebliği kapsamında değerlendirilmek üzere montajı gerçekleştiren üretici firma tarafından toplanıp, geri kazanım firmalarına ve tehlikesiz atık toplama ayırma belgeli firmalara verilecektir. Faaliyet alanın hazırlanması aşamasında, montaj aşamasında oluşması muhtemel tehlikesiz atıklarda, tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Bazı Tehlikesiz Atıklarının Geri Kazanımı Tebliği ne; personelden kaynaklı evsel katı atıklarda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yönetmelikte yapılan değişikliklere uyulacaktır. 82

91 Kafeslerin montajı sırasında çalışacak personelden kaynaklı katı atık oluşabilecektir. Kafeslerin montaj çalışmalarında 8 personelin çalıştırılması düşünülmektedir yılı TÜİK Belediye atık istatistikleri verilerine göre kişi başı günlük katı atık miktarı ortalama 1,14 kg/gün olduğu düşünülürse, çalışanlardan kaynaklı evsel nitelikli katı atık miktarı (1.14 kg/kişi.gün*8kişi)/24*8= 3.04 kg/gün olacaktır. Bu atıklar kullanılacak tekneler içerisinde uygun konteynırlarda toplanacak ve belirli aralıklarla Küçükbahçe Köyü Muhtarlığı na ait deponi alanına götürülüp, bertaraf edilecektir. Su tüketiminin 0,15 m³/gün ( Atıksu Arıtma Sistemlerinin Tasarım Esasları (Cilt-1) D.E.Ü. Müh. Fak. Doç. Dr. Hikmet TOPRAK Çevre Müh. Böl. İzmir, 1996) ve günlük çalışma süresinin 8 saat (tek vardiya) olduğu varsayımlarına dayanılarak, günlük su ihtiyacı; (0,15 m 3 /gün.kişi*8kişi)/24*8=0,4 m 3 /gün olacaktır. Bu suyun hepsinin atıksuya dönüştüğü varsayıldığında 8 kişiden kaynaklı günde 0,4 m 3 atıksu oluşacaktır. Kullanılacak teknelerde 1 ton luk atıksu tankı yer alacaktır. Oluşacak atıksu bu tankta toplanıp gerekli olan periyotlarda Ulusoy Çeşme Liman İşletmesi A.Ş. nin Çeşme de yer alan Atık Kabul Tesisine verilerek, tarih ve sayılı Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak değişiklik yapılan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak olarak bertaraf edilecektir. III.A.7. Faaliyet Alanının Hazırlanması ve Kafeslerin İnşaatında Kullanılacak Alet Ve Ekipmanlar Ve Bu Ekipmanlarla Yapılacak İşlerden Dolayı Oluşacak Gürültünün Seviyesi Ve Kontrolü İçin Alınacak Önlemler. Faaliyet alanının hazırlanması sırasında ve işletme aşamasında kullanılacak tekne ve botlardan yararlanılacaktır. Söz konusu gürültü işletme aşamasındaki gürültüye eşdeğer olacağından bu bölümde ayrıca hesaplama yapılmamıştır. İşletme aşamasındaki gürültü hesabı 3. Bölüm B.15 başlığı altında verilmiş olup en yakın yerleşim alanına kuş uçuşu uzaklığın 2,7 km olduğu göz önüne alındığında gürültü seviyesinin tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği göre sınır değerin altında kaldığı görüldüğünden herhangi bir tedbir alınması düşünülmemektedir. III.B. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel Ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Ve Alınacak Önlemler; III.B.1. Faaliyet ünitelerinde kullanılacak hammaddenin/yavruların temini, üretilen ürünler, kullanılan yemler, ilaçlar ve vitaminler (bunların fiziksel, kimyasal özellikleri, miktarları ve veriliş yöntemleri) III.B.1.1 Yavru İhtiyacı ve Temini Planlanan su ürünleri üretim tesisinde kapasite ton/yıl olacağından yavru ihtiyacı adet olacaktır. Yavru balık İhtiyacının hesabına ilişkin bilgiler Tablo 38 de sunulmuştur. 83

92 Tablo 38.Yavru Balık İhtiyacı Tesisin Kapasitesi Hasat Döneminde Bir adet Balığın Ortalama Ağırlığı Yavru Balık Miktarı %10 Kayıp Kabulü ile Hasat Öncesi Balık Miktarı 2500 ton = (2500ton*1000kg/ton) = kg 375 gr = (375 gr*1kg/1000gr) = 0,375 kg adet yavru adet Yavru balıklar, İzmir İli nde ve Muğla İli nde faaliyet gösteren kuluçkahanelerden temin edilecektir. Söz konusu kuluçkahaneler Akuvatur Su Ürünleri Tic. San. A.Ş. nin Milas/Muğla ve Yeni Şakran Aliağa/İzmir tesisleri, Kılıç Deniz Ürünleri İthalat İhracat San. Tic. A.Ş. nin Milas/Muğla ve Egemar Su Ürünleri Ltd. Şti. nin Milas/Muğla tesisleridir. Yavru balıkların tesise getirilmesinde Gerence Körfezi ne kadar karayolu sonrasında ise faaliyet esnasında kullanılacak tekne tarafından deniz yolu kullanılacaktır. Yavru teminine ilişkin kullanılacak güzergahın gösterildiği harita Ek-17 de sunulmuştur. III.B.1.2 Yem İhtiyacı ve Temini Yavru balıkların kafes ortamına inişi ile beraber günlük beslenme programları takip edilerek düzenli olarak yemleme işlemi sürecektir. Günlük yem tüketimi, stok miktarı ve su sıcaklığının paralelinde hesaplanarak uygulanacak ve özellikle yavru balıklarda besleme gün boyunca 6-10 öğün olarak yemlenecektir. Balık ağırlıklarının artması ile bu oran günlük 3 öğüne kadar düşürülebilir. Yemleme işleminde bir adet tekne ve bir adet 250 ton yem depolama kapasiteli barge kullanılacaktır. Söz konusu barge, lojistik sorununa bir nebze olsun fayda sağlamak amacıyla da kullanılacak olup faaliyet alanında yemin depolanması en önemli gayedir. Egemarin şirketinin diğer balık çiftliklerinde halihazırda kullanmakta olduğu bir barge ın fotoğrafı III. Bölüm A.3) başlığı altında Şekil 38 de sunulmuştur. Yemlerin faaliyet alanında bulunacak barge ve tekneye taşınmasında ve hasad döneminde hasad edilen balıkların, şoklama tankları ile paket evine taşınmasında Gerence Körfezinde mevcut bulunan iskeleden yararlanılacaktır. Gerence deki iskelenin ve faaliyet alanının birlikte gösterildiği google earth görüntüsü III. Bölüm A.3) başlığı altında Şekil 39 da verilmektedir. İskele ile faaliyet alanı arası mesafe denizden 10 deniz mili mesafede olup, deniz ulaşımı kara ulaşımından daha ekonomiktir. Ayrıca kara yolu dar ve çok virajlı olup yüksek tonajlı araçların kullanımına uygun değildir. Diğer taraftan İzmir Su Ürünleri Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği nin İl genelindeki balık çiftliklerinin ihtiyacına yönelik iskele ve lojistik alan çalışmaları halen sürmekte olup söz konusu alanların kıyı kenar çizgisi tespit çalışmaları ile halihazır harita çalışmaları bitmek üzeredir. Söz konusu çalışmalar sonuçlandığında belirlenecek olan iskele ve lojistik alanlar kullanılacaktır. Yemleme yavru balıklarda elle yapılırken yetişkin balıklarda otomatik olarak yapılacak ve tüm yemlemeler Su Ürünleri Mühendislerinin kontrolünde olacaktır. Fazla yem verilmemesine özen gösterilecektir. Otomatik yemlemede; yemler blower ile oluşturulan basınçlı hava yardımıyla kafeslere püskürtülerek verilecektir. 84

