GYODER Gösterge. Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Raporu. Sayı: 1

Transkript

1 GYODER Gösterge Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Raporu Sayı: 1

2 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Raporu Sayı: 1 Yayın koordinasyonu: GYODER Araştırma ve Rapor Üretimi Komitesi İçerik sağlayan kuruluşlar: Cushman & Wakefield DD Mortgage Eva Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık EPOS Gayrimenkul Danışmanlık ve Değerleme Servotel Corporation TSKB Gayrimenkul Değerleme Editoryal hazırlık, tasarım ve dağıtım: 3 ayda bir yayımlanır. yayınıdır. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. Tüm hakları saklıdır. 2015

3 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 2015 Sunuş Gayrimenkul sektörüyle ilgili olan tüm kesimler için önemli bir veri kaynağı olacağına inandığımız ve sektörün tüm alt segmentlerini üçer aylık dönemlerle irdeleyecek olan GYODER Gösterge yi sizinle paylaşmaktan mutluluk duymaktayız. Sektöre etkisi olan temel makroekonomik göstergelerden sektör içi üretim rakamlarına kadar çok çeşitli bilgi ve istatistiklerin derlenerek bir kurumsal terminoloji birliği oluşturan bu raporun, sektörün tüm kesimleri için önemli bir veri kaynağı olarak değerlendirilmesini temenni etmekteyiz. 1 Raporun hazırlanmasında emeği geçen Gayrimenkul Araştırma ve Rapor Üretimi Komitesi Üyelerine teşekkürlerimi sunarım. Neşecan ÇEKİCİ GYODER Yönetim Kurulu Üyesi Gayrimenkul Araştırma ve Rapor Üretimi Komitesi Başkanı

4 2 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek

5 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 2015 Temel Ekonomik Veriler Harcamalar Yöntemiyle Cari Fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Yıl GSYH (milyon TL) Kişi Başı Gelir (TL) Büyüme (%) Büyüme hızındaki yavaşlamanın 2015 te de etkisini göstermesi bekleniyor , , ,90 Kaynak: TÜİK Yıllık Enflasyon* 8 6 7,75 7,24 7,31 7,89 7,55 7,03 8,39 7,61 7,29 9,38 7,91 6,13 9,66 8,09 6,51 9,16 8,30 7,20 Oca Mar Nis May Haz Tem Eyl Eki Kas Ara Kaynak: TÜİK 2015 *Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim ,32 8,88 9,54 8,17 8,86 8,96 7,88 7,71 Yıllık enflasyondaki artış 2014 te başladığı yükselişine 2015 te devam ettirmiyor. 9,15 7,32 8,17 7,40

6 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Döviz Kuru* 4,0 3,94 Uluslararası pazardaki eğilimlere paralel olarak Dolar/Euro paritesi birbirine yaklaşıyor; kurlarlardaki dalgalanma azalıyor. 3,5 3,0 2,5 2,0 2,38 1,76 2,36 1,81 2,32 1,81 2,35 1,80 2,42 1,87 2,51 1,93 2,55 1,92 2,75 2,06 2,75 2,03 2,74 1,99 2,74 2,13 2,01 3,10 2,28 3,05 2,23 3,01 2,19 2,94 2,12 2,85 2,09 2,89 2,13 2,82 2,09 2,85 2,16 2,89 2,28 2,79 2,22 2,76 2,21 2,82 2,32 2,71 2,40 2,81 2,48 2,83 2,61 2,93 2,66 2,90 1,65 2,98 2,69 1,5 1,0 1,35 1,31 1,28 1,31 1,30 1,30 1,33 1,34 1,35 1,38 1, ,36 1,37 1,38 1,39 1,36 1,36 1,35 1,32 1,27 1,26 1,25 1,22 1,13 1,14 1,08 1,10 1,09 1,11 Oca 13 Mar 13 Nis 13 May 13 Haz 13 Tem 13 Eyl 13 Eki 13 Kas 13 Ara 13 Oca 14 Mar 14 Nis 14 May 14 Haz 14 Tem 14 Eyl 14 Eki 14 Kas 14 Ara 14 Oca 15 Mar 15 Nis 15 May 15 Haz 15 4 Kaynak: TCMB * Her ayın son günü itibariyle EUR/TL USD/TL USD/EUR Politika Faizi Politika faizinde ocak 2015 te gelen indirim küresel etkiler doğrultusunda devam edebilir. Basit faiz (%) 10 8,25 8,25 Borç verme faizi (%) 10 10,00 9, ,25 7,75 7,50 8 7,75 7,50 7,50 7,50 7,50 7,50 6 5, ,50 Kas'14 Ara'14 Oca'15 Mar'15 Nis'15 May'15 Haz'15 17nis'13 17may'13 29oca'14 23may'14 25haz'14 18tem'14 21oca'15 Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB

7 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Yaş İşsizlik (%) Aylık Ortalama eki 14 10,4 kas 14 10,7 ara 14 10,9 oca 15 11,3 şub 15 11,2 mar 15 10,6 nis 15 9,6 İşsizlik oranları ocak 2015 itibariyle düşüş gösteren bir seyir izliyor. 15 Yıllık Ortalama 14, ,90 10,30 10,50 10,80 10,60 10,20 10,30 11,00 9, ,50 8,40 9,20 9,70 10, Kaynak: TÜİK BIST GYO Hisse Performansı* yılında 30 binler seviyesinde seyreden endeks, 2015 in ilk aylarında 40 binler seviyesini aştı ,670 86,112 76,740 76,470 73,402 74,951 76,984 76,501 68,545 66,986 61,675 61,189 82,094 80,825 78,649 70,857 77,107 73,872 74,155 89,731 86,147 81,209 85,459 80,429 83,947 83,947 80, ,264 40,561 39,253 41,169 39,361 41,959 37,268 36,042 36,701 34,721 35,952 37,232 36,950 38,059 32,647 40,952 41,723 37,300 30,619 37,439 35,410 36,902 37,333 33,229 34,806 30,387 31,451 1nis'13 2may'13 3haz'13 1tem'13 2eyl'13 1eki'13 1kas'13 2ara'13 2oca'14 3mar'14 1nis'14 2may'14 2haz'14 1tem'14 1eyl'14 1eki'14 3kas'14 1ara'14 2oca'15 2mar'15 1nis'15 4may'15 1haz'15 Kaynak: BIST *Her ayın ilk günü endeks kapanış fiyatları dikkate alınmıştır. BIST100 Kapanış (TL) XGMYO Kapanış (TL)

8 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Konut Kredisi Faiz Oranları (%) Faiz oranları 2015 yılındaki artışı Haziran ayı itibari ile devam etmiştir. Krediler 1,2 Aylık Faiz 1,07 15 Bileşik Faiz 13,63 1,0 0,8 0,87 0,85 0,95 0,86 0,88 0,87 0,89 0,92 0, ,89 10,70 12,02 10,77 11,03 10,95 11,18 11,61 12,13 8,30 0,6 0,67 28haz'13 27eyl'13 27ara'13 28mar'14 27haz'14 26eyl'14 26ara'14 27mar'15 30nis'15 19may'15 26haz' haz'13 27eyl'13 27ara'13 28mar'14 27haz'14 26eyl'14 26ara'14 27mar'15 30nis'15 19may'15 26haz'15 Kaynak: TCMB 6 Kullandırılan Konut Kredisi Dönem Ç2 13 Ç3 13 Ç4 13 Ç1 14 Ç2 14 Ç3 14 Ç4 14 Ç1 15 Ç2 15* Kullandırılan kredi toplamı (milyon TL) Kullandırılan kredi sayısı (bin adet) Konut ortalama kredi tutarı (TL/adet) Toplam kullandırılan konut kredileri yüksek faiz oranlarına rağmen artış gösteriyor ,004 98, ,768 85,443 86,124 84,494 84, Ç2'13 Ç3'13 Ç4'13 Ç1'14 Ç2'14 Ç3'14 Ç4'14 Ç1'15 Ç2'15* Kaynak: TBB *TBB İstatistikleri Yayınlama Takvimi ne göre Eylül 2015 in ilk haftası açıklanması planlanmaktadır.

