SiSTEM LNG TANK SAHASI EKiPMAN VE KURULUM REHBERi

Transkript

1 SiSTEM LNG TANK SAHASI EKiPMAN VE KURULUM REHBERi

2 1. Sistem LNG Tank ve Ekipmanlar LNG depolamak için kullan lan silindirik, perlit+vakum izolasyonlu tanklar, müflteri ihtiyaçlar na göre dikey ya da yatay olarak, pragaz taraf ndan AD2000 ve EN13458 standard na uygun imal ettirilmektedir. pragaz n LNG tanklar, 97/23/CEE sabit bas nçl kaplar direktifi do rultusunda CE iflareti tafl maktad r. Yine tank üzerindeki vana ve benzeri ekipmanlar da tamamen ithal kriyojenik özelliklere sahip olup, CE iflaretlidir. ç Tank Tasar m Kodu: EN ve AD 2000 Tasar m S cakl : -196 C / + 50 C Malzeme: Paslanmaz Çelik SA 240 Tip 304L Maksimum Çal flma Bas nc : 5 barg Tasar m Bas nc 6 barg Test Bas nc : 10.1 barg D fl Tank Tasar m Kodu: EN ve AD 2000 Tasar m S cakl -10 C / + 50 C Malzeme: Karbon çelik EN S235JR veya efl de eri Tasar m Bas nc : -1 barg Söz konusu LNG tanklar, ipragaz taraf ndan ARITAfi ve ISISAN gibi alan nda yetkin bas nçl kap imalatç s firmalara yapt r lmaktad r. pragaz, standart olarak, 6m 3 dik/yatay, 14/16m 3 dik/yatay, 22m 3 dik/yatay, 32m 3 dik/yatay ve 62/67 m 3 dik Sistem LNG tank seçeneklerinin yan s ra müflteri ihtiyac na göre farkl kapasite ve tipte (dik/yatay) tanklar da teklif edebilmektedir. 2. Sistem LNG Tesisatlar LNG tank sahas nda yer alan vana, emniyet valfi, boru, fittings vb. ekipmanlar kriyojenik flartlarda çal flacak uygun malzemeden imal edilmifltir. Tesisat montajlar s ras nda sertifikal argon kaynakç lar kullan lmakta, sahada yap lan tüm paslanmaz boru kaynaklar radyografik kontrolden geçirilerek kay t alt na al nmaktad r. Tesisat azot gaz yla test edilmekte, herhangi bir problemle karfl lafl lmad takdirde sistem LNG ile devreye al nmaktad r. Söz konusu tank sahas LNG tesisatlar n n imalat, montaj, test ve devreye al nmas ipragaz n 1

3 3. fl-zaman Program Müflteri, pragaz ve do al gaz dahili tesisat yap mc firmas aras ndaki efl güdümü ve hedef birlikteli ini sa layacak olan ifl-zaman program, müflterinin de görüflü al nd ktan sonra haz rlanarak taraflara bildirilir. Böylece LNG tesisinin istenilen süre içinde, aksakl k yaflanmadan kurulmas için en önemli ad m olan planlama ad m, sahada henüz çal flmalar bafllamadan müflteri ve müteahhitle paylafl l r. fl No ÖRNEK fi ZAMAN PROGRAMI SORUMLU KASIM-2008 ARALIK A Sistem LNG Tesis flleri A.1 Tesis aplikasyonu ve proje teslimi A.2 Hafriyat ve kontrollu dolgu zemin iyileflterme A.3 Topraklama tesisat alt yap s (bak r kaz klar) A.4 Grobeton, temel kal b, demir, beton dökümü A.5 Tank temel betonunun prizlenmesi A.6 Tank sahas küvet betonun kal p ve beton iflleri A.7 A.8 Tank buharlaflt r c lar n Antalya ya sevki Tank n ve buharlaflt r c n n yerine montaj A.9 Sistem LNG tesisat montaj A.10 Sistem LNG tesisi elektrik tesisat montajlar A.11 Sistem LNG tesisat radyografik kontrol (varsa tamirat) A.12 Küvet üstü tel örgü ve girifl kap lar n n montaj A.13 Sistem LNG-Sistem LPG tesisleri ve yang n e itimi A.14 Tanka LNG al nmas B Do al gaz ç Tesisat Montaj flleri C Di er fller C.1 Tank ankraj, ankraj flablonu ve süzgeç teslimi C.2 Yang n söndürücü tedari i C.3 Hidrant hatt ve hidrant kulesi yap lmas C.4 Paratoner sisteminin kurulmas Do al gaza geçifl ve devreye alma 12 ARALIK Sistem LNG Tank Temel nflaat Projeleri ve Statik Hesaplar pragaz LNG tank temel inflaat tip projelerini yetkin bir statik bürosuna yapt rm fl olup, temel inflaat projeleri haz rlan rken 1. deprem bölgesi ve Z4 zemin s n f dikkate al nm flt r. Temel uygulama projeleriyle birlikte statik hesaplar n n bir kopyas istenildi inde müflteriye verilmektedir. Z4 zemin s n f na karfl l k gelen 1 kg/cm 2 zemin emniyet gerilmesinin alt ndaki müflteri lokasyonlar nda projeler, üstünde gerekli tadilatlar yap larak müflteriye teslim edilmektedir. Söz konusu proje ve statik hesaplar n yapt r lmas ve müflteriye teslim edilmesi ipragaz n 2

