SAYI 9 EK M 2005 IBM in ücretsiz gazetesidir dört ayda bir yay nlan r

Transkript

1 SAYI 9 EK M 2005 IBM in ücretsiz gazetesidir dört ayda bir yay nlan r

2 Bu say m zda... 2 Linux, Renault Formula 1 i yürütüyor 4 Kamu ve özel sektör iflbirli i 6 Kamu sektörü Linux yetkinlik merkezi destekçileri 7 Kamusal Linux Mustafa Akgül ile LKD UBUNTU EncFS: fiifreli Dosya Sistemi Freshmeat ten seçmeler IBM Linux a karfl patent suçlamas nda bulunmayaca n taahhüt ediyor YKS A.fi. de iki önemli proje NYU IBM Supercomputer kullanacak Haberler Linux ve özgür yaz l mlar kritik kütleye ulaflt m? Rekabet, Büyüme, De iflim... Küresel ekonomide baz kavramlar ön plana ç k yor: Rekabet, büyüme, yeni ifl alanlar, de iflim gibi. En küçü ünden en büyü üne, yerelden uluslararas na bütün iflletmeler, kamu kurum ve kurulufllar, bu bafll klar dikkate alarak ad m atmak zorunlulu u hissediyor art k. Rekabet avantaj n n sa lanmas, büyümenin ivme kazanmas ve yeni ifl alanlar yarat m ise, ancak biliflim teknolojileri ve bu alanda yap lan yat r mlar ile yaflam buluyor... Bilgi ekonomisinin önem kazand günümüzde bilgi teknolojileri yat r mlar ve bu yat r mlar n maliyet avantajl, ifl ihtiyaçlar n karfl layacak esnek yap larda olmalar art k en dikkat gösterilen bafll klard r. Elektronik ifl yapabilme yetene i yak n gelecekte her ortam için gerekli ve geçerli bir ifl yapma yöntemi olacakt r. Bütün bunlar, bizi, gelece in teknolojilerine bugünden entegre sistemlerin seçilmesi ve yat r mlar n bu sistemlere yap lmas gerçe ine götürecektir. IBM y llar boyu aç k sistemler, tasar mlar ve mimari tabanl sistemleri, müflterilerinin ihtiyaçlar na göre baflar ile tasarlam fl ve çözüme dönüfltürmüfltür. Linux iflletim sistemi aç k sistemlerin de iflmez bir parças olarak h zl ad mlarla ilerlemektedir. Linux internetin h zla geliflimi ile bütün dünyada çok büyük bir destekle gelifltirilmifl ve günümüzde çok olgun ve kar fl k çözümlerin baflar ile yap labilece i bir iflletim sistemi olarak kendini kan tlam flt r. IBM bu geliflimde önemli destekler veren ve çözümlerde Linux iflletim sistemini konumland ran en büyük destekçi olmufltur. Linux iflletim sistemi ve aç k kaynak kodlu yaz l mlar n Türkiye'de de dünyadaki kullan m konumuna yükselmesi için IBM Türk Linux iflletim sistemine farkl bir bak fl aç s getirerek ilgili aktiviteleri yapacak ve yayg nlaflmas n sa lamak için kamu yarar na hizmet verecek merkezler kurmaktad r. Bu konuda, MEB E itim Teknolojileri ile birlikte Türkiye'de bir "ilk" e daha imza att k. MEB bünyesinde kurdu umuz Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'ni, biliflim teknolojilerinde aç kl k ve aç k sistemlere olan deste i göstermek, e itim ve projeler gelifltirilmesini sa lamak amac ile faaliyete geçirdik. Aç k sistemlerin getirdi i avantajlarla gelecek daha aç k ve belirgin olacak. Bütün Linux severleri, gelifltiricileri merkezlerden yararlanmaya davet ediyoruz. Sayg lar mla. YÖNET M mtiyaz Sahibi : IBM Türk Ltd.fiti. ad na Hüseyin K z ltay IBM Türk Limited fiirketi Büyükdere Caddesi Levent 80613, stanbul Telefon : (0212) Faks : (0212) Hüseyin KIZILTAY IBM Türk Genel Müdürü TASARIM ve UYGULAMA Vebevi letiflim Teknolojileri Telefon : (0212) Faks : (0212) :

3 kurumsal Linux ve IBM birlikteli i bir y ldönümünü daha geride b rakt Bu y l San Francisco'da gerçeklefltirilen LinuxWorld toplant s IBM'in Linux ile birlikteli inin bir y ldönümünü daha vurguluyor y l nda, aç k kaynak iflletim sistemi, aç k kayna a geçen çekirdek grubun d fl nda da hareketlenme yaratmaya bafllam flt. Ancak, birçok iflletme, UNIX türevi bu sistemin, gereksinimlerini karfl layabilece inden son derece kuflkuluydu. Ancak IBM, dünya çap nda büyüyen gelifltirici ordusunun gösterdi i enerji ve özveri sayesinde Linux'un ald büyük h z karfl s nda flaflk na döndü. IBM Linux'a inanan ve Linux'un IBM ve müflterilerine sa layabilece i potansiyel avantajlar gören ilk büyük ticari kurulufltur. Biz Linux'a bir milyar dolarl k bir yat r m yapt k ve Linux'a yeni ve gerekli özellikleri eklemek için binlerce gelifltiricimizi ay rd k. Befl y lda ne kadar yol ald k? fiu anda, Linux üzerinde çal flan 350'den fazla yaz l m ürünü sunmaktay z. Telekomünikasyondan kamu kurulufllar na ve yaflam bilimlerine kadar her sektör yaln zca Linux kullanmakla kalm yor, ayn zamanda Linux kullan m n a uygulamalar n n s n rlar ndan ç kar p en kritik ifl uygulamalar na tafl yarak iflletmenin kalbine do ru geniflletiyor. IBM, Linux'la ile ilgili olarak dünya genelinde 'den fazla ifl anlaflmas yapt. IBM'in System z9 anabilgisayar gibi Linux ile çal flan yeni donan m çözümleriyle birlikte, Linux'un maliyetlerde yaratt düflüflü, sa lad mükemmel güvenli i ve esnekli i gören dünya çap ndaki iflletmeler ve kurumlar aras nda Linux kullan m h zla yayg nlaflmaya devam ediyor. Bu y llar boyunca, IBM'in, devralma ve Aç k Kaynak toplulu uyla iflbirli i yapma yoluyla Linux'a olan inanc n kan tlamay seçti i birçok vesile oldu. IBM en son Gluecode yaz l m n devrald n aç klad. Bu giriflim, IBM'e, pazarda boflluk bulunan bir kesim olan, düflük düzeyde güvenlik geresinimleriyle tek bir uygulama ya da az say da uygulama da tmak isteyen müflterileri ve çözüm ortaklar n hedef almas n sa layacak kap lar açm flt r. Bu devralmadan önce IBM, Workplace'i Linux çerçevesinde gelifltirmeye 100 Milyon Dolar yat raca n, Cloudscape kodunu (Derby olarak yeniden adland r ld ) Apache Foundation'a ba fllayaca n, Linux Entegrasyon Merkezleri ve Linux Teknoloji Merkezlerinin aç l fl n, 500'den fazla patenti Linux'un gelifltirilmesine ba fllad n aç klam flt. IBM, tavsiye etti i herfleyi kendi de uygulamaktad r. Linux çal flt ran kritik uygulamalara örnek olarak IBM Web sitesi; IBM'in, di erlerinin yan s ra Cell ifllemcisi de üreten 2.5 milyar dolarl k 300mm yonga üretim tesisine sundu u destek ve dünya çap nda tüm çal flanlar destekleyen uygulamalar verilebilir. Ayr ca, IBM, Wimbledon, Amerika Aç k, Fransa Aç k tenis turnuvalar ve benzeri baflka spor organizasyonlar gibi birçok müflterisinin Web sitesine verdi i anasistem hizmetini de Linux üzerinde sa lamaktad r. 1

4 kurumsal Linux, Renault Formula 1'i yürütüyor Renault Formula 1 tak m, simülasyonlar nda ve hayati önem tafl yan telemetri uygulamalar nda IBM'in sa lad Linux sistemlerinden faydalan yor Renault'nun aç klamas na göre, Formula 1 tak m n n arkas ndaki BT ekibi, Linux kullanarak, yeni özellikleri s narken harcad klar süreyi çarp c oranlarda azaltt. Renault F1'in BT yöneticisi Christophe Verdier, geçmiflte tak m n n motorda ya da flasideki yeni özellikleri denerken fiziksel taklitlere dayand n, flu an kulland klar kurulumun ise (IBM eserver kümelerinde çal flan Linux) simülasyonlara olanak vererek analiz süresini %90 oran nda k saltmalar n sa lad n belirtti. Tak m, araban n ön ya da arka kanad ndaki aerodimanik ak m n modellenmesi gibi çeflitli simülasyonlar çal flt rmak için Linux kümelerini kullan yor. Verdier'e göre, Linux'u seçmelerinin ana nedeni düflük maliyet de il, yüksek performans. Verdier "Formula 1'de as l belirleyici etken giderler de il, zaman," dedi. "Sonuçta ölçü tur bafl na harcanan süre - yani en h zl arabaya sahip olmak. Biz de en k sa sürede en iyi arabay tasarlamaya çal fl yoruz." Geçmiflte, Renault, performans n n yeterli olaca na inanmad için, kümelerini Linux üzerinde çal flt rmay düflünmemifl. Ancak art k bu durum de iflmifl ve tak m 2003'den bu yana Linux tabanl kümeler çal flt r yor. Verdier "Linux kümelerini denemeye 1998'de bafllad k," dedi. "O zamanlar Linux'u tek parçal mimarilerle karfl laflt ran çal flmalar, Linux'un daha az geliflmifl oldu unu ortaya koyuyordu. fiu anda ise AMD üzerinde çal flan Linux, maliyet ve performans aç s ndan en iyi seçenek." Linux, 2001'den bu yana yaln zca simülasyonlar çal flt rmakta de il, hayati önem tafl yan veritabanlar ve telemetri uygulamar nda da kullan l yor. Telemetri uygulamalar yar fl s ras nda arabay izlediklerinden, bunlar yar fl sürücüsünün güvenli i için hayati önem tafl yor. Verdier, "Yar fl s ras nda araba, yer ekibine motorun ya da flasinin çok önemli parametreleri hakk nda, büyük miktarlarda gerçek zamanl veri aktar yor - ve bu sistem Linux üzerinden çal flt r l yor," dedi. Verdier, kuruldu undan bu yana Linux'la hiç sorun yaflamad klar n da sözlerine ekledi ve "Linux'ta hiç pürüzle karfl laflmad k," dedi. Renault F1, Linux sistemini, AMD Opteron ifllemcilere sahip IBM eserver e325 ve e326 sunucu tabanl bir IBM e1350 kümesi üzerinde çal flt r yor. 2

