Son dönemlerde bilgi teknolojisi ile biçimlenen. Kameral gözetleme. Toplum Destekli Yaklafl m

Transkript

1 Kameral Gözetlemede Toplum Destekli Yaklafl m Selim ÇAPAR AREM Baflkan Yard mc s G R fi Son dönemlerde bilgi teknolojisi ile biçimlenen toplum yap s içinde, kamu örgütlerinin baflar s giderek öngörülü olabilmelerine, de iflen koflullara uyum sa lanmas için iç ve d fl üst bilgi kaynaklar ndan nas l verimli biçimde yararland klar na dayan r hale gelmektedir (Anttiroiko, 2002). Bu durum, stratejik bilgi yönetiminin önemine iflaret etmektedir. Devletin zor kullanma tekelini ellerinde bulunduran kolluk kuvvetleri de, bilgi teknolojilerinin sa lad geliflmelerden yararlanmakta, bilgi yönetimine ihtiyaç duymaktad rlar. Son y llarda Türkiye de, cadde ve sokaklar n güvenlik amac yla kameralarla gözetlenmesine yönelik bir yayg nlaflma yaflanmaktad r. Kolluk kuvvetlerinin genel olarak, toplumsal güvenli i sa lamak amac yla suçlar n önlenmesi, ifllenen suçlar n ayd nlat lmas gibi temel görevleri bulunmaktad r. Kameral gözetleme Son dönemlerde bilgi teknolojisi ile biçimlenen toplum yapısı içinde, kamu örgütlerinin başarısı giderek öngörülü olabilmelerine, değişen koşullara uyum sağlanması için iç ve dış üst bilgi kaynaklarından nasıl verimli biçimde yararlandıklarına dayanır hale gelmektedir. sistemleri de bu ba lamda, de iflik ülkelerde güvenlik kuvvetleri taraf ndan suç ifllenmesini azaltma, ifllenen suçlar n ayd nlat lmas n art rma ve halka güven verme amaçlar na yönelik olarak kullan lmaktad r. Bu çal flmada, Birleflik Krall k ta CCTV (Closed Circiut Television-Kapal Devre Televizyon) sistemleri ad alt nda özellikle 1990 l y llarda yayg nlaflma süreci yaflayan, Türkiye de ise MOBESE ad alt nda son y llarda görünürlü ü art fl gösteren kamusal alanlar n kameralarla gözetlenmesi uygulamalar toplum destekli yaklafl m ba lam nda karfl laflt rmal olarak ele al nacakt r. KAMUSAL ALANLARIN KA- MERA LE GÖZETLENMES Kapal devre televizyon (CCTV), bir alan n güvenlik ya da öteki amaçlarla görüntülü olarak izlemek için kullan lan özel bir video sistemidir. Kameral gözetleme sistemleri ço unlukla kameralar, bir kay t sistemi ve bir kontrol merkezinden 88 darecinin Sesi - Kas m-aral k Say :142

2 oluflur. Kameral gözetlemenin öncülü ü, Amerikal lar taraf ndan Vietnam Savafl nda yap ld ve 1960 lar n sonlar nda ve 1970 lerin bafllar nda polisin kullan m na aç ld (Manwaring-White, 1983: 90). ABD de birçok polis teflkilat flehirlerin cadde, sokak ve meydanlar n gözetlemek için 24 saatlik izleme sistemleri kurdular. Kameral gözetleme sistemleri, 1960 larda güvenlik sistemleri pazar yla tan flmas na ra men, 1970 lerin sonlar na kadar yayg n kullan m için ekonomik olmad klar ifade edilebilir (Geleri, 1996: 24). Buna karfl l k, kameral gözetleme sistemleri, yirminci yüzy l n son 20 y ll k zaman diliminde ve sonras nda geliflen teknolojiden h zl bir flekilde yararlanmay baflard. Böylece bilgisayar ve di er sistem gelifltirici ürünlerle kolayca entegrasyonu gerçekleflti. Öte yandan, savafl sonras dönemde sanayileflmifl ülkelerin ço u kaydedilen suç rakamlar nda ciddi art fllara sahne oldu (Reiner, 