VIII. Çözüm OrtaklığıPlatformu

Transkript

1 VIII. Çözüm OrtaklığıPlatformu Hisse Senedi ve İlmühaberlerin Ticaret Kanunu ve Vergi MevzuatıÇerçevesinde Değerlendirilmesi 22 Aralık 2009

2 Hisse Senedi ve İlmühaberlerin Ticaret Kanunu ve Vergi MevzuatıÇerçevesinde Değerlendirilmesi Ticaret Kanunu Çerçevesinde Hisse Senedi ve İlmühaberler Vergi MevzuatıÇerçevesinde Hisse Senedi ve İlmühaberler

3 Hisse Senedi Hisse Senetlerinin Çıkarılma Zamanı Hisse Senetlerinde Şekil Hisse Senetlerinin Türleri Hamiline yazılıhisse Senetleri Nama yazılıhisse Senetleri Bağlı Nama YazılıHisse Senetleri Gerçek Nama YazılıHisse Senetleri İlmühaberler Genel Olarak İlmühaberler İlmühaber Türleri

4 Hisse Senedi Anonim şirketin esas sözleşmesinde özellikleri belirlenen paylarıtemsil etmek üzere,kıymetli evrak ve menkul kıymet niteliği taşıyan, kanunun aradığışekil şartlarına uygun olarak çıkarılabilen belgelerdir. Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca payın hisse senedine bağlanmasızorunlu değildir. Şirket ana sözleşmelerine konulacak hükümlerle hisse senedi çıkartılmasızorunluluk haline getirilebilir. Slide 4

5 Hisse Senedi Payın senede bağlanmasının sonuçları Paya tedavül olanağıkazandırır Hisse senedi haczedilebilir Hisse senedi hapis hakkına konu olabilir Hisse senedi üzerine rehin ve intifa hakkıkonabilir Vergi istisnalarından yararlanmak için gereklidir Slide 5

6 Hisse Senedi Hisse Senetlerinin Çıkarılma Zamanı Anonim şirketin kuruluşundan veya sermaye arttırımından önce hisse senedi çıkartılamaz. Çıkartılmalarıhalinde geçersizdirler. Hisse senedinin geçersiz olmasıhisse sahibinin sermayeye katılma taahhüdünü etkilemez. Aynıdurum anonim şirketlerin sermaye arttırımlarında da geçerlidir. Slide 6

7 Hisse Senedi Hisse Senetlerinde Şekil Hisse Senetlerinin, çıkartan Anonim Şirketin; 1) unvanını, 2) esas sermaye miktarını, 3) tescil tarihini, 4) senedin türünü, 5) itibari değerini ihtiva etmesi zorunludur. Ayrıca şirkette yapılan sermaye arttırımlarıda esas alınarak, hisse senedinin tertibi de belirtilmelidir. Slide 7

8 Hisse Senedi Hisse Senetlerinde Şekil Hisse senetlerinin Anonim Şirket adına imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imza edilmesi gerekmektedir. Anonim Şirketi tek başına imzaya yetkili olanların imzalarıhisse senedi için yeterli değildir. Hisse senedi çıkartmak için YK kararıalınmasıkonusunda Kanunda bir açıklık olmamakla birlikte uygulamada ispat yükümlülüğünün yerine getirilmesi açısından mutlaka YK kararıalınmasıtavsiye edilir. Nama yazılıhisse senetlerinin ayrıca sahiplerinin (i) ad ve soyadını, (ii) ikametgahını, (iii) senet karşılığıödenmiş miktarıda ihtiva etmesi mecburidir. Slide 8

9 Hisse Senetlerinin Türleri Hamiline yazılıhisse Senetleri Nama yazılıhisse Senetleri Bağlı Nama YazılıHisse Senetleri Gerçek Nama YazılıHisse Senetleri

10 Hisse Senetlerinin Türleri Hamiline YazılıHisse Senetleri Hamiline yazılıhisse senedi, Türk Ticaret Kanunu nun 570. maddesi uyarınca, senedin metin veya şeklinden hamili kim ise o kimsenin kimsenin pay (hak) sahibi sayılacağı anlaşılan her kıymetli evrak hamiline yazılıhisse senedi sayılır. Hamiline yazılıhisse senetleri teslim ile devredilebilirler. Devrin Anonim Şirkete bildirilmesi veya bir yere kayıt edilmesi zorunlu değildir. Devrin gerçekleşmesi için hamiline yazılıhisse senedinin zilyedliğinin, mülkiyeti devir amacıile geçirilmesi gerekmektedir. Slide 10

