Metropolde Engelli Olmak!

Transkript

1 On5yirmi5.com Metropolde Engelli Olmak! Metropollerde engelli olmanın ne anlama geldiğini, ne tür zorluklarla karşılaşıldığını bizzat bu sorunları yaşayanlara sorduk. Yayın Tarihi : 3 Aralık 2010 Cuma (oluşturma : 12/26/2016) Haber: Arzu Erdoğral Bugünü, toplumumuzda önemli bir nüfusu oluşturan engelli vatandaşlarımızın ne gibi büyük sıkıntılar yaşadığını 365 gün unutmamak adına bir fırsat bilelim. Bizler de on5yirmi5 olarak, metropollerde engelli olmanın ne anlama geldiğini kendilerine sorduk. Onlar engelleri çoktan aşmışlar, ya biz sorusu da haberi okumaya başlamadan önce bizim payımıza düşen! F iziksel Engelliler Vakfı avukatı ve Engelli Hakları Komisyonu Başkan Yardımcısı Cemal Donat ULAŞIM SORUNU GİDERİLMELİ Metropoller de özellikle İstanbul da engelli olmanın olumsuz tarafı çok büyük bir şehir. Bir yerden bir yere erişim için otobüs, dolmuş, metrobüs, yeraltı treni, tramvay, deniz ulaşımı gibi ulaşım araçlarında sorunlar var. Özellikle bir görme engelli olarak, engelli arkadaşlarımızda aynı sorunu yaşıyor. Daha çok otobüs ve dolmuşlarda yaşanan sıkıntılarımız mevcut. Bu sorun da İETT tarafından yapılan çalışmayla giderilmeye çalışılıyor. Sanırım yakın bir tarihte sözler tutulursa aynı tramvay da olduğu gibi tüm otobüslerde sesli sistem kurulacak. Geldiğiniz durağı hiç kimseye sormadan o sistemden öğrenebileceksiniz. Bu sorunu ciddi anlamda çözecektir. Biz görme engelliler olarak neden bunu sorun olarak görüyoruz? Eğitim için insanın evden çıkması gerekiyor. Yani okul

2 öncesi dönem, çocukluk dönemi, ilköğretim, ortaöğretim ve yüksek öğretim diye insanın hayatını yaşam dilimlerine ayıran bir sistem var. Bizim evden çıkıp okula gidebilmemiz, okulu bitirdikten sonra iş sahibi olup işimize gidip gelmemiz, ulaşımın ciddi anlamda kullanılabilir olması ile alakalı. Örneğin siz sesli sistem olmadığında farklı bir otobüs numarası soruyorsunuz, vatandaş başka bir numarayı gösteriyor veya durak ismi sorduğunuzda başka bir durakta indirebiliyor sizi. Şu an bazı hatlarda sesli sistem başlatıldı. Ama genele yayılması şart. Aslına bakarsanız otobüsler daha alınırken bu şartnameye konulabilir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi de bu şartlarda çok rahatça kabul ettirebilir. İSTANBUL ÇÖZÜM ODAKLI PROJELER ÜRETEN BİR METROPOL Göz ardı etmemiz gereken noktalar da var. Ben avukat olarak birçok farklı şehre gidiyorum. İstanbul özürlülere hizmet ve istihdamı konusunda somut anlamda çözüm odaklı projeler üreten bir metropol. Bu konuda kendimi şanslı hissediyorum. Bir de gelişmişlik düzeyi özürlüler için önemli bir faktör. Çünkü ben Anadolu nun başka bir şehrinde bu mesleği bu kadar rahat icra edemeyebilirdim. Bakış açısı çok farklı tezahür edebiliyor. İnsanlar sizi çok aciz, bu işin altından kalkamayacak biri olarak görebiliyor. Fakat İstanbul daki bu iş, eğitim, rehabilitasyon imkanı birçok engellimiz için büyük bir fırsat. FIRSAT VERİLDİĞİNDE GÖRME ENGELLİ BİRİ YAZILIM MÜHENDİSİ OLABİLİYOR Farklı ülkelerden STK ların düzenlediği toplantılarda bir araya geldiğimizde görüyoruz ki, Türkiye birçok noktada batılı kabul ettiğimiz ülkelerden daha ileri de. Örneğin görme engellilerin bilgisayar kullanma oranı ve kapasitesi dünyada sıralansa 1. ya da 2. dir. Her alanda da kullanım mevcut... Bugün Microsoft gibi bir firmada görme engelli bir arkadaşımız olan Hasan Özdemir yazılım mühendisi olarak çalışıyor. Yüzde yüz görme engelli olan bir insan bugün yazılım şirketinde çok rahat çalışabiliyor. Bu da engellilere fırsat verildiğinde, onlara gerekli koşullar sağlandığında neler başarabileceğinin somut, yoruma muhtaç olmayan bir örneğidir. Eğitim, istihdam ve erişim metropollerin engellilere ciddi anlamda sunmuş olduğu bir fırsattır. Bu imkânları doğru olarak değerlendirmek, engellenmeden kullanabilmek çok önemli Az önce de söylediğim gibi ulaşımda sesli sistem varsa benim engellerim ortadan kalkıyor. Engelsiz hale geliyorsunuz. Ama sesli sistem olmadığı zaman engelli hale geliyorsun. Başkalarına sorman gerekiyor. Belki de durağı kaçırıyorsun. Teknolojiyi kullandığımız zaman bu iş bu kadar kolay bir şekilde çözülebiliyorsa, engelliliği bu yüzyılda yeniden yorumlamak gerekiyor. İnsanlar ne zaman engelli olur? Ayağı kırılır, geçici engellilik durumu da olabilir. Bunların hepsi projeler üretilirken, hizmetler sunulurken kimleri göz önüne alıp, hizmetleri kimlere, hangi nitelikte ki insanlara göre planladığımızla alakalı. Eğer biz hizmeti üretirken, planlarken şunu diyebilirsek; Tekerlekli sandalyede ki bir insan Tuzla dan çıkıp Silivri ye kimseden yardım istemeden gidebilmeli. Bu noktaya geldiğimde sorunların %60 ını çözmüş oluyoruz. Başkasına bağlı olmamak insanlara ciddi anlamda özgüveni getiriyor. Ben evden çıkıp alışverişimi yaptım, faturamı ödedim, gazete alıp eve döndüm. Bunların hepsini yapabilmeliyim. Şu an alışverişte ki sorunlardan da bahsedebiliriz. Şimdi Ulaştırma Bakanlığınca yürütülen barkot işletim sistemi ile ilgili bir program geliştirilmeye çalışılıyor. O da olduğu zaman ciddi bir aşama daha kat edilmiş olunacak.