1992: 146). ngiltere de kay tl suç say s 1992 y l nda en yüksek noktaya ulaflt. Suç ve suçun önlenmesi yükselen bir gündem maddesi oldu. Buna karfl çiflleri Bakanl suçu önlemek için çok kurumlu bir yaklafl m teflvike yöneldi (Home Office, 1993). Bu geliflmeler karfl s nda 1990 larda kameral gözetleme, bir suçu önleme yöntemi olarak flehir merkezlerinde ciddi bir görünürlük sa lad. Birleşik Krallık ta caddelere kamera yerleştirilmesini, 20. yüzyılın suçu önleme girişimi olarak görmek mümkündür. Bu ülkede CCTV için, tek bir kurumun sorumluluğu ve tek bir kurumun hesap verebilirliği hiçbir zaman söz konusu olmamıştır. Halka aç k caddelerde kameral gözetleme sistemleri kurulmas n n temel amaçlar olarak 1) suç ifllenmesinin önlemesi, 2) ifllenmifl suçlar n ayd nlat lmalar n n sa lanmas ve 3) halk n kendisini güvende hissetme duygusunun art - r lmas say labilir. Kameral gözetleme sistemi kurulmas n n temel amac, cayd r c l k yönüyle suç ve düzensizli in önlenmesidir. Ayr ca bu sistemler sa lad klar gözetim kabiliyeti ve f rsat ile suçlar n ayd nlat lmas na da yard mc olur. Kameral Gözetlemenin Birleflik Krall k taki Geliflimi Birleflik Krall k ta 20. yüzy l n sonlar na do ru kapal devre televizyon kameralar (CCTV) toplum yaflam n n s k rastlanan bir özelli i konumuna gelmekteydi. Bu kameralar flehir merkezleri, otoparklar ve al flverifl merkezleri gibi halk n kullan m na aç k alanlar yan nda bankalar, di er finans kurulufllar ve ma azalar gibi özel alanlarda da s kça kullan l r durumdayd. Hatta su, gaz, elektrik, telefon olarak say lan olmazsa olmaz 4 temel hizmetin yan na 5. s rada kameralar n gelmesi gerekti i bile düflünülmeye baflland. K sacas, Birleflik Krall k ta caddelere kamera yerlefltirilmesini, 20. yüzy l n suçu önleme giriflimi olarak görmek mümkündür. Kameral gözetleme sistemleri kullan m n n Birleflik Krall k ta bu flekilde büyümesinin alt nda yatan temel sebep hükümet deste i idi ile 1997 y llar aras nda çiflleri Bakanl n n sa lad 37 milyon Sterlin ile 580 civar nda projeye destek verildi (Home Office, 2007: 7). Yar flmac bir proje teklifi yöntemiyle mahalli kaynaklar da harekete geçiren proje ça r s vas tas yla bu kaynak kulland r ld. Merkezi hükümetin mali destekleri mahalli idareler ve özel sektör katk lar baflta olmak üzere di er katk larla daha da artt r lm fl oldu. Çünkü hükümet çok kurumlu bir yaklafl m destekliyordu. Bundan dolay, bu ülkede CCTV için, tek bir kurumun sorumlulu u ve tek bir kurumun hesap verebilirli i hiçbir zaman söz konusu olmam flt r (Home Office, 2007: 48) zaman dilimi için ayr lan kaynak 170 milyon Sterlin olarak aç kland. Bu kaynaktan yararlanan proje say s ise 680 i geçti (Home Office, 2007: 7). Exeter Kent Merkezi Kameral Gözetleme Projesi Exeter kent merkezinin cazibesini kaybetmeye bafllamas, halk n kendini güvende hissetmeme endiflesi yaflamas ve suç oranlar n n artmas üzerine kent darecinin Sesi - Kas m-aral k Say :142 89

