Adli Konusma Bilimi ve Uygulamaları Burcu Önder Adli Ses Analiz Uzmanı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Adli Konusma Bilimi ve Uygulamaları Burcu Önder Adli Ses Analiz Uzmanı"

Iskander Özek
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Adli Konusma Bilimi ve Uygulamaları Burcu Önder Adli Ses Analiz Uzmanı 1 CBS Etkinlikleri 13 Kasım m 2012

2 İçerik Adli Sesbilim kavramı Konuşmacı karşılaştırma Dava örnekleri Yöntemler Yazılımlar Analiz prosedürü Sonuçlandırma Örnek dava 2

3 Adli Sesbilim Nedir? (Forensic Phonetics) Adli sesbilim,, sesbilim uzmanlarının n adli amaçlar doğrultusunda sesbilim araştırmalar rmalarında ya da adli davalara ışık tutabilecek ilgili soruşturmalarda kullanılmalar lmalarıdır. r. 3

4 Sesbilimcilerin bu tür t r araştırmalarda rmalarda ve soruşturmalarda üzerinde çalıştıkları konular ana hatlarıyla: Ses kalitesi düşük d k olan kayıtlar tların n deşifre edilmesi Tartış ışmalı ifadelerin analizi Konuşmac macı profili çıkarma Konuşmac macı karşı şılaştırma Tanık k vasıtas tasıyla konuşmac macı tanımlamad mlamadır. 4

deşifre edilmesi Tartış ışmalı ifadelerin analizi Konuşmac macı profili çıkarma

5 Konuşmac macı Karşı şılaştırma Konuşma örneğinden sorumlu konuşmac macının tanımlanmas mlanması sürecidir (kaydedilmiş kaset veya video görüntg ntüsü). Bilinen bir şüphelinin ses kayıt örneği i ile davaya konu olan bilinmeyen bir kişinin inin ses kayıt örneği i karşı şılaştırılır. r. 5

6 EL KAİDE 6 Ebu Hamza Ömer Kıyam

7 7 PKK

8 Kullanılan Yöntemler Ses izi yöntemi (voiceprinting) Otomatik konuşmacı tanıma sistemleri Sesbilimsel ve dilbilimsel analiz 8

9 Ses izi yöntemi mayıs 9 Sesteki en ufak değişiklik (fısıldama, hastalık, duygu durumu...vs) sesin resminde farklılık gösterir.

10 Otomatik konuşmacı tanıma sistemleri Karmaşık akustik sinyaller matematiksel bir modele dönüştürülür. Aynı kanalda kaydedilmiş, uzun laboratuvar kayıtları ile başarılı sonuçlar alınmıştır. Fakat adli ses kayıtları çoğu zaman net değildir ve genellikle birkaç saniyeliktir. BatVox: günümüzün en iyisi ama hala test aşamasında 10

Aynı kanalda kaydedilmiş, uzun laboratuvar kayıtları ile başarılı sonuçlar

11 Sesbilimsel ve dilbilimsel analiz Analiz işitsel olarak yapılır ve konuşmacının konuşmasındaki bütün sesbilimsel ve dilbilimsel detaylar incelenir. Bilgisayar yazılımları vasıtasıyla bazı verilerin akustik ölçümleri yapılır. Günümüzde en geçerli yöntemdir. 11

12 Sesbilimsel ve Akustik Analizde Kullanılan lan Bilgisayar Programları Praat Sound Forge Speech Station Sound Cleaner 12

13 Perde (Ton) F0 Ses tellerinin titreşme derecesi ( Bayan: Hz ) a_edit_filt z ) (H h itc P F0: 259 Hz Min: 100 Hz Max: 367 Hz Time (s)

14 Formant Seslilerin sesletiminde ses yolundaki havanın titreşim frekansı (Hz) frekans (Hertz) 14 süre

15 Detay İnceleme (Birey Odaklı) a _ ED IT _ fi lt z) (H y cn eu q er F T i me ( s) a_e DI T_filt )) z B H (( d y y ct in sen u eq te n ri F Time (s) 15 /m/ sesinin nazalizasyonu (yüksek) kaldım - /k/ sesinin güçlenmesi: asp de db devam eden seslide zirve: db

16 Detay İnceleme (Birey odaklı) Sosyodilbilimsel analiz: Şive ve ağız özellikleri Jargon kullanımı Sözdizimsel analiz Patolojik bozuklukların saptanması (varsa) Konuşma ritmi (nefes alma sıklığı ve derinliği) 16

Sözdizimsel analiz Patolojik bozuklukların

17 Sonuçlandırma Tetkik Mukayese benzerlikler Tutarlı Tetkik Mukayese farklılıklar Tutarsız Tespit yok 17

18 Benzerlikler ve Farklılıklar İşitsel (perde) Akustik (formant) Sosyodilbilimsel (dil çeşitliliği ve değişkenliği, dialekt, jargon kullanımı vs.) TUTARLI 18

19 Sonuçlandırma 19 İşin sonuç kısmıdır. Tetkik Mukayese Tutarlı; Son derece ayırt edici Çok ayırt edici Ayırt edici Kısmen ayırt edici Ayırt edici değil Ayırt edicilik derecesi

20 Sonuçların İfade Edilmesi Kullanılan: Tam tanıma / eleme (+/-4) Kuvvetle mümkün ve muhtemel (+/-3) Mümkün ve Muhtemel (+/-2) Muhtemel (+/-1) Yetersiz (0) 20

21 Sonuçların İfade Edilmesi Kullanılması Planlanan: Tutarlı Tutarsız Tespit yok Son derece ayırt edici Çok ayırt edici Ayırt edici Kısmen ayırt edici Ayırt edici değil 21

22 İdeal olan sesbilimsel bir öğeyi parmak izi ya da DNA profili kesinliğinde inde tanımlayabilmektir; ama ne yazık k ki böyle b bir durumdan bahsetmek mümkm mkün değil. 22

23 23 Fakat; her ne kadar bir kişinin inin konuşmas masını diğer bireylerden ayırabilecek yeterlilikte tek bir karakteristik özellik olmasa da, bazı özelliklerin kullanımı nispeten başar arılı tanımlamalara altyapı oluşturmaktad turmaktadır. r.

24 Kaynakça: a: Gibbons,, J.(2003) Forensic Linguistics: : An Introduction to Language in the Justice System (Hong Kong Baptist University, Hong Kong) Nolan,F.J. (1997) Handbook of Phonetic Sciences (Cambridge University,, UK) Foulkes,, P. (The( University of York, UK) French,, J.P. (J.P. French Associates,, UK) Harrison, P. (J.P. French Associates,, UK) Künzel,, H.J. (University( of Marburg & BKA, Germany) Rose,, J.P. ( Australian National University, Australia 24

25 Teşekk ekkürler! Burcu ÖNDER

Benzer belgeler

Ekrem MALKOÇ, Levent GÜNER. Van Jandarma Bölge Kriminal Laboratuvar Amirliği leventguner84@gmail.com, e.malkoc@superonline.com

Ekrem MALKOÇ, Levent GÜNER. Van Jandarma Bölge Kriminal Laboratuvar Amirliği leventguner84@gmail.com, e.malkoc@superonline.com FARKLI KAYIT YÖNTEMLERİNİN ADLİ KONUŞUCU TANIMA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Ekrem MALKOÇ, Levent GÜNER Van Jandarma Bölge Kriminal Laboratuvar Amirliği leventguner84@gmail.com, e.malkoc@superonline.com ÖZET Konuşucu