SIMOTICS TN Series N-compact

Transkript

1 SIMOTICS TN Series N-compact Trifaze akım asenkron motor Tip 1LA8 İşletme kılavuzu / Montaj kılavuzu Baskı 03/2015 Answers for industry.

2 :13 V9.03

3 Giriş 1 Güvenlik bilgi ve uyarıları 2 Trifaze akım asenkron motor SIMOTICS TN Series N-compact 1LA8 İşletme kılavuzu Montaj kılavuzu Tanımlama 3 Uygulama ön hazırlığı 4 Montaj 5 Elektrik bağlantısı 6 İşletmeye alış 7 İşletme 8 Denetim ve koruma 9 Yedek parçalar 10 Atığa ayırma 11 Servis ve destek Teknik Özellikler Kalite dokümanları A B C Baskı 03/2015

4 Yasal bilgi ve uyarılar İkaz bilgisi konsepti Bu kullanma kılavuzu, kendi güvenliğiniz ve mal kaybı veya zarar oluşmasını önlemek için dikkat etmeniz gereken bilgi ve uyarılar içermektedir. Kişisel güvenliğiniz ile ilgili bilgi ve uyarılar bir ikaz üçgeni ile belirtilmiştir, genel mal hasarı ile ilgili bilgi ve uyarılar için ise ikaz üçgeni kullanılmamıştır. Tehlike kademesine bağlı olarak, ikaz bilgi ve uyarıları, en önemliden daha az önemlilere göre, aşağıdaki şekilde sıralanmıştır. TEHLİKE eğer bildirilen dikkat etme önlemlerine uyulmazsa, ölüm veya ağır yaralanma olacağı anlamına gelir. İKAZ eğer bildirilen dikkat etme önlemlerine uyulmazsa, ölüm veya ağır yaralanma olabileceği anlamına gelir. DİKKAT eğer bildirilen dikkat etme önlemlerine uyulmazsa, hafif yaralanma olabileceği anlamına gelir. DİKKAT eğer bildirilen dikkat etme önlemlerine uyulmazsa, mal hasarı olabileceği anlamına gelir. Birden fazla tehlike derecesinin aynı anda ortaya çıkması halinde, en yüksek tehlike derecesine ait uyarı bilgisi kullanılır. Eğer ikaz üçgenli bir uyarı bilgisinde insanlara zarar gelebileceği hususuna dikkat çekiliyorsa, aynı ikaz bilgisine ayrıca bir mal hasarı ile ilgili uyarı da eklenmiş olabilir. Yetkili personel Bu dokümantasyon içinde açıklanan ürünü/sistemi sadece ilgili görev için uygun nitelikte olan kalifiye personel kullanabilir. Ürünün/Sistemin kullanımı esnasında ilgili göreve ilişkin dokümantasyona ve özellikle bu dokümantasyon içinde belirtilen güvenlik ve uyarı bilgilerine dikkat edilecektir. Kalifiye personel, gerekli eğitime ve deneyime sahip olduğundan bu ürünleri/sistemleri kullanırken riskleri fark edebilecek ve olası tehlikeleri önleyebilecek bilgiye sahiptir. Siemens ürünlerinin amaca uygun kullanımı Lütfen şunlara dikkat ediniz: Markalar İKAZ Siemens ürünleri sadece katalogda ve ilgili teknik dokümantasyonda öngörülmüş kullanım durumları için kullanılmalıdır. Eğer yabancı ürünler ve yabancı bileşenler kullanılırsa, bu ürün ve bileşenler Siemens tarafından tavsiye edilmiş ya da kullanımına izin verilmiş olmalıdır. Ürünlerin kusursuz ve güvenli kullanımı için, gerektiği şekilde taşınması, gerektiği şekilde depolanması, yerleştirilmesi, montajı, kurulması, devreye sokulması, kullanılması ve muhafaza edilmesi ya da onarılması şarttır. İzin verilen çevre koşullarına uyulmalıdır. İlgili dokümantasyonlarda verilen bilgi ve uyarılara dikkat edilmelidir. Tescil ibaresi ile işaretlenmiş tüm isim ve tanımlar, tescil edilmiş Siemens AG markalarıdır. Bu yazıdaki diğer isim ve tanımlar, üçüncü kişiler tarafından kendi amaçları için kullanılmaları halinde sahiplerinin haklarına tecavüz edilmiş olması söz konusu olabilecek markalar olabilir. Sorumluluk üstlenmeme mesuliyeti Bu yazının içeriğini, tarif edilen donanım ve yazılıma uygunluğu açısından kıyasladık. Yine de farklılıklar ve sapmalar olabilir ve bu nedenle tamamen uyumluluk hususunda herhangi bir sorumluluk üstlenmiyoruz ve garanti vermiyoruz. Bu yazıda verilen bilgiler muntazam aralıklar ile kontrol edilmektedir ve gerekli düzeltmeler yazının müteakip baskılarına işlenmektedir. Siemens AG Process Industries and Drives Postfach NÜRNBERG ALMANYA Doküman sipariş numarası: A5E P 03/2015 Değişiklikler yapma hakkımız saklıdır Copyright Siemens AG Tüm Hakları Saklıdır

5 İçindekiler 1 Giriş Bu kılavuz hakkında Güvenlik bilgi ve uyarıları Sistem sorumlusu için bilgiler Güvenlik kurallarına uyulması Kalifiye personel Elektrikli makinelerin güvenli kullanımı Elektrostatik tehlike altındaki yapı grupları Elektromanyetik bağdaşlık (uyumluluk) Arızalanamaya karşı dayanıklılık Yoğun şekilde oynayan tork durumunda besleme şebekesinin etkilenmesi Dönüştürücüde işletim sırasında parazit gerilimleri Elektrikli enerji tekniği sistemlerinin işletilmesindeki elektromanyetik alanlar Tanımlama Uygulama ön hazırlığı Sistem projelendirilmesindeki güvenlik açısından önemli unsurlar İşletim türüne uyulması Termik motor koruması Bağımsız ısıtma için kilitleme devresi (opsiyon) Gürültü emisyonları Devir sayısı sınır değerleri Şebeke değiştirmede aşama senkronizasyonu Yer gereksinimi Şebekede gerilim ve frekans dalgalanmaları Sistemin kendi frekansları Elektrik bağlantısındaki arızalardan kaynaklanan mil ünitesinin torsiyon yüklenmeleri Transport (taşıma) ve depolama Teslimatın kontrol edilmesi Güvenli kaldırma ve taşıma için ön koşullar Rotorun emniyete alınması Makine takımının (setinin) taşınması Depolama Makinenin korozyona karşı korunması...34 İşletme kılavuzu 03/2015 5

6 İçindekiler 4.13 Dönüştürücüde işletme Şebeke biçimi Yatak akımlarının düşürülmesi Dönüştürücüde işletmede izolasyonlu yataklar Montaj Montajın hazırlanması Montaj için ön koşullar İzolasyon direnci ve polarizasyon endeksi İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin kontrol edilmesi Bağlantı yüzeylerinin hazırlanması Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Doğru hizalama ve güvenli sabitleme için ön koşullar Yük takma donanımının test edilmesi Rotor tutma düzeneğinin çıkartılması Korozyona karşı korumanın giderilmesi Tahrik çıkış elemanlarının monte edilmesi Makinenin yukarı kaldırılması ve taşınması Makinenin indirilmesi Makinenin kabaca hizalandırılması Makinenin monte edilmesi Montaj için güvenlik bilgi ve uyarıları Sabitleme cıvatalarının seçilmesi Sakin, sarsıntısız bir çalışma için önkoşullar Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması ve sabitlenmesi (IM B3 / IM B35) Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması ve sabitlenmesi (IM B5) Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması ve sabitlenmesi (IM V1, IM V10) Eksenel ve radyal güçler Elektrik bağlantısı Elektrik bağlantısı için güvenlik bilgileri Klemens kutusu Klemens kutusu GT Klemens kutusu 1XB Klemens kutusu 1XB Klemens kutusu 1XB Klemens kutusu 1XB Hazırlık Sarım devre bağlantısını kontrol ediniz Klemens tanımı (ismi) Kablo seçilmesi Toprak hattının bağlanması Dönüştürme modunda yüksek frekanslı toprak bağlantısı Klemens kutusuz bağlantı Dönüş yönü Bağlantı Kabloların GT640 klemens kutusuna sokulması Kabloların kablo vidalı bağlantısıyla 1XB16 klemens kutusuna sokulması Kabloların 1XB.. terminal kutusuna soğan conta ile sokulması İşletme kılavuzu 03/2015

7 İçindekiler Kablo yerleştirilmesi Kablo pabuçları ile kablo bağlanması Kablo pabuçsuz bağlantı Alüminyum kablolar kullanılması Tek damarlı (telli) kablo Dahili potensiyal dengelemesi Klemens kutusu kapağındaki conta için kademesiz temas yüzeyi (GT640'ta değil) Asgari hava mesafeleri Bağlantı çalışmalarının tamamlanması Yardımcı akım devrelerini bağlama Kablo seçilmesi Kabloların yardımcı klemens kutusuna sokulması ve yerleştirilmesi Stator sarımı sıcaklık denetiminin bağlanması Nihai önlemler Dönüştürücüde işletme Düşük vurum frekanslı dönüştürücüde işletme Dönüştürücü tepe gerilimi Yatak akımlarının düşürülmesi Toprak hattına sahip ağda dönüştürücü modu İşletmeye alış İşletmeye almadan önceki kontroller Devreye alma öncesinde izolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin ölçümü Rulmanlar işletmeye almadan önce yağlanmalıdır Yatak sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri Sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri Devreye alma Kapatma İşletme Çalışma sırasında güvenlik uyarıları Bağımsız ısıtmanın kapatılması Makinenin devreye sokulması Rulmanda ardıl yağlama Acil Kapatma sonrasında yeniden devreye sokma Çalıştırma araları Makine iç kısmında buğu çözülmesi ya da kondanse su oluşması önlenmesi Rulmanda durma hasarları olmasının önlenmesi Mil toprak hattı fırçaları (opsiyon) Uzun durma sonrasında izolasyon direncinin ölçülmesi Makinenin devre dışı bırakılması Makinenin tekrar devreye sokulması Arızalar Arızalar sırasında denetimler Elektriksel arızalar...90 İşletme kılavuzu 03/2015 7

8 İçindekiler Mekanik arızalar Rulmanda arızalar Denetim ve koruma Denetim ve bakım İnceleme ve bakım için güvenlik bilgileri İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin bakım çalışmaları kapsamında ölçülmesi Arızalar sırasında denetimler Montaj veya onarımdan sonra ilk denetim Ana denetim Rulman yatakların denetimi Bağımsız ısıtmanın denetimi ve bakımı Rulmanlı yatakların çalıştırılması için müteakip yağlama aralıkları ve gres türleri Rulmanlırın contalanması (seçmeli "Yükseltilmiş koruma türü") Soğutma havası akımı temiz tutulmalıdır Boya hasarlarının düzeltilmesi Klemens kutularının bakımı Onarım Onarım çalışmalarının hazırlanması Makinelerin sızdırmaz kılınması (contalanması) Fan davlumbazı Metalden dış fan Plastikten dış fan İç fan Rulmanlı yatak Rulmanın sökülmesi V halkayı sökünüz Labirent contanın sökülmesi Rulman monte edilmesi V halka takılması V halkanın takılması (seçmeli "Yükseltilmiş koruma türü") Labirent contanın takılması Yedek parçalar Sipariş bilgileri Serbest piyasada yedek parçaların alınması Bağımsız (duran) ısıtma Stator ve rotor Havalandırma Yatak gövdeli rulman, DE tarafı Yatak gövdesiz rulman, DE tarafı DE tarafı rulmanlı yatağı - entegre yatak kapaklı yatak levhası Yatak gövdeli rulman, NDE tarafı Yatak gövdesiz rulman, NDE tarafı NDE tarafı rulmanlı yatağı - entegre yatak kapaklı yatak levhası İşletme kılavuzu 03/2015

9 İçindekiler Terminal kutusu GT Klemens kutusu 1XB Klemens kutusu 1XB Klemens kutusu 1XB Klemens kutusu 1XB Atığa ayırma Giriş Ülkeye özgü yasal düzenlemeler Makinenin parçalarına ayrılması Komponentlerin giderilmesi A Servis ve destek A.1 Siemens Industry Online Support A.2 RoHS - Belirli bazı tehlikeli maddelerin kullanımının sınırlanması B Teknik Özellikler B.1 Cıvata bağlantılarının sıkma torkları C Kalite dokümanları C.1 AB uygunluk beyanı 2006/95/EG Endeks Tablolar Tablo 3-1 Makine versiyonu...21 Tablo 3-2 Güç levhası üzerindeki veriler...22 Tablo 3-3 Rulman varyantları...23 Tablo 3-4 Eksen seviyesinden klemens kutusuna göre tertip...24 Tablo 4-1 Hava girişi için asgari ölçü...27 Tablo 4-2 Rotor tutma düzeneğinin mil cıvatası sıkma torkları...30 Tablo 5-1 Stator sargısının 40 'de izolasyon direnci...41 Tablo 5-2 Elastik kuplajlı makinenin hizalanmasında izin verilen sapmalar...52 Tablo 6-1 Terminal tanımları, örnekte 1U Tablo 6-2 Toprak hattı kesitinin belirlenmesi...60 Tablo 6-3 Bağlantı tekniği (kablo pabuçlu / kablo pabuçsuz bağlantı)...64 Tablo 6-4 Kablo giriş plakası versiyonları...64 Tablo 6-5 Soğan contalı klemens kutuları...65 Tablo 6-6 Alternatif gerilim U eff efektif değerine bağlı olarak asgari hava boşluk mesafesi...70 Tablo 6-7 Azami dönüştürücü tepe gerilimi...74 Tablo 7-1 Devreye sokmadan önce yatak sıcaklıklarının kontrolü için ayar değerleri...80 İşletme kılavuzu 03/2015 9

10 İçindekiler Tablo 7-2 Normal işletme modunda yatak sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri...80 Tablo 7-3 Devreye sokmada sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri...80 Tablo 7-4 Normal işletme modunda sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri...81 Tablo 8-1 Elektriksel arızalar...90 Tablo 8-2 Mekanik arızalar...91 Tablo 8-3 Rulmanda arızalar...92 Tablo 9-1 Montaj veya onarımdan sonra yapılacak kontroller...95 Tablo 9-2 Ana denetimde kontroller...96 Tablo 9-3 Rulman greslerinin seçimi için kriterler...97 Tablo 9-4 Dik ve yatay yapı tarzları için rulman gresleri...98 Tablo 9-5 Yatay yapı tarzına sahip motorlar için NLGI sınıf 2 türü alternatif yağlama gresleri...98 Tablo 10-1 Stator ve rotor için yedek parçalar Tablo 10-2 Havalandırma için yedek parçalar Tablo 10-3 Yatak gövdeli rulmanlar (DE tarafı) için yedek parçalar Tablo 10-4 Yatak gövdesiz rulmanlar (DE tarafı) için yedek parçalar Tablo 10-5 Rulmanlı yataklar için yedek parçalar, DE tarafı Tablo 10-6 Yatak gövdeli rulmanlar (NDE tarafı) için yedek parçalar Tablo 10-7 Yatak gövdesiz rulmanlar (NDE tarafı) için yedek parçalar Tablo 10-8 Rulmanlı yatak için yedek parçalar, NDE tarafı Tablo 10-9 Terminal kutusu GT Tablo Terminal kutusu 1XB1621 için yedek parçalar Tablo Ek yedek parçalar Tablo İki parçalı kablo kılavuzuna sahip 1XB1631 terminal kutusu için yedek parçalar Tablo Klemens kutusu 1XB1634 için yedek parçalar Tablo XB9600 terminal kutusu için yedek parçalar Tablo B-1 ± %10'luk bir toleransa sahip cıvata bağlantılarının sıkma torkları Resimler Resim 3-1 Şematik gösterim güç levhası...22 Resim 4-1 Rotorun eksenel sabitlenmesi...30 Resim 4-2 Prensipsel gösterim tekil tahrik...37 Resim 4-3 Prensipsel gösterim çift (tandem) tahrik...37 Resim 5-1 DE tarafında balanslama türü...46 Resim 5-2 Prensip görüntü: Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması...52 Resim 6-1 Terminal kutusu GT Resim 6-2 Terminal kutusu 1XB Resim 6-3 Terminal kutusu 1XB Resim 6-4 Klemens kutusu 1XB İşletme kılavuzu 03/2015

11 İçindekiler Resim 6-5 Resim 6-6 Resim 6-7 Resim 6-8 Resim 9-1 Resim 9-2 Resim 9-3 Resim 9-4 Resim 9-5 Resim 10-1 Resim 10-2 Resim 10-3 Resim 10-4 Resim 10-5 Resim 10-6 Resim 10-7 Resim 10-8 Resim 10-9 Resim Resim Resim Resim Resim Terminal kutusu 1XB Çekme yükü azaltımı ve conta elemanı...65 Kablo pabucu ve sabitleme cıvatası ile bağlantı (ilkesel görüntü)...67 Klemens bilezikleri ile bağlantı (ilkesel görüntü)...68 Havalandırma (eksenel fanlı ilkesel gösterim) Havalandırma (radyal fanlı ilkesel gösterim) Labirent conta demontajı (ilkesel gösterimi) Gres ön bölmeli rulman (ilkesel gösterim) Labirent contanın vida dişli pimlerinin dış yatak kapağındaki pozisyonu Stator ve rotor Yatak gövdeli rulman, DE tarafı Yatak gövdesiz rulman, DE tarafı DE tarafı rulmanlı yatağı - entegre yatak kapaklı yatak levhası Yatak gövdeli rulman, NDE tarafı Yatak gövdesiz rulman, NDE tarafı NDE tarafı rulmanlı yatağı - entegre yatak kapaklı yatak levhası Terminal kutusu GT Standart kablo girişli 1XB1621 terminal kutusu İki parçalı kablo girişi Standart kablo girişli 1XB1634 terminal kutusu İki parçalı kablo girişi Terminal kutusu 1XB Üç parçalı kablo girişi İşletme kılavuzu 03/

12 İçindekiler 12 İşletme kılavuzu 03/2015

13 Giriş Bu kılavuz hakkında Bu kılavuz makineyi tarif eder ve ayrıca makinenin tesliminden giderilmesine kadar yapılacak işlemler hakkında bilgi verir. Bu kılavuzu ileride söz konusu olacak kullanım için muhafaza ediniz. Makine ile çalışmaya başlamadan önce, bu işletme kılavuzunu okuyunuz ve talimatlara uyunuz. Böylelikle tehlikesiz ve arızasız bir işlevin yanı sıra, makinenin uzun süre kullanılmasını sağlamış olursunuz. Dokümanın daha iyi olması için önerileriniz varsa lütfen yetkili Servis Merkezi (Sayfa 131) ile temasa geçiniz. Tekst özellikleri İkaz bilgileri tasarımı, iç başlık kısmının arka yüzünde açıklanmıştır. Bu kılavuzdaki güvenlik bilgilerine her zaman uyunuz ve dikkat ediniz. Güvenlik sebeplerinden dolayı kesinlikle uymanız gereken ikaz bilgilerinin yanı sıra, bu kılavuzda aşağıdaki tekst özelliklerini bulabilirsiniz: 1. İşlem talimatları, numaralanmış liste şeklinde gösterilmiştir. İşlem adımlarının sıralamasına uyunuz. Sayım şeklindeki dizinler için liste noktaları kullanılmıştır. Tire işareti, ikinci kademedeki sayım şeklinde dizinleri bildirir. Not Bir bilgi veya uyarı, ürün hakkında, ürünün kullanımı hakkında veya dokümantasyonun ilgili bölümü hakkında önemli bir bilgidir. İlgili bilgi size yardımcı olur veya ek fikirler verir. İşletme kılavuzu 03/

14 Giriş 1.1 Bu kılavuz hakkında 14 İşletme kılavuzu 03/2015

15 Güvenlik bilgi ve uyarıları Sistem sorumlusu için bilgiler Bu elektrikli makine, 2006/95/EG ("Düşük gerilim direktifi") direktifindeki bilgilere göre tasarlanıp üretilmiştir ve endüstri tesislerinde kullanılmak için öngörülmüştür. Elektrikli makinenin Avrupa Birliği haricinde kullanılması halinde, ilgili ülkeye özgü yönetmeliklere dikkat ediniz. Yerel ve sektöre özgü güvenlik ve kurma yönetmeliklerine dikkat edilmelidir. Tesisten sorumlu kişi veya kuruluşlar, aşağıdaki işlemleri sağlamakla yükümlüdür: Planlama ve projelendirme çalışmaları, makine üzerinde ve makine ile yapılacak tüm çalışmalar yalnızca yetkili ve kalifiye personel tarafından gerçekleştirilmelidir. İşletme kılavuzu, tüm çalışmalarda daima kullanıma hazırdır. Teknik veriler ve izin verilen montaj, bağlantı, çevre ve işletme koşulları kesinlikle dikkate alınmalıdır. Özel kurma, hazırlama ve güvenlik yönetmeliklerinin yanı sıra, kişisel koruyucu donanımların kullanımı ile ilgili yönetmeliklere de uygulanmalıdır. Not Planlama, montaj, devreye sokma ve servis işlemleri için yetkili Servis Merkezi (Sayfa 131) tarafından sunulan destek ve hizmetlerden yararlanınız. Bu dokümanın ilgili bölümlerinde güvenlik uyarıları belirtilmiştir. Kendi güvenliğinizi ve diğer kişilerin güvenliğini sağlamak ve maddi hasarların oluşmasını önlemek için bu güvenlik uyarılarına mutlaka uyunuz. Makinede ve makine ile yapılan tüm çalışmalarda, aşağıdaki güvenlik bilgi ve uyarılarına dikkat ediniz. 2.2 Güvenlik kurallarına uyulması Kendi güvenliğinizin sağlanması ve maddi hasarların önlenmesi için tüm çalışmalar sırasında güvenlik ilişkili bilgileri ve "Gerilimsiz durumda çalışma" bölümünde yer alan EN uyarınca aşağıdaki beş güvenlik kuralını her zaman dikkate alınız. Çalışmalara başlamadan önce beş güvenlik kuralını bildirilen sıraya göre uygulayınız. Beş güvenlik kuralı 1. Kullanıma açın (onay). Yardımcı akım devrelerinin de gerilimini kesin, örn. bağımsız ısıtma. 2. Tekrar devreye sokmaya karşı önlem alın. 3. Gerilim olmamasını sağlayın. İşletme kılavuzu 03/

16 Güvenlik bilgi ve uyarıları 2.4 Elektrikli makinelerin güvenli kullanımı 4. Toprak hattını bağlayın ve kısa devre bağlantısı kurun. 5. Komşu, gerilim altında bulunan parçaların kapatılması veya bloke edilmesi. Çalışmalar tamamlandıktan sonra, alınan önlemleri uygulama sıralamasının tersi yönde tekrar gideriniz. 2.3 Kalifiye personel Makinede yapılacak tüm çalışmalar sadece kalifiye personel tarafından yapılmalıdır. Bu dokümantasyonda kast edilen kalifiye personel, aşağıdaki koşullara uyan kişilerdir: Bu kişiler, eğitimleri ve tecrübeleri sayesinde, ilgili çalışma alanlarında söz konusu olabilecek riskleri tespit etme ve muhtemel tehlikeleri önleme kabiliyetine sahiptir. Bu kişiler ilgili sorumlular tarafından, makinede yapılacak çalışmaları yapmakla görevlendirilirler. 2.4 Elektrikli makinelerin güvenli kullanımı İş yerindeki güvenlik, dikkatli olunmasına, gerekli önlemlerin alınmasına ve makineyi kuran, çalıştıran ve bakım çalışmalarını uygulayan bütün kişilerin uyumlu ve düşünceli davranmasına bağlıdır. Bildirilen güvenlik önlemlerinin dikkate alınmasının yanı sıra, makinelerin yakınında genel olarak dikkatli olunmalıdır. Güvenliğinize daima dikkat ediniz. Kaza oluşmasını önlemek için aşağıdakilere dikkat ediniz: Sistemin kullanılacağı ilgili ülkenin genel güvenlik yönetmelikleri İşleticinin ve kullanma alanının özel yönetmelikleri İşletici ile kararlaştırılmış özel sözleşmeler Makine ile birlikte teslim edilmiş olan özel güvenlik bilgi ve uyarıları Makinedeki ve ambalajındaki güvenlik sembolleri ve bilgiler İKAZ Gerilim altındaki parçalar Elektrikli makineler, gerilim altında olan parçalara sahiptir. Kapakların çıkarılması, makinelerin esaslara uygun şekilde kullanılmaması, yanlış çalıştırılması veya yetersiz bakım yapılması, ölüm, ağır yaralanma veya maddi hasarlara sebep olabilir. Makinedeki çalışmalarda daima "Beş güvenlik kuralı (Sayfa 15)" dikkate alınmalıdır. Kapakları sadece bu işletme kılavuzundaki talimatlara göre sökünüz. Makineyi esaslara uygun, gerektiği şekilde kullanınız. Makinenin bakımını muntazam aralıklar ile ve uzmanca yapınız. 16 İşletme kılavuzu 03/2015

