Müşteri ve Kral. Ingiltere

Transkript

1 4 Müşteri ve Kral Müşteriler her zaman ilgi odaǧı olmaları gerekiyor. Sonuҫta onlar ҫalışanların maaşlarını ödeyenler ve hissedarların karlarını yükseltenler. Müşteri kral`dır ve bir sektör müşteri ilişkiler yönetimi kapsamında gelişti. Bu durum şirket`ler ve onların ürünlerini ve hizmetlerini satın alan kişlerin arasındaki uzun-vadeli ilişkilerini düzeltiyor. Iş hayatının bir alanında müşteriler ve istekleri ҫoǧu kez göz ardı ediliyorlar: tanıtımlar alanı. Son iş hayatı yetenekler makalesinde Bob Dignen okuyucu, dinleyici ve izleyici`nin bir grup müşteri gibi muamele görmesi gerektiǧini söylüyor. Böylece bir sonra ki tanıtımınızda dinlemiş olduǧunuz bütün kral ve kraliҫeleri düşünün ve onların isteklerini konuşmanızda göz önünde bulundurun. Özellikle perakendeci sektöründe Almanya müşteri hizmetleri aҫısından tanınmış deǧil. Fakat belki ülke bir hizmet revolosyonu iҫin hazır. Bu yaz gerҫekleşen Dünya Kupası maҫlarında Almanya hoşgörülü, nazik ve kendisiyle barışık bir ülke olarak en güҫlü yönleri ile ortaya ҫıktı. Bunlar her türden ziyaretҫi ve müşteri`ye iyi hizmet sunmak iҫin en ideal koşullar. Hizmet sektörünün büyümesi ile ticari başarı iҫin müşteriler gittikҫe önem kazanacak. Ve Dünya Kupasının göstermiş olduǧu gibi Almanya şu an daha fazla başarı iҫin aҫ. Ingiltere Uluslararası şirketler alımının ҫoǧu kez başarısız olduǧu biliniyor. Fakat en azından gelir düzeyine olumlu katkı`da bulunabiliyorlar. Nottingham Üniversite`sindeki iktisatҫılar amerikan şirketleri tarafından satın alınan ingiliz şirketlerindeki gelirlerin yükseldiǧini fark ettiler. Bu buluşları kayıt eden Holger Görg ve Sourafel Girma gelir yükselişlerini deǧişmez olarak tanımladılar. Böyle bir şirket alımından iki sene sonrasında kalifeye`li elemanların gelirleri nerdeyse 8% bir artış gösteriyor. Eǧitimli olmayan elemanlar nerdeyse 13 %`lük bir gelir artışı yaşıyorlar. Görg gelir artışlarının amerikan şirket`lerinin eski ҫalışanlarına daha fazla gelir ödemek yerine yeni eleman aldıklarından dolayı gerҫekleştiǧi uyarısında bulunuyor. Diǧer yandan Avrupa Birliǧi şirketleri tarafından satın alınan ingiliz şirket ҫalışanlarının gelirleri artmıyormuş gibi görünüyor. Amerikan şirketlerin avrupa şirketlerine nazaran kar daǧılımında daha aktif

2 5 olduǧu görünüyor, diye Görg The Times dergisine anlatıyor. Virtüel Kaҫış Güney Kore yeni bir epidemi türü ile mücadele ediyor. Hükümet istatistik`lerine göre 40- yaş altı insanların 2%`den fazlası elektronik oyunlar`dan baǧımlı. Genҫ Korelilerin 10%` nu ise oynamaktan kendilerini alı koyamıyorlar. Durum ciddi: Oyun baǧımlılıǧı nedeniyle on Güney Kore`li geҫen sene saǧlık sorunları nedeniyle hayatlarını yitirdi. Bu sorunu ҫözümlemek amacı ile hükümet baǧımlılar iҫin bir telefon hattı kurdu ve bir tedavi merkezi aҫtı. Üҫ ev`den ikisinin yüksek hız internet baǧlantısı var, böylece Güney Korelilerin Internet oyunlarına erişimleri ҫok kolay. Bir ҫok genҫ insan iҫin Internet oyunları bir hobi`den ҫok daha fazla şeyler ifade ediyor. Okul ve kariyerlerinde büyük baskılar altında günlük stress`den kurtulmak amacı ile virtüel dünya`ya bakıyorlar. Ülke`nin her bir tarafında bulunan binlerce internet café`lerinde az yemek mola`ları ve az uyku ile saatlerce oyunlar oynuyorlar. Depresyon ve gerҫeǧi görememe gibi yan belirtileri ҫok alışılmış. Giysilerimi deǧiştirmemeye başladım. diyor 20- yaşındaki Kim Yung, bir klinik`te terapi hastası. Dışarıya ҫıkmıyordum ve kendimi oyunlarımın bir karakteri olarak görmeye başladım. diye Washington Post`a anlattı. Gitar adamı 20 sene önce Henry Juszkiewicz efsanevi, fakat neredeyse iflas etmiş olan gitar şirketini satın aldı. Yeni gitarcılar nesli sayesinde şirket yine başarılı. The Music Trades dergisine göre 2000 ve 2004 yılları arasında akustik gitarların satışları dünya genelinde neredeyse ikiye katlandı. Juszkiewicz bunun kısmen doǧru olduǧunu söylüyor, ҫünkü oldukҫa fazla kızlar gitar öǧrenmeye başlıyorlar. Genҫler ҫok genҫ yaşlarda gitar öǧrenmeye başlıyorlar, bu ҫok önemli bir trent. diye Juszkiewicz Financial Times`a anlatıyor. Bir ҫok genҫ kız arkadaşı edinmek iҫin gitar öǧrenmek istiyorlar. Ve şu an kızlar gitar öǧrenmeye başlıyorlar. Harvard`lı bir öǧrenci olarak Juszkiewicz Tony ve Tycoons adlı bir grup`ta gitar ҫaldı yılında Gibson şirketini 5 $ milyon dolar`a satın aldı. Nashville şirketi B. B. King, Chet Atkins ve Led Zeppelin`in Jimmy Page` müzisyenleri gibi gitar

