Din Hizmetlerinde Rehberlik ve İletişim Prof. Dr. Bayraktar Bayraklı

Transkript

1 Din Hizmetlerinde Rehberlik ve İletişim Prof. Dr. Bayraktar Bayraklı Ders Notları Din Dinin hangi manalara geldiğini söylemiştik: ceza, mükafat, yol, hukuk, kanun vs. Fakat bu dersimizde Din=İslam=Kur'an-ı Kerim şeklinde anlayacağız. Din, İslam dır (Şüphesiz Allah katında din İslâm dır. -Ali İmran, 19). Bu tarifi Allah (c.c.) yapıyor, çünkü dinin egemeni Allah (c.c.) tır. O, katında İslam dan başka bir din tanımıyor. Bütün peygamberlere gelen vahiy, İslam dır. İslam denen ırmak, Hz.Adem ile başlar, Peygamberimiz (s.a.v) ile biter. Bütün vahiyler İslam dır. Yani Hz.İsa nın havarileri, bizim sahabelerimiz gibidir. İslam hep aynı şeyleri söyler; tek fark toplumlar değiştikçe yeni yeni problemler ortaya çıkar; o dinde de yeni hükümler konur. Yani Hz.Adem in dininde siz zina yapma, hırsızlık yapma diye hüküm bulamazsın. Çünkü böyle bir problem yok. Zaman içerisinde o din o problemleri çözmek için gelir. Dinlerin sonradan gelmesinin sebeplerinden biri budur. Peki Kur'an-ı Kerim den sonra neden gelmiyor? Öncelikle Kur'an-ı Kerim e müdahale edilmediği için. İkincisi Kur'an-ı Kerim in kavramlarının tüm asırlara hitap etmesi ve akıl ile problemleri çözebilme yeteneğinden dolayı. Çünkü insanlık Kur'an-ı Kerim ve Peygamberimiz (s.a.v) ile üniversiteden mezun olmuştur. İslam = Kur'an-ı Kerim demiştik. Kur'an-ı Kerim diyor ki: Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm ı seçtim. Maide, 3 İslam kelimesinin kökü olan silm barış demektir. Yani vahiyler, Allah (c.c.) ile kulların barışması için gelmiştir. Çünkü insanlar günah işleyince Allah (c.c.) ile aralarındaki barışı bozuyorlar. Bizim dinimizin adı barıştır. İşte bu barış iletişim ile gerçekleşir. Barışık olmayan insanlar iletişim kurmazlar. İşte Kur'an-ı Kerim, Allah (c.c.) ile kullar arasında iletişim kurar. Bu barış, kullarla Allah (c.c.) arasında olduğu gibi aynı zamanda Kur'an-ı Kerim, insanın kendisi ile barışık olmasını öngörmektedir. Mümin kendisiyle barışık adamdır. Kendi öz benliğiyle barışık olmalıdır. Aklıyla gönlü ve nefsi barışık olmalıdır. Biz buna içsel barış diyebiliriz. Bizim içimizde bir terörist var: Nefis. Bu teröristin olduğu yerde barış olmaz. İşte o teröristi disipline etmek, onu levvame, mülhime, mutmainne seviyesine getirirsek dini eğitim vasıtasıyla, o zaman gönül, akıl ve nefis arasında barış olur. İnsan psikolojisinde aşağı doğru indiğimiz zaman nefis-akıl-gönül geliştikçe yukarıda buluşuyorlar. Artık ayrılık kalkıyor. Akıl nefis falan diye bir olay yok, tek oluyorlar. İşte dinin ana hedefi budur. Tevhid budur. Tevhidin içsel görüntüsü budur.tevhid sadece kelime-i tevhidden oluşmuyor. Tevhidin başka boyutları var: sosyal tevhid var, tevhidin psikolojik boyutu var. Mesela kalp ile aklın nasıl birleştiğini Allah (c.c.) söylüyor: Hiç yeryüzünde dolaşmadılar mı? Zira dolaşsalardı, düşünebilen kalpleri ve işitebilen kulakları olurdu. Hac, 46 Bu insanın içindeki ayrı ayrı olan 3 merkezi geliştirerek birleştirmek lazım. Mesela 1

2 Hz. İbrâhîm: Rabbim, ölüleri nasıl dirilteceğini bana göster. demişti. (Allah) İnanmıyor musun? buyurdu. (Hz. İbrâhîm de): Evet (inanıyorum). Fakat kalbimin tatmin olması için. Dedi. Bakara, 260 Kalbim tatmin olsun diye. Bir kalb vardır hamdır, bir kalb vardır doyuma ulaşmıştır. Doyuma ulaşmış nefis, doyuma ulaşmış kalb ve doyuma ulaşmış akıl. Bunun olması için bunlar arasındaki iletişim mükemmel olacak. Çünkü kalp-gönül-nefis tevhide ulaşması için iletişim olması lazım. Birbirini anacaklar. İletişim demek, birbirini anmak demektir. Şimdi, barış; Allah (c.c.) ile kulların barışı, insanın kendisi ile barışık olması ve insanın tüm insanlarla barışık olmasıdır. Kendi toplumuyla, kendi ailesiyle barışık yaşamasıdır. Barışı aşılayan bir dindir, müslüman da budur. Dünya insanlığına problem çıkaran değil, problemleri çözen. Kur'an-ı Kerim de böyle tanımlanmış, görev böyle verilmiş: Böylece biz sizi, insanlara şahid (ve örnek) olmanız için orta bir ümmet kıldık Bakara, 143 İnsanların problemlerini çözmek için vasat ümmet yaptık diyor. Biz müslümanlar problem çözen ümmet olmamız gerekirken problem çıkarıyoruz. Görüyorsunuz islam aleminin problemlerini. Kur'an okumak demektir. Okumayan adam barış yapamaz. Cahil adam ne Allah (c.c.) ı ile barışır, ne kendisi ile barışır, ne toplum ile barışır. Allah (c.c.) okumayı birinci ibadet kabul etmiş. Barışı bilgi ile tesis edeceğiz. Tam tersi bizde okuyanlar bir ailede yaşayamıyorlar. Tahsilsiz kadınlar çok daha mutlu yaşıyorlar. Çünkü bize tahsil gurur ve kibir veriyor. Kur'an-ı Kerim okumayı birinci ibadet olarak emrediyor. İlk emirin oku olması da bundan dolayıdır. O zaman İslam denen bu barış ağacı bilgi ile beslenir. Bilgi onun gıdasıdır, suyudur. İslam=Okumak. İslam okumaktır, tahsildir. Allah (c.c.) bu dini 23 sene Peygamberimiz (s.a.v) e tahsil yaptırmadı mı? 23 sene Peygamberimiz (s.a.v) Allah (c.c.) ın eğitiminden geçti. Bu açıdan, Peygamberimiz (s.a.v) in 23 senede okuduğu üniversiteyi biz 2-3 senede bitiremeyiz. O zaman islam demek, tahsil demek. Ama bu bilgi ilahi bilgi, yani Kur'an-ı Kerim olmalı. Kur'an-ı Kerim, insanlığa bir hukuk getirmiştir. Yani Allah (c.c.), yarattığı varlığa nasıl mutlu olacağını göstermiştir, prospektüs vermiştir. Onun için Kur'an-ı Kerim i göndermiştir, onun için hududullah demiş, sınırlar koymuştur. Bu hayatın nasıl oynanacağını, dünya hayatı bir oyun olduğuna göre (Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden başka bir şey değildir. En am, 32). Çizgilerini çizmiş. Dinin egemeni Allah (c.c.) tır, başka kimse din koyamaz. O zaman Kur'an-ı Kerim in bir boyutu da hukuktur. Allah (c.c.) hukukunu Kur'an-ı Kerim vasıtasıyla göndermiştir. Çünkü bir makineyi yapan adam kullanma kılavuzunu yanında verir. Bu insan denen makineyi yaratan Allah (c.c.), onun rehberini göndermeyecek mi? İşte buna vahiy diyoruz. Bizim vahyimiz Kur'an-ı Kerim dir. Kur'an-ı Kerim i bilgi manasında aldığımız zaman; Kur'an-ı Kerim madem okumaktır, madem tahsildir, o zaman din denen şey okumayı birinci sıraya koyan hükümdür. Onun birinci kanunu okumaktır. Besmele ile başlayacaksın okumaya (Yaratan Rabbinin adıyla oku! Alak, 1). Besmelesiz eğitime başlanmaz. O zaman eğitim bereketli olur. Bu kuralı Allah (c.c.) koymuş, Hira mağarasında. Şimdiki eğitimin bereketsizliğinin sebebi besmelesiz olması. Bu kadar basit. Besmelesiz eğitim mübarek olmaz. Demek öğretim faaliyeti besmele ile olacak. Sonra ilk defa okuyacağın kitap tabiat kitabıdır (O, insanı alak dan yarattı. Alak, 2). İnsanın nasıl yaratıldığını okuayacaksın. Genel yaratılış kanununu okuyacaksın. İlahiyat fakültelerine bakınız, 2

