BETONARME DENİZ YAPILARINDA KOROZYON HASARININ TESPİTİ

Transkript

1 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 235 BETONARME DENİZ YAPILARINDA KOROZYON HASARININ TESPİTİ Fevziye AKÖZ Yalçın YÜKSEL Nabi YÜZER Prof.Dr. Prof.Dr. Doç.Dr. Yıldız Teknik Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul, Türkiye İstanbul, Türkiye İstanbul, Türkiye Tamer YILMAZ Doç.Dr. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul, Türkiye Bilge DORAN Yard.Doç.Dr. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul, Türkiye ÖZET Betonarme deniz yapılarında korozyon hasarının tespiti ve onarımı zahmetli ve pahalı bir iştir. Hasarın geciktirilmesi veya en aza indirilmesi için projenin hazırlanmasından başlanarak donatı korozyonu dikkate alınmalı, yapım sırasında malzeme seçimine ve yapım kurallarına özen gösterilmeli, gerekli bakım ve onarımlar zamanında ve kurallara uygun olarak yapılmalıdır. Hasar gören bir deniz yapısında öncelikle hasar tespiti yapılmalı; uygulanmış projelerde hesaplamaya esas olan yük, yük birleşimleri ve hesap esasları bilimsel gelişmeler ve yeni koşullar dikkate alınarak incelenmeli ve irdelenmeli; gerekiyor ise güçlendirme projeleri hazırlanmalıdır. Bildiri kapsamında İzmit-Körfez Belediyesi ne ait bir rıhtım yapısı belirtilen bu öneriler, ışığında incelenmiş ve irdelenmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda hasarların, yapı servisten alınmadan, teknik açıdan yeterliliğini kanıtlamış kurum veya kuruluşlarca yapılacak ve denetlenecek bakım-onarım işi ile giderilebileceği, Rıhtımın (İskele), mevcut durumu ile 00 DWT kapasiteli gemilerin yanaşarak tahmil ve tahliye ile donatım ve tamir işlemlerinin yapabileceği görülmüştür. Ayrıca yapının belirli dönemlerde korozyon bakımından izlenmesi, bakım ve onarımın tekniğine uygun ve zamanında yapılması gerektiği belirtilmiştir. GİRİŞ Köprüler, barajlar, kıyı ve liman yapıları, tüneller, boru hatları, enerji nakil hatları, nükleer santraller, doğal gaz depolama tesisleri vb. yapılar, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik (DBYBHY, 7) kapsamı dışında bırakılmıştır. Ancak 17 Ağustos Doğu Marmara Depreminden sonra yapılan incelemelerde başta Gölcük olmak üzere deniz yapılarında önemli yapısal hasarların meydana geldiği tespit edilmiştir (Yüksel, 0). Deniz yapılarında gemilerin neden olduğu mekanik yükler ve deprem yükleri dışında hasara neden olan önemli etkenlerden biri de betonun ve donatının korozyonudur. Betonun ve/veya beton içinde gömülü çelik donatının çevresel dış etkiler ile fiziko-kimyasal olaylar sonucunda kütle ve nitelik kaybına uğramasına neden olan olaylara korozyon denir. Beton, çimentonun hidratasyonu sonucu açığa çıkan Ca(OH) 2 nedeni ile çelik yüzeyinde alkalinitesi yüksek ve kararlı, koruyucu bir oksit tabakası oluşturur. Korozyona karşı dayanıklılığı son derece düşük olan çelikte anodik akım yoğunluğunun kısıtlanmasına yardımcı olur; bu olaya alkali

2 Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu pasivasyonu denir (Akman, 1992). Ancak betonun geçirimli olması, ortamda su ve oksijen bulunması, beton üretiminde Cl - iyonu içeren agregaların ve/veya katkıların kullanılması, karbonatlaşma nedeni ile ortamın ph nın 11 in altına düşmesi gibi nedenler ile donatı yüzeyindeki pasif demiroksit tabakası tahrip olur, donatı korozyonu süreklilik kazanır (Neville, 1987). Donatının yüzeyinde oluşan korozyon ürünü, kütlede çok az kayba neden olmasına karşın bileşiğe bağlı olarak demir hacminin 1-6 katı kadar hacim artışına neden olur (Mehta, 1986). Bu hacim artışı, betonda çekme gerilmeleri doğurur. Çekme dayanımı ve çekmede uzama oranı çok düşük ve gevrek bir malzeme olan betonda donatıya paralel çatlaklar oluşur. Betondaki çatlak oluşumu, donatının korozyonunu, donatıdaki korozyon da betonun hasarını hızlandıran girişimli olaylardır. Bu olaylar, betonarme elemanın ömrünü dolayısı ile yapının güvenliğini azaltır. Bütün bu veriler ve yapıların önemi dikkate alındığında deniz yapıları için onarım ve deprem riskini dikkate alacak yeni proje ölçütlerinin oluşturulması çok önemlidir. Yeni Proje ölçütlerinin oluşturulması sürecinde; bu tür yapılarda uygulanmış projelerde hesaplamaya esas olan yük ve yük birleşimleri ile hesap esasları, bilimsel gelişmeler ve yeni koşullar dikkate alınarak incelenmeli ve irdelenmelidir (Aköz, 0). Çeşitli nedenler ile hasar gören deniz yapılarında, hasar oranının tespiti ve güçlendirme projesinin hazırlanması için öncelikle yukarıda belirtilen ölçütlerin oluşturulması süreci dikkate alınarak, yapıya ait uygulama projeleri kontrol edilmeli, hasar tespiti yapılmalı, gerekiyor ise güçlendirme projeleri hazırlanmalı, bu arada gerekli bakım ve onarımlar da yapılmalıdır. Bu amaçla; a) Uygulama projesi ve uygulama esasları incelenmeli, hesap esasları ve malzeme ölçütleri belirlenmeli, uygulama projesi ile yapının mevcut durumu karşılaştırılmalı. b) Projede dikkate alınan yükler ve kullanım esasları belirlenmeli. c) Hasar tespiti için öncelikle elemanlar kodlanmalı, gözlem ve inceleme yapılmalı, kazıkların su-kum ayrım bölgesinde, su içinde kalan bölgede, su-hava ayrım bölgesinin su içindeki ve su üstündeki bölgelerinde, kazık ile başlık birleşim bölgesinde, başlıkta, tabliyenin alt yüzeyinde ve tabliyenin üst yüzünde video-kamera çekimi yapılmalıdır. Video çekimleri incelenerek hasarlı bölgeler tespit edilmeli, numune alınacak ve ölçüm yapılacak bölgeler belirlenmeli, kazıkların belirlenen bölgelerinden çekiçle kırılarak beton örnekleri ve denizin farklı derinliklerinden deniz suyu numuneleri alınmalıdır. d) Alınan beton örneklerinden çıkarılacak toz numunelerden çözeltiler hazırlanmalı, bu çözeltilerde ph ölçümü ve serbest Cl - tayini yapılmalı, Cl - profili çıkarılmalı, deniz suyu analiz sonuçları ve elemanlardaki hasar seviyesi dikkate alınarak onarımlarda kullanılmak üzere uygun malzeme seçimi için standart deneyler ve dürabilite deneyleri yapılmalıdır. e) Yerinde yapılan tespitlerin ve laboratuar çalışmalarının sonuçlarına ve mevcut proje ölçütlerine göre; betonarme elemanlarda kesit tahkiki yapılarak, elde edilecek sonuçlara ve hasar seviyesine göre elemanlar; hasarsız, hafif ve orta hasarlı, hasarlı elemanlar olmak üzere gruplandırılmalı, elemanın konumuna, hasar seviyesine ve deneysel olarak belirlenerek seçilen yeni malzeme kriterlerine göre revizyon projeleri hazırlanmalı, deniz yapıları için yenilenecek ve ilave edilecek betonarme elemanlarda korozyon hasarının en aza indirilmesi için katodik koruma projesi de hazırlanmalıdır. f) Yük dağılımı ve düğüm noktaları dikkate alınarak uygulama planlaması yapılmalı, hasarlı bölgede, betonun hasarlı kısmı kaldırılmalı, donatı yüzeyindeki pas tabakası tamamen uzaklaştırılmalı, belirlenen kesit kaybı dikkate alınarak, revizyon projesine uygun olarak donatı takviyesi yapılmalı, düğüm noktalarına özel önem gösterilmeli, yeni beton tabakası uygulanırken eski ve yeni betonun uyumu dikkate alınmalıdır. Kullanılacak beton geçirimsiz olmalı, agregası Cl- içermemeli, rötresi minimum düzeyde olmalıdır (Aköz, 0).

