Semantik Bellek Temsilleri

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Semantik Bellek Temsilleri"

Özlem Aladağ
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Semantik Bellek Temsilleri Ece Kocagöncü DETAE Sinirbilim Y.L Nelerden bahsedeceğim: Bellek tipleri Semantik bellek (SB) özellikleri SB bozuklukları SB ağ modelleri SB bilgi dağılımı Olası SB şebekesi Bilgi boşlukları 1

2 Bellek Tipleri Semantik bellek x episodik bellek (Tulving, 1972) Episodik bellek: kişinin, zaman, yer ve ilişkilendirilmiş duygu bilgisini içeren otobiyografik olay kayıtları Bu sabah kahvaltımı vapur iskelesinde simit ve çayla yaptım. Semantik bellek: dünyayla ilgili olan bilgi, düşünce, inanç, kavramlar toplamı Sabah, kahvaltı, vapur iskelesi, simit ve çayın ne olduğunu bilmek Bellek Tipleri Semantik ve episodik belleğin anatomik ayrımı Episodik belleğin şebekesi (hipokampüs & PFC) Semantik belleğin dağınık kortikal şebekesi? Tüm semantik bilgiler episodik kaynaklı mıdır? Bellek temsili nedir? Uzun süreli belleğe dahil olan bilgilerin nöral karşılıkları 2

3 Semantik bellek temsilini neler oluşturuyor olabilir? Semantik özellikler neler olabilir? Farklı nesnelerin ortak ve ayırıcı özellikleri vardır. Renk, tat, şekil, parlaklık, işlev vb. Bu kadar çeşitli bilgi belleğe nasıl kaydediliyor? Özellik temelli modeller- feature-based models Yer tasarrufu İşlemleme hızı 3

4 Semantik demans Progresif anterior temporal lob dejenerasyonu ve hipometabolizması belirgin FTD alt tipi Zamanla bozulan semantik bellek Hemen her kategoriye eşit yayılan anomi Diğer kognitif beceriler sağlam (Czarnecki et al., 2010) Semantik demans Genel kategori isimlendirme sağlam, ama özelde bozulma (bulldog x köpek x hayvan) Nesnelerin spesifik özelliklerini sayamama (köpeğin kuyruğu, tüyü, havlaması gibi) 4

5 Farklı evrelerdeki SD hastalarının genel, temel ve spesifik kategorileri isimlendirmeleri ile bir SD hastasının resim isimlendirmesi (Patterson et al., 2007) ı (Patterson et al., 2007) 5

6 S.B.Y isimli bir semantik demans vakası: Denizaltı: denizin altına giden gemi Şemsiye: üzerinize gelen sudan sizi korumaya yarayan nesne Ördek: bir hayvan Eşek arısı: uçan kuş Lahana: yemek için kullanılır, hayvandan yapılır Tütün: Yenilen yemeklerden biri Garaz: Başkasına karşı kötü niyet göstermek Kandırmak: İnsanlara yanlış fikir ve izlenimler vererek onları hayal kırıklığına uğratmak (Warrington & Shallice, 1984) HSVE (Herpes simplex virus encephalitis) Uçuk MTL'da özellikle hipokampüsü seven bir virüs Bilateral ATL lezyonu Kategori-spesifik hasar görülür (yaşayan>yaşamayan nesneler) 6

7 Alzheimer hastalığı İleri evrelerde frontal-oksipital-temporalparietal birleşiminde hipometabolizma (Nestor et al., 2006) SD'a kıyasla hafif semantik bozulma Semantik bellek ağı teorileri Şekil isimlendirme ödevi Dağınık temsil modeli Dağınık temsiller Şekil temsili isim temsili Fokal hasarda genel bozulma görülmez Kavşaklı dağınık temsil modeli Ortak amodal bir kavşakla bağlı dağınık temsiller Temsiller arası iletişim Şekil temsili kavşak isim temsili Fokal hasarda genel bozulma oluşabilir (Patterson, Nestor, & Rogers, 2007) 7

8 Semantik belleğin bilgi dağılımı Nesne özelliklerinin temsilleri, özelliklerin algı alanlarına yakın mesafede tutuluyorlar (Goldberg et al., 2006) lfg--> ünlü kişilerin yüzleri (Grill-Spector, 2003) Sol pmtg, sol IPS, vpmc, mfg --> araç ve eylem (Hauk et al., 2004) Ventral temporal cx-->renk (Martin et al., 1995) Medyal parietal cx --> boyut (Kellenbach et al., 2001) Semantik belleğin bilgi dağılımı Semantik bellek taksonomik kategorilere göre ayrılmıştır (Caramazza & Shelton, 1998) Hayvanlar, el aletleri, bitkiler vs. psts, lfg (bilateral), anterior inferior temporal kutup --> hayvan (Grill-Spector, 2003) Anteromedyal temporal cx --> yaşamayan nesneler, sol posterior temporal cx --> yaşayan nesneler (Mummery et al., 1996) Anatomik ayrımın nedeni özellik ayrımı olabilir. 8

9 Semantik belleğin bilgi dağılımı Sensorimotor semantik bilgi sensorimotor algı alanlarına yakında, amodal semantik bilgi ise, kategorik olarak temsil edilir. (Colheart et al, 1998) Olası semantik bellek şebekesi vlpfc yönetici adayı (Gold et al., 2005) 9

10 Özet -Semantik belleğin anatomik yerleşkesi kortekste dağınık ve episodik bellekten ayrı bulunuyor. -Sensorimotor temsiller, kendi modalitelerinin algı ve asosiasyon bölgelerine yakında bulunuyorlar. -ATL bu alanlarla bağlantıları nedeniyle kavşak görevini üstleniyor olabilir. -vlpfc semantik belleğin çalışma belleği görevine sahip olabilir. Halen cevaplanmayı bekleyen sorular var: Özellik temsili nöral seviyede nasıl kodlanıyor? Kare, daire, ellips vb. Soyut bilgilerin temsilleri nasıl kodlanıyor ve hangi bölgelerde yoğunlar? Bir nesneyi tanımlayan özellikler bütünü diğer nesnelerden nasıl ayrılıyor, ve kendi içinde nasıl birleştiriliyor? Kavramsal temsillerle leksikal temsiller nasıl birbirleriyle bağlılar? Amodal temsiller nerede yer alıyor? Su, H20 molekülüdür 10

11 Dinlediğiniz için teşekkürler! 11

Benzer belgeler

SİNİR SİSTEMİ VE BEYİN ANATOMİSİ 2

SİNİR SİSTEMİ VE BEYİN ANATOMİSİ 2 Bilgiyi işlemede büyük rol oynar HİPOKAMPUS Hafıza, öğrenme, bilişsel haritalama ve dikkat ile yakından ilişkilendirilmiştir Bu bölgeye zarar gelmesi öğrenme ve hatırlamada