9 Konut Kredisi Toplam Bireysel Krediler Karşılaştırması* GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 2015 Haz 13 Eyl 13 Mar 14 Haz 14 Eyl 14 Mar 15 Nis 15 Haz 15 Konut Kredisi (milyar TL) Toplam Bireysel Krediler (milyar TL) Konut Kredisinin Toplam Bireysel Kredilere Oranı (%) 35 31,8 31,7 32,5 32, ,5 34,6 35,3 30 Haz'13 Eyl'13 Mar'14 Haz'14 Eyl'14 Mar'15 Nis'15 Haz'15 Kaynak: TCMB *Mevduat bankaları verileriyle Konut Kredisi Stoku ve Takipteki Krediler 7 Mar 13 Haz 13 Eyl 13 Mar 14 Haz 14 Eyl 14 Mar 15 Nis 15 Haz 15 Toplam stok (milyon TL) Takipteki krediler toplamı (milyon TL) ,8 0,7 0,6 0,5 Takipteki kredilerin toplam stoğa oranı (%) 0,73 0,67 0,63 0,54 Konut kredisinin tüketici kredilerinin içerisindeki payı sabit ilerlerken, toplam bireysel kredilere oranı giderek artıyor. 0,52 0,49 0, geçen yılın ilk çeyreğine göre olumlu sinyaller veriyor. Kredilerin %30 lar seviyesinde artmasına karşılık takipteki kredilerin azalması piyasa açısından çok olumlu. 0,47 0,47 0,4 Mar'13 Haz'13 Eyl'13 Mar'14 Haz'14 Eyl'14 Mar'15 Nis'15 Haz'15 Kaynak: TCMB

10 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 8 Konut satışlarındaki artışların bir önceki yılın aynı dönemine göre artış göstermesi olumlu bir sinyal. Konut Satışları (adet) Konut İlk Kez Satış İkinci El Satış Toplam Satış İpotekli Satış Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas' Ara Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis May Kaynak: TÜİK

11 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 2015 Yapı İzinleri Konut Stoku Yapı izin ve ruhsat belgelerinde artış hızlarındaki değişimler göze çarpıyor yılı bina sayımı raporunda belirtilen toplam daire (bin adet) yılları arasında iskan belgesi alan toplam daire (bin adet) Yapı Ruhsatı ,3 49,1 42,5 50,7 66,8 57,9 50,4 43,7 37,0 0 Ç1'13 Ç2'13 Ç3'13 Ç4'13 Ç1'14 Ç2'14 Ç3'14 Ç4' Ç1* Yapı Kullanma İzin Belgesi ,6 30,2 36,3 42,3 54,6 29,3 29,0 38,1 29,9 0 Ç1'13 Ç2'13 Ç3'13 Ç4'13 Ç1'14 Ç2'14 Ç3'14 Ç4' Ç1* Kaynak: TÜİK * 2015 ikinci çeyrek verileri henüz yayınlanmamıştır. Daire Sayısı (bin adet) Toplam Alan (milyon m 2 )

12 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Konut Fiyat Endeksleri (Türkiye Geneli) 200 Yeni Konut Fiyat (Ocak 2010=100) Ağustos 2014 te azalan kira ve satış değerleri arasındaki fark artmaya devam ediyor ,00 159,90 154,50 148,80 150,50 152,90 152,40 138,90 142,50 144,30 145,50 147,60 156,40 159,20 129,70 132,80 149,90 150,90 152,00 153,90 143,90 145,00 146,10 148,30 130,40 135,30 141, ,70 143,40 145,70 139,10 141,40 150,00 131,50 134,00 136,40 144,40 147,10 129,00 142,50 135,10 137,80 140,40 123,30 126,10 117,40 120,40 130,30 132,90 124,80 127,50 118,70 121,80 116, ,70 134,80 135,90 136,40 137,50 123,90 126,90 129,70 132,50 136,30 136,90 138,70 119, ,00 130,80 134,10 113,30 114,90 117,20 128,60 122,60 125,10 118,30 120,50 113,70 116, Nis'13 May'13 Haz'13 Tem'13 Eyl'13 Eki'13 Kas'13 Ara'13 Oca'14 Mar'14 Nis'14 May'14 Haz'14 Tem'14 Eyl'14 Eki'14 Kas'14 Ara'14 Oca'15 Mar'15 Nis'15 May'15 Haz'15 Nis'13 May'13 Haz'13 Tem'13 Eyl'13 Eki'13 Kas'13 Ara'13 Oca'14 Mar'14 Nis'14 May'14 Haz'14 Tem'14 Eyl'14 Eki'14 Kas'14 Ara'14 Oca'15 Mar'15 Nis'15 May'15 Haz'15 Nis'13 May'13 Haz'13 Tem'13 Eyl'13 Eki'13 Kas'13 Ara'13 Oca'14 Mar'14 Nis'14 May'14 Haz'14 Tem'14 Eyl'14 Eki'14 Kas'14 Ara'14 Oca'15 Mar'15 Nis'15 May'15 Haz'15 Nis'13 May'13 Haz'13 Tem'13 Eyl'13 Eki'13 Kas'13 Ara'13 Oca'14 Mar'14 Nis'14 May'14 Haz'14 Tem'14 Eyl'14 Eki'14 Kas'14 Ara'14 Oca'15 Mar'15 Nis'15 May'15 Haz'15 Konut Satış Fiyat Endeksi (Ocak 2012=100) Konut Kira Değer Endeksi (Ocak 2012=100) Konut Yatırımı Geri Dönüş Süresi (Yıl) 17,23 17,33 17,34 17,38 17,44 17,49 17,51 17,56 17,66 17,64 17,62 17,65 17,57 17,48 17,48 17,50 17,46 17,41 17,50 17,59 17,62 17,67 17,79 17,88 17,97 18,01 Kaynak: REİDİN

