' \ \, / F u t b o l 1 7.

Transkript

1 ! J /

2 , ' \ \, / F u t b o l, 1 7.

3 ,1: FUTBOLUN GENEL YAPI ŞEMASI Okullarda Beden Eğtm FUTBOLDA SPOR MOTORSAL ÖZELLİKLER da, 90 dakka çnde, defansta, orta sahada ve hücumda görev yapan oyuncular, aşağı yukarı aşağıdak hareketler yapmaktadır (Palfa: 'ya göre). 190 kez m'lk yavaş koşu, 50 kez m'lk hızlı, 40 kez 9-10 m'lk sprnt, 15 kez m top sürme. Bunları da şu aktvtelerle brlkte yaparlar. ı kez değşk top almalar, kez drblng, kez kısa pas, kez uzun pas, kez kale atışı, kez kafa le vuruş, kez taç atışı, kez 10 mt. 'lk gerye ve yana koşular. Maç süresnce değşk tempoda, yaklaşık 5-6 km.\k koşu yapılır. Bu nedenle futbolcuların, genel aerobk ve anaerobk kapasteler yüksektr. Maksrnum solunum dakka volümler, uzun mesafe koşueularına eşttr. Hatta y futbölcularda braz daha fazla bulunmuştur. Savunma ve hüeumdak ataklarda, serbest koşularda ve gol bölgelernde olmak gerekmektedr. Özellkle kaleclern, reaksyonları ve aksyon süy olmalıdır. cular çok yönlü br kuvvete sahp bulunmalıdır. Tekbecerler uygulayablmede se omurganın hareketllğ önem kazanmakta- Oyun çnde uygulamalardak tüm vücut hareketler le koordnasyonun y gerektrr. ırutbolda spor motorsal özellklern dağılımı şöyledr. 30 Dayınıklılık 15 Kuvvet Lm

4 9. / 326 Okullarda Beden Eğtm FUTBOL OYUNCUSUNUN İŞLEVSEL ANATOMİsİ Kaleye şut çekmek çn topa doğru koşu anında arkadan salınma evres; arka bacağın yer tş (topuğun kalkşı} le başlar. Bu harekette trceps surae kası kullanılır. Bu tş, ön destek bacağının kaldıraç hareketnn oluşumuna yardım eder. Arkadan salınmada schocrural kasları kullanılır, bu durum se dzn fleksyonuna yol açar. Öne salınma evresnde; rectus femors, lopsoas, tensor fascae latae ve dğer kasların kasılması le artan br kalça fleksyonu durumunda schocrural kaslar gderek gerlr. Bu durum dzn fleksyonu le son bulur. Kalça ve dzn fleksyonu se öne doğru hız kazandırır. Öne basma evresnde; topuğun yere değmes, gluteus maxmus kasının kasılmasını tetkler. Kalça eklemnn br ekstansörü olan bu kasa, addüktör ve se-. hocrural kasları yardımcı olur. Bacak, tbals anteror kası le ayağa doğru fleksyona uğrar. Trceps surae kası, ayak tabanının zemne uymasını sağlar ve ayak ucu yere dokunduğunda maksmum kasılmaya uğrar. Bacağın br destek olarak stablze edlmesnden, quadrceps femorus ve trceps surae kasları sorumludur. Quadrceps femors kası da maksmum kasılmaya uğramış olur. Bundan sonra: arkadan destek evres başlamıştır (Weneck). Şut çekme anında, karın kaslarının kasılmasıyla, dz eklemnde patlayıcı,tır şeklde ekstansyon ve kalça eklemnde fleksyon olur. Vuruş bacağının etknlğ, destek bacağı tarafındak kalça ve dzn ekstansyonu ve ayak bleğnn planter fleksyonuyla desteklenr. Futbo l U FUTBOLDA GÖRÜLEN SAKATLANMALAR VE TEDBİRLER da en sık görülen sakatlıklar genelolarak; kırıklar, çıkıkjar, burkulma_ lar, sarsıntı, adale çekmes, açık yara, bağ hasan ve mensküs lezyonu olarak saptanmıştır. Vücuttak dağılımı se; ayak bleğ, dz, baş, bacak, el bleğ, ayak parmak/arı, omuz ve kololarak görülmektedr. Sakatlanmaların cdd br kısmı; sportmence olmayan davranışlar sonucu ortaya çıktığı, br kısmı dkkatszlk ve konsantrasyon bozukluğu br kısmı da, oyun önces yetersz ısınma sonucu ortaya çıkmaktadır (Hlobl, Mechelen & Kemper, 1987). Önlemler: Isınmanın, kasları gevşetme ve gerdıme egzerszlernn dkkatl yapılması ve ISlııma öncesnde kesnlkle şut çeklmemes ve br sonrak antrenman çn her antrenman sonucunda soğumanın yapılması gerekr. Ayak blek tmrkulmalarını önlemek çn tapng kullanılması, oyunun düzgün sahalarda oynanması ve sakat/anma olmuş se tedav sürecnn çok y geçrlmes gerekmekledr, Salon u: Sakatlıklar, 71.9 bacaklarda, 17.4 kollarda, 4.1 vücutta, 6.6 başta görülür. Teşhsler se 43.6 burkulmalar, 27.3 sıyrıklar, 19.5 '!gnldar, 4.1 açık yaralar, 2.1 çıkıklardır (Porst-Sport). Ana sakat/anma ne- Qnler se düşmelerde 59.6 ve çarpışmalarda 'dr (POl'st _ Sport 1984) Sebepler: Oyuncularm yetersz antrenmanı, yetersz ısınma ve soğuma, sert zmnden yumuşağa veya yumuşak zemnden sert zemne geçş. Sert zemn kaslarda sertlğe neden olmaktadır FUTBOLDA OYUNCU SEçİMİNDE KRİTERLER lo Koordnasyon. 2. Yorgunluk ve baskıya karşı koyablme. 3Yüksek anaerobk (02 'sz solunum) kapaste. l.takım ruhu (Dragan, 1979). 7. FUTBOL ÖGRETİMİNDE "'CJ;nllÇLAR VE DAVRANIŞLAR