3 fen bilimlerinden hiçbiri yok. Böyle ilahiyat olmaz. İnsanı döllenmiş bir yumurtadan yaratmıştır. Bu kitabı okuyacaksın. Alak sevgi demektir. İletişimin Unsurları 1. Bilgi. Bilgi, durağan değildir, dinamiktir, hareket halindedir. Bir kafadan diğer kafaya, bir ağızdan diğer ağıza gitmek ister. O sevdalıdır, başka gönüllere gitmek ister. Bilgi daima göç etmek ister. Bilgileri bir kimseden bir kimseye aktarmaya iletişim diyoruz. Bilginin sadece benim ağzımdan arkadaşımızın kulağına gitmiş olması iletişim değildir. Bu enformasyondur. Yani ben sizi bilgilendiriyorum şu anda. Bu ders iletişim değil, enforme etmektir. Oysa ki bilginin ileitşime dönüşmesi için onun mutlaka bir tepki alması lazım. Karşındaki insan onu hayatına uyarladığı zaman iletişim oluyor. Yani geri dönüşüm / geri bildirim olması lazım. Geri bildirimi, o bilginin gerektirdiği şeyi yaparak yaparsınız. Allah (c.c.) bize mesajını bildiriyor, bizimle iletişim kuruyor, Peygamberimiz (s.a.v) vasıtasıyla. Bu kitap sadece Peygamberimiz (s.a.v) e inmedi, bize de indi (Rabbinizden size indirilene tâbî olun. Araf, 3). Her nesile indiriliyor, Kur'an-ı Kerim durmuyor, devamlı iniyor, gönülden gönüle, nesilden nesile iniyor. Demek ki iletişim deyince aklımıza gelen şey bilgidir. Bilgiyi iletiyoruz biz insanlara. Ama karşı taraftan tepki geldiği an ister müspet olur bu tepki ister menfi, farketmez- iletişim alanına girmiş oluyoruz. 2. Düşünce. Bir de bilgi haline gelmemiş düşünceler vardır, mesela felsefe. Bu bir düşüncedir, yorumdur. Kanıtlandığı zaman bilgi olur, arındırıldığı zaman hikmet olur. Biz düşüncelerimizi de iletiriz. Sizler din adamı olduğunuz için insanlara bilgi veriyoruz ve iletişime geçiyoruz. Ama bu iletişimde objektif bilgi olmalı. Siz insanlara mezhebinizi, tarikatinizi vs. anlatmayacaksınız. Siz insanlara Allah (c.c.) ın bilgisini anlatacaksınız. O zaman Allah (c.c.) bilgisini bilmeniz lazım, yani Kur'an-ı Kerim i bilmeniz lazım. Yani siz abdest nelerle bozulur diye ilmihalden değil Maide, 6 dan söylemelisiniz. Biz düşüncelerimizi insanlara iletiriz. 3. İstek. Allah (c.c.) Kur'an-ı Kerim de bizimle iletişim kurarken kendi isteklerini bize iletir. Neyi murad ettiğini söyler. (Allâh, üzerinizdeki yükü hafifletmeyi murat eder. İnsan zayıf yaratılmıştır. Nisa, 28). İletişim açısından bakarsak; Allah (c.c.) iletişim kurarken isteğini, meşietini, dileğini bize bildiriyor. Onun için diyoruz ki biz iletişim kurarken insanlara isteğimizi iletiriz. İstersen, elde edersin. Bu istek çok önemlidir. İstemek bir işi bitirmenin yarısıdır. Biz isteklerimizi karşı tarafa iletiriz ama karşı taraftan bir geri bildirim olursa bu iletişime döner. 4. İhtiyaç. Allah (c.c.) kainatı yaratırken insanın ihtiyaçlarına göre yaratmıştır. Allah (c.c.) bu dünyayı bize beşik ve döşek olarak yaratmıştır (O, yeri sizin için döşek, göğü de bina yapan, gökten su indirip onunla size rızık olarak çeşitli ürünler çıkarandır. Bakara, 22). Allah (c.c.) bütün bu kainatı ve dünyayı, insanların ihtiyaçlarına göre yaratmıştır ve her şeyi yarattıktan sonra en son insanı yaratmıştır. Ve o insanın ihtiyaçlarını yarattı. Ve orada, onun üzerinde sabit dağlar oluşturdu. Ve orayı bereketli kıldı. Orada (arzda) bulunanların besinlerini (rızıklarını), dileyenler için eşit olarak dört günde takdir etti. Sonra duman halinde olan semaya yöneldi. Sonra da ona (semaya) ve arza: İsteyerek veya istemeyerek gelin. dedi. İkisi de: İsteyerek geldik. dediler. Böylece onları iki günde yedi kat gök olarak kaza etti (yarattı, tamamladı). Her gök katına kendi 3

4 emrini vahyetti. Ve dünya semasını kandillerle muhafaza ederek süsledik. İşte bu, Azîz ve Alîm olan (Allah'ın) takdiridir. Fussilet, Bütün kainatı 2 devirde yarattı, rızkı 4 devirde yarattığını söylüyor. Çünkü yaratılan varlığın bünyesine ihtiyacını giderecek şekilde rızkı yaratmak bir mesele arkadaşlar. Demek ki insanların ihtiyaçları var. bu ihtiyaçlarımızı ve sıkıntılarımızı biz Allah (c.c.) a iletiyoruz (İnsana bir zarar geldiği zaman, yan yatarak, oturarak veya ayakta durarak (o zararın giderilmesi için) bize dua eder; fakat biz ondan sıkıntısını kaldırınca, sanki kendisine dokunan bir sıkıntıdan ötürü bize dua etmemiş gibi geçip gider. Yunus, 12). Bunu çözmek için ihtiyacımızı Allah (c.c.) a sunarız. İşte bunlar hep iletişim konusu. Demek insanlar birbirlerine ihtiyaçlarını anlatırlar. İletişimin ilettiği mesaj da bu olabilir. Bilgi, düşünce, istek olduğu gibi aynı zamanda ihtiyaçlarımızı da iletiriz insanlara. Bu iletişim aslında kablosu yok ama o iletişim kanalından ihtiyaçları iletiriz. 5. Yaşanan hayat tecrübeleri. Biz buna experience diyoruz. Bilginin kaynağında hayat tecrübesi vardır diyen pragmatist felsefenin ekolü budur. Bilgi hayattaki tecrübelerle ortaya çıkar. Anneliği, doğurmayan bilemez. Tecrübeyi yaşayacaksın. Annelerimiz-babalarımız bizlere hayat tecrübelerini aktararak iletişim kurarlar. Hayatın her tarafında var bu. Dolayısıyla insanlar birbirleri ile iletişim kurarken hayat tecrübeleri ile iletişim kurarlar. 6. Umutlar. Hayatın en büyük gıdası umuttur. Onun için Allah (c.c.) diyor ki (Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin. Zümer, 53). Umut kesilirse Allah (c.c.) ile insanın bağını kesmiş olursunuz, onun için kesmeyin diyor. Umut çok önemli bir gıdadır. Eğer bir insan umuttan koparsa intihar eder. İntiharın dinamiklerinden biri umudu yitirmektir. Onun için bizim müslümanlar olarak umudumuz sadece dünya değil, cenneti de ihtiva etmektedir. Onun için diyor ki (Yanları yataklardan uzaklaşır; korku ve ümitle Rablerine dua ederler. Secde, 16). Yani müslüman dengededir; korku ile umut arasında bir denge kurar. Müslümanın ruh hali böyle açıklanmaktadır. Çünkü korku fazla olursa pessimist olursun, o da intihara götürür. Çok ümitvar olursan hiçbir şey yaptırılmaz sana. Umudumuz var ve o umudun peşinde koşuyoruz. Mükemmel bir insan olma, Allah (c.c.) a iyi bir kul olma, cenneti hak etme umudu içinde yaşıyoruz. O umut için ibadet yapıyoruz, mükemmel davranmak istiyoruz. Annelik duygusunun içerisinde ufak bir kırıntı vardır: ihtiyarladığım zaman çocuğum beni bakacak. Toz miktarı da olsa bu vardır. Fakat esas olan tabi ki annelik duygusunun tatmin olmasıdır. O iç güdünün tatmin olması lazım. Ama aslında biz farkına varsak da varmasak da çocuğun yaşlandıktan sonra yardımcı olacağı umudu vardır. İşte biz bu umutlarımız ile yaşarız. Çocuklarımıza da umutlarımızı aktarırız, iletişim kurarız. 7. Beklentiler. Beklenti ile istekler hemen hemen aynıdır. Benim isteğim, benim malımdır; fakat beklentim daha çok başkaları ile ilişkimde ortaya çıkar. Mesela Türkiye halkı vergi veriyor, bizi okutturuyor. Beni çobanlıktan aldı, profesör yaptı. Hocalarımızın maaşını verdi, burs verdi vs. bizden bir beklentisi var: ilahiyat fakültesinde bu insanlar okusun, dini bana anlatsın. Beklenti bu, bizden bunu bekliyorlar. Bazıları meslek edinsin, din adamı olsun, iyi adam olsun vs. gibi beklentiler var. Fakat esas bilinçli akademik bir beklenti, dini doğru anlatma beklentisidir. Peygamberimiz (s.a.v) in bizden bir beklentisi vardı: mükemmel bir ümmet oluşturmak. Bu beklentileri iyi hatırlamak lazım. İletişim yolu ile aktarmalıyız. 8. Geleceğe yönelik planlar. Biz bugünün hayatını geçmişe göre planlamaya çalışıyoruz, geleceğe göre değil. İslam aleminin problemi budur. Sizler de mühendis sayılırsınız. O adam Boğaziçi köprüsünün projesini çiziyor; sizler de insanların manevi hayatının projesini çiziyorsunuz/çizmelisiniz. Halbuki bizler 4