5 3

6 Kamu Kamu ve Özel Sektör flbirli i: Linux Yetkinlik Merkezi Hizmete Aç ld Milli E itim Bakanl E itim Teknolojileri Genel Müdürlü ü ve IBM Türk taraf ndan kurulan "Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi" 21 Haziran Sal günü yap lan törenle aç ld. Aç l fl Milli E itim Bakan Hüseyin Çelik ve IBM Türk Genel Müdürü Hüseyin K z ltay gerçeklefltirdi. Merkezde, kamu kurum ve kurulufllar ile, ilgili üniversitelerin bilgi ifllem merkezlerinde ve daire bakanl klar nda çal flan teknik personelin gelece in iflletim sistemi olarak kabul edilen aç k kaynak kodlu Linux flletim Sistemi konusunda yayg n ve kapsaml e itim almas öngörülüyor. Merkez ayr ca, kamu kurulufllar na aç k kaynak kodlu yaz l m teknolojileriyle ilgili her türlü çal flmay yapacak imkan sunmay amaçl yor. Aç l flta bir konuflma yapan Hüseyin Çelik "Bu konuda IBM'e vermifl olduklar destek için çok teflekkür ediyorum. IBM bu konuda bir ilki de gerçeklefltirmifltir: Merkezin oluflum sürecinde kamu kurum ve kurulufllar ile bu konuda sorumluluk alan üniversite ve özel kurulufllar n maksimum deste i vermesinde IBM öncü olmufl ve tüm kurulufllar n Merkezin en k sa zamanda kullan ma girebilmesi için uyum içinde çal flmalar n da sa lam flt r." dedi. Çelik'in ard ndan konuflan IBM Türk Genel Müdürü Hüseyin K z ltay: "Avrupa Birli i'ne entegrasyon sürecindeki Türkiye'nin geliflim ve de iflimi için kaynaklar n etkin ve verimli kullan m ile biliflim teknolojileri alan ndaki yat r mlar n hayata geçirilmesi ve ihtiyaçlar do rultusunda kullan ma sunulmas önemli dinamolar olacakt r." dedi. K z ltay konuflmas n flöyle sürdürdü: "1,5 y l önce Türkiye'nin ilk Linux ve Serbest Yaz l m Merkezi'ni açarak bu merkezde bir çok projeyi gerçeklefltirmifl olan IBM Türk, Linux Yetkinlik Merkezi ile, dünya çap nda çok baflar l projeleri gerçeklefltirmifl olan IBM'in uluslararas bilgi birikiminin Türkiye'de kamu kurum ve kurulufllar n n yarar na kullan lmas n mümkün k lmay amaçl yor." Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'nin hedefi Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi, kamu kurum ve kurulufllar n n teknik personelinin e itilmesinde büyük bir bofllu u dolduracakt r. Bu merkezde teknik personel, gelece in aç k kaynak kodlu Linux flletim Sistemi ve yaz l m teknolojileri konusunda e itilecek ve yeni teknolojileri en verimli flekilde kullanmak konusunda ilk elden bilgi almak imkan bulacakt r. Milli E itim Bakanl E itim Teknolojileri Genel Müdürlü ü (E itek) bünyesindeki "Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi", kamu kurum ve kurulufllar n n bilgi ifllem merkezlerindeki personelin e itimi amac yla kurulmufltur. Ülkemizin modern teknolojinin sundu u olanaklardan en iyi flekilde yararlanabilmesi için insan kaynaklar n n e itimi büyük önem tafl d na inanan Milli E itim Bakanl m z ve IBM Türk bu gereksinimi karfl lamak ve kamudaki teknik personelin günümüz teknolojilerini verimli bir flekilde kullanabilmesini sa lamak için bu çok önemli giriflimi yaflama geçirmifltir. Merkez'de, kamu kurum ve kurulufllar ile üniversitelerin bilgi ifllem merkezlerinde ve daire baflkanl klar nda çal flan teknik personelin, gelece in iflletim sistemi olarak kabul edilen aç k kaynak kodlu Linux iflletim sistemi konusunda yayg n ve kapsaml e itim almas öngörülmektedir. Merkez'de Linux ve aç k kaynak yaz l m teknolojileriyle ilgili her türlü kayna a eriflme imkan bulunmaktad r. Kamu kurulufllar, Linux projelerini gelifltirebilmek için gereksinim duyduklar her türlü olana Merkez'den elde edebilirler. 4

7 Kamu Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi E itim Plan Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'nde verilecek olan e itim, seminer ve çal fltaylar (workshop) ile ilgili olan bu programlar üç ayl k dönemlerde yap lacakt r. E itim, seminer ve çal fltaylar mesai saatleri içinde yar m ifl günü veya tam ifl günü sürecek flekilde tasarlanm flt r. Linux Merkezinde yürütülecek olan bu çal flmalar flu bafll klar alt nda düzenlenecektir: IBM Yaz l m Grubu Seminerleri "Linux Professional Institute (LPI)" Uyumlu - Linux E itimleri IBM Linux Günü Linux Seminerleri ve Çal fltaylar Akademik Çal flmalar Penguen Sohbetleri IBM Yaz l m Grubu Seminerleri IBM Yaz l m Grubu Seminerleri IBM Yaz l m uygulamalar n n tan t m, Linux üzerinde kurulumu ve kullan m ile ilgili 2 bölümlü seminerlerden oluflur. Bu seminer çerçevesinde; WebSphere Application Server WebSphere Portal DB2 Veritaban Lotus Workplace & Lotus Domino Rational Web Developer & Rational Application Developer (RAD) gibi IBM yaz l mlar anlat lacakt r. Seminerin ilk bölümünde ürünün tan t m yap lacak, ikinci bölümde ise Linux iflletim sistemi üzerinde ürünün kurulum ve kullan m anlat lacakt r. IBM Yaz l m Grubu Seminerleri ayda 1 defa düzenlenecektir. Akademik Çal flmalar Bu çal flmalar, Üniversiteler ile birlikte gerçeklefltirilecektir. Penguen Sohbetleri Bu sohbetler kurulum, gelifltirme gibi teknik konular kapsamay p, Türkiye'de Linux konusunda uzmanlaflm fl kifliler ile bir sohbet havas nda olmas düflünülen seminerlerdir. Linux E itimleri Ankara'da faaliyet gösteren çözüm ortaklar m z n verece i Linux Professional Institute ile uyumlu Linux e itimleridir. Labris Teknoloji ve Portakal Teknoloji bu e itimleri vereceklerdir. Bu e itimler ayda sekiz oturum olarak yap lacak olup, toplam on oturumdan oluflmaktad r. ki ayl k periyodlarla kendini tekrarlayacakt r. E itim süresince e itim dökümanlar ve linux CD'leri kat l mc lara da t lacakt r. IBM Linux Günü, Linux Seminerleri ve Çal fltaylar Bu seminerler tam gün teknik ve/veya genel Linux çal fltaylar ndan oluflmaktad r. Her oturum Linux ve aç k kaynak dünyas ndaki bir konuya veya çözüme odaklanacakt r. Bunlar; Linux ve Güvenlik Red Hat Enterprise Linux Kurulumu Novell SuSE Enterprise Server Kurulumu Linux Cluster kurulumu Kurumsal yap da LDAP Çözümleri: IBM Directory Server & OpenLDAP DNS, DHCP, Web Sunucu Kurulumlar ve Ayarlar Mail & Print ve File Server kurulumlar gibi konular olacakt r. Bu konularda üniversiteler, sivil toplum kurulufllar, ilgili firma ve çözüm ortaklar m zdan destek al nmaktad r; stanbul Bilgi Üniversitesi, Bilgisayar Bilimleri Bölümü - Aç k Kaynak Giriflim Merkezi Labris Teknoloji (Linux E itimleri ve Güvenlik) Linux Kullan c lar Derne i (Seminerler ve Çal fltaylar ) Novell SuSE Portakal Teknoloji (Linux E itimleri) Pro-G (Linux ve Güvenlik) Prosoft (Red Hat) Tübitak UEKAE - PARDUS Ulusal Da t m Projesi Kamu Linux Etkinlik Merkezi MEB E itim Teknolojileri Genel Müdürlü ü'nde IBM'in katk lar yla tarihinde aç lm fl olan Kamu Linux Yetkinlik Merkezi faaliyetlerine ara vermeden devam etmektedir. Merkezimizde her Cuma e itim seminerleri gerçekleflmektedir. fiu ana kadar merkezimizde Labris Teknoloji, Portakal Teknoloji ve Prosoft'un katk lar yla "Temel Linux Güvenli i", "Sald r Tespiti ve Yeni Nesil Güvenlik Stratejileri", "RHEL v.4 Kurulumu" ve "Elektronik mza Altyap s " hakk nda seminerler gerçeklefltirilmifltir. Bu seminerler her hafta Cuma günü baflka konularla da devam edicektir. Merkezimiz tarihinde ilk e itimine bafllam fl bulunmaktad r. Kat l mc lar, MEB personelinden olup, 2 hafta sürecek olan e itimlere 13'er kifliden oluflan 2 grup halinde, günde 3'er saat olmak üzere devam etmifllerdir. E itimleri Portakal Teknoloji'den Kerem Cevahir vermifltir. E itime kat lanlara yine Portakal Teknoloji'nin haz rlad e itim dökümanlar ve Fedora Core 4 kurulum paketi da t lm flt r. E itim sonunda kat l mc lara "Linux Yetkinlik E itimi" belgesi da t lm flt r. Bir sonra ki 2 haftal k e itim periyodu Pazartesi günü yine ayn flekilde 2 grup halinde bafllayacakt r. 5