93 Yılda ton balık yetiştirmek için ton/yıl yeme ihtiyaç duyulacaktır. Günde ise gerekli yem miktarı 13,7 ton olacaktır. Gerekli yemler şirketin grubuna ait Agromey Yem ve Gıda San. A.Ş. nin İzmir Torbalı da faaliyet gösteren yem üretim tesisinden sağlanacak olup yemlerin tesise getirilmesinde Gerence Körfezi ne kadar karayolu, sonrasında ise faaliyet esnasında kullanılacak tekne tarafından deniz yolu kullanılacaktır. Yem teminine ilişkin kullanılacak güzergahın gösterildiği harita Ek-17 de sunulmuştur. III.B.1.3 Kullanılacak Aşı, Vitamin ve Antibiyotik Bir üretim periyodunda enfeksiyonun birden çok tekrarlaması balık ölümlerinin ve maliyetlerinin artmasına yol açarken bakteri kalıntıları tüketici sağlığını ve akuatik çevreyi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu kapsamda tüm dünyada oluşan hastalığın tedavi edilmesinden çok, korunmaya yönelik olan aşılama ön plana çıkmıştır. Aşılama; banyo/daldırma, enjeksiyon ve/veya oral yöntemler ile yapılabilmektedir. Rapora konu olan projede ise balıkların yetiştirilmesi sırasında karşılaşılacak hastalıklardan korunmak amacıyla kuvvetli bir bağışıklığın oluşturulabilmesi için en etkin yöntem olan enjeksiyon yöntemi ile aşılama uygulanacaktır. Karın boşluğuna uygulanan bu enjeksiyonda aşının içine konulabilen adjuvanlar (bağışıklığı arttırıcı maddeler ör. mineral yağlar, vb.) sayesinde uygun seviyede ve sürede balıklar hastalıklara karşı korunabilecektir. Otomatik şırıngalar vasıtasıyla uygulanan bir yöntemdir. Aşılamada oluşan iğne, aşı kabı gibi tıbbi atıklar diğer atıklardan ayrı toplanıp lisanslı tesislere gönderilecektir. Diğer taraftan daldırma yöntemi ile aşılama yapılmayacağından, daldırma yöntemindeki sıvı atık oluşmayacaktır. Türkiye de balık aşılama çalışmaları ile yetkili kurum Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı dır. Rapora konu olan projede Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın izin verdiği aşı ve antibiyotikler dışında bir kullanım yapılmayacak olup Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Kökenli Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitleri Tebliği, Hayvansal Kökenli Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitleri Tebliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ, Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik, Sayılı Gıda Olarak Değerlendirilen Hayvanların Bulundurulduğu Hayvancılık İşletmelerinde İlaç Kullanımı Kontrolleri Hk Genelge, Sayılı Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasak Olan Maddeler Hakkında Tebliğ, Sayılı Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasaklanan ve Belli Şartlara Bağlanan Hormon ve Benzeri Maddeler Hakkında Tebliğ, Veteriner İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Ruhsat Yönetmeliği, Hayvancılık İşletmelerinin Kuruluş, Çalışma, Denetleme Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamındaki tüm hükümlere uyulacaktır. Tesiste yapılacak olan aşılama, tesis koordinatları içerisinde yapılacaktır. Balıkların hastalıklara karşı korunması amacıyla vitamin kullanımı söz konusu olabilecektir. Projede vitamin gereksinimi için yemlerin imalatı sırasında yeme ilave edilmesi tercih edilecek ve vitamin, yem bünyesinde balığa verilecektir. Mevsimsel geçiş dönemlerinde (ilkbahar ve sonbahar aylarında) söz konusu vitamini yükseltilmiş yemler kullanılacaktır. 85

94 Çiftlikte hastalık görülmesi halinde antibiyotik kullanımı söz konusu olabilecektir. Bu antibiyotikler vitaminde olduğu gibi yemlerin imalatı sırasında yeme ilave edilecek ve antibiyotik, yem bünyesinde balığa verilecektir. Projede, zorunlu durumlarda kullanılacak antibiyotikler, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın izin verdiği antibiyotikler olacaktır. Vitamin ve antibiyotikler, balık yemi üretim tesislerinde yeme ilave edileceğinden bu kapsamda vitamin ve antibiyotik ambalajı, kutusu vb. oluşumu söz konusu olmayacaktır. III.B.1.4 Üretilen Ürünün Hasadı ve Pazara Sunumu Balıklar belirli bir boy ve et kalınlığına ulaşınca hasat edilecek ve şoklama tankı ifade edilen 700 lt. hacmindeki polietilen tanklara alınarak, şirketin grubuna ait kuruluş Agromey Yem San. ve Tic. A.Ş. nin Aydın Umurlu daki balık işleme tesisine ya da Agromey Yem San. ve Tic. A.Ş. nin Gerence Körfezi nde faaliyet gösteren 65,55 metre boyunda, 16.6 metre eninde 1407,45 grostonluk Akel 10 adlı paketleme gemisine gönderilecektir. Hasat sonrası balıkların paket evlerine ve paketleme gemisine iletilmesinde kullanılacak güzergah Ek-18 de verilmektedir. Paketleme sonrası balıkların yurt içi ve yurt dışı satışı gerçekleşecektir. Hasat döneminde faaliyet alanında herhangi bir işleme yapılmayacaktır. III.B.2. İşletme Sırasında Kullanılacak Olan Alet, Ekipmanlar ve Özellikler, Tesisin Yem ve İlaç Depolarının Nerede Yer Alacağı Tesiste kafeslerde yemleme ve çalışan personelin karayla bağlantısını sağlamak amacıyla 4 adet 4,60 m polyster bot, 1 adet 25 m sac tekne, 1 adet 12 m sac tekne, 1 adet 250 ton depolama kapasiteli barge kullanılacaktır. Kullanılacak 25 m lik teknede 450 HP, 25 m lik teknede 240 HP, 4,60 m lik polyster botlarda 15 HP ve otomatik yemleme makinesinde 15 HP lik motor bulunacaktır. Tesiste kullanılacak yemler Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. ne ait İzmir Torbalı daki yem fabrikasından, 1000 kg'lık bigbag'lerle tesise getirilecektir. Söz konusu yemler Torbalı dan Gerence de bulunan iskeleye kadar kamyon ile oradan da projede kullanılacak tekneler ile denizde yer alacak faaliyet alanına gönderilecektir. İlgili güzergah Ek-17 de verilmektedir. Faaliyet denizde yer alacağından karada herhangi bir yapılaşmaya gidilmeyeceğinden yukarıda bahsi geçen yemler 250 ton yem depolama kapasiteli bargede depolanacaktır. Yemleme işleminde bir adet tekne ve bir adet 250 ton yem depolama kapasiteli barge kullanılacaktır. Söz konusu barge, lojistik sorununa da bir nebze olsun fayda sağlamak amacıyla kullanılacak olup faaliyet alanında yemin depolanması en önemli gayedir. Egemarin şirketinin diğer balık çiftliklerinde halihazırda kullanmakta olduğu bir barge ın fotoğrafı üçüncü bölüm başlığı altındaki Şekil 37 de sunulmuştur. İlaç ve vitaminler yem ile birlikte balığa verileceğinden yem fabrikasından bu şekilde satın alınacak, aşılama çalışmalarında kullanılan aşlıar, aşılama gününde tesise getirilecek depolama yapılmayacaktır. 86