17 Güvenlik bilgi ve uyarıları 2.4 Elektrikli makinelerin güvenli kullanımı İKAZ Dönen parçalar Elektrikli makineler, tehlikeli dönen parçalar içermektedir. Kapakların çıkarılması, makinelerin esaslara uygun şekilde kullanılmaması, yanlış çalıştırılması veya yetersiz bakım yapılması, ölüm, ağır yaralanma veya maddi hasarlara sebep olabilir. Kapakları sadece bu işletme kılavuzundaki talimatlara göre sökünüz. Makineyi esaslara uygun, gerektiği şekilde kullanınız. Makinenin bakımını düzenli yapınız. Serbest mil uçlarını emniyetli kılınız. İKAZ Sıcak yüzeyler Elektrikli makineler sıcak yüzeylere sahiptir. Bu yüzeylere dokunmayınız. Aksi halde ciddi yanmalar söz konusu olabilir. Makinede yapılacak çalışmaları uygulamaya başlamadan önce, makinenin soğumasını bekleyiniz. Kapakları sadece bu işletme kılavuzundaki talimatlara göre sökünüz. Makineyi esaslara uygun, gerektiği şekilde işletiniz. DİKKAT Sağlık açısından tehlikeli maddeler Makinenin kurulması, işletilmesi ve korunması için gerekli olan kimyasal maddeler, sağlık açısından zararlı olabilir. Bunun sonucunda zehirlenme, ciltte hasarlar, solunum organlarında aşınıp yanmalar ve sağlık açısından başka hasarlar söz konusu olabilir. Bu işletme kılavuzundaki bilgi ve uyarılara ve üreticinin verdiği ürün bilgilerine dikkat ediniz. İlgili güvenlik yönetmeliklerine uyunuz ve öngörülmüş vücut koruma malzemelerini kullanınız. DİKKAT Kolay alevlenen ve yanıcı maddeler Makinenin kurulması, işletilmesi ve korunması için gerekli olan kimyasal maddeler, kolay alevlenebilir veya yanıcı olabilir. Bunun sonucunda yanmalar, başka sağlık açısından zararlı durumlar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Bu işletme kılavuzundaki bilgi ve uyarılara ve üreticinin verdiği ürün bilgilerine dikkat ediniz. İlgili güvenlik yönetmeliklerine uyunuz ve öngörülmüş vücut koruma malzemelerini kullanınız. İşletme kılavuzu 03/

18 Güvenlik bilgi ve uyarıları 2.5 Elektrostatik tehlike altındaki yapı grupları İKAZ Gürültü emisyonları Makine çalışırken, çalışma yerleri için izin verilmeyen seviyede gürültü emisyonu oluşabilir. Bunun sonucunda işitmede hasarlar oluşabilir. Örn. kapaklar, ses izolasyonları veya işitme koruma önlemeleri gibi gürültü azaltan önlemler alarak, makinenin sisteminiz dahilinde güvenli işletilmesini sağlayınız. 2.5 Elektrostatik tehlike altındaki yapı grupları EGB koruyucu önlemler DİKKAT Elektrostatik deşarj Elektronik yapı grupları elektrostatik tehlike altındaki yapı elemanlarını içerir. Bu üniteler öngörüldüğü şekilde kullanılmazsa, çabuk tahrip olabilir. Hasar oluşmasını önlemek için, aşağıdaki talimatlara dikkat ediniz. Elektronik ünite gruplarına ancak, bu ünite gruplarında kesinlikle gerekli olan çalışmalar yapmanız gerekiyorsa dokununuz. Eğer elektronik ünite gruplarına dokunulması kaçınılmazsa, ilgili kişinin vücudu dokunma işleminden hemen önce deşarj edilmeli ve toprak hattına temasının olması sağlanmalıdır. Örn. plastik folyo, plastik parçalar, izolasyon sağlayan tezgah üstlükleri veya sentetik iplikten yapılmış giysiler gibi, elektrik açısından izolasyon sağlayan malzemeler ile elektronik ünite gruplarının temasını önleyiniz. Ünite gruplarını sadece iletken altlıklar üzerine koyunuz. Elektronik ünite gruplarını ve parçaları sadece örn. metal kaplı plastik veya tamamen metal kaplar içinde, iletken köpük maddeleri içinde veya evde kullanılan alüminyum folyo içinde ambalajlayınız, depolayınız ve sevk ediniz. 18 İşletme kılavuzu 03/2015

19 Güvenlik bilgi ve uyarıları 2.8 Yoğun şekilde oynayan tork durumunda besleme şebekesinin etkilenmesi Elektrostatik açıdan tehlikeye maruz kalan üniteler için geçerli olan gerekli EGB koruyucu önlemler, aşağıdaki çizimlerde tekrar detaylı gösterilmiştir: (1) Oturma yeri (2) Ayakta durma yeri (3) Ayakta durma / Oturma yeri a = İletken zemin b = EGB masa (tezgah) c = EGB ayakkabılar d = EGB kaput (manto) e = EGB kol bandı f = Dolapların toprak hattı bağlantısı 2.6 Elektromanyetik bağdaşlık (uyumluluk) Bu makine IEC / EN standartlarına göre tasarlanmıştır ve amaca uygun kullanımı halinde, elektromanyetik uygunluk hakkındaki 2004/108/EG Avrupa direktifinin taleplerini yerine getirir. 2.7 Arızalanamaya karşı dayanıklılık IEC/EN kapsamındaki parazit dayanıklılığı gereklilikleri makine tarafından prensip olarak karşılanmaktadır. Üzerine sensör (örn. soğuk iletken) takılı olan makinelerde, üreticinin kendisi uygun sensör sinyal hatlarını ve değerlendirme cihazlarını seçerek sisteminde tamamında bir gürültü bağışıklılığı sağlamalıdır. 2.8 Yoğun şekilde oynayan tork durumunda besleme şebekesinin etkilenmesi Örn. bir pistonlu kompresörün tahrikinde söz konusu olan, yoğun şekilde oynayan bir torktan dolayı, zoraki oluşturulan, sinüs şeklinde olmayan bir motor elektrik akımı söz konusu olur. Oluşan üst titreşimler, bağlantı hatları üzerinden besleme şebekesini izin verilmeyen tarzda etkileyebilir. İşletme kılavuzu 03/

20 Güvenlik bilgi ve uyarıları 2.10 Elektrikli enerji tekniği sistemlerinin işletilmesindeki elektromanyetik alanlar 2.9 Dönüştürücüde işletim sırasında parazit gerilimleri İKAZ Dönüştürücüde işletim sırasında parazit gerilimleri Dönüştürücüde işletim sırasında, dönüştürücüye (üretici, tip, alınan parazit önlemleri) bağlı olarak, farklı güçte parazit yayılmaları ortaya çıkmaktadır. Örneğin soğuk iletkenler gibi entegre sensörlere sahip makinelerde, dönüştürücü nedeniyle sensör hattı üzerinde buna bağlı parazit gerilimleri oluşabilir. Doğrudan veya dolaylı olarak ölüme, ağır bedensel yaralanmalarla veya maddi hasarlarla sonuçlanabilecek arızalar meydana gelebilir. IEC/EN uyarınca makineden ve dönüştürücüden oluşan tahrik sisteminde sınır değerlerin aşılmasını önlemek için dönüştürücü üreticisinin EMV uyarılarını dikkate alın. İlgili EMV önlemlerini alınız Elektrikli enerji tekniği sistemlerinin işletilmesindeki elektromanyetik alanlar İKAZ Elektrik enerjisi teknolojisine sahip sistemler nedeniyle elektrikli cihazlarda parazitlenme Elektrik enerjisi teknolojisine sahip sistemler çalışırken elektromanyetik alanlar oluşturur. Makinelerin hemen yakınında bulunmaları durumunda kalp pili gibi tıbbi implantlar taşıyan kişiler için hayati tehlike söz konusu olabilir. Manyetik veya elektronik veri kayıt ortamlarında veri kayıpları söz konusu olabilir. Bu nedenle kalp pili taşıyan kişilerin makinenin yakınında bulunması yasaktır. Sistem üzerinde çalışmakla görevli kişileri, örn. işaretler, bariyerler, güvenlik dokümanları ve ikaz bilgileri sayesinde koruyunuz. Milli (yerel) korunma ve güvenlik yönetmeliklerine dikkat ediniz. Yanınızda manyetik veya elektronik veri ortamları taşımayınız. 20 İşletme kılavuzu 03/2015

21 Tanımlama 3 Uygulama alanı Bu elektrikli makine, tahrik tekniğinde ve enerji dönüşümünde geniş uygulama alanları için tasarlanmıştır. Bu sistem, büyük dayanıklılık, uzun ömür ve güvenilirlik özelliklerinin yanı sıra, söz konusu işleve optimum uyarlama ile ilgili güçlü esnekliği ile de kendisini göstermektedir. Teslim edilen makine modelinin detayları ve izin verilen işletme koşulları hakkında gerekli bilgileri, bu dokümantasyonda bulabilirsiniz. Makine, sipariş veren kişi veya kuruluşun taleplerine göre yapılmıştır ve sadece ilgili sözleşmede belirlenmiş uygulama için kullanılmalıdır. İzin verilen işletme koşullarını güç levhası üzerinde bulabilirsiniz. Teknik veriler katalog içinde açıklanmıştır. İKAZ Patlama tehlikesi Bu makine, patlama tehlikesi söz konusu olan alanlarda kullanılmak için tasarlanmamıştır. Bu tür alanlarda kullanılırsa, bir patlama meydana gelebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Makineyi patlama tehlikesi söz konusu olan alanlarda kullanmayınız. Makine versiyonu Makinenin tasarımında ve kontrolünde uygulanmış yönetmelikler ve normlar için güç levhasına bakınız. Makine versiyonu genel anlamda aşağıdaki normlara uygundur. Referans alınan uyumlu hale getirilmiş normların son durumlarını AB uygunluk beyanları içinde bulabilirsiniz. Tablo 3-1 Makine versiyonu Karakteristik Norm Ölçüm ve işletme davranışı IEC / EN Koruma türü IEC / EN Soğutma IEC / EN Yapı tarzı IEC / EN Bağlantı tanımları ve dönme yönü IEC / EN Gürültü emisyonu IEC / EN Harekete geçiş tutumu, dönen elektrikli makineler IEC / EN * Titreşim (salınım) ebadı kademeleri IEC / EN Titreşim sınır değerleri DIN ISO * Sadece şebeke modu için makineler İşletme kılavuzu 03/

22 Tanımlama Ayrıca bakınız Kalite dokümanları (Sayfa 135) Güç levhası Güç levhası, tanım verilerini ve en önemli teknik verileri içermektedir. Güç levhası üzerindeki veriler ve sözleşmede belirlenmiş koşullar, amaca uygun kullanımın sınırlarını belirler. Resim 3-1 Şematik gösterim güç levhası Tablo 3-2 Güç levhası üzerindeki veriler Poz Tanımlama Poz Tanımlama (1) Motor türü (12) Ölçüm devir sayısı [ 1 / dak ] (2) Motor tipi (13) Harekete geçiş akım oranı (3) Seri numarası (14) (boş) (4) Yapı şekli (15) Sertifika numarası (5) Isı sınıfı (16) Koruma türü (6) Ölçüm gerilimi [V] ve devre (17) Rotor sınıfı (7) Ölçüm frekans [Hz] (18) Motor ağırlığı [kg] (8) (içerik modele bağlıdır) (19) İlave bilgiler (seçmeli) (9) Ölçüm akımı [A] (20) Azami devir sayısı [ 1 / dak ] (10) Ölçüm gücü [kw] (21) Üretim ülkesi / Yer (11) Güç faktörü [cos φ] Rotor Kafes sarımlı rotor paketi, mil üzerine preslenmiştir. Milin normal olarak DE tarafında bir silindirik mil ucu vardır. Versiyona bağlı olarak, NDE tarafında ikinci bir mil ucu mevcut olabilir. 22 İşletme kılavuzu 03/2015

23 Tanımlama Soğutma Soğutma sistemi kapalı, dahili soğutma devresi olarak tasarlanmıştır. Makinenin ısı kaybı yüzey üzerinden çevredeki havaya aktarılır. Bir mil fanı dahili birincil sirkülasyon devresindeki soğutma havasını hareket ettirir. Harici ikincil sirkülasyon devresindeki soğutma havasının hareketi bir mil fanı tarafından sağlanır. Fan İç fanlar dönüş yönünden bağımsızdır. Dış fanlar: Dört ve daha fazla kutuplu makineler ve 1L : Dış fanlar dönüş yönünden bağımsızdır. İki kutuplu makineler, 1L hariç: Dış fanlar dönüş yönüne bağlıdır. Makineler, ek bir "Dönme yönü oku" levhası ile yetek levhasında ve güç levhasında işaretlenmiştir. Opsiyon olarak 1L bir dönüş yönüne bağlı dış fan ile de donatılmış olabilir. Rulman yataklama Makineler versiyonlarına göre ve siparişte belirlenmiş işletme koşullarına göre, farklı rulman varyantları ile donatılmıştır. İlgili tipler, makinenin yağlama levhası (etiketi) üzerinde belirtilmiştir. Dönüştürücü (konvertisör) modunda, normal olarak NDE tarafına izole edilmiş bir yatak takılır. Müteakip rulman varyantları mevcuttur: Tablo 3-3 Rulman varyantları Versiyon Rulmanlı yatak Yapı şekli yatay, kuplajlı tahrik DE tarafı: Sabit yatak olarak, oluklu bilyalı yatak Yapı şekli yatay, daha yüksek enine kuvvet için; örn. kayışlı tahrik Yapı şekli dikey, eksen seviyesi 315, kuplajlı tahrik Yapı şekli dikey, eksen seviyesi NDE tarafı: Eksenel basınç yaylı serbest yatak olarak, oluklu bilyeli yatak DE tarafı: Serbest (gezer) yatak olarak, silindir makaralı yatak NDE tarafı: Sabit yatak olarak, oluklu bilyalı yatak DE tarafı: Sabit yatak olarak, oluklu bilyalı yatak NDE tarafı: Eksenel basınç yaylı serbest yatak olarak, oluklu bilyeli yatak DE tarafı: Sabit yatak olarak, eğik bilyeli yatak / oluklu bilyeli yatak çifti NDE tarafı: Eksenel basınç yaylı serbest yatak olarak, oluklu bilyeli yatak "Yükseltilmiş koruma türü" için rulman versiyonu (opsiyon) Asıl yatak elemanının önünde yataklanmış gres ön odası düzenlemesi sayesinde, yatak elemanlarının toz ve su girmesine karşı güçlendirilmiş bir sızdırmazlığına ulaşılır. Amaca uygun olarak her iki durumda da aynı gres kullanılmasına rağmen, gres farklı işlevlerine uygun olarak "yağlama gresi" ve "sızdırmazlık gresi" olarak tanımlanır. İşletme kılavuzu 03/

24 Tanımlama Yapı Dış yatak kapağı, yatak gövdesi ile birlikte eski yağlama gresi için toplama bölmesini ve labirent contası (opsiyon) ile sızdırmazlık gresi için gres ön odasını oluşturur. Dış yatak kapağına, sızdırmazlık gresinin preslenmesi için gres kanallı ikinci bir yağlama nipeli yerleştirilmiştir. Ön odaya preslenmiş sızdırmazlık gresinin toplama bölmesine girmesini engellemek için, gres ön odasının yağlama gresi toplama bölmesine karşı sızdırmazlığı bir V halkası ya da V keçe halkası kombinasyonu ile sağlanmıştır. Gres ön odasındaki mevcut sızdırmazlık gresi, işletim sırasında yavaşça labirentten dışarı çıkar ve labirentin sızdırmazlığını sağlar veya muhtemelen içeri girmiş ve dış bölgede bağlanmış tozu temizler. Terminal kutusu Terminal kutusu makinenin soluna veya sağına tertip edilmiş olabilir. Sonradan donanımı makinenin diğer tarafına almak mümkün değildir. Eğer sonradan bir büyük klemens kutusuna geçmek isterseniz, lütfen üretici ile irtibata geçiniz. Kablo bağlantısı için, eksen seviyesine göre şu klemens kutuları kullanılabilir: Tablo 3-4 Eksen seviyesinden klemens kutusuna göre tertip Eksen seviyesi Klemens kutusu 315 GT XB XB XB XB Patlamaya karşı korunmuş versiyonlar için değil Not Klemens kutusunun çevrilmesi Versiyona göre klemens kutusunu çevirmek mümkündür. Klemens kutusu bağlantı istikametine uygun olarak 90 döndürülebilir. Gerektiğinde Servis Merkezi (Sayfa 131)'nize başvurunuz. Ek tertibatlar Siparişe uygun olarak, örn. yatak denetimi veya sarım denetimi için örn. sıcaklık sensörleri gibi farklı ek tertibatlar entegre edilmiş veya monte edilmiş olabilir. Bağımsız ısıtma (opsiyon) Makine bağımsız bir ısıtma ile donatılmıştır. Bağlantı verilerini, makine üzerindeki bir ek levha üzerinde bulabilirsiniz. 24 İşletme kılavuzu 03/2015

25 Uygulama ön hazırlığı 4 Basit ve doğru kurulum, güvenli işletme ve makinenin bakımı ve onarımı için erişilebilirliği, makinenin kullanılmasının iyi planlanması ve hazırlanması için önemli koşullardır. Bu bölümde, bu makine için sisteminizin projelendirilmesinde nelere dikkat etmeniz gerektiği ve makinenin teslim edilmesinden önce neleri hazırlamanız gerektiği hakkında bilgi alacaksınız. 4.1 Sistem projelendirilmesindeki güvenlik açısından önemli unsurlar Makinede bakiye tehlikeler söz konusudur. Bu tehlikeler, "Güvenlik bilgi ve uyarıları" (Sayfa 15) bölümünde veya konulara göre tertip edilmiş bölümlerde tarif edilmiştir. Örn. kapaklar, blokajlar, işaretlemeler vs. gibi uygun güvenlik önlemleri sayesinde, makinenin sisteminiz dahilinde güvenli işletilmesini sağlayınız. 4.2 İşletim türüne uyulması Makinenin işletim türüne uyunuz. Uygun bir kontrol ünitesi sayesinde, aşırı devir sayıları olmasını ve böylelikle de makinede hasarlar olmasını önleyiniz. 4.3 Termik motor koruması Makineyi işletme esnasında aşırı yüklenmeye karşı korumak için, motor ısı derecesini doğrudan denetleme amacıyla makine soğut iletkenler ile donatılmıştır. Denetleme için uygun bir devre öngörünüz. Ayrıca bakınız Sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri (Sayfa 80) Yatak sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri (Sayfa 80) 4.4 Bağımsız ısıtma için kilitleme devresi (opsiyon) Bağımsız (duran) ısıtma çalışan makinede işletilirse, makinede yüksek sıcaklık dereceleri söz konusu olabilir. Makine devreye sokulduğunda bağımsız ısıtmayı kapatan bir kilitleme devresi öngörünüz. Bağımsız (duran) ısıtmayı sadece motor kapalıyken işletiniz. İşletme kılavuzu 03/

26 Uygulama ön hazırlığı 4.7 Şebeke değiştirmede aşama senkronizasyonu Ayrıca bakınız Bağımsız ısıtmanın kapatılması (Sayfa 84) 4.5 Gürültü emisyonları İKAZ Gürültü emisyonları Makine çalışırken, çalışma yerleri için izin verilmeyen seviyede gürültü emisyonu oluşabilir. Bunun sonucunda işitmede hasarlar oluşabilir. Örn. kapaklar, ses izolasyonları veya işitme koruma önlemeleri gibi gürültü azaltan önlemler alarak, makinenin sisteminiz dahilinde güvenli işletilmesini sağlayınız. 4.6 Devir sayısı sınır değerleri İKAZ Çok yüksek devir sayıları Çok yüksek devir sayıları makinenin tahrip olmasına neden olabilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Kumanda aracılığıyla izin verilen devir sayısının üzerinde işletimi önleyin. Güç levhası üzerindeki devir sayısı bilgilerine dikkat edin. 4.7 Şebeke değiştirmede aşama senkronizasyonu DİKKAT Şebeke değişimi Faz konumlu başka bir elektrik şebekesine geçilmesi, makinede arızalara neden olabilir. Değiştirme sırasında aşamalar senkron olmalıdır. Aşama senkronizasyonu için uygun araçları kullanın. 26 İşletme kılavuzu 03/2015

27 Uygulama ön hazırlığı 4.10 Sistemin kendi frekansları 4.8 Yer gereksinimi Makinenin kullanıldığı yerde hava girişi için asgari ölçüye uyunuz: Tablo 4-1 Hava girişi için asgari ölçü Eksen seviyesi mm 140 mm 150 mm 160 mm 4.9 Şebekede gerilim ve frekans dalgalanmaları Güç levhası üzerinde başka bir bilgi yoksa, IEC / EN içindeki Alan A uyarınca izin verilen gerilim oynaması % ±5 ve izin verilen frekans oynaması % ±2 olarak belirlenmiştir. Bunun dışındaki izin verilen oynamalar güç levhası üzerinde belirtilmiştir, örneğin IEC / EN uyarınca Alan B içindeki gerilim oynaması % ±10. Genel olarak şu kural geçerlidir: Pratik uygulama için geçerli işletme koşullarında, bir makine bazen A bölümünün sınırları dışında işletilmek zorundadır. Bu tür istisnalar, mevcut değerler ve bu değerlerin süresi ve ortaya çıkma sıklığı hususunda sınırlandırılmalıdır. Mümkünse uygun bir süre içinde düzeltici önlemler alınız, örn. gücün düşürülmesi gibi. Bu sayede, makinenin termik yaşlanmadan dolayı ömrünün kısalması önlenmiş olur. DİKKAT Sarımın aşırı ısınması İzin verilen gerilim ve frekans toleranslarının aşılması, sarımın kabul edilemeyecek oranda yüksek ısınmasına ve böylelikle uzun vadede makinede hasarlar oluşmasına neden olabilir Sistemin kendi frekansları DİKKAT Sistem rezonansları nedeniyle makine hasarları Temel ve makine setinden oluşan sistem, izin verilen titreşim ve sallanma değerlerinin aşıldığı herhangi bir sistem rezonansı oluşmayacak şekilde projelendirilmelidir. Çok yüksek titreşimlerden dolayı makine seti zarar görebilir. DIN ISO kapsamındaki titreşim sınır değerleri aşılmamalıdır. İşletme kılavuzu 03/

28 Uygulama ön hazırlığı 4.12 Transport (taşıma) ve depolama 4.11 Elektrik bağlantısındaki arızalardan kaynaklanan mil ünitesinin torsiyon yüklenmeleri İşletme esnasında elektrik bağlantısındaki arızalarda yüksek hava boşluk torkları meydana çıkabilir ve bu torklar mil ünitesinde ilave mekanik torsiyon yüklenmelerine neden olabilir. Not Tüm mil ünitesinin sorumluluğu sistem planlayıcısına aittir. İKAZ Makinenin tahrip olması Yanlış projelendirme sonucunda mil ünitesinde oluşan mekanik torsiyon yüklenmeleri makinenin tahrip olmasına neden olabilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Sistem planlamasında projelendirme verilerini dikkate alınız. Not Daha fazla bilgi için kataloğa bakınız Transport (taşıma) ve depolama Makinedeki tüm çalışmalar sırasında, elektrikli sistemlerin güvenli şekilde çalıştırılmasına yönelik genel güvenlik uyarılarını (Sayfa 15) ve EN gerekliliklerini dikkate alınız Teslimatın kontrol edilmesi Teslimat özel duruma göre tamamlanmıştır. Sevkiyatı teslim aldıktan hemen sonra, teslimat kapsamı ile malzeme refakatindeki evrakların birbirine uyup uymadığını kontrol ediniz. Eksikler ve hasarlar için sonradan yapılan şikayetlerde hiçbir sorumluluk kabul edilmez. Görünen transport hasarlarını derhal teslimatçıya bildirip şikayetçi olunuz. Görünen hasarları / eksik teslimatları derhal sizinle ilgilenen elemana bildiriniz ve şikayetçi olunuz. İşletme kılavuzu, teslimat kapsamının bir parçası olup, rahat ulaşılır biçimde saklanmalıdır. 28 İşletme kılavuzu 03/2015

