DERS 7. Herkes İçin Tasarım

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DERS 7. Herkes İçin Tasarım"

Fidan Balcı
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DERS 7 Herkes İçin Tasarım

2 DERS 7 Herkes İçin Tasarım * Seviye: 7-8. sınıf Süre: dakika Amaçlar: 1. Erişilebilirlik ve herkes için tasarım arasındaki ilişkiyi kavramak 2. Kentlerin herkes için tasarım ilkesiyle düzenlenebileceğini fark etmek ve buna somut örnekler verebilmek Malzemeler: - Berlin Örneği videosu - Poster kâğıtları ve renkli kalemler - Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi nin erişilebilirlikle ilgili 9. maddesi (Ek 1) - Değerlendirme kâğıdı (Ek 2) Hazırlık: - Hakan Özgül ün kitapta yer alan Tanım, Kapsam ve Geliştirilen Politikalar Düzleminde Türkiye de Erişilebilirlik başlıklı makalesini okumak - Berlin Örneği videosunu ve Ek 1 deki sözleşme maddesini paylaşıma hazırlamak - Ek 2 deki değerlendirme kâğıdını öğrenci sayısı kadar çoğaltmak * Bu ders, ortaokul çalışma grubu öğretmenleri (Adem Polat Yetim, Aşkın Önsal, Aydın Yıldırım, Derya Yıldırım, Fatih Sultan Öztürk, Hülya Akan, Meryem Aydın, Rabia Cerf, Senem Bereketçi, Sevilay Eş Şengül, Şirin Giyik ve Yeşim Er Özcan) tarafından geliştirilmiştir.

Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi nin erişilebilirlikle ilgili 9.

3 188 ikinci kısım: örnek dersler Süreç Derse başlarken, şehri herkes için yaşanabilir kılmak için bir dizi düzenleme yapılan ve özel bir ödül kazanan Almanya nın Berlin şehrindeki çalışmaları tanıtan bir video izleneceği açıklaması yapılır ve Berlin Örneği videosu izlenir. Berlin Örneği videosu: Bu video, Euronews kanalının right on programı kapsamında yayımlanan bir haberin videosu. Bu haberde engelliler için daha yaşanabilir bir şehir örneği olarak Berlin modeli anlatılıyor. Biz derste bu videodan bir kesit kullanıyoruz, videonun tamamı için bkz. watch?v=21ioalomapy İzlemeye başlamadan önce öğrencilerden videoda gördükleri düzenlemeleri ve bu düzenlemelerin kimler için yapıldığını not etmeleri istenir. Video bitince sınıf küçük gruplara ayrılır ve her gruba poster kâğıdı dağıtılır. Tahta üç sütuna ayrılır, ilk sütuna Kimler için? ikinci sütuna Ne yapılmış? yazılır ve üçüncü sütunun daha sonra doldurulacağı söylenir. Gruplardan, poster kâğıtlarını benzer şekilde üç sütuna ayırmaları ve aldıkları notlara göre ilk iki sütunu doldurmaları istenir. Çalışmalarını tamamlayan gruplara poster kâğıtlarını duvara asmaları söylenir. Bütün grupların çalışmalarını tamamlamalarından sonra Ek 1 de yer alan, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi nin erişilebilirlikle ilgili 9. maddesi öğrencilerle paylaşılır. Gruplardan videoda gördükleri ve kâğıtlarına yazdıkları düzenlemelerin her birinin tahtadaki sözleşme maddesinin hangi şıkkıyla ilgili olduğunu belirlemeleri ve kâğıtlarının üçüncü sütununa ilgili şıkları yazmaları istenir. Gruplar çalışmalarını sunacağı zaman her bir grubun sözcüsünü duvara asılı çalışmalarının başına davet etmenizi öneririz. Her bir grubun çalışmasını sırayla ve ayrı ayrı sunması yerine herhangi bir gruptan başlayıp, diğer grupların bu grubun paylaştıklarına katkı sunmalarını sağlayarak ilerleyebilirsiniz. Grupların çalışmalarında birbirinden farklı olan bilgileri fark etmeniz ve tartışmaya açmanız çok önemli!

com/138291014 Bu video, Euronews kanalının right on programı kapsamında yayımlanan bir haberin videosu. Bu haberde engelliler için daha yaşanabilir bir şehir örneği olarak Berlin modeli anlatılıyor.

4 herkes için tasarım 189 Çalışmalar grup sözcüleri tarafından sunulur; sunumlar yapılırken tahtaya notlar alınır ve tahtada şu tür bir tablo oluşur: Kimler İçin? Ne Yapılmış? Hangi Şık? - Tekerlekli sandalye kullanan bedensel engelliler - Görme engelliler - Alçak kaldırımlar - Braille alfabesiyle kabartma yazılar - d - Engelliler - Otobüslerde özel yerler ve geniş kapılar - Tekerlekli sandalye kullanan bedensel engelliler - Körler - Yüksek yerlere erişim için rampa - Müzelerde dokunmalı ve çoklu duyumsal maket - f - Görme özürlüler - Tren garında konuşan asansör ve kabartma yön çizgileri Gruplar çalışmalarını sunarken Bu yapılan düzenleme yalnızca engelliler için mi gerekli? Başka kimler için gerekli? gibi sorular sorularak herkes için erişilebilirlik fikrinin anlaşılması sağlanır. Tartışmalar sırasında erişilebilirlik kavramının tüm insanları kapsadığına ve erişilebilirliğin sadece ulaşımla ilgili olmadığına, bilgiye/kültüre ulaşmayı da içerdiğine dikkat çekilir.