95 III.B.3. Su Ürünlerinin Üreme Periyodunu Etkileyen Faktörler, Planlanan Üretim Miktarı İçin Gerekli Yem, Yemin Depolanma Durumu, Vitamin İhtiyacı, Birim Metrekarede Elde Edilebilecek Su Ürünleri Miktarı Ve Hasat Durumu Su ürünlerinin yetişme periyodunu; suyun akıntı durumu, sıcaklığı, çözünmüş oksijen miktarı, ph gibi projenin yapılacağı alandan kaynaklı çevresel etkiler etkileyebileceği gibi yem miktarı, yemleme yöntemi, yem içeriği, yemlemenin zamanı, stok yoğunluğu gibi tesisin işletilmesinden kaynaklı etkenler de etkileyebilmektedir. Balığın almış olduğu besini kendi ağırlığına dönüştürmesi oranına Yem Dönüşüm Oranı (FCR) denilmektedir. Bilimsel olarak da verilen yem miktarı/elde edilen canlı ağırlık şeklinde hesaplanmaktadır. Deniz balıklarında bu oran FCR= 1:2 olarak alınmıştır (Kaynak: Balık Besleme Fizyolojisi ve Biyokimyası, Doç. Dr. B.HOŞSU, Yrd. Doç. Dr. A.Y.KORKUT, Yrd. Doç. Dr. A.F.KOP, E.Ü.Su Ürünleri Fak. Yayınları No:50, E.Ü Basımevi, Bornova-İZMİR, 2008). Tablo 39.Su Ürünleri Üretim Tesisi İçin Gerekli Yem Miktarı Tesisin Kapasitesi 2500 ton/yıl FCR Oranı 1/2 Yılda Gerekli Yem Miktarı *2 =5.000 ton Günde Gerekli Yem Miktarı 5.000ton/365 gün=13,7 ton Yemleme yavru balıklarda elle yapılırken yetişkin balıklarda otomatik olarak yapılacak ve tüm yemlemeler Su Ürünleri Mühendislerinin kontrolünde olacaktır. Fazla yem verilmemesine özen gösterilecektir. Otomatik yemlemede; yemler blower ile oluşturulan basınçlı hava yardımıyla kafeslere püskürtülerek verilecektir. Yavru balıkların kafes ortamına inişi ile beraber günlük beslenme programları takip edilerek düzenli olarak yemleme işlemi sürecektir. Günlük yem tüketimi, stok miktarı ve su sıcaklığının paralelinde hesaplanarak uygulanacak ve özellikle yavru balıklarda besleme gün boyunca 6-10 öğün olarak yemlenecektir. Balık ağırlıklarının artması ile bu oran günlük 3 öğüne kadar düşürülebilir. Balıkların hastalıklara karşı korunması amacıyla vitamin kullanımı söz konusu olabilecektir. Projede vitamin gereksinimi için yemlerin imalatı sırasında yeme ilave edilmesi tercih edilecek ve vitamin yem bünyesinde balığa verilecektir. Mevsimsel geçiş dönemlerinde (ilkbahar ve sonbahar aylarında) söz konusu vitamini yükseltilmiş yemler kullanılacaktır. Rapora konu olan faaliyette, 50 m çapında 16 adet, 20 m çapında 16 adet olmak üzere toplam 32 adet dairesel kafes Ek-5 teki kafes yerleşim planında gösterildiği üzere off-shore sistemine uygun olarak deniz alanında kurulacaktır. Kullanılacak olan kafeslerden 50 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı 1.962,5 m 2, 20 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı 314 m 2, toplam yüzey alanı ise m 2 toplam yüzey alanı ise m 2 olacaktır. Kafeslerin ağ derinlikleri 11 m olacağı için, 50 metrelik kafeslerin her birinin su hacmi ,5 m 3, 20 metrelik kafeslerin her birinin su hacmi m 3 olacaktır. Tüm kafeslerin toplam su hacmi ise m 3 olacaktır. 87

96 Tablo 40. Tesiste Birim Metre karedeki Yavru Balık Tesis İçin Gerekli Yavru Adedi 50 gr olacağı zamana kadar geçen sürede %9,95 Balık Ölüm Oranı İle Yavru Balık Adedi Yavru Balık Maksimum Ağırlığı adet adet 50 gr=0,05 kg Toplam Hacim m 3 Ağ Derinliği Yavru Balık Miktarı 11 m adet * 0,05 kg/1 adet = kg/yıl Birim Hacimde Elde Edilecek Ürün kg/yıl / m 3 = 6 kg/m 3 Toplam Alan m 2 Birim Metrekarede Elde Edilecek Ürün Miktarı kg/yıl/ m 2 =66,35 kg/yıl.m 2 Tablo 41.Tesiste Birim Metreküpteki ve Metrekaredeki Ürün Tesisin Kapasitesi 2500 ton/yıl Toplam Hacim m 3 Ağ Derinliği 11 m Birim Hacimde Elde Edilecek Ürün ton/yıl / m 3 = 7,2 kg/yıl*m 3 Toplam Alan m 2 Birim Metrekarede Elde Edilecek Ürün Miktarı 2500ton/yıl/ m 2 =79,61 kg/yıl*m 2 Belirli bir boy ve et kalınlığına ulaşınca hasat edilecek ve şoklama tankı ifade edilen 700 lt. hacmindeki polietilen tanklara alınarak, Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. ne ait Aydın Umurlu daki işleme tesisine ya da Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. ne ait Gerence Körfezi nde faaliyet gösteren 65,55 metre boyunda, 16.6 metre eninde 1407,45 grostonluk Akel 10 adlı paketleme gemisine gönderilecektir. Paketleme sonrası yurt içi ve yurt dışı satışı gerçekleşecektir. Hasat döneminde, faaliyet alanında herhangi bir işleme yapılmayacaktır. III.B.4. Üretimde Kullanılan Yemlerin Özellikleri, Besleme Tekniği, Şekilleri, Her Bir Balık Türünün Yemi Kullanma Oranları, Ortaya Çıkan Atık Miktarı ve Su Ortamı Üzerinde Fiziksel Ve Kimyasal Olası Etkileri (PH, ötrifikasyon, ışık şiddeti, Geçirgenliği vb.) Ve Su Kirliliğine Sebep Olunmaması Açısından Yemlemede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar, Akıntı Yönü, Akıntı Hızı, Derinlik Dikkate Alınarak Kirlilik Yükünün Olası Dağılımı (Fazla Yem, Dışkı Miktarı Dikkate Alınarak Çökelme Ve Akıntı Hızı Göz Önünde Bulundurularak Kirliliğin Dağılımının Belirtilmesi, Yem Ve Dışkının Kimyasal Özellikleri Göz Önünde Bulundurularak Suda Çözünen Veya Dip Sedimente Eklenen Miktarlarının Açıklanması.) Balıkların beslenmesinde kullanılacak yemler, pelet ve/veya ekstruder yemler olacaktır. Kullanılacak yemlerin kimyasal içerikleri, içerdikleri vitamin ve iz element değerleri aşağıdaki tablolarda sunulmuştur. Tablo 42.Balık Yeminin Kimyasal İçerikleri Parametre Miktar (%) Protein 62,0 56,0 55,0 55,0 Yağ 9,0 16,0 18,0 20,0 Karbonhidrat 11,0 11,0 10,0 10,0 Ham Selüloz 0,5 0,5 0,5 0,5 Ham Kül 11,0 11,0 10,0 10,0 88

97 Tablo Gr Balıklar için Kullanılacak Yemlerin Kimyasal İçerikleri Parametre Miktar (%) 1,5 2 Protein 50,0 47,0 Yağ 20,0 21,0 Karbonhidrat 9,0 11,0 Ham Selüloz 1,5 2,0 Ham Kül 11,0 11,0 Tablo Gr Balıklar için Kullanılacak Yemlerin Kimyasal İçerikleri Parametre Miktar (%) Kış Dönemi Yaz Dönemi Protein 44,0 47,0 Yağ 17,0 21,0 Karbonhidrat 15,0 10,0 Ham Selüloz 3,0 2,0 Ham Kül 12,0 11,0 Tablo 45.Pelet Yemlerin Vitamin ve İz Element İçerikleri Vitaminler Pelet Yem A IU D3 IU E IU 100 C IU 150 Thiamin (mg) 20 B2 (mg) 50 Pantotenik Asit (mg) 10 Pyridoxine (mg) 20 B12 (mg) 0,06 K (mg) 10 Niocine (mg) 300 Biotine (mg) 1,2 Folik Asit (mg) 8 İnositol (mg) 600 Kolin (mg) İz Elementler Çinko (mg) 70 Manganez (mg) 60 Demir (mg) 10 Magnezyum (mg) 60 İyot (mg) 4 Bakır (mg) 5 Cobalt (mg) 1 Tablo 46.Ekstruder Yemlerin Vitamin ve İz Element İçerikleri Parametreler A D3 E K C İnositol Choline Nem Ham Kül Ham Protein Ham Yağ Nişasta Metabolik Enerji Ham Selloz Lisin Metiyonin Kalsiyum Toplam Fosfor Ekstruder Yem IU/kg IU/kg IU/kg mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg 12 max. 16 max. 44 min. 19,5 min 19,0 max. 4000,0 kcal/kg 8,0 max. 1,5 min. 1,5 min. 2,0 min/max 1,5 min. 89