5 ölülerimizle övünüyoruz, günümüzü maziye heba ediyoruz. Oysa geleceğe yönelik planlar yapmamız lazım. Dünya hayatı, ahirete göre planlanmalıdır mesela. Ahirete imanın sosyal hayata yansıması budur. Ahirete iman, bu dünyayı geleceğe yönelik projelendirmektir. Biz geçmişe göre plan yaptığımız için her şeyi tekrar edip duruyoruz. O zaman bizim açımızdan; biz insanların hayatını geleceğe göre planlamalıyız. Onun için Allah (c.c.) diyor ki (Çoklukla övünmek, sizi tutkuyla oyalayıp, kendinizden geçirdi. Öyle ki bu mezar ziyaretinize kadar sürdü. Tekasür, 1-2). Bu kitap dirilerin kitabıdır. Mezarda ölmüş bir adama telkin vererek iletişim kurulmaz. Bu kitap dirilere gelmiştir (Diri olanları uyarsın ve kâfirler cezayı hak etsinler diye. Yasin, 70). İletişimin tanımı bunları ihtiva eder. Bilgilerimizi, düşünelerimizi, isteklerimizi, ihtiyaçlarımızı, hayat tecrübelerimizi, umutlarımızı, beklentilerimizi, geleceğe yönelik planlarımızı aktarma faaliyetine iletişim diyoruz. İletişim dediğimiz zaman bir kaynak var, iletişimi yapan var; bu iletişimi alan var; arada mesaj var; bu iletişimin kaynağı o mesajı kodluyor; alıcı bir tepki gösteriyorsa buna iletişim diyoruz. Ama tepki göstermiyorsa buna enforme etmek diyoruz. Bu tepki olumsuz da olabilir, iletişim tamamlanmıştır, çünkü mesaj yerine ulaşmıştır, tepki alınmıştır, geri bildirim alınmıştır. Allah (c.c.) ın Kainat ile İletişimi İletişimi ilk Kur'an-ı Kerim Allah (c.c.) tır. Allah (c.c.) ın kainatla, hayvanlarla ve insanlarla iletişimi söz konusudur. Allah (c.c.) sadece varolan bir varlıkla değil, olmayan varlıklarla da konuşuyor, iletişim kuruyor. Allah (c.c.) kainatı yaratıyor, sonra, ث م اس ت و ى إ ل ى السم اء و ه ي د خ ان ف ق ال ل ه ا و ل ل ر ض ا ئ ت ي ا ط و ع ا أ و ك ر ه ا ق ال ت ا أ ت ي ن ا ط ائ ع ين Sonra duman hâlinde bulunan göğe yöneldi; ona ve yeryüzüne, İsteyerek veya istemeyerek gelin dedi. İkisi de, İsteyerek geldik dediler. Fussilet, 11 İstiva kelimesi göğe yöneldi, kapladı manasına gelir. İstivayı müteşabihattan sayarlar. Bu müteşabih değildir, Allah (c.c.) anlaşılmayan ayet göndermez. Onun manası şudur: yarattığı eserin içine kendini koydu. Arş ise sandalye, koltuk, manasındadır. Arşa istiva etti ise egemenlik kürsüsünü kapladı demektir. Allah (c.c.) yarattığı varlığın içine kendisini de koyar. Hem içinde vardır kainatın, hem dışında. Ama insan kendi yaptığı eserin içine kendini koyamaz. Mimar Sinan yaptığı Süleymaniye caminin içinde yoktur, kendi dışında kalır eserin. Ama Allah (c.c.) ın eseri kendi kudretindedir. Her yerde vardır. Sübhan budur işte, mekandan münezzehtir. İstivanın buradaki anlamı yöneldi demektir. Gök de duman halindeydi. Allah (c.c.) onunla konuştu, iletişim kurdu. Kaynak, Allah (c.c.). Gök ve yere gelin dedi. İsteyerek veya istemeyerek. Seçeneğiniz yok yani. Gelme mesajı gök ve yer tarafından alındı, kodlama yapıldı. Bu sefer mesajı alıcı olan gök ve yer konuştu. İtiraz etmeden geliyoruz dediler. Böylece tepki gösterildi. İletişimin devresi böylece tamamlandı. Çünkü karşıdan mukabele yapıldı, cevap verildi, iletişim tamamlandı. Allah (c.c.) yarattığı bir varlık, ne olursa olsun, insan, taş, hayvan vs. mutlaka bir görev vermiştir. Onun için (Yedi gök, yer ve bunların içinde bulunanlar Allah ı tespih ederler. İsra, 44) denmektedir. Burada da Allah (c.c.) ın geliniz demesi, yeryüzüne ve gökyüzüne görevini vermektir. Demek Allah (c.c.) ın iletişim kurmadığı hiçbir canlı yoktur. 5

6 Bütün kainat isteyerek Allah (c.c.) ın dediğini yapıyor da, insan bunu yapmıyor. Bunu anlatmak için söylüyor bunu. Bundan sonra Semud kavminin helakini anlatıyor. Yani Allah (c.c.) kainatı çağırıyor, isteyerek boyun eğiyorlar, ama insanoğlu istemiyor boyun eğmek, inkar ediyor. İşte bu farkı göstermek için Allah (c.c.) bunu anlatıyor. Gûya sen şereli mahluk kıldım seni, akıl verdim sana, irade verdim sana, sen de bana karşı çıkıyorsun. ف ق ض اه ن س ب ع س م او ات ف ي ي و م ي ن و أ و ح ى ف ي ك ل س م اء أ م ر ه ا و ز ين ا السم اء الد ن ي ا ب م ص اب يح و ح ف ظ ا ذ ل ك ت ق د ير ال ع ز يز ال ع ل يم Böylece onları, iki günde yedi gök olarak yarattı ve her göğe kendi işini vahyetti. En yakın göğü kandillerle süsledik ve onu koruduk. İşte bu, mutlak güç sahibi ve hakkıyla bilen Allah ın takdiridir. Fussilet, 12 Bütün cisimler kendi işini yapıyor. Güneş hergün görevini yapıyor, ama insan yapımıyor. Vahyetme de bir iletişimdir. Yukarıda yöneldiği gibi burada da vahyetti. Bizlere de vahiy ile iletişim kurmuştur. Ama bu demektir ki, sadece bize vahyetmiyor, tüm semaya, tüm kainata vahyediyor, işini vahyediyor, görevini bildiriyor. Bize de aynısını söylüyor ama biz yaratılış gayemizi yapmıyoruz, yerine getirmiyoruz. Demek ki iletişim yoluyla Allah (c.c.) kainata ders veriyor, işini öğretiyor. Bütün kainat Allah (c.c.) ın talebesidir. Bizler de Allah (c.c.) ın talebesiyiz. Kainattaki bütün cisimler işini yapınca geri bildirim yapılmış oluyor. Geri bildirim çok önemli. Allah (c.c.) ın verdiği görevi yaparken geri bildirimde bulunuyor. İşte burada iletişim devresi tamamlanmış oluyor. ل ه ك ن ف ي ك ون اد ش ي ئ ا أ ن ي ق ول ه إ ذ ا أ ر إ نم ا أ م ر Bir şeyi yaratmak istediği zaman, O nun emri o şeye ancak Ol! demektir. O da derhal oluşmaya başlar. Yasin, 82 Buraya yanlış mana veriyorlar. ف ي ك ون muzari olduğu için oluverir demek değil, oluşmaya başlar demektir. Bizim için çok önemli bir nokta var: Allah (c.c.), henüz yaratılmamış bir varlık ile konuşuyor. Daha istek halinde, yaratılmamış, Allah (c.c.) ın isteği safhasında. Ama ol diyor ona, o varlık da bunu anlıyori geri bildirim yapıyor ve oluşmaya başlıyor. İletişim tamamlanıyor. Fakat bu var olmayan vir varlık. Yani Allah (c.c.) kendi kaderi ile, kendi ilmi ile, kendi haliklik sıfatının içindeki tasarladığı, daha mevcut olmamış varlık ile konuşuyor. O olmayan varlık, o kaderde, ilminde var olan ama varlık olarak daha yaratılmamış o varlık ile konuşuyor, ol diyor ona, o da anlıyor onu. Bu Allah (c.c.) ın ilminin, yaratma sıfatının, kaderinin, planlamasının dehşet bir örneği. ف, fe-yi takibiye dir; emir geldikten sonra hemen oluşmaya başlıyor demektir. Kün fiili, كون den gelir. Ortada illetli bir harf bulunmaktadır. Yani Allah (c.c.) kün deyince, varlık yerinden fırladı, ve varlık illetlidir. Onun için varlıklar illetlidir, hastalıklıdır. Aynı şekilde قول den gelen söz de illetlidir, varlık gibi. Onun için illetli kelimelerin manaları çok farklıdır. Bunun en güzel örneği takva dır. İki tane iletli harf var onda, onun için takva kelimesinin anlamı çok derin, çok geniştir. 6