3 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 237 Bu çalışmada, Rıhtımın (İskele), mevcut durumu ile 00 DWT kapasiteli gemilerin yanaşarak tahmil ve tahliye ile donatım ve tamir işlemlerinin yapabilmesine uygun olup olmadığının belirlenmesi amacı ile öncelikle yerinde, inceleme ve tespitler yapılmıştır. Daha sonra kazıkların su içinde ve su üstünde kalan bölgelerinde ve tabliyede meydana gelen hasarların tespiti için dalgıçlar tarafından video görüntüsü alınmıştır. Bu görüntüler iki yıl önce alınmış olan görüntüler ile karşılaştırılmış, yapıda meydana gelen hasar durumları değerlendirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda hasarların, yapı servisten alınmadan, bakım-onarım işi ile giderilebileceği, İzmit-Körfez Belediyesi ne ait bir Rıhtımın (İskele), mevcut durumu ile 00 DWT kapasiteli gemilerin yanaşarak tahmil ve tahliye ile donatım ve tamir işlemlerinin yapabileceği görülmüştür. İNCELEME ve TESPİTLER Rıhtım üzerinde yapılan incelemelerde, tabliye betonunda ve kenar kazıkların su üstünde kalan bölgelerinde, olağan korozyon hasarları dışında herhangi bir yapısal hasar gözlenmemiştir. Yapıya ait mevcut dalgıç raporu üzerinden iki yıllık bir sürenin geçmiş olduğu dikkate alınarak, hasar gelişiminin karşılaştırılması ve yapının geçmişinin yorumlanması amacı ile yeni bir dalgıç incelemesi ve rıhtıma yanaşan gemilerin teknik özelliklerinin belgelenmesi istenmiş, ayrıca yapıyı etkileyen deniz suyunun klorür ve sülfat iyonu konsantrasyonunun belirlenmesi amacı ile yüzeyden ve tabana yakın bölgeden deniz suyu numunesi alınmıştır. İlk Dalgıç Kontrol Raporunun ve Görüntü Kaydının İncelenmesi Dalgıç Kontrol Raporu ve ekindeki Belediye Yükleme-Boşaltma Rıhtımı Sualtı Kontrol ve Hasar Tespit Çalışması adlı mevcut durum krokisine göre; a) Su derinliği en az 6 m, en çok 7.8 m olan Körfez Belediyesi ne ait rıhtımda, er adet kazık üzerine oturtulmuş kiriş ve tabliyeden oluşan 28 adet, 5 er adet kazık üzerine oturtulmuş kiriş ve tabliyeden oluşan 11 adet, 6 şar adet kazık üzerine oturtulmuş kiriş ve tabliyeden oluşan 9 adet olmak üzere toplam 8 adet eleman bulunmaktadır. Kazıklar, 0x0 cm boyutlarındadır. Dalgıçlar tarafından yapılan tespitlerde; 17 elemanda tavanın, 2 elemanda kirişin hasarlı olduğu, elemanın birer kazığında, bir elemanın 2 kazığında çatlak olduğu, bir kazığın kırıldığı, belirtilmiştir. b) tarihli ilk video görüntü kayıtlarının incelenmesinden; raporda ve krokide belirtilen hasar tespitlerinin görüntü ile uyum içinde olduğu görülmüştür. Buna göre; tabliyelerin alt yüzeyinde genellikle hasar oluştuğu, örtü