5 Sınırlandırıımış alanda, 3: 1 şeklnde oyun oynama x15 m.lk alanda, 2:2/4:4 kş le 5 sayı oyunu oynama. 4. Top saydırmayı kapsayan oyunlar oynama... vb. Am a ç-2: Oynamaya stekl Olablme. Davranışlar: ı. Oturarak ayak topu oynama. 12.Ortada fare oyunu oynama. 13.Penaltı yarışması yapma. Okullarda Beden Eğtm 14.Ayakla "on sayı yap" oyunu oynama. 15.Top sürme. pasıaşma ve vuruşları pekştrc yarışmalar yapma... vb. Amaç-3: Yarışma ve Oyun Kuralları Blgs Edneblme. Davranışlar: 1. oyununu tanımlama. 2. Golü tanımlama. 3. Oyuncu ve hakem sayısını söyleme. 4. Penaltı gerektren durumları söyleme. 5. Ofsayt pozsyonunu açıklama... vb. Amaç-4: le lgl Temel Becerler Edneblme. Davranışlar: J 1. Top sürme hareketn yapma. 2. Değşk sevyelerde gelen topu kontrol etme. 3. Ayağın değşk bölümler le pas atma. 4. Rakb değşk şekllerde aldatma. 5. Değşk şekllerde top saydırma... vb. Amaç-S: le lgl Koordnasyonu Gelştreblme. Davranışlar: 1. Değşk yön ve sevyelerden gelen topları kontrol ederek top sürme- 2. Çeştl şekllerde top sürerek kaleye vuruş yapma. 329 Amaç-r: u Dostça Oynama, Kazananı Kutlama ve Kaybetmey Kabullenme. Davranışlar: 1. Grupla oynamaya stekl olma. 2. Grupla oynarken üzerne düşen görevler yapma. 3. Oyunda kend ve rakp takım arkadaşlarına kırıcı olmama. 4. Takınun başarısının sevncn ve yenlgsnn üzüntüsünü paylaşma. 5.Kazanmak çn kural dışı hareketler yapmama....vb FUTBOL OYUN KURALLARı ; on brer kşlk k takım arasında oynanan, oyun kurallarına uyarak ve teknk-takdk unsurları kullanarak, topu rakp takıma kaptırmadan rakbn ka- Iesne gol atmak ve karşı takımın topa sahp olması durumunda savunma yapa-. rak gol atmalarına zn vermemektr. Oyun Süres: Oyun 45'er dakkalık k devre halnde oynanıp arada 15 damkalık br dnlenme süres varıdr. Oyuncular: Br takım 18 oyuncudan oluşur. Takım, oyuna br kalec olmak üzere 11 oyuncu le çıkar. Br takımın oyun süresnce k oyuncu değştrme hakkı vardır. Ancak özel maçlarda bu sayı beş olablmektedr. Br takım saaz yed oyuncu le çıkar aks halde oyun başlatılmaz. Oyunun Başlaması: Hakem tarafından yapılan, para atışını kazanan taraf ',kalelerden brn veya başlama vuruşunu seçme hakkını kazanmış olur. Topun Oynanması: Oyuncular topa eller ve kollar harç vücutlarının dğer le dokunablr veya vurablrler. Kalecler, sadece kend ceza alanları t7:eljle tutablrler. ;Ppanlama: Oyun sonunda galbyet 3 puan, beraberlk se 1 puan le demdrlr, mağlubyete puan verlmez. Müsabakalar statülerne göre tek ve devtel lg usülü, tek yada çft maçlı elmnasyon usulü şeklnde yapılır. Sarı ve kırmızı kart: Oyuncular; yaptıkları kast fauller, fl veya sözlü ı,tıtıenlğe aykırı davranışları çn maçı yöneten hakem tarafından, hareketn göre uyarı (sarı kart) veya hraç (kırmızı kart) le cezalandırılır. İk sarı kırmızı kart vprnp noo n:.. L. 'I',:1 ;' ',.,; r l l." 1 f'!. " 1,,_1 '

6 Okullarda Beden Eğtm Serbest Vuruş: a- Drekt serbest vuruş: Bu vuruştan, rakp takımın kalesne doğrudan de ruya br gol atılablr. b- Endrekt vuruş: Eğer top le kaleye grmeden önce, vuruşu yapand başka, br oyuncu oynamamış veya topa değmemş se gol sayılmaz. 3 ';': (... () '" ol -c () " N :ı: " Ofsayd: Br oyuncu eğer; rakp kale çzgsne toptan ve sondan knc r kp oyuncudan daha yakın se ofsayd pozsyonundadır. Br oyuncu eğer; kend yarı alanında se veya sondan knc rakp oyunc le aynı hzada se ofsaydda değldr. Son k rakp oyuncu le aynı hzada s, ofsayd pozsyonunda değldr. Hakemler: maçı, br hakem ve k yardımcısı tarafından yönetl: Baş hakem; maçı yöneten, kuralları uygulayan ve maçın resm kronometresn tutan görevl olup sevk ve dareden sorumlu tek yetkldr. İk yan hakem, topuı oyun dışı olduğu zamanları; aut, korner, taç atışları, ofsayd pozsyonu ve oyuncı değştrme konularından sorumludur. Top: Topun çevres en çok 71 en az 68 cm. olmalıdır. Ağırlığı en çok 45 en az 396 gr. olmalıdır. IJ >< '* '" FUTBOLA ÖZGÜ STRETCHING HAREKETLERİ VE ÇALIŞAN KASLAR (Hareketlerde gerdrmeler sn. arasındayapılır) : Ayak bleğ eklem ve alt bacak kasları. 2: Alt bacak ön kasları ve ayak bleğ kasları. 3: Ayak bleğ ve alt bacak yan kasları. bleğ ve alt bacak kaslan (achlles tendon, gastocnemus, saleus) 5:BIamstrng kas grupları. 6: fiamstrng kas grupları. 7': Quadrceps kas grupları. Kalça ve kasık kasları addüksyon hareket (abdüktör longus+brevs, ab- '" ı-:!<".)!:. AırıC" bacak k:ısl"rı,,,,.,h;ıln '..J_