3 GÖZDER Başkanı Sosyolog Bülent Kelleci KALDIRIMIMA DOKUNMA Metropoller de geçmişten bu yana mimari engel konusu çok yaygın de 5378 sayılı özürlüler yasası çıktı. Bu yasaya göre var olan sorunların 7. yıl içerisinde giderilmesi zorunluluğu var. Bu da 2012 e tekabül ediyor. Biz bunu takip edebilmek amacı ile GÖZDER olarak kaldırımıma dokunma diye bir çalışma yürütüyoruz. Her ay bir ilçede ki kaldırıma giderek bir grup engelli yürümeye çalışarak sıkıntının ne olduğunu göstermeye çalışıyoruz. ÇEVRE TUTUMUNU AŞMAK BÜYÜK SIKINTI Sorunları aşma konusunda niyetler ve söylemler iyi fiiliyatta henüz harekete geçilmiş değil. En azından eskisine göre konuşulur hale geldi fakat yapım aşamasında değiliz henüz. Dilerim yapım aşamasına da geçeriz. Bununla birlikte metropoller de çevre tutumunu aşmak büyük sıkıntı. Toplum eğitilmediği ve bu konuda bilinçlenmediği için nasıl bir tutum sergileyeceği konusunda bilinçsizler. Bu duruma tepkimiz bizi üzüp kırmasından dolayı değil insan iletişim kurarken ne yapması gerektiğini bilmeli. Örneğin tekerli sandalyeye bağlı bir engelli düşünün. Ona ne zaman engelli olduğunu sordunuz. Karşınızdaki insan belki de bir intihar girişiminde bulunurken özürlü oldu bilmiyorsunuz. Bunu ön bilgi olmadan sormak çok doğru değil. Bu basit bir örnek O nedenle bu konuda bilinçlenmek gerekiyor. Belki benim yaşımdaki biri için geçti ama çocuklardan başlayarak farklılıkları tanımak gerekiyor. Almanya da sen, ben, öteki diye bir ders var. Kendi gibi olmayanı; kız ise erkeği, engellileri, başka ırk ve dinden olanları tanıma ve kabullenme ile ilgili bir ders. Bunun yapılması lazım aslında.