98 Yemleme yavru balıklarda elle yapılırken yetişkin balıklarda otomatik olarak yapılacak ve tüm yemlemeler Su Ürünleri Mühendislerinin kontrolünde olacaktır. Fazla yem verilmemesine özen gösterilecektir. Otomatik yemlemede; yemler blower ile oluşturulan basınçlı hava yardımıyla kafeslere püskürtülerek verilecektir. Yavru balıkların kafes ortamına inişi ile beraber günlük beslenme programları takip edilerek düzenli olarak yemleme işlemi sürecektir. Günlük yem tüketimi, stok miktarı ve su sıcaklığının paralelinde hesaplanarak uygulanacak ve özellikle yavru balıklarda besleme gün boyunca 6-10 öğün olarak yemlenecektir. Balık ağırlıklarının artması ile bu oran günlük 3 öğüne kadar düşürülebilir. Balığın almış olduğu besini kendi ağırlığına dönüştürmesi oranına Yem Dönüşüm Oranı (FCR) denilmektedir. Bilimsel olarak da verilen yem miktarı/elde edilen canlı ağırlık şeklinde hesaplanmaktadır. Deniz balıklarında bu oran FCR= 1:2 olarak alınmıştır (Kaynak: Balık Besleme Fizyolojisi ve Biyokimyası, Doç. Dr. B.HOŞSU, Yrd. Doç. Dr. A.Y.KORKUT, Yrd. Doç. Dr. A.F.KOP, E.Ü.Su Ürünleri Fak. Yayınları No:50, E.Ü Basımevi, Bornova-İZMİR, 2008). İş bu raporun III. Bölümün B3) kısmından da görülebileceği gibi ton/yıl üretime ulaşmak için yılda ton, günde ise 13,7 ton yeme ihtiyaç vardır. Çevresel ve fizikokimyasal parametrelere göre değişmekle birlikte, balık bünyesinde, verilen yemin sindirilebilirliği % 90 dır. Balık yetiştiriciliğinde kullanılan yemin % 10 u su olup, idrar ve metabolik atık olarak balık tarafından ortama bırakılmaktadır. FCR 1:2 olduğundan, teorik olarak kullanılacak yemin % i ete dönüştürülecek, % u balık tarafından üreme ve büyüme enerjisi olarak kullanılacak, %10-15 i dışkı (feces) olarak ortama bırakılacaktır (Kaynak: Balık Besleme Fizyolojisi ve Biyokimyası, Doç.Dr.B.HOŞSU, Yrd.Doç.Dr.A.Y.KORKUT, Yrd.Doç.Dr. A.F.KOP, E.Ü.Su Ürünleri Fak. Yayınları No:50, E.Ü Basımevi, Bornova-İZMİR, 2008). Tablo 47. Yemin Ete Dönüşüm Miktarı, Enerjiye dönüşen Miktarı ve Dışkı Miktarı Yıllık Kullanılacak Yem Miktarı Günde Kullanılacak Yem Miktarı Ete Dönüşen Miktar (%50) Enerji olarak kullanılan miktar (% 25) Oluşacak Toplam Dışkı (Nemden kaynaklanan idrar ve metabolik atık %10+ feces %15 [%25]) ton 13,7 ton 6,85 ton/gün 3,425 ton/gün 3,425 ton/gün Balık yetiştiriciliği yapılan kafes çiftliklerinden kaynaklanan atıklar, tüketim fazlası olarak kalan yemler, dışkılar ve boşaltım ürünlerinin oluşturduğu çözünmeyen veya çözülebilir karakterde olan maddelerdir. Bunlar organik karbon, azot ve fosfor fraksiyonlarıdır, çevreye etkileri çiftliğin büyüklüğü ve ortamın hidrografisine bağlı olarak değişmektedir (Kaynak: Muğla İlinde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Açısından Hassas Alanlar İle Yeni Yetiştiricilik Alanlarının Belirlenerek Kirlenme Parametrelerinin İzlenmesi Projesi, İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Aralık 2006, İstanbul). Yapılan araştırmalar neticesinde, balık çiftliklerinden kaynaklanan azot ve fosfor miktarının tahmin edilmesi ve dağılımının yaklaşık olarak bulunması konusunda değişik yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bu yaklaşımlar aşağıda irdelenmektedir. 90

99 Çiftlikten Kaynaklanan Azot, Fosfor Miktarı Birinci Yaklaşım ile: Balık çiftliklerinden kaynaklanan azot ve fosforun kütle denkliği Wallin ve Hakanson tarafından Şekil 39 da gösterildiği gibi açıklanmıştır. Şekil 39.Birinci Yaklaşıma Göre Deniz Ortamında Azot ve Fosfor Dağılımı Tesiste kullanılacak olan yem miktarı ile azot fosfor oranları aşağıda verildiği şekildedir. Kullanılacak yem miktarı : 5000 ton/yıl = 13,7 ton/gün Yemin toplam azot miktarı : % 7,2 = 0,99 ton/gün Yemin toplam fosfor miktarı : % 1,5 = 0,205 ton/gün Yukarıda verilen miktarlara Şekil 37 de verilen kütle denkliği uygulandığında Tablo 48 de verilen sonuçlar elde edilmektedir. Tablo 48.Birinci Yaklaşıma Göre Azot - Fosfor Kütle Denkliği Parametreler Azot (kg/gün) Fosfor (kg/gün) Ortalama Yem ile Birlikte Verilen Balık Bünyesinde Kalan Suda Çözünen Partikül Halinde Çöken Çiftlikten Kaynaklanan Azot, Fosfor Miktarı İkinci Yaklaşımı ile: Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, yemleme işleminin Su Ürünleri Mühendisleri kontrolünde yapılan balık çiftliklerinde atık yem miktarının minimum olacağı varsayımına dayanarak, deniz ortamına verilecek olan azot ve fosforun yalnızca balık dışkılarından kaynaklanacağı sonucuna varılmıştır. Bu konuda, somon balıkları üzerinde Penezak (1982) tarafından yapılan ölçümleme sonucunda balık dışkısının % 30 karbon, % 4 azot, % 2 fosfor içerdiği tespit edilmiştir (R.J. Gowen ve N.B. Bradbury). Bu çalışmaya dayanarak dışkı ile ortama bırakılacak azot ve nitrojen miktarları ile birinci yaklaşımdaki çözünme yöntemleri göz önüne alınarak ne şekilde çözüneceği konusundaki yaklaşım Tablo 49 da verilmektedir. 91

100 Tablo 49. Balık Dışkılarından Kaynaklanacak Azot ve Fosfor Miktarları Parametreler Azot (kg/gün) Fosfor (kg/gün) Oluşacak Dışkı Miktarı* 3425 Oluşacak Azot/Fosfor Miktarı ,5 Su Çözünen 67,13 82,2 10,96 17,81 Partikül Halinde Çöken 20,55 41,1 34,93 40,415 Yem miktarının %25 nin dışkıya dönüştüğü düşünülmektedir (Kaynak: Balık Besleme Fizyolojisi ve Biyokimyası, Doç.Dr.B.HOŞSU, Yrd.Doç.Dr.A.Y.KORKUT, Yrd.Doç.Dr. A.F.KOP, E.Ü.Su Ürünleri Fak. Yayınları No:50, E.Ü Basımevi, Bornova-İZMİR, 2008) Çiftlikten Kaynaklanan Azot, Fosfor Miktarı Üçüncü Yaklaşım ile: Enell ve Ackefors tarafından yapılan çalışma doğrultusunda içeriğinde %1,5 fosfor, %0,9 - % 7,2 azot bulunan yem ile besleme yapılan balık çiftliklerinde yapılan araştırmalar neticesinde, sezonda üretilen 1 ton balık karşılığında ölçülen kg cinsinden azot ve fosfor değerleri Şekil 40 ta gösterilmektedir. Şekil 40. Üçüncü Yaklaşıma Göre Deniz Ortamında Azot ve Fosfor Dağılımı Projede kullanılacak yem içerikleri yaklaşık olarak bu aşamada kullanılan yem içeriklerine çok yakın olduğundan, araştırma sonuçları projeye uygulandığında elde edilen sonuçlar Tablo 50 de verilmektedir. Tablo 50. Üçüncü Yaklaşıma Göre Azot - Fosfor Kütle Denkliği Parametreler Azot (kg/gün) Fosfor (kg/gün) Üretilecek Balık Miktarı 2500ton/yıl=6,85 ton/gün Balık Bünyesinde Kalan Miktar 205,5 27,4 Suda Çözünen Miktar 417,8 15,07 Partikül Halinde Çöken Miktar 116,45 50 Yapılan araştırmalar neticesinde, balık çiftliklerinden kaynaklanan Karbon (C) miktarının tahmin edilmesi ve dağılımının yaklaşık olarak bulunması konusunda değişik yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bu yaklaşımlar aşağıda irdelenmektedir. Yapılan Bir Araştırma Sonucuna Göre Ortama Bırakılan Karbon Miktarı: Balık yetiştirme çiftliklerinde karbon akış diyagramı Şekil 41 de açıklanmıştır. 92