7 İletişim açısında bakarsak, olmayan varlıkla da iletişim kurulduğunu görüyoruz. İnsanın yaratılışı düşünelim. Hz. Adem in yaratılışı eşeysizdir. Kün dediği zaman, o toprak anlıyor. Oluşmaya başlıyor. Demek Allah (c.c.) olmayan varlıklarla konuşan bir kudrete, ilme haizdir. ح ت ى إ ذ ا ج اء أ م ر ن ا و ف ار Nihayet emrimiz gelip, tannur kaynamaya başlayınca (yerden su kaynayınca)... Hud, 40 Sonra Allah (c.c.) yine Hz.Nuh tufanının örneğinde olduğu gibi, su ile konuşuyor, yağmur ile konuşuyor. Yerkürenin içindeki suya kayna diye emir veriyor. Nuh tufanında hem yeredn su kaynıyor, hem gökten su iniyor. İki su buluşuyor. Allah (c.c.) emri verince suya, su Allah (c.c.) ın emrini anlıyor. Çünkü iletişimde anlama, idrak var. Çünkü mesajı alan kişinin o mesajı anlaması ve tepki göstermesi lazım. Bunu idrak ediyor su, ve kaynamaya başlıyor. İşte bu da bir mesjadır. Su ile mesaj. ف ف ت ح ن ا أ ب و اب السم اء ب م اء م ن ه م ر و ف جر ن ا ا ل ر ض ع ي ون ا ف ال ت ق ى ال م اء ع ل ى أ م ر ق د ق د ر Biz de göğün kapılarını dökülürcesine yağan bir yağmurla açtık. Yeryüzünü pınar pınar fışkırttık. Derken sular takdir edilmiş bir iş için birleşti. Kamer, 12 Hz.Nuh un tufanı mahalli olmuştur, bütün dünya su içinde kalmamıştır. Nuh kavminin yaşadığı bölgede oldu. Sular Allah (c.c.) ın emri ile buluşuyor. Yani Allah (c.c.) hem yerin içindeki suyu, hem gökten inecek yağmur ile iletişim kuruyor. Allah (c.c.) ın onlara verdiği emir ile onlar harekete geçiyor. Ne kadar yağacağını, ne kadar su fışkıracağını; Allah (c.c.) ın onlara verdiği emri anlıyor ve onlar da aynı o miktarda yerine getiriyorlar. Ne bir damla fazla, ne bir damla az; ölçülü. Ne kadar istediyse Allah (c.c.), o emri yerine getiriyorlar. Allah (c.c.) su ile iletişim kuruyor. ق يل ب ع دا و ق يل ي ا أ ر ض اب ل ع ي م اءك و ي ا س م اء أ ق ل ع ي و غ يض ال م اء و ق ض ي ا ل م ر و اس ت و ت ع ل ى ال ج ود ي و ل ل ق و م الظال م ين Ey yeryüzü! Yut suyunu. Ey gök! Tut suyunu denildi. Su çekildi, iş bitirildi. Gemi de Cûdî ye oturdu ve Zalimler topluluğu, Allah ın rahmetinden uzak olsun! denildi. Hud, 44 Allah (c.c.) su ile iletişim kuruyor. Başka bir yerde (Gökleri ve yeri 6 devrede yaratan Allah (c.c.) tır. Onun kudret tahtı, suyu kullanmasındadır. Hud, 7). Allah (c.c.) ın kudret tahtı, suyu kullanmasıdır. Çünkü (Her canlı şeyi sudan yarattık. Enbiya, 30) diyor. Canlı olan her şeyi sudan yarattık diyor. İşte kudret tahtı böyledir, tüm canlıları yaratmak için suyu kullanıyor. Allah (c.c.) suyu kullanıyor, ve tüm canlıların kökeni oluyor. Su Allah (c.c.) ın emrine giriyor; yeri geliyor su tufan oluyor, bir kavmi helak ediyor, yeri geliyor bu su tüm canlıların kökeni oluyor, oradan yaratılıyor. Burada suya emir veriyor, mesajını iletiyor. Kaynak Allah (c.c.), mesajı alan su, mesaj emir, su bunu anlıyor. Su anlıyor ve derhal harekete geçiyor. Öteki suya emrediyor, emir veriyor, tüm canlıları yaratıyor. Nasıl bir varlıksa, o ilahi kudret onunla iletişim yapıyor. ه ب أ ن ر ب ك أ و ح ى ل ه ا ي و م ئ ذ ت ح د ث أ خ ب ار İşte o gün, yer, Rabbinin ona vahyetmesiyle kendi haberlerini anlatir. Zilzal, 4-5 7

8 Allah (c.c.) bir de yerküre ile başka türlü bir iletişim kuruyor. Kıyamet koptuğu zaman yerküre dahi korkunç bir değişime uğruyor. Kıyamet kopunca yerküre kendi içindeki haberleri sunacak. Çünkü Allah (c.c.) ona vahyetmişti, bildirmişti. Allah (c.c.) bizim amellerimizi çeşitli şekillerde delillendiriyor. Biri kiramen katibin, amel defterimiz. İkincisi, vücudumuz yaptıklarımızı, konuştuklarımızı kaydediyor. Vücudun konuşmayı ve davranışları saklama kanunu diyoruz buna. CD lerin ses ve görüntü saklaması gibi. Üçüncüsü de bu, yerküre de konuşacak. Bir de Allah (c.c.) ın kendi ilmi, dört. Dört delil ile bize şahitlik edecek. Bunun sebebi, insan Allah (c.c.) a zulmetti demesin diyedir. Allah (c.c.) kuluna objektif davranmak için dört delil ile çıkacak karşısına. Allah (c.c.) vahyediyor yere. Yerkürenin tozları bile konuşacak. Allah (c.c.) yerküre ile konuşunca, yerküre de kendi içindekileri anlatmaya başlayınca devre Allah (c.c.) ın iletişimi tamamlanmış olacak. Vahyetti, o mesajı aldı, cevap verdi, geri bildirimini yaptı, böylece iletişim gerçekleşmiş oldu. Kainat ile bu tarz bir iletişim var. و أ و ح ى ر ب ك إ ل ى النح ل أ ن ات خ ذ ي م ن ال ج ب ال ب ي وت ا و م ن الشج ر و م ما ي ع ر ش ون ث م ك ل ي م ن ك ل الث م ر ات ان ه ف يه ش ف اء ل لن اس إ ن ف ي ذ ل ك آلي ة ل ق و م ف اس ل ك ي س ب ل ر ب ك ذ ل ال ي خ ر ج م ن ب ط ون ه ا ش ر اب م خ ت ل ف أ ل و ي ت ف كر ون Rabbin, bal arısına şöyle ilham etti: Dağlardan, ağaçlardan ve insanların yaptıkları çardaklardan (kovanlardan) kendine evler edin. Sonra meyvelerin hepsinden ye de Rabbinin sana kolaylaştırdığı (yaylım) yollarına gir. Onların karınlarından çeşitli renklerde bal çıkar. Onda insanlar için şifa vardır. Şüphesiz bunda düşünen bir (toplum) için bir ibret vardır.. Nahl, Kainatın içindeki diğer canlılarla da iletişimi var Allah (c.c.) ın. Arıya ev yap diyor, emir veriyor. Allah (c.c.) yarattığı varlığa, canlıya görevini bildiriyor. Vahyetti dediği budur. Ne yapacağını, ne yapması gerektiğini öğretiyor. Biz buna vahiy diyoruz. Onun yapısı gereği o canlıya o hizmeti veriyor. İnsanlara şifa olabilecek balı üretmesi için görev veriyor. Aralarında iş bölümü yapıyor, biri su taşıyor biri petek yapıyor. Allah (c.c.) arı ile konuşuyor. Arı da emre itaat ediyor. Böylece devre tamamlanıyor. Rabbinin yollarını tut diyor, o da tutuyor. Biz Allah (c.c.) ın yolunu tutmuyoruz. ه ل ه السم او ات السب ع و ا ل ر ض و م ن ف يه ن و إ ن م ن ش ي ء إ ل ي س ب ح ب ح م د ه و ل ك ن ل ت ف ق ه ون ت س ب يح ه م إ ن ت س ب ح ك ان ح ل يم ا غ ف ور ا Yedi gök, yer ve bunların içinde bulunanlar Allah ı tespih ederler. Her şey O nu hamd ile tespih eder. Ancak, siz onların tespihlerini anlamazsınız. O, halîm dir (hemen cezalandırmaz, mühlet verir), çok bağışlayandır. İsra, 44 Allah (c.c.) ı bizler anıyoruz. Ona bir mesaj iletiyoruz, onu tesbih ediyoruz, noksan sıfatı olmadığını, subhan olduğu mesajını veriyoruz. Yalnız Allah (c.c.) varlık alemini, gökleri ve yerdekileri ve içindekileri bu tesbihi yapacak şekilde kodlamış, programlamış. İletişim dediğimi olay bu. Kaderde kodlamış, programlamış. Sadece insan bunun dışına çıkabiliyor, reddedebiliyor. Bu inkar meselesi ayrı bir iş ama onun da içinde zaten bu kodlama vardır kafirin bile şuuraltında Allah (c.c.) ı tesbih edecek şekilde bir program vardır. O programa karşı öıkıyor. Dolayısıyla Allah (c.c.) ın burada bunu anmış olması bize tepkisini göstermesidir. İletişim tamamlanmış oluyor. Biz onu tesbih ediyoruz, o bize bunu söylemekle bu tesbihi aldığını söylüyor, 8