29 Uygulama ön hazırlığı 4.12 Transport (taşıma) ve depolama Güvenli kaldırma ve taşıma için ön koşullar Makineyi güvenli şekilde kaldırmak ve taşımak için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekir: Personel, vinçlerin kullanımı ve forkliftlerin sürülmesi için gereken yetki ve ehliyete sahip olmalıdır. Makinenin yukarı kaldırılması için, izin verilmiş, hasarsız ve yeterli ebatlara sahip halat veya germe tertibatları kullanınız. Kaldırma düzeneklerini kullanımdan önce kontrol edin. Makinenin ağırlığını makinenin güç levhasında bulabilirsiniz. Makineyi yukarı kaldırırken, kaldırma levhası üzerindeki bilgilere uyunuz. Bildirilen germe açısına uyunuz. Muhtemelen kaldırma levhası üzerinden bildirilmiş olan, kaldırma işlemi için geçerli azami ivmeleme ve hız değerlerini aşmayınız. Makineyi ani hareket olmayacak şekilde kaldırınız. İvmeleme a 3,942 m/s 2 Hız v 20 m/dak Kaldırma için yalnızca stator gövdesine yerleştirilmiş yük kaldırma tertibatlarını kullanın. İKAZ Farklı yapı biçimlerinde nakliye sırasında makine devrilebilir, kayabilir veya aşağıya düşebilir Makine, yapı formuna uygun bir konumda taşınmaz veya kaldırılmazsa devrilebilir, kaldırma yönünde kayabilir veya düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Kaldırma için yalnızca stator gövdesine yerleştirilmiş yük kaldırma tertibatlarını kullanın. Yük kaldırma tertibatlarını makinenin konumuna uygun olarak kullanın. Uygun halat kılavuz veya ayırma düzeneklerini kullanınız. Makinenin ağırlığını makinenin güç levhasında bulabilirsiniz. İKAZ Ağırlık noktası ortalanmazsa nakliye sırasında makine devrilebilir, kayabilir veya aşağıya düşebilir Bir yükün ağırlık merkezi, iki dayanak noktası arasında orta konumda bulunmuyorsan, makine taşınırken veya kaldırılırken devrilebilir, kaldırma yönüne doğru kayabilir ve düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar veya maddi hasarlar meydana gelebilir. Tüm taşıma işlemleri sırasında, makine üzerinde bulunan kullanım bilgi ve işaretlerini dikkate alınız. Tespit halatlarının veya kaldırma bantlarının farklı yüklenmelerine yanı sıra kaldırma düzeneğinin taşıma kapasitesine dikkat edin. Makineyi sadece ağırlık merkezi konumuna uygun şekilde taşıyın veya kaldırın. Eğer ağırlık merkezi iki tespit noktasının arasında ortada bulunmuyorsa, bu durumda kaldırma kancasını kaldırmak üzere ağırlık merkezinin üzerine ayarlayın. İşletme kılavuzu 03/

30 Uygulama ön hazırlığı 4.12 Transport (taşıma) ve depolama Rotorun emniyete alınması Versiyona bağlı olarak, makine bir rotor tutma düzeneği ile donatılmış olabilir. DİKKAT Taşıma hasarları Rotor tutma düzeneği kullanılmazsa makine taşınırken sarsıntılar nedeniyle hasar görebilir. Bunun sonucunda maddi hasarlar oluşabilir. Eğer makine bir rotor tutma düzeneği ile donatılmışsa, makineyi daima bu rotor tutma düzeneği ile birlikte taşıyınız. Rotor tutma düzeneği taşıma sırasında sıkıca takılmış olmalıdır. Rotor tutma düzeneğini ancak çıkış elemanının geçirilmesinden sonra çıkartın. Makine, güç çıkışı elemanları takıldıktan sonra taşınacaksa, rotorun eksenel sabitlenmesi için uygun ilave önlemler alınmalıdır. Bunun için takip den resme bakınız. Dikey yapı tipindeki makinelerde rotor tutma düzeneğini yalnızca dikey konumda sökün. Yatay konumda taşıma sırasında makine yatırılmadan önce rotor sabitlenmelidir. Dikey makineler üretici fabrika tarafından yatay teslim edilmektedir. 1 Kovan 2 Cıvata ve pul Resim 4-1 Rotorun eksenel sabitlenmesi Tablo 4-2 Rotor tutma düzeneğinin mil cıvatası sıkma torkları Mil sonunda vida dişi Sıkma torku Ön gerilme kuvveti M20 80 Nm 20 kn M Nm 30 kn M Nm 40 kn Not Rotor tutma düzeneğinin muhafaza edilmesi Rotor tutma düzeneğini muhafaza ediniz. Muhtemel bir demontaj ve yeniden taşıma durumunda tekrar monte edilmelidir. 30 İşletme kılavuzu 03/2015

31 Uygulama ön hazırlığı 4.12 Transport (taşıma) ve depolama Makine takımının (setinin) taşınması İKAZ Makinenin düşmesi Makinenin kaldırma kopçaları sadece makinenin ağırlığı için tasarlanmıştır. Bir makine seti tek bir makine üzerinde kaldırılıp taşınırsa kaldırma halkaları kırılabilir. Makine ya da makine seti aşağı düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Makine setlerini münferit makinelere asarak kaldırmayınız. Makine setlerinin taşınması için sadece bu işlem için öngörülmüş, örn. temel paletlerin delikleri veya kaldırma kopçaları gibi tertibatlar kullanın. Bu esnada kaldırma donanımının taşıma kapasitesine dikkat ediniz. Not Makinenin yükseltilmiş ve güvenli bir pozisyona konumlandırılması Makinenin alt tarafına tehlikesiz ve basit ulaşmak için makineyi yükseltilmiş ve güvenli bir pozisyona konumlandırınız. TEHLİKE Sallanan yükler altında durmayınız Eğer kaldırma veya yük takma tertibatları işlevini yapamazsa, makine aşağı düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Yukarı kaldırılmış makinenin altında veya çevresinde durmayın Depolama Eğer bir makine teslimattan hemen sonra devreye sokulmazsa, muntazam şekilde depolayınız. DİKKAT Yataklardaki bekleme (durma) hasarları Kurallara uygun olmayan depolamada, yataklarda bekleme (durma) hasarları tehlikesi söz konusudur. Bunun sonucunda örn. beklemeye bağlı çizikler ve korozyon gibi maddi hasarlar oluşabilir. Depolama ile ilgili aşağıdaki bilgi ve uyarılara dikkat ediniz. İşletme kılavuzu 03/

32 Uygulama ön hazırlığı 4.12 Transport (taşıma) ve depolama Ön koşullar ve hazırlamalar Malzemeleri sadece hasarsız ambalajlar içinde depolayınız. Hasarlı ambalajlar içindeki malzemeleri çıkarınız ve malzeme türüne göre muntazam depolayınız. Eğer kurallara uygun depolama açısından gerekliyse, depolamadan önce ambalajdaki hasarları onarınız. Depolama için genel koşullar Makineyi mümkünse bir depolama yerinde depolayınız. Depolama yeri genel olarak aşağıdaki koşullara uygun olmalıdır: Yeteri kadar büyüklüğe sahip, yatay konumda, su baskınlarına karşı emniyetli, sarsıntısız (v eff 0,2 mm/sn.) ve kuru bir depo yeri seçiniz. Depolama yeri iyi havalandırılıyor olmalıdır ve ayrıca toza ve donma olasılığına karşı korunmuş olmalıdır. Aşırı hava koşullarına karşı önlem alınız. 10 C (50 F) ila 50 C (120 F) arasında sabit ısı dereceleri mevcut olmasını sağlayınız. İlgili yerin ısı derecesi, dışarıdaki ısı derecesinden yakl. 10 K daha yüksek olmalıdır. Isı derecesi 20 C altına düşmemelidir. Bağıl hava nemi % 60'tan daha az olmalıdır. Depolama yerinin zemini yeterince sağlam olmalıdır. Azami izin verilen tavan yükü ya da depolama özel yükü aşılmamalıdır. Çevredeki hava agresif gazlar içermemelidir. Makineyi darbelere ve neme karşı koruyunuz. Makineleri, cihazları ve sandıkları, yerden nem almalarını önlemek amacıyla paletlerin, kirişlerin veya temellerin üzerine yerleştiriniz. Depo malının altındaki hava sirkülasyonunun engellenmemesini sağlayınız. Kaplamalar ve makine arasına mesafe tahtaları yerleştiriniz. Kaplamalar ve brandalar çepeçevre yerde bulunmamalıdır. Açıkta depolama Açık alanda depolama durumunda, ek olarak aşağıdaki koşullara uyulmalıdır: Zemin yeterince sağlam olmalıdır. Makinenin toprağa gömülmesini engelleyiniz. Hava şartlarına karşı koruma için kaplamalar ve brandalar, depo malının yüzeylerine temas etmemelidir. Aksi halde depolanan ürün altındaki hava sirkülasyonu engellenir. 32 İşletme kılavuzu 03/2015

33 Uygulama ön hazırlığı 4.12 Transport (taşıma) ve depolama Neme karşı koruma Kuru depolama yeri mevcut değilse makineyi aşağıdaki şekilde neme karşı korumaya alınız: Makineyi nem alan bir malzemeye sarınız. Makineyi folyoya sayınız: Folyo içine bir nem gösterici cihaz yerleştiriniz. Folyoya kurutma maddesi uygulayınız. Makineyi hava geçirmeyecek şekilde ambalajlayınız. Makineyi muntazam aralıklar ile kontrol ediniz. DİKKAT Rulmanlı yatak hasarları Kurallara uygun olmayan depolamada, yataklarda bekleme (durma) hasarları tehlikesi söz konusudur. Sonuç olarak, titreşimler nedeniyle yatak hasarları gibi maddi hasarlar oluşabilir. Bir rotor tutma düzeneği ile teslim edilen makinelerde, rotoru Taşıma (Sayfa 30) bölümündeki bilgilere uygun olarak emniyete alın. Makineyi güçlü radyal sarsıntılara karşı koruyunuz, çünkü bunlar rotor tutma düzeneği tarafından da tamamıyla karşılanamaz. DİKKAT Yatak hasarları Kavrama veya kayış kasnağı gibi montaj parçaları müşteri tarafından önceden monte edilmişse, taşıma (nakliye) sırasında yatakta hasar oluşabilir. Bu durumda, müşteri tarafından dahili bir rotor tutma düzeneği kullanılmasını sağlayın. Uzun süreli depolama Makineyi altı aydan uzun bir süre depolayacaksanız, her altı ayda bir makinenin sorunsuz ve usulüne uygun durumda olduğunu kontrol ediniz. Makineyi "Depolama (Sayfa 31)" bölümündeki bilgi ve talimatlara göre, mümkün olduğunca ambalajıyla depolayınız. Makineyi hasar bakımından kontrol ediniz. Gerekli bakım çalışmalarını uygulayınız. Uygun depolama koşulları sayesinde, makinede yoğuşma suyu oluşmamasını sağlayınız. Makine folyo ile paketlenmemişse, makineyi örneğin bir bağımsız ısıtma sistemi ile sürekli olarak hafifçe ısıtınız ve depolama alanında hava sirkülasyonu sağlayınız. Üç aydan uzun bir süre depolama Depodaki makineyi iki sene sonra tekrar yağlayınız. 1. Makineyi ambalajından çıkarınız. 2. Eğer mevcutsa rotor tutma düzeneğini çıkarınız. İşletme kılavuzu 03/

34 Uygulama ön hazırlığı 4.13 Dönüştürücüde işletme 3. İki yıldan uzun süre depolandığı takdirde rotoru yağlama levhası üzerinde gösterilenin iki katı gresle yağlayınız. Böylece gres eşit olarak dağılır ve tüm yüzeyleri kaplar. Korozyon hasarları da bu şekilde engellenmiş olur. DİKKAT Rulmanlı yatak hasarları Rulmanlı yatakların aynı veya neredeyse aynı bekleme pozisyonları, rulmanlı yataklarda hasarlara neden olabilir. Üç ayda bir rotoru beş tam tur elle çeviriniz. Rotor döndükten sonra rulmanlı yatağın bekleme pozisyonunda öncekine göre bir değişiklik olmadığından emin olunuz. Bunun için referans noktası olarak (mevcutsa) poyra yayı kullanınız. 4. Korozyon korumasını yenileyiniz. 5. Mevcutsa rotor tutma düzeneğini yeniden takınız. 6. Makineyi yeniden paketleyiniz Makinenin korozyona karşı korunması Eğer makine kuru koşullarda depolanırsa, aşağıdaki korozyona karşı koruyucu önlemleri alınız. Azami altı aya kadar depolama: Serbest mil ucu, flanş veya makine ayakları gibi ulaşılabilen tüm çıplak parçaları bir koruyucu kılıf veya kaplama ile koruyunuz. Altı aydan uzun bir süre depolama: Ulaşılabilen tüm çıplak parçalara korozyona karşı uzun süreli koruma maddesi sürünüz, örn. Tectyl 506. Makineyi düzenli aralıklarla kontrol ediniz ve gerekirse korozyona karşı koruyucu tabakayı yenileyiniz. Muhafaza çalışmalarını kağıda dökün, böylece daha sonraki bir çalıştırmadan önce bunlar geriye dönüştürülebilir Dönüştürücüde işletme Aşağıdaki bölüm sadece 1PQ8 serisine ait makineler için veya makinenin dönüştürücüde işletilmek için sipariş edilmiş olması durumu için önemlidir. Not Sipariş numarası üzerinden, makinenin dönüştürücüde işletilmek için sipariş edilip edilmediğini görebilirsiniz: Sipariş numarasının 9. hanesinde "P" veya "Q" harfi vardır. 34 İşletme kılavuzu 03/2015

35 Uygulama ön hazırlığı 4.13 Dönüştürücüde işletme Şebeke biçimi DİKKAT Delta bağlantısıyla TN ağında işletme sırasında simetrik olmayan gerilim yükü Topraklanmış bir dış iletkene sahip delta bağlantısıyla TN ağında işletme sırasında makine sargısında simetrik olmayan bir gerilim yükü ortaya çıkabilir. Bunun sonucunda sarım hasarları ortaya çıkabilir. Makineyi topraklanmış bir dış iletkene sahip TN ağında işletmeyiniz. DİKKAT IT ağında işletmede topraklama hattı IT şebekesinde işletim sırasında bir topraklama bağlantısı ortaya çıkarsa izolasyona aşırı yük biner. Bunun sonucunda sarım hasarları ortaya çıkabilir. Prosesi mümkünse iki saat içinde sonlandırınız. Hata nedenini gideriniz. Bir topraklama bağlantısı denetimi kurunuz Yatak akımlarının düşürülmesi Yatak akımlarını aşağıdaki önlemler ile düşürebilirsiniz: Temas durumunu büyük yüzeyli gerçekleştiriniz. Masif bakır hatlar, akım uzaklaştırma efekti nedeniyle yüksek frekanslı topraklama için uygun değildir. Potansiyel dengeleme tesisatları: Potansiyel dengeleme hatlarını kullanınız: Motor ve çalışma makinesi arasında Motor ve dönüştürücü arasında Terminal kutusu ve motor gövdesindeki yüksek frekans toprak hattı arasında. Kablonun seçilmesi ve bağlanması: Mümkünse simetrik yapılı, siperli bağlantı hatları kullanınız. Mümkün mertebe çok sayıda tekli iletkenden oluşmuş blendaj örgüsü, iyi bir elektrik iletkenliğine sahip olmalıdır. Bakır ve alüminyumdan örülmüş blendajlar uygundur. Yalıtım bağlantısı hem motorda hem de dönüştürücüde gerçekleştirilmelidir. Yüksek frekanslı akımların iyi bir şekilde aktarılması için, temas durumunu büyük yüzeyli uygulayınız: Dönüştürücüde 360 temas için Motorda, örneğin kablo kılavuzlarında EMV vidalı bağlantıları ile. İşletme kılavuzu 03/

36 Uygulama ön hazırlığı 4.13 Dönüştürücüde işletme Kablo yalıtımının tarif edildiği gibi temas etmesi sağlanmışsa, motor gövdesi ile dönüştürücü arasındaki potansiyel dengelemesini oluşturur. Bu durumda ayrı bir yüksek frekanslı potansiyel dengelemesi hattı gerekli değildir. Konsantrik bakır veya alüminyum blendaj Çelik koruma Özel çevre koşulları nedeniyle kablo yalıtımı ile yeterince veya hiç temas sağlanamazsa, gereken potansiyel dengelemesi sağlanamaz. Bu durumda ayrı bir yüksek frekans potansiyel dengeleme hattı kullanınız: Motor gövdesi ve dönüştürücünün toprak hattı çubuğu arasında. Motor gövdesi ve çalışma makinesi arasında Ayrı yüksek frekanslı potansiyel dengeleme hattını örülmüş yassı bakır bantlar veya yüksek frekans ince telli hatlar ile döşeyiniz. Masif bakır hatlar, akım uzaklaştırma efekti nedeniyle yüksek frekanslı topraklama için uygun değildir. Temas durumunu büyük yüzeyli gerçekleştiriniz. Ağın yapısı Yatak akımlarına bağlı hasarların hedefli bir şekilde düşürülmesi ve önlenmesi için motor, dönüştürücü ve çalışma makinesinden oluşan bütün sistemi dikkate almanız gerekir. Müteakip önlemler yatak akımlarının düşürülmesinde yardımcı olur: Sistemin tamamına yönelik olarak, düşük empedansa sahip olan ve sorunsuz şekilde birbirine geçirilmiş bir topraklama sistemi kurunuz. Dönüştürücü çıkışında senkron filtre (sönümleme nüveleri) kullanınız. Seçim ve boyutlandırma veya ölçülendirme Siemens pazarlama partneri tarafından yapılır. Gerilim yükselmesini çıkış filtreleri kullanarak sınırlayınız. Bu sayede çıkış gerilimindeki üst salınım oranı sönümlenir veya bastırılır. Not Dönüştürücü dokümantasyonu Dönüştürücü işletme kılavuzu bu dokümantasyonun bir parçası değildir. Dönüştürücü projelendirme bilgilerine de dikkat ediniz Dönüştürücüde işletmede izolasyonlu yataklar Makine bir düşük gerilim dönüştürücüsünde çalıştırılacaksa, NDE tarafına izolasyonlu bir yatak ve izole yataklı bir devir sayısı sezicisi (opsiyon) monte edilir. 36 İşletme kılavuzu 03/2015

37 Uygulama ön hazırlığı 4.13 Dönüştürücüde işletme Yatak izolasyonu ve muhtemel köprülemeler hususunda, makine üzerindeki levhalara dikkat ediniz. 1 Çalışma makinesi 4 İzolasyonlu yatak (rulman) 2 Motor 5 İzolasyonlu tako montajı 3 Kavrama Resim 4-2 Prensipsel gösterim tekil tahrik DİKKAT Yatak hasarları Yatak izolasyonu köprülenmemelidir. Akım akışı nedeniyle yatak hasarları oluşabilir. Örn. bir otomatik yağlama sisteminin veya bir izolasyonsuz titreşim sönümleyicinin takılması gibi ardıl montaj çalışmalarında da yatak izolasyonunu saf dışı bırakmamaya dikkat ediniz. Gerektiğinde Servis Merkezi'ne başvurunuz. Tandem tahrik (çift tahrik) Eğer iki motoru "Tandem tahrik" (çift tahrik) diye adlandırılan şekilde arka arkaya bağlarsanız, bu durumda iki motorun arasına bir izolasyonlu kuplajı monte ediniz. 1 Çalışma makinesi 4 İzolasyonlu yatak (rulman) 2 Motor 5 İzolasyonlu tako montajı 3 Kavrama 6 İzolasyonlu kuplaj Resim 4-3 Prensipsel gösterim çift (tandem) tahrik İşletme kılavuzu 03/

38 Uygulama ön hazırlığı 4.13 Dönüştürücüde işletme DİKKAT Yatak hasarları Çift (tandem) tahrik motorları arasında izolasyonlu bir kuplaj kullanılmazsa, yatak akımları nedeniyle DE tarafındaki her iki motorun yataklarında hasarlar oluşabilir. Motorları birleştirmek için izolasyonlu bir kuplaj kullanınız. 38 İşletme kılavuzu 03/2015

39 Montaj 5 Makinedeki tüm çalışmalar sırasında, elektrikli sistemlerin güvenli şekilde çalıştırılmasına yönelik genel güvenlik uyarılarını (Sayfa 15) ve EN gerekliliklerini dikkate alınız. Not Avrupa yönergelerine uygun özelliğinin kaybı Teslim edildiği tarihte makine Avrupa yönergelerinin gerekliliklerine uygundur. Makinede izinsiz olarak gerçekleştirilen değişiklikler veya tadilatlar, Avrupa yönergelerine uygunluk özelliğinin kaybedilmesine ve garanti hakkının yitirilmesine neden olur. 5.1 Montajın hazırlanması Montaj için ön koşullar Montaj çalışmalarına başlanmadan önce, aşağıdaki koşulların sağlanması gerekir: Bu montaj ve işletme kılavuzu personelde mevcut olmalıdır. Makine, ambalajı sökülmüş halde montaj yerinde montaja hazırdır. Not Montaj çalışmalarına başlamadan önce, sarım izolasyon direncini ölçünüz Sarım izolasyon direncini, mümkünse montaj çalışmalarına başlamadan önce ölçünüz. Eğer izolasyon direnci şart koşulmuş değerin altındaysa, gereken yardım önlemlerini uygulayınız. Yardım önlemleri için makinenin sökülmesi ve taşınması gerekli olabilir. DİKKAT Yüksek sıcaklıklar İşletim sırasında makine yapı parçaları ısınır. Hat izolasyonu gibi montaj parçaları, yüksek sıcaklıklar nedeniyle hasar görebilir. Sıcaklığa karşı hassas parçalar (örn. normal hatlar veya elektronik yapı parçaları), makine montaj parçaları üzerine konulmamalı veya sabitlenmemelidir. Sadece ısıya dayanıklı montaj parçaları kullanınız. Bağlantı hatları, kablo ve hat girişleri, çevre sıcaklığı için uygun olmalıdır. İşletme kılavuzu 03/

40 Montaj 5.1 Montajın hazırlanması İzolasyon direnci ve polarizasyon endeksi İzolasyon direnci ve polarizasyon endeksi (PI) ölçülerek, makinenin durumu hakkında bilgi elde edebilirsiniz. Bu nedenle izolasyon direncini ve polarizasyon endeksini şu zamanlarda kontrol ediniz: Makine ilk kez çalıştırılmadan önce Uzun süre depolamadan veya durma halinden sonra Bakım çalışmaları çerçevesinde Böylelikle sarım izolasyonu hakkında şu bilgileri elde edersiniz: Sarım başı izolasyonu iletken şekilde pislenmiş mi? Sarım izolasyonu nem aldı mı? Bu bilgiler sayesinde makinenin devreye sokulması veya gerekirse sarımın temizlenmesi ve / veya kurutulması gibi gerekli önlemler hakkında karar verebilirsiniz: Makine devreye sokulabilir mi? Temizleme veya kurutma önlemleri uygulanmalı mı? Kontrol ve sınır değerler ile ilgili detaylı bilgileri burada bulabilirsiniz: "İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin kontrol edilmesi" (Sayfa 40) İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin kontrol edilmesi İKAZ Terminallerde tehlikeli gerilim Stator sargısının izolasyon direncinin veya polarizasyon endeksinin (PI) ölçülmesinden hemen sonra, terminaller kısmen tehlikeli gerilimlere sahiptir. Temas sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Bağlı şebeke hatları olması durumunda, şebeke gerilimi verilememesi hususunu emniyet altına alınız. Sarımı ölçme işleminden sonra tehlike ortadan kalkıncaya kadar deşarj ediniz, örn. şu önlemler ile: Bağlantı terminallerini ardıl şarj gerilimi tehlikesiz değerlere düşünceye kadar toprak hattı potansiyeline bağlayınız Bağlantı kablosunu bağlayınız. Yalıtım direncinin ölçülmesi 1. İzolasyon direncinin ölçümüne başlamadan önce kullanılan izolasyon ölçüm cihazının işletme talimatını dikkate alınız. 2. Şebeke hatlarının bağlanmadığından emin olunuz. 40 İşletme kılavuzu 03/2015