101 Şekil 41. Karbon Akış Diyagramı (Kaynak: Ecological Impact Of Fish Farming In Coastal Waters:A Review, R.J.Gowen and N.B.Bradbury, Department of Biological Science The University Stirling, Scotland, Aberdeen University Press). Rapora konu olan söz konusu su ürünleri üretim tesisinde bu çalışma sonuçları uygulandığında; Kullanılacak Yem Miktarı Yemle Ortama Girecek Karbon Miktarı Sindirilebilir Karbon Miktarı Solunumla Tüketilen Karbon Miktarı Balık Bünyesinde Kalan Karbon Miktarı Dışkı İle Ortama Bırakılan Karbon Miktar Sindirilemeyen Yemle Ortama Bırakılan Karbon Miktarı : 13,7 ton/gün : 13,7 ton x % 44 = 6,028 ton/gün : 6,028 ton x % 80 = 4,8224 ton/gün : 4,8224 ton x % 50 = 2,41 ton/gün : 4,8224 ton x % 20 = 0,96 ton/gün : 4,8224 ton x % 30 = 1,447 ton/gün : 6,028 ton x % 20 = 1,206 ton/yıl Toplam Ortama Bırakılan Organik Karbon:1,447 ton/gün + 1,206 ton/gün = 2,653 ton/gün Ege Üniversitesinin Bir Araştırmasına Göre Denizel Ortama Giren Ortalama Nütrient (N,P) ve Organik Karbon (C) Yükü: Balık yetiştirme çiftliklerindeki tipik bir salmon kafesinde denizel ortama giren ortalama nütrient (N,P) ve organik karbon (C) yükü aşağıdaki Şekil 42 de gösterilmiştir. Şekil 42.Tipik bir salmon kafesinde denizel ortama giren ortalama nütrient (N,P) ve organik karbon (C) yükü (Kaynak: Su Ürünleri Yemlerinin Çevreye Etkisi, Ö.Yıldırım, A.Y.Korkut, E.Ü.Su Ürünleri Dergisi, 2004). 93

102 Rapora konu olan söz konusu su ürünleri üretim tesisinde bu çalışma sonuçları uygulandığında; Kullanılacak Yem Miktarı : 13,7 ton/gün Yemle Ortama Girecek Organik C Miktarı : 13,7 ton x % 44 = 6,028 ton/gün Balık Bünyesinde Kalan Organik C Miktarı : 6,028 ton x % 20 = 1,206 ton/gün Suda Çözünen Organik C Miktarı : 6,028 ton x % 60 = 3,6168 ton/gün Partiküler Madde Olarak Çöken : 6,028 ton x % 20 = 1,2056 ton/gün Gowen 1997 Yılında Yaptığı Bir Araştırmaya Göre Denizel Ortama Giren Karbon (C) Yükü: Söz konusu çalışmada C girişi % 79 olarak hesaba katılmış, üretilen 663 ton balık için tahmini yıllık C çıkışını 283 ton olarak tespit etmiştir. 1 ton balık için 427 kg C çıkışı kabul edilmiştir (Kaynak: Muğla İlinde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Açısından Hassas Alanlar İle Yeni Yetiştiricilik Alanlarının Belirlenerek Kirlenme Parametrelerinin İzlenmesi Projesi, İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Aralık 2006, İstanbul). Rapora konu olan söz konusu su ürünleri üretim tesisinde bu çalışma sonuçları uygulandığında; Kapasite artışı ile üretilecek balık miktarı : 2500 ton/yıl 1 ton Balık Başına C Çıkışı : 427 kg/yıl Ortaya Çıkacak C Miktarı : 2500 ton x 427 kg = 1067,5 ton/yıl Kirlilik Yükünün Olası Dağılımı: Balık çiftliklerinden deşarj edilen organik yük, yenmemiş yemler ve dışkılardan oluşur. Bunlar kafeslerin hemen altında veya yakın çevresinde zemine çökelerek birikir. Su hareketleri ve değişiminin oldukça yüksek olduğu yerlerde, bu atıklar alana yayılır ve bentik fauna tarafından asimilasyona tabi tutulur. Böylece az çok birikim yada etki belirlenebilir. Buna karşın nispeten durgun ve/veya sığ yerlerde bu atıkların birikimi sonucu sediment organik zenginleşmeye maruz kalır, bentik faunada rahatsızlıklara yol açan anoksik zon ve sediment yüzeyinde beyaz Beggiatoa (sülfür indirgeyici bakteri) filmi oluşur. Daha sakin sularda söz konusu etkiler daha yoğun olabilir, fakat daha dar bir zemin alanını kapsar (Kaynak: Okumuş, İ., Atasarlı Ş., Koçabaş, M. 2004). Deniz ortamında atıkların yayılımı, balık tesisinin su yüzeyindeki alanına, dışkıların çökme hızlarına, akıntı ve rüzgar hızına, su derinliğine ve suyun kaldırma gücüne bağlı olarak değişmektedir. Genel olarak askıda maddelerin çökelme hızları artan partikül boyutu ve partikül yoğunluğu ile artmaktadır. Şekil 43 de deniz ortamında atıkların dağılım diyagramı verilmektedir. 94

103 Şekil 43. Deniz Ortamında Atıkların Dağılım Diyagramı Sedimantasyon Yayılımı: Bir balık çiftliğinde sediment yayılma alanı; yukarıdaki parametreler kullanılarak aşağıdaki formül ile hesaplanabilir.( Gowen, 1989, Gesamp. No.57) L = D * Cv / V L: Dispersiyon (Yayılma) mesafesi D: su derinliği C v : akıntı hızı V: granül çökelme hızı Hesaplamalarda dışkıların çökelme hızı 0,017 0,06 m/sn arasında değiştiğinden ortalama 0,0385 m/sn olarak kabul edilmiş, yemlerin çökelme hızı 0,09 m/sn 0,15 m/sn arasında değiştiğinden ortalama 0,12 m/sn olarak kabul edilmiştir (Warrer Hansen, 1979). MCH Deniz Araştırmaları Ltd. Şti., tarafından tarihinde yapılan yapılan derinlik, kıyıdan uzaklık, akıntı hızı ve yönü raporuna göre proje alanının en yakın uzaklığı 1,24 deniz mili, ortalama derinlik 56 m, akıntı hızı 0,118 m/sn, olarak belirlenmiş olup söz konusu rapor EK-9 da sunulmuştur. Bu durumda dışkılar: d min = 56 0,118 0,0385 = 171,6 m Fazla yemler: d min = 56 0,118 0,12 = 55.1 m 95