7 Okullarda Beden Eğtm 1 - L 2 3 -A II 5 94-!d 12 :-;,ı 'f 1 0 II 8' FUTBOLDA TEMEL TEKNİK HAREKTLER TOPA VURUŞLAR VE ALıŞTIRMALARı ı. İç Vuruş:._ mt lk mesafeler çn en garantl pas şekldr. _ 4 _ mame-kontroraltındaalr.topa- 3-4 ı;ik mes-;rede-;::-::-:./:-7_-:ı:-::-""7j-::-. r.::: 'basma bacağı topun yanında ve vücudu dengeleyecek, ma_f!ygı ıst; II gösterecek şeklde yerıeştrlr.vuj;uşsırasıllddayan=- ı, "...ı:_a,ı" bl.ı<tlür. VÜcut öne eğk fakatvuruşla brlkt gerye cağı le vurma ayağı br açı teşk eder, ayak eklem '. -,,".0 \ ' bleğm köküdür (Şekl-202). Amaç: Drblng ya da pastan sonra şut, serbest atış veya penaltı :v.e Şekl: 202 İç Vuruş Alıştırınaları: 1. Oyuncular, duvar karşısında kısa br mesafede vuruş çalışması yapar. 2.Karşılıklı k oyuncu 8-lOmt. mesafede br top le brbrlerne sabetl ç vuruş çalışması yapar. 3. Karşılıklı k grup teşkl edlr. Br top le tek pas yapılarak zk-zak ç vutuş çalışması yapılır, daha sonra k top le çalışılır (Şekl-203). 4. Gruplar üçgen dzlş yaparlar, pas veren oyuncu topunu takp ederek verdğ grubun arkasında yer alır. Daha sonra k top le çalışılır (Şekl-204). o O O O ().J\ Iı\.t.,.t., T I' \,\ '\ \ \ \ \ \ \' \ \' \ v! 'I : 1:,.' Şekl: 203 k Orıın tonl.. :t......j!i!... o V " ", Şekl: 204 ô

8 Okullarda Beden Eğtm 335. cxx)o >00000 e 0:--0 /.',. '\ O-(:J 11. Üç kşlk gruplar teşkl edlr. Şeklde: A Ve B oyuncusunda brer top vardır. C oyuncusu A'dan gelen topa sol ç vuruş yaparak tekrar A oyuncusuna ger verr. B' den gelen topa se sağ ç vuruş yaparak ger verr. İç vuruş çalışması sıra le yapılır (Şekl-2ll)., 12. Üçerl gruplar oluşturulur. Şeklde; A oyuncusu ç vuruş le B'nn bacak arasından C'ye atar. Bu anda A le B yer değştrr. Daha sonra A le C aynı hareket yaparak yer değştrr (çalışma br süre devam eder) (Şekl-2J2). Şekl: 205 Şekl: Alıştııma 5 çft top le yapılır. Grubun brs sol dğer sağ ayağı le ç vuruş yapar (Şekl-207). 8. İk grup oluşturulur. Karşılıklı k oyuncu koşarken ç vuruş çalışması yaparlar (mesafe 20 mt) (Şekl-208). (!9 I,-...,...r., >Orvv-\ <{ -.l)o -.. -=,.1'..." \ " ",, ""'\, 'ı,' 'I,ı,", ',, ' C:X::X::X::O ,.. A 8 O '0,,\',, n,,,", " " " ",, '\ı " 'O' c Şekl: 211 o! '---/ Şekl: Duvar karşısında kşerl gruplar oluşturulur. Duvara bell br açıda yapılan ç vuruşla pasıaşma yapılır, çalışma br Süre devam eder (Şekl-2J 3). 14. Dörder kşlk gruplar teşkl edlr. Havada topu yere düşürmeden ç "Yuroş oyunu oynanır, çalışma br süre devam eder (Şekl-24). Şekl: 207 Şekl: Ortada br oyuncu olmak üzere karşılıklı brer oyuncu geçer. oyuncu dğer oyuncuların ç vuruş yapmasını engellemeye çalışır. Topu ortaya geçer (çalışma kşerl, üçerl ve dörderl yaptırılablr) (Şekl-209) LO mt'lk br mesafeye sağlık topu konulur. Oluşturulan k grıı.p sında ç vuruş le top vurma yarışması yapılır (Şekl-Zl G).._ ? O O 0"- -- -& ö V-'«'"l 1\'l «' / ", "",.' \a. O" O Şekl: '" ft.,." -..., -4,;, ::;,,,,,,,O / ".,, \ '/ 't ' \ Şekl: J 214 { O_ e ',j I ',ı I! 'I" ı ı ",/1111 II,ı, 1',1 1, J,,! L

9 Okullarda Beden Eğtm 15. İk grup oluşturulur. 1 mt genşlğnde kale yapılır ve 10 mt. uzaklıktan gruplararası ç vuruş le gol atma yarışı yapılır (Şekl-2l5). 16. Sınırlandırıımış br alanda, mt. 'lk br kale yapılır ve sadece ç vuruş pasıaşma yapılarak ç vuruş le gol atılır (süre 2x5 dakka) (Şekl-216). 2. İç-Üst Vuruş: Topa 5-6 m.mesafeden, vuruş stkametne doğru derecelk br açı le yaklaşılır. Dayanma ayağı topun yan arkasına vücudu dengeleyecek şeklde yerleştrlr. Topa vuracak ayak kalçadan ger savrulurken dzden bükülür. Vuruş anında gözler topa bakar. Topa ayağın ç üst ksımı le vurulur, vuruş anında gözler topa bakar. Topa ayağın ç üst kısmı le vurulurken ayak bleğ gergndr (Şe- '. kl-217). OOOO ",.,---- ", , ',, o l'., "- ;,"...." 0000, \ t../ ---. O...., " ',", 0000/ ;b Şekl: 218.,p.,J/I-'... «":..ıl' "'0,,- ' \ l- '1t, -r ::,., { \... \.! '() tr '() Şekl: İk grup oluşturulur ve br oyuncu gruplara sırayla ve el le top atar. Oyuncular 2 mt.genşlğnde kurulan kaleye LO mt. mesafeden ç-üst vuruş yaparak gol atmaya çalışır (Şekl-220). 4. Kale önünde, mt. mesafeden kaleye ç-üst vuruş çalışılır (Şekl- 221) "-- <. ),., öooooo Şekl: 220 Şekl: 221 Şekl: 217 Amaç: Kaleye şut atma, orta yapma, uzak mesafelere pas atma. Hatalar: Koşunun şut yönünde olması, ayak bleğnn kltl olmamas!1 üst vücudun (sırtın) gergn olması. İç-Üst Vuruş Alıştırınaarı: ı. Üç grup oluşturulur. Her grubun karşısına br oyuncu geçer. 34 mesafeden, elyle topu arkadaşına (gruba) atar ve onun ç-üst vuruş le pas yaparak topu kendsne atmasını ster. Vuruşu yapan oyuncu grubun 5. Kale üstünde ç-üst vuruş çalışması. Karşılıklı eşler geçerek brbrler le,pasıaşırlar (Şekl-222). --J-_._ Alıştırına 5 tek pas le yarışma şeklnde yapılır (Şekl-223). " O "--J -- 0 " O "',. O -- -, ". g....,.- O'",.. _ '.. -:g rv.. v _ r1/,..