13 Kişi sayısı olarak Antalya, alan olarak Muğla yabancıların tercihlerinde öne çıkıyor. bin m2 YALOVA Satın alan kişi Yabancılar Tarafından Tercih Edilen İlk 5 İl bin m2 MUĞLA Satın alan kişi GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 2015 bin m2 ANKARA Satın alan kişi bin m2 MUĞLA Satın alan kişi BURSA 242 bin m Satın alan kişi YALOVA266 bin m Satın alan kişi bin m2 İSTANBUL Satın alan kişi bin m2 ANTALYA Satın alan kişi bin m2 ANTALYA Satın alan kişi bin m2 İSTANBUL Satın alan kişi Türkiye yi Tercih Eden İlk 5 Ülke Gayrimenkul satın alan yabancı uyruklularda Almanya ve Suudi Arabistan başı çekmektedir. RUSYA FEDERASYONU 265 Satın alan kişi SUUDİ ARABİSTAN KATAR Satın alan kişi bin m Satın alan kişi bin m ALMANYA KUVEYT Satın alan kişi Satın alan kişi bin m 2 bin m Ocak-Mayıs 2014 Almanların bir kısmının Türk asıllı olmaları tahmin edilmektedir ve bu toplam kişi sayısında en yüksek rakamı oluşturmaktadır. SUUDİ ARABİSTAN Satın alan kişi bin m 2 bin m 2 Ocak-Mayıs 2015 Suudi arabistan vatandaşları yüzölçüm olarak 823 bin metrekare ile en yüksek alana sahiptir. 11 İNGİLTERE KUVEYT Satın alan kişi Satın alan kişi bin m bin m İNGİLTERE ALMANYA 322 Satın alan kişi Satın alan kişi bin m 2 bin m

14 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek İstanbul Ofis Pazarı Stok Boşluk Oranı %16, Ç4' Boşluk Oranı %16, Ç1' Boşluk Oranı %15, Ç2' Yeşil Bina Sertifikalı Ofis Stoku (bin m 2 ) Gelecek Arz (İnşaat halinde, bin m 2 ) Toplam Stok (bin m 2 ) İstanbul genelinde boşluk oranlarının azalması olumlu bir gelişme. Ofis Kiralama Ç4 14 Ç1'15 Ç2'15 Gerçekleşen Toplam Kiralama İşlemi (bin m 2 ) [Prime] Birincil Kira (USD/m 2 /ay) [Prime] Birincil Getiri Oranı (%) ,8 6,8 6,8 12 Bölgelere Göre İstanbul Ofis Pazarı Ç4 14 Ç1 15 Ç2 15 Anadolu Yakası Stok (bin m 2 ) Boşluk Oranı (%) Birincil Kira ($/m 2 / Stok (bin m 2 ) Boşluk Oranı (%) Birincil Kira ($/m 2 / Stok (bin m 2 ) Boşluk Oranı (%) Birincil Kira ($/m 2 / Kavacık 127 6, , ,4 21 Ümraniye , , ,7 23 Altunizade 64 6, Kozyatağı (İçerenköy- Göztepe-Ataşehir) Doğu İstanbul (Küçükyalı-Maltepe- Kartal-Pendik) , , , , , ,1 17

