TNSA-2003 Bölge Toplantısı-4 DOĞURGANLIK AİLE PLANLAMASI DOĞURGANLIK TERCİHLERİ

Transkript

1 TNSA-2003 Bölge Toplantısı-4 DOĞURGANLIK AİLE PLANLAMASI DOĞURGANLIK TERCİHLERİ Doç. Dr. İsmet KOÇ 16 Haziran KARS

2 DOĞURGANLIK

3 Toplam Doğurganlık Hızları ,3 4, ,1 2,7 2,6 2,2 1 0 TDA-1978 TDSA-1983 TNSA-1988 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-2003

4 Yaşa Özel Doğurganlık Hızları ( ) TDA-1978 TNSA-1988 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-2003

5 Günümüzdeki Doğurganlık: Temel Değişkenler Kent Kır Türkiye

6 Toplam Doğurganlık Hızları: Bölgeler Batı 1.88 Güney 2.30 Orta 1.86 Kuzey 1.94 Doğu 3.65

7 TDH, Türkiye ve Doğu, TDH Türkiye Doğu TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-2003

8 Doğurganlıktaki Değişimler: Son 10 Yılda Türkiye ve Doğu TDH-Türkiye TDH-Doğu TDH Farkı TNSA TNSA TNSA Değişim (%)

9 Türkiye de: TNSA-1993 TNSA-2003 İlk Evlenme Yaşı (Ortanca) İlk Doğum Yaşı (Ortanca) 20,8 21, yaş (Adölesan Doğumlar) 9,3 7,5 <24 ay doğum aralığı 29,6 26,8 35 yaş+ 7,7 8,7

10 Doğu Kuzeydoğu İlk evlenme yaşı (ortanca) İlk doğum yaşı (ortanca) Adölesan Doğumlar (%) <24 ay doğum aralığı (%) Ortanca doğum aralığı (ay)

11 Doğum Aralıkları 50 Yüzde Doğu Kuzeydoğu 40 Türkiye Doğum Aralıkları

12 Kısa Doğum Aralıkları Türkiye Kent Kır Doğu Kuzeydoğu And

13 Doğum Aralıkları: Son doğumdan bu yana kadar geçen ortanca ay Ortanca Ay Türkiye Kent Kır Doğu Kuzeydoğu And.

14 Doğurganlığı Belirleyen Önemli Bir Ara Değişken: Evlilik Durumu 80 % Hiç Evlenmemiş Evli Dul Boşanmış Ayrı Yaşıyor TDA ,0 70,9 2,3 0,3 0,5 TNSA ,7 69 1,7 1,1 0,4 TNSA ,9 66,6 1,4 1,4 0,7

15 Türkiye de Kuşaklara Göre Ortanca 25 İlk Evlenme ve İlk Doğum Yaşı İlk Doğum Yaşı İlk Evlenme Yaşı

16 Ortanca İlk Evlenme ve İlk Doğum Yaşı İlk evlenme İlk doğum 0 Türkiye Kent Kır Doğu Kuzeydoğu And.

17 Adölesan Kadınlarda (15-19) Doğurganlık Çocuk Doğurmaya Başlayan = Anne olmuş + İlk çocuğuna gebe 25 Yüzde Çocuk Doğurmaya Başlayan Türkiye Kent Kır Doğu Kuzeydoğu And.

18 AİLE PLANLAMASI

19 Türkiye de Gebeliği Önleyici Yöntemler Hakkında Bilgi Düzeyinde Değişim Herhangi bir yöntem Herhangi bir modern yöntem

20 Türkiye de Gebeliği Önleyici Yöntemlerin Kullanımında Değişim Yüzde Herhangi bir yöntem Herhangi bir modern yöntem

21 Halen Herhangi Bir Modern/Geleneksel Yöntem Kullanımı 100% 80% % 40% % % Türkiye Kent Kır Doğu Kuzeydoğu Anad. Modern Geleneksel Kullanmıyor

22 Modern yöntem kullanımı Herhangi bir modern Doğu Kuzedoğu And. Ria Kondom Tüp ligasyonu Hap

23 Halen Geleneksel Yöntem Kullanımı 40 Yüzde Diğer 20 Emzirme Geri Çekme Takvim Türkiye Kent Kır Doğu Kuzeydoğu And.

24 MODERN YÖNTEM KULLANIMINDAKİ DEĞİŞMELER Gebeliği önleyici yöntem kullanımındaki değişmeler Halen kullanılan gebeliği önleyici yönteme göre evli kadınlarn yüzde dağılımı, TNSA-1988, TNSA- 1993, TNSA-1998, ve TNSA-2003 Gebeliği önleyici yöntem TNSA-1988 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-2003 Herhangi bir yöntem Herhangi bir modern yöntem Hap RİA Kondom Tüp ligasyonu Diğer modern yöntemler

25 GELENEKSEL YÖNTEM KULLANIMINDAKİ DEĞİŞMELER Gebeliği önleyici yöntem kullanımındaki değişmeler Halen kullanılan gebeliği önleyici yönteme göre evli kadınlarn yüzde dağılımı, TNSA-1988, TNSA- 1993, TNSA-1998, ve TNSA-2003 Gebeliği önleyici yöntem TNSA-1988 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-2003 Herhangi bir geleneksel yöntem Takvim Geri çekme Diğer geleneksel yöntemler Halen yöntem kullanmıyor

26 Türkiye de modern aile planlaması yöntemi kullananların yüzde 58 i yöntemi kamu sektöründen temin etmektedir. RİA dışında kalan tüm modern yöntemler için kamunun payı son beş yılda önemli oranda artmıştır.

27 Kullanılan yöntemin yan etkileri konusunda bilgilendirilmiş Türkiye 54.3 Doğu 58.2 Kuzeydoğu Anadolu (44.3) Not: Parantez içinde gösterilen bulgu 25 ile 49 arasında ağırlıksız gözlem sayısına dayanmaktadır

28 Yan etkiler ortaya çıktığında ne yapması gerektiği konusunda bilgilendirilmiş Türkiye 44.2 Doğu 46.5 Kuzeydoğu Anadolu (33.2) Not: Parantez içinde gösterilen bulgu 25 ile 49 arasında ağırlıksız gözlem sayısına dayanmaktadır

29 Diğer yöntemler konusunda bilgilendirilmiş Türkiye 30.7 Doğu 31.9 Kuzeydoğu Anadolu (18.0) Not: Parantez içinde gösterilen bulgu 25 ile 49 arasında ağırlıksız gözlem sayısına dayanmaktadır

30 Gebeliği Önleyici Yöntemi Bırakma Nedenleri (Tüm Yöntemler) 40.0 Yüzde Gebe kalmış Gebe kalmak istemiş Yan etkiler Sağlık kaygısı Daha etkin yönteme geçme

31 Gebeliği Önleyici Yöntem Bırakma Nedenleri Geri Çekme Yöntemi Gebe kalmış Gebe kalmak istemiş Kocası karşı çıkmış Daha etkin yönteme geçme

32 DÜŞÜKLER

33 İsteyerek Düşük Türkiye de kadınların yüzde 23.9 u en az bir kez isteyerek düşük yapmıştır. İsteyerek düşük yapmış kadınların oranı kentsel yerleşim yerlerinde yüzde 26 kırsal yerleşim yerlerinde yüzde 18.7 dir Doğu da kadınların yüzde 13.9 i en az bir kez isteyerek düşük yapmıştır. Kuzeydoğu da kadınların yüzde 23.4 sı en az bir kez isteyerek düşük yapmıştır.

34 Doğu da her 100 gebelikten 5.2 si isteyerek düşükle sonlandırılmıştır. Kuzeydoğu Anadolu da her 100 gebelikten 10.8 ü isteyerek düşükle sonlandırılmıştır. Önceki araştırmaların sonuçları ile karşılaştırıldığında Doğu da düşük hızlarının azalmakta olduğu görülmektedir. Araştırmadan önceki son beş yılda Doğu için 100 gebelikte gerçekleşen isteyerek düşük sayılarındaki eğilimler: 8.7; 7.6 ;5.2

35 İsteyerek düşük nedenleri: Başka çocuk İstemiyor Önceki gebelik yeni sonlanmış Türkiye Doğu Kuzeydoğu Anadolu

36 Gebeliğin sonlandırıldığı kurum Devlet hastanesi Doğumevi SSK hastanesi Özel hastane/klinik Türkiye Kent Kır Doğu Muayenehane Üniv.hastanesi

37 DOĞURGANLIK TERCİHLERİ

38 Türkiye de Başka Çocuk Sahibi Olma İsteğinde Son 10 Yıldaki Değişim Hemen istiyor Sonra istiyor İstiyor zamanını bilmiyor Kararsız Gebe kalması mümkün değil Başka istemiyor/tüpleri bağlanmış

39 Doğurganlığı sınırlama (son verme) isteği Evli ve başka çocuk sahibi olmak istemeyen kadınların yaşayan çocuk sayısına ve seçilmiş temel özelliklerine göre yüzdeleri, Türkiye 2003 Yaşayan çocuk sayısı 1 Temel özellik Toplam Türkiye Kent Kır Doğu (1.6) Araştırma sırasındaki gebelikler de dahildir Notlar: Tüpleri bağlanmış kadınların başka çocuk istemiyor olarak sınıflandırılmıştır. Parantez içinde gösterilen bulgular 25 ile 49 arasında ağırlıksız gözlem sayısına dayanmaktadır. Yıldız işareti 25 ten daha az ağırlıksız gözlem sayısına dayanan bulgulardır.

40 Toplam aile planlaması talebi Ara vermek Son vermek Toplam Türkiye Doğu Kuzeydoğu Anadolu

41 Türkiye de İdeal ve sahip olunan çocuk sayıları TNSA-2003 Evlenmiş kadınların ve evli kadınların yaşayan çocuk sayılarına göre ideal çocuk sayılarının yüzde dağılımı ve ortalama ideal çocuk sayıları, Türkiye 2003 Yaşayan çocuk sayısı 1 İdeal çocuk sayısı Toplam Sayısal olmayan cevap Toplam Ortalama ideal çocuk sayısı

42 Ortalama Ideal Çocuk Sayısı 4 3 Çocuk Sayısı Ortalama İdeal Çocuk Sayısı Türkiye Kent Kır Doğu

43 Toplam Doğurganlık Hızı ve Toplam İstenen Doğurganlık Hızı 5 4 Çocuk Sayısı TDH: Toplam Doğurganlık Hızı TIDH: Toplam İstenen Doğurganlık Hızı TDH TIDH 1 0 Türkiye Kent Kır Doğu

44 TNSA-2003 DOĞURGANLIK AİLE PLANLAMASI DOĞURGANLIK TERCİHLERİ Doç. Dr. İsmet KOÇ Haziran KARS