8 Kamu Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi Destekçileri stanbul Bilgi Üniversitesi, Bilgisayar Bilimleri Bölümü, Aç k Kaynak Giriflim Merkezi Aç k Kaynak Giriflim Merkezi, OSEC (Open Source Enterprise Centre), 2003 y l n n bafl ndan beri stanbul Bilgi Üniversitesi - Bilgisayar Bilimleri Bölümü bünyesine çal flmalar n sürdürmektedir. Amac Özgür yaz l m n ve Aç k Kaynak n Türkiye deki geliflimine kat k da bulunmak, bu alanda çal flmak isteyen firma ya da bireylere e itim ve dan flmanl k vererek, ürün gelifltirerek destek vermektir. KLYM özellikle akademik içerikli bilimsel çal flmalar yapma deste i vermek üzere gerekli çal flmalar yapmaktad rlar. Aç k Sistemler, Özgür Yaz l m ve Aç k Kaynak konusunda hem stanbul Linux ve Serbest Yaz l m Merkezi hemde Ankara Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezinde destek veren kurulufllardand r. Open.bilgi.edu.tr Labris Teknoloji Labris Teknoloji Biliflim Çözümleri Ltd.fiti., biliflim sektöründe sahip oldu u teknolojik üstünlükler, geliflmifl mühendislik yetenekleri, tecrübeli e itim ve teknik destek ekibi ile bütünleflik çözümler sunamaktad r. Labris Teknoloji, klasik anlamda al m sat m temeline dayanan bir biliflim flirketi konseptinin d fl nda, ARGE temelli çal flmay hedefleyen bir teknoloji flirketidir. Türkiye'de Linux ve Aç k Kaynak Kodu konusundaki çal flmalarla lider firmalardand r. KLYM'de Linux E itimleri konusunda büyük sorumluluk alarak ana destekçilerimizden birisi olmufltur. Bütün Linux E itimleri Labris ve Portakal teknoloji taraf ndan verilecektir. Linux Kullan c lar Derne i Linux Kullan c lar Derne i, tüm renkleriyle aç k kaynak kodu felsefesini kucaklamakta ve bu felsefeye uyan tüm ürün, teknoloji, oluflum ve platformlar kapsamay, en az ndan s cak iliflkiyi hedeflemekte olan bir dernektir. LKD, a rl kl olarak Linux etraf nda örgütlensede, tüm kardefl iflletim sistemleri, ve genifl bir yelpazede aç k kaynak kodu lisanslar n desteklemektedir. KLYM'de LKD Seminerleri olarak art k isim yapm fl seminerleri ve çal fltaylar yapmak üzere destek vermektedir. Portakal Teknoloji Portakal Teknoloji 2003 y l nda bir teknoloji flirketi olarak kurulmufltur. Ana hedef kitle olarak yaz l m flirketleri, firma ve kurum bilgi ifllemlerini ve yaz l m sektöründeki bireyleri seçen firma, farkl laflt r lm fl ürünler ve hizmetler sunmaya dayanan bir strateji takip etmektedir. Türkiye'de ve hem Türkçe hem ngilizce olarak gelifltirilen özgün biliflim teknolojisi e itimi içerikleri, kendi özel örnekleri, laboratuar çal flmalar ile içerik sa lay c s olan Portakal Teknoloji 2004 y l nda AB Alt nc Çerçeve Program kapsamndaki ar-ge projelerinde yer almaya karar vermifltir. Ortak olarak dahil olunan ilk proje teklifi, Türkiye'nin flu ana kadar dahil oldu u en büyük entegre proje olan Open_TC projesidir. Portakal Teknoloji, önümüzdeki dönemde de ortak ar-ge projeleri ile AB içindeki ortak say s n art racak ve bu projelerden edindi i deneyimi çok daha etkin dan flmanl k hizmetleri ile müflterilerine aktaracakt r. KLYM'de Linux E itimleri için Labris Teknoloji ile destekçimiz olmufltur. Bütün Linux e itimleri Portakal Teknoloji ve Labris Teknoloji taraf ndan üstlenmifltir. Pro-G Pro-G Proje, Biliflim Güvenli i ve San. Tic. Ltd. fiti, 2002 y l nda kurulmufltur. fiirketin temel amac, Biliflim Güvenli i alan nda dan flmanl k ve teknik hizmetler sunmak, stratejik yaz l m ürünleri gelifltirmektir. Biliflim güvenli i çok özel bir bilgi birikimi gerektirdi inden, flirkette oluflmufl olan teknik uzmanl k birikimi e itim hizmeti olarak da sunulmaktad r. KLYM'de Linux ve güvenlik konular nda çal flmalar yapmak üzere destekçimiz olmufltur. Tübitak UEKA - PARDUS Ulusal Da t m Projesi Tübitak UEKA ekibini önderli i ile yürütülen PARDUS iflletim sistemi, ulusal da t m projesi olarak yürütülmekte olan bir linux tabanl iflletim sistemi da t m projesidir. KLYM'de Ulusal Da t m Projesi ile çözülmek istenen sorunlarda bir çal flma merkezi olarak merkezi kullanmak için destekçimiz olmufltur. Linux da t mlar ndan Red Hat Türkiye distribütörü Prosoft ile, SuSE Linux Novell Türkiye ile Kamu Sektörü Linux 6

9 kurumsal Linux Linux Kurumsal Linux Linux Bir iflletim sistemini kurumsal yapan nedir? Bu sorunun cevab bizi linux iflletim sistemine götürebilir mi? Kurumsal kavram bilgisayar endüstrisinde "bilgisayar kullanan herhangi bir genifl organizasyon" olarak k saca tan mlanabilir, "Intranet" kurumsal bilgisayar sistemleri için en güzel örneklerden biri olacakt r. Kurumsal bilgisayar sistemleri kullanan kurumlar, bilgisayar ifl ihtiyaçlar n karfl lamak için kulland klar ndan, bu sistemler için belli gereksinimlere ihtiyaç duymaktad rlar, bunlar; Güvenilirlik, Süreklilik Performans Esneklik Destek Kurumsal bilgisayar sistemleri öyle sistemlerdir ki, eriflilebilirliliklerinde veya güvenliklerinde yaflancak herhangi bir problemde, onu kullanan kurumlar n ana ifllerine do rudan, olumsuz etkide bulunacak kadar önemli olabilirler. fl ve para kayb na neden olabilirler. Kurumsal bilgisayar sistemlerini parçalar halinde düflünürsek, çözümün her parças nda kurumsal kavram n n gereklili i görülecektir. Çözümün içindeki en önemli parçalardan biriside iflletim sistemidir, iflletim sisteminin kurumsal bilgisayar sisteminin bir parças olabilmesi için dayan kl, güvenli, yüksek kullan labilirli i olan performansl bir iflletim sistemi olmal s gerekmektedir. Linux iflletim sistemi bu özellikleri bar nd ran aç k kaynak kodlu bir iflletim sistemidir ancak kurumsal bilgisayar sistemlerinin ihtiyaçlar n karfl layabilemek için günümüzde ticari linux da t mlar kurumsal linux da t mlar na bafllam fllard r. Kurumsal çözümlerin oluflmas na olanak tan yacak herfleyin bir arada bir iflletim sistemi ile da t m paketi içerisinde karfl lanmas na çal fl lmaktad r. Kurumsal linux konseptinin temeli, destek ve yeniden yay nlanma sürelerinin daha uzun periodlara ç kart lmas, bu süreç içerisinde ç kacak bütün bug'lar n düzeltilmesinin garanti edilmesindir. Temel konseptin oluflmas, ERP, CRM, DB gibi kurumsal uygulamalar n da t m felsefesi ile paralellik gösterecek flekilde kabul görmüfltür. Kurumsal uygulamalar genelde ayl k periotlarda yeniden yay nlanmakta, problemlerin çözülmesi ve updatelerin yap lmas ifllemi için en fazla 5 y ll k süreler uygulanmaktad r. Linux iflletim sistemi kurumsal linux da t mlar ile özellikle kurumsal bilgisayar sistemeleri ile hareket eden ve çözümlerini standartlara dayand ran kurumlar n ihtiyaçalar n daha yak ndan çözmeye bafllam flt r ve linux iflletim sisteminin aç k kaynak kodlu felsefesideki bütün avantajlar çözümlere yans tacak art larla kullan lmaktad r. 7