3 merkezinin azalan cazibesini art rmak ve güvenlik alg s n güçlendirmek amac yla aray fllar n bafllad anlafl lmaktad r. Bu amaçlar do rultusunda kamu ve özel sektör kurulufllar aras nda bir iflbirli i oluflturuldu u dikkati çekmektedir. Exeter fiehir Merkezinin kameralarla gözetlenmesi amac yla 1996 y l Mart ay nda fiehir Merkezi Ortakl (partnership) polis teflkilat n n deste i ile proje teklifini çiflleri bakanl na sundular. Ortakl k Kent Merkezi Konsorsiyumu (özel sektör), Kent Meclisi, Bölge Meclisi ve Kent Merkezi Müdürlü ü nün ana finansörlerinden (özel sektör) olufluyordu. Kural olarak ortakl n baflkanl dönüflümlü olarak özel sektör ve kamu sektörü aras nda de ifliyordu. Proje teklifi esnas nda Kent Merkezi Konsorsiyumu baflkanl yürütüyordu. Proje teklifi baflar l oldu ve çiflleri Bakanl proje sabit maliyetinin % 50 lik k sm n ( Sterlin) sa lad. Özel sektörün katk s Sterlin olurken, Exeter Kent Meclisi ve Devon Bölge (County) Meclisi kalan sabit maliyetle birlikte sistemin iflletme masraflar n üstlendiler y l nda Exeter fiehir merkezindeki High Caddesine dört kamera yerlefltirildi. Kontrol Merkezi, Bölge Meclisine ait bir binada olufltu, gözetleme iflini yapan sivil personeli ve günlük iflleyiflten sorumlu müdürü Bölge Meclisi sa lad. Ancak projenin genel sorumlulu unu Kent Meclisi üstlendi. Ortakl k bünyesindeki birimlerin bilgilendirilmesi ve koordinasyon için birim temsilcilerinin kat ld düzenli çal flma grubu toplant lar gerçeklefltirildi. Kontrol Merkezinin, Polis Haber Merkezi ile do rudan iletiflimini sa layacak kanallar kuruldu. Ayr ca, 1998 Suç ve Düzensizlik Yasas suçun kontrolü amac yla farkl birimlerin iflbirli i içinde ortakl k biçiminde çal flmalar n öngörmekteydi. Bu ba lamda Exeter de Toplumsal Güvenlik Stratejisi oluflturuldu (ECSS, 1999). Bu strateji toplum destekli güvenlik anlay fl çerçevesinde kameral gözetlemeyi de içeren de iflik güvenlik uygulamalar n kaps yordu. Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu adının kısaltması MOBESE biçiminde, kent güvenliği için gerekli tüm elektronik ve yazılım ürünlerinin entegre uygulamalarından oluşan bir sistem olarak karşımıza çıkmaktadır. Daha sonra 1999 y l nda kameralar hakk nda proje teklifleri Exeter Toplumsal Güvenlik Ortakl nca (Exeter fiehir Konseyi, Devon ve Cornwall Polis Teflkilat, Devon Bölge Konseyi, Kuzey&Do u Devon Sa l k Otoritesi, Exeter fladamlar Forumu ve Devon Gözalt Servisi) sunuldu. Bu iflbirli i de, 1998 yasas n n sonucuydu. Ayn zamanda bu yap lanmay, ortaklafla yönetim anlay fl içinde bir yönetiflim (governance) uygulamas olarak de erlendirmek mümkündür. Türkiye de Kameral Gözetleme ve stanbul MOBESE Projesi lk olarak, Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu ad n n k saltmas MOBESE biçiminde, kent güvenli i için gerekli tüm elektronik ve yaz l m ürünlerinin entegre uygulamalar ndan oluflan bir sistem olarak karfl m - za ç kmaktad r. Bu ba lamda, MOBESE- stanbul projesi ortaya koydu u yeni güvenlik konsepti bak m ndan bir ilk olarak görülmektedir ( EM, 2007; Y ld - r m vd., 2006: 134). Sonralar, MOBESE nin kent bilgi ve güvenlik sistemi anlam yla kullan m - n n yayg nlaflt görülmektedir. Bu do rultuda MO- BESE, gerek kamu yöneticileri gerekse çal flanlar aç s ndan kamu, emniyet ve asayifl hizmetlerinin yürütülmesi için bir araç ve k lavuz olarak