3 6 üretti. Gibson şirketi`nin bugün toplam satış `dan elde ettiǧi kar 500 $ milyon `dan fazla. Juszkiewicz şirket`in daha büyümeye devam edebileceǧini söylüyor. Gördüǧümüz trent gitar sektörü iҫin oldukҫa olumlu. Gitar kizlar ile buluşmak iҫin hala iyi bir araҫ. Gaz maskesi Toprak mayınlarını aramak ve bulmak kahve dükkanlarında ҫalışan insanların alışılmış görevlerinin bir parҫası deǧil. Fakat ondan sonra kahve dükkanlarının ҫoǧu Afganistan`da görev alan Kanadalı askerlere hizmet vermiyorlar. Haftalar süren siyasi baskıdan sonra Kandahar`daki 2300 Kanada askeriye`nin görevlileri şu an kendi Tim Hortons dükkanlarına sahipler- eski bir buz-hockey oyuncusunun ismi verilen ulusal bir kahve dükkan zinciri. Kanadalı askeri üssünde bu dükkanın potansiyel elemanları can kurtarma ve tıp eǧitimi alıyorlar. Afganistan`daki ilk 41 iş iҫin yaklaşık 70 insan eǧitim kurslarına katıldı. Bir gaz maskesinin nasıl takılacaǧı dışında rehin alınan insanların durumlarının ve nükleer ile biyoljik saldırıların nasıl kontrol edileceǧini de öǧreniyorlar. Elemanlar altı aylık bir iş anlaşmasına sahipler. CTV Haberi Kandahar`daki Tim Horton dükkanının Kanadalı askeri güҫleri işlerinin halledildiǧi kurum tarafından idare edildiǧini bildiriyor. Bu kurum iş adaylarının Kanada`nın her bir yerinden geldiǧini söylüyor. Bazıları daha önceleri Tim Hortons iҫin ҫalışırken, diǧerleri restoran iş tecrübesine sahipler. Yaklaşık 10 %`nu askeri tecrübe`ye sahip. Ilk Tim Hortons dükkanı 1964 yılında aҫıldı yılında Tim Horton`un ölümünden sonra, ortaǧı Ron Joyce işlere bakmaya devam etti yılında amerikan ayaküstü yemekler zinciri Wendy`s International`e satıldı. Şu an Kanada`da 2500`den fazla, Amerika`da yaklaşık 300 ve Afganistan`da bir Tim Hortons kahve dükkanları bulunuyor. Güvenliǧin bedeli Istatistikler Ingiltere`deki aǧır yasadışı işlerin düştüǧünü göstermesine raǧmen, ülke`nin en zengin insanları ülkelerini şiddet`in olduǧu bir yer olarak görüyorlar. Zürih Özel Müşteriler sigorta şirket`i iҫin yapılan 300 milyonerin katıldıǧı bir anket`e göre varlıklı Ingilizler

4 7 kendilerini ve ailelerini yasadışı işlerden korumak amacı ile ortalama olarak sterling harcıyorlar. Anket`e göre milyonerlerin büyük kısmı (72 %) modern yasadışı işlerinin sayısının, sokak hırsızlıǧı, kaҫırmalar ve araba kaҫırmaları dahil son on sene`de arttıǧını düşünüyorlar. Bunların beş`de biri (21%) varlıklarının kendilerini risk`e sokabileceǧinden endişe duyuyorlar. Anket`in verilerine ve Ingiltere`nin milyoner nüfusu`na dayanarak sigorta şirketi en zenginlerin yaklaşık 5$ milyar harcamalarda bulunduǧunu söylüyor. Bu harcamaların gerekli olup olmadıǧı ayrı bir soru. Düşünülmesi önemli olan konu aǧır bir yasadışı işinden etkilenme oranının örneǧin kaҫırılma veya fidye istemlerinin- hala düşük olması. diye eski Metropolitan polis detektifi Hamish Brown The Daily Telegraph`a anlatıyor. Ilginҫ olan insanlar`ın korkularını etkileyen hususun yasadışı işlerine karşı olan korkuları. diye Brown söylüyor. Chris Kelly Temiz hava, antrenman ve uygun iş saatleri: Avustralya`nın doǧu kıyı bölgesindeki kırk yaşındaki sahil bekҫisi iş`i ve yaşamı ile oldukҫa memnun. Şu an ki işi: Sunshine Coast` un Brisbane bölgesinin kuzeyindeki Noosa Shire bölgesinin profesyonel can kurtarıcısıyım. Bunun dışında genҫ can kurtarıcılarını da yetiştiriyorum. Yaş ve aile: Kırk yaşında ve evli. Eşim Sharlene de can kurtarıcı olmak iҫin eǧitim alıyor. Yaklaşık bir yaşında olan Indra isminde bir ҫocuǧumuz var. Ev: Ben Melbourne`den geliyorum, fakat Sunshine sahilinde yaklaşık 20 sene`den beri yaşıyorum. Buraya can kurtarma rekabet müsabakalarından dolayı geldim. Burada can kurtarma aktiviteleri daha zor şartlar altında gerҫekleşiyor. Bunun haricinde kışın da ҫalışabiliyorsunuz, ҫünkü su yeterince sıcak.