betonunun döküldüğü, donatıların sık olduğu, birçok donatının açığa çıktığı; bazı tabliyelerin hasarsız olduğu, tabliye ile kirişlerin birleşim bölgelerinin ve kirişlerin yan yüzeylerinin genellikle hasarsız olduğu, bazı kirişlerin alt yüzeyindeki örtü betonun çatladığı veya döküldüğü, donatıların açığa çıktığı, etriyelerin koptuğu; bazı kirişlerin yan yüzeyinde hasar oluştuğu, kazıkların genellikle hasarsız olduğu, bazı kazıklarda çatlak oluştuğu, parça atma hasarının oluştuğu, bir kazığın gövdesinde ve baş bölgesinde yatay derin çatlak oluştuğu görülmüştür. Bir kazığın kırılmış olduğu görülmüş, bunun krokide işaretlenen kırık kazık olduğu tahmin edilmiştir. Bu görüntülerde, krokide yer almayan rıhtımın doğusundaki bölgede bulunan kazıklarda hasar gözlenmemiştir. İkinci Dalgıç Görüntü Kaydı Hasar gelişiminin karşılaştırılması amacı ile yapılan tarihli video görüntü kayıtlarının incelenmesinden,

4 Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu MEVCUT DURUM KROKİSİ Kıyı kenar çizgisi -.00m (Su derinliği) MARMARA TERSANESİ -3.70m (Su derinliği) -.00m (Su derinliği) -.00m (Su derinliği) m (Su derinliği) D C B İZMİT A SIRA -7.80m (Su derinliği) -7.50m (Su derinliği) -7.50m (Su derinliği) İZMİT KÖRFEZİ -7.00m (Su derinliği) 1.SIRA Şekil 1 Yükleme-Boşaltma Rıhtımı Sualtı Kontrol ve Hasar Tespit Çalışması mevcut durum krokisi a) Krokideki (Şekil 1) 1A-1B-1C-1D-2D-3D-D olarak işaretlenen elemanlara ait tabliyenin alt yüzeyinde betonarme kirişlere boyuna doğrultuda çelik profiller yerleştirildiği, tabliyenin alt yüzeyinde örtü betonunun tamamen döküldüğü, donatıların sık olduğu, bir çok donatının açığa çıktığı, bazı donatıların kırıldığı ve tabliye betonundan sıyrılarak ayrıldığı (Fotoğraf 1); tabliye-kiriş birleşim bölgelerinin ve kirişlerin yan yüzeylerinin genellikle hasarsız olduğu (Fotoğraf 2, 3), bazı kirişlerin alt yüzeyindeki örtü betonun çatladığı veya döküldüğü, donatıların açığa çıktığı, etriyelerin koptuğu, bazı donatıların tümü ile yok olduğu (Fotoğraf,5,6,7); midye kabukları kaldırılarak görüntü alınabilen ve dalgıçlar tarafından 35x35 cm boyutlu olduğu bildirilen kare kesitli kazıkların genellikle hasarsız olduğu (Fotoğraf 8) görülmüştür. Fotoğraf 1 Fotoğraf 2 Fotoğraf 3 b) Krokide sıra A-B akslarında yeralan elemanlarda, tabliyelerin ve tabliye-kirişkazık birleşim bölgelerinin genellikle hasarsız olduğu (Fotoğraf 9), bu bölgede de betonarme kirişlere taşıyıcı doğrultularında çelik profiller yerleştirildiği (Fotoğraf 10), midye kabukları kaldırılarak açılan kazıklarda hasar oluşmadığı (Fotoğraf 11) tespit edilmiştir.