10 Röportaj Mustafa Akgül ile, Linux Kullan c Derne i Baflkan Mustafa Akgül ile LKD üzerine konufltuk Haber Linux - LKD'nin flenlik ve seminer d fl nda yapt faaliyetlerden bahsedebilir misiniz? Gelifltirme aflamas nda destekledi iniz projeler var m? LKD Linux ve özgür yaz l m dünyas n n çerceve örgütü, buluflma noktas, deyim yerinde ise portal olmay amaçl yor. Daha da genifl olarak Aç k Kaynak Dünyas n n gereksinimlerine elinden geldi ince karfl lamaya, destek vermeye çal flmaktad r. fienlik, bu camian n y ll k buluflma noktas, bilgi ve deney aktar m n n yap ld, camiaya yeni kat lmak isteyenlerden, uzmanlara, flirketlere, yöneticiler, gelifltiricilere linux ve özgür yaz l ma ilgi duyan herkesi toplamaya yönelik, LKD'nin en önemli etkinligidir. Seminerler ise bizim 1995'den beri sürdürdü ümüz en sürekli etkinli imizdir; yeni penguen yetifltirmenin en yayg n biçimidir. Düzenli seminerlerimiz, konferans içi seminerlerimiz, talep üzerine gittigimiz gezici seminerlerimiz var. Bugüne kadar 30'u aflk n flehirde 80'ye yak n gun süren seminer yapt k. Bunlar n d fl nda webler, listeler, ftp arflivi gibi çabalar m z var. LKD, çal flma gruplar fleklinde örgütleniyor; bir çal flma grubu bir görev tan m yap yor; çekirdek bir kadro ve etraf nda gönüllülerle o tan ma uyan çal flmalar sürdürüyor. Seminerleri sürdüren Seminer ÇG ve seminer, fuar ve konferanslardaki standlar hayata geçiren, flenli i yapan Etkinlik ÇG en eskileridir. Penguence'yi ç karan e-dergi çal flma grubu, S kca Sorulan Sorular toparlayan SSS ÇG, LKD Projeleri konusunda dan flmanl k yapan Proje ÇG'yi sayabiliriz. Henüz fazla yol almad m z, baflar l uygulamalar toparlamaya çal flt m z Baflar ÇG, Linux-aç k kaynak kod firmalar n bilgilerini toplamak için Envanter çg, E itim dünyas na yönelik çal flmalar yapmak için E itim çg söz konusu. HL - Seminer duyurular nda üniversitelerin büyük co unlukta oldu unu görüyoruz. Liselere ve özellikle bilgisayar bölümü olan meslek liselerine yönelik seminerler veriyor musunuz? Henüz vermeye bafllamad k. Temel biliflim e itimin nas l verildi i, bu e itimin marka de il, kavram temelli oluflu, bu e itim s ras nda aç k kaynak kod ve alternatif iflletim sistemleri ile tan fl lmas, LKD'nin üzerinde duraca, çok çaba harcamas gereken konular n bafl nda gelmektedir. Bu kapsamda, Bilgisayar Meslek Liseleri ve Meslek Yüksek Okullar ziyaret etmek istedi imiz, seminer vermek istedi imiz öncelikli yerler aras nda. LKD olarak, gücümüz yettigince, talep olan her yere gitmek çabas nday z. HL - LKD çal flanlar gönüllü mü çal fl yor? Seminerler vb. karfl l nda bir gelirleri var m? LKD bir sivil toplum kuruluflu. Temel ilke, gönüllü çal flmak, sektöre ve topluma katk yapmakt r. Seminerler ve di er çal flmalar karfl l nda kimse bir ücret alm yor. Pek çok halde, cebinden harcama yap yor. Herkes vaktini, enerjisi, bilgisini ve eme ini toplumsal bir yarar için LKD çal flmalar na veriyor. HL - LKD'nin yerli bir Linux da t m için çal flmalar var m? Uluda projesiyle ilgileniyor musunuz? Maddi veya bakfla bir flekilde aktif destek sa l yor musunuz? LKD örgüt olarak yerli bir da t m için çal flma yapm yor. yelerinin ve camian n bu yönde çabalar na destek oluyor. Uluda gelifltiricilerinin hepsi LKD üyesi bildi im kadar yla. Ayr ca LKD yöneticileri aras da oldukça yüksek bir oran Uluda ' gelifltiricisi. LKD üye olsun olmas n tüm yerli linux da t mlara destek olmaya özen gösterir. Uluda biraz özel bir konumda. Kamuoyunun dikkatini çekmifl, devletin finanse ettigi bir proje. Kamu içinde destegi ve uygulama flans daha yüksek bir proje. Ama, LKD'nin do rudan bir da t m gelifltirmesi flu anda söz konusu de il. yelerimiz teflvik ederiz. Konunun gündemde olmas için ortam sa lar, katk vermeye çal fl r z. HL - Turkiye'nin dunya capinda ozgur yazilimlar cikartamamasini neye bagliyorsunuz? LKD'nin bu noktada rolu nedir? Henüz yeterli büyüklü e ulaflmad k. Bu topraklardan özgür yaz l mc ç k yor baflar l örneklerimiz var. Ama, henüz ekip oluflturmakta v eyaz l m n etraf nda bir ekosistem kurmkata yeterli birikimizi yok. LKD özgür yaz l mc lar buluflturarak, tan tarak, ödül vererek destek olmaya çal fl yoruz. Bu tür çabalara baflka na l destek verebiliriz, çok s k kendimize sordu umu camiayla tart flmak istedigimiz, geri besleme almak istedigimiz bir konu. Yaz l m gelifltirmek, uyarlamak ve uygulamak, ülkemizde özgür yaz l mlar n geliflmesi ve ülkeye art de er katmas için önemli. LKD bu konularda destek olman n yan nda, bu konular n tart fl lmas için bir ortam olmaya çal flmaktad r. Özgür yaz l mlardaki geliflmeleri duyurmak, yaz l m tan t c seminerleri düzenlemek, onlara ftp ve weblerimizde yer vermek türünden destekleri sa lamay LKD olarak görev biliriz. HL - ö retmenlere düflük krediyle sa lanan dizüstü bilgisayarlar n Linux yüklü olmas ve böylece daha düflük bir fiyat oluflturulmas konusunda bir girifliminiz oldu mu? Ö retmenlere sa lanan bilgisayarlar konusu kar fl k. Bakanl k bir yandan, bunu teflvik edip sahip ç k yor, öte yandan bu bir ticari kuruluflun yapt bir kampanya deniyor. Kampanyan n tek model mant ile en iyisini biz biliriz mant ile yap lmas yanl fl. ö retmenlere masaüstü, ve dizüstü seçene inin sunulmas, AMD ve ntel sçene inin sunulmas, Linux ve Windows seçene inin sunulmas gerekirdi. lkemiz, hala 8

11 Röportaj bireyler ad na devletin karar verme al flkanl devam ediyor. Yeni bafllayan ö retmenelere F klavye seçenegi bile eflit koflullarda sunulmad. Linux- Windows meselesinde maaliyet aç s ndan flu andaki maaliyetin ötesinde uzun vadeli maaliyet önemli. 2 sene sonra iflletim sistemi ve ofis setini de ifltirmek, yenisini almak zorunda kalan ö retmene indirim uygulansa rakamlar de iflektir. Bakanl n kamn mca yapmas gereken, bilgisayarlara iki alternatif iflletim sistemini yükleyip vermesi olurdu. Böylece ö retmenler flki sistemi görürdü, ikisiylede beraber çal flabilirdi. HL - önümüzdeki y llarda Türkiye'de Linux ve özgür yaz l m n gelece ini nas l görüyorsunuz? Özgür yaz l m ve Linux'un tüm dünyaya paralel bir flekilde önünün aç k oldu unu düflünüyorum. özgür yaz l m, ülkelerin kalk nma ve bilgi toplumu stratejilerin bir parças olmaya bafllam fl durumda. özgür yaz l mlar güvenli, güvenilir, etkin, yüksek baflar ml ve büyük maliyet avantaj sa l yor. Kaynak kodunun aç k olmas yaz l mlar n n gereksinimlere göre uyarlanabilmesi, ve maliyet avantaj aç k kaynak kodunu öne ç kart yor. Özgür yaz l mlar n biliflimci yetifltirmek, yaz l m sanayini gelifltirmek ve istihdam art rmak için önemli oldu unu düflünüyorum. Mütevazi donan mla, yurdun her yerindeki merakl gençlerin biliflim sektörüne kazan lmas n a katk da bulunacakt r. Bunda internetin ve özgür yaz l camias n n dayana flmas önemli rol oynayacakt r. Uyarlanabilen yaz l mlar ve mütevaz dona mla, okullar, halk kütüphaneleri, internete ba lanabilecek, biliflim ve bilgi genifl kitlelere ulaflabilecektir. Aç k kaynak yaz l mlar, genç giriflimcilerin, küçül gruplar n hem yaz l m gelifltirmesine, hem de destek ve bak m firmalar kurmas na olanak sa layacakt r. Linux ve özgür yaz l m, elini kirletmifl, bilgisayar ve yaz lm n içini d fl n kurcalayan, merakl gençlerin geliflmesi, kendilerini gelifltirmesi için ortam sa layacakt r. Biliflim gittikçe artan bir oranda sanayi ürünlerine, hizmet sektörüne, kültür ürünlerine, iletiflim ve e glence sektörüne girmektedir. Aç k kaynak ürünleri hem gelifltirme maaliyeti aç s ndan hemde lisanslar aç s ndan bu ürünlerin maaliyetlerini düflürmeye imkan sa layacakt r. Bu ise yerli sanayiye rekabet avantaj sa layacakt r. Tabii bu kendiliginden olmayacaktir. Linux ve aç k kaynak camias n n ifl birli i içinde olmas, do ru stratejileri gelifltirip, özverili çal flmas ile ancak olabilecektir. HL - lkemizde Linux konusunda en büyük flikayetlerden biri, yeterli destek verecek kurumlar n ve dahas kiflilerin bulunamamas fleklinde. Sizce bu hakl bir flikayet mi? LKD'nin bu konuda bir çal flmas var m? LKD bu konuda bir ekosistemin kurulmas için ortam haz rl yabilir, ilgili herkesin buluflmas için portal oluflturabilir, yeni penguenler yetifltirebilir ancak. LKD kendisi bir destek firmas gibi çal flamaz, öyle bir amac da yok. Bu firmlar n oluflmas ve geliflmesi için elindne gelen destegi sa lar. LKD'nin görevi önderlik, katalizörlük ve buluflma ortam sa lamakt r. HL - Türkiye'de Linux ve özgür Yaz l m ile ilgilenen ekiplerin çok birbirinden ayr ve hatta zaman zaman çekiflen bir yap s oldu u söyleniyor. Sizce böyle bir fley var m? Internetin ortaya ç kard de iflim bireye daha çok özgürlük veriyor. letiflim ortamlar n n yayg nl ve ucuzlu u bunu mümkün k l yor. Daha küçük gruplar olufluyor ve ba ms z hareket ediyör. özgür yaz l mda da yaz l m özgürce gelifltirme özgürlü ü çok önemli. Bir baflka deyiflle, çok parçal l k iflin dogas. Biz Türkler buna biraz daha meyyaliz. Ben ciddi bir çekiflme görmüyorum. Birbirmize daha hoflgörülü ile yaklas k, daha fazla iflbirli i yapmak için çaba harcamal y z. flbirli i için platformlar, birliktelikler kurmal y z. LKD olarak biz tüm gruplara elimizden gelen deste i veririz. Her penguenin LKD'ye üye olmas n isteriz ama flart koflmay z. Mustafa Akgül Linux Kullan c Derne i Baflkan LKD çal flma gruplar nda çal flan özgür yaz l mc lara bafl m z n üstünde yerimiz var ama biz ba ms z olarak çal flmak istiyoruz diyenlere de hoflgörü ile yaklafl r, ifl birli i yapar z. Daha fazla ve uzun soluklu iflbirli i hepimizin ortak ç kar d r. HL - Bilgisayar okur yazarl kavram malesef ülkemizde Windows okur yazarl fleklinde alg lanmakta. Bu konuda acaba neler yap labilir? Bilgisayar okuryazarl g n kavramlara yönelik oldu unu, "okur Yazarl g n" farkl iflletim sistemi ve ürünlerle çal flabilme i de kendili inden getirmesi gerektigini MEB ve üniveristelere anlatabilmeliyiz. Aç k kaynak kod dünyas na düflen görev, bilgisayar okur yazarl miçin alternatif üfredat somut olarak ortaya koyaml y z. Bunun için ders malzemesi üretmeliyiz. Ve bunun pilot olarak kullan lmas sa lamal y z. Dünyadaki örnekler bize yard mc olacakt r. HL - önümüzdeki befl y l içinde Linux'da ne gibi geliflmeler bekliyorsunuz? Ben falc l sevmem, ama Linux'un dünyada önemli bir s çrama yapmas n bekliyorum. Türkiye'deki geliflme biraz geriden gelebilir. Bu bizlerin çabalar na ba l. Kan mca, parlak bir gelecek Türk penguenlerini bekliyor. Umar m gerekti i ifl birli ini, fedakarl, çabalar gösteririz. 9