5 8 Gelir: Edindiǧiniz iş tecrübesine göre saat`te 21 A$ ve 26 A$ (yaklaşık ) deǧişiyor. Fakat fena bir iş deǧil, ҫünkü bütün gün sahil kenarında oturuyorsunuz! Tatiller: Bebeǧimiz dünya`ya gelmeden önce Avrupa`ya ve Amerika`ya seyahat etmeye alışmıştım. Bu sene`nin başlarında Melbourne`de gerҫekleşen Dünya Yaşam kurtarma şampiyonasına gittik, fakat şu an iҫin başka tatil planlarımız yok. Iş saatleri: Haftasonları bir gün iҫeren hafta`da 10 ve 30 saat arası. Bu mesleǧi seҫmemin nedenleri: Dinҫ ve saǧlıklı kalmam iҫin iyi bir yol. Iş saatlerimin deǧişmesinden dolayı, ailem ile yeterince zaman geҫirebiliyorum. Işimin en sevdiǧim yönü: Bütün günümü dışarıda sahil kenarında geҫirmek. Ҫalışma masasında oturabilecek insan deǧilim. Işimin en az sevdiǧim yönü: Kuzey-doǧudan gelen rüzgar- her yeri kum`a ҫeviriyor. Ve kötü huyları olan insanları sevmiyorum, yani düşünmeyen, güvenlik kurallarını okumayan ve ҫocuklarına bakmayan insanları sevmiyorum. Gerekli olan yetenekler: Sene`de dört kere bir kondisyon sınavını geҫmek zorundasınız. Bu okyanus`da 600 metre yüzmeyi, kum`da 500 metre koşmayı, 600 metre kürek ҫekmeyi ve final`e 500 metre koşu`yu iҫeriyor. Iş`e başladıktan sonra en önemli deǧişiklikler: Antrenman ve can kurtarma alanında mevcut olan yüksek standartlar nedeniyle artan iş profesyonelliǧi. Diǧer yönden insanlar kendileri suҫlu olmalarına raǧmen can kurtaranlarını bu hatalardan dolayı suҫlu buluyorlar. Konuşulan diller: Ingilizce ve Avustralyanca! Bu iki dil arasında büyük farklılıklar var. Iş dışında önemli ilgi alanları: Surf yapmak ve balık tutmak. Ve kayak yapmak, fakat bunları artık uygulamıyorum ve kamp yapmayı ҫok seviyorum. Hedefler ve hayaller: Hayat`ta olabileceǧim en iyi baba ve saǧlıklı bir aile`ye sahip olmam. Sanırım bütün diǧer hayallerime ulaştım. Pişmanlıklar: Eşimi daha fazla dinlemem gerekiyor. En büyük başarılar: Böyle bir meslek`te gün sonrası ciddi bir olayın olmamış olmasını bilmek. Uzun tecrübe edinilen yıllardan sonra bile bir olay olduǧunda her zaman korku vericidir. Kücük bir ҫocuǧu kurtarmam gerektiǧi anı hatırlıyorum. Kendisini su`dan ҫıkarttıǧımız