4 Beşiktaş Engelliler Jimnastik Kulübü Genel Menajeri Erdem Göksel ENGELLİLERİN YARDIM ALMADAN YAŞAYABİLMELERİ SAĞLANMALI Her şeyden önce şunu belirtmek gerekir ki yıl öncesinin sorunları yok. Ancak, her ne kadar devlet, yerel yönetimler engellilerin sorunlarını gidermeye çalışıyorlarsa da, halen birçok sıkıntı devam ediyor. Yurt dışına gittiğimiz zaman Türkiye ile Avrupa arasındaki çok büyük uçurumu görüyoruz ve oradaki ilgililere soruyoruz. Siz engelli haklarını nasıl elde ettiniz diye. Onlar da bize şunu söylüyor; toplumla beraber el ele yürüyerek ve her konu da sektör haline gelerek diyorlar. Maalesef bizim ülkemizde engelliler için bir şey yapılacaksa bunu engellilere sormadan yapıyorlar. Dolayısı ile engellilere uygunluğu olmuyor. Örneğin bir belediye başkanı, müteahhitte kaldırım yaparken engellilere de yapın diyor. Engellilere de rampa yapılıyor. Ama bu kaldırımdan hiçbir engelli tek başına çıkamıyor. Başkaları itmek zorunda kalıyor. Avrupa daki felsefe şu: hiçbir engelliye yardım etmeden kendi olanakları ile yaşamasını sağlamak. Yani bir rampa yapılacaksa arkadan itmeden bir engelli kendi çıkabilmeli. Eğer o engelli çıkamıyorsa akülü araba verelim öyle çıksın diyorlar. Böyle bir düzenleme var. ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDE ENGELLİLERİ DÜŞÜNEN YOK Metropollerde o kadar çok sıkıntımız var ki, büyük marketler, alışveriş merkezleri yapılıyor. Ne yazık ki buralarda engellileri düşünen yok. Bugün tekerlekli sandalyeye oturduğunuz zaman ya da gözlerinizi bağlayıp da İstanbul da gezdiğiniz zaman engellilerin ne denli sıkıntı yaşadıklarını görürsünüz. Şimdiler de bir de İstanbul da moda oldu parke taşı döşemek. Oysaki o parke taşlarının hiçbirinde engelliler tekerlekli sandalyelerini rahatlıkla götüremiyor. Görme engellinin bastonu taşların arasına giriyor. Engelli bile olmasa topukları taşların arasına takılıyor, çocuk arabasını

5 götüremiyor. Kendi araçlarımız var. Bize ayrılan park yerine bizden başka herkes park ediyor. Saygı yok. Gerekli önlemler alınmıyor. ENGELLİ SPORUNDA ÜLKEMİZ ÖNEMLİ BAŞARILAR ELDE ETTİ Sıkıntılarımızın yanı sıra birçok alanda da ilerleme var. Örneğin engelli sporunda Türkiye Avrupa ile aynı hizaya gelmiş durumda. Onlar 1940 lı yıllarda engelli sporuna başladılar. Biz 1990 lı yıllarda başladık ve bugün Avrupa Şampiyonu olabiliyoruz. Beşiktaş olarak geçen yıl tekerlekli sandalye de Avrupa 2.si olduk. İler ki yıllarda var olan sorunlarında peyderpey düzeleceğine inanıyorum. Ülkemiz artık engellilerle ilgilenmeye çalışıyor. İSTANBUL ENGELLİ OLİMPİYATINA HAZIR DEĞİL Dünya Olimpiyat Komitesi,,Olimpiyatlara ev sahipliği yapan ülkelere şartname getirdi. Normal Olimpiyatlar yapıldıktan sonra Engelli Olimpiyatı yapma zorunluluğu var. Bunun adına da Paralitik deniliyor. Oysaki İstanbul Engelli Olimpiyatına hazır değil. Engelli Çağrı Merkezi Çağrı operatörü Mevlüde Kösek İNSANLARIN BAKIŞ AÇILARI DAR OLMAMALI Bizler için en önemli sorunlardan biri ulaşım. Özellikle otobüs ve metrobüsler. Asansör olmadığı zaman merdivenleri inip çıkmak bizim için gerçekten büyük bir sorun oluyor. Tekerli sandalyeliler için bir donanım var ama bu da bazen çalışıyor bazen çalışmıyor, yeterli değil. İnsanların bakış açıları çok dar olabiliyor. Görme engelliyi gördükleri zaman en azından koluna girerek, karşıya geçirerek yardım edebiliyorlar. Ama bizimle ilgili pek bir şey bilmediklerini düşünüyorum. Çok zorlanıyoruz bu konuda da. Bir diğer sorun kaldırımlar. Otobüsten indikten sonra kaldırıma çıkabilmemiz için birilerine ihtiyacımız olabiliyor. İnsanlar o an o kadar duyarsız davranabiliyorlar ki yanında engelliyi görmediklerinden belki gerçekten göremediklerinden, belki de dikkat etmediklerinden çünkü algıda seçicilik var sadece görmek istediklerini görüyor insanlar. Yardım edeyim diye düşünmüyorlar kimi zaman. En azından o kaldırımlar biraz daha alçak olsa duraklarda. Banklar şu an kaldırıldı, tek durak yapılıyor. Yaslanmak için tahta konuluyor, oturmak için bir şey yok. Bu da bizi zorluyor. Çünkü biz ayakta çok fazla durabilen insanlar değiliz. Otobüste yer vermeyebiliyorlar. Bu konular da duyarlı olmak gerekiyor. Bu dökümanı orjinal adreste göster Metropolde Engelli Olmak!