12 Yaz l m UBUNTU Ubuntu kelimesinin kökleri Afrika'ta dayan yor. Zulu ve Xhosa dillerinde bulunan bir kelime olan Ubuntu, ngilizce'ye çevrilemeyecek kadar güzel bir kelime olarak nitelendirilmifl. 'Humanity for others' ifadesiyle karfl lanmaya çal fl lan Ubuntu'nun anlam ayn zamanda bu da t m n felsefesini de aç kl yor. 'Bir kifli di er insanlar var oldu u için insand r' diyerek 'çevirmeye çal flaca m z' kelime, da t m n her zaman özgür ve ücretsiz kalaca n, yaz l mlar n herkesin özgürce gelifltirebilece i, de ifltirebilece i ve kendi dilinde kullanabilece i araçlar oldu unu ifade etmeyi amaçl yor y l n n ikinci yar s nda duyurulan Ubuntu, k sa sürede o kadar büyük bir popülarite kazand ki, henüz ikinci sürümü duyurulmadan sitesinin günlük hit s ralamas nda Fedora ve Mandriva'y geçerek ilk s raya oturdu. Birleflik Kral k (Britanya) dahilindeki adalardan birisi olan Isle of Man'da yerleflmifl bulunan Canonical firmas n n deste iyle ç kar lan Ubuntu da t m, en kararl Linux da t mlar ndan birisi olarak bilinen Debian üzerinde gelifltiriliyor. Debian asl nda Ubuntu d fl nda birçok da t m n temeli olarak görülebilir, Knoppix, Xandros, Linspire, Mepis gibi. Acak Ubuntu'nun di er Debian türevlerinden temel fark, Ubuntu'da karfl lafl lan problemleri ve çözümlerini Debian'a iletmesidir. Bu sayede Ubuntu, Debian' n geliflimine de katk sa lamaktad r. Ubuntu kelimesinin kökleri Afrika'ta dayan yor. Zulu ve Xhosa dillerinde bulunan bir kelime olan Ubuntu, ngilizce'ye çevrilemeyecek kadar güzel bir kelime olarak nitelendirilmifl. 'Humanity for others' ifadesiyle karfl lanmaya çal fl lan Ubuntu'nun anlam ayn zamanda bu da t m n felsefesini de aç kl yor. 'Bir kifli di er insanlar var oldu u için insand r' diyerek 'çevirmeye çal flaca m z' kelime, da t m n her zaman özgür ve ücretsiz kalaca n, yaz l mlar n herkesin özgürce gelifltirebilece i, de ifltirebilece i ve kendi dilinde kullanabilece i araçlar oldu unu ifade etmeyi amaçl yor. lk sürümü 2004 Ekim ay nda ç kan Ubuntu'nun bu sürümü Warty Warthog takma ismiyle duyurulmufltu. Henüz ilk sürüm olmas na ra men Warty Warthog'un sürüm numaras 4.10 olarak belirlendi. Bu sürüm numaras bir s ray de il, ç k fl tarihini simgeliyor (Ekim 2004 yerine 4.10). Bir sonraki sürüm Nisan 2005'te duyurulan Hoary Hedgehog oldu. Tahmin edebilece iniz gibi sürüm numaras 5.04 idi. Ubuntu da t m n n bir özelli i de her alt ayda bir Gnome masaüstü yöneticisinin en son sürümüyle beraber karfl m za ç kmay planlamas d r. Bu durumda bir sonraki da t m n Breezy Badger ad yla ve y l.ay kural na uygun olarak 5.10 sürüm numaras yla Ekim 2005'te ç kar lmas bekleniyor. Gnome demiflken Ubuntu da t mlar n n Gnome masaüstü yöneticisiyle birlikte geldi ini belirtelim. Kurulum CD'si içinde KDE paketleri yer alm yor. Ancak KDE'den vazgeçemeyenler için de Kubuntu'yu önerebiliriz. Her Ubuntu da t m, Kernel, X, Gnome, GCC gibi bileflenlerin versiyonlar n n farkl bir kombinasyonuyla oluflturuluyor. Örne in Warty 10

13 Yaz l m Warthog Xfree paketiyle gelirken Hoary Hedgehog X.org kütüphanesini kullan yor. En çok merak edilen noktalardan birisi, Ubuntu ve Debian paketlerinin birlikte kullan labilirli i konusunda. Forumlarda, gelifltiriciler bunun pek iyi bir fikir olmad n belirtiyor. Debian ve Ubuntu büyük oranda uyumlu olsalar da baz paketler ba ms z derlendi i için birebir ayn olmayabilir ve bu paket yönetimi sisteminde beklenmedik problemlere sebep olabilir. Ancak Debian için var olan paketlerin neredeyse tamam Ubuntu kaynaklar nda da bulunuyor. Bu nedenle ikisini birbirine kar flt rmak yerine, Ubuntu kaynaklar ndan eriflilen paketlerin kullan lmas öneriliyor. Debian Woody'den Ubuntu 4.10'a (Warty Warthog) geçifl yap labiliyor. Bnun için ilgili web sayfas ndaki ad mlar takip etmeniz yeterli. ( adenotes ) Ubuntu tek CD olarak indirilebilen bir da t m. Ancak indirme f rsat n z yoksa veya orjinal bask l bir CD'ye sahip olmak isterseniz Ubuntu'dan size ücretsiz CD gönderilmesini talep edebilirsiniz. 'Shipit' ad ndaki bu uygulamayla web sitesindeki talep formunu doldurarak orjinal Untu CD'sine ücretsiz sahip olabiliyorsunuz. Web sayfas : Standart bir Ubuntu masaüstü sistemi için diskinizde en az 1.8 GB'lik bir disk bölümü olmas gerekli. Minimal kurulum için ise 350 MB yeterli olabiliyor. Kurulumu son derece kolay olan (Sadece enter'a basmak yeterli) Ubuntu'da, tecrübeli Linux kullan c lar n birazc k flafl rtacak bir özellik var: kurulumda, ön tan ml olarak, root kullan c s aktive edilmiyor. Bunun yerine kurulum s ras nda yarat lan ilk kullan c baz yönetici haklar na sahip oluyor ve root izni gerektiren operasyonlar da 'sudo' ile kendi flifresini girerek yapabiliyor. Örne in: sudo apt-get install. E er root kullan c s olmadan çal flamam diyorsan z /etc/shadow dosyas n düzenleyerek veya basitçe sudo passwd root yazarak bir root flifresi belirleyebilir ve root kullan c n z aktif hale getirebilirsiniz. Henüz yeni say labilecek bir da t m oldu u için Türkçe kaynak konusunda baz s k nt lar yaflayabilirsiniz. Ancak Ubuntu'nun web sitesinde ( ngilizce olarak çok iyi bir dokümantasyon bölümü mevcut. Ayrica wiki ( sayfalar na siz de birseyler ekleyerek dokumantasyonun geliflmesine katk da bulunabiliyorsunuz. adresinden flu anda aç k olan e-posta listelerini görebilir, arflivlerine eriflebilirsiniz. En aktif liste olan ubuntu-users listesi günlük yaklafl k 200 e-postan n döndü ü bir liste. Bu kadar e- postan n hergün gelmesini istemezseniz adresindeki forumlar da ziyeret edebilirsiniz. Mutlaka de inilmesi gereken bir di er kaynak ise Malezya'l bir Linux kullan c s n n oluflturdu u 'Unofficial Ubuntu 5.04 Starter Guide' doküman. Kurulum sonras nda ihtiyaç duyabilece iniz baz temel ayarlardan (Firefox'a Flash ve Java eklentilerinin kurulmas gibi), diskinizdeki Windows bölümüne nas l eriflebilece inize kadar çok genifl bir yelpazede ihtiyaçlara cevap verebilecek bu kayna a da adresinden eriflebilirsiniz. Ayr ca bilgisayar n za Ubuntu kurduktan sonra /etc/apt/sources.list dosyas na ftp://godel.cs.bilgi.edu.tr/ubuntu sat r n da ekledi inizde güncellemeler için yurtd fl nda bir yans dan faydalanmaktansa stanbul'daki bir sunucudan daha h zl güncelleme yapabilirsiniz. K sa sürede büyük bir kullan c kitlesine ulaflan bu da t m n gördü ü ilgi ne kadar baflar l oldu unun bir iflareti gibi. Siz de bu kadar ilgi gören Ubuntu Linux da t m n merak ediyorsan z org/download/ adresinden CD'yi indirebilir veya 'Shipit' ile size ücretsiz CD gönderilmesini isteyebilirsiniz. 11