5 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 239 Fotoğraf Fotoğraf 5 Fotoğraf 6 Fotoğraf 7 Fotoğraf 8 Fotoğraf 9 Fotoğraf 10 Fotoğraf 11 c) Krokide sıra A-B akslarında yer alan elemanlara ait tabliyenin alt yüzeyinde betonarme kirişlere boyuna doğrultuda çelik profiller yerleştirildiği (Fotoğraf 12), tabliyenin genellikle hasarsız olduğu (Fotoğraf 13), tabliye-kiriş-kazık birleşim bölgelerinin genellikle hasarsız olduğu (Fotoğraf 1), kazıkların hasarsız olduğu (Fotoğraf 15) tespit edilmiştir. Çelik profil BA kiriş Fotoğraf 12 Fotoğraf 13 Fotoğraf 1 Fotoğraf 15 Deniz Suyu Analizi Yapıyı etkileyen deniz suyunun klorür ve sülfat iyonu yoğunlaşmasının belirlenmesi amacı ile yüzeyden ve tabana yakın bölgeden alınan deniz suyu numunesinde yapılan analiz sonucuna göre; klorür iyonu yoğunluğunun yüzeyde mg/l, derinde 1000 mg/l, sülfat iyonu konsantrasyonu yüzeyde 160 mg/l, derinde 1690 mg/l olarak bulunmuştur. Bölgeye ait Zemin Verileri DLH. Bölge Müdürlüğü Arşivinden temin edilen verilere göre; yapının bulunduğu bölgede zemin, Şekil 2 de görüldüğü gibi zemin tabanı -3 m civarında kil den oluşmaktadır ve SPT değerleri düşüktür.

6 20 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu Zemin Sınıfı Zemin Kalinligi N γ / φ 3 γ (kn/m ) Su 15 m Yumuşak - Çok Yumuşak, İnce Kabuklu KİL Orta Sıkı, Kili Kumlu ÇAKIL 3 m N =? 5 m N = 28 γ = 20 φ = 29 Katı Kumlu KİL 2.75 m N = 20 γ = 20 φ = 32 Killi, Çakıllı KUM 1.75 m N = 33 Katı - Çok Katı KİL N = 31 Şekil 2 Zemin kesiti (Yüksel, 2) Zemin, derinlere indikçe kum- çakıl karışımından oluşan bir katmana, -12 m kalınlıktan sonra katı-çok katı kilden oluşan katmana sahiptir. Ancak bölgeye ait daha derin zemin sondaj verileri bulunmamaktadır (Yüksel 2). Gemiler ile İlgili İncelemeler İlgilisinden temin edilen Beyoğlu 7.Noterliği tarafından sureti çıkarılan 19 Temmuz 1991 tarihli Gemi Tasdiknamesi nden; SEAMENT IX isimli Yüzer Çimento Paketleme Gemisinin yaklaşık yük taşıma kapasitesinin ton civarında olduğu ve İstanbul- limanına bağlandığı görülmektedir. İlgilisi tarafından bu geminin inceleme konusu İzmit-Körfez Belediyesi ne ait rıhtımdan yükleme-boşaltma yaptığı beyan edilmiş ve fotoğraf ile ibraz edilmiştir. Ayrıca ilgilisi tarafından verilen, Germanischer Lloyd un 05 Mayıs 1999 tarih ve Ref.No lu belgesinden; Hanneburg isimli geminin 1998 yılında söz konusu rıhtıma bağlandığı ve donatımının yapıldığı anlaşılmıştır. DEĞERLENDİRME ve İRDELEME Bu bölümde yerinde, video görüntülerinde ve edinilen belge ve fotoğraflarda yapılan inceleme ve tespitlerden elde edilen verilerin değerlendirilmesi ve irdelemesi yapılmıştır. Hasarların Değerlendirilmesi ve İrdelenmesi Kazıklar üzerine oturtulmuş, kiriş ve tabliyeden oluşan toplam 8 adet elemanın bulunduğu yapının genelinde donatı korozyonunun neden olduğu ve önemli kısmı tabliye ve kirişlerin alt yüzeyinde olmak üzere hasarlar oluşmuştur. Şekil 1 de verilen krokide A aksı 15. sırada gösterilen elemanda meydana gelen kayıplar hariç, yapıda eksik kazık tespit edilmemiştir. Bu kusurlu elamandaki kazıklardaki hasarlar, bölgede yaşanmış olan 17 Ağustos 1999 Gölcük ve 12 Kasım Düzce depremlerinden kaynaklanan yapısal hasar görüntüsünde değildir. Bu kusurlu elaman dışındaki diğer elemanlara ait kazıklarda korozyon veya mekanik etki ile oluşmuş hasar gözlenmemiştir. Bazı kirişlerin yan yüzeyinde hasar oluştuğu, tabliye ile kirişlerin birleşim bölgelerinin ve kirişlerin yan yüzeylerinin genellikle hasarsız olduğu tespit edilmiştir. Mevcut durumu ile bu deniz yapısının esas taşıyıcısı olan kazıklarının bir eleman hariç hasarsız ve eksiksiz olması, kirişlerinin az hasarlı olması yapının en azından düşey yükler açısından taşıyıcılığını koruduğunun bir işaretidir. Tabliyelerdeki korozyon hasarları ise yapının esas taşıyıcılığını etkileyecek karakterde değildir. Bu hasarlar, yapılacak bakım ve onarım ile giderilebilecek düzeydedir.