düflünülmektedir. Projenin tasar m ve iflleyifline ait fikirlerin tamamen özgün ve Emniyet Teflkilat na ait oldu u iddia edilmektedir (Çoban, 2005; Y ld r m vd., 2006). Projeye iliflkin künye bilgilerinde MOBESE, h zla de iflen dünyam zda insan m z n güven ve emniyet içerisinde yaflayabilmesi için çözüm araflt rmalar neticesinde ortaya ç kan ve zamanla ihtiyaç görülen illerimizde uygulanmas na karar verilen bilgi, teknoloji, demokrasi ve insan odakl modern bir kent bilgi ve güvenlik sistemi olarak tan mlanmaktad r (Çoban, 2005). Çevik ve Filiz (2008: ), stanbul MOBESE projesinin deneyimleri fl nda, mobil uygulamalar n kurulma çal flmalar nda koordine görevinin 2005 EGM-Bilgi fllem Daire Baflkanl na verildi ini, 2006 y l nda MOBESE standartlar n n 90 darecinin Sesi - Kas m-aral k Say :142

4 belirlendi ini ve bu projelerde izlenecek yöntem ve yerel kayna a sahip illere öncelik verilece inin illere bildirildi ini belirtmektedirler y - l bafl nda çifller Bakan, y l n sonuna kadar illerin tamam nda ve belli büyüklükteki ilçelerde MOBESE sisteminin kurulmas n n hedeflendi ini ifade ederek, MOBESE uygulamalar na deste- ini göstermifltir (Atalay, 2008: 17). Bu destekle birlikte 2009 y l sonunda MOBESE kurulan illerin say s n n 49 a ulaflt anlafl lmaktad r ( çiflleri Bakanl, 2010: 15). Öte yandan Bakan Atalay, güvenlik önlemlerinin temel hak ve özgürlükleri k s tlamamas ; bireysel hak ve özgürlüklerin de suç ifllenmesi aç s ndan zafiyete yol açmamas - n n temel ölçü olarak al nd na vurgu yaparak, güvenlik-özgürlük dengesine dikkati çekmektedir ( çiflleri Bakanl, 2010: 15). stanbul MOBESE nin, entegre yap s ile özel bir yeri oldu una dikkat çekilmektedir. stanbul Valili i nin deste i ile stanbul Emniyet Müdürlü ü ( EM) bünyesinde faaliyete geçirilen Kent Bilgi ve Güvenlik Sistemi olarak MOBESE nin, kameral gözetleme sistemi dahil olmak üzere 12 ayr sistem ve yaz l mlar ile entegre edildi i ifade edilmektedir. Bu sistemin amaçlar olarak, sunulmakta olan kamu hizmetlerinin iyilefltirilmesi, yönetim ifllevinin kolaylaflt r lmas, muhtarl k hizmetlerinin düzenlenmesi ve suç say lar n n düflürülmesi say lmaktad r ( EM, 2007). stanbul kentinin yönetimi s ras nda ihtiyaç duyulabilecek her türlü bilginin topland Komuta Kontrol Merkezi, ola an ve ola a- Bakan Atalay, güvenlik önlemlerinin temel hak ve özgürlükleri kısıtlamaması; bireysel hak ve özgürlüklerin de suç işlenmesi açısından zafiyete yol açmamasının temel ölçü olarak alındığına vurgu yaparak, güvenlik-özgürlük dengesine dikkati çekmektedir. nüstü durumlarda, güvenlik hizmetlerinin yönetildi i ve yönlendirildi i kontrol ve yönetim sistemi olarak oluflturulmufltur. Kentin önemli noktalar na yerlefltirilmifl kameralardan al nan görüntüler dev ekranlardan izlenebilmektedir. Söz konusu sistem, toplumsal olaylar, yang n, sa l k, do al afet durumlar nda da kullan labilecek özelliklere sahiptir ( EM, 2007). Bölge Görüntüleme Sistemi, halk n yo un olarak bulundu u ve geçifl güzergâh olarak bilinen yerlere konulan kameralar ile gözetleme yap lmas ve bu kameralardan al nan görüntülerin merkeze sürekli olarak aktar l p kaydedilmesinden oluflmaktad