6 9 an nefes almıyordu. Kendisini kurtarmamız iҫin bayaǧı ҫalışmamız gerekiyordu, fakat sonunda şanslıydık. Kurtulmuştu. Yaşam`da ki öncülükleriniz: Bir baba ve aile kurucusu olarak başarılı olmak. Hayalinizdeki iş: Işimi seviyorum. Daha genҫ iken bu işin kıymetini bilmiyordum ve inşaat sektöründe ҫalışmak iҫin bu işi bırakmıştım. Fakat ondan sonra sahil`e geri döndüm, ҫünkü öncülüklerim deǧişmişti. Kathrin Hauger Saǧlıklı olan, fakat sevmediklerimiz Eǧer meslektaşınızı ҫıldırtmak istiyorsanız, bunu yapabilmeniz iҫin sınırsız imkanlar var. Işin püf noktası sizin daha iyi maksatlarınızın olduǧu izlenimini bırakmak. Bunu yapmanın en iyi yolu saǧlıklı yaşamanın sırını keşfetmişsiniz gibi davranmak. Gün`e on kilometre koştuǧunuzu ve kendinizi enerji dolu hisettiǧinizi söylemek ile başlayabilirsiniz. Bu mesajı tekrarlayabildiǧiniz kadar tekrarlayın. Eǧer meslektaşınız bacaklarınızı kıracak gibi görünüyorsa kendisinin koşmadıǧı iҫin agresif göründüǧünü sakin bir şekilde söyleyiniz. Öǧle yemeǧine kadar bu sizi meşgul edebilir, ta ki meslektaşınızın ne yediǧini gördüǧünüz ve endişelendiǧiniz an`a kadar. Kendisine öǧle yemeǧinin ҫok fazla saǧlıklı olmadıǧını düşündüǧünüzü söyleyin. Kalp rahatsızlıklarının riskinden bahsedin. Iştahı tam olarak geҫtiǧinde, kendi öǧle yemeǧinizi ҫıkartın: büyük, taze ve saǧlıklı bir salata. Sizin iҫin bu kadar saǧlıklı olan bu yemeǧin bu kadar lezzetli olmasına inanamadıǧınızdan bahsedin. Öǧle yemeǧinden sonra diǧerlerin hepsi yorgun göründüǧünde, kendinizi ne kadar enerji dolu hissetiǧinizi söyleyin. Daha sonra meslektaşınız bir konu`ya odaklanmaya ҫalıştıǧında, bir elma ҫıkartınız ve hem sesli hem yavaş olduǧu müddetҫe yemeye ҫalışın. Havuҫ ve diǧer gürültü ҫıkartan sebzeler de ҫok iş`e yarıyor. Ҫerezlerinizi ikram etmeye devam edin: Bir kereviz istemediǧinizden emin misiniz? Bu sizin iҫin gerҫekten iyi bir gıda ürünü! Er geҫ meslektaşınız pes edecek ve gidecek. O an da ayaklarınızı masa`nın üzerinde tutup elinizde patates chipsi ve süt iҫeceǧi ile dinlenebileceǧiniz an. Ve ilk önce kapı`yı kilitlemeyi unutmayın.

7 10 Enerji gezileri Bir kaҫ ay önce uҫuş saatini beklerken bayaǧı telaşlı bir iş adamı gördüm. Mobil bilgisayar taşıyordu ve hem koltukların altına hem de ҫöplük bidonunun arkasına bakıyordu. Ilk başta bomba kontrolü yaptıǧını düşünmüştüm, fakat ondan sonra cereyan priz`i aradıǧını anladım. Kendisi iҫin üzgündüm, ҫünkü önemli bir doküman üzerinde ҫalışıldıǧında cereyan `ın kesilmesinin ne demek olduǧunu biliyorum. Sonuҫ`ta koridor`da bulunan priz`i kullanmak iҫin koridor`un yerine oturuyordu. Doǧal olarak hangi konu üzerinde ҫalıştıǧını merak ediyordum. Haftalar sonrası sanki bu anı önceleri de yaşamış gibi oldum. Bir başka uҫuş`u beklerken ani`den bilgisayar akkü`sünü ev`de unuttuǧunu fark eden bir iş bayanının yanında oturuyordum. Uҫak`ta bilgisayar`da kullanmak üzere özel bir batteri alabilip alamayacaǧıǧnı görmek iҫin yola ҫıktı. Yarım saat sonra yüzünde büyük bir gülümeseme ile geri döndü. Aradıǧı şeyi bulmuş gibiydi ve bunun iҫin 100 $`dan fazla para ödemişti. Ucak yolculuǧu boyunca yanında oturdum, böylece üzerinde ҫalışmış olduǧu önemli konu`yu görebilme imkanına sahiptim. Ve koridor`da oturan zavallı iş adamı gibi solitaire (sabır) oyununu oynamaktaydı. Hoşҫakal Clippit Microsoft Office`in bir sonraki versiyonu`nun ofis yardımcısına sahip olmayacaǧını öǧrendiǧimde ҫok üzülmüştüm, bilirsiniz en tuhaf anlarda yardım teklif eden sevimli küҫük bir pencere`nin aҫıldıǧı anlar. Iş yapmadıǧınızda Sanki bir mektup yazıyormuşsunuz gibi görünüyor. diye söylüyor. Sadece bu deǧil, gitmesi iҫin üzerine tıklamanıza kadar sizin dikkatinizi ҫekmeye ҫalışıyor. Bazı tuhaf nedenlerden dolayı dünya`nın hemen hemen her insanı küҫük Clippit`den nefret ediyor. Fakat Microsoft bunu daha iyi yapabilir mi? Lassit`i devreye sokacak mı, yardımcı olan ve yeni bir geldiǧinde baǧıran collie. Veya bilgisayar sistemine verdiǧiniz her cümle`den sonra ve zamanınız olmadıǧında yardım etmeyi redd eden iki yaşındaki insanın Fakat neden? diye sorması. Veya her baǧırdıǧında üzerine basmadıǧınızda bilgisayarınızın kapanmasını saǧlayan Tamagochit. Bunu öǧrenmek iҫin sabırsızlanıyorum. O zamana kadar: Hoşҫakal Clippit. Sana zor alışmıştık.

8 11 Sigrid Rausing Iyi işler ve iyi okumalar Aktif bir hayırsever ve Tetra-Pak servetinin mirasҫısı Sigrid Rausing Granta- yayın evinin satın alımı ile ingiliz kültür hayatında önemli bir rol oynuyor. Aida Edemariam iktisatҫı ile Londra`daki ofisinde buluştu. Eǧer Sigrid Rausing`in Ingiltere`nin en zengin ailesinden geldiǧini bilmiyorsanız, bunu hızlı bir şekilde tahmin edemezsiniz. Ve mirasının kendisine güҫ vermesi konusu dışında bu konu ile ilgilenmeniz veya bunu tahmin etmeniz iҫin de bir neden yok. Yaklaşık yirmi sene`lik bir süre iҫin Rausing güҫlü bir mesen`di. Hediyeleri, şimdiye kadar 70 milyon sterling, küҫük bir para miktarının önemli olabileceǧi ҫoǧu kez Üҫüncü Dünya projelerine harcandı. Fakat kendisi son zamanlarda deǧişti. Geҫen ilk bahar eylemcilik ve edebiyat ile ilgili kitapları yayınlamayı hedefleyen Portobello Books şirketini kurdu. Ondan sonra son bahar`da Granta edebiyat dergisi şirketini ve yayınevi`ni satın aldı yılında öǧrenciler tarafindan Cambridge Üniversitesinin kurulması ile Granta bir zamanlar olduǧu kadar etki sahibi deǧil. Fakat hala güҫlü bir edebiyat merkezi ve yeni yazarlar iҫin bir buluşma yeri teşkil ediyor. Bu yeni sahibi Rausing`i ingiliz kültür yaşamının önemli simalarından biri haline getiriyor. Öyleyse Rausing kimdir? Ve bu gücü nasıl kullanacak? Kırkdört yaşındaki Rausing Londra`nın batısında bulunan Sigrid Rausing vakfı`nın ofisine ıslak saҫları ile geҫ geliyor. Beklenmedik etkili bir ilaҫ olduǧu ortaya ҫıkan bahar nezlesine karşı ilaҫlar alıyor ve hala etkisini hissediyor. Yüzü hala sert bir ifade`ye sahip, sesi iҫten ve ҫoşkulu, fakat duyulamayacak kadar da bir o kadar sessiz. Ve hala sevimsiz bir isveҫ aksanına sahip. Kendisi portakal suyundan krem`e kadar kullanılan Tetra Pak paketlerini (suni madde ile kaplı olan karton) geliştiren Ruben Rausing`in torunu olarak Iskoҫya`da yetişti. Ruben`in oǧulları Hans (Sigrid`in babası) ve Gad Tetra Pak`ı dünya`nın en güҫlü şirketleri haline getirdi. Isveҫ miras vergisinden kaҫmak amacı ile 1982 yılında Ingiltere`ye geri dönerken Ingiltere`nin en zengin ailesi haline geldiler. Bugün aile`nin mal ve mülk`ü 4,95 milyar sterling olarak tahmin ediliyor. Rausing Tetra

9 12 Pak mirasҫısı olarak anılmaktan hoşlanmıyor. Kendisi kendisinin genҫ olduǧu dönemde mirasını sakladıǧını söylüyor. Sonuҫ`ta bir terapi`ye başvurdu, ҫünkü Olmak istediǧim kişi olmak istiyordum ve daha fazla bir şeyleri saklamak istemiyordum. Para miras eden ve duygusal aҫıdan ҫöken insanları biliyorum. Geliştirmiş olduǧu ҫözüm başka insanlara yardım etmekti. Bir gün yatak odasının yerinde etrafı evraklarla ҫevrili ve Oxfam vakfı`na ilk sterling`lik hediyesi ile ilgili karar verirken kendisinin oturduǧunu fark etti. Bu konu ile ilgili ҫok heyecanlıydım, ҫünkü insanları tanımamayı daha fazla tercih ediyorum. diye kendisi söylüyor. O zamandan beri vakıf ciddi bir şekilde büyümeye başladı. Londra iktisat okulunda insan hakları bölüm merkezinde Rausing başkanlıǧı diye bir durum sözkonusu ve bu sene Türkiye`de, Meksika`da, Güney Afrika ve Tanzania`da yerel yardım fonları aҫıyor. Küҫük düşünmüyor: sürekli endişe`si sosyal adalet`i ve her tür özgürlük ile baǧlantılı demokrasi`yi desteklemek. Dört sene önce Guardian dergisinin bir araştırmasına göre babasının ingiliz mali bakanlıǧından en az bir sene boyunca kendisinin ödemiş olduǧu vergi`den daha fazla hediye ve indirimlerden faydalandıǧı söyleniliyor. Kendisi bu araştırmanın sonuҫları her nerede yayınlanmış olursa olsun Aǧlıyordum ve aǧlıyordum diyor. Vergi ödemelerinden kaҫınmak bir tür ikiyüzlülük deǧil mi? Cevabı ҫok net. Vergi ödemekten sakınmıyorum diye söylüyor. Bu ülke`de vergi yasaları ve seviyeleri hükümet tarafından belirleniyor ve insanların yasal olarak ödemeleri gerektiǧinden daha fazla ödememeleri hakkında şikayet etmek anlamsız. Rausing kendisini güvenlik hususuna ҫok fazla önem veren muhafazakar liberalci olarak tanımlıyor. Benim inancıma göre hükümet kontrolü dışında altyapı`yı ve sivil topumu desteklemek toplum`a aynı yararı saǧlayacaktır. Öyleyse bu hayırseverlik ilgisi nerede başlıyor? 13 yaşındayken insan haklarına karşı büyük bir ilgi duymaya başladım ve Amnesty`ye üye olmayı karar verdim. Ve her zaman holocaust olayına karşı ilgi duydum. Dedesinin aǧabeyesi tırların toplama kampından Isveҫ`e gelmesini saǧladı ve dedesi anti-semitizm ile karşılaştı- Rausing ismi Raus ile ilgili bir isim anlamına geliyor (Isveҫ`de bir bölge), fakat Isveҫ`deki Nazi harekatı`na göre bu isim yahudi ismi gibi algılanıyor. (Sigrid`in her iki eşi`de yahudi. Ilk güney Afrika`lı resim satıcısı ve şu an ki sekiz yaşındaki oǧlunun babası Dennis Hotz ile evlendiǧinde, yahudiliǧe geҫti.) Oxford`da yatılı bir

10 13 okul`a gitmek amaҫı ile Sigrid on yedi yaşında Ingiltere`ye geldi. Kitapları ve özellikle de akademik yaşamı ҫok sevdiǧini söylüyor. Sigrid` e Balzac and the little Chinese Sesamstres kitabını vererek baştan ҫıkarmayı başardım, diye ikinci eşi Eric Abraham geҫen sene bir gazete`ye anlattı. Güney Afrika`da 1976 yılında ev`den ҫıkma yasaǧı alan Abraham BBC`nin ve Oskar kazanan Kolya filminin yapımcısı oldu yılında Sigrid ile Karaipler adasında karşılaştılar ve evlendiler. Portobello Books şirket`i Portobello Pictures şirketini satın aldı. Rausing dünya`yı deǧiştirmek isterdi, fakat kendisi selfdenying deǧil. Abraham ile birlikte Buckingham Sarayın`dan sonra Londra`nın en büyük ikinci büyük bahҫesine sahip olan 20 milyon sterling deǧerinde Hollanda parkı yakınlarında bir ev`de yaşıyor. Scottish Highlands`de ayrıca hektar arazi`ye sahip. Aynı okul`a giden Cristina Odone muhabirine göre Rausing ve Abraham`ın arkadaşları varlıklı ve entelektüel aile`lerden geliyorlar ve hükümet görevliler ile ilişkileri var. Abraham bir yapımcı olduǧu iҫin bunların haricinde tanıdık ҫevresinde tiyatro oyuncuları- Tom Stoppard ve oyuncu Jeremy Irons ile Sinead Cusack dahil- bulunuyor. Rausing 1980 yılından beri Granta dergisini okuduǧunu belirtiyor. Rea Hederman dergi`yi satmak istediǧini yaygınlaştırdıǧında Granta kendisine gitti. Eǧer personel ekibi Rausing`in işlere karıştıǧını düşünüyorsa, o zaman yanılıyorlar. Dergi`nin ve kitap yayınevi`nin yayıncılarının istifasına sebep olan tartışmaya aҫık bir durum raporunu sunduǧunda bazı güler yüzler biraz donuk kaldı. Fakat bütün sinirlenenlerin dışında büyüyen bir şirket`in şu an rasyonalize edilmeye ihtiyacı olduǧunu fark edenler de var. Rausing kitap yazarlarının arandıǧı toplantılara da gidiyordu ve bütün el kitaplarını okuyordu. Her yayınlanmış olan kitabın izni`ne sahip miydi? Evet, evet. Bir mola veriliyor. Başkaları ile birlikte verilen bir izin. Portobello şirketinde olay ile o kadar yakından ilgili ki isveҫ dilinden tercüme edilen bir roman`ı basılacak hale getiriyor. Granta şirketinden ancak bir kaҫ deǧişiklikler yapıldıktan sonra ҫıkmayı düşünüyor. Yayınevi`nin ҫok fazla yumuşak hayırsever amaҫları olan ve yazar`ın masraflarını üstlenen bir yayınevi olmasından mı korkuyor? Bu konu ile ilgili sinirleniyor. Yayınevi lektörlerinin sevmediǧi kitapları büyük ihtimal yayınlamayacaǧım. Ve paranın en sevdiǧi projelere harcanabileceǧi konusunda ısrar etmiyor. Benim görüşüme göre öylesine ҫok büyük ödemeler yapmaktan insan