14 Yaz l m EncFS: fiifreli dosya sistemi Güvensiz sistemler, protokoller: Gün geçtikçe flifreleme sistemleri, gerek uygulama, gerekse iflletim sistemi baz nda hayat m zda daha çok yeralmakta. Bunun en önemli sebebi, günümüzde bilginin birçok ortamda (ve genellikle de kontrolsüz olarak) bulunmas. Bu kontrolsüzlü ün en bariz örne i bütün Internet'in üzerine kuruldu u TCP protokolü. lk ç kt zamanlarda, tek amaç "ba lant n n sa lanmas " oldu undan TCP ve üzerine kurulmufl temel protokoller (telnet, ftp, smtp, http vs.) güvenlik endifleleri gözönüne al nmadan oluflturulmufllard. Bu konuda en temel zay fl k ise, sözkonusu trafi in flifrelenmemifl olarak, clear-text diye adland r lan düz-yaz olarak iletiliyor olmas yd. Bu zay fl k, k sa sürede hem iyi niyetli, hem de kötü niyetli kifliler taraf ndan çeflitli flekillere ortaya kondu. Bunun ard ndan protokol gelifltiren ekipler, bütün bu protokollerin flifreli iletiflim sa layan güvenli hallerini gelifltirdiler (telnet->ssh, ftp->sftp,scp, smtp- >tls-smtp, http->https gibi). Bu sayede, a üstünden giden trafi in güvenli i ve dolay s yla kiflilik haklar bir miktar daha güvenli hale getirilmifl oldu. Fiziksel Güvenlik Problemi Fakat bilgisayar güvenli i ile ilgilenenlerin çok yak ndan bildi i temel bir kural vard r. Bu da bir sisteme e er s n rs z bir fiziksel eriflim sözkonusu oldu unda o sistemin güvenli inden sözedilemeyece idir. Bunu biraz açt m zda görürüz ki kastedilen bir bilgisayar networkden kesseniz, bafl na girifl flifresi koysan z ve daha bir dizi önlem daha alsan z bile birisinin bilgisayar al p götürmesini engelleyemiyorsan z, ordaki bilgileriniz güvenli de il demektir. «ünkü, bilgisayar n içindeki harddisk, ya da verilerinizin bulundu u bir baflka medya al n p bir baflka bilgisayarda incelenebilir ve içindeki bilgilere eriflilebilir. Buna karfl al nabilecek en büyük önlem, iflletim sistemi baz nda bir flifreleme gerçeklefltirilmesi ve harddisk, cdrom ya da usb disk gibi cihazlara dosya yazman n flifreli olarak yap lmas n sa lamak olacakt r. Bunun çeflitli yöntemleri, uzun y llard r uygulanmakta. Fakat son y llarda donan mlar n çok daha fazla güçlenmesi sayesinde, bu ifllemlerin yap lmas s ras nda gerçekleflen performans kay plar, yaz l mla gerçekleflti inde bile kabul edilebilir seviyelere gelmifltir. fiifrelenmifl Dosya Sistemleri Windows sistemlerde 2000'den itibaren EFS (encrypted file system) kullan labilir olmuflken, Linux'da ise 1993'ten bu yana birçok flifrelenmifl dosya sistemi kullan lmaktad r. Bu dosya sistemlerinin ilk örne i, 1993 y l nda ç kan CFS olmufltur. CFS bir pass-through (geçirgen) dosya sistemiydi. Geçirgen dosya sistemleri, filtre mant ile çal fl rlar ve dosyan n nereye yaz laca, nas l yaz laca gibi ifllerle ilgilenmezler. Bir dosya yaz laca zaman, üstünde gerekli de ifliklikleri yaparlar ve gerisini yine dosya sistemine b rak rlar. CFS'in temel özelliklerinden biri ise, bu ifllemi NFS (Network File System) kullanarak yap yor olmas yd. NFS, Unix sistemlerin dosya paylafl m n sa layan yap oldu undan temel amac, a üzerinden eriflim için tasarlanm fl bir protokoldü. Bu sebeple, CFS'in bir NFS uzan m gibi çal flmas, yerel çal flan bir dosya sistemine göre, ciddi bir performans kayb getiriyordu y l nda ise yine ayn konseptte, CFS'in kodunun üstüne eklemelerle, talya'dan bir grup TFS'i ç kartt. Buradaki temel farkl l k, TCFS'in kernel ile daha entegre olup, kullan c lara mümkün oldu u kadar fleffaf bir sistem sunmakt. Dosyalar n gruplar taraf ndan paylafl lmas, dinamik flifreleme modülleri, de iflik flifreleme algoritmalar gibi özellikler getiren TCFS'in en zay f yan ise, her kernel de iflikli ine adapte edilmesi zorunlulu uydu. Bu sebeple Kernel 2.2'ye kadar gelen TCFS, 2.4'den sonra devam etmemifltir. Bence bu sistemlerin en büyük handikap yeterince fleffaf ve rahat kullan labilir olmamalar bir yana, partisyon baz nda ifllem görüyor olmalar. Yani çok basitçe, sadece bir tek dizini flifrelenmifl olarak kullanman z mümkün de il. Bu özellikle insanlarla paylaflt n z bilgileri bulundurdu unuz USB memory konusunda problem yaratmakta. Hem diskin baflkalar taraf ndan okunmas n istiyorsunuz, hem de diskin için kimsenin okumamas n istedi iniz belli bir dizin bulunmakta. EncFS Bütün bu ihtiyaçlara cevap veren ve benim bu yaz da ele alaca m sistem, CFS ve ENCFS ile birçok ortak noktalar bulunan, fakat ikisinden de çok daha performansl ve fleffaf bir çal flma düzenine sahip olan EncFS. EncFS'in bu flekilde çal flmas n sa layan en önemli özelliklerden biri nispeten yeni bir teknoloji olan FUSE; file system interface module kullan yor olmas. EncFS'den daha derinlemesine bahsetmeden önce, bu projenin gelifltirilmesinde Ubuntu ekibinin ciddi deste i ve katk lar oldu unu vurgulamak isterim. Ben de böyle bir projenin varoldu unu Ubuntu Traffic vas tas ile ö rendim. Ubuntu'nun Linux da t mlar arenas na olan bu yap c katk s n n artarak devam etmesini umuyoruz. EncFS'in ana sayfas Burada EncFS'in temel kullan m bilgilerinden, di er dosya sistemleriyle karfl laflt rmaya kadar çok genifl bilgi alman z mümkün. EncFS'in kurulumu birazc k kar fl k gibi gözükmekle birlikte pek zor de il. 12

15 Yaz l m Öncelikle Fuse ve rlog programlar n kurman z laz m. EncFS'in yazar Valient Gough'un sayfas nda bu programlar n Suse için olan RPM'lerini bulman z mümkün. te yandan her zamanki gibi ve adreslerinden kaynak kodlar n indirip derleyebilirsiniz. Bu ikisini derledikten/kurduktan sonra EncFS'i de derleyip kurman z gerekmekte. Bütün bu ifllemlrin akabinde kullan m oldukça kolay. Öncelikle temel kavramlar aç klamakta biraz yarar var. EncFS'de bir dizini flifrelemek, Unix'deki mount yaklafl m na çok benziyor. Nas l bir partisyonu mount ediyorsan z, EncFS'de ise flifrelenmifl bir dizini bir baflka dizine mount ediyorsunuz. Bunun en bilinen örne i iso dosyalar. Tek bir dosya içinde bir dosya sistemi bar nd ran iso'lar Linux alt nda mount -o loop knoppix.iso /mnt/iso gibi mount edip, daha sonra da /mnt/iso dizininden içeri ini okumak mümkündür. EncFS'deki sistem de tamamen ayn. Diyelim ki user diye bir kullan c ismine sahibiz, ve ev dizinimiz alt nda flifrelemek istedi imiz bir "sifreli" isimli dizinimiz var. Öncelikle bu dizinin flifresiz halini okuyabilece imiz bir mount point (ba lant noktas ) oluflturmam z gerekiyor. Bu dizinin ismi de "sifresiz" olsun. mkdir /home/user/sifresiz fiimdi yapmam z gereken aradaki flifreleme ba lant s n n sa lanmas $encfs /home/user/sifreli /home/user/sifresiz Volume key not found, creating new encrypted volume. Password: Verify: $ Burada anahtar nokta, dizin isimlerini göreceli de il, kesin vermeniz laz m. Yani /home/user dizininde bulunan birisi direkt encfs sifreli sifresiz yazarsa bu kabul edilmeyecektir, yukardaki gibi tam dizin ismini girmek gerekir. Bu kadar, flifreli dizinimiz art k haz r. sterseniz gidip bir bak n flifreli dizinin alt na, büyük ihtimalle görecekleriniz, çizgi romanlarda küfür baloncuklar içinde gördü ünüz anlams z gelen karakter dizileri olacak. EncFS, sadece sözkonusu dizindeki dosyalar flifrelemekle kalmaz, onlar n isimlerini de anlafl lmaz hale getirir. Bu sayede flifrelenmifl dosya sistemine bakanlar n dosya isimlerinden arad klar dosyalar n bu dizinde olup olmad n anlama imkanlar da kalmaz. Öte yandan sifresiz dizinine bakt n zda ise dosyalar n z n orda oldu unu görürsünüz. Bir kez daha hat rlatmakta fayda var bu gördü ünüz dosyalar n kendi de il, EncFS sisteminin araya girmesi ile o anda deflifre edilen, asl nda sifreli dizini alt ndaki dosyalar. Bu flifrelenmifl dizin ile ifliniz bitti inde ise fusermount -u /home/user/sifresiz komutunu vermeniz yeterli. Art k sifresiz dizini alt bofl gözükecek, ve flu anda flifreli dosyalar n za sizin ya da bir baflkas n n (yeniden ba lant y sa lamadan (mount etmeden)) eriflmesi mümkün de il. Bunun sa lad kolayl klardan bir tanesi de flifreli dizilerin yede ini veya kopyas n almak için tekrar deflifre etme zorunlulu unuzun olmamas. Herhangi bir anda, flifreli halde yedek alabilir, daha sonra da o yedekten geri dönerken flifreyi açabilirsiniz. Bu sayede flifresi aç lm fl dosyalar, yedek teyplerinizde bile bulunmaz. EncFS'in iflleyifline biraz daha bakarsak, flifreleme için flöyle bir yöntem izledi ini görürüz: Bir dizin ilk defa flifrelenece inde, EncFS ona sizin klavyeden elle pek giremeyece iniz rastlant sall kta uzun bir flifre atar. Daha sonra sizin girdi iniz flifre ise bu flifreyi flifrelemek/açmak için kullan l r. Bu mant k, pgp anahtarlar n n pin ile flifrelenmesi gibidir. Bu uygulamadaki güzel yan ise, siz flifreyi de ifltirdi inizde, sadece ana flifrenin flifrelendi i kodun de iflmesi, dizinin yeniden bafltan flifrelenmesi gibi bir ifllem yap lmas na gerek kalmamas sonucunu do urur. Biraz da performanstan sözetmek gerekirse, EncFS 1 küsur Ghz herhangi bir makinada, size gözle görülür bir performans kayb olmadan hizmet verebilir. Burada belki de önemli olan, zaten sizin için de erli dizinler için EncFS kullanmak, di erlerine ise normal eriflmektir. Daha güvenli bir sistem oluflturmak için uygulanabilecek yöntemlerden biri, kullan c n n ev dizinini EncFS ile flifreleyip öyle kullanmas d r. Her aç l flta, EncFS flifresi girilerek dizin fleffaf bir hale getirilecek, kullan c bafl nda de ilken sözkonusu bilgisayar n çal nmas durumunda ise ev dizinindeki herhangibir dosyaya eriflmek pratik olarak mümkün olmayacakt r. EncFS, hem kullan m, hem de özellik aç s nda çok baflar l bir sistem. Dizüstü bilgisayarlarda ve USB haf zalar baflta olmak üzere, veri tafl mak için kullan lan medyalarda bulunan bilginin, gün geçtikçe de erlenmesi, üstüne kaydedildi i medyalar n ise gün geçtikçe de ersizleflmesi, bizleri fiziksel güvenli i sa lamak kadar, veri güvenli ine de önem vermeye itmektedir. Bu tür ihtiyaçlara cevap verebilmesi aç s ndan EncFS oldukça baflar l bir program. Umar m iflinize yarar. 13

