POLİTİKA VE ÖNLEMLER-ULAŞTIRMA BÖLÜMÜ

Transkript

1 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ULUSAL BİLDİRİMLERİNİN HAZIRLANMASI PROJESİ 6. ULUSAL BİLDİRİM POLİTİKA VE ÖNLEMLER-ULAŞTIRMA BÖLÜMÜ Dr. Şeyma KARAHAN Uzman Araştırmacı Kasım 2014 Ankara

2 Sunum Planı İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Talep Edilen Bilgiler Verilerin Değerlendirilmesi Veri İhtiyaçları 2

3 İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi Ulaştırma Politikaları DLH nin Etki Azaltma Faaliyetlerine Katılımı Belediyeler Şehir Taşımacılığı Faaliyetleri ArGe Çalışmaları/Projeleri Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi,

4 İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi Ulaştırma Politikaları Yeni Binek Otomobillerin Yakıt Ekonomisi ve CO2 Emisyonu Konusunda Tüketicilerin Bilgilendirilmesine Dair Yönetmelik Ulaştırma Sektörü için Stratejik Planı 2003 yılında kabul edilen Karayolu Taşıma Kanunu Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü nün kurulması (yolcu ve mallar ile kullanılan araçlar için standartlar) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü nün yeniden yapılanması Demiryolu Taşımacılığı Eylem Planı DPT tarafından hazırlanan 8.Beş Yıllık Kalkınma Planında, yolcu ve yük taşımacılığı için alternatif ulaştırma modellerinin desteklenmesi Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi,

5 İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi Ulaştırma Politikaları LPG (sıvılaştırılmış petrol gazı) kullanan taksiler sayılı Dizel yakıta geçişin Türkiye de artış trendine sahip olması 5015 sayılı kanun Isınma ve ulaştırma amaçlı kullanılan yakıtların kalitesinin artmasına yönelik yeni yönetmelikler INTERBUS Anlaşmasını Türkiye nin imzalaması Ulaştırma Altyapı İhtiyaç Değerlendirmesi (TINA) Eski araçların kayıtlardan düşülmesi Biyo-yakıtların teşvik edilmesi Ömürlerini Dolduran Araçların Kontrolü ve Yönetimi Yönetmeliğinin Uygulanması Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi,

6 İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi DLH nin Etki Azaltma Faaliyetlerine Katılımı Demiryolu Boğaz Tüp Geçici (Marmaray Projesi) Deniz Taşımacılığı Eylem Planı Ulusal Limanların Gelişmesi Master Planı TRACECA projesi (Avrupa Kafkasya Asya Ulaştırma Koridoru) TCDD Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan Ankara İstanbul arasında hızlı tren hattının yapımı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün yapısını ve görevlerini tanımlayan kanun üzerinde yapılan değişiklik Türkiye nin, AB ve Akdeniz ülkeleri arasında ulaştırma altyapı ihtiyaçlarını belirleyen EUROMED Ulaştırma Projesine katılması Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi,

7 İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi Belediyeler Şehir Taşımacılığı Faaliyetleri İstanbul Büyük Şehir Belediyesi-Yeşil Otobüs Projesi Akıllı İstasyon Projesi ve Otobüs Takip Projesi Akıllı Taşımacılık Sistemi İstanbul Metrosu Trafik Sinyalizasyon Sistemi Ankara Büyük Şehir Belediyesi-Ankara Hafif Raylı Tren Projesi İzmir Büyük Şehir Belediyesi-Otobüs-vapur-metro sistemleri Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi,

8 İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi ArGe Çalışmaları/Projeleri Hidrojen Yakıtlı Otobüs Pilot Projesi Hidrojen Yakıt Hücreli Araçlar Yakıt Hücreli İnsansız Uçak Projesi Güneş enerjisi ile çalışan arabalar Yakıt hücresi teknolojisinin motorlu taşıtlarda kullanılması Hibrid Elektrikli Araçlar Karayollarının İyileştirilmesi ve Trafik Güvenliği Projesi Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi,