r. Görüntüler yedi günlük bir süre için kaydedilmekte, sürenin bitimiyle eski görüntülerin üzerine yenileri otomatik olarak kaydedilmektedir. stanbul da bu amaçla bulunan kamera say s 570 olarak belirtilmektedir ( EM, 2007). Öte yandan, MOBESE stanbul projesinin önemli modüllerinden biri de lçe Komuta Merkezleridir. Bölgelerden gelen bilgiler, ilk önce Komuta Kontrol Merkezinin küçük birer prototipi olan bu merkezlerde biriktirilir. Veri taban na ifllenen bilgiler daha sonra ana Komuta Kontrol Merkezine iletilmektedir ( EM, 2007). Bu bilgilerden anlafl ld na göre, stanbul da bu sistemin kurulmas na Valilik destek sa lam flt r. Ancak sistemin iflletilmesi tamam yla Emniyet Müdürlü ü nün sorumlulu u alt ndad r. Sistemin iflletilmesi ve izlenmesi için komuta kontrol merkezlerinde görev yapan personel do al olarak Emniyet Müdürlü ü görevlilerinden oluflmaktad r. Öte yandan, bu sistem içerisinde özellikle kameralardan gelen önemli bilgilerin iki aflamal bir sistem içinden geçerek kay t alt na al nd ortaya ç kmaktad r. Bu noktada böyle önemli bir bilgilerin sadece polisin elinde bulunmas, hangi flartlar alt nda ne kadar süre ile saklanmas, kimler taraf ndan görülebilece i, mahkemelerde hangi usul içinde delil olarak de erlendirilebilece i, gibi konularda soru iflaretleri oluflmaktad r. K ÜLKE UYGULAMALARI- NIN KARfiILAfiTIRILMASI Kapal devre televizyon sistemleri kullan larak, cadde darecinin Sesi - Kas m-aral k Say :142 91

5 ve sokaklar n güvenlik amac yla izlenmesi Birleflik Krall k ta 20. yüzy l n suçu önleme giriflimi olarak nitelendirilebilir. Suç ifllenme oranlar ndaki art fl karfl s nda, suç ifllenmesinin önlenmesine yönelik olarak yerel düzeyde kamu ve sivil toplum ortakl teflvik edilmifltir. çiflleri Bakanl n n teknik ve mali aç lar ndan ciddi destekleri ile 1990 l y llarda bu sistemlerin h zla yayg nlaflt görülmektedir. Ancak projelerin kurulmas nda, iflletilmesinde yerel kaynaklar n harekete geçirilmesi yan nda polis ile birlikte di- er ortaklar n kelimenin tam anlam yla ortak olmas sa lanm flt r. Türkiye de ise kameral gözetleme sistemlerinin yayg nlaflma süreci Birleflik Krall a göre 10 y l sonra yani 2000 li y llarda yaflanmaktad r. EGM nin ilgili daire baflkanl nca ilk olarak Diyarbak r da uygulanan sistemin, gelifltirilerek stanbul MOBESE olarak hayata geçirildi i ve buradan elde edilen deneyimlerle standartlar n oluflturuldu u anlafl lmaktad r. Uygulama için bafllang çta, çiflleri Bakanl n n do rudan finansal bir deste inden söz edilmemektedir. stanbul MOBESE için stanbul Valili i nin, Özel dare kaynaklar ndan mali deste i dikkati çekmektedir y l bafl nda çiflleri Bakan MO- BESE sistemlerinin y l n Birleşik Krallıkta suçla mücadelede özellikle toplum destekli bir yaklaşım esas alınmak suretiyle, suçla mücadelede polisin yalnız bırakılmadığı dikkati çekmektedir. sonuna kadar tüm il ve büyük ilçelerde kurulmas hedefini aç klam flt r. Bu arada bakanl kça, yerel dinamiklerle kaynak temin edilen projelere öncelik verilece i duyurulmufltur. Ancak bu geliflmelerin öncesinde, esnas nda ve resmi boyutu d fl nda baz il ve ilçelerde yerel kaynaklarla kameral gözetleme