10 Okullarda Beden Eğtm 3- Üst Vuruş: Topa, 5-6 mt.'lk br mesafeden düz br doğrultuda, önce küçük sonra büyük koşu adımları le yaklaşılır. Ayak gergn ve eklem kltl olmalı. Alçak şut çeklyorsa dz topunüzerndedr. Dk hız koşusunda ayak ucu zemn gösterr, çapraz koşuda se mümkün olduğunca zemne yakındır. Topa tam ayak üstü le vurulur (Şekl-224)...,,----, ;"-...,.,..r,,... -» :-.. """'.,;//'- '"'--""(S)()()Q)Q <:.:» J' , ;'..., \ Q '.Q 339 Şekl: 225 /' J O..." ,", 'ooooo 1/ \ g Q ococo Şekl: 226 Şekl: 227 Şekl: 224 Amaç: Kaleye şut, orta, uzak mesafeye pas veya oyunu rahatlatma. Hatalar: Ayak eklem kltl değlse, vurma ayağının tabanı zemn göster- myorsa ve tam üst le topun tam merkezne sabet yoksa hatalı vuruş yapılı;rôf demektr. Üst Vuruş Alıştırmaları: ı. Sınırlandırılmış sahada, üst vuruş le sektrme çalışılır (yarışma dönüştürüleblr). 2. Üst vuruş le yürüyerek çalışma yapılır (yarışmaya dönüştürüleblrl. 3. Karşılıklı k kş mt. mesafede üst vuruş çalışır. 4.Oyuncular duvar karşısında sıraya geçerler. Topu duvara atıp br mesne zn vererek üst vuruşla tekrar duvara atarlar. Top sayısına göre oluşturulablr (Şekl-225). 5. Kalede br oyuncu durur mt.mesafeden, ortada duran oyungu 4. Dış Üst Vuruş: Topa gelş, sağ ayak le vuruş yapanlar çn soldan, sol ayak çn sağdan kavsl br koşu le yapılır. Gergn ve eklem kltl ayak çe dönük ve dz topun \zerndedr. Üst vücut, denge çn basma bacağının üzerne eğktr. Topa temas yer, ayak üstünün dışıdır (Şekl-228).

11 Okullarda Beden Eğtrn Amaç: Sürprz pas, kaleye şut ve müdafadan rahatlama vuruşu. Hatalar: Şuttan sonra vurma bacağı üzerne ağırlık aktarmak, basma bacağı le top arasındak mesafenn büyük olması ve topatam olarak vurmamak. Dış Üst Vuruş Alıştırmalaru 1. Karşılıklı k grup teşkl edlr. 4-5 mt. 'den dış üst vuruşunu yapan oyuncu grubunun arkasına geçer (Şekl-229). 2. Engel etrafından dış üst vuruş le gol atma oyunu: İkşerl gruplar oluşturulur, her gruba br top verlr. Br süre çalışıldıktan sonra yarışma şeklne sokularak gol atma yarışı yapılır (Şekl-230). 7. Değşk yön ve uzaklıktan atılan toplara vuruş çalışması yapılır. 8.Değşk sevyelerde atılan toplara dış-üst vuruş çalışması yapılır. 5. Vole Vuruşları: Havadan gelen topların drek olarak gönderlmesdr. Amaç; gol atmak, topu uzak noktalara göndermek veya karambol esnasında zaman kaybetmeden topu uzaklaştırmak çn kullanılır. Şut çn; topun gelş dkkatle zlenr, vuruşu yapan ayak dzden bükülür, havaya kaldırılarak vuruş yapılır. Düz vole, yan vole ve yanm vole olmak Üzere üçe ayrılır. Vole vuruşu, yarı yüksek ve yandan gelen toplar çn doğru br şut teknğdr (Şekl-232.a). Üçlü gruplar oluşturularak kaleye vole vuruşları çalışılır (Şekl-232.b). 341,r-'\, ",,-- '1 a.oq()(x) /.... / ', )a ıe \..., " Şekl: 229 Şekl: 230 <;... _"",,,, 3. Sınırlandırılmış br bölgede dört kale hazırlanır. Her kale önünde Hcl. oyuncu yer alır. Br kalec olurken, dğer gol atmaya çalışılır. Sonra oyuncular yer değştrr. Oyun br süre devam eder ve en çok gol atan takım kazanır (Şekl- 231). Şekl: 232-b 'gl 1 oo ( >; r8 Şekl: 231 l, 'I,, LLL ;, ;!',,:

12 Okullarda Beden Eğtm Rövaşata Alıştırınaları: ı. Üç oyuncu ve br top olmak üzere aynı hzada 4 m.aralıklarla dururlar. lk oyuncu ortada duran eşe başın braz üzerne doğru topu atar. Oda kendn gerye doğru bırakırken, eller le zemne dayanarak, ayak üstü le baş üstünden arkadak oyuncuya atar (çalışma sıra le yapılır) (Şekl-234). Şekl: Aynı çalışma kale önünde, şut çeklerek yapılır (Şekl-235). Kafa le Vuruş Alıştırınaları: ı. İk oyuncu tek topla 3-5 m. karşılıklı durur. Br dğerne el le topu atar, eş de durduğu yerden kafa le ger verr. Top sayısına göre gruplar, üçerl dörderl yapılablr (Şekl-237). Şekl: Kafa le Vuruş: Topa, alınla yapılan br vuruş olup; durarak, sıçrayarak ve uçarak, ve hücumda çok öneml br vuruş şekldr.vuruş anında ense sabt tutulur, ceklr. gözler acık ve hedefe bakar. alın vücudun üst kısmı le brlkte. Alıştırma 1 önce tek sonra çft bacakla sıçrayarak havada varul n- :.;;..3A..'N->" 1