7 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 21 İnceleme konusu Körfez Belediyesi ne ait Rıhtım ın bulunduğu bölgedeki deniz suyunda tespit edilen klorür ve sülfat iyonu yoğunluğu, tarafımızdan yapılan araştırmalara göre sülfat iyonu bakımından tehlikesiz düzeyde (Aköz, 1995; Türker, 1997), ancak klorür iyonu bakımından donatı korozyonu hasarı oluşturacak düzeydedir (Yüzer, 1998; Çakır, 6). Bu nedenle donatı korozyonunun sürekli izlenmesi, bakım ve onarımının tekniğine uygun ve zamanında yapılması gerekir (Aköz, 0). Burada belirtilen bakım-onarım çalışmaları, yapılacak iyi bir iş planlaması ve teknik denetim ile yapı servisten alınmadan gerçekleştirilebilir. Gemiler ile İlgili Değerlendirme ve İrdeleme Körfez Belediyesi ne ait Rıhtıma 00 DWT kapasiteli gemilerin yanaşarak tahmil ve tahliye ile donatım ve tamir işlemlerinin yapılabilmesi için, rıhtımın yeterliliğinin belirlenmesi amacı ile bu özellikteki gemi için genel değerlendirme yapılmış, özellikleri Tablo 1 de verilmiştir. Buna göre; 00 DWT kapasiteli bir geminin yeni inşa edildiğinde yaklaşık çelik ağırlığı 500 ton, makine ve yardımcıları eklendiğinde yani donatım yapıldığında yaklaşık ağırlığı 6000 ton olacaktır. Böyle bir geminin çektiği su derinliği yaklaşık 5m olacağından denize indirilmesi ve donatılması için yaklaşık 5m su derinliğine ihtiyaç vardır. İlgilisinden temin edilen Dalgıç Kontrol Raporu ve ekindeki Belediye Yükleme-Boşaltma Rıhtımı Sualtı Kontrol ve Hasar Tespit Çalışması adlı mevcut durum krokisinde su derinliği, en az 6m, en çok 7.8m olarak gösterilmiştir. Bu verilere göre inceleme konusu rıhtımın su derinliği, 00 DWT kapasiteli gemilerin yanaşarak tahmil ve tahliye ile donatım ve tamir işlemlerinin yapılabilmesi için uygundur. Tablo 1 00 DWT Kapasiteli Kimyasal Tankerin Özellikleri Tam Boy (m) 150 Genişlik (m) 22 Derinlik (m) 15 Draft (m) 10 Hız (knot) 1 Deplasman (t) Güç (kw) 7300 Çelik Ağırlığı (t) 500 Böyle bir gemi için ıslak yüzey alanının yaklaşık 2700m 2, toplam yüzey alanının 7000m 2 olacağı tahmin edilmiş, değişik hızlardaki yaklaşık toplam direnci Tablo 2 de verilmiştir Hız (m/s) Direnç (kn) Tablo 2 00 DWT luk bir tankerin boş haldeki direnç değerleri Yapılan araştırmalardan elde edilen bilgi ve belgelerden Körfez Belediyesi ne ait bu rıhtıma (iskele), yaklaşık yük taşıma kapasitesi ton civarında olan SEAMENT IX isimli Yüzer Çimento Paketleme Gemisinin, yükleme-boşaltma yaptığı anlaşılmıştır. Yapının bu tonajdaki dolu bir gemiye hizmet verdiği dikkate alındığında; donatı korozyonu ve bir elemandaki hasar ve kayıplar dışında, başlangıca göre önemli performans kaybı ve hasarı olmayan rıhtıma yukarıda özellikleri verilen 00 DWT kapasiteli daha küçük tonajdaki boş bir geminin bağlanmasının ve donatım işleminin yapılmasının sakıncası olmadığı açıktır.