9 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Genel Politika ve Önlemler Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalar Ekonomik Araçlar Altyapı Yatırımları Şehir içi Ulaşım Araştırma-Geliştirme Sera Gazı Türüne Göre Değerlendirme Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

10 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Genel Politika ve Önlemler Dokuzuncu Kalkınma Planı Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi Belgesi ( ) İDEP te Ulaştırma Sektöründe Emisyon Azaltımına Yönelik Politikalar Haziran 2014 Kapsam Belirleme Çalıştayları Değerlendirmeleri 10. Kalkınma Planı göz önüne alınmalıdır. Eğer IDEP revize edilirse bildirime konulabilir. Paydaşların/ilgili kurumların kendi eylem planları/strateji belgeleri/mevzuatları incelenmeli ve bildirime konulmalıdır. Eylem planlarının gerçekleşme durumu bildirime yansıtılmalıdır. Önlemler için İDEP izleme değerlendirme raporları değerlendirilmelidir. Taşımacılık modları çerçevesindeki gelişmeler bildirime yansıtılmalıdır (kara, hava, deniz demiryolu ve kombine taşımacılık). Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

11 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalar Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik Genel Demiryolu Kanunu Tasarısı Bazı Akaryakıt Türlerindeki Kükürt Oranının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik Gezi Tekneleri Yönetmeliği Yeşil Havaalanı Projesi Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

12 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Haziran 2014 Kapsam Belirleme Çalıştayları Değerlendirmeleri Yönetmeliklerin/mevzuatların güncel hali bildirime yansıtılmalıdır. Kabotaj taşımacılığında ÖTV muafiyetinin yeniden görüşülmesi gerekmektedir. Maliye Bakanlığı nın hibrid/elektrikli araçlara ilişkin düzenlemeleri değerlendirilmeli ve bu bölüme yansıtılmalıdır. Diesel araçların vergi oranının daha yüksek olma durumu değerlendirilerek bildirime yansıtılmalıdır. Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

13 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Ekonomik Araçlar Taşıt vergilendirme sistemi (Taşıt vergilerinin motor hacmi ön plana alınarak düzenlenmiş olması) Yakıtların vergilendirilmesi (biyodizel ve etanolun, konvansiyonel yakıtla (motorin, benzin) harmanlanan %2 lik dilimi ise ÖTV den muaf tutulmuştur.) Haziran 2014 Kapsam Belirleme Çalıştayları Değerlendirmeleri Yönetmeliklerin gerçekleşme durumu istatistiki değerler olarak bildirime yansıtılmalıdır. EPDK raporları (benzin-motorin) bildirime yansıtılmalıdır. Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

14 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Altyapı Yatırımları Demir yolu altyapısının iyileştirilmesi, yenilenmesi, ve yeni hatlar inşa edilmesi Deniz yolu ulaşımının geliştirilmesi ve özellikle yük taşımacılığındaki payının arttırılması için liman yapılması ve modernizasyonu IPA fonları Haziran 2014 Kapsam Belirleme Çalıştayları Değerlendirmeleri Bu konudaki bilgiler güncellenmelidir. Ulaştırma Bakanlığı Alt Yapı Yatırımları Genel Müdürlüğü nün düzenlemeleri incelenerek bildirime yansıtılmalıdır. Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

15 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Şehir içi Ulaşım Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Antalya, Eskişehir, Konya ve Kayseri kentlerinde kentsel raylı sistemler (metro, hafif raylı sistem ve sokak tramvayları) İstanbul Otopark İşletmeleri Tic. A.Ş. (İSPARK) İstanbul ve İzmir kentlerinde bilet entegrasyonu ve ortak bilet kullanımı Deniz ve su ulaşımı imkanı olan kentlerde feribot ve benzeri araçlar ile yapılan hizmetlerin iyileştirilmesi projeleri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından 16 yaş ve üzeri araçların trafikten çekilmesine yönelik tebliğ Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