11 Hisse Senetlerinin Türleri Hamiline YazılıHisse Senetleri Hamiline yazılıhisse senetlerinin çıkarılabilmeleri için pay bedellerinin tamamen ödenmişolmasıgerekmektedir. Pay bedelleri tamamen ödenmeden çıkarılan hamiline yazılı hisse senetleri geçersizdir. Geçersiz senedi devralan kimse pay sahipliği sıfatınıkazanamaz ancak tazminat hakları saklıdır. Hamiline yazılıhisse senetleri rehne konu olabilirler, üzerlerinde intifa hakkıtesis edilebilir. Slide 11

12 Hisse Senetlerinin Türleri Nama YazılıHisse Senetleri Nama yazılıhisse senetleri, belli bir kişi adına yazılıolan ve Anonim Şirket teki payıbildirici biçimde içeren kanunen emre yazılıkıymetli evraktır. Nama yazılıhisse senetlerinin devri ciro ve zilyedliğin geçirilmesi ile yapılmaktadır. Ciro ve zilyedliğin geçirilmesi ile gerçekleştirilen devir Anonim Şirket pay defterine yapılacak kayıt ile Anonim Şirkete karşıileri sürülebilir. Senedin devir alınmasıyeterli değildir. Devir alanın pay defterine kayd olmasıgerekir. Aksi takdirde devir şirkete karşıhüküm ifade etmez. Slide 12

13 Hisse Senetlerinin Türleri BağlıNama YazılıHisse Senetleri Anonim Şirketlerin esas sözleşmelerinde yer verilecek hükümlerle payın devrini zorlaştıran ve güçleştiren hükümler bağlam meydana getiriler ve bu tür senetlere de bağlı nama yazılıhisse senetleri adınıalırlar. Bağlınama yazılıhisse senetleri, nama yazılıhisse senetleri gibi ciro ve zilyedliğin geçirilmesi ile devredilirler. İki senet arasındaki fark bağlınama yazılıhisse senetlerinin bağlama tabi olmasındadır. Bağlınama yazılıhisse senedini alan taraf bağlama uymuyorsa, pay defterine kaydışirket yönetim kurulu tarafından yapılmaz ve şirkete karşı paysahipliğini kazanamaz. Slide 13

14 Hisse Senetlerinin Türleri Gerçek Nama YazılıHisse Senetleri Gerçek nama yazılıhisse senetleri tam anlamıile nama yazılıkıymetli evraktır. Senedin emre olmadığınıaçıkça belirten bir ibarenin senet üzerinde bulunmasıgerekir. Gerçek nama yazılıhisse senetlerinin devri için: - Ciro değil, alacağın temlik hükümlerine göre devir edilir. - Yazılıtemlik beyanında bulunulmalıdır. - Hisse senedi devredenden devralana geçirilmelidir. - Devreden devretmeye yetkili olmalıdır. Slide 14

15 İlmühaberler Türk Ticaret Kanunu uyarınca, ilmühaber, geçici veya ara senettir. İlmühaber, ister hamiline ister nama yazılıolsun hisse senedinin yerini tutmak amacıyla bir ara devre için çıkarılan geçici senettir. Bir ilmühaberde toplanan pay miktarıönemli değildir. Slide 15

16 İlmühaberler İlmühaberlerin şekli Ticaret Kanunu nda ilmühaberlerin şekline ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Örnekseme yoluyla, ilmühaberlerde sahibinin ; 1) adı, soyadı, 2) ikametgahı, 3) türü, 4) hangi tür hisse senedinin yerini tutmak için çıkarıldığı, 5) hangi şirkete ait olduğu, 6) ödenmişmiktarı, 7) yetkili imzalar mutlaka bulunmalıdır. Slide 16