8 22 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu SONUÇ ve ÖNERİLER Körfez Belediyesi ne ait rıhtımda (iskele), yerinde ve belgelerde yapılan inceleme ve tespitlerden elde edilen verilere göre; Rıhtım ın genelinde donatı korozyonunun neden olduğu ve önemli kısmı tabliye ve kirişlerin alt yüzünde olmak üzere hasarlar gözlenmiştir. Yapının tek bir elemanında meydana gelen kayıplar hariç, eksik kazık tespit edilmemiştir. Tabliyedeki hasarlar, yapının esas taşıyıcılığını etkileyecek karakterde değildir. Bu hasarlar, yapı servisten alınmadan, teknik açıdan yeterliliğini kanıtlamış kurum veya kuruluşlarca yapılacak ve denetlenecek bakım-onarım işi ile giderilebilecek düzeydedir. Yapının bulunduğu bölgedeki deniz suyunda tespit edilen klorür iyonu yoğunluğunun, donatı korozyonu hasarı oluşturacak düzeyde olduğundan yapı, belirli zaman aralıklarında korozyon bakımından izlenmeli, bakım ve onarım tekniğine uygun ve zamanında yapılmalıdır. Yapılan hesaplamalarda, 00 DWT kapasiteli yeni inşa edilen bir geminin yaklaşık çelik ağırlığı 500 ton donatım yapıldığındaki yaklaşık ağırlığı 6000 ton olarak tahmin edildiğinden böyle bir geminin çektiği su derinliği yaklaşık 5m olacak, denize indirilmesi ve donatılması için yaklaşık su derinliğinin 5m olması gerekecektir. İnceleme konusu rıhtımın (iskele) mevcut durumdaki su derinliği en az 6m, en çok 7.8m olduğundan inceleme konusu rıhtımın su derinliği, 00 DWT kapasiteli gemilerin yanaşarak tahmil ve tahliye ile donatım ve tamir işlemlerinin yapılabilmesi için uygundur. KAYNAKLAR Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Mart 7. Akman, M.S., Deniz Yapılarında Beton Teknolojisi, İ.T.Ü. Matbaası, İstanbul, Aköz, F., Türker, F., Koral, S., Yüzer, N., Effects of Raised Sodium Sulfate Resistance of Mortars with and without Silica Fume, Cement and Concrete Research, Vol. 25, 1995, pp Aköz,F., Zorbozan,M., Yüzer,N., "Betonarme Yapılarda Korozyon Hasarının Tespiti, Onarım İçin Öneriler", Metal Dünyası, Ekim 0, s Çakır, Ö. Yüksek Fırın Cürufunun Betonun Kalıcılığına (Dürabilitesine) Etkisi Y.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ocak 6. Neville, A.M. ve Brooks, J.J., Concrete Technology, Longman Scientific and Technical, New York, Mehta, P.K., Concrete, Structure Properties and Materials, Printice-Hall, USA, Türker, F., Aköz, F., Koral, S., Yüzer, N., "Effects of Magnesium Sulphate Concentration on the Sulfate Resistance of Mortars with and without Silica Fume" Cement and Concrete Research, Vol.27, No. 2, 1997, pp Yüksel, Y. vd., Doğu Marmara Depreminin Deniz Yapıları ve Kıyı Alanları Üzerindeki Etkileri, Y.T.Ü. Araştırma Fonu Başkanlığı, No'lu Proje Rapor 1, 0. Yüksel, Y., Çevik, E., Çelikoğlu, Y., Özmen, H., Özgüven, O., Bostan, T. Deniz Yapıları ve Kıyı Alanları Üzerinde Doğu Marmara Depreminin Etkilerinin araştırılması, YTÜ, Araştırma Fonu, ,2. Yüzer, N. Silis Dumanı Katkılı Betonarme Elemanlara Klorür Etkisinin Hızlandırılmış Korozyon Deneyi İle Araştırılması Y.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Aralık 1998.