9 mesjaı aldığını söylüyor. Böylece bizim ve Allah (c.c.) arasında bir iletişim başlıyor. Bu tesbih şeklinde bir iletişim. Allah (c.c.) bizim bu tesbihimizi, tüm varlıkların tesbihini alıyor ve aldığını da belirtiyor. ا لل و ت ل ك ا ل م ث ال ن ض ر ب ه ا ل لن اس ل ع ل ه م أ ي ت ه خ اش ع ا م ت ص د ع ا م ن خ ش ي ة ل و أ نز ل ن ا ه ذ ا ال ق ر آن ع ل ى ج ب ل ل ر ي ت ف كر ون Eğer biz, bu Kur an ı bir dağa indirseydik, elbette sen onu Allah saygısından başını eğerek parça parça olmuş görürdün. İşte misaller! Biz onları insanlara düşünsünler diye veriyoruz. Haşr, 21 Eğer biz bu Kur'an-ı Kerim i hakkıyla öğrenebilseydik, bizim de boyun eğmemiz ve saygıdan çatlamamız gerekirdi. Yani diyor ki siz dağdan da kötüsünüz. Dağ bile mesajımdan dolayı un ufak olurdu diyor. Allah (c.c.) ın haşyeti saygı ve korkudur. Bazı ayetlerde korku öne geçer, bazılarında saygı öne geçer. Burada saygıdan dolayı boyun eğdiğini görüyoruz. Ama bizim kalbimiz katı olduğu için ve bu mesajı anlamadığımız için boyun eğmiyoruz. Biz başka fikirlere boyun eğiyoruz, beşere boyun eğiyoruz, ilahi vahye değil. Allah (c.c.) bu misalleri vererek bizimle iletişime geçiyor, bizi düşündürmek istiyor. Allah (c.c.) ın bizden beklediği geri bildirim tefekkür. Anladıysan, geri bildirim yapmış olursun, iletişim devresi kapandı. Anlamazsan iletişim olmaz, düşünen olmazsa olmaz. Kur'an-ı Kerim in ana amaçlarından biri aklı harekete geçirmek ve insanı düşündürmektir. İlahi mesajın insanı düşündürmesi gerekir. Tefekkürü uyandırmıyorsa iletişim kuramıyoruz demektir. ل ع ل ihtimal bildirir. İnsanın davranışı söz konusu olunca Allah (c.c.) ihtimalli konuşur. Çünkü insanın yapmama ihtimali olabilir. Onun için kesin değildir, düşünmeyebilir. İradesi vardır, seçmeyebilir. Bu kelimenin diğer anlamı da, amaç bildirmesidir. Bu örnekleri sizlere söylüyorum; şüşünme amacıyla size bunları anlatıyorum. Buradaki iletişim bu şekilde cereyan ediyor. Ben mesajımı diyor Allah (c.c.), dağlara versem, onlar hemen anlar ve geri bildirimde bulunur. İnsanoğluna düşünsün diye veriyorum, ve biz düşündüğümüz zaman iletişim devresi tamamlanmış oluyor. و م ا م ن د آب ة ف ي ل ط ائ ر ي ط ير ب ج ن اح ي ه إ ل أ م م أ م ث ال ك م ما ف رط ن ا ف ي الك ت اب م ن ش ي ء ث م إ ل ى ر ب ه م ا ل ر ض و ي ح ش ر ون Yeryüzünde gezen her türlü canlı ve (gökte) iki kanadıyla uçan her tür kuş, sizin gibi birer topluluktan başka bir şey değildir. Biz Kitap ta hiçbir şeyi eksik bırakmadık. Sonunda hepsi Rablerinin huzuruna toplanıp getirilecekler. En am, 38 Bu ayet, sosyoloji kanununu ifade ediyor. Hayvanların da insanlar gibi bir toplum olduğunu, sistemli çalışmak için hayvan grupların ödevlerinin olduğunu, aileleri olduğunu bildiriyor. د آبة debelenen canlı demektir. Kıyamet günü böyle bir varlık çıkacak diyor Allah (c.c.). Dabbe bizim amelimizi, imanımızı ölçecek. Allah (c.c.), ilahi kaderde tüm canlıları bir grup halinde, bir aile tipinde, toplumsal boyut tipinde yaratmıştır. Onlara o tabiatı vermiştir, onlar da yerine getirirler. Vahşi hayvanlar da haşr olacaklardır. Demek ki kıyamer koptuğu anda buluşma sistemi olacak. Allah (c.c.) tan toplanın diye mesaj verilince herkes bu mesajı anlayacak ve herkes Allah (c.c.) ın huzuruna toplanacak. Toplanma olayı, bizim geri bildirimimiz olacak. Hayvanlar da anlayacaklar. İşte Allah (c.c.) ın bu hayvanlar alemi ile olan iletişimi bu şekildedir. 9

10 ب وا ف و ق وا الرع ب ف اض ر آم ن وا س أ ل ق ي ف ي ق ل وب ال ذ ين ك ف ر ف ث ب ت وا ال ذ ين إ ذ ي وح ي ر ب ك إ ل ى ال م آلئ ك ة أ ن ي م ع ك م ب وا م ن ه م ك ل ب ن ان ا ل ع ن اق و اض ر Hani Rabbin meleklere, Ben sizinle beraberim. İman edenlere sebat verin. Ben kâfirlerin kalplerine korku salacağım. Şimdi vurun boyunlarının üstüne. Vurun, onların bütün parmaklarına diye vahyediyordu. Enfal, 12 Burada Bedir savaşı ile alakalı örneğini aldık. Allah (c.c.) meleklere bir komutan gibi görev taksimi yapıyor. Bedir savaşı 9000 melek ile kazanılmıştır. Melekler mesajı alıyorlar, savaş kazanılıyor. Melekler onların boyunları, parmaklarını kırdı, müslümanları da sağlam tuttu. Bu görev yapıldı, mesaj geri bildirimini aldı, iletişim tamamlandı. Demek ki Allah (c.c.) meleklerle de iletişim kuruyor. Ama burada satır aralarında bir mesaj daha var. Allah (c.c.) diyor ki: bak ey müslüman! O ilk savaşlarda ben müslümanlara nasıl yardım ettiysem bugün de yardım ederim. Yeter ki imanınız olsun. Allah (c.c.) bizi desteklemediğine göre demek bizim imanımızda zaaf var. Biz bu mesaja göre davranacağız ki iletişim tamamlansın, gökten melekler insin. Allah (c.c.) da görev alacak. Kafirlerin gönüllerine korku salacak. Allah (c.c.) ın Peygamberler ile İletişimi و ع ل م آد م ا ل س م اء ك ل ه ا ث م ع ر ض ه م ع ل ى ال م ال ئ ك ة ف ق ال أ نب ئ ون ي ب أ س م اء ه ؤ لء إ ن ك نت م ص اد ق ين Allah, Âdem e bütün varlıkların isimlerini öğretti. Sonra onları meleklere göstererek, Eğer doğru söyleyenler iseniz, haydi bana bunların isimlerini bildirin dedi. Bakara, 31 İlk iletişim, öğretim ile başlar. Bu isimleri öğretince melekler itiraz ediyorlar. Bu sefer Allah (c.c.) Hz.Adem i yaratıyor. İsimleri öğretince karşılarına çıkarıyor. İsimleri haber verince secde ediyorlar. Burada isimleri öğretince, aşağıda haber ver deyince, ve Hz.Adem öğrendiği şeyleri söyleyince iletişim devresi tamamlanmıştır. Çünkü Allah (c.c.) ona bir kodlama yaptı, öğretim yaptı. Sizler de bana imtihan yaptığım zaman geri bildirim yapacaksınız. Hz.Adem de burada anlatınca iletişim devresi tamamlandı. İlk öğretici Allah (c.c.) tır. Bu isimler nelerdi? Bunlar siyasetin kanunlarıdır. Hilafetin nasıl yürüyeceğinin kurallarıdır. Eğitim açısından Rab lık sıfatı harekete geçiyor. Doğru bir öğretim faaliyeti yapmak, ilahi ibir sanattır. Allah (c.c.) ın sanatını icra ediyoruz. Biz insanlara doğru bilgi veriyorsak, Allah (c.c.) ın talim sıfatını yeryüzüne indiriyoruz. Allah (c.c.) insanı yaratıyor, o insana hayatını geçirebileceği prospektüsü de veriyor. Bu vahiydir. İnsanın mutluluğa ulaşmak için rehberliğe ihtiyacı var. Yarattığı varlığı korumaya çalışıyor bilgi ve talim ile. Başıboş bırakmıyor. ة ف ت ك ون ا م ن ال ظال م ين ل ت ق ر ب ا ه ذ ه الشج ر غ دا ح ي ث ش ئ ت م ا و ك ال م ن ه ا ر ة و و ق ل ن ا ي ا آد م اس ك ن أ نت و ز و ج ك ال ج ن Dedik ki: Ey Âdem! Sen ve eşin cennete yerleşin. Orada dilediğiniz gibi bol bol yiyin, ama şu ağaca yaklaşmayın, yoksa zalimlerden olursunuz. Bakara, 35 10