13 Okullarda Beden Eğtm 5. Br oyuncu yere oturur, eş el le ona top atar ve kafa pası le ger alır. 6.Üçerl gruplar oluşturulur ve kafa le pasıaşma yapılır (çalışma yarışma şeklne sokulablr) (Şekl-238). 7. A oyuncusu B'ye le le topu atar. B'de C'nn üstünden ger kafa pası le topu D'ye atar. Eşler değştrlerek çalışmaya devam edlr (Şekl-239).... MO.;, <, / \, V O q ;A..'.... _- f.,.--, JII' 111 l,,'...,,....,.. "'.. '.}'.' O 00 O A t> 'SC TOP KONTROL VE ALıŞTIRMALARı Top Kontrol: Oyuncular, verlen pası rakp kapmadan ve oyun akışını kesmeden kontrol edeblmey öğrenmeldrier. Gelen topun yükseklğne, temposuna, çıkış noktasına göre ve rakp oyuncunun hareketne göre farklı olanaklar vardır. Top Nasıl Kontrol Edleblr? ı. Yerden yuvarlanarak gelen toplar, ayağın ç le ve basma bacağı yarım döndürülerek ayak ç-ayak dışı le alınıp yana brlkte götürülür (Şekl-241). 345 Şekl: 238 Şekl: Alıştırına 7, kale önünde yapılır (Şekl-240). Şekl: 241 Şekl: 242 Şekl: Yan yüksek gelen toplar, ayak ç ve ayak dışı le havada alınırlar (Şekl- 242). 3. Yüksekten gelen toplar, zemnde ayak ç ya da ayak dışı le alınarak brgötürülür (Şekl-243). Şekl: Oyuncular brerl kolda sıraya geçer. Kalede br oyuncu vardır. 7-8 mesafeden durarak, sıçrayarak (tek-çft bacak) havadan ve yere. nr"ı ye atışlar yapılır.

14 Iı Okullarda Beden Eğtm 4. Havada. ayak üstü, dz üstü ya da göğüs le ön stop yapıldıktan sonra, zemnde ayak le stop edlr ya da alınıp brlkte götürülur (Şekl-244.a.b.c). 5. Eğer toplar, oyuncunun hemen önünde yere düşerse ayak tabanı le de kontrol edleblr. Top Kontrol Alıştırmaları: ı. Üçerl gruplar oluşturulur, Ayak ç pas çalışması le brlkte yuvarlanan topun kontrolu çalışılır (mesafe 4-5 mt.) (Şekl-245). 2. Beşerl gruplar oluşturulur, Br öğrenc gruptan 6-7 m. önde ç pas le yerden gruba tüp atar. Grupta, tüp kontrölü yapıp pasını veren oyuncu grubun arkasına geçer. Sürekl pas veren oyuncu sıra le değşr. Aynı çalışma; dz, göğüs ve kafa le stop şeklnde çalışılır (Şekl-246).,0.:,,,,, --'",., /, 00000O Şekl: 245 Şekl: Üçerl gruplar teşkl edlr ve mt. olacak şeklde açılırlar. lar değşk hız ve yükseklkte gelen toplan.gelş şeklne göre; kafa, göğüs, ç, ayak üstü, ayak dışı veya dz le kontrol eder ve pas atarlar (Şekl-247). 4. Oyuncular brer top alır veya üçerl gruplar halnde arka arkaya ve duvarla paslaşırlar, Duvardan dönen topun kontrolü yapılır ve tekrar paslaşırlar, Atarken değşk vuruşlar yapılır ve dönen topun hızına ve göre top kontrolü yapılır. Vuruşunu yapan oyuncu anında grubun arkalha,'5 çerken knc oyuncu top kontrolü yapar (Şekl-248).,.., /, '\ /O_, I,' ',\. ' ", \,, Alıştırma dört, vuruş mesafeler değştrlerek yapılır. 6.Duvarla pasıaşarak, tüp kontrölü çalışılır. A oyuncusu, duvarla paslaşarak B üuyncusuna hedef alır, açılara dkkat edlmeldr (Şekl-249). ' O -t" \,\ v I' \\ ', ' I \,. O 8 A Şekl: PAS VE ALıŞTIRMALARı Pas Verme-Kendn Boş Gösterme ve Boşa Kaçma: Planlanlanmış br ortak oyun çn,oyuncular, topu duruma uygun olarak oyun arkadaşlarına vermey öğrenmeldrler. Kend ve rakp,oyuncularını gözleyerek doğru br zamanlama le sabetl pas vereblmeldrler. Pas Nasıl Verleblr? Kısa mesafeler çn; ayağın ç ve ayağın dış üstü ve kafa le. Uzun mesafeler çn; ayağın tam üstü ve ç üst le (bazen dış üst). Pas Verme Alma Prenspler Nelerdİr? ı. Oyuncu; nasıl ve ne zaman kendn boş gösterıney ve boşa kaçmayı, 2. Kendsne pas verlmes çn nereye kaçması gerektğn, Tpa sahp eşnn ne zaman yardıma htyacı,olduğunu ve nasıl yardım gerektğn,,4. 'Kendsn boş gösterecek oyuncu olarak, an br deparla rakpten kur- S.:füpa sahp,oyuncu hücum eden,oyuncunun etk sa!ıasındankurtulmayı,. 6.,Rakp,oyuncunun baskısına maruz kalmadan, topun alınableceğ boş sa- 'hareket etmey, zaman SPmp,,; {_ x.. _ 341 ı