Tekerlekli sandalye kullanan bedensel engelliler - Körler - Yüksek yerlere erişim için rampa - Müzelerde dokunmalı ve çoklu duyumsal maket - f - Görme özürlüler - Tren garında konuşan asansör ve

5 190 ikinci kısım: örnek dersler Erişilebilirlik; herkesin tüm hak ve hizmetlerden eşit koşullarda, bağımsız bir şekilde faydalanabilmesinin, yaşamın tüm alanlarına tam ve etkin katılabilmesinin stratejik ve vazgeçilmez enstrümanıdır. Erişilebilir mekân ve sistemler imal etmek, sadece işlev kaybı ve yetiyitimine sahip olan kişilere yönelik yapılan düzenlemeler değildir! Örneğin; çocuklar, yaşlılar, bebek arabalı ebeveynler, geçici sakatlık yaşayan kişiler, hamileler, dikkat eksikliği yaşayan kişiler, elinde çanta ya da benzeri yük bulunanlar ve hatta gün içinde kendini yorgun hisseden insanlar yani aslında herkes içindir. Evrensel tasarıma en iyi örneklerden biri hareket algılayıcı (fotoselli) kapılardır. Elinde çanta olan ya da pusetli bir ebeveynin kapıdan geçişi sırasında herhangi bir gayret göstermesine ihtiyaç duyulmamaktadır. Buna karşın döner kapılar bu kapsamda değildir; çünkü kullanımı fotoselli kapılar kadar basit değildir. Evrensel tasarımın genel ilkeleriyle ilgili bilgiyi Hakan Özgül ün kitapta yer alan Tanım, Kapsam ve Geliştirilen Politikalar Düzleminde Türkiye de Erişilebilirlik başlıklı makalesinde bulabilirsiniz. Videodaki düzenlemelerin herkes için tasarım idealiyle yapıldığı hatırlatılarak Ek 2 deki değerlendirme kâğıdı dağıtılır. Öğrencilerden, dersteki tartışmalardan yararlanarak herkes için tasarım kavramı hakkında öğrendiklerini/ düşüncelerini yazmaları istenir. İsteyen öğrencilerin yazdıklarını paylaşmalarıyla ders bitirilir. Bu doküman Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında hazırlanmıştır. Bu belgenin içeriğinden sadece İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (SEÇBİR) sorumludur ve bu içerik herhangi bir şekilde Sabancı Vakfı nın görüş veya tutumunu yansıtmaz.

Örneğin; çocuklar, yaşlılar, bebek arabalı ebeveynler, geçici sakatlık yaşayan kişiler, hamileler, dikkat eksikliği yaşayan kişiler, elinde çanta ya da benzeri yük bulunanlar ve hatta gün içinde

6 herkes için tasarım 191 Ek 1 - Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi nin erişilebilirlikle ilgili 9. maddesi Madde 9 - Erişebilirlik Taraf Devletler engellilerin bağımsız yaşayabilmelerini ve yaşamın tüm alanlarına etkin katılımını ( ) gerçekleştirmek için uygun tedbirleri alacaklardır: (a) Kamuya açık veya kamu hizmetine sunulan tesis ve hizmetlere erişime ilişkin asgari standart ve rehber ilkelerin geliştirilmesi, duyurulması ve bunlara ilişkin uygulamaların izlenmesi; (b) Kamuya açık tesisleri işleten veya kamuya hizmet sunan özel girişimlerin engellilerin ulaşılabilirliğini her açıdan dikkate almalarının sağlanması; (c) İlgili kişilerin engellilerin karşılaştığı ulaşılabilirlik sorunlarıyla ilgili olarak eğitilmesi; (d) Kamuya açık binalar ve diğer tesislerde Braille alfabesi ve anlaşılması kolay nitelik taşıyan işaretlemelerin sağlanması; (e) Kamuya açık binalara ve tesislere erişimi kolaylaştırmak için rehberler, okuyucular ve profesyonel işaret dili tercümanları dahil çeşitli canlı yardımların ve araçların sağlanması; (f) Engellilerin bilgiye erişimini sağlamak için onlara uygun yollarla yardım ve destek sunulmasının teşvik edilmesi; (g) Engellilerin İnternet dahil yeni bilgi ve iletişim teknolojilerine ve sistemlerine erişiminin teşvik edilmesi; (h) Erişilebilir bilgi ve iletişim teknolojileri ve sistemlerinin tasarım, geliştirme ve dağıtım çalışmalarının ilk aşamadan başlayarak teşvik edilmesi ve böylece bu teknoloji ve sistemlere engelliler tarafından asgari maliyetle erişilebilmesinin sağlanması. Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi,

açık veya kamu hizmetine sunulan tesis ve hizmetlere erişime ilişkin asgari standart ve rehber ilkelerin geliştirilmesi, duyurulması ve bunlara ilişkin uygulamaların izlenmesi; (b) Kamuya açık

7 192 ikinci kısım: örnek dersler Ek 2 - Değerlendirme kâğıdı

Benzer belgeler

DERS 3. Herkes İçin Eğitim

DERS 3. Herkes İçin Eğitim DERS 3 Herkes İçin Eğitim DERS 3 Herkes İçin Eğitim * Seviye: 3-4. sınıf Süre: 60-80 dakika Amaçlar: 1. Erişilebilirliğin kapsamının fiziki düzenlemelerle sınırlı olmadığını fark etmek 2. Eğitimde erişilebilirliğin