sistemlerinin uygulanmaya baflland - na dikkat edilmelidir. Bununla beraber, yerel kaynak bulunmas, Birleflik Krall k örne i gibi bir ortakl k ve iflbirli i anlam na gelmemekte, projelerin iflleyifli sadece polise b rak lmaktad r. Birleflik Krall kta suçla mücadelede özellikle toplum destekli bir yaklafl m esas al nmak suretiyle, suçla mücadelede polisin yaln z b rak lmad dikkati çekmektedir. Bu konuda yasal bir düzenleme de yap lm flt r. Böyle bir yaklafl m içinde ilgili yerel yönetimler, ifladamlar n n oluflturdu u birliktelikler, esnaf birlikleri gibi üyelerden oluflan ortakl klar ile genifl kapsaml programlar haz rland ve bunlar n aras nda kameral gözetleme sistemlerinin de yer almas dikkat çekicidir. Böylece kameral gözetleme sistemlerinin ortakl k içinde yer alan üyelerin maliyet, iflleyifl, gözden geçirme ve hedeflere ulaflmada tam anlam yla ortaklafla hareket ettikleri bir sistem karfl m za ç kmaktad r. Bu hem suçla mücadele eden aktör say s n art rmakta, hem de kifli haklar ve özel hayat n korunmas na yönelik kayg lar azalt c bir yaklafl m olarak de- erlendirilebilir. Bu uygulama ayn zamanda yönetiflim yaklafl m ile uyumlu bir görünüm de sa lamaktad r. Türkiye deki MOBESE uygulamalar nda, polisin yaln z kald görülmektedir. Her ne kadar çiflleri Bakanl n n toplum destekli güvenlik hizmetlerine yönelik bir yaklafl m varsa da ve birçok ilde farkl boyutlarda uygulamalar na rastlan yorsa da, MOBESE konusunda ortakl k anlay fl na dayal çok-kurumlu bir uygulama modeli bulunmamaktad r. stanbul da oldu u gibi projelerin uygulanmas için Valiliklerden (Özel dare kaynaklar ndan) kaynak sa lan yorsa da, iflleyifl içinde polis yaln z kalmaktad r. Hâlbuki polis bile, suçla ya da terörle mücadele yaln zca polisiye bir ifl de ildir, ifadesini kullanabilmektedir (Heper, 2007). Böylece kameral gözetleme sistemlerinin kuruluflu, iflleyifli, kaydedilen bilgilerin kullan lmas, saklanmas, denetlenmesi gibi konular n tamam yla polisin sorumlulu u ve takdirine b rak ld izlenimi edinilmektedir. 92 darecinin Sesi - Kas m-aral k Say :142

6 SONUÇ Kameral gözetleme sistemleri bilgi teknolojisindeki geliflmelerden yararlanarak, son y llarda cadde ve sokaklar n güvenli inin sa lanmas nda polisin vazgeçilmez yard mc lar ndan birisi olma niteli i kazanm flt r. Ancak, cadde ve sokaklar gözetleyen kameralar n tek bafllar na birer sihirli de nek de illerdir. Bir kameral gözetleme projesinin baflar ile iflletilmesi için, dikkatlice planlanmas na, genel bir suçla mücadele program n n bir parças olarak kurgulanmas na, o yerleflim yerine özgü olmas na yönelik özen gösterilmesine ve uzmanca yönetilmesine gereksinim duyulur. Birleflik Krall k ta bu uygulama 1990 l y llarda çiflleri Bakanl n n ciddi destekleri ile yayg nlaflm flt r. Ülkede yerel odakl bir polis teflkilatlanmas olmas - na karfl n, bu sistemlerin yayg nlaflma sürecinde çiflleri Bakanl n n finansal ve teknik altyap oluflturulmas na yönelik destekleri ile birlikte ciddi bir yönlendirici olarak öne ç kt görülmektedir. Ayr ca çok kurumlu bir yaklafl m teflvik edici, kifli hak ve hürriyetlerini koruyucu yasal düzenlemeler kameral gözetleme sistemlerinin halka güven verici biçimde bir iflleyifl mekanizmas na kavuflmas nda etkili olmufltur. Türkiye de kameralı gözetleme sistemlerinin kamuya açık yerlerde kullanımında, topluma güven verici bir yapılanma ve denetim mekanizması oluşturulması gereklidir. Türkiye de kameral gözetleme sistemlerinin geliflmesinde kendili inden bafllayan bir yayg nlaflma sürecine Emniyet Genel Müdürlü ü nün müdahil oldu u, sistemler ve standartlar oluflturuldu u görülmektedir. 