15 Okullarda Beden Eğtm 349 metre top sürer ve br eşne pas vererek onun yern alır. Topun yen sahb aynı hareket yapar ve devam eder. 2. Aynı çalışma üç kez dokunularak yapılır. a- Topu alma ya da stop etme, b Topu br kaç ın. öne atma, c arkasından koşarak pas verme. Pasıarda ayak ç ve dış üst le pas yapılmasına dkkat edlr. Pasıarda sabet çok önemldr, çünkü sabet süratten önce gelr. 3. Sınırlı alanda tek pasla on sayı oyunu oynanır TOP SÜRME VE ALıŞTIRMALARı TopSürme:, Oyuncular, zor koşullar altında ble topu kontrol edeblmey ve amaçlarına uygun kullanılablmey öğrenmeldr. Ortak br oyun çn top sürmenn mutlaka başarılması gerekr. Top Sürmede Şu Konulara Dkkat Edlmeldr: 1. Tempo ve yön değştrerek, topun ayaktan açılmadan ustaca ve haffce sürülerek kullanılması, 2. Sürme anında vücut, şut ve pas aldatmasının yapılması, /' a:::xjcx:> x, '-.../ ' ; ---- O4C - -_-.-_-.-0.') -_....- Şekl: Oyuncular brerl genş kolda sı- Şekl: 251 raya geçerler. İlk oyuncu; topu ayak üstü le öne Sürer 2 kez ler vurduktan Sonra aynı ayağın tabanı le ger çeker, yarım dönüş yaparak aynı ayağının ç le stop yapar. Sonra ayak üstü le karşı stkamete doğru top sürdükten sonra da oyun ayağının tabanı le ger çekp stop yapar ve yarım dönüş le aks yöne devam eder (oyuncular Sıra le çalışırlar). 4. Herkeste br top vardır, oyuncular aynı stkamette top sürerler. Öğretmenn düdük şaret le yön değştrrler (Şekl-252). 5. İk engel arasında sıra le "8" çzerek değşk şekllerde top sürülür '$ekl-253). 3. Oyun çevresn gözleyeblmek çn, gözün toptan ayrılması, lo- "---.!O 4. Topun yüksek tempoda kontrol edlerek kullanılması, 5. Rakb geçerek, pas, şut ya da orta le sönuçlandınlması 6.Top, rakpten vücut le korunmalıdır. Top Sürme Çeştler: 1. Ayak ç ve dışı le; top vücuda yakındır. Oyun bacağının ayak ucu, kalkık olmalı. Vücut, çeştl koşu yönünde çabucak koşablecek şeklde yon almalıdır. " O, ' 4 (j- L f"---"o \,---.,. \ 'O rvvv-v-... ",.-" 1--', ----Q" a "" -- ' ,./ " '... ;' f'r\r\,"""",-. '."1 1 - \ "-:f...'-ji...i\.a) '""'7" cı cl " - - 1\ J._-,/ <:> 2. Tam üst ya da dış üst; yüksek tempoda yapılır. Oyun bacağı külecek, tam üst sürüşte ayak ucu dkeyolarak aşağıyı gösterecek, dış te; oyun bacağının gergn ucu haffçe çe dönük olmalıdır. Top Sürme Alıştırmaları: 1. İkl grup oluşturulur. Oyuncular sıra le 20 m.lk br mesafede Şekl: 252 Şekl: OYunCUlar eşleşrler. Br top sürerken, dğer onu yanlardan rahatsız etfakat topu almaz. Top Süren oyuncu rakbnden topu vücudu le koçalışır. Eşler değşerek br SÜre callı11r (\;",[.l_? ç,j

16 Okullarda Beden Eğtm { '1 35,1 j;, :!! ryvvvv"\ O..., \..A.I\..A..I'VV \ CX:X:X:t::X) " k "", /.o O,,/ ',O... ' -,M, 0\ '0 '"...,,; O (o '0'-'0' \,'0'-:.; Beckenbauer Dönüşü: Rakp baskısı Söz konusu olduğunda ayağın dı le pas verecekmş gb yapıp, rakbnönünde vekend etrafında dönerek yap lan aldatmadır., 3. Taban-AYak ç: Oyuncunun ayağın taban Ve ayak çn arka arkaya kul lanarak yaptığı aldatmadır. 4. Bast Aldatma: Topa sahp oyuncunun, rakbn üstüne doğru top sürer ken, br yöne aldatma adımı alıp aks yöne doğru top sürerek rakp baskısındaı kurtulmak çn yaptığı aldatmadır (Şekl-258). Şekl: 254 Şekl: Br dare çzlr. Eşleşen oyunculardan brnde top vardır ve top sürnıe yapar. Dğer bu dare üzernden ayrılmadan top süren oyuncuyu yakalamaya çalışır, sonra yer değştrrler (Şekl-256)..., 9. İkl grup yapılır ve m. 'lk mesafede engeller arasında top sürnıe yarışı yapılır (Şekl-257). 7'0,, \ J, OJo' Şekl: 256 ",,0''', \, \ / -, D': ALDATMA (ÇALıM) VE ALıŞTIRMALARı Aldatma:., ;-, /'-'1.- /,Q!:,Q,".., rtl """ " Topa sahp olan veya olmayan ancak, rakbn yakın savunmasına karşı lunan oyuncunun top le veya topsuz yapacağı kıvrak ve çabuk vunmadan kurtularak kendne ve takımına avantaj sağlamasıdır. Aldarmanra şarılı olablmes çn rakp, çok belrgn olarak stenlen davranışa tlr., lüdür. A- Topsuz; vücut ve bakışlarla yapılan aldatmalar. Şekl: 257 Şekl: Lokomotf Aldatma: Top sürme anında ayağını topu üzernde ler-ger sajiayarak yapılan hareket le rakp baskısından topun ve kendsnn kurtulmasını 'sağlayan br aldatmadır. 6. Makaslama Yaparak Aldatma: Oyuncunun top sürme anında, rakbn yımdan yapacağı engellemelere karşı, rakbe yakın bacağı le topun üzernden makaslama yapar ve rakp tarafından yere basarken boşta kalan ayağı J!)ercleıeme görev yapar. 7. Şut Aldatması: Topa sahp oyuncu şut atma veya orta yapma hareket le n.!!eııeme yapan rakb knc br hareketle seçer. 8. Mathews Aldatması: Oyuncunun top le taç çzgsne doğru ayak ç le,rerek rakbn alanı boşaltmasını sağlar, rakbn boşalttığı alana doğru an yapılan br aldatına türüdür. Aldatma Alıştırmaları: toyuncular serbest olarak top sürerken taban aldatması yaparlar. ı. Oyuncular eşleşrler. Eşler sıra le brbrlerne karşı serbest alanda taban