11 Daha sonra Hz.Adem ve Havva ya ağaçtan yemelerini yasaklıyor. Demek yasağın olduğu yerde eğitim vardır. Davranış boyutuna geçmişsiniz demektir. Bunların hepsi iletişimdir. Yaklaşma emri, ilginç bir emirdir. Zinaya yakşalmayın, yetim malına yaklaşmayın denmektedir. Yanından geçersen bu işi yaparsın demektir. Yetmini malı tatlıdır, yaklaşma, tutma onu diyor. Zulüm kelimesine yeni bir tanım da getirdi. Yaklaşılmayacak şeye yaklaşan zalimdir. Peki neden ağaca yaklaşmasını yasakladı? Hz.Adem in zihnini incelesek, görürüz ki yalan yok, gıybet yok, zina yok, alkol yok. Problemler çıktıkça Allah (c.c.) yeni çözümler gönderiyor. Durup dururken Hz.Adem e alkol içme demez, o zaman alkol yok. Demek ki yeryüzündeki problemler hangi ilahi çözümlerin geleceğini belirliyor. Bir toplumun gelişmişliğinde hangi şey revaçta ise Allah (c.c.) onunla imtihan yapar. Mesela Semud kavminde hayvancılık başlamıştı, deveyi verdi imtihan olarak. Hz.Adem de gıda kaynağı ağaçtı, onunla imtihan etti. Bu ayet çevre mühendisliğinin temelidir. Haksız yere ağaca dokunamazsın. Önce öğretiyor sonra yasaklıyor. ل ه ع ز م ا و ل ق د ع ه د ن ا إ ل ى آد م م ن ق ب ل ف ن س ي و ل م ن ج د Andolsun, bundan önce biz Âdem e (cennetteki ağacın meyvesinden yeme, diye) emrettik. O ise bunu unutuverdi. Biz onda bir kararlılık bulmadık. Taha, 115 Allah (c.c.) bu mesajı veriyor. Bu sefer Hz.Adem Allah (c.c.) ın verdiği emri unuttu, ne dediğini hatırlamaya gayrette göstermedi. Mesaja geri bildirim olmadı, ondan yedi. Biz buna iletişim bozukluğu diyoruz. Adama mesajı veriyorsun, geri bildirim yapmıyor. İletişimi yapan kaynak Allah (c.c.). Mesajı iletiyor. Geri bildirim yapacak olan alıcı istendiği şekilde olmazsa iletişim bozukluğu var. ة ال خ ل د و م ل ك ل ي ب ل ى ف أ ك ال م ن ه ا ف ب د ت ل ه م ا س و آت ه م ا ف و س و س إ ل ي ه الشي ط ان ق ال ي ا آد م ه ل أ د ل ك ع ل ى ش ج ر و ط ف ق ا ي خ ص ف ان ع ل ي ه م ا م ن و ر ق ال ج ن ة و ع ص ى آد م ر به ف غ و ى Nihayet şeytan ona vesvese verip şöyle dedi: Ey Âdem! Sana ebedîlik ağacını ve yok olmayan bir saltanatı göstereyim mi?. Bunun üzerine onlar (Âdem ve eşi Havva) o ağacın meyvesinden yediler. Bu sebeple ayıp yerleri kendilerine göründü ve cennet yaprağından üzerlerine örtmeye başladılar. Âdem, Rabbine isyan etti ve yolunu şaşırdı. Taha, İletişim bozukluğu ne sonucu doğuruyor bakın. Unuttu ya, şeytan fırsatı yakaladı. Allah (c.c.) ın yasakladığı ağacı, ebedilik ağacı diye adlandırdı. Tükenmeyen bir iktidar vaad etti. Kur'an-ı Kerim in olmadığı yerde şeytan vardır. Şeytan bizi ebedilik tutkusu ile bizi kandırdı. Bir emri yerine getirmedi, asi oldu diyor. Biz ne kadar emri yerine getirmiyoruz da şeytanın adımlarına uyuyoruz? İslamın olmadığı yerde şeytan vardır. Peki Allah (c.c.) bize bunu neden anlatıyor? Haram lokma haram yerleri açtırır, namusu iffeti yok eder. Ağaçtan yeyince avret yerleri açıldı. Demek sen haram yersen iffet duygusu yırtılır. Bu rezaletlet haram lokmadan kaynaklanıyor. Bize de mesaj veriyor, bizimle iletişim kuruyor. Haram yemezsek bunu tutuyoruz, iletişimimiz tam oluyor, devre tamamlanıyor. Ama haram yediğimiz zaman iletişim bozukluğu oluşuyor. ه ه و الت واب الرح يم ف ت ل ق ى آد م م ن رب ه ك ل م ات ف ت اب ع ل ي ه إ ن Derken, Âdem (vahy yoluyla) Rabbinden birtakım kelimeler aldı, (onlarla amel edip Rabb ine yalvardı. O da) bunun üzerine tövbesini kabul etti. Şüphesiz O, tövbeleri çok kabul edendir, çok bağışlayandır. Bakara, 37 11

12 Bu tövbe, insanlık tarihinin ilk tövbesidir. Hanımı ile beraber dediler ki (Dediler ki: Rabbimiz! Biz kendimize zulüm ettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz. Araf, 23). Allah (c.c.) Hz.Adem e nasıl tevbe edeceğini kodlamış ve iletmiştir. Alıcı Hz.Adem dir. Daha sonra kendisine verilen mesajı uygulamış ve geri bildirimde bulunmuştur. Burada ikili bir iletişim var. Birinci basamak budur. İkincisi ise Hz.Adem in Allah (c.c.) a kendi durumunu iletmesidir. Kaynak Hz.Adem, alıcı Allah (c.c.) tır. Bu sefer tevbesini kabul ederek Allah (c.c.) geri bildirimde bulunmuştur. İki tane iletişim iç içe. Bu tevbeyi yapınca Allah (c.c.) ın merhamet ve tevbeleri kabul etme sıfatını harekete geçirdir. Yeryüzünde olan olaylar Allah (c.c.) ın sıfatlarını harekete geçirir. Her eylemin sonunda Allah (c.c.) sıfatlarını koyar Kur'an-ı Kerim de. Bunun birinci anlamı, ayetin içeriği ile alakalı olan sıfatı koymasıdır. İkincisi sıfatlarını koymaklar bu verdiği mesaj, Rahim olan Allah (c.c.) ın bildirgesidir demektir. Allah (c.c.) imzasını koymaktadır. Bunu iki manalı düşünmek lazım. Bu duanın içinde insan ile iblis arasındaki fark ortaya çıkmış oluyor. İblis tevbe etmedi, istiğfar etmedi. Ama insan suçunu itiraf etti. İkisi de kovulmasına rağmen sadece biri affedildi. Suçunu itiraf etmek erdemdir. İnsan ile iblisi ayıran temel fark budur. Ayrıca duadaki nefsimize zulum ettik tercümesi doğru değildir; şahsiyetimize yakışmayan harekette bulunduk demek daha doğrudur. Bu ifade tarzı, suçunu ifade etmektir. Bize diyor ki işte tevbe böyle yapılır. Bize bir örnek sunuyor. Ben böyle yapıldı da affettim diyor. ك ان وا ي ف ع ل ون ف ال ت ب ت ئ س ب م ا ه ل ن ي ؤ م ن م ن ق و م ك إ ل م ن ق د آم ن ن وح أ ن و أ وح ي إ ل ى Nûh a vahyolundu ki: Kavminden daha önce iman etmiş olanlardan başka, artık hiç kimse iman etmeyecek. O hâlde, onların yapmakta oldukları şeylerden dolayı üzülme. Hud, 36 اص ن ع ال ف ل ك ب أ ع ي ن ن ا و و ح ي ن ا ف إ ذ ا ج اء أ م ر ن ا و ف ار التن ور ف اس ل ك ق ال ر ب انص ر ن ي ب م ا ك ذ ب ون ف أ و ح ي ن ا إ ل ي ه أ ن ف يه ا م ن ك ل ز و ج ي ن اث ن ي ن و أ ه ل ك إ ل م ن س ب ق ع ل ي ه ال ق و ل م ن ه م و ل ت خ اط ب ن ي ف ي ال ذ ين ظ ل م وا إ نه م م غ ر ق ون (Nûh), Rabbim! Beni yalanlamalarına karşı bana yardım et! dedi. Bunun üzerine Nûh a, Bizim gözetimimiz altında ve vahyimize göre o gemiyi yap diye vahyettik. Bizim emrimiz gelip de tandır kaynamaya başlayınca, (sular coşup taştığında Nûh a) dedik ki: Her cins canlıdan (erkekli dişili) birer çift, bir de kendileri aleyhinde daha önce hüküm verilmiş olanlardan başka aileni gemiye al ve zulmeden kimseler hakkında bana hiç yalvarma! Şüphesiz onlar suda boğulacaklardır. Muminun, Hz.Nuh çok ağır baskı görüyor. Bir peygamber kolay kolay beddua etmez. Kaynak Hz.Nuh, Allah (c.c.) a dua ediyor. Gönlü daralıyor ve bu dua onun fem-i muhsininden çıkıyor. Bunun üzerine Allah (c.c.) bu mesaja cevap veriyor, ona gemiyi nasıl yapacağına dair vahiy gönderiyor. Gemiyi yapmasını istiyor. Allah (c.c.) ın yardımı böyle oluyor. Böylece Hz.Nuh un kodlamış olduğu dua mesajı Allah (c.c.) tarafından gemi öğretilme şeklinde geri bildirim alıyor. Böylece devre tamamlanmış oluyor. Burada ilginç bir hitap var: kafirler hakkında beddua etme diyor Allah (c.c.). Allah (c.c.) Peygamberimiz (s.a.v) i de aynı şekilde imtihan ediyor. Ama Peygamberimiz (s.a.v) beddua etmiyor. ل ي ن ال ع ه د ي ب ه ب ك ل م ات ف أ ت مه ن ق ال إ ن ي ج اع ل ك ل لن اس إ م ام ا ق ال و م ن ذ ر يت ي ق ال و إ ذ اب ت ل ى إ ب ر اه يم ر الظال م ين 12