4 5. Sistem LNG Tank Ankraj Bulon ve fiablonu LNG tank n n temel ankraj nda kullan lan, tank hacmi ve tipine göre hesaplanm fl çap ve adetlerdeki ankraj bulonlar ve somunlar, ankrajlar n temel içindeki yerleflimini sa layacak ankraj flablonuyla birlikte müflteriye teslim edilmektedir. Temel betonu dökülmesi öncesi temel betonunun, ankraj yerleflimi ve temel betonu demir donat s n n, yetkili pragaz personeli taraf ndan kontrol edilmesi önerilmektedir. Söz konusu ankraj bulonlar, somunlar ve ankraj flablonlar n n tedari i ve müflteriye teslimi ipragaz n 6. Topraklama Tesisat LNG tank ve buharlaflt r c lar topraklanmal d r. Ayr ca LNG tankeri topraklama pensesi ve tank sahas kap lar n n yan nda yer alacak topraklama tutamaklar için de topraklama tesisat kurulmal d r. Bu amaçla hafriyat sonras temel betonu kal p yap m öncesi, pragaz yetkililerine haber verilmelidir. pragaz' n yetkilendirdi i elektrik tesisatç s tank sahas nda gerekli bak r kaz k çakma ve bak r telle ilikleme ifllemlerini yaparak, tank ve buharlaflt r c lara ba lanacak bak r topraklama tellerini haz rlayacakt r. Beton at l rken bu tellerin beton içinde kalmamas na özellikle dikkat edilmelidir. Söz konusu topraklama tesisat için gerekli malzemelerin tedari i ve uygulaman n yapt r lmas ipragaz n 7. Sistem LNG Tank Sahas Küvet Betonu, Sifonlu Rögar, Tel Örgü NFPA-59A (Standard for the Production, Storage and Handling of LNG) standard gere i LNG tank ve tesisat n n çevresinde, en az LNG tank hacmi kadar bir beton havuz (küvet) infla etmek gerekmektedir. Bu havuzda en az bir adet sifonlu rögarla drenaj sa lanmal d r. Beton havuzdaki sifonlu rögardaki su, olas bir LNG kaça nda (likit faz) donacak ve t kaç vazifesi görerek LNG'nin drenaj kanal na gitmesine engel olacakt r. Böylece LNG kaça s n rland r lm fl bir alanda kontrol alt na al nm fl olacakt r. Beton küvet üzerine, küvet betonuyla beraber toplam yüksekli i en az 180 cm olacak flekilde tel örgü tesis edilmeli ve bu sahaya girifl-ç k fl için en az iki adet d flar ya aç lan kap yap lmal d r. Tel örgü üzerine gerekli uyar levhalar as lmal d r. Söz konusu sifonlu rögar n, uyar levhalar n n tedari i ve müflteriye teslimi n 3