17 Okullarda Beden Eğtm KALECİ VE ALıŞTIRMALARı Kalec: Kalec takım çnde özel br pozsyona sahptr. Kalec; futbol alanında bulunduğu yer tbaryle, alanı en genş açıdan göreblen oyuncudur. Kend ve rakp takım oyuncularının bütün savunma ve hücum hareketlern gözleme ve de-. ğerlendrme olanağına sahptr. O halde kalecnn y br "uyarıcı ve dğer arkadaşlarını yönlendrc" olması gerekr. İy br kalecde aranılan özellkler şunlardır: ı. Boy uzunluğu le esneklk ve becer, 2. Sıçrama gücü ve yakalama emnyet, 3. Pozsyon oyunu ve reaksyon, 4. Dkkat, soğukkanlılık ve cesaret, 5. Yardımsever ve çalışkan olma. Top Tutma Teknkler: Kalecnn Temel Duruşu: Ayaklar yaklaşık omuz genşlğnde açık, dzler haffçe öne bkülü. vücudun ağırlığı ayaklardadır. Vücut kalçadan öne eğk, kollar drseklerden bükülü ve yakın, avuç çler se yer gösterr. Gözler dama topu takp eder. 1- Yerden Gelen Toplarm Thtulması: a Eğlme Teknğ; Topun gelş yönünde, ayaklar kapalı, vücut öne eğk, gözler topu takp ederken, kollar gergn, eller gelen topu kepçeleyerek kavrarken vücut ve baş le top saklanır (Şekl-259)., b Dz Çökrne Teknğ: Eğlme teknğ gb; gözler topu takp ederken, dz çökerek ayak bükülür br ayak yana açılır. Çöken ayağın dz dğer ayağın topa, ğu le aynı doğrultu üzernde olurken top ellerle kepçelenr. Bu anda başgövde_ 2. Yere Paralel Gelen Toplar: ye doğru savrulurken top sıkıca eller ve göğüs le kontrol edlr (Şekl-260). a Bel-Göğüs Sevyesndek Toplar: Kalec, temel duruşunu aynen gösterr., Avuç çler YUkarıya bakar, parmaklar açıktır. Gelen top, gelş doğrultusunda tutularak bel boşluğuna alınırken vücut bölümü haffçe çer doğru çeklerek, topun gelş hızı yavaşlatılır. b- Yüksek Toplar: Top baş üstünde tutulduğu anda göğüs hzzasına ndrlr. Bu tutuşlar tek veya çft ayakla sıçrayarak yapılablr (Şekl-261). Topu Yumruklama: Topun tutulması Zor olduğu anlarda, olablecek tehlkeler engellemek çn tek veya çft elley yapılan vuruşlardır (Şekl-262). Şekl: Yanlara Gelen Toplar: Şekl: 262 Topun arkasına geçlerneycek sertlkte gelen topları, kalec yatarak tutmak ndanır. Vücut ağırlığı, atlanacak taraftak bacağa aktarılırken vücut fnn"

18 Okullarda Beden Eğtm kalar. Oyuncu topu; yere oturarak, cephe vazyetnde, karınüstü, öne takla ve gerye takla yaparak yakalamaya çalışır. 2. Oyuncular eşleşrler. Önce, br dğerne el le yüksek top atar ve kalec olan yakalar. Çalışma sıra le yapılır. 3. Eşler topu brbrlerne topu değşk şekllerde atarlar ve topun gelş şek-. lne göre tutarlar. 4. Eşler brbrlerne çömelk duruştayken top atarlar uçarak yakalamaya çalışırlar. 5. İk kalec farklı yön ve uzaklıklardan atılan şutlara göre yakalama çalışması yaparlar. 6. Toplar,ıı m. uzaklıktan ve kalecnn uçarak yetşebleceğ şeklde şutla-' nır ve oyuncular sırayla kaleye geçerler. 7. Alıştırına 6, değşk şekllerde uygulanır TAKIM ÇALIŞMASI FUTBOLDA TEKNİK-TAKTİK ÇALIŞMA Teknk-taktk açıdan yapılan antrenman, oyunsal hareketlern gelştrlmesne yönelktr. Breysel becerler, y br 'oyun çn temel 'oluştururlar. Dolayısıyla, bütün oyuncularınteknk-takdk hareketlerdek breysel yeteneklern gelştrmek se çalışmanın lk hedef 'olmalıdır. a- Breysel Taktk Saha: Genel breysel takdk hareketlerden ve pozsyon le göreve bağlı 'olarak breysel özel taktk hareketlerden 'oluşur. İy gelştrlmş breysel taktk hareketler, başarılı grup ve takım takdğ hareketler çn ön koşulu oluşturur. b- Grup Taktk Hareketler: 2:2 mücadeleden tbaren oyun grupları de, genel grup taktğ hareketler. Pozsyon grupları çndek özel grup takdğl hareketler ve çeştl pozsyonlardak grup oyuncuları arasındak ortak reketlerdr. c- Pozsyon Grupları: a-müdafaa, b-orta saha, c- Hücum oyuncuları rak üçe ayrılır. Breysel Taktk Çalışma: a. Top Sürme: Oyuncular şunları öğrenmek zorundadırlar. 1. Zorlayıcı pozsyonlarda da breysel güçlüklern üstesnden gelme hakmyetn kazanma. 5. Orta saha oyuncusu olarak; oyuncuları kend. üzerne çekerek, dğerlerne rahatça pas vermek, müdafaa bloku çndek, arkadaşlarına pas vermek, ya da bzzat şut püzsyonuna grmek çn rakp nüdafa bloku çne dkne ve çapraza top sürmek., 6. İler uç 'olarak; rakp müdafayı geçmek çn kanatlardan ve ortadan değşk drblngler yapmak. b. Pas Verme: (ıopsu; koşu ve kendn boş gösterme) Şunlar Öğrenlmeldr: 1. İsabetl pas, hücum futbülunu hazırlama, ne zaman ve nereye pas verlebi eceğ n çabuk kavrama. 2. Oyun çevresnn tam 'olarak gözlenmes. 3. Doğru zamanlama le boşa kaçarak, toplarm blnçl stenmes. 4. Kendne pas verlmes çn dama hazır bulunma ve 'oyuna aktf olarak katılma. 5. Müdafaadan rzkosuz güvenl paslaria çıkma. c. Top Kontrolü: (top alma ve brlkte götürme) Aşağıdakler blnmeldr: 1. Pas olarak verlen topun hemen kullanablmes çn güvenl şeklde alın- ması. 2. Yüksek tempoda ble verlen toplann kontrol edlmes. 3. Rakplern baskısına ve ralıatsız etmesne rağmen topun alınması ve pas 'Olarak verlmes. 4. Stres altındak sık tekrarlarla kendne güvenn kazanılması. d. Kaleye Şut Atma: Aşağıdakler Öğrenlmeldr: 1. İsabetn şut kuvvet le brleştrlmes. 2. Gol şansının yaratılması ve her gololanağının kullanılması. 3. Topa sahp oyuncu 'olarak, şut çn ne zaman ve nerede yer alınması geblnmes. 4 Kale önünde an karar verlmes.. e. Kafa Vuruşu: Aşadakler Öğrenlmeldr: TT 355