16 Arfliv Freshmeat'ten Seçmeler: gfeed Internet'in birkaç y ld r oldukça popüler protokollerinden RSS'leri kolayca takip edebilmek için güzel bir yaz l m gfeed. GTK-2 grafik kütüphanesiyle yap lm fl, kolay kullan labilen, ayn zamanda göze de hitap eden bir program. Böylese Freshmeat, Slashdot, Fazlamesai gibi sevdi iniz sitelerdeki de ifliklikleri web taray c n z bile açmadan takip edebileceksiniz. GtkPod Son zamanlar n en gözde ç lg nl ipodlar, Linux alt nda da özgürce kullanabilmenizi sa layan bir yaz l m GtkPod. Sizi itunes ve Windows kullanma mecburiyetinden kurtar yor. Oldukça baflar l. QT Sözlük Freshmeat'te nadir gördü ümüz Türk kökenli yaz l mlardan biri QT Sözlük. Basitçe ngilizce-türkçe, Türkçe- ngilizce sözlük görevini görüyor. Faruk Eskicio lu taraf ndan haz rlanm fl ve QT kütüphanesi kullanmakta Console Pasword Manager Herkesin bafl n n belas, gün geçtikçe say lar artan parolalar. Bir yerlere yazmadan bu parolalar ile bafl etmenin en iyi yolu, bu ifl için bütün parolalar flifreli halde tutan ve bu veritaban n da yine bir ana parola ile flifreleyen bir program kullanmak. Console Password Manager bu tür programlar n baflar lar ndan. Birçok örne inin aksine konsol üzerinden kullan labilmesi sayesinde Internet olan herhangi bir yerde ssh ba lant s üzerinden eriflerek kullanabilece iniz bir yaz l m. Bochs 2.2 Vmware gibi sanallaflt rma (virtualization) özelliklerini kullanmak, ama bunu özgür bir yaz l mla yapmak istiyorsan z gidece iniz yer Bochs. Halihaz rda i386 ifllemciler üzerinde Dos, Windows, Linux ve daha bir çok iflletim sistemini çal flt rmakta

17 Arfliv Imposter 0.3 OpenOffice.org Impress ile haz rlanan sunumlar OpenOffice.org olmaks z n görüntülemeyi sa layan Imposter' n gelifltiricisi de bir Türk. OpenCOBOL 0.32 Aram zda hala gizli cobolcular n bulundu unu biliyoruz. Zaten onlar olmasa böyle bir proje de olmazd. OpenCOBOL özgür bir cobol derleyicisi. Cobol programlar n C koduna çevirip GCC ile derliyor. Coboldan vazgeçeceme diyenlere. Construction Management Software 1.32 nflaat ifli karmafl kt r. yi bir düzene ihtiyac m var diyen inflaatç lar için özgür bir çözüm. GmailAgent 0.5 Sisteminizde bir istemcisi gibi çal flarak gthumb, digikam gibi yaz l mlardan gmail hesaplar n za eriflmenizi ve gönderilerinizi pratik bir flekilde yapman z sa layan bir yaz l m. Python and pyqt ile yaz lan GmailAgent hakk nda detayl bilgi adresinde bulunabilir. JChemPaint Bu yaz l m da kimyac lar için. ki boyutlu kimyasal çizimler yapmak için kullan lan JChemPaint Java tabanl bir yaz l m. Wörms of Prey Worms oyununu bilmeyenimiz yoktur. Wörms of Prey ise bu oyunun bir klonu. Sadece bir worms klonu olarak kalmay p yeni ve önemli özellikler de eklenen bu oyunu denemenizi hararetle tavsiye ederiz. Windows kullan c lar kayg lanmas n. Oyunu onlar da oynayabiliyorlar. Browsershots Web tasar mc lar n n temel bir sorunu olan web taray c s uyumlu unu test etmek için tasarlanm fl bir yaz l m. Yapt n z tasar m hemen her taray c da denemeniz için ekran görüntülerini alan yaz l m, özellikle birden fazla tasar mc n n çal flt projeler için birebir. Browsershots' yazarlar bir screenshot fabrikas olarak tan ml yor. 15

18 Konu IBM, Linux'a karfl patent suçlamas nda bulunmayaca n taahhüt ediyor... SAN FRANCISCO-IBM, aç k kaynak yaz l m hareketinin üzerindeki son kara bulutu da da tmak amac yla, IBM'in teknoloji patentlerinden oluflan ürkütücü koleksiyonunu Linux'a karfl bir koz olarak kullanmayaca n belirtirken, di er flirketlere de benzer flekilde davranma ça r s nda bulundu. IBM'in Teknoloji ve Üretim Bölümü Baflkan Yard mc s Nick Donofrio, LinuxWorld Conference and Expo'da yapt konuflmada "IBM'in patent portföyünde yer alan patentlere iliflkin haklar n, Linux kerneline karfl sald r arac olarak kullanmaya niyeti yok. Tabii, kendimizi korumak zorunda b rak lmad m z takdirde..." diyerek bol bol alk fl ald. Teknoloji devinin bu aç klamas, bilgisayar endüstrisinin en genifl kapsaml patent cephaneli ine sahip olan IBM'in yasal tehdidinden korkanlar bir ölçüde yat flt rabilir. Ancak, Linux'un azg n bir düflman olan Microsoft'un yaratmas daha muhtemel olan tehdide iliflkin herhangi bir aç klama getirmemektedir. Microsoft bu konuda yorum yapmay reddediyor. Ancak Nisan ay nda flirketin hukuk birimi baflkan, yaz l m devinin "daha yarat c çal flmay " arzu etti ini ve kendisine ait teknolojileri lisanslayaca n söylemiflti. Ancak, tek bir ana aç k kaynak lisans n n, yani Genel Kamu Lisans 'n n (General Public License - GPL) koflullar na tabi olan yaz l mlar için, telif hakk ödemelerini gerektiren patent lisanslar yasaklanm flt r. IBM aç klamas n n zamanlamas son derece do ruydu: Linux kullan c lar için yasal koruma satan bir tür sigorta flirketi olan Open Source Risk Management (OSRM) taraf ndan Pazartesi günü yap lan aç klamada, IBM'in elinde, Linux'un potansiyel olarak telif haklar n ihlal edebilece i 60 patent bulundu u belirtildi. Ve aç k kaynak yaz l m hareketi, Linux'dan çok çok daha genifl kapsaml bir harekettir. Ayr ca, Hewlett-Packard' n üst düzey bir yöneticisinden al nan ve 2 y l öncesine dayanan bilgiye göre, Microsoft'un Linux'a karfl patent ihlali iddialar nda bulunabilme potansiyeli vard r ve Microsoft'un yeni sald rgan patent politikas gere ince bu y l yeni patent için baflvurabilece i belirtilmektedir. OSRM, Microsoft'un elinde, Linux'un telif haklar n ihlal edebilece i 27 adet patent bulundu unu tahmin etmektedir. IBM y llard r izledi i politika gere ince, her y l di er tüm bilgisayar flirketlerinin toplam ndan daha fazla patent hakk almaktad r. Ve bu patent cephaneli ini kullanmaya istekli oldu unu göstermifltir: SCO Grubu, Big Blue'nun, Unix'in mülkiyetinde olan teknolojileri aç k kaynak Linux'a aktararak Unix sözleflmesini ihlal etti ini iddia ederek IBM'e dava tehdidini yöneltti inde, IBM de, üç ayr patent hakk ihlali davas açma karfl tehdidinde bulunmufltu. Ancak, ifl Linux'a geldi inde, di er flirketlerin de, IBM'in taahhüdünü izlemeleri gerekecek gibi görünüyor. Donofrio bu konuda flunlar söylemektedir: "Bilgi teknolojileri toplulu unu, patent uygulamalar na iliflkin olarak benzer bir aç klamada bulunmaya ve Linux toplulu unu, biz tam ileriye ad m atarken önümüze getirilebilecek hak ihlali iddialar n engelleyecek prosedürler oluflturmak üzere bir araya gelmeye ve bu tür iddialar ortaya alt ld nda bunlar derhal çözümlemeye davet ediyorum." Ancak, di er flirketlerin de bu davete uymalar n sa lamak oldukça zor olacak gibi görünüyor. Çarflamba günü yapt aç klamada "IBM'in yapt aç klama fiilen müflterilerin sorunlar n çözmüyor" diyen HP'nin Linux'la ilgili Baflkan Yard mc s Martin Fink, HP'nin geçti imiz Eylül ay nda bafllatt, müflterilerini SCO'nun sald r lar na karfl korumay amaçlayan kendi program n vurgulayarak "IBM, müflterilerini piyasada oluflabilecek gerçek ve parasal bir tehdide karfl korumaya yönelik HP'nin davetine henüz bir yan t vermemifltir" diye konufltu. Henüz yeterince yol al nmad m? Aç k kaynak hareketinin destekçilerinden olan ve aç k kaynak hareketini durdurmak için gerçeklefltirilecek bir patent sald r s n bekledi ini ifade eden Bruce Perens, Çarflamba günü yapt yan t konuflmas nda ise çok daha fazlas n talep etti. Perens, sözel olarak verilecek bir taahhüdün yan s ra yaz l bir sözleflmenin de imzalanmas gerekti ini vurgulad ve aç k kaynak programc lar n n bir tehditle karfl laflmalar durumunda bunlara yard m edilmesi talebinde bulundu. "IBM'den, HP'den ve di erlerinden, davalar aç ld nda bana destek olacaklar na dair bir taahhüt duymak istiyorum"; Microsoft tehditlerine bafllad nda, "kenara çekilmeyeceklerine dair bir taahhüt duymak istiyorum. Parlak armal bir k l ç beni kurtarmaya gelmedi i takdirde, 10 gün içinde mahkemeye ç kart l r m. 10 gün sonra da bir tazminat anlaflmas imzalamak zorunda b rak l r m." Bir analist, ifl Linux'a ve üst düzey yaz l mlara geldi inde IBM'in çeliflkili politikalar izledi ini belirtti. "Bence, IBM patent savafllar n n, özellikle de aç k kaynak hareketine karfl olan her 16