104 Yukarıda yapılan çalışma sonucunda, kafes alanı merkez kabul edildiğinde, atıkların kafes alanından itibaren en fazla 171,6 m mesafeye ulaşacağı belirlenmiştir. Bu nedenle, konuyla ilgili yapılan çalışmalarda, balık çiftliklerinin akuakültüre etkilerinin asimile edilebilmesi amacıyla, su değişimlerinin olduğu, belirli derinliğin sağlandığı bölgelerin çiftlik alanı olarak seçilmesi gerektiği, bunun yanında kullanılacak yem seçiminin iyi yapılması gerektiği ve yemleme işleminde dikkatli davranılması gerektiği önemle vurgulanmaktadır (Kaynak: Risk from Self-Pollution in Aquaculture: Evaluation and Consequences-B.Braaten, Tpoppe, P,Jacobsen, K.Maroni). Ayrıca faaliyet alanı, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamında değildir. Faaliyet aşamasında, balıkların beslenmesi (yemleme) ve diğer aktivitelerinden kaynaklanacak yetiştiricilik nedeniyle oluşacak atıklar olan; tüketim fazlası olarak kalan yemler, dışkılar ve boşaltım ürünlerinin oluşturduğu çözünmeyen veya çözülebilir karakterde olan maddelerin denizel ortama girişi, su kalite parametrelerini değiştirme ihtimali söz konusu olduğundan yetiştiricilik alanlarında kirlilik izlemesinin yapılması gerekmektedir. Söz konusu kirlilik izlemesinin yapılması amacıyla Tarih ve sayılı Resmi Gazetede yürürlüğe giren Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ in 6 ncı maddesinde yer alan analizler yaptırılacak, tebliğin 8. Maddesi kapsamında hazırlanan analiz ve değerlendirme raporu İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ne sunulacaktır. III.B.5. Faaliyet Ünitelerinde Kullanılacak Üretim Ve İşletme Yöntemleri Ve Teknolojiler, Proses Akım Şeması, Şema Üzerindeki Kirletici Kaynakların Gösterimi, Su ürünleri üretimine ait iş akım şeması Şekil 44 de verilmektedir. 96

105 Şekil 44.Balık Üretimi İş Akım Şeması 1,5-2 gr ağırlığındaki yavru balıklar kuluçkahaneden alınarak, yaklaşık 3,5-4 ay sonra 20 gr ağırlığına ulaştığı zaman boylama işlemine tabi tutulmaktadır. İkinci boylama işlemi, yaklaşık 2-2,5 ay sonra 50 gr ağırlığına ulaştığında yapılmakta 2 ay sonrada balıklar 90 gr ağırlığına ulaştıklarında üçüncü boylama işlemi gerçekleştirilmektedir. Ancak yetiştiricilik aşamasında balıkların sürekli olarak yerini değiştirmek ve söz konusu boylama işlemleri ile balığa müdahalede bulunmak çok istenen bir durum değildir. Bu kapsamda çok gerekli görülmedikçe boylama işleminin 1 kez yapılması planlanmaktadır. Boylama 97

106 işlemleri ile aynı kafeste, yaklaşık aynı boy ve gramajlarda balık bulunması sağlanarak, balık ölümlerinin asgari düzeye inmesine ve standart ebatlardaki balık üretimine katkı sağlanmaktadır. Söz konusu tesiste yapılacak olan boylamalar, rapora esas olan koordinatlar içerisinde yapılacaktır. Balıkların vücut ağırlıkları yaklaşık 375 gr ağırlığına ulaştığında hasat yapılmaya başlanacak ve şoklama tankı olarak ifade edilen 700 lt. hacmindeki polietilen tanklara alınarak, Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. ne ait Aydın Umurlu daki işleme tesisine yada Agromey Yem San. ve Tic. AŞ. ne ait Gerence Körfezi nde faaliyet gösterecek 65,55 metre boyunda, 16.6 metre eninde 1407,45 grostonluk Akel-10 adlı paketleme gemisine gönderilecektir. Paketleme sonrası balıkların yurt içi ve yurt dışı satışı gerçekleşecektir. Hasad döneminde, faaliyet alanında herhangi bir işleme yapılmayacaktır. Faaliyet kapsamında su ürünleri yetiştiriciliği için kullanılacak olan alan, ticari avcılık için kullanılmayacaktır. Projenin konusu olan balık ve/veya su ürünleri çiftlikleri tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında Ek-2 listesinde yer almaktadır. Yönetmelik kapsamında gereken bütün izinler alınacaktır. III.B.6. Proje Alanında Alınan Deniz Suyunun Mevcut Durumunun Belirlenmesi İçin Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Kapsamında Yapılacak Analizlerin Çed Raporunda Belirtilmesi Faaliyet alanı, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamında değildir. Tesis faaliyete başlamadan önce, faaliyetin gerçekleşeceği alanda, faaliyetten önceki durumu belirlemek amacı ile tarih ve sayılı Resmi Gazete de yürürlüğe giren Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ in 4. Maddesinin ikinci fıkrası kapsamında su kolonu ve dip çamuru analizleri yaptırılmış olup Ek-15 te sunulmuştur. 5 numaralı potansiyel alanda yer alan 900 ton/yıl kapasiteli Egemarin (A.Erhan Bir) projesinde planlanan kapasite ve alan artışı talebinin; ayrıca 5 Numaralı potansiyel alanda faal olmayan, ÇED aşamasında olan aynı gruba ait olan 2 proje [2500 ton/yıl kapasiteli Egemarin (Seferkaya) Projesi ve ton/yıl kapasiteli Egemarin (Elektrosan) Projesi] ve her üç tesisin taşıma kapasitesi ile alakalı 5 numaralı alana etkisinin ortaya konulması amacıyla Katip Çelebi Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölüm Başkanlığı tarafından hazırlanan rapor Ek-11 de sunulmuştur. Katip Çelebi Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölüm Başkanlığı raporunda, su ürünleri yetiştiriciliğinin çevreyle olan etkileşiminde en büyük rolü, kullanılan yem ve balıkların metabolik faaliyetleri sonucu ortama bıraktıkları boşaltım ürünleri oynadığı ve bu atıkların katı ve sıvı olmak üzere iki fazda bulunduğu, sıvı atıkların su kalitesini etkilediğinden, katı atıkların da sedimentte değişimlere neden olabildiğinden 98

107 bahsedilmektedir. ÇED raporuna konu olan Egemarin (A.Erhan Bir), 5 numaralı potansiyel alanda yer alacak Egemarin (Seferkaya) ve Egemarin (Elektorsan) projelerinde kullanılacak yemlerden ve oluşacak dışkılardan kaynaklı N,P,C oranları tahmin edilmiştir. Söz konusu Katip Çelebi Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölüm Başkanlığı raporunda Egemarin Su Ürünleri Sanayi ve Ticaret A. Ş. nin toplam 3 işletmede realize edeceği tonluk deniz balıkları üretiminin denizel alanına herhangi bir olumsuz etki yapmayacağı sonucuna varılmıştır. III.B Sayılı Su Ürünleri Kanunu Ve Yönetmeliğinde Ek-5 de Yer Alan Alıcı Ortam Değerlerinin Sağlanması Hususunun ÇED Raporunda Yer Alması Sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Yönetmeliğinde Ek-5 de Yer Alan Alıcı Ortam Değerlerinin sağlanması amacıyla; Teknede oluşan tüm atıklar atıksu, sintine, atık yağ ve katı atıkların bertarafı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan Lisans almış Atık Kabul Tesisine verilerek bertaraf edilecektir. Bu hususta, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak değişiklik yapılan Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır. Ayrıca oluşacak atıksuların bertarafında, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak değişiklik yapılan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine; oluşacak sintine ve atık yağların bertarafında, ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine; oluşacak katı atıkların bertarafında, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yapılan değişikliklere de uyulacaktır. Tesiste faaliyet sırasında 1380 sayılı "Su Ürünleri Kanunu" ve tarih ve sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren "Su Ürünleri Yönetmeliği" Ek-5 ile verilen "İç Sulara ve Denizlerdeki İstihsal Yerlerine Dökülmesi Yasak Olan Zararlı Maddeler ve Alıcı Ortama Ait Kabul Edilebilir Değerleri"ne uyulacaktır. III.B.8. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Stoklama Yoğunluğu (Ayrı Olarak Alt Başlıklar Halinde Verilmeli) (Tesis Projesine Uygun 1/5000 Ölçekli Vaziyet Planı Veya 1/250 Ölçekli Rapor Ekinde Yer Almalıdır.) Yetiştiricilikte Kullanılacak Dairesel Kafesler ton/yıl kapasite ile faaliyete geçecek projede 50 m çapında 16 adet ve 20 m çapında 16 adet dairesel kafesler kullanılacaktır. Kafes yerleşim planı Ek-5 te sunulmaktadır. 20 m çaplı ve 50 m çaplı kafeslerin detay planları Ek-6 da sunulmaktadır. Kafeslerin ağ derinliği 11 m olacaktır. Kafes materyali off-shore sistemine uygun olarak yüzey kısmı 50 metre çaplı kafesler 315 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, 20 m çaplı kafesler için 285 mm çap ve 17 mm et kalınlığında PE borudan, imal edilecektir. 99