13 Bir zaman Rabbi İbrahim i birtakım emirlerle sınamış, İbrahim onların hepsini yerine getirmiş de Rabbi şöyle buyurmuştu: Ben seni insanlara önder yapacağım. İbrahim de, Soyumdan da (önderler yap, ya Rabbi!) demişti. Bunun üzerine Rabbi, Benim ahdim (verdiğim söz) zalimleri kapsamaz demişti.bakara, 124 Bu çok ilginç bir ayettir. Hz.İbrahim in imtihanı neydi? Bence bu soruların bir tanesi (Rabbi ona Teslim ol dediğinde, Âlemlerin Rabbine teslim oldum demişti. Bakara, 131). Kime teslim olacağını söylemediği halde Hz.İbrahim kime teslim olacağını söylemiştir. İkinci imtihanı, Hz.İsmail i kesmesidir. Bunun gibi sorular. Burada Allah (c.c.) Hz.İbrahim i imtihanediyor. Soruyu soran Allah (c.c.). Cevaplayan Hz.İbrahim. Soruları cevaplandırınca iletişim devresi bitti.. Bazı peygamberlikler imtihanla veriliyor. İmtihanı geçince imam oluyor. Bu sefer Hz.İbrahim bir mesaj kodluyor Allah (c.c.) a. Dua ediyor zürriyetimden imam gönder diye dua ediyor. Bu duanın kabulünü de Peygamberimiz (s.a.v) bize hadisinde bildiriyor. Ben Hz.İbrahim in duasıyım diyor. Bunu kodluyor Hz.İbrahim, Allah (c.c.) cevap veriyor ve geri bildirim yapıyor. zalimlerden peygamber yapmam diyor. Demek Hz.İbrahim in neslinden de zalimler gelecek. Peygamber öldüren bir millet doğuyor. Allah (c.c.) onun duasının bir kısmını kabul etmedi bakın burada iletişim bozukluğu var. Hepsini kabul etmedi. د ع ل ى الن ار ه د ى ف ل ما أ ت اه ا ن ود ي إ ذ ر أ ى ن ار ا ف ق ال ل ه ل ه ام ك ث وا إ ن ي آن س ت ن ار ا لع ل ي آت يك م م ن ه ا ب ق ب س أ و أ ج ا لل ل ي ا م وس ى إ ن ي أ ن ا ر ب ك ف اخ ل ع ن ع ل ي ك إ ن ك ب ال و اد ال م ق د س ط و ى و أ ن ا اخ ت ر ت ك ف اس ت م ع ل م ا ي وح ى إ نن ي أ ن ا ف ال ي ص دن ك أ ك اد أ خ ف يه ا ل ت ج ز ى ك ل ن ف س ب م ا ت س ع ى الساع ة ءا ت ي ة ة ل ذ ك ر ي إ ن إ ل ه إ ل أ ن ا ف اع ب د ن ي و أ ق م الصال كأ ع ل ي ه ا و أ ه ش ب ه ا اه ف ت ر د ى و م ا ت ل ك ب ي م ين ك ي ا م وس ى ق ال ه ي ع ص اي أ ت و ل ي ؤ م ن ب ه ا و اتب ع ه و ع ن ه ا م ن ع ل ى غ ن م ي و ل ي ف يه ا م آر ب أ خ ر ى ق ال أ ل ق ه ا ي ا م وس ى ف أ ل ق اه ا ف إ ذ ا ه ي ح ي ة ت س ع ى Hani (Musa) bir ateş görmüştü de ailesine, Siz burada kalın, ben bir ateş gördüm (oraya gidiyorum). Umarım ondan size bir kor ateş getiririm, yahut ateşin başında, yol gösterecek birini bulurum demişti. Ateşin yanına varınca, ona şöyle seslenildi: Ey Mûsâ! Şüphe yok ki, ben senin Rabbinim. Hemen ayakkabılarını çıkar. Çünkü sen mukaddes vadi Tuvâ dasın. Ben seni (peygamber olarak) seçtim. Şimdi vahyolunacak şeyleri dinle. Şüphe yok ki ben Allah ım. Benden başka hiçbir ilâh yoktur. O hâlde bana ibadet et ve beni anmak için namaz kıl. Kıyamet mutlaka gelecektir. Herkes işlediğinin karşılığını görsün diye, neredeyse onu gizleyecek (geleceğinden hiç söz etmeyecek)tim. Buna inanmayan ve nefsinin arzusuna uyan kimseler, seni ondan (ona hazırlanmaktan) sakın alıkoymasın, sonra helâk olursun! Şu sağ elindeki nedir ey Mûsâ?. Mûsâ dedi ki: O benim değneğimdir. Ona dayanırım, onunla koyunlarıma yaprak silkelerim. Onunla başka işlerimi de görürüm. Allah, Onu yere at ey Mûsâ! dedi. Mûsâ da onu attı. Bir de ne görsün o, hızla akan bir yılan olmuş! Taha, Allah (c.c.) ateş şeklinde bir mesaj gönderiyor. Geri bildirimi, o ateşe gitme şeklinde oluyor. Allah (c.c.) Tevratı ateşe faksladı. İlahi mesajın ışığıdır. Tevrat zaten İsrailoğullarına gönderilen kitapların toplamıdır. Hz.Musa oraya gitti. Allah (c.c.) emir veriyor ve Hz.Musa çarıkları çıkarıyor. Buradan anlıyoruz ki, kutsal mekana ayakkabı ile girilmez. Müslümanın evi mescittir, ayakkabı ile girilmez. Buradaki ayakkabı aslında nefsinden sıyrıl demektir. Nefsini çıkar at. Benliğinden sıyrıl. O öğretim yerine nefisle girilmez. Kendi hevasından, şahsi görüşlerinden sıyrılamayan adamlar objektif kitap yazamazlar, ilim adamı olamazlar. Demek ilim adamı kendi arzularından sıyrılmalı. Kur'an-ı Kerim e bağımsız yaklaşılmalıdır. O dönemde kulak üstündü ona dinle dedi. Peygamberimiz (s.a.v) e ise oku demiştir. Okuyan toplumlar gelişmiş toplumlardır. 13

14 Kur'an-ı Kerim yaptığı devrimde okumanın üstünlüğünü kurmuştur. Beni zikretmek için namaz kıl demektedir. Hz.Musa verilen emirleri yerine getiriyor ve iletişim tamamlanmış oluyor. Tüm emirlere Hz.Musa hemen geri bildirim yapıyor. ع ق د ة م ن ل س ان ي ي ف ق ه وا ق و ل ي و اج ع ل ل ي و ز ير ا م ن أ ه ل ي ق ال ر ب اش ر ح ل ي ص د ر ي و ي س ر ل ي أ م ر ي و اح ل ل ك ه ف ي أ م ر ي ك ي ن س ب ح ك ك ث ير ا و ن ذ ك ر ك ك ث ير اإ ن ك ك نت ب ن ا ب ص ير اق ال ق د ه ار ون أ خ ي اش د د ب ه أ ز ر ي و أ ش ر أ وت يت س ؤ ل ك ي ا م وس ى Mûsâ, dedi ki: Rabbim! Gönlüme ferahlık ver. İşimi bana kolaylaştır. Dilimin bağını çöz. Ki sözümü anlasınlar. Bana ailemden birini yardımcı yap, Kardeşim Hârûn u. Onunla gücümü artır. Onu işime ortak et. Seni çok tespih edelim diye Seni çok zikredelim diye. Çünkü sen bizi hakkıyla görmektesin. Allah, şöyle dedi: İstediğin sana verildi ey Mûsâ! Taha, Hz.Musa nın duası, mesaj iletiyor. Allah (c.c.) mesajı alıyor ve o anda geir bildirimde bulunuyor. Bu çok önemli bir yalvarıştır. Bu Allah (c.c.) ile Hz.Musa arasında bir iletişim. Burada tam bir iletişim var. Ukde düğüm demektir. Hz.Musa çok heyecanlı bir adam olduğu için konuşmaya başladığında celalleniyor ve heyecanlanıyordu. Kekeme değildi. Konuşmada anlaşılmazlık meydana geliyordu. Harun da hatip bir adam, mülayim bir adam. Ağabeyisinden çok farklı bir şahsiyet yapısına sahip. Halim bir adam. Hz:Musa ceberut. İsrailoğulları ondan korkuyor. Onun için Hz.Musa ailesindne bir yardımcı talep ediyor Allah (c.c.) tan. Demek Hz.Harun un peygamberliğinde bu duanın bu iletişimin fonksiyonu var. م ة لع ل ه م ي ت ذ كر ون و ل ق د آت ي ن ا م وس ى ال ك ت اب م ن ب ع د م ا أ ه ل ك ن ا ال ق ر ون ا ل ول ى ب ص ائ ر ل لن اس و ه د ى و ر ح Andolsun, ilk nesilleri yok ettikten sonra Mûsâ ya -düşünüp ibret alsınlar diye- insanların kalp gözünü açan deliller ve bir hidayet rehberi, bir rahmet olarak Kitab ı (Tevrat ı) verdik. Kasas, 43 Allah (c.c.) Hz.Musa ya kitap göndererek mesajı kodluyor. Bu kodlamanın ana sebebini de söylüyor, onların düşünüp ibret almaları için. Yani Allah (c.c.) gönderdiği vahiylerin tümünü bunun için göndermiştir. İnsanlar düşünüp öğüt aldıkları zaman devre tamamlanıyor. Çünkü bize göndermesinin sebebi bu. Kur'an-ı Kerim den öğüt aldığımız zaman iletişim devresi tamamlanmış oluyor. Basiret ışık demektir. Allah (c.c.) vahyi veriyor ve bizlere neyi göreceğimizi gösteriyor. Dünyaya nasıl bakacağımızı, Allah (c.c.) a nasıl bakacağımızı, kendimize nasıl bakacağımızı öğreten kitaptır. O kitabın olmadığı yerde karanlık vardır. Aydınlığın olduğu yerde rehber çalışır. Kur'an-ı Kerim de rehber kitabıdır, mutluluğa nasıl gidilir, Allah (c.c.) a nasıl gidilir gösterir. Böylece kitabın 3 özelliğini vermiş oluyor Allah (c.c.). Bu özelliklere sahip bir kitap ile iletişim kuruyor. Bu kitabı göndermesinin sebebi de düşünmektir. ا لل آت ان ي ال ك ت اب و ج ع ل ن ي ن ب ي او ج ع ل ن ي ع ب د ف أ ش ار ت إ ل ي ه ق ال وا ك ي ف ن ك ل م م ن ك ان ف ي ال م ه د ص ب ي اق ال إ ن ي الزك اة م ا د م ت ح ي او ب ر ا ب و ال د ت ي و ل م ي ج ع ل ن ي ج ب ار ا ش ق ي او السال م ة و م ب ار ك ا أ ي ن م ا ك نت و أ و ص ان ي ب الصال ع ل ي ي و م و ل دت و ي و م أ م وت و ي و م أ ب ع ث ح ي ا Bunun üzerine (Meryem, çocukla konuşun diye) ona işaret etti. Beşikteki bir bebekle nasıl konuşuruz? dediler. Bebek şöyle konuştu: Şüphesiz ben Allah ın kuluyum. Bana kitabı (İncil i) verdi ve beni bir peygamber yaptı. Nerede olursam olayım beni kutlu ve erdemli kıldı ve bana yaşadığım sürece namazı 14