16 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Haziran 2014 Kapsam Belirleme Çalıştayları Değerlendirmeleri Kentsel ulaşımda trafik sıkışıklığının giderilmesine yönelik önlemler ve bu önlemlerin faydaları tablolar ile rakamsal olarak bildirime yansıtılmalıdır. Toplu taşımayı teşvik edici mekanizmalar incelenerek bildirime yansıtılmalıdır. Yerel yönetimler ile bu konuda temasa geçilmesi gerekmektedir. Veriler grafik ve tablolar şeklinde görsel olarak verilmelidir. Yerel yönetimlerin (Büyük şehirler) örnek uygulamaları güncellenmelidir. Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

17 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Araştırma Geliştirme Yakıt pilleri, hibrit araçlar, elektrikli araçlar konusunda Ar- Ge çalışmaları Çevre dostu araç projeleri (OSD) Raylı sistem çalışmaları Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

18 İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Tablo 4.6 da Ulaştırma Başlığında; Yasal Düzenlemeler (UDHB, BSTB, EPDK) Vergi Düzenlemeleri (Maliye Bakanlığı) İstanbul Boğazı Karayolu Boğaz Tüp geçiş Projesi (UDHB, Özel Sektör) Marmaray Projesi (MTMAC, Özel Sektör) Ankara İstanbul Hızlı Tren (UDHB, TCDD) Hızlı Tren Yaygınlaştırma Çalışmaları (UDHB, TCDD) TINA Türkiye Çalışması (UDHB, Kalkınma Bakanlığı) Ulaştırma Sektöründe Sera Gazı Azaltımı Projesi (TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü) Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmelliyet Merkezi Kurulması (TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü) Ulaşımdan Kaynaklı Emisyon Envanteri Projesi (İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü) Şehir İçi taşımacılıkta Hafif Raylı (İlgili Belediyeler) Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

19 İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Genel Politika ve Önlemler Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalar Ekonomik Araçlar Altyapı Yatırımları Kentsel Ulaşım Araştırma-Geliştirme Sera Gazı Türüne Göre Değerlendirme Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi,

20 Talep Edilen Bilgiler Sürdürülebilir gelişme stratejileri veya ilgili diğer politika konularının belirtilmesi Bu politika ve önlemlerin yürürlükteki ulusal kanun/yönetmeliklerden, yapılan gönüllü anlaşmalardan, ayrılan finansal kaynaklardan ve insan kaynaklarından net bir şekilde ayrılarak belirtilmesi Raporlanan politika ve önlemlerin ulusal, il bazında ve Yerel düzeyde olması ve ayrıca bölgesel ve uluslararası çaba bağlamında kabul edilen politikalardan da bahsedilmesi Devam ettirilen politikalar, önceki bildirimlerde tam olarak açıklanmışsa kısa bir açıklama yapılması (Değişiklerin ve gelinen son durumun açıklanması, etkilenen sera gazlarının belirtilmesi, sera gazı azaltımı ile ilgili ulusal hedeflerin tamamını içeren politikaların bütün kapsamının açıklanması 20

21 Talep Edilen Bilgiler Kabul edilmiş ve devlet tarafından uygulamaya konulmuş/konulması için karar alınmış iklim değişikliğine yönelik politika ve önlemler Bakanlıklar arası ilgili karar verme mekanizmalarına ilişkin bilgi Sera gazı azaltım politikaları ve önlemlerindeki gelişmelerin izleme ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin çalışmalar Şehir içi, şehirlerarası ve uluslararası taşımacılıktan (ulaşım) kaynaklanan sera gazı emisyonlarını etkileyen faktörler üzerinde etkili politika ve önlemlere ilişkin bilgi 21