17 İlmühaberler Anonim şirketin esas sözleşmesinde aksi yer almadıkça anonim şirketin ilmühaber çıkartma zorunluluğu bulunmamaktadır. Anonim şirketin tescilinden önce ilmühaber çıkartılamayacağıgibi, anonim şirketin hisse senedi çıkartmasıhalinde de, bu senetler, ilmühaberi ile değiştirilir. Nama yazılıhisse senetlerinin yerini tutmak için çıkartılmışilmühaberler için pay defteri esas alınır. Slide 17

18 İlmühaberler İlmühaber Türleri Türk Ticaret Kanunu nun 441. ve 409. maddesi uyarınca ilmühaberler; 1) Nama yazılıhisse senetleri için çıkarılan nama yazılı ilmühaberler 2) Hamiline yazılıhisse senetleri için çıkarılan nama yazılı ilmühaberler 3) Hamiline yazılıhisse senetleri için çıkarılan hamiline yazılıilmühaberler. Slide 18

19 İlmühaberler Nama yazılıhisse senetleri için çıkarılan nama yazılı ilmühaberler Kanunen kıymetli evrak niteliği taşırlar. Nama yazılıhisse senetlerin devri gibi ciro ve teslim ile devredilirler. Çıkarılabilmesi için taahhüt edilen payların tamamen ödenmesine gerek yoktur, kısmıödeme halinde de çıkartılabilirler. Nama yazılıilmühaberlerin de nama yazılıhisse senetleri gibi bağlam kapsamında çıkartılmasımümkündür. Slide 19

20 İlmühaberler Hamiline yazılıhisse senetleri için çıkarılan nama yazılı ilmühaberler Hamiline yazılıhisse senetlerinin yerini tutmak için, payların bedellerinin tamamen ödenmediği durumlarda nama yazılı ilmühaberler çıkartılabilir. Hamiline yazılıhisse senetleri için çıkarılan hamiline ilmühaberler. yazılı Türk Ticaret Kanunu nun 409. maddesi uyarınca, hisse bedellerinin tamamının ödendiği hallerde, hamiline yazılı ilmühaber çıkartılabilmesi mümkündür. Slide 20

21 Vergi MevzuatıÇerçevesinde Hisse Senedi ve İlmühaberler Hisse Senetler, ve İlmühaberlerin Elden Çıkarılması 1. Anonim Şirketler Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi Katma Değer Vergisi 2. Limited Şirketler Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi Katma Değer Vergisi

22 Hisse Senedi ve İlmühaberlerin Vergi MevzuatıAçısından Değerlendirilmesi Anonim Şirketler Açısından Durum Elden Çıkaranın Gerçek Kişi OlmasıDurumunda: Gelir Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi: İki yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkartılmasına ilişkin sağlanan kazançlar gelir vergisine tabi değildir (GVK mük. Md. 80/1). Hisse senetleri basılıdeğil ise, elde tutma süresine bakılmaksızın hisse senedinin elden çıkartılmasından doğan kazanç değer artışkazancı olarak gelir vergisine tabi olacaktır. (GVK mük. Md. 80/4) İlmühaberlerin durumu: Hisse senedi bastırmayan bir anonim şirket, hisse senedinin yerine geçici ilmühaber bastırabilir. 232 Seri No lu GVK Genel Tebliği nde, ilmühaberlerin elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesinde, GVK nun hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesine ilişkin hükümlerin uygulanmasının gerektiği belirtilmektedir. Bu kapsamda, geçici ilmühabere dayanarak yapılan anonim şirket hisse satışı, iki yıldan fazla elde tutulmasışartıyla, gelir vergisinden istisna olacaktır. Slide 22

23 Hisse Senedi ve İlmühaberlerin Vergi MevzuatıAçısından Değerlendirilmesi Anonim Şirketler Açısından Durum Elden Çıkaranın Tüzel Kişi OlmasıDurumunda: Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi: İştirak hisselerinin satılmasından doğan kazancın %75 i aşağıdaki şartların gerçekleşmesi halinde kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. (KVK md. 5/e) 1. En az iki tam yıl süreyle aktifte yer alması, 2. Satıştan doğan kazancın 5 yıl süre ile pasifte özel bir fon hesabında tutulmasıveya sermayeye eklenmesi, 3. Satışbedelinin satışın yapıldığıyılıizleyen ikinci takvim yılısonuna kadar tahsil edilmesi Satışın yapıldığıdönemin tespiti: TTK nun 417.maddesine göre, hisse senedini ciro edilmek suretiyle teslim alan kişi, bunu pay defterine kayıt ettirdiği anda ortak sıfatınıkazanmaktadır. Görüldüğü üzere, hisse senetlerinin devri yani satışı, teslim ve pay defterine kayıt ile gerçekleşmektedir. Slide 23