19 Konu fleyin d fl nda kalmak istiyor" diyor Gartner analisti George Weiss. "Bu çekirdek, IBM'in en kolay odaklanabilece i nokta," diyor Weiss. "Ancak, daha üst düzeylerde, ifl daha karmafl klaflt nda, IBM'in fikri mülkiyetini bir rekabet unsuru olarak kulland durumlarda, hangi kayg lar n öne ç kaca n kestirmek çok güç olur." Denge aray fl Donofrio, IBM'in kendi patent deposundan vazgeçece ine dair hiçbir imada bulunmam fl ve di er aç k kaynak yaz l mlar na sald rmama konusunda söz vermemifl olmas na ra men, fikri mülkiyetin korunmas ile iflbirli i aras nda bir denge kurulmas gerekti ini belirtmifltir. "IBM aç s ndan biz bu iki kavram aras ndaki dengeyi sa lamak için elimizden gelen her fleyi yapmay taahhüt ediyoruz," diyor Donofrio. Donofrio'ya göre, aç k iflbirli i, günümüzde bilimsel geliflmenin temel bir bilefleni haline gelmifltir. Aç k iflbirli iyle çal flmak flirketler aç s ndan para kazanabildikleri noktalara odaklanabilmeleri anlam na gelir. Böylece hiçbir flirket tekerle i yeniden icat etmek için gereksiz yat r mlar yapmak zorunda kalmaz. "Aç k kaynak hareketi, insanlar kendilerine ait fikri mülkiyet modelleri hakk nda, müflterilerine nerede en fazla de eri sunabilecekleri ve nelerin rekabet aç s ndan gerçekten avantaj sa layaca hakk nda yeniden düflünmeye itmektedir" diyor Donofrio. "Önümüzdeki on y l içinde, aç k kaynak hareketi geniflleyecek ve fikri mülkiyetin yarat lmas sürecinde ve de erinde dramatik bir dönüflüm yaflanacakt r." Uzmanlara göre, aç lan patent davalar na karfl savunma yapmak-patentin gerçek de erinden ba ms z olarak-ortalama 2 milyon ile 4 milyon ABD Dolar aras nda bir mebla gerektirmektedir. Donofrio'nun talebiyle benzer bir flekilde, bir Linux ortakl da, patentlere iliflkin sorunlar gidermek için destek verme taahhüdünde bulundu. Linux'un lideri Linus Torvalds' n da orta oldu u bir Linux ortakl olan Open Source Development Labs adl flirketin Yönetim Kurulu Baflkan Stuart Cohen, patent sorunlar ortaya ç kt nda, Linux programc lar n n sorun yaratan noktalar ortadan kald rmak için yeni bir yaz l m gelifltireceklerini söylüyor. Cohen, bu hafta içinde yapt aç klamada; "SCO'nun iddialar na verdi imiz yan tta da belirtti imiz gibi, OSDL, Linux'ta rahats zl k yaratan ve üçüncü kiflilerin yasal haklar n ihlal eden tüm kodlar düzeltmek için gelifltiriciler toplulu uyla ortak çal flmaya haz rd r. Bu tavr m z, patentler konusunda ortaya ç kan sorunlar için de aynen geçerlidir" dedi. kili bir tav r IBM'in aç k kaynak yaz l m na karfl ikili bir tavr var. Linux'a verdi i destek, bu iflletim sistemine müthifl bir ticari ve teknolojik itici güç kazand rd. Ve bu hafta da IBM, Cloudscape veritaban yaz l m n n kodunu genel kullan ma açt. Ancak, WebSphere e-ticaret yaz l m ve DB2'nun amiral gemisi olan veritaban paketi kesinlikle özel mülk olarak kalmaya devam ediyor. fiirket, y llard r yaln zca aç k kaynak yaz l m n içermekle kalmay p aç k standartlara uygun özel mülkiyete ait teknolojileri de içeren ve "aç k hareket" olarak adland rd hareketin güçlü bir destekçisi olmufltur. Aç k standartlar müflterilerin bir flirketin teknolojisinden di er bir flirketinkine geçiflini kolaylaflt rmaktad r. Nelerin mümkün olabilece ini bize gösteren Linux'a iliflkin büyük beklentileri olan Donofrio, "ancak iflbirli i çok güçlü olabilir" diyor "Linux inan lmaz," diyor, "mülkiyeti hiçkimsenin de il ama, ayn zamanda herkesin. Dünyan n her taraf ndaki binlerce programc, karfl l kl olarak birbirlerini denetleyerek Linux'a katk da bulunuyorlar. Böyle bir katk y, birinin özel mülkü olan bir yaz l mla gerçeklefltirmek imkans z..." Yay n tarihi: 4 A ustos 2004, Yazan: Stephen Shankland CNET News.com 17

20 Baflar Öyküsü Yap Kredi Sigorta A.fi. de iki önemli proje Java ile haz rlanmas oldu. Uygulama ile Türkiye çap nda yay lm fl olan acentelerin nternet ortam n kullanarak Trafik Sigorta poliçesi ifllemlerini, yeni ifl kurallar çerçevesinde yürütmeleri hedeflendi. Halen iseries sistemleri üzerinde çal flmakta olan bir tak m uygulamalar n modernize edilmesi ve yeni ifl kurallar ile birlikte Web tabanl olarak kullan labilmesi çal flmalar çerçevesinde Yap Kredi Sigorta A.fi. de yürütülen çal flmalarda iki önemli proje JFORCE Biliflim Teknolojileri nce tamamlanarak kullan ma aç ld Y l, Yeni Türk Liras na geçifl haz rl klar ile paralel yürütülen bir çal flma ile yeni yap ya uyumlu bir muhasebe paketi tamamlanarak 1 Ocak tan itibaren Yap Kredi Sigorta A.fi de kullan lmaya baflland. Web tabanl olarak, Java ile haz rlanan uygulama, halen iseries sisteminde mevcut di er uygulamalar ile de entegre edilerek sistemin bütünü içindeki yerini ald. Uygulama ile flirket içi farkl bölgeler farkl flirket gibi çal flabiliyor, listelerini Excel ya da Pdf format nda alabiliyor, y l içinde Kebir format de ifltirebiliyor, ya da gün içinde di er uygulamalar taraf ndan oluflturulan mali hareketler otomatik olarak arka planda fifl haline dönüfltürülebiliyor. Trafik sigortalar nda 2005 y l bafl ndan itibaren zorunlu hale gelen TRAMER (Trafik Sigortas Bilgi Merkezi) den poliçe bilgilerinin sorgulanmas ihtiyac için, uygulama on line olarak TRAMER Bilgi merkezinden sorgulamay yapmakta ve ald bilgiler çerçevesinde ifllemleri yürütmektedir. Yap Kredi Sigorta A.fi. de tamamlanan bir di er proje ise, son dönemde s k s k ihtiyaç duyulan kurumlar aras veri aktar m için XML format kullan m na yönelik oldu. Java ile haz rlanan bir masaüstü uygulama ile kullan c lar n verilen herhangi bir XSD yada DTD format n, halen iseries sisteminde mevcut tablolar ile sürükle-b rak ile iliflkilendirerek, ihtiyaçlara göre de ifltirilebilen XML dökümanlar oluflturmas sa land. Oluflturulan XML dokümanlar n n arflivlenerek, gerekti inde XML verisi içerisinden de geriye dönük olarak sorgulama yap labilmesi de projenin benzer uygulamalardan ayr lan bir di er önemli özelli i. Kullan ma aç lan bir di er uygulama ise halen farkl arayüz ve ifl ak fllar ile haz rlanmakta olan Trafik Sigorta Poliçesi ifllemlerinin tek bir arayüz ile TRAMER Bilgi merkezinin belirledi i standartlar çerçevesinde yine Web tabanl olarak 18