22 Talep Edilen Bilgiler Tahmini Sera Gazı Azaltım Etkisi Politika/Önlem Amaç ve/veya Etkilenen Faaliyet Etkilenen Sera Gazı 1 Politika/Önlem Türü 2 Durumu 3 Yürütücü Kurum/Kuruluş (bin ton CO 2 eşdeğeri) CO 2 /CH 4 /N 2 O/HFC/PFC/SF 6 (Bunlar haricinde etkilenen diğer gazlardan da bahsedilebilir) 2 İdari/Bilgilendirme ve Bilinçlendirme/Destekleme/Finansman/Yasal Düzenleme/ Eğitim/Kapasite Arttırımı/İyileştirme/Politika/Mevzuat/Plan/Strateji/ Uygulama/Araştırma/Proje 3 Yeni başlıyor/devam ediyor/yürürlükte/tamamlandı 22

23 Talep Edilen Bilgiler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Avrupa Birliği Yatırımları Dairesi Başkanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Yapı İşleri Genel Müdürlüğü 23

24 Talep Edilen Bilgiler Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Enerji İşleri Genel Müdürlüğü Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanlığı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanlığı Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü 24

25 Talep Edilen Bilgiler Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 25

26 Talep Edilen Bilgiler Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Büyük Şehir Belediyeleri Diğer Kurum ve Kuruluşlar Akdeniz Belediyeler Birliği Doğu Karadeniz Belediyeler Birliği Ege Belediyeler Birliği Güneydoğu Anadolu Belediyeler Birliği İç Anadolu Belediyeler Birliği Kıyı Ege Belediyeler Birliği Marmara Belediyeler Birliği Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) 26

27 Verilerin Değerlendirilmesi Veri Sağlayan Kurum ve Kuruluşlar Türkiye İstatistik Kurumu Uçak sayısı, Hava alanlarında toplam yolcu ve yük trafiği, Demiryolu uzunluğu, Demiryolu yolcu taşımacılığı, Demiryollarında kullanılan dizel lokomotif ve vagon sayısı, Yol uzunlukları, Taşıtların yakıt türüne göre dağılımı, Yakıt türüne göre motorlu kara taşıt sayısı, Motorlu kara taşıt sayısı,

28 Verilerin Değerlendirilmesi BOTAŞ, Kalite, Eğitim ve Geliştirme Daire Başkanlığı Kompresör istasyonlarını yenileme projeleri (sera gazı değerleri) Deniz ve kara taşımacılığında kullanılan enerji miktarı Kara ve deniz vasıtaları araç sayısı Politika ve önlemler Yakıt tüketimine bağlı sera gazlarının salınımını azaltmak için eğitim vererek etkin ve bilinçli araç kullanımını yaygınlaştırmak Pompaların elektrikli hale dönüştürülmesi 28

29 Verilerin Değerlendirilmesi OSİB, DSİ Makina İmalat ve Donanım Dairesi Başkanlığı DSİ EURO Norm araç sayıları DSİ yakıt miktarları TİGEM, A.P.K Daire Başkanlığı Toplam araç sayısı, ETKB, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Enerji Verimliliği Strateji Belgesi, ( ) 29

30 Verilerin Değerlendirilmesi UDHB Stratejik Plan ( ) Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ( ) ve EKİ Eylem Planı ( ) Ulusal Ulaştırma Portalı (UUP) 30

31 Veri İhtiyaçları Tamamlanmış/devam eden/planlanan politika ve önlemlere ve iklim değişikliği ile ilgili yapılan her türlü aktiviteye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda Ulusal Bildirimde yer alması gerektiğini düşündüğünüz veri ve bilgilerin 12 Aralık tarihine kadar bizlere ulaştırılması önem taşımaktadır. 31

32 Kaynaklar BMDİÇS. (2000). BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu. UNDP. (2007). Türkiye İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi. Ankara: Çevre ve Orman Bakanlığı. UNDP. (2013). Türkiye İklim Değişikliği Beşinci Bildirimi. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. UNFCCC. (2009). Report of the in-depth review of the first national communication of Turkey. 32

33 Teşekkürler TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü PK. 21, GEBZE-KOCAELİ Tel: ; Faks: