Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi Işığında Sel - Taşkın Haritalama Çalışmaları Erkan GÜLER

Transkript

1 Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi Işığında Sel - Taşkın Haritalama Çalışmaları Erkan GÜLER Harita Y. Mühendisi Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

2 AB Su Çerçeve Direktifi: Tarihçe Teknolojinin ilerlemesi, su kaynaklarından azami faydanın sağlanmasına aracı olmakla birlikte, bu ilerlemeye paralel olarak sanayileşmenin ve şehirleşmenin de artması beraberinde çevre kirliliği ni ve özellikle su kirliliği ni gündeme getirmiştir. Su kirliliğinin giderek önemli boyutlara ulaşması, ülkeleri bu konuda ciddi önlemler almaya zorlamış, bu da bu alanda pekçok mevzuatın oluşması sonucunu doğurmuştur.

3 AB Su Çerçeve Direktifi: Tarihçe Su kaynakları yönünden oldukça şanslı sayılabilecek Avrupa Birliği içmesuyu yetersizliği, kuraklık ve su baskınları gibi ciddi su problemleri ile karşılaşmamıştır. Buna rağmen Avrupa nın su kalitesi ve su yönetimi pek iyi durumda değildir Avrupa Birliği su politikasının tarihi gelişimi 3 döneme ayrılabilir: 1.Dönem: Ana temanın halk sağlığı olduğu ve li yılları kapsayan bu dönemde içme suyu kalitesi, yüzme suyu kalitesi ile su ürünleri üretim alanlarındaki su kalitesi ile ilgili düzenlemeler getirilmiştir. 2. Dönem: 1990 lı yıllarda esas olarak kirliliğin azaltılması amaçlanmış ve su kaynakları ile ilgili en büyük yasal düzenlemelerden birisi olan kentsel atıksu arıtma ve nitrat direktifleri kabul edilmiştir.

4 AB Su Çerçeve Direktifi: Tarihçe 3. Dönem: 2000 li yıllar ve sonrası için ana tema bütünleşik yönetim ve sürdürülebilir kullanım, yasal düzenlemeler ise Su Çerçeve Direktifi ve bu temel direktifle içme ve yüzme suyu direktiflerinin entegrasyonu olarak öngörülmektedir. Daha önceki direktiflerin aksine tüm su kaynaklarını kapsayan Su Çerçeve Direktifi, su kaynaklarının korunmasında bütünleşik yaklaşım getirmekte, kaynak ıslahı ve sürdürülebilir kullanım olanağı sağlamakta ve şüphesiz geniş ve uzun vadeli etkilere sahip olması beklenmektedir

5 AB Su Çerçeve Direktifi: Tanım Avrupa Birliği nde su kaynaklarının korunması ve yönetimine ilişkin mevzuat AB mevzuatı içerisinde çok önemli bir yer tutmakta olup bu alanda yirmiyi aşkın direktif bulunmaktadır. Bu direktifler arasında en önemlisi ise 23 Ekim 2000 tarihli ve 2000/60/EC sayılı Su Çerçeve Direktifi dir. Su Çerçeve Direktifi, Avrupa Birliği Ülkelerinde uygulanan pek çok su direktifini birleştirmek, Avrupa çapında entegre su yönetimini sağlamak, çeşitli önlem ve önerileri içeren bir çeşit çatı su yönetimi direktifidir. AB Su çerçeve direktifinin nihai hedefi tüm Avrupa daki suların iyi ekolojik ve kimyasal duruma gelmesinin sağlanmasıdır.

6 AB Su Çerçeve Direktifi: Tarihler Avrupa

7 AB Su Çerçeve Direktifi: Ana Prensipler Suyun adil ücretlendirilmesi: Su diğerleri gibi bir ticari varlık değildir ve bir miras olarak görülmelidir. Ancak, su hizmetlerinin maliyetlerinin karşılanması için ücretlendirilmesi gerekmektedir. Bu, suyun sürdürülebilir kullanımını sağlayacaktır. Direktifin prensibi kirletenlerin ödemesidir, çünkü sonuçta birileri kirlilik için ödemek zorunda kalmaktadır. Sürdürülebilir su kullanımı: Birçok insan aktivitesi suyu etkilemektedir. Bu durum suyun korunması ve kirliliklerden kaçınılmasının önemini göstermektedir. Suya olan ihtiyacın artıyor olması da en önemli ve dikkate alınması gereken bir durumdur. Bu nedenle, gelecek kuşaklar için yeterli su sağlayabilmek ve suyun yüksek kalitede olması için SÇD iyi bir şekilde uygulanmalıdır

8 AB Su Çerçeve Direktifi: Ana Prensipler Uluslararası İşbirliği ve Yeni Su Birliği: Su kütleleri sınırlarda durmadığı için suyu yönetmenin en iyi yolu SÇD ne göre uluslararası işbirliğidir. SÇD, bir havzadaki tüm ortakların yakın işbirliği içinde nehir havzalarını yönetmelerini gerektirmektedir. Bu durum, ilgili ülkelerin verilen zaman aralıklarında, SÇD nin net hedeflerine ulaşacak ortak bir Nehir Havza Yönetim Planı oluşturmaları gerektiği anlamına gelmektedir. Su herkesin konusudur: Farklı ülkelerin su kaynaklarını korumak amacıyla işbirliği yapmak zorunda oldukları gibi farklı sektörlerden aktörlerin de işbirliği yapmaları gerekmektedir. Su, evler, endüstri, tarım ve benzeri amaçlarla kullanıldığı için tüm paydaşların yasal hedeflere katılmaları gerekmektedir.

9 AB Su Çerçeve Direktifi: Ana Prensipler Su hassas bir kaynaktır: Su kaynakları tarım, endüstri ve evsel gibi birçok kullanımdan etkilenmektedir. Esas olarak SÇD, kirlilik kaynaklarının kaynaklarında engellenmesini ve tüm kirlilik kaynaklarının sürdürülebilir kontrolü için bir mekanizma oluşturulmasını gerektirmektedir. Direktif, yeraltı sularını da korumakta ve kalite ve kantitesi için kesin hedefler getirmektedir. Nehirler, göller ve kıyı suları için de kesin ekolojik hedefler getirmektedir. Günümüzde yüzey ve yeraltı sularının birçoğu kirlenmiş olsa da, SÇD ile hepsinin 2015 yılına kadar iyi durum a gelmesi hedeflenmektedir.

10 AB Su Çerçeve Direktifi: Gereklilikler KURUMSAL GEREKLİLİKLER: Entegre yaklaşım, su yönetimi planlama ve geliştirilmesinde yakın işbirliği ve koordinasyon gerektirmektedir. Sektörel bir yaklaşım ile SÇD hedeflerine ulaşılamaz. Su yönetimi konularında doğrudan ve dolaylı yetki ve sorumluluğu olan farklı kamu kurumları yakın işbirliği içinde olmalıdır. Tüm sulara (yüzeysel, kıyı ve deniz, yeraltı suları) entegre bir şekilde değinilmelidir. SÇD ne göre su yönetimi sadece devletin görevi değildir. Devlet lider olmalı ancak tanımlanan tüm paydaşların da katılımını sağlamalıdır.

11 AB Su Çerçeve Direktifi: Gereklilikler KURUMSAL GEREKLİLİKLER: Yakın ve etkin işbirliği ve danışmanlık için bilgi paylaşılmalıdır. Ekonomik araçlar, kirleten öder ve tam maliyet geri dönüşümü ilkeleri geliştirilmelidir. Su kullanımı ve kirliliği, su kalitesi ve kantitesini sınırlararası etkilediğinden uluslararası işbirliği gerekmektedir.

12 AB Su Çerçeve Direktifi: Gereklilikler PLANLAMA GEREKLİLİKLERİ: SÇD nin en önemli özelliklerinden birisi nehir havza yönetimi olarak adlandırılan tek bir su kaynakları yönetim sistemi getirmesidir. Buna göre kaynaklar idari veya politik sınırlara göre değil, doğal coğrafik ve hidrolojik esaslara göre belirlenecek nehir havza bölgeleri ne ayrılarak yönetilecektir. Bazıları ulusal sınırları da aşabilecek her bir nehir havza bölgesi için bir nehir havzası yönetim planı hazırlanması ve 6 yılda bir güncelleştirilmesi gerekmektedir. Bu aynı zamanda koordinasyon gereksinimlerini de ortaya koyacaktır.

13 AB Su Çerçeve Direktifi: Türkiye perspektifi AB adaylık sürecinde olan Türkiye nin çevre faslı kapanış kriterlerinden bir tanesi SÇD nin uyumlaştırılması ve 25 havza için nehir havza yönetim planlarının tamamlanmasıdır. Bu kapsamda ülkemizde çalışmalar gerçekleştirilmekte olup Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Yönetmeliğe uygun bir şekilde 2023 yılına kadar 25 havza için nehir havza yönetim planlarının tamamlanması hedeflenmektedir. 25 havza için Nehir Havza Yönetim Planları hazırlanırken çevresel hedefler belirlenecek ve önlemler programı oluşturulacaktır. SÇD nin 4. Maddesinde çevresel hedefler tanımlanmaktadır. Çevresel hedeflerle amaçlanan; sucul çevre için yüksek bir koruma düzeyi sağlayarak uzun dönemli sürdürülebilir su yönetiminin sağlanmasıdır. SÇD nin genel amacı 2015 yılına kadar iyi su durumunun sağlanması ve sularda oluşacak herhangi bir bozulmanın önlenmesidir. Ayrıca belli şartlar altında alınabilecek muafiyetler de Direktifin aynı maddesinde açıklanmaktadır.

14 Nehir Havza Yönetim Planı Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi diğer su yönetim direktiflerinden farklı olarak entegre nehir havza yönetimi olgusunu getirmiştir. Nehir havza yönetimi yaklaşımının özellikleri; havza bazında bir yaklaşımdır; farklı tip ve formdaki sulara dikkat gerektirir; arazi ve su kaynakları ilişkisine önem verir; doğal sınırlamaların, sosyal ve ekonomik ihtiyaçların, politik ve idari süreçlerin entegrasyonunu gerektirir.

15 Nehir Havza Yönetim Planı AB Su Çerçeve Direktifi, herbir nehir havzası için bir Nehir Havzası Yönetim Planı (NHYP) oluşturulmasını gerektirmektedir. Bu NHYP birçok analiz sonucunda ortaya çıkmak da ve 2015 de iyi duruma ulaşmak için alınması gereken önlemleri göstermektedir. Nehir havzası yönetimi yaklaşımının önemli bir yanı, su yönetiminin farklı bir şekilde organize olmasıdır. Nehir havzasının sınırları genellikle idari sınırlar ile örtüşmemektedir. Bunun yanında su yönetimi ile ilgili yetkiler birçok organizasyon arasında paylaşılmış durumdadır. Bu durum, su yönetimi ile ilgilenen organizasyonlar arasında, idari ve organizasyonel sınırlar arasında, işbirliği mekanizmasının gelişmesini gerektirmektedir.

16 Nehir Havza Yönetim Planı: Aşamalar 1. Nehir havzasının karakterizasyonu; 2. İnsan aktivitelerinin önemli baskı ve etkilerinin özeti; 3. Koruma alanlarının belirlenmesi ve haritalandırılması; 4. İzleme ağlarının haritası; 5. Çevresel hedefler listesi; 6. Ekonomik analiz; 7. Önlemler programı; 8. Daha detaylı önlemelerin listelenmesi ve özetlenmesi; 9. Kamuoyu bilgilendirilmesi ve danışılması ölçeğinin ve sonuçlarının özeti; 10. Yetkili otoritelerin listesi; 11. Kamuoyundan arka plan bilgisi ve yorum edinmek için irtibat noktalarının ve prosedürlerin belirlenmesi.

17 SÇD NHYP ; Karakterizasyon Su Çerçeve Direktifi doğrultusunda bir havza yönetim planı oluşturmak için ilk adım havzanın karakterizasyonudur. Tüm diğer aktiviteler için bir çerçeve oluşturur ve üç kısımdan oluşur: Tüm havzanın genel karakterizasyonu; Yüzey suyu kütlelerinin karakterizasyonu; Yeraltı suyu kütlelerinin karakterizasyonu.

18 SÇD NHYP ; Karakterizasyon Genel karakterizasyon : Genel karakterizasyon, karakterizasyon süreci için bir başlangıç niteliğindedir. Genel karakterizasyon, havzanın genel özellikleri, havza yönetim planını hazırlarken hangi faktörlerin rol alacağı hakkında genel bir fikir edinebilmek için bir araçtır. Genel karakterizasyonun diğer bir fonksiyonu da, daha detaylı karakterizasyon ve analizlere temel oluşturmasıdır. Örneğin, arazi kullanımları ve buralardaki su kullanımlarının ilişkisini ortaya koyabilir. Genel karakterizasyonun ana konuları aşağıdaki gibi sıralanabilir: havzadaki gelişmelerin tarihsel sıralaması; havzadaki en baskın arazi kullanımlarının tanımlanması; havzanın jeolojisinin genel bir tanımı; havzanın hidromorfolojisinin genel bir tanımı. Genel karakterizasyona, genel bir fikir sağlaması için, bir arazi kullanım haritası veya jeoloji haritası eşlik edebilir. Bu bölüm birkaç sayfa olacağından daha detayına girilmesi gerekmemektedir.

19 SÇD NHYP ; Karakterizasyon Yüzey suları : Su Çerçeve Direktifi doğrultusunda tüm yüzey sularının karakterizasyonu tüm su kütlesi üzerinden yapılacağı için öncelikle bu su kütlelerinin tanımlanması gerekmektedir. Sadece kayda değer ölçülerdeki sular (alt havza > 10 km2, göl > 0,5 km2 ) karakterize edilecektir. Küçük ölçüdeki sular birbirlerine eklenecek veya karakterizasyon dışında bırakılacaktır. Tanımlanan herbir su kütlesinin yerlerini ve sınırlarını gösteren bir liste (ve harita) bu adımın çıktısı olacaktır.

20 SÇD NHYP ; Tipoloji

21 Taşkın Direktifi Avrupa Birliği taşkınlar konusuna son yıllarda taşkınların sıklığının ve yoğunluğunun artış göstermesinden dolayı daha fazla ilgi göstermektedir. AB Su Çerçeve Direktif inden altı yıl sonra, taşkınlarla ilgili yasal süreci başlatmıştır. Avrupa Birliği Komisyonu nun 18 Ocak 2006 da teklif ettiği Taşkın Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi başlıklı Taşkın Direktifi Avrupa Birliği Parlamentosu ve Bakanlar Konseyi nin kararıyla 23 Ekim 2007 tarihinde kabul edilmiştir. Bu Direktif AB coğrafyasında taşkın yönetimi ile ilgili benimsenen genel ilkeleri ve yaklaşımları içermektedir

22 Taşkın Direktifi Sadece 1998 ve 2004 yılları arasında Avrupa da 100 den fazla büyük taşkın meydana gelmiş, özellikle Tuna ve Elbe nehirlerinde felaketlere yol açmıştır. 700 kişinin yaşamını yitirdiği, yarım milyon insanın yerinden edildiği, 25 milyar Avro tutarında mali kayba neden olan taşkınlar özellikle 2005 yılında Avusturya, Bulgaristan, Fransa, Almanya, Çek Cumhuriyeti ve Romanya da bu rakamı da aşan zararlara yol açmıştır Avrupa Çevre Ajansı Raporunda, Çek Cumhuriyeti, Romanya ve Türkiye nin son yıllardaki taşkınlardan Gayri Safi Milli Hasıla ya oranı bakımından en olumsuz etkilenen üç ülke olduğu yer almıştır. Türkiye, AB Taşkın Direktifi nin üye ülkeler Bulgaristan ve Yunanistan tarafından uygulanmasını yakından takip ederek, Direktif e uyum için gerekli hazırlıkları yapmaktadır.

23 Taşkın Direktifi AB Komisyonu, Taşkın Direktifi nin amacını, taşkınların insan sağlığına, çevreye, altyapı ve yatırımlara olan zararlarının riskini azaltmak ve yönetmek olarak tanımlanmıştır. Direktif taşkın ve risklerini çok yönlü sonuçları açısından ele alarak değerlendirmektedir. AB Taşkın Direktifi, Su Çerçeve Direktifi nin bütüncül yaklaşımıyla uyum içindedir. AB Su Çerçeve Direktifi nehir havzalarında sınır aşan düzeyde eşgüdümlü politikalar öngörmektedir, AB Taşkın direktifinde özel olarak taşkınlara değinilmediği görülmektedir. Bu anlamda Taşkın Direktifi, Su Çerçeve Direktifi ni tamamlayıcı nitelikte bir direktiftir.

24 Taşkın Direktifi AB Taşkın Direktifi nin sınıraşan sularla ilgili benimsediği yaklaşım Meriç Nehri havzası için önemlidir. AB Komisyonu sınıraşan taşkınların ciddiyetini ve önemini şöyle vurgulamaktadır; Avrupa daki birçok nehrin sınıraşan nehir olması, Avrupa çapındaki kararlı uygulamaların önemini artırmakta, taşkın korumayı ileri seviyelere taşıyabilmektedir. Nehir havzaları sadece Birlik içindeki politik sınırlarda bitmez; çoğu nehir havzası ve kıyı alanları farklı ülkelerle paylaşılmaktadır. Bu şartlar altında taşkın riskini sadece Birlik sınırları içinde değerlendirmek ve böyle bir yönetim yaklaşımı benimsemek teknik ve ekonomik olarak akılcı değildir.

25 Taşkın Direktifi: Temel Prensipler HAZIRLIK : Taşkın tahmin ve erken uyarı sistemlerinin oluşturulması, halkın ve yetkili birimlerin taşkın hususunda bilinçlendirilmesi hedeflenmektedir. ÖNLEME : Taşkın riskinin minimum düzeye indirilmesi ve/veya taşkın Önleme riskinden kaçınılması hedeflenmektedir. KORUMA : Yapısal olmayan önlemlerin öncelikli olması kaydıyla yapısal önlemlerle beraber taşkının afet boyutuna ulaşma ihtimalinin ve/veya etkilerinin azaltılması hedeflenmektedir. ACİL DURUM MÜDAHALESİ: Taşkının halk, altyapı tesisleri, ekonomik öğeler ve çevre üzerindeki etkilerinin azaltılması ile koordineli olarak sivil savunma faaliyetlerinin planlanmasını hedeflemektedir. NORMALLEŞME VE GÖZDEN GEÇİRME:Taşkın yaşandıktan sonra normal şartlara mümkün olan en kısa sürede dönmeyi ve taşkın risk yönetim planlarının gözden geçirilerek güncelleştirilmesini hedeflemektedir...

26 Taşkın Direktifi: Taşkın Yönetim Planları Taşkın yönetim planı,bir bölgeye ait taşkın öncesinde, taşkın esnasında ve taşkın sonrasında alınması gereknen önlemler, risk yönetimi ve görev dağılımlarını içeren kapsamlı bir etüt çalışmasıdır. Taşkın Yönetim Planlarında genel olarak; Taşkın öncesinde; Taşkınla ilgili Kurumların yapması gereken çalışmalar değerlendirilir, Taşkın etkilerini en az düzeye indirecek şekilde yapısal olan ve yapısal olmayan çalışmaları alternatifleri ile birlikte değerlendirilir, Erken uyarı sistemlerinin kurulması aşamasına geçiş için gerekli ölçüm ağı incelenir, Halkın taşkın hususunda eğitim ihtiyacı değerlendirilerek eksiklikler tespit edilir ve bu eksikliklerin giderilmesi için kurumlar tarafından yapılması gereken çalışmalar belirlenir,

27 Taşkın Direktifi: Taşkın Yönetim Planları Taşkın anında: Taşkınla ilgili Kurumların yapması gereken çalışmalar değerlendirilir ve gerekli öneriler oluşturulur, Taşkın anında tahliye edilmesi planlanan insan ve diğer canlıların sayıları belirtilir. Taşkın anında tahliye edilecek insan ve diğer canlıların tahliye yolları ve tahliye merkezleri alternatifleri ile birlikte belirlenir. Taşkından sonra: Taşkınla ilgili Kurumların yapması gereken çalışmalar değerlendirilir, Taşkın yaşandıktan sonra alınması gereken tedbirler belirlenir, Taşkın yaşandıktan sonra sosyo-ekonomik çalışmalar değerlendirilir ve öneriler oluşturulur.

28 Taşkın Direktifi ve Taşkın Haritaları Taşkın Haritalama Çalışmaları: Taşkın duyarlılık ve risk haritaları, gerek Taşkın Direktifi çerçevesinde gerek şehir planlama ve afet müdahale çalışmalarında tehlikenin engellenmesi yada iyi sonuçlar verecek şekilde evrilmesine olanak sağlayacak şekilde kullanılmaktadırlar. Taşkın duyarlılık haritalarının doğru ve uygulanabilir olması 2 temel unsura bağlıdır; 1- Taşkın modeli 2- Model ve haritada kullanılacak verinin doğruluğu

29 Taşkın Direktifi ve Taşkın Haritaları Sel / Taşkın Modeli: Günümüzde pek çok sel ve taşkın tahmin modeli bulunmakla beraber Su Çerçeve Direktifi ve Taşkın Direktifi bu konuda herhangi bir yazılım veya modeli adres göstermemektedir. HEC-RAS,HEC-HMS ve Arc Hydro gibi hidrolojik modellerle çalışan pek çok sel / taşkın model yazılımı çeşitli ülkelerde ve kullanılmaktadırlar. Seçilecek modelin çalışma yapılacak alanın karakterine uygun ve elde bulunan verilere göre belirlenmesinde yarar bulunmaktadır.

30 Taşkın Direktifi ve Taşkın Haritaları Günümüzde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (GIS) pek çok konuda kullanılmaya başlamasıyla beraber GIS tabanlı sel / taşkın modelleri daha popüler hale gelmiştir. GIS bazlı sistemlerin sahip olduğu güçlü analiz ve sorgu yetenekleri sayesinde pek çok analiz yapılabilmekte, ilgili sonuçlar tematik haritalarla sunulabilmektedir.

31 Taşkın Direktifi ve Taşkın Haritaları Model seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken bir diğer husus modelin kalibrasyon durumudur. Ticari, akademik yada farklı amaçlarla üretilmiş bir hidroloji modelinin bir test sahasında mutlaka denenmesi ve çıkan sonuçlara göre kalibre edilmesi gerekmektedir. Çıkan doğruluk yüzdesi bu modelin başka çalışmalardaki kullanılabilirliğini gösterir. Modelin kalibrasyonu sırasında kullanılan veri setleri de yine uygulamada kullanacağımız veriler açısından önelidir.

32 Taşkın Direktifi ve Taşkın Haritaları Model ve haritada kullanılacak verinin doğruluğu : Seçilen modelin doğruluğu ve işlevselliği nekadar üst düzeyde olursa olsun kullanılacak veri setlerinin güncelliği ve doğruluğu yeterli değilse modelin yanlış sonuçlar üretme riski vardır. Özellikle sayısal yükseklik modeli ve drenaj ağı gibi verilerin doğruluğu ve uygun ölçekte olması kritik öneme sahiptir. Özellikle parça parça ve farklı tarih ve üreticilere sahip verilerin toplanması düzenlenmesi ve aynı standarda getirilmesi ayrı bir sorundur. Çalışma yapılacak alanın belirlenmesinden sonra bu veri madenciliği işleminin süratle başlamasında yarar görülmektedir.

33 Taşkın Direktifi ve Taşkın Haritaları Taşkın Risk / Duyarlılık Haritaları : İlgili hidrolojik modelin sonuçları genellikle tematik haritalar ile sunulur. Özellikle GIS tabanlı sistemlerde katman yapılar ile modelin çıktılarının üzerine idari sınırlar, meteoroloji istasyon noktaları gibi veriler eklenip çıktı halinde ilgili birim yada kişilere verilebilir. Taşkın risk haritaları son ürün olup daha detaylı çalışmalar yapılır (ekonomik risk, çevresel risk.vb gibi). Bahsi geçen haritalar normal kartografik özelliklere sahip olur ve GIS tabanlı bir sistem de çalışılıyorsa altlık olarak yüksek çözünürlüklü hava fotoğrafları eklenerek sunulabilir.

34 Taşkın Direktifi ve Taşkın Haritaları Taşkın risk ve duyarlılık haritalarının ölçekleri çalışma alanına göre değişmekle beraber genel olarak; Kırsal alanlarlarda 1/ ve daha büyük ölçekli Yerleşim merkezlerinde 1/ 5000 ve daha büyük ölçekte Detay çalışma alanlarında (akış üzerinde etki yaratan köprü vs gibi alanlarda) 1/1000 ve daha büyük ölçekli haritalar kullanılır.

35 Teşekkürler