41 Montaj 5.1 Montajın hazırlanması 3. Sarım sıcaklığını ve sarımın makine gövdesine karşı olan izolasyon direncini ölçünüz. Sarım ısı derecesi ölçümde 40 C'yi aşmamalıdır. Ölçülen izolasyon dirençlerini formüle göre referans sıcaklık 40 C için hesaplayıp dönüştürünüz. Böylelikle bildirilen asgari değerler ile kıyaslanabilirlik sağlanmış olur. 4. İzolasyon direncini ölçme gerilimi uygulandıktan 1 dakika sonra okuyunuz. Stator sarımının izolasyon direnci için sınır değerler Aşağıdaki tabloda, izolasyon direnci sınır değerleri ve ölçme gerilimi belirtilmiştir. Bu değerler, IEEE kapsamındaki öneriler ile örtüşmektedir. Tablo 5-1 Stator sargısının 40 'de izolasyon direnci U N [V] U Ölçüm [V] R C [MΩ] U U (azm. 1000) < U (azm. 2500) 5000 < U (azm. 5000) U > (azm ) U N = Ölçüm gerilimi için güç levhasına bakınız U Ölçüm = DC ölçüm gerilimi R C = 40 C referans sıcaklık için asgari izolasyon direnci Referans sıcaklığa dönüştürülmesi 40 C haricindeki sarım sıcaklıkları ile gerçekleştirilen ölçümlerde, ölçüm değerini aşağıdaki IEEE denklemlerini kullanarak yeniden hesaplayıp 40 C referans sıcaklık değerine dönüştürünüz. (1) (2) R C = K T R T K T = (0,5) (40-T)/10 R C 40 C referans sıcaklık değerine dönüştürülen izolasyon direnci K T Eşitlemeden sonraki sıcaklık katsayısı (2) R T Ölçme / sarım sıcaklığı T ( C) için ölçülen izolasyon direnci 40 Referans sıcaklık ( C) K ile izolasyon direncini ikiye bölme / ikiyle çarpma T Ölçme / sarım sıcaklığı ( C) Bu işlemde, 10 K ısı derecesi değişiminde izolasyon direncinin iki misline çıkması ya da yarıya düşmesi temel alınır. Her 10 K sıcaklık artışı için izolasyon direnci yarıya düşer. Her 10 K sıcaklık düşüşü için direnci ikiye katlanır. İşletme kılavuzu 03/

42 Montaj 5.1 Montajın hazırlanması Yakl. 25 C sarım sıcaklığı için asgari izolasyon dirençleri 20 MΩ (U 1000 V) veya 300 MΩ (U > 1000 V) olur. Değerler, topraklamaya karşı tüm sarım için geçerlidir. Her bir demetin ölçülmesi için asgari değerlerin iki katı geçerlidir. Kuru, yeni sarımların izolasyon dirençleri MΩ arasında olup, gerektiğinde daha yüksek değerlere de ulaşabilir. Eğer izolasyon direnç değeri minimum değere yakınsa bunun nedeni rutubet ve/veya kirlilik olabilir. Sarımın büyüklüğü, ölçüm gerilimi ve diğer özellikler de izolasyon direncini etkiler ve duruma göre önlem belirlenmesinde dikkate alınmalıdır. Çalıştırma sırasında sarımların izolasyon direnci çevre ve çalışma etkilerinden ötürü düşebilir. İzolasyon direncinin kritik değeri ölçüm gerilimine bağlı olarak ölçüm gerilimi (kv) değiştirilerek spesifik kritik direnç değeri ile hesaplanmalıdır ve hesaplanarak ölçme zamanındaki güncel sarım ısı değerine dönüştürülmelidir, önceki tabloya bakınız. Polarizasyon endeksinin ölçülmesi 1. Polarizasyon endeksinin belirlenmesi için, izolasyon direncini 1 dakika ve 10 dakika sonra ölçünüz. 2. Ölçülmüş değerlerin birbirine oranını belirleyiniz: PI = R İzol 10 dak / R İzol 1 dak Modern ölçüm cihazları bu değerleri ölçme süreleri sona erdikten sonra otomatik olarak gösterir MΩ üzerindeki izolasyon dirençlerinde PI ölçümü artık bir şey ifade etmediği için değerlendirmeye dahil edilmez. R (10 dak) / R (1 dak) 2 Değerlendirme İzolasyon iyi durumda < 2 İzolasyondaki genel diyagnoz sonucuna bağlı DİKKAT İzolasyonda hasar Kritik izolasyon direncine ulaşılınca veya altına düşülünce, bunun sonucunda izolasyonda hasarlar ve gerilim atlamaları söz konusu olabilir. Servis Merkezi'ne (Sayfa 131) başvurunuz. Eğer ölçülen değer kritik değere yakınsa izolasyon direnci daha sonraki zamanlarda kısa aralıklarla kontrol edilmelidir. Bağımsız ısıtmanın izolasyon direncinin sınır değerleri Dururken ısıtmanın makine gövdesine karşı izolasyon direnci, DC 500 V ile ölçüm sırasında 1 MΩ değerinin altına inmemelidir. 42 İşletme kılavuzu 03/2015

43 Montaj 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Bağlantı yüzeylerinin hazırlanması Kurma yüzeyini makinenin şekline göre hazırlayınız: Bir temel üzerine kurma Temel yüzeylerinin düz ve tamamen temiz olmasına dikkat ediniz. Duruma göre ayak delik ölçülerini kontrol ediniz. Flanş bağlantısı Kurma işleminden önce flanşı temizleyiniz ve flanş yüzeylerinin düz ve tamamen temiz olmasına dikkat ediniz. Duruma göre flanş geometrisini kontrol ediniz. Duvar sabitlemesi Duvar yüzeylerinin düz ve tamamen temiz olmasına dikkat ediniz. Duruma göre ayak delik ölçülerini kontrol ediniz. Not Duvar sabitlemesi Yapı şekli nedeniyle ayaklarıyla duvara sabitlenen motorlar, örneğin bir duvar çıtası üzerinden aşağıya doğru desteklenmeli veya çubuklanmalıdır. 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Doğru hizalama ve güvenli sabitleme için ön koşullar Düzgün doğrultma ve güvenli sabitleme için gerekli önlemler hakkında, aşağıdaki detaylı uzman bilgileri gereklidir: Temelin hazırlanması Kavrama seçimi ve montajı Düzgün çalışma (kosantriklik) ve düz çalışma sapmalarının ölçümü Makinenin konumlandırılması Eğer bu konu ile ilgili gerekli önlemleri ve çalışma adımlarını bilmiyorsanız, yetkili Servis Merkezi (Sayfa 131) tarafından sunulan hizmetlerden yararlanabilirsiniz. İşletme kılavuzu 03/

44 Montaj 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Yük takma donanımının test edilmesi Makineyi kaldırmadan önce örneğin yük mesnetleri, kaldırma halkaları veya halka cıvatalar gibi yük kaldırma düzeneklerini kontrol ediniz: Makineye monte edilmiş yük kaldırma donanımlarında hasar kontrolü yapınız. Eğer yük takma donanımları hasarlıysa değiştiriniz. Kullanmadan önce, yük takma donanımlarının muntazam sabitlenmiş olduğunu kontrol ediniz. Makinenin yukarı kaldırılması için, sadece izin verilmiş, hasarsız ve yeterli ebatlara sahip kaldırma malzemeleri kullanınız. Bu tertibatları kullanımdan önce kontrol ediniz. İKAZ Makine aşağıya düşebilir Yük kaldırma düzenekleri ve kaldırma araçları hasar görmüşse veya usulüne uygun şekilde sabitlenmemişse, kaldırma işlemi sırasında makine aşağı düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Yük takma donanımlarını ve kaldırma malzemelerini kullanımdan önce kontrol ediniz Rotor tutma düzeneğinin çıkartılması Eğer makinede bir rotor tutma düzeneği mevcutsa, bu düzeneği mümkün olan en geç anda sökünüz, örn. tahrik giriş ve tahrik çıkış elemanlarının takılmasından kısa süre önce. Not Rotor tutma düzeneğinin muhafaza edilmesi Rotor tutma düzeneğini muhafaza ediniz. Muhtemel bir demontaj ve yeniden taşıma durumunda tekrar monte edilmelidir. DİKKAT Yatakta hasar Rotor tutma düzeneğini makine yatay pozisyondayken sökerseniz yatak hasar görebilir. Rotor tutma düzeneğini yalnızca makine dikey konumdayken sökünüz. DİKKAT Yatakta hasar Eğer rotor tutma düzeneği monte edilmemişse, makine yan yatırıldığında yatak zarar görebilir. Makineyi yatay pozisyona çevirmeden önce, rotoru sabitleyiniz. 44 İşletme kılavuzu 03/2015

45 Montaj 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Korozyona karşı korumanın giderilmesi Makine parçalarındaki ve küçük parçalardaki (örn. cıvatalar, pimler, kamalar, poyra yayları, poyra pimleri) işlenmiş, metalik çıplak yüzeylere korozyona karşı koruyucu bir madde uygulanmıştır. Korozyona karşı koruyucu maddeyi, montaj işlemine başlamadan hemen önce dikkatlice temizleyip çıkartınız. Makine parçalarındaki metalik parlak yüzeyler Makine parçalarının ve küçük parçaların yüzeylerinden korozyona karşı koruma tabakasını petrolyum, yıkama benzini veya benzeri bir çözücü veya temizleyici madde ile gideriniz. DİKKAT Boya / Cila hasarları Boyalı yüzeylerin temizlik maddeleri veya çözücü maddeler ile temas etmesi durumunda boyada hasar oluşabilir. Kalın korozyona karşı koruma tabakalarını uygun çözücü maddeler ile yumuşatınız. Yumuşayan tabakayı örn. 10 x 10 x 1 cm ebatlarında bir sert odun ile itip temizleyiniz. Koruyucu tabakayı zımparalamayınız veya kazımayınız. DİKKAT Makine yüzeyinde hasarlar Korozyon korumasının çıkartılması için kazıyıcı, mala veya sac şerit gibi metal cisimler kullanmayın. Bu cisimler makine parçalarının yüzeylerinde hasara neden olabilir. Koruyucu tabakası giderilmiş yüzeylere biraz yağ sürünüz. İşletme kılavuzu 03/

46 Montaj 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Tahrik çıkış elemanlarının monte edilmesi Balans kalitesi Rotor dinamik olarak balanslanmıştır. Ucunda poyra yayı olan millerde balans şekli, aşağıda belirtilen tanımlamada mil ucunun De tarafında gösterilmiştir: "H" karakteri, yarım poyra yayı ile balanslama anlamına gelmektedir "F" karakteri, tam poyra yayı ile balanslama anlamına gelmektedir Resim 5-1 DE tarafında balanslama türü Tahrik elemanlarının takılması Ön şartlar: Kuplaj ya da tahrik çıkış elemanı işletme durumu için uygun ölçümlendirilmiş olmalıdır. Balans kalitesi gerekliliklere uygun olmalıdır. Kuplaj üreticisinin verdiği bilgi ve değerlere dikkat ediniz. Rotorun balansına istinaden, tahrik elemanının balans şeklinin doğruluğuna dikkat ediniz. Sadece hazır delinmiş ve balans yapılmış tahrik çıkış elemanları kullanınız. Delik çapını ve balans durumunu takma işleminden önce kontrol ediniz. Mil ucunu iyice temizleyiniz. Takma: Tahrik çıkış elemanlarının genişlemesi için takma işleminden önce ısıtmak gerekir. Isıtmak için ısı farkını kuplaj çapına, uyum toleranslarına ve malzemeye göre seçiniz. Kuplaj üreticisinin verdiği bilgi ve değerlere dikkat ediniz. Tahrik elemanlarını sadece uygun düzenekle takın ve sökün. Tahrik çıkış elemanını bir hamlede, ya mildeki ön vida dişli deliğin üzerinden veya elden iterek takınız. Yataklamaya zarar vermemek için çekiç darbesi uygulamayınız. 46 İşletme kılavuzu 03/2015

47 Montaj 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Poyra yaylı mil ucu Balans kalitesini korumak için şu olanaklara sahipsiniz: Eğer tahrik çıkış elemanı "H" balanslama tipinde poyra yayından daha kısa ise, poyra yayının mil kontüründen ve tahrik çıkış elemanından dışa taşan kısmını işleyip gideriniz veya kütlesel denge sağlayınız. Eğer tahrik çıkış elemanı mil çapı değişim yerinin ucuna kadar takılırsa, kuplajda balans ayarı yapılırken kuplaj yivinin poyra yayı tarafından doldurulmayan kısmını dikkate alınız. Tüm iki kutuplu makinelerde ve Frekans 60 Hz durumu için dört kutuplu makinelerde şu geçerlidir: Eğer kavrama göbeği poyra yayından kısa ise, poyra yayı çıkarılmalıdır. Kavrama yarısının ağırlık noktası mil ucunun uzunluğu dahilinde olmalıdır. Kullanılan kavrama (kuplaj), sistem balanslanması için hazırlanmış olmalıdır. Makinenin kutup sayısını, güç levhası üzerindeki motor tipi tanımlamasında bulabilirsiniz. İKAZ Poyra yayı dışarı fırlatılabilir Sadece transport sırasında düşmemesi için kamalar emniyet altına alınmıştır. Eğer iki mil ucuna sahip bir makine bir mil ucunda tahrik elemanına sahip değilse, bu durumda poyra yayı çalışma sırasında dışarı fırlatılabilir. Bunun sonucunda ölüm veya ağır bedensel yaralanmalar meydana gelebilir. Makineyi tahrik çıkış elemanları takılmadan çalıştırmayınız. Tahrik elemanı bulunmayan mil ucunda poyra yayını dışarı fırlamaya karşı emniyet altına alınız ve "H" balanslama türünde yaklaşık yarım uzunluğa kadar kısaltınız Makinenin yukarı kaldırılması ve taşınması Makineyi güvenli şekilde kaldırmak ve taşımak için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekir: Personel, vinçlerin kullanımı ve forkliftlerin sürülmesi için gereken yetki ve ehliyete sahip olmalıdır. Makinenin yukarı kaldırılması için, izin verilmiş, hasarsız ve yeterli ebatlara sahip halat veya germe tertibatları kullanınız. Kaldırma düzeneklerini kullanımdan önce kontrol edin. Makinenin ağırlığını makinenin güç levhasında bulabilirsiniz. İşletme kılavuzu 03/

48 Montaj 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması Makineyi yukarı kaldırırken, kaldırma levhası üzerindeki bilgilere uyunuz. Bildirilen germe açısına uyunuz. Muhtemelen kaldırma levhası üzerinden bildirilmiş olan, kaldırma işlemi için geçerli azami ivmeleme ve hız değerlerini aşmayınız. Makineyi ani hareket olmayacak şekilde kaldırınız. İvmeleme a 3,942 m/s 2 Hız v 20 m/dak Kaldırma için yalnızca stator gövdesine yerleştirilmiş yük kaldırma tertibatlarını kullanın. İKAZ Farklı yapı biçimlerinde nakliye sırasında makine devrilebilir, kayabilir veya aşağıya düşebilir Makine, yapı formuna uygun bir konumda taşınmaz veya kaldırılmazsa devrilebilir, kaldırma yönünde kayabilir veya düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Kaldırma için yalnızca stator gövdesine yerleştirilmiş yük kaldırma tertibatlarını kullanın. Yük kaldırma tertibatlarını makinenin konumuna uygun olarak kullanın. Uygun halat kılavuz veya ayırma düzeneklerini kullanınız. Makinenin ağırlığını makinenin güç levhasında bulabilirsiniz. İKAZ Ağırlık noktası ortalanmazsa nakliye sırasında makine devrilebilir, kayabilir veya aşağıya düşebilir Bir yükün ağırlık merkezi, iki dayanak noktası arasında orta konumda bulunmuyorsan, makine taşınırken veya kaldırılırken devrilebilir, kaldırma yönüne doğru kayabilir ve düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar veya maddi hasarlar meydana gelebilir. Tüm taşıma işlemleri sırasında, makine üzerinde bulunan kullanım bilgi ve işaretlerini dikkate alınız. Tespit halatlarının veya kaldırma bantlarının farklı yüklenmelerine yanı sıra kaldırma düzeneğinin taşıma kapasitesine dikkat edin. Makineyi sadece ağırlık merkezi konumuna uygun şekilde taşıyın veya kaldırın. Eğer ağırlık merkezi iki tespit noktasının arasında ortada bulunmuyorsa, bu durumda kaldırma kancasını kaldırmak üzere ağırlık merkezinin üzerine ayarlayın. Not Makinenin yükseltilmiş ve güvenli bir pozisyona konumlandırılması Makinenin alt tarafına tehlikesiz ve basit ulaşmak için makineyi yükseltilmiş ve güvenli bir pozisyona konumlandırınız. 48 İşletme kılavuzu 03/2015

49 Montaj 5.2 Makinenin kullanım yerinde yukarı kaldırılması ve konumlandırılması TEHLİKE Sallanan yükler altında durmayınız Eğer kaldırma veya yük takma tertibatları işlevini yapamazsa, makine aşağı düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Yukarı kaldırılmış makinenin altında veya çevresinde durmayın Makinenin indirilmesi Şartlar Makine kullanım yerine indirilmeden önce aşağıdaki koşulların sağlanması gerekir: Bağlantı yüzeyleri temiz. Korozyona karşı koruyucu tabaka bağlantı yüzeylerinde giderilmiş, örn. makine ayaklarında, flanşta,... Makinenin içinde kondanse su yok. Makinenin indirilmesi Makineyi kullanım yerine yavaş ve dikkatlice indiriniz, darbe almasını önleyiniz. DİKKAT Koruma türü düşürülür Koruma türü, kapatma cıvatasının çıkartılması sayesinde nominal olarak IP44'e düşürülür Makinenin kabaca hizalandırılması Ön koşul Örn. kuplaj yarısı gibi tahrik çıkış elemanı takılmış durumda. Makinenin kabaca hizalandırılması Yatay pozisyonlama için makineyi temel üzerinde yanlamasına kaydırınız. Bu esnada, eksenel pozisyonun korunmasına dikkat ediniz. İşletme kılavuzu 03/

50 Montaj 5.3 Makinenin monte edilmesi 5.3 Makinenin monte edilmesi Montaj için güvenlik bilgi ve uyarıları İKAZ Uygun olmayan sabitleme malzemesi nedeniyle tehlike Eğer cıvatalar yanlış sağlamlık sınıfı ile seçilmişse veya yanlış sıkma torku ile sabitlendilerse, söz konusu cıvatalar kırılabilir veya gevşeyebilir. Makine hareket eder, yataklar zarar görebilir. Rotor makine gövdesini tahrip edebilir, makine parçaları etrafa fırlatılabilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Cıvatalar için talep edilen sağlamlık sınıflarına uyunuz. Cıvata bağlantılarını bildirilen sıkma torkları ile sıkınız. İKAZ Sabitleme parçalarında gerilmeler Eğer makine doğru hizalandırılmazsa, sabitleme parçalarında gerilmeler olabilir. Cıvatalar gevşeyebilir veya kırılabilir, makine hareket eder, makine parçaları etrafa fırlatılabilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Makineyi çalışma makinesine göre itinayla hizalandırınız. DİKKAT Montaj parçalarında hasar Sıcaklık sezicisi veya devir sayısı sensörü gibi montaj parçaları makineye takılmıştır ve usulüne uygun kullanılmamaları durumunda kopmaları veya tahrip olmaları söz konusu olabilir. Bunun sonucunda makinede hatalı işlevler ve hatta makinenin tamamen tahrip olması söz konusu olabilir. Makinede montaj çalışmaları yapacağınız zaman, uygun yukarı çıkma yardım donanımları kullanınız. Montaj çalışmaları esnasında hatların veya monte edilmiş parçaların üzerine basmayınız. Montaj parçalarını destek veya basamak olarak kullanmayınız Sabitleme cıvatalarının seçilmesi Söz konusu tork nedeniyle, makinenin güvenli sabitlenmesi ve kuvvetlerin güvenli aktarılması için makine için ISO standartına istinaden 8.8 asgari mukavemet sınıfına sahip sabitleme cıvataları kullanınız; eğer başka bir şart koşulmamışsa. Cıvataların seçilmesi sırasında ve temel tasarımı sırasında, kısa devre veya faz muhalefetinde şebeke değiştirmeleri gibi arıza durumunda ortaya çıkan maksimum kuvvetleri dikkate alın. 50 İşletme kılavuzu 03/2015

51 Montaj 5.3 Makinenin monte edilmesi Ayrıca bakınız Cıvata bağlantılarının sıkma torkları (Sayfa 133) Sakin, sarsıntısız bir çalışma için önkoşullar Sakin, sarsıntısız bir çalışma için önkoşullar: Sağlam temel tasarımı Makinenin hassas hizalanması Milin ucuna geçirilecek parçaların tam olarak balansının alınması ISO uyarınca titreşim hızlarına uyulması Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması ve sabitlenmesi (IM B3 / IM B35) 1. Çalışma makinesinin hizalanması için ve kuplaj üreticisinin muhtemel koşullarını dikkate alınız. 2. Kuplaj tahrik çıkışlı makineleri, işletme sıcaklığındaki millerin orta çizgileri paralel ve açısal kayma olmayacak konumda olacak şekilde ayarlayınız. Böylelikle işletme esnasında yatak düzenlerine ek kuvvetler etki etmez. Motor ve tahrik edilen makinede termik gelişimin farklı olması durumunda, soğuk durumdayken uygun bir ayar boşluğuyla bağlayınız. Soğuk durumda ayarlanacak olan ayar boşluğu sistem sorumlusu tarafından belirlenmeli ve önceden belirtilmelidir. 3. Dikey pozisyonlama (x 0) için makine ayaklarının altına büyük yüzeyli ince saclar yerleştiriniz. Sacların adedi, mümkün olduğu kadar az olmalıdır; bunun için üst üste istiflenmiş mümkün olduğunca az pul kullanınız. Böylelikle makinede gerilmeler olması da önlenmiş olur. Makineyi biraz yukarı kaldırmak için, bastırma cıvataları için mevcut olan vida dişlerini kullanınız. Özellikle yüksek motor devir sayılarında veya sabit kuplajlar kullanıldığında, milin balans durumu (tam kamalı veya yarım kamalı balans) ve hizalama hataları her şeyden önce yatağın ömrünü etkiler. İşletme kılavuzu 03/

52 Montaj 5.3 Makinenin monte edilmesi 4. Pozisyonlama sırasında kuplajda eşit dolaşan eksenel boşluğuna (y 0) dikkat ediniz. 5. Makineyi temel üzerine sabitleyiniz. Sabitleme elemanlarının seçimi temele bağlıdır ve sistem işleticisinin sorumluluğundadır. 1 Motorun düzgün hizalanması için, altına sac konularak dengelenmesi 2 Lazerli hizalama Resim 5-2 Prensip görüntü: Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması Tablo 5-2 Elastik kuplajlı makinenin hizalanmasında izin verilen sapmalar Azami devir sayısı n max Azami paralel boşluk x Azami açı boşluğu y n max 1500 dev/dak x azm = 0,08 mm y azm = 0,08 mm / 100 mm D 1500 dev/dak < n max 3600 dev/dak x max = 0,05 mm y max = 0,05 mm / 100 mm D Not Makinede genleşme Makineyi hizalayıp ayarlarken, ısınmadan dolayı makinede söz konusu olan genleşmeyi dikkate alınız. 52 İşletme kılavuzu 03/2015

53 Montaj 5.3 Makinenin monte edilmesi Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması ve sabitlenmesi (IM B5) Standart flanş bir merkezleme donanımına sahiptir. Çalışma makinesinin kontra flanşının uyum toleransları seçimi, sistem üreticisinin veya sistem işleticisinin sorumluluğundadır. Not Eğer makine bir standart flanşa sahip değilse, makineyi çalışma makinesine uyacak şekilde hizalayıp ayarlayınız. Yapılacak işlem Makine ekseni kaldıma esnasında yatay terazili olmalıdır, flanş kontra flanşa paralel ayarlanmış olmalıdır, böylelikle sıkışma ve gerilme önlenmiş olur. Aksi halde merkezleme donanımında hasar oluşması söz konusudur. 1. İşlemi kolaylaştırmak için, merkezleme flanşını montaj macunu ile gresleyiniz. 2. Üç tespit cıvatasını yakl. 120 aralıklar ile çalışma makinesinin flanş vida dişlerine vidalayınız. Tespit cıvataları pozisyon yardımı olarak görev yapar. 3. Makineyi, henüz tam temas etmeyecek şekilde çalışma makinesine eksenel simetrik konumlandırınız. Makineyi yavaş konumlandırınız, aksi halde merkezlemede hasarlar oluşabilir. 4. Gerekirse makineyi doğru konuma çeviriniz ki, flanş delikleri vida dişi deliklerinin ortasına konumlandırılsın. 5. Makineyi tamamen temas edinceye kadar, tam olarak kontra flanşa oturtunuz. 6. Makineyi flanş sabitleme cıvataları ile sabitleyiniz ve tespit cıvatalarını son olarak yenileyiniz. Ayrıca bakınız Cıvata bağlantılarının sıkma torkları (Sayfa 133) Makinenin çalışma makinesine göre hizalanması ve sabitlenmesi (IM V1, IM V10) Standart flanş bir merkezleme donanımına sahiptir. Çalışma makinesinin kontra flanşının uyum toleransları seçimi, sistem üreticisinin veya sistem işleticisinin sorumluluğundadır. Not Eğer makine bir standart flanşa sahip değilse, makineyi çalışma makinesine uyacak şekilde hizalayıp ayarlayınız. İşletme kılavuzu 03/