5 8. Sistem LNG Tank Likit Ç k fl Hatlar Acil Kapatma Vanalar NFPA-59A'ya göre LNG tank üzerindeki likit ç k fllar, uzaktan kumanda edilebilen acil kapatma vanalar (ESD) ile tesis edilmelidir. Tank üzerindeki pnömatik kontrollü kriyojenik vanalar açma-kapatma ifllemi için bas nçl hava kullan lmaktad r. Bas nçl hava mini hava kompresörü (bak ms z-ya s z) taraf ndan sa lanmaktad r. Söz konusu acil kapatma vanalar n n ve bu vanalar çal flt racak mini kompresörün temini ve tesisi ipragaz n *** Avrupa standartlar gere i LNG stoklama kapasitesi 5 tonun alt nda bulunan 6 m 3 LNG tanklar nda Pnömatik vana kullan lmamaktad r. 9. Gaz Kaça Alg lama Sistemi LNG tank sahas nda ve özellikle tank vana grubunda oluflabilecek herhangi bir gaz kaça n alg layacak kaçak sensörü vana mahali üzerine yerlefltirilmifltir. Kumanda panosu arac l yla alarm verecek olan gaz kaça alg lama sistemi, yine NFPA-59A standard gere i sistemde kurulmas gereken vazgeçilmez bir emniyet ve güvenlik ögesidir. Söz konusu gaz kaça alg lama sisteminin temini ve montaj ipragaz n 10. Gaz S cakl Takip ve Kontrol Sistemi NFPA-59A'ya göre LNG tank sahas nda bulunan buharlaflt r c lar n ç k fl nda yer alan bir PT100 s cakl k transmiteri arac l yla, likit halden gaz hale geçen do al gaz n s cakl sürekli olarak takip ve kontrol edilmelidir. Gaz s cakl n n -10 C ye düflmesi durumunda sistem önce alarm vermekte, s cakl n -18 C'ye düflmesi durumundaysa do al gaz d fl ve iç tesisat nda yer alan ekipmanlar n zarar görmemesi için tank ç k fl ndaki likit vanalar otomatik olarak kapat lmaktad r. Hava s cakl n n -20 C'nin alt na düflme ihtimali olan müflteri tesislerinde, ex-proof (patlama korumal ) do al gaz s t c lar kullan larak gaz s cakl uygun seviyeye ç kar l r. Söz konusu gaz s cakl takip ve kontrol sistemiyle gaz s t c s temini ve montaj ipragaz n Gaz S cakl 4

6 11. Deprem zleme Sistemi LNG tesisi kumanda panosu içinde yer alan bir deprem sensörüyle müflteri lokasyonunda olabilecek herhangi bir yer sars nt s n n büyüklü üne ba l olarak sistem alarm vermekte ve ard ndan depremin büyüklü ünün artmas halinde LNG tank ç k fl ndaki likit vanalar kapat lmaktad r. Söz konusu deprem izleme sisteminin temini ve montaj n *** Avrupa standartlar gere i LNG stoklama kapasitesi 5 tonun alt nda bulunan 6 m 3 LNG tanklar nda deprem sensörü kullan lmamaktad r. Deprem Sensörü Ana Kumanda Panosu çi 12. Sistem LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu ve Paralel kaz Panosu S cakl k, gaz kaça alg lama, deprem izleme sistemlerinden gelen ikazlar sesli ve fl kl alarma çeviren ve tank ç k fl ndaki likit vanalar n n otomatik olarak kapanmas n sa layan LNG Tesisi Ana Kumanda Panosudur. Ayr ca pano üzerinden de vanalar manuel olarak aç l p kapat labilir ya da acil stop butonu arac l yla vanalar kapat l p alarm verilebilir. Bu panonun üzerindeki ikazlar n ayn s n bulunduran paralel ikaz panosu müflterinin talebi do rultusunda güvenlik binas gibi bir noktaya konulmaktad r. Söz konusu panolar n temini ve montaj ipragaz n 13. Ex-Proof Ayd nlatma LNG tank sahas içi tehlikeli bölge oldu undan, bu saha içindeki elektrikli cihaz ve ekipmanlar n ex-proof (patlama korumal ) özellikte olmas gereklidir. Bu nedenle LNG tesis sahas n n ayd nlat lmas için kullan lacak armatür de ex-proof nitelikte olmal d r. Ayd nlatma, LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu üzerinden aç l p kapat lmaktad r. Söz konusu ex-proof ayd nlatma sisteminin kurularak devreye al nmas n *** Avrupa standartlar gere i LNG stoklama kapasitesi 5 tonun alt nda bulunan 6 m 3 LNG tanklar nda ex-proof ayd nlatma kullan lmamaktad r. 14. Kazan Dairesi Gaz Kaça Alarm Sistemi Do al gaz n kullan m noktas ndaki (kazan dairesi, mutfak vb.) kaçaklar n alg lay p, kullan c lar sesli ve fl kl olarak uyaran sistemdir. Söz konusu gaz kaça alg lama ve alarm sisteminin kurularak devreye al nmas n Pano Siren Gaz Dedektör Ba lant Kablosu 6