24 Hisse Senedi ve İlmühaberlerin Vergi MevzuatıAçısından Değerlendirilmesi Anonim Şirketler Açısından Durum Elden Çıkaranın Gerçek Kişi OlmasıDurumunda: Gerçek kişilerin KDV mükellefiyeti bulunmadığından, hisse senedi veya geçici ilmühaberin elden çıkarılmasıkdv ye tabi olmayacaktır. Elden Çıkaranın Tüzel Kişi OlmasıDurumunda: Katma Değer Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi: KDV Kanunu nun 17/4-g maddesinde, hisse senedi satışlarının elde tutma süresi dikkate alınmaksızın KDV den istisna olduğu belirtilmiştir. Geçici ilmühaber ile yapılan satışlar da GVK 232 Seri No lu Genel Tebliğuyarınca hisse senedi satışıolarak kabul edildiğinden, geçici ilmühaberlerin satışıda KDV den istisna olmalıdır. Hisse senedi ya da ilmühaber basılıdeğil ise: İştirak edilen anonim şirketin, hisse senedi ya da ilmühaberi basılıdeğil ise, edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde satılan hisse %18 KDV ye tabidir. Ancak KDV Kanunu nun 17/4-r maddesinde belirtildiği üzere, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde bulunan iştirak hisselerinin Satışsuretiyle gerçekleşen devirleri KDV den istisnadır. Slide 24

25 Hisse Senedi ve İlmühaberlerin Vergi MevzuatıAçısından Değerlendirilmesi Limited Şirketler Açısından Durum Elden Çıkaranın Gerçek Kişi OlmasıDurumunda: Gelir Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi: Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar GVK mük. Md. 80/4 uyarınca değer artışkazancına tabidir. Limited şirketlerde, hisse senedi ya da ilmühaber çıkartılamadığıiçin, şirket hissesinin satılması elde tutma süresine bakılmaksızın değer artışkazancı olarak gelir vergisine tabi olacaktır. ( tarihinden itibaren elde edilen değer artışkazancının TL si gelir vergisinden istisna edilmiştir.) Elden Çıkaranın Tüzel Kişi OlmasıDurumunda: Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi: Anonim şirketlerde olduğu üzere, limited şirketlerde de iştirak hisselerinin satılmasıhalinde, satıştan doğan kazancın %75 i Kurumlar Vergisi Kanunu ndaki şartların sağlanmasıkoşuluyla kurumlar vergisinden istisna olacaktır. Slide 25

26 Hisse Senedi ve İlmühaberlerin Vergi MevzuatıAçısından Değerlendirilmesi Limited Şirketler Açısından Durum Elden Çıkaranın Gerçek Kişi OlmasıDurumunda: Gerçek kişilerin KDV mükellefiyeti bulunmadığından, hisse senedi veya geçici ilmühaberin elden çıkarılmasıkdv ye tabi olmayacaktır. Elden Çıkaranın Tüzel Kişi OlmasıDurumunda: Katma Değer Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi: KDV Kanunu md. 17/4-r uyarınca, limited şirket ya da başka bir şirkete ait iştirakin, edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde elden çıkartılması%18 KDV ye tabidir. Ancak, kanunda iki yıldan uzun süre ile elde tutulan hisse senedinin satışıkdv den istisna tutulmuştur. Slide 26

27 İletişim Bilgilerimiz Burcu Canpolat Sorumlu Otrak Tel: Nilgün Serdar Şimşek Direktör Tel: e-posta: Slide 27

28 Sorularınız? All rights reserved. refers to the network of member firms of International Limited, each of which is a separate and independent legal entity. *connectedthinking is a trademark of LLP (US).