108 Ağ kafes malzemesinde göz açıklığı 6 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar, yavru balık kafesleri olan 20 m çaplı kafeslerde; göz açıklığı 18 mm 48 numara ip kalınlığında dynema düğümsüz ağlar ise yetişkin balık kafesleri olan 50 m çaplı kafeslerde kullanılacaktır. Ayrıca farklı kalınlıklarda ağ destekleyici halatlar, kafeslerin sabitlenmesi ve bağlantılarında farklı çap, kalite, örgü modelindeki halatlar kullanılacaktır. Kafeslerin yer alacağı alan toplam m 2 olup, söz konusu alanın sınırları 38 35'26,771"N '07,609"E, 38 35'44,93"N '07,442"E, 38 35'44,986"N '16,122"E, 38 35'26,82"N '16,289"E koordinatları ile belirlenmiştir. Kurulacak olan kafesler kg lık metal pulluk tipi çapalar ile sabitlenecektir. Çapalar 4-6 cm kalınlığında sacdan imal edilmiş, 2 m kol uzunluğunda ve 30 adettir. Kafes materyalleri üretici firma tarafından faaliyet alanına getirilerek yerinde montajları gerçekleştirilecektir. Bu çalışmalar sırasında gerek karada gerekse denizde herhangi bir kazı veya tarama işlemi yapılmayacaktır. Kafesler faaliyet alanına demir çapalar ile monte edilecektir. Bu nedenle, beton tonoz yapımı da söz konusu olmayacaktır. Ulaşım, Yemleme ve Hasatta Kullanılacak Tekne ve Botlar Faaliyet alanına yavru balıkların ve yemlerin getirilmesi, personelin ulaşımı tekneler ile sağlanacaktır. Bu kapsamda faaliyet süresince 4 adet 4,60 m polyester bot, 1 adet 25 m sac tekne ve 1 adet 12 m sac tekne kullanılacaktır. Teknelerde 1 tonluk atıksu tankı yer alacaktır. Barge 250 ton yem depolama kapasiteli barge yemleme işleminde kullanılacaktır. Söz konusu barge, lojistik sorununa bir nebze olsun fayda sağlamak amacıyla kullanılacak olup faaliyet alanında yemin depolanması en önemli gayedir. Faaliyet alanında yer alacak bargeda 1 tonluk atıksu ve 2 tonluk temizsu tankı yer alacaktır. Egemarin şirketinin diğer balık çiftliklerinde halihazırda kullanmakta olduğu bir barge ın fotoğrafı üçüncü bölümdeki Şekil 37 de sunulmuştur. İskele 38 26'59.60"K-26 29'18.62"E koordinatlarındaki kıyı alanında bulunan yüzer duba şeklindeki kalıcı yapılaşma içermeyen 2 m genişlikte, 10 m uzunluktaki iskeleden yükleme boşaltma yapılacaktır. Yavru balıklar ve yemler bu iskeleden denize çıkış yapacak hasat edilen balıklar ise denizden karaya bu iskele aracılığı ile çıkarılacaktır. İskelenin bulunduğu kara alanında herhangibir yapılaşmaya gidilmeyecek İzmir Su Ürünleri Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği çalışmaları sonlandığında belirlenecek olan iskele kullanılmaya başlanacaktır. Stoklama Yoğunluğu ton/yıl kapasite ile faaliyete geçecek projede 50 m çapında 16 adet ve 20 m çapında 16 adet dairesel kafesler kullanılacaktır. Yavru Balıklarda Kullanılacak Ø20 kafeslerin; 20 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı : 314 m 2 16 adet kafesin toplam yüzey alanı : 5024 m 2 Kafeslerin ağ derinliği : 11 m 16 adet kafesin toplam su hacmi : m 3 dir. 100

109 Yetişkin Balıklarda Kullanılacak Ø50 kafeslerin; 50 metrelik kafeslerin her birinin yüzey alanı : 1962,5 m 2, 16 adet kafesin toplam yüzey alanı : m 2 Kafeslerin ağ derinliği : 11 m 16 adet kafesin toplam su hacmi : m 3 dir. 20 metre ve 50 metre çaplı kafeslerin kullanılacağı projede toplam yüzey alanı m 2 tüm kafeslerin toplam su hacmi ise m 3 olacak olacaktır. Proje ile yılda ton çipura/levrek balığı elde edilmesi planlamakta olup stok yoğunluğu, yavru balıklarda 6 kg/m 3 ve hasat öncesinde 7,2 kg/m 3 olarak daha geniş bir alanda üretim yapmanın hem çevre hem de balık sağlığı yönünden olumlu katkılarından yararlanmaktadır. 16 adet Ø50 Kafesin Toplam Su Hacmi : m 3 Ø50 Kafeslerin Stok Yoğunluğu : 7,2 kg/m 3 Tesis Kapasitesi : m 3 *7,2 kg/m 3 = kg ~2.500 ton III.B.9. Su Ürünlerinde Ortaya Çıkan Hastalıklar Ve Bu Hastalıklara Karşı Alınacak Önlemler, Kullanılan İlaçların Olası Etkilerinin Değerlendirilebilmesi Ve Balık Ölümlerinde Yapılacak İşlemler Su ürünlerinde görülen hastalıkların nedenlerini, bakteriler, parazitler, mantarlar, virüsler, genetik faktörler, yem ve su ile ilgili parametler olarak sıralayabiliriz. Su ürünleri sektöründe görülen hastalıklar, ekonomik kayıplara neden olduğu, ihracatı olumsuz etkilediği, ilaç masraflarının maliyeti arttırdığı, çevre kirliliği oluşturduğu, iş ve zaman kaybına yol açtığı için çok önemlidir. Deniz balıklarında görülen hastalıkların isimleri ve belirtileri Tablo 51 de sıralanmıştır. Tablo 51. Denizlerde Görülen Balık Hastalıkları, Nedenleri ve Belirtileri Hastalık Adı Nedeni Belirtileri Vibriosis Hastalığı) (kızıl Pseudomonas septisemisi (Kış Hastalığı) Marina Flexibacteriosis Pasteurellosis Streptococcosis Motil Aeromonas Septisemi Vibro spp. P.anguilliseptica Tenacibaculum maritimum Photobacteriosis- Photobacterium damsela subp. Piscicida Streptococcosis MAS- Hareketli Aeromonas spp. Hasta balıklarda düzensiz yüzme, renkte koyulaşma, gastro enterik bozukluklar, gözde lezyonlar, yüzgeç ve ağız çevresinde eritremler, infeksiyöz nekrotik enteritis, vaskülitis ve deride ülserler görünümü Abdominal şişkinlik, deride ve karaciğerde kanamalar, deride ülseratif lezyonlar, bağırsak iltihabı aşınmış-kemirilmiş-erimiş ve kanamalı ağız, deride ülseratif lezyonlar ile özellikle yüzgeçlerde erime-dökülme tarzı lezyonlar görülmektedir. Solungaçlarda yangı, mukus artışı Operkulum, yüzgeç dipleri, karın altı, ağız içi ve çevresinde kanama, deride kararma, böbrekte şişlik, safra kesesinde dolgunluk kuyruk ve yüzgeçte erozyon, operculum ve boyunda hemorajiler, dalak ve böbrekte büyüme Yukarıda bahsi geçen hastalıkların oluşmasının önlenmesi, kuvvetli bir bağışıklığın oluşturulabilmesi için rapora konu olan projede balıklara enjeksiyon yöntemi ile otomatik şırıngalar vasıtasıyla aşılama uygulanacaktır. Karın boşluğuna uygulanan bu enjeksiyonda aşının içine konulabilen adjuvantlar (bağışıklığı arttırıcı maddeler ör. mineral 101