54 Montaj 5.3 Makinenin monte edilmesi Yapılacak işlem Makine ekseni kaldıma esnasında dikey terazili olmalıdır, flanş kontra flanşa paralel ayarlanmış olmalıdır, böylelikle sıkışma ve gerilme önlenmiş olur. Aksi halde merkezleme donanımında hasar oluşması söz konusudur. 1. İşlemi kolaylaştırmak için, merkezleme flanşını montaj macunu ile gresleyiniz. 2. Çalışma makinesinin flanş vida dişlerine karşı karşıya iki noktada iki tespit cıvatası vidalayınız. Tespit cıvataları pozisyon yardımı olarak görev yapar. 3. Makineyi, henüz tam temas etmeyecek şekilde, çalışma makinesinin üst tarafında merkezleme içine indiriniz. Çok hızlı indirme halinde, merkezlemede hasarlar oluşabilir. 4. Gerekirse makineyi doğru konuma çeviriniz ki, flanş delikleri vida dişi deliklerinin ortasına konumlandırılsın. 5. Makineyi tamamen temas edinceye kadar, tam olarak kontra flanş üzerine oturtunuz ve tespit cıvatalarını çıkarınız. 6. Makineyi flanş sabitleme cıvataları ile sabitleyiniz. Ayrıca bakınız Cıvata bağlantılarının sıkma torkları (Sayfa 133) Doğrultma hassasiyeti Elektrikli makinenin ve çalışma makinesinin millerinin koeksenelliği, çap ölçüsünde 0,05 mm'yi aşmamalıdır Eksenel ve radyal güçler Eksenel ve radyal güçler için izin verilen değerleri Siemens Servis Merkezi (Sayfa 131) üzerinden veya ilgili makine kataloğuna bakarak öğrenebilirsiniz. DİKKAT Yatak hasarları veya mil hasarları Büyük tahrik çıkış kütleleri ve bunların mil uçları haricinde kalan ağırlık noktalarının konumları, rezonans moduna neden olabilir. Bunun sonucunda yatak hasarları ve mil hasarları oluşabilir. Mil sonundaki kuvvetler için izin verilen yüklere, katoloğdaki bilgilere veya proje verilerine göre uyunuz. 54 İşletme kılavuzu 03/2015

55 Elektrik bağlantısı 6 Makinedeki tüm çalışmalar sırasında, elektrikli sistemlerin güvenli şekilde çalıştırılmasına yönelik genel güvenlik uyarılarını (Sayfa 15) ve EN gerekliliklerini dikkate alınız. Not Service Center Makinenin elektrik bağlantısı konusunda desteğe ihtiyacınız olursa, Service Center (Sayfa 131) bölümüne başvurunuz. 6.1 Elektrik bağlantısı için güvenlik bilgileri DİKKAT Bağlantı parçaları gevşeyebilir Eğer yanlış malzemeden yapılmış sabitleme elemanları kullanırsanız veya yanlış sıkma torku ile sabitlerseniz, akım geçişi önlenebilir veya bağlantı parçaları gevşeyebilir. Sonuç olarak makinede maddi hasarlar oluşabilir veya makine tamamen devre dışı kalabilir. Makinenin devre dışı kalması nedeniyle sistemde bağımsız maddi hasarlar da oluşabilir. Cıvata bağlantılarını bildirilen sıkma torkları ile sıkınız. Sabitleme elemanlarından muhtemelen talep edilen malzemelere uyunuz. İncelemelerde bağlantı yerlerini kontrol ediniz. Ayrıca bakınız Cıvata bağlantılarının sıkma torkları (Sayfa 133) 6.2 Klemens kutusu Versiyona bağlı olarak makineye farklı terminal kutuları monte edilmiş olabilir. Terminal kutusuna göre farklı kablo girişleri ve kablo bağlantı olnakları mümkündür. Makineye monte edilmiş terminal kutularını aşağıdaki bölümlerdeki gösterimlere göre tanımlayabilirsiniz. Klemens kutusu GT640 (Sayfa 56) Klemens kutusu 1XB1621 (Sayfa 56) Klemens kutusu 1XB1631 (Sayfa 57) Klemens kutusu 1XB1634 (Sayfa 58) İşletme kılavuzu 03/

56 Elektrik bağlantısı 6.2 Klemens kutusu Klemens kutusu 1XB9600 (Sayfa 59) Klemens kutusu GT640 GT640 terminal kutusu, aks yüksekliği 315 olan şebeke makinelerinde kullanılır. Resim 6-1 Terminal kutusu GT640 Bağlantı hatları, kablo cıvata bağlantıları üzerinden 2 x M72 x 2 ve 2 x M20 x 1,5 dişli delikler ile GT640 terminal kutusuna sokulur. Vida dişli kablo bağlantıları standart teslimat kapsamına dahil değildir. Daha fazla bilgi için bakınız: Kabloların GT640 klemens kutusuna sokulması (Sayfa 64) Kablo pabuçları ile kablo bağlanması (Sayfa 67) Kablo pabuçsuz bağlantı (Sayfa 67) Klemens kutusu 1XB1621 Resim 6-2 Terminal kutusu 1XB1621 Bağlantı hatları, kablo cıvata bağlantıları üzerinden 2 x M80 x 2 ve 2 x M25 x 1,5 dişli delikler ile 1XB1621 terminal kutusuna sokulur. Vida dişli kablo bağlantıları standart teslimat kapsamına dahil değildir. Soğan conta versiyonu seçmeli olarak sunulur. 56 İşletme kılavuzu 03/2015

57 Elektrik bağlantısı 6.2 Klemens kutusu Daha fazla bilgi için bakınız: Kabloların kablo vidalı bağlantısıyla 1XB16 klemens kutusuna sokulması (Sayfa 64) Kabloların 1XB.. terminal kutusuna soğan conta ile sokulması (Sayfa 65) Kablo pabuçları ile kablo bağlanması (Sayfa 67) Klemens kutusu 1XB1631 Resim 6-3 Terminal kutusu 1XB1631 Bağlantı hatları, kablo cıvata bağlantıları üzerinden 4 x M80 x 2 ve 2 x M25 x 1,5 dişli delikler ile 1XB1631 terminal kutusuna sokulur. Vida dişli kablo bağlantıları standart teslimat kapsamına dahil değildir. Soğan conta versiyonu seçmeli olarak sunulur. Daha fazla bilgi için bakınız: Kabloların kablo vidalı bağlantısıyla 1XB16 klemens kutusuna sokulması (Sayfa 64) Kabloların 1XB.. terminal kutusuna soğan conta ile sokulması (Sayfa 65) Kablo pabuçları ile kablo bağlanması (Sayfa 67) İşletme kılavuzu 03/

58 Elektrik bağlantısı 6.2 Klemens kutusu Klemens kutusu 1XB1634 Resim 6-4 Klemens kutusu 1XB1634 Bağlantı hatları, kablo cıvata bağlantıları üzerinden 4 x M80 x 2 ve 2 x M25 x 1,5 dişli delikler ile 1XB1634 terminal kutusuna sokulur. Vida dişli kablo bağlantıları standart teslimat kapsamına dahil değildir. Soğan conta versiyonu seçmeli olarak sunulur. Daha fazla bilgi için bakınız: Kabloların kablo vidalı bağlantısıyla 1XB16 klemens kutusuna sokulması (Sayfa 64) Kabloların 1XB.. terminal kutusuna soğan conta ile sokulması (Sayfa 65) Kablo pabuçları ile kablo bağlanması (Sayfa 67) Kablo pabuçsuz bağlantı (Sayfa 67) 58 İşletme kılavuzu 03/2015

59 Elektrik bağlantısı 6.3 Hazırlık Klemens kutusu 1XB9600 Resim 6-5 Terminal kutusu 1XB9600 Bağlantı hatları, üç parçalı bir kablo giriş plakasındaki bir soğan conta üzerinden 1XB9600 terminal kutusuna sokulur. Daha fazla bilgi için bakınız: Kabloların 1XB.. terminal kutusuna soğan conta ile sokulması (Sayfa 65) Kablo pabuçları ile kablo bağlanması (Sayfa 67) 6.3 Hazırlık Sarım devre bağlantısını kontrol ediniz Açık sargı versiyonunda, yani sargı başlangıçları ve sonları (bakınız bölüm "Klemens tanımı" (Sayfa 60)) doğrudan klemens kutularının içine iletilmişse, bu durumda devre, şalt köprüleri yardımıyla klemens kutusu içinde gerçekleştirilir. Açık devre için şalt köprüleri sarım denetlemesinde çıkarılmamalıdır; bu işlemde devre şemasını dikkate alınız. Devrenin (yıldız veya üçgen), güç levhası üzerinde bildirilmiş bilgiler ile uyuşup uyuşmadığını kontrol ediniz. Bağlantı değerlerinin güç levhası üzerinde bildirilen bilgiler uymasını sağlayınız. İşletme kılavuzu 03/

60 Elektrik bağlantısı 6.3 Hazırlık Klemens tanımı (ismi) IEC / EN standardına göre terminal tanımlarında, trifazeakım makineleri için aşağıdaki tanımlar geçerlidir: Tablo 6-1 Terminal tanımları, örnekte 1U1-1 1 U 1-1 Tanım (işaret) x Kutupları değiştirilebilen makinelerde, duruma göre kutup tertipleri tanım sayıları. Düşük bir sayı, düşük bir devir sayısına eşittir. Bölmeli sarımlar için özel durum. x Faz tanımı U, V, W x Sarım başlangıcı (1) veya sarım bitişi (2) için tanım numarası ya da birden fazla bağlantıda her bir sarımda x İlave tanım numarası, eğer birden fazla klemenste aksi halde aynı tanıma sahip paralel şebeke hatlarının bağlantısı zaruri gerekli ise Kablo seçilmesi Bağlantı hatlarının seçiminde aşağıdaki kriterler dikkate alınmalıdır: Ölçüm akım şiddeti Ölçüm gerilimi Gerekirse servis faktörü Örn. çevre sıcaklığı, yerleştirme türü, gerekli kablo uzunluğuna göre kablo kesiti vs. gibi sisteme bağlı koşullar. Projelendirme bilgileri IEC/EN uyarınca talepler Toprak hattının bağlanması Makinenin toprak hattı kesiti, kurulum düzenlemeleriyle (örn. IEC / EN ) örtüşmelidir. Tablo 6-2 Toprak hattı kesitinin belirlenmesi Harici hat kesiti S [mm²] Toprak hattı kesiti [mm²] S > 35 S/2 Stator gövdesinde işaretlenmiş bağlantı yerinde toprak hattı için yay halkalı ve pullu bir altı köşeli cıvata mevcuttur. Toprak hattını şu şekilde bağlayabilirsiniz: Çok damarlı veya telli kablo pabuçlu hatlar ile Uygun şekillendirilmiş kablo uçlu yassı bantlar ile Alternatif olarak toprak hattını kablo pabuçsuz olarak bir terminal plakası üzerinden işaretlenmiş bağlantı yerlerine bağlayabilirsiniz. 60 İşletme kılavuzu 03/2015

61 Elektrik bağlantısı 6.3 Hazırlık Toprak hattının bağlanması Bağlantı yüzeyinin kontak yüzeyi olacak şekilde temiz olmasını ve uygun bir madde ile korozyona karşı korunmasını sağlayınız, örn. asitsiz vazelin ile. Cıvata kafasının altına yaylı rondela ve pul yerleştiriniz. Kablo pabucu ya da yassı bant için izin verilen 10 mm'lik azami terminal kalınlığının aşılmadığını kontrol ediniz. Sıkıştırma cıvatasını aşağıdaki tabloya göre sabitleyiniz. Vidalama derinliği ve sıkma torku, kablo pabuçlarının ve topraklama terminallerinin kullanımı için farklıdır. Kablo pabucu kullanılması durumunda Topraklama terminalleri kullanılması durumunda Cıvata Vidalama derinliği Sıkma torku M8 > 8 mm 20 Nm M12 x 25 > 16 mm 38 Nm M16 x 35 > 20 mm 92 Nm M6 > 9 mm 8 Nm M8 > 12 mm 20 Nm M10 > 15 mm 40 Nm M12 > 18 mm 70 Nm M16 > 20 mm 170 Nm Terminal kutusunda toprak hattı için işaretlenmiş bağlantı terminallerini kullanınız. Ayrıca bakınız Dönüştürücüde işletme (Sayfa 73) Dönüştürme modunda yüksek frekanslı toprak bağlantısı Dönüştürücü modunda, dönüştürücüden yüksek frekanslı alternatif akımlar çıkar. Yüksek frekans tekniği açısından motor klemens kutusu ve motor gövdesi arasında mükemmel bir bağlantı oluşturulması için, ince telli, örülmüş düşük empedanslı ve geniş frekans aralıklı bakır yassı bantlar kullanabilirsiniz. Yüksek frekans toprak hattını yassı bant hatları ile bağlayınız. Alternatif olarak, yüksek frekans toprak hattını kablo pabuçları ile bağlayınız. İşletme kılavuzu 03/

62 Elektrik bağlantısı 6.3 Hazırlık 1 Altı köşeli cıvata 5 Altı köşeli somun 2 Yay halkası (rondela) 6 Yüksek frekans toprak hattı 3 Sıkıştırma plakası 7 Kablo pabucu 4 Toprak hattı Daha fazla bilgi için bakınız bölüm "Dönüştürücüde işletme (Sayfa 73)" Klemens kutusuz bağlantı Makine dışarı çıkan hatlar ile (yani terminal kutusu olmadan) sipariş edilmişse, harici bir terminal kutusuna bir uzman tarafından bağlanması gerekir. Harici terminal kutusunun güç levhası üzerindeki bilgilere göre tasarlanmış olmasını ve ilgili kullanıma uygun olmasını sağlayınız. İKAZ Uygun olmayan teknik tasarım nedeniyle arızalar Bağlama sırasında koruma türü, asgari hava mesafeleri ve kaçak mesafeleri gibi teknik bilgilere uyulmaması durumunda arızalar söz konusu olabilir. Sonuç olarak bu arızalar doğrudan veya dolaylı olarak ölüme, ağır bedensel yaralanmalara veya maddi hasarlara neden olabilir. Güç levhası üzerindeki bilgilerine dikkat ediniz. 62 İşletme kılavuzu 03/2015

63 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı Dönüş yönü Eğer makine bir mil ucuna veya farklı çaplarda iki mil ucuna sahipse, tek mil ucunun veya daha kalın olan mil ucunun alın (ön) tarafına bakıldığında dönme yönü şu şekilde tanımlanmıştır: Şebeke hatlarını L1, L2, L3 faz sırası ile U, V, W ile bağlarsanız saat dönüş yönünde hareket elde edilir. İki bağlantıyı değiştirirseniz, örn. hatları B. L1, L2, L3 faz sırasıyla W, V, U ile bağlarsanız, saat dönüş yönünün tersine hareket elde edilir. Not Sadece belli bir dönme yönüne doğru hareket etmesi gereken makinelerin güç levhası üzerinde, bir dönme yönü ok işareti ve ilgili gerekli faz sıralamasını gösteren terminal tanımları belirtilmiştir. DİKKAT Yanlış dönüş yönü Eğer makine sipariş edildiğinden farklı olarak ya da yanlı dönme yönünde işletilirse, yeterince soğutulmaz. Bunun sonucunda makine hasarları söz konusu olabilir. Güç levhası üzerindeki dönme yönü bilgilerine dikkat ediniz. 6.4 Bağlantı Elektrik bağlantısı için genel olarak aşağıdakiler geçerlidir: Çalışmalara başlamadan önce, güvenli bir toprak hattı bağlantısı kurunuz. Klemens kutusunun kablo girişinde bağlantı hatları conta elemanı ile contalanabilir ve sabitlenebilir. Bağlantı hatlarını ve özellikle de toprak hattını klemens kutusunda açığa çıkarınız ve öyle önlem alınız ki, hat izolasyonu sürtünüp aşınmasın. Makineyi, sürekli, güvenli bir elektrik bağlantısı sağlanabilecek şekilde bağlayınız. Kalkık veya yerleşmemiş tel uçları olması önlenmelidir. Harici ilave edilmiş ve takılmış yardımcı hatları, ana hattan ayrı döşeyiniz ve sabitleyiniz. Bunun için duruma göre kablo bağlama tellerine sahip parçalar mevcuttur. İşletme kılavuzu 03/

64 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı Tablo 6-3 Bağlantı tekniği (kablo pabuçlu / kablo pabuçsuz bağlantı) Klemens kutusu GT640 1XB1621 1XB1631 1XB1634 1XB9600 Bağlantı Kablo pabuçlu (Sayfa 67) Kablo pabuçsuz (Sayfa 67) Kablo pabuçsuz bağlantı mümkün değildir Kabloların GT640 klemens kutusuna sokulması 1. Duruma göre klemens kutusunun alt tarafında vida dişli deliklerin kapatma kapaklarını demonte ediniz. 2. İlgili kabloya uyan vida dişli kablo bağlantısını vida dişli deliklere vidalayınız. 3. Kabloyu uzmanca vida dişli kablo bağlantısına sokunuz; şebeke veya dönüştürücü moduna göre. 4. Kablo uçlarını klemenslere bağlamak için uygun şekilde hazırlayınız. 5. Kablo uçlarını devre şemasına göre klemenslere bağlayınız. Devre planını klemens kutusunun içinde bulacaksınız. Konuyla ilgili daha fazla bilgi için, "Kabloların bağlanması..." bölümüne bakınız Kabloların kablo vidalı bağlantısıyla 1XB16 klemens kutusuna sokulması Bağlantı hatları, değiştirilebilir bir kablo giriş plakası ya da kablo giriş ağızları üzerinden klemens kutusu içine sokulur. Kablo giriş plakası standart versiyonda delinmiştir. Vida dişli kablo bağlantıları standart teslimat kapsamına dahil değildir. Patlamaya karşı korunmuş versiyonda kablo giriş plakası standart versiyonda delinmemiştir. Böylelikle deliklerin sayısını ve büyüklüğünü uygulama şartlarına uygun kılabilirsiniz. Kablo girişini 180 çevirebilirsiniz. Tablo 6-4 Kablo giriş plakası versiyonları Klemens kutusu Standart Patlamaya karşı korunmuş versiyon 1XB1621 1XB1631 1XB x M80 x x M25 x 1,5 ile delinmiş kablo kılavuz plakası 4 x M80 x x M25 x 1,5 ile delinmiş kablo kılavuz plakası 1XB9600 Sadece soğan conta - Delinmemiş Delinmemiş 64 İşletme kılavuzu 03/2015

65 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı Kabloların klemens kutusuna sokulması 1. Kablo iletim plakasını sökün. 2. Duruma göre gerekli sayıda deliği veya vida dişini, ihtiyaç duyulan büyüklükte kablo giriş plakasında deliniz. Kablo giriş plakasının delme işleminden sonra monte edilebilir olmasına ve yeterli sağlamlık sunmasına dikkat ediniz. 3. Gerekli vida dişli kablo bağlantılarını monte ediniz. 4. Kabloları kablo vida bağlantılarından geçiriniz. 5. Kabloların monte edilmiş olduğu kablo giriş plakasını klemens kutusuna monte ediniz. 6. Kablo uçlarını devre şemasına göre klemenslere bağlayınız. Devre planını klemens kutusunun içinde bulacaksınız. Konuyla ilgili daha fazla bilgi için, "Kabloların bağlanması..." bölümüne bakınız Kabloların 1XB.. terminal kutusuna soğan conta ile sokulması Aşağıdaki klemens kutuları bir soğan conta ile donatılmış olabilir: Tablo 6-5 Soğan contalı klemens kutuları Klemens kutusu 1XB9600 1XB1621, 1XB1631, 1XB1634 Soğan conta Standart versiyon Seçmeli Bağlantı hattı, giriş noktasında, kesilebilir bir conta elemanının kullanılması ile sızdırmaz kılınır ve bir çekme yükünü düşürme düzeneği ile sabitlenir. Kabloların klemens kutusuna sokulması ve bağlanması Klemens kutusu açık, kablo doğru uzunlukta kesilmiş ve izolasyonu açılmış. Kablo bağlantısının harici kuvvetlere maruz kalmamasına dikkat ediniz. Resim 6-6 Çekme yükü azaltımı ve conta elemanı İşletme kılavuzu 03/

66 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı 1. Çekme yükü azaltması üst kısımını 3 sökünüz ve çekme yükü alt kısmı 2 sabitleme cıvatalarını gevşetiniz. Çekme yük düşürme düzeneği klemens kasasına veya dışarıya düzenlenebilir. Gerekirse çekme yükü azaltması parçasının yerini değiştiriniz. 2. Conta elemanını 1, sahip olduğu deliği hat çapına göre 1-3 mm kadar daha küçük olacak şekilde kesiniz. 3. Conta ünitesini kablu ucu üzerine çekip takınız. 4. Kablo ucunu, kullanılan kabloya ve kullanım durumuna göre hazırlayınız, örn. kablo pabucu ile. 5. Kablo uçlarını devre şemasına göre klemenslere bağlayınız. Devre planını klemens kutusunun içinde bulacaksınız. Konuyla ilgili daha fazla bilgi için, "Kabloların bağlanması..." bölümüne bakınız 6. Hat çapını, gerekirse contalama yeri kısmına uygun contalama bantı sararak sağlayınız. Conta ünitesini hazırlanmış sarım üzerine itiniz. 7. Üstüne yerleştirilmiş conta elemanına sahip hattı ağız deliğine yerleştiriniz. Tesisat ağız deliğinde konsantrik oturduğunda çekme yükü azaltma kelepçesini vidalayın. 8. Çekme yükü azaltma kelepçesini sabitleyin. 9. Gerekli sıkıştırma etkisi mevcut olacak ve tesisat izolasyonu hasar görmeyecek şekilde çekme yükü azaltma kelepçesi için klemens cıvatalarını sıkın. Bunun için 5 Nm'lik bir tork önerilir. 10.Sıkıştırma cıvatalarını 24 saat sonra yeniden sıkınız. İKAZ Çekme yükü azaltma kelepçesi için sıkıştırma cıvataları Çekme yükü azaltma kelepçesi için sıkıştırma cıvataları çok fazla sıkılırsa, izolasyon zarar görebilir. Bunun sonucunda gerilim sıçraması söz konusu olabilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Çekme yükü azaltma kelepçesi sıkıştırma cıvatalarını bildirilen tork ile sıkınız Kablo yerleştirilmesi Kabloları IEC / EN 'ye göre döşeyin. Sabit yerleştirilmiş hatlar için, EMV kablo bağlantılarını kullanın. EMV kablo bağlantılarını, sökülebilir giriş plakasının dişli deliklerine vidalayın. Blendajları vida dişli EMV kablo bağlantıları üzerinden geniş yüzeyli olarak makinenin klemens kutusuna iletken şekilde bağlanan, blendajlı (siperli) hatlar kullanınız. Alüminyum bağlantı kızakları takılmışsa, kablo pabucuyla bağlantı kızağının arasına çelikten bir altlık pulu ilave edin. Bununla temas korozyonu önlenir. Serbest yerleşmiş bağlantı hatlarını klemens kutusunda öyle tertip ediniz ki, koruyucu hat uzunluk fazlalığıyla döşenmiş ve hat damarlarının izolasyonu zedelenemez olsun. Kullanılmayan geçiş deliklerini bir metal kapatma cıvatası ile kapatınız. Böylelikle yüksek frekans izolasyonlu bir blendaj sağlamış olursunuz. 66 İşletme kılavuzu 03/2015

67 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı Kablo pabuçları ile kablo bağlanması 1. Kablo pabuçlarını gerekli kablo kesitine ve sabitleme cıvatalarının ya da saplamaların ebadına göre seçiniz. İlgili standart terminal kutusu versiyonu için azami hat kesiti ile ilgili bilgiler için kataloga bakın. Giriş hatlarının eğik konumlu tertibine ancak gerekli asgari hava boşluk mesafelerine uyulursa izin verilir. 2. Hat uçlarını, kalan izolasyon hemen hemen kablo pabucuna 1 ulaşacak şekilde izole ediniz. Her kablo pabucu için yalnızca bir iletken bağlayınız. 3. Kablo pabucunu hat ucuna uygun şekilde bağlayınız, örn. sıkıştırarak. Resim 6-7 Kablo pabucu ve sabitleme cıvatası ile bağlantı (ilkesel görüntü) 4. Gerekirse kablo pabucu kovanlarını, asgari hava mesafelerinin ve kaçak hattının korunması için izole ediniz. 5. Kablo pabucunu terminal desteği üzerine oturtunuz. Burada duruma göre mevcut olabilecek devre kulpunun tertibine dikkat ediniz. Terminal kutusu 1XB7740 ve 1XB7750'de kablo pabucunu akım rayına yerleştirin. 6. Sabitleme elemanını 2 ilgili tork ile sıkınız: Sabitleme elemanı Sabitleme cıvatası M12 Sabitleme cıvataları M16 Sabitleme somunları M12 Sıkma torku 20 Nm 40 Nm 20 Nm Kablo pabuçsuz bağlantı Uygun sipariş verildiğinde, ince veya birden fazla telli iletkenlerin bağlantısı veya damar uç kovanlarının kullanımı için uygun klemens bilezikleri monte edilmiş olabilir. Kablo damarı uç İşletme kılavuzu 03/