15 ve zekâtı emretti. Beni anama saygılı kıldı. Beni azgın bir zorba kılmadı. Doğduğum gün, öleceğim gün ve diriltileceğim gün bana selâm (esenlik verilmiştir). Meryem, Hz.Meryem çocuğu doğuruyor babasız. Dünya kopuyor. Halk geliyor buna diyor ki sen ahlaksız değildin, annen ahlaksız değildi, sana ne oldu? Allah (c.c.) diyor ki sen kimseyle konuşma. Susma orucu Hz.Meryem den kalmıştır. Bugün dilimizi disipline etmek demektir. Susma orucu tutamayız ama oruçluyken yalan konuşamayız. Çocuk nerden çıktı dediler? Cevap vermesi lazım, geri bildirim lazım. Beşiğe işaret etti, bunun üzerine geri bildirimi Hz.İsa yaptı. Onun için adı Mehdi dir. Mehd beşikte konuşan demektir. Doğuştan peygamber olan Hz.İsa ile Hz.Yahya dır. Hz.İsa göğe çıkmamıştır, ölmüştür. Kaçmış ve eceliyle ölmüştür. Ayetin sonunda öyle demektedir. Bu hristiyanlığın propogandasıdır. Peygamberimiz (s.a.v) in peygamberliği son değildir demek istemektedirler. ل ت ع ل م ون ف اس أ ل وا أ ه ل الذ ك ر إ ن ك نت م و م ا أ ر س ل ن ا م ن ق ب ل ك إ ل ر ج ال ن وح ي إ ل ي ه م Senden önce de ancak, kendilerine vahyettiğimiz birtakım erkekleri peygamber olarak gönderdik. Eğer bilmiyorsanız ilim sahiplerine sorun. Nahl, 43 و م ا أ ر س ل ن ا م ن ق ب ل ك إ ل ر ج ال ن وح ي إ ل ي ه م م ن أ ه ل ال ق ر ى Biz senden önce de, memleketler halkından ancak kendilerine vahyettiğimiz birtakım erkekleri peygamber olarak gönderdik. Yusuf, 109 إ ل ه إ ل أ ن ا ف اع ب د ون ه ل و م ا أ ر س ل ن ا م ن ق ب ل ك م ن رس ول إ ل ن وح ي إ ل ي ه أ ن Senden önce gönderdiğimiz bütün peygamberlere, Şüphesiz, benden başka hiçbir ilâh yoktur. Öyleyse bana ibadet edin diye vahyetmişizdir. Enbiya, 25 En temel prensip tevhiddir. Ortaklaşa prensip diyoruz biz buna. Tüm peygamberlerin mesjaında mevcuttur. Peygamberler peygamberlik yapmaya başladıkları zaman geri bildirim oluyor, devre tamamlanmış oluyor. ا لل إ ل ه ا آخ ر ف ت ل ق ى ف ي ج ه ن م م ل وم ا مد ح ور ا ل ت ج ع ل م ع ذ ل ك م ما أ و ح ى إ ل ي ك ر ب ك م ن ال ح ك م ة و Bunlar, Rabbinin sana vahyettiği bazı hikmetlerdir. Allah ile birlikte başka ilâh edinme. Sonra kınanmış ve Allah ın rahmetinden kovulmuş olarak cehenneme atılırsın. İsra, 39 Bu ise Peygamberimiz (s.a.v) in zatınadır. Fakat aslında Allah (c.c.) bizi eğitiyor. Bu ayet sadece Peygamberimiz (s.a.v) in şahsına değil, tüm insanların şahsınadır. Peygamber de olsa böyle bir hataya düşme durumu olabilir. Bize bunu gösteriyor. İkincisi Peygamberimiz (s.a.v) in kendini tanrı yerine koymaması. Bizim de onu tanrı yerine koymamamız gerekiyor. Çünkü daha önce ümmetler peygamberlerini tanrı edindiler. Bu hataya düşmeyelim diye bizi uyarıyor. Bizim gibi insan olduğu vurgusu yapıyor. Hikmet kelimesi de çok önemli. Allah (c.c.) tan başkasını tanrı edinmemek bir hikmettir. Hikmet, damıtılmış bilgidir. Bütün yabancı maddelerden arınmış olan bilgiye hikmet denir. Damıtılmış bilgiyi bizim üretmemiz mümkün değildir, bu vahiydir. Hikmeti Farabi, bilgiler nazaridir, hayata uyarlanınca hikmet olur diyerek tarif eder. Kadın çocuk doğurduğu zaman anne olur, doğurmadan anne olmaz. Bilgi de amel doğurunca hikmet olur. Allah (c.c.) tevhid inancının hikmetini sana vahyettim diyor. Bunu uygulaman lazım. Eğer bunun zıttını yaparsan 15

16 cehenneme atılırsın. Yani iletişim bozukluğu oluşur. Ama sen sadece Allah (c.c.) a ibadet edersen iletişim devresi tamamlanmış demektir. ج ع ل ن اه ن ور ا ن ه د ي ب ه م ن و ك ذ ل ك أ و ح ي ن ا إ ل ي ك ر وح ا م ن أ م ر ن ا م ا ك نت ت د ر ي ما ال ك ت اب و ل ا ل يم ان و ل ك ن ن ش اء م ن ع ب اد ن ا و إ ن ك ل ت ه د ي إ ل ى ص ر اط م س ت ق يم Ve işte biz, emrimizle sana böylece Rûh'u gönderdik de vahyettik; ne kitap nedir, bilirdin, ne de iman ve fakat onu, kullarımızdan dilediğimizi doğru yola sevk eden bir nûr olarak yarattık ve şüphe yok ki sen de elbette doğru yola sevk edersin. Şura, 52 Burada Kur'an-ı Kerim in önemli kavramları vardır. Kur'an-ı Kerim in bir sıfatı, fonksiyonu ruhtur, candır. Kur'an-ı Kerim hayata geçtiği zaman can olur. O zaman geri bildirim olur. (Ey iman edenler! Size hayat verecek şeylere sizi çağırdığı zaman, Allah ın ve Resûlü nün çağrısına uyun ve bilin ki Allah, kişi ile kalbi arasına girer. Yine bilin ki, O nun huzurunda toplanacaksınız. Enfal, 24). Kur'an-ı Kerim hayat verir. Uyduğun zaman geri bildirim olur, iletişim tamamlanır. Can verir. Hem ruh hem nur. Hem can veriyor hem ışık tutuyor. Kur'an-ı Kerim in iki önemli fonksiyonunu belitriyor burada. Bu bir iletişim. Allah (c.c.) ın bizimle iletişimi. Bunu Peygamberimiz (s.a.v) halka arzettiği zaman geri bildirim yapmış oluyor. Biz de bu ruhu hayata uyarladığımız zaman geri bildirim yapmış olacağız. ه ي أ خ ذ ه ع د و ل ي و ع د و ل إ ذ أ و ح ي ن ا إ ل ى أ م ك م ا ي وح ىأ ن اق ذ ف يه ف ي الت اب وت ف اق ذ ف يه ف ي ال ي م ف ل ي ل ق ه ال ي م ب الساح ل ة م ن ي و ل ت ص ن ع ع ل ى ع ي ن ي و أ ل ق ي ت ع ل ي ك م ح ب Hani annene ilham edilmesi gereken şeyleri ilham etmiştik: Onu (bebek Mûsâ yı) sandığın içine koy ve denize (Nil e) bırak ki, deniz onu kıyıya atsın da kendisini, hem bana düşman, hem de ona düşman olan birisi (Firavun) alsın. Sana da, ey Mûsâ, sevilesin ve gözetimimizde yetiştirilesin diye tarafımızdan bir sevgi bırakmıştım. Taha, 39 اد وه إ ل ي ك و أ و ح ي ن ا إ ل ى أ م م وس ى أ ن أ ر ض ع يه ف إ ذ ا خ ف ت ع ل ي ه ف أ ل ق يه ف ي ال ي م و ل ت خ اف ي و ل ت ح ز ن ي إ نا ر ج اع ل وه م ن ال م ر س ل ين و Mûsâ nın annesine, Onu emzir, başına bir şey gelmesinden korktuğun zaman onu denize (Nil e) bırak, korkma, üzülme. Çünkü biz onu sana döndüreceğiz ve onu peygamberlerden kılacağız diye ilham ettik. Kasas 7 Hz.Musa nın annesi, Hz.Meryem den sonra kadınların şâhıdır. Hz.Musa nın annesi vahyi alınca sandığa koydu çocuğu. Dehşetli iman. Hangi kadın çocuğunu nehre atabilir? Vahyin Allah (c.c.) tarafından olduğunu, şeytani olmadığını da anlıyor. Böyle bir furkanlık var kendisinde. Bu mesajı aldıktan hemen sonra gereğini yapıyor. işte burda iletişim tamamlanıyor, devre tamamlanıyor. Allah (c.c.) vahyettik dediği zaman mesajını kodluyor. Allah (c.c.) ta bu sefer onu peygamberlerden yapıyor. Onu firavunun sarayında büyütüyor. Bunun sebeplerinden biri; Allah (c.c.) dilerse insanı düşmanının sarayında bile büyütür. İkincisi Allah (c.c.), lider olacak insanı kölelerden uzak tutuyor. Köle ruhlu insanlardan ayırıyor, kölelikten kurtardı onu. Esir ruhlu insanlar peygamber olamazlar. Hz.Musa, İsrailoğullarının arasında kalsaydı peygamber olamazdı. Ayrıca sarayda siyaseti öğrendi. Devlet yönetimini öğrendi. Onun için Allah (c.c.) bu mesajı veriyor ve geri bildirimini alıyor. Sonrasında çocuk hiçbir annenin göğsünü almıyor, ablası annesini tavsiye ediyor ve çocuk annesinin 16

17 yanında büyütüyor. Göğüs almamak, bugün bir milletin çocuğu, başka milletin kültüründen emmeyecek demektir. Kendi manevi kültüründen emecek. Emerse kendi kültürünün adamı olamaz. 17