7 15. Kokuland rma Sistemi LNG kokusuz bir yak tt r. Ancak kullan m noktalar ndaki kaçaklara karfl n kokuland r lmas gerekmektedir. LNG tank içindeki çok düflük s cakl klar nedeniyle herhangi bir kokuland r c kimyasal maddenin LNG içine kat lmas mümkün de ildir. Bu nedenle LNG, s v halden gaz hale geçtikten sonra THT (tetrahidrotiofen) denilen özel bir kimyasal madde ile kokuland r lmaktad r. Söz konusu kokuland r c THT'nin muhafaza edildi i paslanmaz tüp, ba lant elemanlar n n tedarik ve montaj yla THT nin ikmali ' n 16. Sistem LNG-Telemetri Sistemi LNG tedari inde flu an ülkemizde tek bir tedarik kayna n n bulunmas nedeniyle müflterilerin LNG kesintisi yaflamadan faaliyetlerini sürdürebilmeleri, ancak etkin bir müflteri stok takibiyle sa lanabilmektedir. Bu amaçla pragaz kurdu u her müflteri tesisinde, tank içindeki LNG miktar n her gün düzenli olarak LNG lojistik birimine aktaran LNG-Telemetri sistemini kurmufltur. Sistem her gün ayn saatte müflteri tank ndaki LNG miktar n istenirse müflterinin belirleyece i herhangi bir cep numaras na SMS olarak iletebilmektedir. LNG- Telemetri sistemi sayesinde müflteriye zaman ve ifl gücü tasarrufu sa lanm flt r. Söz konusu LNG-Telemetri sisteminin kurulumu ve devreye al nmas n 17. Alt ve Üst Bas nç Alarmlar LNG sistemindeki en kritik noktalardan biri, tank bas nc n n istenilen iflletme bas nç aral nda tutulmas d r. Normal koflullarda tank bas nc, regülatör ve tank buharlaflt r c arac l yla 2-3 bar aral nda sabit kalmaktad r. Ancak tüketimdeki dalgalanmalar ya da durufllar s ras nda tank bas nc n n yükselmesi beklenebilir. flte bu nedenle tank bas nc 4.5 bara kadar yükseldi inde LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu ve paralel pano üzerindeki yüksek bas nç alarm devreye girerek, tank likit faz yerine gaz faz n n kullan ma sokulmas n müflteri operatörünü ikaz eder. Gaz faz kullan m na geçilen tankta bas nç yavafl yavafl azal r. Bu durumda bas nç 2 bara düfltü ünde sistem tekrar operatörü ikaz eder ve gaz faz kullan m ndan normal koflullardaki likit kullan ma geçilir. Böylece tank n bas nc sürekli kontrol alt nda tutularak, tank bas nc n n tasar m bas nc n n üstüne ç kmas na, tank emniyet valflerinin devreye girmesine ve dolay s yla gaz kayb na engel olunur. Söz konusu tank bas nç takip sisteminin kurulmas ipragaz n GPRS SMS 7

8 18. Sistem LNG Tanker Filosu pragaz ADR mevzuat na (Tehlikeli Maddelerin Karayollar ile Tafl nmas ) ve Tafl nabilir Bas nçl Ekipmanlar Direktifi ne uygun, (pi) iflareti tafl yan LNG tanker tanklar na sahiptir. 25 m 3, 28 m 3, 45 m 3 ve 50 m 3 gibi de iflik kapasitede LNG tankerleriyle pragaz, müflterilerin tank sahas eriflebilirlik problemlerini en aza indirgeyecek esnek bir tanker ikmal olana sunmaktad r. Keza devreye al nan sayaçl ve pompal tankerlerle k sa sürede, düflük miktardaki LNG teslimatlar da art k mümkün olmaktad r /24 Teknik Destek Garantisi ve Y ll k Periyodik Bak m pragaz, ülke genelindeki mevcut 13 adet Sistem LNG bölge teflkilat nda yer alan onlarca teknik uzman ve yetkili servisiyle müflteri taleplerini en k sa sürede karfl layacak altyap ya sahiptir. 7 gün 24 saat müflterilerine cevap verecek ücretsiz tüketici dan flma hatt 444 ipra (4772) arac l yla müflterilerden gelecek her türlü flikâyet, öneri ve talebi de erlendirmekte ve en k sa zamanda yan tlamaktad r. Ayr ca LNG tesisleri pragaz taraf ndan y ll k olarak periyodik bak ma tabi tutulmakta ve müflteriler periyodik bak m hakk nda her y l bilgilendirilmektedir. Türkiye nin yeni enerji hatt 444 ipra

9