68 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı kovanları kullanmak istiyorsanız, bağlantı kurmadan önce bu kovanları uzmanca, akım taşıyabilecek bir presleme bağlantısı üzerinden iletken ucuna sabitleyiniz. DİKKAT İletken uçlarının aşırı ısınması İletken ucu kablo damarı uç kovanı tarafından doğru kavranmaz ve sıkıştırılmazsa, aşırı ısınma söz konusu olabilir. Her kablo damarı uç kovanı için sadece bir iletken ucu kullanınız. Kablo damarı uç kovanını uzmanca sabitleyiniz. Her klemense sadece bir iletken ucu bağlayınız. Yapılacak işlem Bağlantıda 10 mm asgari hava mesafelerine ve 20 mm kaçak hattına uyulmasına dikkat ediniz. 1. Terminal kutusunu açınız ve kabloyu doğru uzunlukta kesiniz. 2. Kablo ucunu, kullanılan kabloya ve kullanım durumuna göre hazırlayınız. Kablo bağlantısının harici kuvvetlere maruz kalmamasına dikkat ediniz. 3. Kalan izolasyon klemens bileziğinin yakınına kadar ulaşacak şekilde, iletken uçlarını izole ediniz. 4. Kablo büyüklüğüne bağlı olarak klemens kelepçelerinin (3, 4) doğru tertip edilmesine dikkat ediniz. Kabloyu klemens bilezikleri içine yerleştiriniz. Sıkıştırma somunlarını 5, 8 Nm sıkma torku ile sıkınız. 5. Eğer sıkıştırma cıvatasını 2 çözdüyseniz, tekrar 40 Nm tork ile sıkınız. GT640 terminal kutusunda sıkıştırma ünitesinin 1 sabitlenmesi, klemens desteğinin vida dişli saplaması üzerine bir sıkıştırma somunu M12 ile 20 Nm tork uygulanarak gerçekleştirilir. Resim 6-8 Klemens bilezikleri ile bağlantı (ilkesel görüntü) 68 İşletme kılavuzu 03/2015

69 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı Alüminyum kablolar kullanılması Eğer alüminyum hat kullanıyorsanız, ek olarak şuna dikkat ediniz: Sadece alüminyum hatların bağlanması için uygun kablo pabuçları kullanınız. Hat üzerindeki ve/veya hatta temas eden parçadaki temas yerlerinden oksit tabakasını, alüminyum hattı bağlantı yerine yerleştirmeden hemen önce fırçalayarak veya eğeleyerek temizleyiniz. Hemen ardından temas yerlerini nötr vazelin ile gresleyiniz, böylece yeniden oksidasyon olmasını önlemiş olursunuz. DİKKAT Alüminyumun kontak baskısına bağlı akışı Kontak basıncına bağlı olarak, montajdan sonra alüminyum akışı olur. Bu sayede klemens somunları ile bağlantı gevşeyebilir. Geçiş direnci yükselir ve akım geçişi engellenir; bunun sonucunda terminal kutusu ve çevresi yanabilir. Bunun sonucunda makinede hasarlar ve bozulup devre dışı kalma durumları ve ayrıca makinenin devre dışı kalması sonucunda sistemde dolayı hasarlar söz konusu olabilir. Yaklaşık 24 saat sonra ve tekrar yaklaşık dört hafta sonra sıkıştırma somunlarını yeniden sıkınız. Bu esnada terminallerin gerilimsiz olmasına dikkat ediniz Tek damarlı (telli) kablo DİKKAT İndüklenmiş anaforlu akımlardan dolayı yüksek ısı dereceleri Yüksek akımlarda ve çok telli kablo yerine tek telli kablo kullanıldığında, kablo giriş kısımlarında indüklenmiş anaforlu (türbülanslı) akımlardan dolayı yüksek ısı dereceleri oluşabilir. Bunun sonucunda makinenin devre dışı kalmasına varabilecek maddi hasarlar oluşabilir. Devreye alma işleminden sonra, bağlı şebeke hatlarının işletmeye uygun ısı derecesi sınırlarını aşmamasını sağlayınız. Değiştirilmiş giriş koşullarından ya da değiştirilmiş kablo giriş plakalarından dolayı bu ısı efekti, üretici firma ile konuşularak azaltılabilir. Demir olmayan bir metalden bir kablo giriş plakası kullanınız Dahili potensiyal dengelemesi Klemens kutusu gövdesindeki toprak klemensi ve motor gövdesi arasında, klemens kutusunun sabitleme cıvataları toprak hattı bağlantısı olarak kullanılır. Klemens kutusu kapağı ve klemens kutusu gövdesi arasında kapak sabitleme cıvataları potansiyel dengelemesi olarak kullanılır. Özel bir harici toprak hattı ancak, örn. ek destekleri olmayan yassı contalar monte edilmişse gereklidir ve ek olarak takılır. İşletme kılavuzu 03/

70 Elektrik bağlantısı 6.4 Bağlantı Montaj çalışmalarında, tüm potansiyel dengeleme önlemlerinin etken kalmasına dikkat ediniz Klemens kutusu kapağındaki conta için kademesiz temas yüzeyi (GT640'ta değil) Klemens kutusunun conta yüzeyi, klemens kutusu gövdesi ve kablo sokma ünitesi tarafından oluşturulur. Bu nedenle, sızdırmazlığı ve dolayısıyla koruma türünü sağlamak için, muntazam hizalandırmaya dikkat ediniz. Kablo sokma ucunu ya da kablo sokma plakasını, klemens kutusu gövdesine göre öyle tertip ediniz ki, klemens kutus ve klemens kutusu kapağı arasındaki contalama yüzeyi kademesiz bir düzlem oluştursun. Contalama alanında kerhangi bir kedeme mevcut olmamalıdır Asgari hava mesafeleri Uzmanca montajdan sonra, izolasyonsuz parçalar arasındaki asgari hava boşluk mesafelerine uyulup uyulmadığını kontrol ediniz. Kalkık veya yerleşmemiş tel uçlarına dikkat ediniz. Tablo 6-6 Alternatif gerilim U eff efektif değerine bağlı olarak asgari hava boşluk mesafesi Alternatif gerilimin U eff efektif değeri 500 V 630 V 800 V 1000 V 1250 V Asgari hava mesafesi 8 mm 10 mm 12 mm 14 mm 18 mm Değerler azami 2000 m yerleştirme yüksekliğinde geçerlidir. Gerekli asgari hava boşluğu mesafelerinin belirlenmesi sırasında, tablodaki gerilim değeri 1,1 kat yükseltilmelidir, böylelikle ölçüm gerilimi aralığının genel kullanımda dikkate alınması sağlanır. 70 İşletme kılavuzu 03/2015

71 Elektrik bağlantısı 6.5 Yardımcı akım devrelerini bağlama Bağlantı çalışmalarının tamamlanması 1. Klemens kutusunu kapatmadan önce, aşağıdakileri kontrol edin: Klemens kutusundaki elektriksel bağlantılar, yukarıdaki bölümlerdeki bilgilere göre uygulanmış ve doğru tork ile sıkılmış. Makine öngörülen dönüş yönüne uygun şekilde bağlanmıştır. Klemens kutusunun içi temiz, kablo artıklarından, pislik ve yabancı maddelerden arınmış olmalıdır. Bütün contalar ve klemens kutusunun conta yüzeyleri hasarsız ve kurallara uygun yapıda. Kullanılmayan girişler kapatılmış ve kapatma (tıkaç) elemanları sıkıca vidalanmış, yani sadece alet veya takım ile sökülebilir. Bağlantı hatları serbest biçimde düzenlenmiş, hat izolasyonu işletme esnasında hasar göremez. 2. Klemens kutusunu kapak sabitleme cıvataları ile kapatınız, bakınız bölüm Cıvata bağlantılarının sıkma torkları (Sayfa 133). 6.5 Yardımcı akım devrelerini bağlama Kablo seçilmesi Yardımcı akım devrelerinin bağlantı hatlarının seçiminde aşağıdaki kriterler dikkate alınmalıdır: Ölçüm akım şiddeti Ölçüm gerilimi Örneğin ortam sıcaklığı, yerleştirme biçimi, kablo enine kesiti gibi sisteme bağlı koşullara göre gerekli kablo uzunluğu vs. IEC/EN uyarınca talepler Kabloların yardımcı klemens kutusuna sokulması ve yerleştirilmesi Yardımcı akım devrelerinin bağlantısı için gerekli bilgileri, söz konusu yardımcı klemens kutusu kapağının ya da klemens kutusu kapağının iç tarafındaki klemens planında bulabilirsiniz. Yardım akımı devresinin bağlanması için, duruma göre ana klemens kutusunda bir klemens pervazı monte edilmiştir. Yardımcı klemensler için olan hatlarda gerekli yalıtım giderme uzunluğu, klemens tipine bağlı olarak 6-9 mm aralığındadır. Doğru uzunlukta, hat klemensin içine sonuna kadar yeter ve aynı zamanda hattın izolasyonu klemensin temas kısmına kadar yeter. İşletme kılavuzu 03/

72 Elektrik bağlantısı 6.5 Yardımcı akım devrelerini bağlama Kablo vida bağlantılarının uygun kılınması Bağlantı tesisatlarının iletilmesi için klemens kutusu gövdesinde dikdörtgen bir kesitin üzerinde vidalanmış bir plaka mevcut olmalıdır. Normal olarak bu plaka vida dişli delikler ve vida dişli kablo bağlantıları ile teslim edilir. 1. Yardımcı klemens kutusunu açınız ve kablo sokma plakasını sökünüz. Klemens kutusu modeline bağlı olarak çelik sac blendajın altında bir kablo sokma plakası mevcuttur. 2. Delinmemiş versiyonda, kablo giriş plakasına gerekli sayıda deliği veya vida dişini, ihtiyaç duyulan kablo vida bağlantısı büyüklüğünde açınız. 3. Kabloları gerekirse sonradan soğru tertip edebilmek için işaretleyiniz. 4. Kabloları kablo vida bağlantılarından ve kablo giriş plakasından geçiriniz ve kabloları bağlayınız. 5. Kablo sokma plakasını monte ediniz. 6. Kablo vida bağlantılarının vidalama ağızlarındaki contaların koruma türüne uygun olmasını sağlayınız. Ayrıca bakınız Cıvata bağlantılarının sıkma torkları (Sayfa 133) Yedek parçalar (Sayfa 113) Stator sarımı sıcaklık denetiminin bağlanması Statör sarımının termik aşırı yüklenmeye karşı denetlenmesi için statör sarımına direnç termometreleri monte edilmiştir. Sıcaklık sensörü bağlantı hatları ana veya yardımcı terminal kutusuna gider. Terminallerin devre ve kullanım bilgilerini ilgili klemens kutusunun terminal planında bulabilirsiniz. İKAZ Elektrik çarpması nedeniyle tehlike Sarım denetlemesi için sıcaklık sensörü izolasyonu, sarım için temel izolasyon gerekliliklerine uygun olarak tasarlanmıştır. Sıcaklık sensörünün bağlantıları, terminal kutularında izole edilmiş olarak bulunur ve güvenlik amaçlı bir ayrım parçasına sahip değildir. Bu nedenle hata durumunda ölçüm sensörü hattında, temas edilmesi halinde ciddi maddi hasarlara, ağır fiziksel yaralanmalara ve hatta ölüme neden olabilecek tehlikeli bir gerilim mevcut olabilir. Sıcaklık sensörünü harici bir sıcaklık denetlemesine bağlarken, gerekli olması halinde "Elektrik çarpması nedeniyle tehlike" gerekliliklerine uyulması çerçevesinde ek önlemler alınız, bkz. IEC veya IEC İşletme kılavuzu 03/2015

73 Elektrik bağlantısı 6.5 Yardımcı akım devrelerini bağlama Nihai önlemler 1. Yardımcı klemens kutusunu kapatmadan önce, aşağıdakileri kontrol ediniz: Hatlar, klemens planı uyarınca bağlanmıştır. Bağlantı hatları serbest biçimde düzenlenmiştir, hat izolasyonu hasar göremez. Klemens kutusunun içi temiz, kablo artıklarından, pislik ve yabancı maddelerden arınmış olmalıdır. Kablo vida bağlantı parçaları iyice sıkılmış ve koruma türü, tesisat döşeme türü, onaylı tesisat çapı vs. bakımından uygun ve kurallara göre monte edilmiş. Bağlantı plakasındaki vida dişleri, kablo ve hat girişleri veya kapatma tıpaları ile kapatılmıştır ve bu tıpalar ilgili koruma türünü sağlar. Duruma göre kullanılmayan girişler kapatılmıştır. Kapatma elemanları sıkıca vidalanmıştır, yani sadece alet yardımı ile çözülebilir. Bütün contalar ve klemens kutusunun conta yüzeyleri kurallara uygun yapıdadır. Sıkıştırma cıvataları, kullanılmasalar dahi duruma göre vidalama klemensleri iyice sıkılmıştır. 2. Yardımcı klemens kutusunu ilgili kapak ile kapatınız. Kapağın sabitleme cıvataları için sıkma torkunu "Cıvata bağlantılarının sıkma torkları (Sayfa 133)" bölümünde bulabilirsiniz Dönüştürücüde işletme Aşağıdaki bölüm sadece 1PQ8 serisine ait makineler için veya makinenin dönüştürücüde işletilmek için sipariş edilmiş olması durumu için önemlidir. Not Sipariş numarası üzerinden, makinenin dönüştürücüde işletilmek için sipariş edilip edilmediğini görebilirsiniz: Sipariş numarasının 9. hanesinde "P" veya "Q" harfi vardır Düşük vurum frekanslı dönüştürücüde işletme DİKKAT Daha yüksek motor sıcaklığı Düşük vurum frekanslı bir dönüştürücüde işletme duurmunda motorda daha yüksek kayıplar söz konusu olur. Bunun sonucunda daha yüksek motor ısı derecesi söz konusu olur. Sıcaklık sınıfını aşmayı engellemek ve izolasyonun bu nedenle erkenden termik yaşlanmasının önüne geçmek için gücü azaltınız. İşletme kılavuzu 03/

74 Elektrik bağlantısı 6.5 Yardımcı akım devrelerini bağlama İKAZ Dönüştürücüden dolayı tehlikeli gerilim Besleyen dönüştürücü kapatılmadığı sürece veya dönüştürücünün ara devresi deşarj olmadığı sürece, rotor dursa dahi motor klemenslerinde elektrik gerilimi mevcut olabilir. Dönüştürücü tipine göre gerilim 1000 V kadar olabilir. Motorda çalışmalar yapılmadan önce beş güvenlik kuralına (Sayfa 15) uyulmasını sağlayınız Dönüştürücü tepe gerilimi İzolasyon sistemi için sınır değerler olarak azami dönüştürücü tepe gerilimi değerlerini aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz: Tablo 6-7 Azami dönüştürücü tepe gerilimi Dönüştürücü nominal gerilimi [V] 500 V Azami dönüştürücü tepe gerilimi Û max İletken-İletken İletken-Toprak Ara devre 1500 V Yükselme süresi 0,5 μs > 500 ile 690 V arası 2250 V Yükselme süresi 0,4 μs 1100 V Yükselme süresi 0,5 μs 1500 V Yükselme süresi 0,4 μs 750 V 1125 V DİKKAT Kablo refleksiyonları nedeniyle izolasyonda hasar Kablo refleksiyonları nedeniyle motordaki veya terminallerdeki gerilim yükü iki katına çıkabilir. İzolasyon sistemi bu nedenle zarar görebilir ve bunun sonucunda makinede komple hasar söz konusu olabilir Yatak akımlarının düşürülmesi Yatak akımlarını aşağıdaki önlemler ile düşürebilirsiniz: Temas durumunu büyük yüzeyli gerçekleştiriniz. Masif bakır hatlar, akım uzaklaştırma efekti nedeniyle yüksek frekanslı topraklama için uygun değildir. Potansiyel dengeleme tesisatları: Potansiyel dengeleme hatlarını kullanınız: Motor ve çalışma makinesi arasında Motor ve dönüştürücü arasında Terminal kutusu ve motor gövdesindeki yüksek frekans toprak hattı arasında. 74 İşletme kılavuzu 03/2015

75 Elektrik bağlantısı 6.5 Yardımcı akım devrelerini bağlama Kablonun seçilmesi ve bağlanması: Mümkünse simetrik yapılı, siperli bağlantı hatları kullanınız. Mümkün mertebe çok sayıda tekli iletkenden oluşmuş blendaj örgüsü, iyi bir elektrik iletkenliğine sahip olmalıdır. Bakır ve alüminyumdan örülmüş blendajlar uygundur. Yalıtım bağlantısı hem motorda hem de dönüştürücüde gerçekleştirilmelidir. Yüksek frekanslı akımların iyi bir şekilde aktarılması için, temas durumunu büyük yüzeyli uygulayınız: Dönüştürücüde 360 temas için Motorda, örneğin kablo kılavuzlarında EMV vidalı bağlantıları ile. Kablo yalıtımının tarif edildiği gibi temas etmesi sağlanmışsa, motor gövdesi ile dönüştürücü arasındaki potansiyel dengelemesini oluşturur. Bu durumda ayrı bir yüksek frekanslı potansiyel dengelemesi hattı gerekli değildir. Konsantrik bakır veya alüminyum blendaj Çelik koruma Özel çevre koşulları nedeniyle kablo yalıtımı ile yeterince veya hiç temas sağlanamazsa, gereken potansiyel dengelemesi sağlanamaz. Bu durumda ayrı bir yüksek frekans potansiyel dengeleme hattı kullanınız: Motor gövdesi ve dönüştürücünün toprak hattı çubuğu arasında. Motor gövdesi ve çalışma makinesi arasında Ayrı yüksek frekanslı potansiyel dengeleme hattını örülmüş yassı bakır bantlar veya yüksek frekans ince telli hatlar ile döşeyiniz. Masif bakır hatlar, akım uzaklaştırma efekti nedeniyle yüksek frekanslı topraklama için uygun değildir. Temas durumunu büyük yüzeyli gerçekleştiriniz. Ağın yapısı Yatak akımlarına bağlı hasarların hedefli bir şekilde düşürülmesi ve önlenmesi için motor, dönüştürücü ve çalışma makinesinden oluşan bütün sistemi dikkate almanız gerekir. Müteakip önlemler yatak akımlarının düşürülmesinde yardımcı olur: Sistemin tamamına yönelik olarak, düşük empedansa sahip olan ve sorunsuz şekilde birbirine geçirilmiş bir topraklama sistemi kurunuz. Dönüştürücü çıkışında senkron filtre (sönümleme nüveleri) kullanınız. Seçim ve boyutlandırma veya ölçülendirme Siemens pazarlama partneri tarafından yapılır. Gerilim yükselmesini çıkış filtreleri kullanarak sınırlayınız. Bu sayede çıkış gerilimindeki üst salınım oranı sönümlenir veya bastırılır. İşletme kılavuzu 03/

76 Elektrik bağlantısı 6.5 Yardımcı akım devrelerini bağlama Not Dönüştürücü dokümantasyonu Dönüştürücü işletme kılavuzu bu dokümantasyonun bir parçası değildir. Dönüştürücü projelendirme bilgilerine de dikkat ediniz Toprak hattına sahip ağda dönüştürücü modu DİKKAT Toprak hattı akımlarından dolayı hasarlar Makinenin toprak hattına kısa devre denetimi olmayan, akım sınırlayıcılı dönüştürücülerde işletilmesinde, çıkış tarafında bir toprak hattına kısa devre durumunda, dış hat akımının 1,7 misline kadar koruyucu hat akımları söz konusu olabilir. Hem normal ölçümlendirilmiş çok damarlı bağlantı hatlarının koruyucu hatları, hem de normal klemens kutularının koruyucu hat bağlantı yerleri bu işlem için uygundur. Bunun sonucunda maddi hasarlar oluşabilir. Yeterli ölçümlendirilmiş bir toprak hattı (koruyucu hat) döşeyiniz. Toprak hattını (koruyucu hattı), motor gövdesine tertip edilmiş toprak hattı klemensine bağlayınız. 76 İşletme kılavuzu 03/2015

77 İşletmeye alış 7 Makinedeki tüm çalışmalar sırasında, elektrikli sistemlerin güvenli şekilde çalıştırılmasına yönelik genel güvenlik uyarılarını (Sayfa 15) ve EN gerekliliklerini dikkate alınız. 7.1 İşletmeye almadan önceki kontroller Sistemin uzmanca montajından sonra ve devreye sokulmasında önce, şunları kontrol ediniz: Not İşletmeye almadan önceki kontroller Aşağıda sunulan devreye sokma kontrollerinin listesi eksiksiz olamaz. Daha fazla kontrol, gerekirse sisteme özel koşullara uygun şekilde ek olarak uygulanmalıdır. Makinede hasar yok. Makine nizamına göre monte edilmiş ve hizalanmıştır; tahrik çıkış elemanları doğru dengelenmiş ve ayarlanmıştır. Tüm sabitleme cıvatalarının, bağlantı elemanlarının ve elektriksel bağlantıların öngörülen sıkma torklarıyla sıkılmış olması. İşletme şartları, teknik dokümantasyondaki öngörülmüş verilere uygundur, örn. koruma türü, çevre ısı derecesi vs. hususunda. Örn. kuplaj gibi hareketli parçalara rahat ulaşılabilir. Eğer ikinci mil ucu kullanılmıyorsa, bu durumda bunun poyra yayı dışarı fırlamaya karşı emniyet altına alınmış ve "H" (normal versiyon) rotor balanslama türünde yaklaşık yarım uzunluğa kadar kısaltılmış olmalıdır. Hareketli ve gerilim taşıyan parçalar için, sürtünmeye karşı tüm koruma önlemleri uygulanmıştır. Elektrik bağlantısı Topraklama ve potensiyal dengeleme bağlantılarının kurallara uygun yapılması. Makine öngörülen dönüş yönüne göre bağlanmış olmalıdır. Uygun şekilde tasarlanmış kumanda ve devir sayısı denetimi sayesinde, teknik verilerde bildirilmiş izin verilen devir sayılarından daha yüksek devir sayılarına çıkılmaması garanti edilmiştir. Bunun için güç levhası üzerindeki verileri veya duruma göre sisteme özel dokümantasyonu kıyaslayınız. Asgari izolasyon dirençlerine uyulmuştur. Asgari hava mesafelerine uyulmuştur. Makine denetimi için mevcut olabilecek ek donanımların uygun biçimde bağlandığı ve fonksiyonel olduğu. İşletme kılavuzu 03/

78 İşletmeye alış 7.2 Devreye alma öncesinde izolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin ölçümü Mevcut frenler veya geri akış blokajları kusursuz çalışmaktadır. Denetim tertibatlarında, "Uyarı" ve "Kapatma" için değerler ayarlanmıştır. Ayrıca bakınız Sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri (Sayfa 80) Yatak sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri (Sayfa 80) Dönüştürücüde işletme Eğer motor versiyonu dönüştürücünün özel bir düzenlemesini gerektiriyorsa, güç levhasının üzerinde ilgili ilave bilgiler bulunur. Dönüştürücü doğru parametrelenmiştir. Bu parametreleme verilerini, makinenin güç levhası veya etiketi üzerinde bulabilirsiniz. Parametreler ile ilgili bilgileri dönüştürücünün işletme kılavuzunda bulabilirsiniz. Belirtilen n maks sınır devir sayısı aşılmaz. n min sınır devir sayısının altında kalınmaz. Soğutma Makinenin soğutmasının devreye sokma işlemi için sağlanıp sağlanmadığını kontrol ediniz. Yatak izolasyonu, levhalara göre uygulanmıştır. 7.2 Devreye alma öncesinde izolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin ölçümü İzolasyon direnci ve polarizasyon endeksi (PI) ölçülerek, makinenin durumu hakkında bilgi elde edebilirsiniz. Bu nedenle izolasyon direncini ve polarizasyon endeksini şu zamanlarda kontrol ediniz: Makine ilk kez çalıştırılmadan önce Uzun süre depolamadan veya durma halinden sonra Bakım çalışmaları çerçevesinde Böylelikle sarım izolasyonu hakkında şu bilgileri elde edersiniz: Sarım başı izolasyonu iletken şekilde pislenmiş mi? Sarım izolasyonu nem aldı mı? Bu bilgiler sayesinde makinenin devreye sokulması veya gerekirse sarımın temizlenmesi ve / veya kurutulması gibi gerekli önlemler hakkında karar verebilirsiniz: Makine devreye sokulabilir mi? Temizleme veya kurutma önlemleri uygulanmalı mı? Kontrol ve sınır değerler ile ilgili detaylı bilgileri burada bulabilirsiniz: "İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin kontrol edilmesi" (Sayfa 40) 78 İşletme kılavuzu 03/2015