110 yağlar, vb.) sayesinde uygun seviyede ve sürede balıklar hastalıklara karşı korunabilecektir. Rapora konu olan projede Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın izin verdiği aşı ve antibiyotikler dışında bir kullanım yapılmayacak olup Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Kökenli Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitleri Tebliği, Hayvansal Kökenli Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitleri Tebliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ, Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik, Sayılı Gıda Olarak Değerlendirilen Hayvanların Bulundurulduğu Hayvancılık İşletmelerinde İlaç Kullanımı Kontrolleri Hk Genelge, Sayılı Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasak Olan Maddeler Hakkında Tebliğ, Sayılı Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasaklanan ve Belli Şartlara Bağlanan Hormon ve Benzeri Maddeler Hakkında Tebliğ, Veteriner İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Ruhsat Yönetmeliği, Hayvancılık İşletmelerinin Kuruluş, Çalışma, Denetleme Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamındaki tüm hükümlere uyulacaktır. Tesiste yapılacak olan aşılama, tesis koordinatları içerisinde yapılacaktır. Tesiste yukarıda bahsi geçen hastalıklara balıkların karşı korunması amacıyla vitamin kullanımı söz konusu olabilecektir. Projede vitamin gereksinimi için yemlerin imalatı sırasında yeme ilave edilmesi tercih edilecek ve vitamin, yem bünyesinde balığa verilecektir. Mevsimsel geçiş dönemlerinde (ilkbahar ve sonbahar aylarında) söz konusu vitamini yükseltilmiş yemler kullanılacaktır. Tesiste yukarıda belirtilen önemlerin alınmasına rağmen hastalık görülmesi halinde antibiyotik kullanımı söz konusu olabilecektir. Bu antibiyotikler vitaminde olduğu gibi yemlerin imalatı sırasında yeme ilave edilecek ve antibiyotik, yem bünyesinde balığa verilecektir. Projede, zorunlu durumlarda kullanılacak antibiyotikler, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın izin verdiği antibiyotikler olacaktır. Vitamin ve antibiyotikler, balık yemi üretim tesislerinde yeme ilave edileceğinden bu kapsamda vitamin ve antibiyotik ambalajı, kutusu vb. oluşumu söz konusu olmayacaktır. Daldırma yöntemi ile aşılama yapılmayacağından, daldırma yönteminde oluşan sıvı atık oluşmayacaktır. Yıllık ton balık üretimi için gerekli yavru miktarı adettir. Aşılamanın yapıldığı 20 gr a kadar ölü balık miktarı % 8, aşılamadan sonra 50 gr a kadar % 1,95 oranında, hasata kadarda da %0,05 oranında ölüm gerçekleşeceği öngörülmektedir. Bir yetiştirme periyodunda %10 oranında ölü balık oluşacağı varsayılırsa: Bu durumda 20 gr lık boya gelinceye kadar ölecek balık miktarı; (%8) = adet = adet x max.20 gr = gr = 11,85 ton 50 gr lık oluncaya kadar ölecek balık miktarı ise; adet (% 1,95) = adet = adet x max.50 gr = gr = 6,64 ton 375 gr lık oluncaya kadar ölecek balık miktarı ise; adet (% 0,05) = 3341 adet = 3339 adet x max.375 gr = gr = 1,25 ton 102

111 Balık ağırlıkları maksimum alındığından oluşabilecek maksimum ölü balık miktarı aşağıdaki gibi olacaktır. 11,85 ton + 6,64 ton + 1,25 ton = 19,74 ton/yıl Yukarıda bahsi geçen ve tesiste balıkların adaptasyonu, beslenme bozukluğu, deniz suyu ısısında meydana gelebilecek değişiklikler ile mevsimlere bağlı olarak gelişebilecek balık ölümleri sonucu ortaya çıkan ölü balıklar balık unu ve balık yağı tesislerine gönderilerek ekonomiye kazandırılacaktır. Meydana gelebilecek toplu ölüm halinde eğer ölümlerin bulaşıcı ve salgın hastalık nedeniyle olduğu tespit edilirse ölü balıklar, 29 Haziran 2004 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ve çeşitli tarihlerde değişiklik yapılan Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yönetmeliği gereği uygun bir kara alanında açılacak çukurlara kireçlenerek gömülecektir. Uygun bir kara alanı, ilgili resmi kurumlarla yapılan görüşmeler sonucunda belirlenecektir. III.B.10. Kafes ve Ağların Temizlik Ve Dezenfekte Edilmesinde Kullanılan Temizlik Ve Dezenfektanlar, Bunların Etken Maddeleri, Uygulama Yöntemleri (Hijyen Planı) ve Ortama Etkileri, Nerede Yapılacağı Üretim süresince özellikle su sıcaklığının yüksek olduğu dönemlerde bu artışa paralel olarak, su ortamındaki canlılık aktivitesinin artması ile beraber, ağların göz açıklarının kapanması da aynı oranda artacaktır. Gözenekleri kapanan ağlar, Muğla da faaliyet gösteren ağ yıkama firmalarına gönderilecek, burada yıkanıp temizlenecektir. Temizlik işleminden sonra faaliyet alanına getirilen ağlar yeniden kullanılacaktır. Dolayısı ile tesiste ağ yıkanması ve kimyasal kullanımı söz konusu değildir. Faaliyet alanında herhangi bir kurutma ya da temizleme işlemi yapılmadığından herhangi bir atık oluşmayacaktır. III.B.11. Faaliyet Alanında Kafes Ve Ağlar Üzerinde Denizdeki Akıntının Ve Dalgalanmaların Etkileri Akıntı hızı, MCH Deniz Araştırmaları Ltd.Şti. tarafından tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğin 3. Maddesinde belirtilen; rüzgar hızının m/sn olduğu sakin, esintili ve hafif rüzgarlı hava şartlarında, 5 metre derinlikte, 24 saat süre ile şartlara tarihinde ölçülmüş ve ortalama hızı 0,118 m/sn, yönü ise güneybatı olarak tespit edilmiştir. Söz konusu akıntı hızı ve yönü Aanderaa firmasının RCM 9 (Doppler Current Meter) akıntıölçer ile saptanmıştır. Akıntı ölçüm raporu Ek-9 da sunulmuştur. Denizlerdeki balık çiftliklerindeki, ağ kafes sistemlerinin kafes kısımları için en yaygın kullanılan malzeme polietilendir. Proje kapsamında; açık deniz sistemine uygun, dalga ve rüzgâra karşı dayanıklılığı ve esnekliği olan HDPE (highdensitypolyethylen) 50 m ve 20 m çapında 32 adet yetiştirme kafesi kullanılacaktır. Kullanılan off-shore (açık deniz) teknoloji ile kafeslerin dayanıklılığı ve esnekliği sayesinde, Antalya bölgedeki maksimum 6-6,5 m dalga yüksekliğine ve rüzgâr hareketlerine karşı tesisin dayanıklılığı gözlemlenmiştir. (Yıldırım, Ş., 2004) 103

112 Ayrıca off-shore sisteminde kullanılacak şamandıralar ile kafeslere etki eden ani ve kuvvetli dış etkilere karşı kafeslerin esnekliği arttırılacağından sert deniz koşulları faaliyeti olumsuz etkilemeyecektir. III.B.12. Hasat Zamanına Gelen Su Ürünlerinin Nakil İşleminin Nasıl Yapılacağı ve Hangi Ekipmanların Kullanılacağı, Özellikleri, Muhafaza Ve Pazarlama Şartları Balıklar belirli bir boy ve et kalınlığına ulaşınca hasat işlemi için ağ kepçeler ile kafeslerden alınıp içleri buzlu su dolu şoklama tankı ifade edilen 700 lt. hacmindeki polietilen tanklara alınarak, şirketin grubunaa ait kuruluş Agromey Yem San. ve Tic. A.Ş. nin Aydın Umurlu daki balık işleme tesisine ya da Agromey Yem San. ve Tic. A.Ş. nin Gerence Körfezi nde faaliyet gösterecek 65,55 metre boyunda, 16.6 metre eninde 1.407,45 grostonluk Akel10 adlı paketleme gemisine gönderilecektir. Söz konusu gemiye ait ilgili fotoğraf Şekil 45 te sunulmuştur. Şekil 45. Agromey Balık Paketleme Gemisi (Gerence Körfezi) Hasat sonrası balıkların paket evlerine ve paketleme gemisine iletilmesinde kullanılacak güzergah Ek-18 de verilmektedir. Paketleme sonrası balıkların yurt içi ve yurt dışı satışı gerçekleşecektir. Hasat döneminde faaliyet alanında herhangi bir işleme yapılmayacaktır. 104