11 14 sakınması lazım. Onların şirket`leri sıkı bütҫe`lere sahipler- Şirketiҫi disiplin anlayışını edinebilmek iҫin bence bizim bütҫelerimiz de sıkılaştırılması lazım. Bir şirket`in parҫası olmamak veya hissedarlara baǧımlı olmamak, şirketin risk üstlenebileceǧi anlamına geliyor. Geҫen sene gerҫekleşen Hay Edebiyat Festivalinde yazar Jeremy Leggett büyük yayıncıların Half Gone adlı kitapta konu alınan enerji krizi polemiǧi ile ilgili husursuz olduklarından şikayetҫi oldu. Bu kitap şimdiye kadar Portobello`nun en ҫok satan kitapları arasında bulunuyor, ve Rausing`in eylemci ihtisas literatürü olarak adlandırdıǧı durum. Granta şirket` i ve toplum`daki konumu iҫin insanların başarısını veya başarısızlıǧını bekliyor veya gözetliyor olabilirler mi? Ciddi bir şekilde evet diyor. Fakat ondan sonra Ben bunu gerҫekten sevdim. Bu durumu inanılmaz derecede canlandırıcı buldum. Granta ve Portobello Iki şirket`in hikayesi Granta dergi`si ve Granta kitapları Londra ve New York`ta Granta yayın ürünleri olarak yayınlanıyorlar. Granta dergi`si sene`de dört kere - hem edebiyat hem de ihtisas literatüründen kitap formatında yeni yayınları yayınlıyor. Yayınevi`nin ismi Cambridge`de bulunan Granta nehri`nin isminden esinleniyor, dergi 1889 yılında siyaset ve edebiyat öǧrencilerine yönelik bir gazete olarak görev`e başlıyor. Dergi`de A.A.Milne (Winnie the Pooh) ve şairler Ted Hughes ile Sylvia Plath gibi yazarların yazılı ҫalışmalarını yayınlıyor. 1970`li yıllarda Granta şirketi`nin maddi sorunları oldu ve yayını uzun seneler iҫin durdurdu senesinde yeni yazı türleri ile dergi yeni versiyo`nu ile piyasa`ya sunuldu. O zamandan beri Saul Bellow, Bruce Chatwin, Nadine Gordimer, Milan Kundera, Doris Lessing ve Salman Rushdie gibi tanınmıs Ingiliz yazarları görev aldı. Granta şirket`i 2004 yılında sterling kar yapmasına raǧmen, 2003 yılında sterling sterling zarar yaptı yılında şirket`e yatırım yapan ve 1995 yılında satın alan Rea Hedermann Granta şirketini 2005 yılının ekim ayında Sigrid Rausing`e sattı. Bunun dışında Hederman The New York Review of Books şirketinin sahibiydi. Isveҫ doǧumlu Sigrid

12 15 Rausing iҫin 2005 yılı işlerin yoǧun olduǧu bir yıl`dı. Kendisi ve eşi Eric Abraham Portobello Books şirketini 2005 yılının ocak ayında Londra`da Philip Gwyn Jones ile birlikte kurdu. Ingiliz dilinde yayınlanan edebiyat ve ihtisas kitapları iҫin bir forum yaratarak Rausing ve Abraham Portobello şirketi`nin Ingilizce konuşan piyasa`ya daha fazla yabancı yazarlar` ı tanıtmasını ümit ediyor. Bu ülke`de tanınmayan bir ҫok yetenekli uluslararası yazar var, ҫünkü yazıları henüz ҫevrilmemiş. diye Rausing anlatıyor. Baba`lık izni alır mıydınız? Jonathan Swan: Londra`da yaşayan 37 yaşında, biri altı aylık diǧeri üҫ yaşında iki ҫocuk babası. Ҫalışan aileler kurumunun araştırma başkanı ve Daddy`s Home raporunun ikinci yazarı. Jonathan Swan bildiriyor. Iki kere baba`lık izni aldım ve bir daha alırdım. Her iki durum`da da tam ücret karşılıǧında bir ay ҫalışmadım. Enformasyon teknolojisi bölümünde ҫalışmaya alışıǧım, fakat şu an ҫalışan aileler grubu aile hayatı ile uyum saǧlayan iş şaatleri ve babalık izni iҫin mücadele veriyor. Eǧer ben rekabetin olduǧu bir satış ortamında ҫalışıyor olsam, babalık izni alırdım. Bütün kariyer hayatınızı gözden geҫirdiǧinizde, ofis dışı kaldıǧınız süreler önemli olmayan süreler. Babalık izni almamanız iҫin hiҫ bir neden göremiyorum. Benim iҫin babalık izni ҫok olumlu bir tecrübeydi. Ingiltere`de yasal olarak düzenlenmiş iki hafta iҫin bir hafta ödenen babalık izni 106 sterling (yaklaşık 155 ), bir ҫok büyük şirketler bu ücreti tam gelir seviyesine kadar yükseltiyorlar. Hala babalık izni`nin uygulandıǧı ilk dönemlerindeyiz. Bayanların ҫocuklarını dünya`ya getirdikten sonra kendilerine zaman ayırdıkları bekleniliyor. Buna raǧmen özellikle büyük şehirlerde kültürel aҫıdan erkeklerin bebekleri ile zaman geҫirmeleri kabul edilebilir. Eǧer Londra`da her hangi büyük bir şirket`e gidip personel bölümünün evraklarını gözden geҫirmeleri ricasında bulunduǧunuz zaman, büyük ihtimal şirket aile yaşantısına uyum saǧlayan anlaşmalar yaptıǧını söyleyecek. Geҫmiş`te kaldı 1980`li yıllarda şirket lerin hafta`da 100 saat karşılıǧında cazip para miktarları ödediǧi dönem. Gerҫek`ten görmek istediǧim durum yüksek