79 İşletmeye alış 7.3 Rulmanlar işletmeye almadan önce yağlanmalıdır 7.3 Rulmanlar işletmeye almadan önce yağlanmalıdır Aşağıdaki bilgiler, belirlenmiş olan depolama koşullarına uyulması durumunda geçerlidir. Genel bilgiler Ardıl yağlama için yağlama levhası üzerindeki bilgileri dikkate alın. Yağlamayı azar azar yapınız. Gresin rulmanlar içinde dağılabilmesi için bu işlem esnasında mil dönmelidir. Rulmanlar işletmeye almadan önce ardıl yağlamaya tabi tutulmalıdır Teslimat ile devreye alma arasında bir yıldan fazla ve dört yıldan az zaman geçtiyse: Rulmanları, yağlama levhasında belirtilenin iki katı gresle yağlayınız. Bu esnada yatak ısı derecesini mümkün olduğunca kontrol ediniz. Rulmanların işletmeye almadan önce yeniden yağlanması Aşağıdaki koşullarda rulmanları yeniden yağlamalısınız: Makine dört yıldan uzun sürede depolanmışsa. Makine, "Depolama" bölümündeki bilgilere uygun olarak depolanmamışsa. Yapılacak işlem 1. Yatağı, ardıl yağlama borularını, yağlama nipelini ve yatak kapağını sökünüz. 2. Eski gresi temizleyiniz. 3. Yeniden yağlamadan önce yatağı kontrol ediniz. Gerekiyorsa yeni yatak monte ediniz. 4. Yatağı yağlayınız ve yatak ünitelerini yeniden birleştiriniz. Ayrıca bakınız Rulmanlı yatakların çalıştırılması için müteakip yağlama aralıkları ve gres türleri (Sayfa 97) Çalıştırma araları (Sayfa 85) Transport (taşıma) ve depolama (Sayfa 28) İşletme kılavuzu 03/

80 İşletmeye alış 7.5 Sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri 7.4 Yatak sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri Devreye almadan önce Eğer makine yatak termometreleri ile donatılmışsa, makineyi ilk kez harekete geçirmeden önce, kontrol (denetim) tertibatında kapatma işlemi için sıcaklık değerini ayarlayınız. Tablo 7-1 Devreye sokmadan önce yatak sıcaklıklarının kontrolü için ayar değerleri Ayar değeri Sıcaklık Devreye sokmada kapatma 120 C Normal işletme Kurma yerinde, T işletme normal işletme sıcaklığını C türünden ölçünüz. Kapatma ve ikaz değerlerini T işletme işletme sıcaklığına göre ayarlayınız. Tablo 7-2 Normal işletme modunda yatak sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri Ayar değeri Sıcaklık Normal işletmede ikaz T işletme + 5 K 115 C Normal işletmede kapatma T işletme + 10 K 120 C Ayrıca bakınız Termik motor koruması (Sayfa 25) 7.5 Sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri Devreye almadan önce Makineyi ilk kez harekete geçirmeden önce, kontrol (denetim) tertibatında kapatma işlemi için sıcaklık değerini ayarlayın. Tablo 7-3 Devreye sokmada sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri Ayar değeri Sıcaklık Kapatma 145 C 80 İşletme kılavuzu 03/2015

81 İşletmeye alış 7.6 Devreye alma Normal işletme Kurma yerinde, T işletme normal işletme sıcaklığını C türünden ölçünüz. Kapatma ve ikaz değerlerini T işletme işletme sıcaklığına göre ayarlayınız. Ayar değerleri izolasyon sisteminin versiyonuna ya da makinenin ısı sınıfına bağlıdır. İlgili veriler için güç levhasına bakınız. Tablo 7-4 Normal işletme modunda sarım sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri Ayar değeri İzolasyon sınıfı 155(F) İzolasyon sınıfı 180(H) Uyarı T işletme + 10 K 145 C T işletme + 10 K 170 C Kapatma T işletme + 15 K 155 C T işletme + 15 K 180 C 7.6 Devreye alma Montajdan veya revizyonlardan sonra bir deneme sürüşü gerçekleştirin: 1. Makineyi yüksüz harekete geçiriniz. Bunun için, güç şalterini kapatınız ve mümkünse erken kapatmayınız. Düzgün hareket etme durumunu kontrol edin. Şebeke makineleri için arka arkaya izin verilen maksimum harekete geçiş sayısı: Üç soğuk / iki sıcak Dönüştürücü makinelerinin hareket koşullarını katalog içinde bulabilirsiniz. Devir sayısı kontrolü veya kesinlikle gerekli ölçüye göre denetleme işlemi için, harekete geçiş kapatmalarını sadece düşük devir sayılarında yapın. Tekrar devreye sokma işleminden önce, makinenin o andaki hareketini tamamlayıp durmasını bekleyiniz. 2. Makineyi bir süre daha rölantide gözlemleyiniz. 3. Mükemmel çalışma durumunda makineye yük veriniz. Düzgün hareket etme durumunu kontrol edin. Gerilim, akım ve güç değerlerini okuyunuz ve kaydederek belgeleyiniz. Mümkünse, çalışma makinesinin ilgili değerlerini okuyunuz ve bunları da kaydederek belgeleyiniz. Mevcut ölçüm düzenekleri ile mümkün oluyorsa, yatak ve stator sarımının sıcaklıklarını atalet noktasına ulaşıncaya kadar kontrol edin. Mekanik hareketi, yataklarda ve yatak levhalarında gürültü veya titreşim olup olmadığı hususunda kontrol ediniz. 4. Makine düzensiz çalışıyorsa ya da anormal gürültü varsa, makineyi kapatın. Çıkıştaki nedeni belirleyin. Eğer mekanik hareket kapatma işleminden hemen sonra düzelirse, manyetik veya elektriksel sebepler mevcuttur. Kapatma işleminden sonra mekanik çalışma düzelmezse, bu durumda mekanik nedenler söz konusudur. Elektrikli makineler veya çalışma makineleri için olası nedenler; balans bozukluğu, makine setinin yeterince düzgün seviyelenmemiş olması, makinenin sistem rezonansında işletilmesi (sistem = motor, temel çerçeve, temel, vs.). İşletme kılavuzu 03/

82 İşletmeye alış 7.7 Kapatma DİKKAT Makinenin tahrip olması İşletim sırasındaki salınım değerleri DIN ISO kapsamındaki değerler ile örtüşmüyorsa makine hasar görebilir. İşletim sırasındaki salınım değerleri için DIN ISO standardına uyunuz. 7.7 Kapatma Eğer söz konusu kumanda otomatik olarak gerçekleşmezse, muhtemelen mevcut olan bağımsız ısıtmayı işletme molalarında açınız. Böylelikle yoğuşuk su oluşmasını önlemiş olursunuz. Bağımsız (dururken) ısıtmayı en erken makineyi kapattıktan bir saat sonra devreye sokunuz. Bu sayede sargı izolasyonundaki hasarları önlersiniz. 82 İşletme kılavuzu 03/2015

83 İşletme 8 Makinedeki tüm çalışmalar sırasında, elektrikli sistemlerin güvenli şekilde çalıştırılmasına yönelik genel güvenlik uyarılarını (Sayfa 15) ve EN gerekliliklerini dikkate alınız. 8.1 Çalışma sırasında güvenlik uyarıları İKAZ Gerilim ileten (yüklü) parçalar Terminal kutularında gerilim ileten parçalar vardır. Terminal kutusu kapağını açarsanız, ölümle sonuçlanabilecek ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar oluşabilir. Terminal kutuları işletme esnasında daima kapalı olmalıdır Terminal kutuları sadece duran ve gerilimsiz makinelerde açık olabilir. İKAZ Dönen ve gerilim ileten parçalar Dönen veya gerilim taşıyan parçalar tehlike teşkil eder. Gerekli kapakları çıkartırsanız, ölümle sonuçlanabilecek ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar oluşabilir. Gerilim ileten veya dönen parçalara dokunulmasını engelleyen, makinede ilgili koruma türünün uygulanmasını sağlayan veya doğru bir hava girişi ve dolayısıyla etkili bir soğutma elde edilmesi için gerekli olan kapaklar, çalışma sırasında açılmamalıdır. İKAZ Sıcak yüzeylerden kaynaklanan yanma tehlikesi İşletme esnasında bazı makine parçaları sıcak olur. Temas halinde ciddi yanmalar söz konusu olabilir. Dokunmadan önce, parçaların ısı derecesini kontrol edin. Gerekirse uygun koruma önlemlerini alın. Makinede yapılacak çalışmaları uygulamaya başlamadan önce, makinenin soğumasını bekleyiniz. İşletme kılavuzu 03/

84 İşletme 8.2 Bağımsız ısıtmanın kapatılması İKAZ Çalışma sırasında arızalar Normal çalışmaya göre oluşan değişiklikler, örneğin daha yüksek güç girişi, sıcaklıklar ve titreşimler, alışılmamış gürültüler ve kokular ve denetim donanımlarının devreye girmesi vs. gibi değişiklikler işlevin olumsuz etkilendiğini ortaya koyar. Doğrudan veya dolaylı olarak ölüme, ağır bedensel yaralanmalarla veya maddi hasarlarla sonuçlanabilecek arızalar meydana gelebilir. Gecikmeksizin bakım personelini haberdar edin. Şüpheli durumlarda spesifik tesis güvenlik şartlarının dikkate alınması altında makineyi hemen kapatın. DİKKAT Yoğuşma suyuna bağlı korozyon tehlikesi Makine çalışırken, devre dışı kalma ya da yüklenmede sapma durumlarından dolayı iç kısımlarda havadaki nem yoğuşabilir. Yoğuşma suyu makinenin iç kısımlarında toplanabilir. Bunun sonucunda, örn. paslanma gibi maddi hasarlar oluşabilir. Yoğuşma suyunun rahat ve serbestçe dışarı akabilmesini sağlayınız. 8.2 Bağımsız ısıtmanın kapatılması İKAZ Makine ısısında yükselme Bağımsız (duran) ısıtma çalışan makinede işletilirse, makinede yüksek sıcaklık dereceleri söz konusu olabilir. Bunun sonucunda maddi hasarlar oluşabilir. Makineyi devreye sokmadan önce, bağımsız (duran) ısıtmanın kapatılmış olmasını sağlayınız. Bağımsız (duran) ısıtmayı sadece motor kapalıyken işletiniz. Ayrıca bakınız Bağımsız ısıtma için kilitleme devresi (opsiyon) (Sayfa 25) 84 İşletme kılavuzu 03/2015

85 İşletme 8.6 Çalıştırma araları 8.3 Makinenin devreye sokulması 1. Makineyi mümkün mertebe yük olmadan harekete geçirin ve çalışma sakinliğini kontrol edin. Şebeke makineleri için arka arkaya izin verilen maksimum harekete geçiş sayısı: Üç soğuk / iki sıcak Dönüştürücü makinelerinin hareket koşullarını katalog içinde bulabilirsiniz. 2. Mükemmel çalışma durumunda makineye yük verin. 3. Eğer mevcut ölçüm düzenekleri ile mümkün oluyorsa, yatak ve stator sargısının sıcaklıklarını kontrol edin. 8.4 Rulmanda ardıl yağlama Rulmanlarıda ardıl yağlama için, yağlama levhası üzerindeki bilgileri dikkate alınız. 8.5 Acil Kapatma sonrasında yeniden devreye sokma Acil kapatma sonrasında çalışma makinesini tekrar devreye sokmadan önce, makineyi kontrol ediniz. Acil kapatmaya neden olmuş tüm sebepleri gideriniz 8.6 Çalıştırma araları İşletme molası, makinenin durduğu ve kullanım yerinde kaldığı zamansal sınırlı işletmeye ara verme süresidir. İşletme molalarında normal çevre koşullarında, örn. duran makineye harici etki eden titreşimler yok, yüksek oranda korozyona maruz kalma durumu yok vs. gibi durumlarda, genel olarak aşağıdaki önlemler gereklidir. İşletme kılavuzu 03/

86 İşletme 8.6 Çalıştırma araları Duran, çalıştırmaya hazır motorlardaki önlemler Çalışma 1 aydan fazla ara verilmesi halinde, makineyi düzenli olarak, yaklaşık ayda bir defa çalıştırınız. Alternatif olarak hiç olmazsa rotoru çevirin. Rotor tutma düzeneğine sahip makinelerde rotoru çevirmeden önce bunu çıkartın. Eğer makine bir dururken ısıtmaya sahipse, bu durumda bunu makinenin çalışma aralarında devreye alın. Bağımsız (dururken) ısıtmayı en erken makineyi kapattıktan bir saat sonra devreye sokunuz. Bu sayede sargı izolasyonundaki hasarları önlersiniz. Tekrar çalıştırmak için devreye sokmadan önce, "Devreye sokma" bölümüne dikkat ediniz. DİKKAT Gerektiği gibi depolanmamadan kaynaklanan hasarlar Gerektiği gibi depolanmama durumunda motorda hasarlar oluşabilir. Eğer makine 12 aydan daha uzun bir süre devre dışı bırakılacaksa, bu durumda uygun korozyon koruma, muhafaza, ambalajlama ve kurutma önlemleri uygulanmalıdır. Devre dışı bırakma Gerekli önlemler ile ilgili detayları "Taşıma (transport) ve depolama (Sayfa 28)" bölümünde bulabilirsiniz. Tekrar devreye sokma Uzun süren çalışmaya ara verişlerden sonra tekrar çalıştırırken, "Devreye sokma (Sayfa 77)" bölümünde tavsiye edilen önlemleri uygulayınız. Eğer çalışma arası (mola) bir yılı aşmışsa, devreye sokma işleminden önce yataklarda ardıl yağlama yapılmalıdır. Bu sırada gresin yataklarda dağılması için mil dönmelidir. Ardıl yağlama için yağlama levhası üzerindeki bilgileri dikkate alın Makine iç kısmında buğu çözülmesi ya da kondanse su oluşması önlenmesi Eğer söz konusu kumanda otomatik olarak gerçekleşmezse, muhtemelen mevcut olan bağımsız ısıtmayı işletme molalarında açınız. Böylelikle yoğuşuk su oluşmasını önlemiş olursunuz. Bağımsız (dururken) ısıtmayı en erken makineyi kapattıktan bir saat sonra devreye sokunuz. Bu sayede sargı izolasyonundaki hasarları önlersiniz. 86 İşletme kılavuzu 03/2015

87 İşletme 8.6 Çalıştırma araları Rulmanda durma hasarları olmasının önlenmesi Uzun işletme molalarında rulmanın aynı veya hemen hemen aynı durma pozisyonunda olması durma hasarlarına neden olabilir, örn. durma izleri veya korozyon oluşması. İşletme molalarında makineyi muntazam ayda bir kez kısa bir süre devreye sokunuz veya en azından rotoru birkaç kez çeviriniz. Eğer makineyi çalışma makinesinden ayırdıysanız ve bir rotor tutma tertibatı ile emniyetlediyseniz, rotoru çevirmeden önce ya da işletme durumu için bu tertibatı uzaklaştırınız. Çevirme işleminden sonra rulman yatağının bekleme pozisyonunun öncekinden farklı olmasını sağlayınız. Bunun için poyra yayını veya kuplaj yarısını referans olarak kullanınız. Tekrar devreye sokma işleminde "Devreye sokma" bölümündeki bilgilere dikkat ediniz. Ayrıca bakınız İşletmeye alış (Sayfa 77) Rulmanlar işletmeye almadan önce yağlanmalıdır (Sayfa 79) Mil toprak hattı fırçaları (opsiyon) Kapsüllenmemiş ve contalanmamış tipte mil toprak hattı fırçaları kullanılması durumunda, uzun süreli işletme araları (mola) söz konusu olunca, fırça hareket yolu üzerinde milde pas oluşabilir. İKAZ Gerilim ileten (yüklü) parçalar Eğer mil toprak hattı muntazam çalışmazsa, milde yüksek gerilimler söz konusu olabilir ki, bu gerilimler makine dururken yeterince hızlı giderilemez. Elektrik akımı ya da elektrik çarpması sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve yatak hasarları meydana gelebilir. Mil toprak hattı fırçalarını muntazam kontrol ediniz ve gerektiğinde değiştiriniz. Fırça hareket yolunu temiz tutunuz: Fırça hareket yolunu muntazam kontrol ediniz ve devreye sokmadan önce pası gideriniz Uzun durma sonrasında izolasyon direncinin ölçülmesi İzolasyon direnci ve polarizasyon endeksi (PI) ölçülerek, makinenin durumu hakkında bilgi elde edebilirsiniz. Bu nedenle izolasyon direncini ve polarizasyon endeksini şu zamanlarda kontrol ediniz: Makine ilk kez çalıştırılmadan önce Uzun süre depolamadan veya durma halinden sonra Bakım çalışmaları çerçevesinde İşletme kılavuzu 03/

88 İşletme 8.9 Arızalar Böylelikle sarım izolasyonu hakkında şu bilgileri elde edersiniz: Sarım başı izolasyonu iletken şekilde pislenmiş mi? Sarım izolasyonu nem aldı mı? Bu bilgiler sayesinde makinenin devreye sokulması veya gerekirse sarımın temizlenmesi ve / veya kurutulması gibi gerekli önlemler hakkında karar verebilirsiniz: Makine devreye sokulabilir mi? Temizleme veya kurutma önlemleri uygulanmalı mı? Kontrol ve sınır değerler ile ilgili detaylı bilgileri burada bulabilirsiniz: "İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin kontrol edilmesi" (Sayfa 40) 8.7 Makinenin devre dışı bırakılması DİKKAT Uzun süre devre dışı bırakma durumunda durma hasarları Eğer makine altı aydan daha uzun bir süre devre dışı bırakılırsa bu durumda uygun muhafaza ve depolama önlemleri uygulanmalıdır. Aksi taktirde makinede maddi hasarlar oluşur. Devreden çıkarmayı rapor ediniz. Bu rapor ya da protokol tekrar devreye sokma durumunda yararlıdır. 8.8 Makinenin tekrar devreye sokulması Makineyi tekrar devreye soktuğunuzda, şu işlemleri uygulayınız: Devreden çıkarma protokolüne bakınız, uyguladığınız koruma ve depolama önlemlerini iptal ediniz. "Devreye sokma" bölümünde bildirilen önlemleri uygulayınız. Ayrıca bakınız İşletmeye alış (Sayfa 77) 8.9 Arızalar Arızalar sırasında denetimler Doğal afetler veya örn. aşırı yüklenme veya kısa devre gibi olağanüstü işletme koşulları arıza anlamına gelir ve makinede elektriksel veya mekanik aşırı yüklenmeye neden olabilir. 88 İşletme kılavuzu 03/2015

89 İşletme 8.9 Arızalar Bu tür arızalardan sonra hemen bir denetleme kontrolü uygulayınız. Arıza sebebini, adı geçen yardım önlemlerine göre gideriniz. Makinede ortaya çıkan hasarları da gideriniz. İşletme kılavuzu 03/

90 İşletme 8.9 Arızalar Elektriksel arızalar Not Motoru bir dönüştürücüde işletecek olursanız, elektriksel arızalar söz konusu olursa, dönüştürücünün kullanma kılavuzunu da dikkate alınız. Tablo 8-1 Elektriksel arızalar Motor harekete geçmiyor Motor zor harekete geçiyor Harekete geçişte vınlama sesi Çalışırken vınlama sesi Rölantide yüksek ısınma Yük altında çalışırken yüksek ısınma Münferit sarım bölümlerinde yüksek ısınma Olası arıza nedenleri Giderme önlemleri X X X X Aşırı yüklenme Yükü düşürün. X Besleme hattındaki bir fazda kesiklik Şalter ve giriş hatlarını kontrol edin. X X X X Ek olarak devreye sokma işleminden sonra, besleme hattındaki bir fazda kesiklik X Şebeke gerilimi çok düşük, frekans çok yüksek X Şebeke gerilimi çok yüksek, frekans çok düşük Şalter ve giriş hatlarını kontrol edin. Şebeke ilişkilerini kontrol edin. Şebeke ilişkilerini kontrol edin. X X X X X Stator sargısında yanlış bağlanma Klemens kutusunda sargının devresini kontrol ediniz. X X X X Stator sarımında sarım kısa devresi veya faz kısa devresi Sargı dirençlerini ve izolasyon dirençlerini belirleyiniz. Donanımları üretici ile görüştükten sonra işler duruma getiriniz. X Yanlış dönüş yönü Bağlantıyı kontrol ediniz. 90 İşletme kılavuzu 03/2015

91 İşletme 8.9 Arızalar Mekanik arızalar Müteakip tabloda, mekanik etkilerin sebep oladuğu arızalar için muhtemel sebepler ve giderme önlemleri bulunmaktadır. Tablo 8-2 Mekanik arızalar Sürtünme gürültüsü Yüksek ısınma Radyal titreşimler Eksenel titreşimler Olası arıza nedenleri Giderme önlemleri X Dönen parçalarda sürtünme var Nedenini tespit edin ve parçaları düzenleyin. X Hava beslemesi azalmış, duruma göre fanın dönme yönü yanlış olabilir Hava yollarını kontrol ediniz, makineyi temizleyiniz X Rotorun balansı bozuk Rotor kavramasını ayırınız ve ardıl balanslama yapınız. X Rotor konsantrik değil, mil eğik Üretici ile görüşünüz. X X Kötü ayarlama Makine takımını düzeltiniz, kavramayı 1 kontrol ediniz. X Bağlanmış makinede balans bozukluğu Bağlanmış makinenin balansını alın. X Bağlanmış makineden darbeler söz konusu Bağlanmış makineyi kontrol edin. X X Dişli düzende (şanzıman) düzensizlik Dişli düzenini düzeltin. X X Motor ve temelden tüm sistemin rezonansı Temeli üretici ile görüştükten sonra pekiştiriniz X X Temelde değişiklikler Nedenini tespit ediniz ve gideriniz. Makineyi yeniden ayarlayınız. 1 Isınma durumunda oluşabilecek değişiklikleri dikkate alınız. İşletme kılavuzu 03/

92 İşletme 8.9 Arızalar Rulmanda arızalar Not Rulmanlardaki hasarlar kısmen zor tespit edilebilir. Emin değilseniz rulmanı değiştiriniz. Başka yatak versiyonlarını sadece üretici ile görüştükten sonra kullanınız. Tablo 8-3 Rulmanda arızalar Yatak çok sıcak Yatak ötüyor Yatakta vuruntu var Olası arıza nedenleri Giderme önlemleri X Kuplajda basınç Makineyi daha doğru ayarlayınız. X Kayış gerginliği çok fazla Kayış gerginliğini azaltınız. X Yatak kirlenmiş Yatağı temizleyiniz ya da yenileyiniz. Contaları kontrol ediniz. X Yüksek çevre sıcaklığı Uygun yüksek ısı gresi kullanınız. X X Yağlama yetersiz Kurallara göre yağlayınız. X X Yatak yamuk takılmış Yatağı yerine uzmanca monte ediniz. X X Yatak boşluğu çok küçük Sadece üretici ile görüştükten sonra: Daha fazla boşluğa sahip yatak takınız. X Yatak boşluğu çok fazla Sadece üretici ile görüştükten sonra: Daha az boşluğa sahip yatak takınız. X X Yatakta korozyon var Yatağı yenileyiniz. Contaları kontrol ediniz. X Yatakta çok fazla gres var Fazla olan gresi gideriniz. X Yatakta yanlış gres var Doğru gresi kullanınız. X Hareket alanında aşınma yerleri Yatağı yenileyiniz. X Durma izleri Yatağı yenileyiniz. Durma esnasında titreşimler olması önlenmelidir. 92 İşletme kılavuzu 03/2015