19 Kafa vurmadan önce topa bakılması ve gözle takp edlmes. f. Orta Yapma: Okullarda Beden Eğtm Aşağıdakler Öğrenlmeldr: ı. Topları, yakın ve uzak dreğe nşan alarak II m.den penaltı noktasına or- ta yapmayı. 2. Ceza sahası çndek takım arkadaşlarının topa doğru koşableceğ şekl- de orta yapmayı. 3. Ortaların kale önünde, maça uygun hareket çnde beklenmes. g.top Sürene Karşı Müdafa: Aşağıdakler öğrenlmeldr: ı. Kaleye atılan şutun ve yapılan ortanın engellenmes. 2. Kaleye doğru yapılan drblnglern engellenmes. 3. Hücumdak aldatmalara (çalım/ara) kanmamayı. 4. Drblng ustalarının güçlü yanlarını tanıyarak, ona göre hareket etmey. h. Hücum Taktk Çalışması: 1. Hücum oyunu, güven ve saha kazanmaya yöneltlmel. 2. Pas beklemeden, çeştl pozsyonlarda top stenmel. 3. Oyunu br yerden br yere aktarmak çn, kısa ve uzun paslar brbrne bağlanmalı. 4. Ver-kaç yapılmalı ve aldatmalar uygulanmalı. 5. Top alış-verş yapılarak, baskılardan kurtulunmalı. 6. Kalec topa sahp olduğunda çabucak hücuma geçlmel. 7.Kend yarı sahasından, güvenl ve değşken paslarla kaleye br şut ya kadar, rakp kale yönünde pas verlmel. 8. Orta sahadak tempolu drblngler, güvenl paslarla brleştreblmel. 9. Dernlğne ve genşlğne br kademe yapılarak hücum düzennd narımalı- 10. İler uç olarak boş sahaya depar atarak paslar emnyetlce gol şansı vakalanmalı Savunma oyuncuları olarak topun yakın çevresndek en son müdafa oyuncusunu çok sıkı markaja almalıdırlar. 4. Kalenn yaklaşık 30 mt. önünde br duvar gb kapalı müdafa oluşturulmalı., 5. Her orta saha oyuncusu rakbe karşı 1: 1 pozsyon almalı. 6. Bütün hücum oyuncuları müdafaya katılmalıdır. Kontratak; en yüksek tempoda rakp kales yönüne ntkal ettrlmeldr. Bu çabuk ve en kısa yoldan yapılmalıdır.kontratak çn en uygun çözüm tempolu drblngtr. Dama daha çok hücum oyuncusuyla kontratak yapılmalıdır. Kontratak çn etkl başka br uygulama, çabuk yapılan dk ve çapraz paslardır. Burada takım arkadaşlarının yüksek tempoda kendlern boş göstermeler gerekr. Oyun sstem; tüm oyunculara öneml sorumluluklar yükleyen ve uygun oyuncularm seçlmesn gerektren 3:5:2 sstem günümüzde kullanılan en öneml sstemdr. Oyuncuların y olması, sstemn y olması demektr çünkü; sstem oyuncuları değl, oyuncular sstem yaratır TAKIM ÇALIŞMASI İçİN ALIŞTIRMALAR A: Hücum c: Çalıştırıcı D: Savunma X,y: Oyuncular F: Pasör AMF: Orta saha hücum oyuncusu GX Kalec DMF: Orta saha savunma X ı X6X5X4X3X2XI0,, \9, '......, CD... " ıpası Kazanma Çalışması: Amaç; kondsyon ve pas. Oyuncular br çzg üzernde dzlrler. Çzgnn m önünde br hun (Mesafe kaç metre sprnt ve kaç metreden pas yaptırılacağına bağlıdır) hunye yakın X8 se 40 mt. mp<"fpl",l; X a

20 358 Okullarda Beden Eğtm 41. Futbo l 359 c C Pas_Şut-Kontrol Çalışması: Amaç; şut, pas ve kontrol. Takım eşt üç gruba bölünür ve A grubundak her oyuncu da br top vardır. Uygulama: A grubundak lk oyuncu topu ceza sahasının karşı köşesnde duran B grubunun lk oyuncusuna atar. B grubu oyuncusu top kontrolü yapar ve C grubunun lk oyuncusuna atar ve C de kaleye şut atar. şutör topu alar A grubuna geçer. A grubundak B 'ye, B grubundak pasör de C'ye şut çn geçer. Çeştleme: Tüm paslar ve şutlar tek pasla yapılır. Orta ve Şut Çalışması: Amaç; şut ve eğlencel oyun. X ve y k grup olup, her grup dört oyuncudan oluşur. ve 3. hücum bölgesnde şekldek gb pozsyon alırlar. Her grupta k orta atan ve k şutör vardır. Orta atanlarda brer top vardır (Şekl 4). Uygulama: Toplu x oyuncusu yakın takım arkadaşına pas yapar, ceza sahasının yan tarafında top alır. Buradan ceza sahasındak dğer k şutöre orta yapar. Gruplar şut ve ortayı sırayla uygular. Üç golü yapan lk takım dğern yenmş olur. Sonra gruplar konat değştrr, şutörler de orta yapanlarla değşr- Ier. Sürekl Pas Çalışması: Amaç; pas, savunma, kondsyon. Yarı sahada 6'şar kşlk k takım bulunur. Top br taklmda olup dğer kım yelek gyer. Uygulama: Topa sahp olan takım ardarda on pas yapmaya çalışır. yeni yı top takım değştrdğnde başlar. 10 sayı yapan takım br puan veya ve Pas Çalışması: Amaç; fzksel, pas, orta ve şut. k gruba ayrılır ve komer köşelerne dzlrler. H p,r {'\"nn" A t, :. Ortrln ı..-,