15 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 2015 Bazı bölgelerdeki boşluk oranlarındaki artış, kira değerlerinin yakın gelecekte artmasını engelleyebilir. Bölgelere Göre İstanbul Ofis Pazarı Ç4 14 Ç1 15 Ç2 15 Avrupa Yakası Stok (bin m2) Boşluk Oranı (%) Birincil Kira ($/m2/ ay) Stok (bin m2) Boşluk Oranı (%) Birincil Kira ($/m2/ ay) Stok (bin m2) Boşluk Oranı (%) Birincil Kira ($/m2/ ay) Levent-Etiler , , ,4 45 Maslak , , ,1 30 Z.Kuyu-Şişli Hattı (Zkuyu-Gayrettepe- Esentepe-Mecidiyeköy-Şişli) Taksim ve çevresi (Taksim-Elmadağ-Bomonti- Piyalepaşa) , , , , , , Kağıthane , Beşiktaş (Nişantaşı-Akaretler- Barbaros-Maçka-Teşvikiye) Batı İstanbul (Güneşli-Yenibosna- Bakırköy-İkitelli) , , , , , ,8 15 Ofis verileri GYODER Araştırma ve Rapor Üretimi Komitesi tarafından hazırlanmış, tanımlamalar özel olarak yapılmıştır.

16 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Turizm Turizm ve Otel Performansı Toplam Yabancı Ziyaretçiler (milyon kişi) 2014 Ortalama Kişi Başı Harcama 775 USD Toplam yabancı ziyaretçilere bakıldığında İstanbul daki artış hızının değişimi dikkat çekiyor. 34,91 36, ,12 11,51 Antalya 2,64 3,08 3,15 * 10,47 11,84 1,18 1,41 1,29 2,79 1,57 1,44 Ankara * 7,26 7,61 * Türkiye 4,59 14 Kaynak: *Henüz Açıklanmadı. Ocak-Mayıs İşletme ve Yatırım Belgeli Tesis Sayısı 2014 İşletme Belgeli Yatırım Belgeli Tesis Oda (bin) Tesis Oda (bin) Antalya , ,3 Muğla , ,0 Görece daha az sayıda tesise sahip olan İstanbul önümüzdeki yıllarda da yatırım çekmeye devam edecek. İstanbul , ,8 İzmir ,0 66 6,1 Ankara ,7 35 4,7 Diğer , ,0 Türkiye , ,9

17 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek 2015 Otel Doluluk Oranı (%)* Doluluk oranları incelendiğinde ortalama oda fiyatının 105 dolar olduğu ve doluluk oranlarının %62 olduğu tespit edilmiştir Antalya Ankara Türkiye Antalya Ankara Türkiye Kaynak: * Turizm Bakanlığı nın yayınlamış olduğu doluluk oranları oda doluluğunu değil yatak doluluğunu göstermektedir. Toplam Yerli Yabancı

18 GYODER Gösterge, Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek AVM Nisan 2015 itibari ile İstanbul 112 A sınıfı AVM ile en üst sırada yer almaktadır. Tüm Türkiye de 349 AVM yer almaktadır yılında 29 yeni Avm nin açılması planlanmaktadır. Alışveriş Merkezlerinde Durum* Yeni Arz 2014 Adet Alan (bin m 2 ) Yeni Arz Adet Alan (bin m 2 ) Toplam Yeni Arz İstanbul Ankara Alan İzmir Ortalama kişi/m Diğer İller Perakende Ciro Endeksi (2010=100) 179,6 Toplam ** Kaynak: * 2015 Nisan itibariyle ** güncel kiralanabilir alan AVM tanımı: m 2 üstünde kiralanabilir alan, en az 15 bağımsız bölüm, tek elden ve ortak yönetim anlayışı ile sinerji yaratan organize alışveriş alanları.:

19 Katkılarından Dolayı Teşekkür Ederiz.

20 Cumhuriyet Caddesi Pegasus Evi No:48 Harbiye / İstanbul Tel: Fax: info@gyoder.org.tr