93 Denetim ve koruma 9 Dikkatli ve düzenli bakım, incelemeler ve revizyonlar ile arızalar erkenden tespit edilebilir ve ortadan kaldırılabilir. Böylece oluşacak ikincil hasarlar da engellenmiş olur. Çalıştırma şartları çok farklı olduğundan, burada arızasız çalışma için sadece genel süreler verilebilmektedir. Bundan dolayı bakım aralıklarınızı bölgesel şartlar doğrultusunda ayarlayınız (Kirlilik,çalıştırma sıklığı,yükleme vs). Makinedeki tüm çalışmalar sırasında, elektrikli sistemlerin güvenli şekilde çalıştırılmasına yönelik genel güvenlik uyarılarını (Sayfa 15) ve EN gerekliliklerini dikkate alınız. Not Service Center (Servis merkezi) Eğer denetimde, bakımda veya onarımda yardıma ihtiyacınız olursa, Service Center (Sayfa 131) (Servis Merkezi) bölümüne başvurunuz. 9.1 Denetim ve bakım İnceleme ve bakım için güvenlik bilgileri İKAZ Döner parçalar ve gerilme altındaki parçalar Elektrikli makineler, gerilim altında olan ve dönen parçalara sahiptir. Eğer makine bakım çalışmaları esnasında durmuyorsa ve gerilimsiz değilse, ölüm, ağır yaralanmalar veya maddi hasarlar söz konusu olabilir. Sadece duran makinede bakım çalışmaları uygulayınız. Sadece rulmanlarda ardıl yağlama işlemi yapılması dönen makinede yapılabilir. Bakım çalışmalarında beş güvenlik kuralı (Sayfa 15)'na uyunuz. İKAZ Makine hasarları Eğer makineye bakım uygulanmazsa, makine zarar görebilir. Doğrudan veya dolaylı olarak ölüme, ağır bedensel yaralanmalarla veya maddi hasarlar sonuçlanabilecek arızalar meydana gelebilir. Makinenin bakımını düzenli yapınız. İşletme kılavuzu 03/

94 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım DİKKAT Basınçlı hava çalışmaları sırasında yayılma Basınçlı hava ile temizlik yaparken, toz, metal çapakları veya temizlik malzemeleri havaya kalkıp uçuşabilir. Bunun sonucunda yaralanmalar söz konusu olabilir. Basınçlı hava ile temizlik yaparken havanın uygun şekilde emilmesine ve koruyucu gözlük, koruyucu giysi vs. gibi kişisel koruyucu donanımların kullanılmasına dikkat ediniz. DİKKAT İzolasyonda hasar Basınçlı hava ile temizlik sırasında sarım başına metal çapakları girerse izolasyon hasar görebilir. Hava ve yayılma mesafelerinin altında kalınabilir. Makinede hasarlar oluşabilir, hatta tamamen bozulma dahi olabilir. Basınçlı hava ile temizlik yaparken, havanın uygun şekilde emilmesine dikkat ediniz. DİKKAT Yabancı cisimler nedeniyle makine hasarları Bakım çalışmalarında pislik, aletler veya cıvata vs. gibi sabitlenmemiş parçalar türünden yabancı cisimler makine içinde kalabilir. Bunun sonucunda kısa devre, soğutma gücünde azalma veya çalışma seslerinde yükselme söz konusu olabilir. Makine zarar görebilir. Bakım çalışmalarında makinenin içinde veya üzerinde yabancı cisimler kalmamasına dikkat ediniz. Serbest parçaları bakım çalışmalarından sonra yine sabitleyiniz. Muhtemel pislikleri itinayla gideriniz. Not Çalıştırma şartları çok farklı olduğundan, burada sadece arızasız çalışma için genel denetleme ve bakım önlemleri süreleri bildirilebilir İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin bakım çalışmaları kapsamında ölçülmesi İzolasyon direnci ve polarizasyon endeksi (PI) ölçülerek, makinenin durumu hakkında bilgi elde edebilirsiniz. Bu nedenle izolasyon direncini ve polarizasyon endeksini şu zamanlarda kontrol ediniz: Makine ilk kez çalıştırılmadan önce Uzun süre depolamadan veya durma halinden sonra Bakım çalışmaları çerçevesinde 94 İşletme kılavuzu 03/2015

95 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım Böylelikle sarım izolasyonu hakkında şu bilgileri elde edersiniz: Sarım başı izolasyonu iletken şekilde pislenmiş mi? Sarım izolasyonu nem aldı mı? Bu bilgiler sayesinde makinenin devreye sokulması veya gerekirse sarımın temizlenmesi ve / veya kurutulması gibi gerekli önlemler hakkında karar verebilirsiniz: Makine devreye sokulabilir mi? Temizleme veya kurutma önlemleri uygulanmalı mı? Kontrol ve sınır değerler ile ilgili detaylı bilgileri burada bulabilirsiniz: "İzolasyon direncinin ve polarizasyon endeksinin kontrol edilmesi" (Sayfa 40) Arızalar sırasında denetimler Doğal afetler veya örn. aşırı yüklenme veya kısa devre gibi olağanüstü işletme koşulları arıza anlamına gelir ve makinede elektriksel veya mekanik aşırı yüklenmeye neden olabilir. Bu tür arızalardan sonra hemen bir denetleme kontrolü uygulayınız Montaj veya onarımdan sonra ilk denetim Yakl. 500 çalışma saatinden sonra, en geç bir yıl sonra aşağıdaki kontrolleri uygulayınız: Tablo 9-1 Montaj veya onarımdan sonra yapılacak kontroller Kontrol Çalışma sırasında Elektriksel tanım büyüklüklerine uyulmasını. X Yataklarda izin verilen sıcaklıklar aşılmaz. X Makinenin çalışma düzgünlüğü ve çalışma gürültülerinin kötüleşmemesini. X Dururken Temelde çatlak ve çökme oluşmamış olmasını. (*) X X (*) Bu kontrolleri makine çalışırken veya dururken yapabilirsiniz. Diğer kontroller sisteme özel durumlara göre ek olarak gerekli olabilir. DİKKAT Eğer denetleme esnasında izin verilmeyen sapmalar tespit ederseniz, bu sapmaları derhal gideriniz. Aksi halde makinede hasarlar oluşabilir. İşletme kılavuzu 03/

96 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım Ana denetim Kurma koşullarına uyulup uyulmadığını kontrol ediniz. Yakl çalışma saatinden sonra, en geç iki yıl sonra aşağıdaki kontrolleri uygulamanızı tavsiye ediyoruz: Tablo 9-2 Ana denetimde kontroller Kontrol Hareket halinde Elektriksel tanım büyüklüklerine uyulmasını. X Yataklarda izin verilen sıcaklıklar aşılmaz. X Makinenin çalışma düzgünlüğü ve çalışma gürültülerinin kötüleşmemesini. X Durma halinde Temelde çatlak ve çökme oluşmamış olmasını. (*) X X Makinenin dengesinin izin verilen toleranslarda olmalıdır. X Tüm mekanik ve elektriksel bağlantıların cıvataları sıkılmış olmasını. X Tüm potansiyel bağlantıları, toprak hattı bağlantıları ve blendaj temas yüzeyleri doğru oturmalı ve muntazam temas etmelidir. Sarımların izolasyon dirençleri yeterince büyüktür (Sayfa 80) X Muhtemelen mevcut bir yatak izolasyonu etikete göre yapılmıştır. X Tesisatlar ve izolasyon parçalarının uygun durumda bulunmasını ve renklenme olmamasını. (*) Bu kontrolleri durma halinde veya duruma göre hareket halinde yapabilirsiniz. X X DİKKAT Eğer denetleme esnasında izin verilmeyen sapmalar tespit ederseniz, bu sapmaları derhal gideriniz. Aksi halde makinede hasarlar oluşabilir. Ayrıca bakınız Yatak sıcaklığının kontrolü için ayar değerleri (Sayfa 80) Rulman yatakların denetimi Kural olarak rulmanlı yatakların denetlenmesi sırasında makineleri dağıtmaya gerek yoktur. İlk olarak rulman değişirken dağıtma zorunludur Bağımsız ısıtmanın denetimi ve bakımı Bağımsız ısıtmanın bakıma ihtiyacı yoktur. Eğer bozuksa, Servis Merkezi (Sayfa 131)'ne başvurunuz. 96 İşletme kılavuzu 03/2015

97 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım Rulmanlı yatakların çalıştırılması için müteakip yağlama aralıkları ve gres türleri Bildirilen yağlama verileri, güç levhasında bildirilen veriler ve bu işletme kılavuzunda verilen bilgiler uygun yüksek kaliteli yağlama gresleri için geçerlidir. Bu gresler, DIN ve ISO standartlarında talep edilen özellikleri önemli ölçüde aşar ve bu sayede bildirilmiş yağlama süreleri geçerlidir. İlk yağlama Yağlama levhası üzerinde bildirilmiş yağlama gresi, siparişte bilinen işletme koşullarına göre seçilir ve ilk yağlama için kullanılır. Gres seçme kriterleri Özel talep söz konusu olmayan standart uygulamalar için geçerli olan yağlar ISO uyarınca K3K 20 niteliksel olarak yüksek kaliteye sahip ISO L X BDEA3 gres yağları ve kalınlaştırıcı olarak lityum sabunu kullanılan DIN 51825'e uygun gresleme yağlarıdır ve bunların en yüksek kullanım sıcaklığı en az +130 C / +266 F seviyesindedir. Yağlama gresi seçerken, gresin teknik verilerinin uygulamaya uygun olmasına dikkat ediniz. Yağlama gresi, aşağıdaki tabloda bildirilen kriterlere uygun olmalı ve kullanım koşulları için elverişli olmalıdır. Tablo 9-3 Rulman greslerinin seçimi için kriterler Kriterler Norm Sıfat, karakteristik değer Birim Temel yağ türü - Mineralli yağ - Katılaştırıcı - Lityum - NLGI sınıfına göre kıvam DIN Dik ve yatay yapı tarzı için "3" Kısaltılmış yağlama sürelerinde yatay yapı tarzı için alternatif olarak "2" Kullanım ısı derecesi aralığı - Asgari -20 C C C Damlama noktası DIN ISO 2176 Asgari +180 C C Temel yağ viskozitesi DIN C'de yakl. 100 mm²/s 100 'de yakl. 10 mm²/s Katkı maddeleri - Antioksidasyon (AO), Anti-Wear (AW) Katı yağlama maddesi yok FE9 Testi: A/1500/6000 DIN /-2 F10 50 h, +130 C'de Alternatif: Extreme-pressure (EP) sadece gres ve yatak üreticisi ile görüştükten sonra F h, +130 C'de Suya karşı tutum DIN C test ısı derecesinde 0 veya 1 - Bakırda korozyon etkisi DIN test ısı derecesinde 0 veya 1 Kor. Korozyona karşı koruma derecesi (EMCOR) DIN / ISO mm²/s 0-0 Kor. Katı yabancı madde oranı > 25 μm DIN < 10 mg/kg mg/kg Yatak uygunluğu Devir sayısı karakteristik değeri nxdm - Monte edilmiş motor yatağı, contalar ve bildirilmiş devir sayıları için uygunluk Eğer yağlama levhasında başka özel yağlama gresleri anılmışsa bu durumda farklı kriterler geçerli olur. - H - mm/dak İşletme kılavuzu 03/

98 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım Not Farklı çalıştırma şartları Prensip olarak yalnızca yağlama levhasında belirtilen gresler kullanılmalıdır. Çalıştırma şartları belirtilenden farklıysa ancak üretici ile görüşüldükten sonra farklı greslerin kullanımına geçilebilir. Not Başka gresler kullanılması Yağlama levhasında belirtilmeyen greslerin kullanılması durumunda, bu greslerin sistemin tamamı ile uyumlu olması garanti edilemez. Yalnızca DIN veya ISO kapsamındaki asgari gereklilikleri yerine getiren bir gres kullanıyorsanız yağlama sürelerini yarıya düşürünüz veya gerektiği gibi ayarlayınız. Emin olmadığınız durumlarda üretici ile görüşünüz. Tavsiye edilen rulman gresleri Teknik özelliklerden dolayı standart uygulamalar için aşağıdaki yüksek kaliteli rulman gresleri dik ve yatay motor versiyonları için tavsiye edilir: Tablo 9-4 Dik ve yatay yapı tarzları için rulman gresleri Üretici Gres türü Shell Gadus S2 V100 3 ExxonMobil Esso BP Fuchs Unirex N3 Energrease LS3 Renolit H443 HD88 Lubcon Turmoplex 3 Addinol LM 3 EP FAG Arcanol Multi 3 Yatay yapı tarzında motorlar için alternatif olarak NLGI sınıfı 2 kalitesinde yağlama gresleri kullanabilirsiniz. Fakat bu durumda yağlama süresi %20 kısalır. Tablo 9-5 Yatay yapı tarzına sahip motorlar için NLGI sınıf 2 türü alternatif yağlama gresleri Üretici Gres türü Shell Gadus S2 V100 2 ExxonMobil Esso Unirex N2 BP Energrease LS2 Castrol Longtime PD2 Lubcon Turmogrease L 802 EP plus Shell Retinax LX2 FAG Arcanol Multi 2 98 İşletme kılavuzu 03/2015

99 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım DİKKAT Greslerin karıştırılması yüzünden hasarlar Farklı gresleri karıştırmanız durumunda yağlama özellikleri olumsuz etkilenir. Bunun sonucunda maddi hasarlar oluşabilir. Gresleri karıştırmaktan kaçınınız. Belli greslerin karıştırılabilirliği için sadece gres üreticisi bir garanti verebilir. Ardıl yağlama Ardıl yağlama için geçerli verileri makinenin yağlama levhası üzerinde bulabilirsiniz: İşletme saati türünden ardıl yağlama aralıkları Gram türünden ardıl yağlama gresi miktarı Gres türü İşletme sürelerinden bağımsız olarak, rulmanlar en geç 12 ayda bir ardıl yağlamaya tabi tutulmalıdır. DİKKAT Rulmanlı yatak hasarları Rulmanlı yatak için gerekli ardıl yağlama aralıkları, makinenin denetim aralıklarından farklıdır. Ardıl yağlama aralıklarına uyulmazsa yataklar hasar görebilir. Ardıl yağlama için yağlama levhası üzerindeki bilgileri dikkate alın. Gres değiştirme süreleri Bu işletme kılavuzundaki gres değiştirme süreleri ya da levha üzerindeki bilgilerde verilen ardıl yağlama süreleri aşağıdaki koşullar için geçerlidir: Normal yüklenme Levhadaki bilgiler uygun devir sayıları ile işletme Az titreşimli çalışma Etkisiz (nötr) çevre havası Yüksek kaliteli rulman gresleri Uygun olmayan işletme durumlarında, ardıl yağlama süreleri üretici ile görüşüldükten sonra kısaltılmalıdır. İşletme kılavuzu 03/

100 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım Ardıl yağlama Ardıl yağlama için yağlama levhası üzerindeki bilgileri dikkate alın. 1. Ardıl yağlama esnasında mil dönmelidir ki, yeni gresi rulmanda dağılabilsin. Dönüştürücüde işletilen motorlarda, yeterli oranda muntazam yağlama sağlanabilmesi için ardıl yağlama mümkün olduğu kadar düşük ile orta devir sayısı arasında yapılmalıdır (n min = 250 min -1, n maks = 3600 min -1 ). İKAZ Dönen parçalar Ardıl yağlama sırasında mil dönmelidir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Ardıl yağlamada dönen parçalara dikkat ediniz. 2. Ardıl yağlama için yağlama nipelini temizleyiniz ve uygun gres ile gres miktarını yağlama levhası ve bu işletme kılavuzundaki veriler uyarınca porsiyonlar halinde presleyiniz. Rulman sıcaklığı önce hissedilir biçimde yükselir ve fazlalık gres rulmandan dışarı atıldığında tekrar normal değerine döner. 3. Kullanılmış gres, yatağın dışında eski gres bölmesinde birikir. Çalıştırmadan önce rulmanlı yatakların yağlanması Gerektiği gibi yapılan uzun süreli depolamada, normal olarak iki yıl içinde yataklar içindeki yağlama gresinin etkilenmeyeceğinden yola çıkılabilir. Bu konuda uzan erimli depolama ile ilgili bilgileri dikkate alınız. Yatakları devreye sokma işleminde iki misli yağlama gresi ile ardıl yağlayınız. Bu esnada, yatak içinde gres değişmesinin sağlanması için, mil dönmelidir Rulmanlırın contalanması (seçmeli "Yükseltilmiş koruma türü") Gres ön bölmesi ardıl yağlama Rulmanlı yatağın optimum sızdırmazlığının sağlanması ve labirent boşluklarının güvenilir bir şekilde arkadan iten gres sayesinde contalanması için, gres ön bölmesinin düzenli olarak yağlanması gereklidir. İşlem yağlama gresindeki gibidir. Düşük miktarda nispeten temiz gres dışarıya itildiği sürece, çalışma sırasındaki conta efekti optimumdur. Ardıl yağlama aralıkları Gerekli ardıl yağlama aralıkları temel olarak ortamın kirliliğine ve makinenin çalışma süresine bağlıdır. Bu nedenle bunlar sadece söz konusu işletme koşullarının dikkate alınması altında belirlenebilir. Conta yivinin daima gres ile dolu olmasını sağlayınız. 100 İşletme kılavuzu 03/2015

101 Denetim ve koruma 9.1 Denetim ve bakım Soğutma havası akımı temiz tutulmalıdır Makinenin yeterince soğutulması için, soğutma hava yolları pislikten arındırılmış olmalıdır. Izgaraları, kanalları, dilimleri, boruları vs. muntazam aralıklar ile tozdan ve pislikten temizleyiniz Boya hasarlarının düzeltilmesi Eğer boya hasarlıysa, bu boya hasarlarını düzeltiniz. Böylelikle korozyona karşı koruma sağlanmış olur. Not Boyanın yapısı Boya hasarlarını düzeltmeden önce Service Merkezi (Sayfa 131) ile irtibata geçiniz. Orada doğru boya yapısı ve boya hasarlarının düzeltilmesi ile ilgili daha fazla bilgi elde edebilirsiniz Klemens kutularının bakımı Ön koşul Makinede gerilim mevcut değil. Klemens kutusunun kontrol edilmesi Klemens kutularında muntazam aralıklar ile sızdırmazlığı, hasarsız yalıtımları ve bağlantıların sıkı olduğunu kontrol ediniz. Eğer klemens kutusunun içine toz veya nem girmişse, klemens kutusunu temizleyiniz ya da kurutunuz; özellikle de yalıtımları. Contaları ve conta yüzeylerini kontrol ediniz ve sızdırma sebebini gideriniz. İzolatörleri, bağlantı parçalarını ve klemens kutusundaki hat bağlantılarını kontrol ediniz. Gerekirse hasarlı bileşenleri değiştiriniz. İKAZ Kısa devre tehlikesi Hasarlı bileşenlerden dolayı kısa devre vs. oluşabilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Hasarlı bileşenleri değiştiriniz. İşletme kılavuzu 03/

102 Denetim ve koruma 9.2 Onarım 9.2 Onarım Makinedeki tüm çalışmalar sırasında, elektrikli sistemlerin güvenli şekilde çalıştırılmasına yönelik genel güvenlik uyarılarını (Sayfa 15) ve EN gerekliliklerini dikkate alınız. Not Muhtemelen gerekli makine taşıma işleminde "Taşıma (Sayfa 29)" bölümünü dikkate alınız Onarım çalışmalarının hazırlanması Çizimsel tasarımlar ve parça listeleri, sabitleme elemanlarının ve montaj parçalarının tür, şekil ve ölçüleri hakkında detaylı bilgiler içermez. Bundan dolayı demonte etme işleminde ilgili mevcut düzenlemeyi veya tertibi belirleyiniz ve bu durumu montaj işlemi için işaretleyerek veya not alarak belirginleştiriniz. Parçaların birbirine konum ve tertibini, bu başlangıç konumları yeniden oluşturulabilecek şekilde belgeleyiniz. Demontaj için uygun tertibatlar kullanınız. Parçaları demontaj öncesinde aşağı düşmeye karşı emniyetleyiniz, örn. sabitleme elemanlarının yerine aşırı uzun cıvatalar, vida dişli saplamalar veya benzeri parçalar kullanarak. Böylelikle söz konusu parça dışarı bastırıldıktan sonra taşınır. Mil uçlarındaki merkezlemelerde geri kaydırılmış vida dişleri vardır. Rotor ağırlığına ve yüklenme yönüne göre, uygun yük bağlama malzemeleri kullanınız. İKAZ Rotor aşağıya düşebilir Rotoru bağlayıp asmak için DIN 580 standartına uygun halka cıvatalar elverişli değildir. Rotor aşağıya düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Rotor ağırlığına ve yüklenme yönüne göre, uygun yük bağlama malzemeleri kullanınız. İKAZ Usulüne uygun olmayan onarım çalışmaları nedeniyle makine hasarı Gerektiği gibi yapılmayan onarım çalışmaları nedeniyle makine zarar görebilir. Doğrudan veya dolaylı olarak ölüme, ağır bedensel yaralanmalara veya maddi hasarlara neden olabilecek hasarlar ve/veya arızalar meydana gelebilir. Makineyi uzmanca demonte ve monte ediniz. Sadece uygun aletler ve tertibatlar kullanınız. Hasarlı parçaları hemen değiştiriniz. Gerektiğinde Servis Merkezi (Sayfa 131)'ne başvurunuz. 102 İşletme kılavuzu 03/2015

103 Denetim ve koruma 9.2 Onarım İKAZ Rotor dışarı düşebilir Dikey makine konumunda rotor kılavuz yatağındaki çalışmalarda dışarı düşebilir. Bunun sonucunda ölüm, ağır bedensel yaralanmalar ve maddi hasarlar meydana gelebilir. Dikey mekina konumundaki çalışmalarda rotoru destekleyin veya yük bindirmeyin Makinelerin sızdırmaz kılınması (contalanması) Toplama ve montaj sırasında azami titizliğe ve temizliğe azami dikkat ediniz. Örn. gövdeler, rulman levhaları ve yatak üniteleri vs. arasındaki tüm çıplak parça derzlerini temizleyiniz ve eski contalama maddelerini gideriniz. Çıplak parça derzlerine sertleşmeyen, daima plastiksel kalan sızdırmazlık maddesi sürünüz, örn. "Hylomar M". Bu sırada üreticinin kullanım ve güvenlik uyarılarına dikkat ediniz. Bütün mevcut sızdırmazlık elemanlarını, örn. klemens kutularındakileri, elastikiyet, eskime veya hasar bakımından kontrol ediniz ve etkileri yetersiz ise yenileyiniz Fan davlumbazı Dış fanı sökmek veya değiştirmek için, fana başlığını demonte etmeniz gerekir. Fan başlığı cıvatalar ile makine gövdesine sabitlenmiştir. Demonte etme 1. Çalışmalara başlamadan önce fan başlığını aşağı düşmeye karşı emniyetleyiniz. 2. Fan başlığını gövdeye tutturan sabitleme cıvatalarını çözünüz. 3. Mevcut sabitleme elemanlarına dikkat ediniz ve montaj için muhafaza ediniz. Montaj Fan başlığının montajı sökme işleminin tersi sıralamada gerçekleşir. 1. Fan başlığını yerine oturtunuz ve sabitleme cıvatalarını sıkınız. 2. Sabitleme elemanlarının hasarsız ve doğru monte edilmiş olmasına dikkat ediniz Metalden dış fan Metalden dış fanlar bir alıştırma yayı bağlantısı ile donatılmıştır ve eksenel kaydırmaya karşı bir emniyet halkası ile emniyetlenmiştir. İşletme kılavuzu 03/

104 Denetim ve koruma 9.2 Onarım Demonte etme 1. Dış fan 1 bir emniyet halkası 2 ile mil üzerinde sabitlenmiştir. Emniyet halkasını söküp çıkarınız. Bunun için tercihen DIN 5254 standartına uygun penseler kullanınız. 2. Harici fanı çekip çıkarmak için uygun bir düzenek kullanınız. 3. Çekiç ile vurmaktan kaçınınız. 4. Alıştırma yayını aşağı düşmeye karşı emniyetleyiniz veya dışarı çıkarınız. Resim 9-1 Havalandırma (eksenel fanlı ilkesel gösterim) Montaj 1. Alıştırma yayı emniyetini söküp çıkarınız veya alıştırma yayı yivinin içine yerleştiriniz. 2. Doğru oturmasını kontrol ediniz. 3. Harici fanı 1 sonuna kadar milin üzerine takıp itiniz. Demontaj için uygun tertibatlar kullanınız. 4. Emniyet halkasını 2 ilgili yivin içine yerleştiriniz ve doğru oturduğunu kontrol ediniz. Hava kılavuz memesi İki kutuplu makineler bir hava kılavuz enjektörü 3 ile donatılmıştır. Dış fan ve hava kılavuz enjektörü arasındaki mesafe çepe çevre aynı 2 mm olmalıdır Plastikten dış fan Plastikten dış fanlar, bir alıştırma yayı gibi fan ile bir bütün oluşturan bir döküm kavrama parçasına sahiptir. Dış fan, bir emniyet halkası ile eksenel itilip kaydırılmaya karşı emniyetlenir. 104 İşletme kılavuzu 03/2015