2007y l ndan bu yana çiflleri Bakanl n n deste i kendini göstermektedir. Bu alanda çok kurumlu bir yaklafl m olmamas na karfl n, il özel idare kaynaklar ndan finansal destek sa lanmas yoluna gidilmektedir. Ancak finansal destek sonras nda sistemlerin iflleyiflinde özel idarelerin yeri bulunmamaktad r. Bu durumda il genel meclislerinde MOBESE vas tas ile kesilen para cezalar ndan pay istenmesi, konusunda talepler ifade edilebilmektedir. Türkiye de kameral gözetleme sistemlerinin kamuya aç k yerlerde kullan m nda, topluma güven verici bir yap lanma ve denetim mekanizmas oluflturulmas gereklidir. Bu do rultuda, kameral gözetleme konusu, ngiltere örne- ine benzer biçimde, yaln zca polis taraf ndan yürütülen bir ifl olarak düflünülmemelidir. Asl nda, Türkiye de de, suçla ya da terörle mücadele yaln zca polisiye bir ifl de ildir, anlay fl önem kazanmaktad r. O halde, toplumsal bir iflbirli i yaklafl m ortaya koymak bak m ndan öncelikle ilgili kamusal ve sivil kurumlar aras nda sa lanacak eflgüdüm ile projelerin uygulanmas na genifl tabanl bir destek sa lanmal d r. Bu ba lamda, mülki idarenin eflgüdümünde bir yönetiflim modeli gelifltirilmesi düflünülmelidir. KAYNAKÇA Anttiroiko, A. (2002) Strategic Knowledge Management in Local Government, Eloctronic Government: Design, Applications and Management, Ed.: A. Grönlund, London: dea Group Publishing. Atalay, B. (2008) çiflleri Bakan Say n Beflir Atalay n 17 Ocak 2008 Tarihinde l Valileri Toplant s n n Aç l fl nda Yapt klar Konuflma, Türk dare Dergisi, Mart 2008, Say. 548: Çevik, H. Hüseyin ve Orhan Filiz (2008), Polis Teflkilat nda Bilgi Yönetimi, Türk dare Dergisi, Mart 2008, Say. 548: Çoban, E. (2005), Ülkemizin Yeni Bilgi ve Güvenlik Konsepti MOBESE, Polis Dergisi, Say. 45: ECSS (1999) Exeter Community Safety Strategy , Exeter: Exeter Community Safety Partnership. Geleri, A. (1996) An Examination of Public Attitudes Towards the Use of Closed Circuit Television in Public Places. PhD Thesis. Exeter University (yay nlanmam fl). Heper, D. (2007) Göç ü Önle Suç u Önle, Milliyet Gazetesi, Home Office (1993) A practical Guide to Crime Prevention for Local Partnerships. London: Home Office. Home Office (2007) National CCTV Strategy, homeoffice.gov.uk/ cctv/national%20cctv%20strategy%20oct % pdf ( ). çiflleri Bakanl (2010), Y l n lk Valiler Toplant s Yap ld, çiflleri Dergisi, Ocak-fiubat 2010, Say 7: EM (2007) MOBESE ( ) Manwaring-White, S. (1983) The Policing Revolution, Brighton: Harvester. Reiner, R. (1992) The Politics of Police, (2nd Edition), Hemel Hemstead: Wheatsheaf. Y ld r m, H. vd., (2006) E-Devlet Bafla, Ankara: myay Yay nc l k. darecinin Sesi - Kas m-aral k Say :142 93