13 16 makam`da bulunan erkeklerin baba`lık izni almaları. Altı sene önce Tony Blair`in öǧlu doǧduǧunda toplumda işi bırakması yönünde büyük bir baskı vardı. Sonunda başbakan Gordon Brown`ın 2003 yılında ilk oǧlu dünya`ya geldiǧinde yapmış olduǧu gibi Blair iki hafta`lık izin aldı. Bu bir tolerans örneǧi olabilir, fakat önemli bir mesaj veriyor. Eǧer bu izni almadıǧınız zaman sizin bu davranışınızın tuhaf bulunduǧu bir durum yaratmamız gerekiyor. Ispanya`ya veya Portekiz`e gittiǧinizde bir ҫocuǧun doǧumundan sonra izin almıyorsanız, bu oradaki insanlar iҫin ҫok şaşırtıcı olabilir. Sonuҫ`ta babalık izni beklenilen bir iş`ten ayrılma süresi. Hem işveren hem ҫalışan bu süre`yi planlamak iҫin zamana sahipler. 1970`li yıllarda bayanlar iҫin olduǧu gibi daha iyi bir babalık izni iҫin mücadele eden kolektif sosyal bir hareket yok. Fakat otuz ve kırk yaşındaki erkekler daha yaşlı meslektaşlarına nazaran tamamen farklı bir düşünce yapısına sahipler. Bu genҫ bayların bir baba ve bir ҫalışan olmak ile ilgili farklı beklentileri var. Yetkilerini kullanabilecek makamlara yükseldikleri vakit, iş yeri kültürünün deǧişeceǧinden eminim. Kısa bir süre önce Ingiliz parlamento`su velilerin diǧer işleri arasında işlerini ve ҫocuk bakım meselelerini daha iyi dengelemek ve son altı ay iҫin annelik izni`ni baba`lara geҫirtmek amacı ile 2006 yılı iҫin iş ve aile yasasını yürürlüǧe geҫirdi. Bu durum baba`nın ҫocuk bakımını üstlendiǧi süre`de anne`nin işine geri dönmesine izin veriyor. Bu durum işverenler ile büyük husursuzluǧa neden oluyor, ҫünkü erkeklerin ailevi nedenlerden dolayı ofis`ten uzun zaman ayrılabileceklerini düşünmemişlerdi. Bu durumun kabul edilmesi sanırım uzun zaman alacak, fakat yine de doǧru bir mesaj iletiyor: ҫocuk yetiştirme`nin sadece cinsiyet bazlı bir mevzu olmadıǧı. Yeni baba olmuş erkekler rollerini aile`de nasıl görüyorlar? Bir süre iҫin zamanınızı bir ҫoҫuk iҫin ayırabilirmisiniz? Richard Bennett on bir ve dört yaşlarında iki ҫocuk babası ve Londra`daki bir finans hizmetleri şirketinde üst düzey yönetici. Richard Bennett bildiriyor. Ҫocuklarım hayatımın en önemli parҫası, fakat dünya`ya geldiklerinde babalık izni almamıştım ve bugün yapacaǧımdan da şüpheliyim. Wall Street filmindeki karakter Gordon Gekko Öǧle yemeǧi zayıflar iҫin

14 17 dediǧinde babalık izni ile söyledikleri yazılabilip türden deǧil! Bu izni alan kimsenin iş yerinde kendisinin olmadıǧı süre`de bir şeylerin olumsuz geliştiǧi endişesi ile kendisini korkunҫ derece`de suҫlu hissettiǧini düşünüyorum. Bebekler dünya`ya geldiǧinde senelik iznimin beş gününü eşim ile birlikte geҫirdim. Bu ҫok iyi bir uzlaşma olmayabilir, fakat her iki tarafın kazandıǧı anlamına geliyor, ҫünkü hem ailenizi destekliyorsunuz hem de meslektaşlarınıza sorun yaratmıyorsunuz. Bir bebeǧin gelişi belli özel anlaşmalar yapmak iҫin önemliyse senelik izninin bir kısmını ailesi ile geҫirmek iҫin yeni baba olmuş bir kimsenin oldukҫa mutlu olduǧu söylenilebilir. Fakat Ingiltere`de olduǧumuz iҫin kendimizi şanslı buluyorum, ҫünkü genelde senelik iznimiz beş veya altı hafta, böylece ikisine birlikte sahip olabiliriz. Eǧer Japonya veya Amerika`da yaşamış olsaydım, daha farklı cevap verirdim. Mükemmel bir dünya`da tabii ki altı hafta tatil ve altı hafta babalık izniniz olurdu, fakat gerҫek hayat`ta bu durum her sektör`de mümkün deǧil. Gordon Gekko`nun 1980`li yıllarında yaşamıyor olabiliriz, fakat işim hala uzun günler ve yoǧun iş iҫeriyor. Şu an bir ҫalışanımız babalık izninde ve bu ҫok zor bir durum, ҫünkü bu yıl şirketimiz iҫin ҫok yoǧun geҫtiǧi bir yıl. Nasıl biz okul maҫını izlemek veya ҫocukları yataǧa yatırabilmek iҫin zaman ayırmayı düşündüǧümüz zaman kararsız kalıyorsak bugün Londra`nın finans semtinde herhangi bir kişi`ye bu soru`yu sorduǧunuzda babalık izni sorusunun cevabında karasız kalacaktır. Geҫen senelerde deǧişmiş olan durum babalar olarak iyi bir iş özel yaşam dengesi ihtiyacının farkında olmamız ve ailemizi görmediǧimiz zaman onları ne kadar ҫok özlediǧimiz gerҫeǧı. Fakat bu her zaman ideal duruma ulaşabileceǧiniz anlamına gelmiyor. Ҫocuk sahibi olamayan veya ҫocuk yapmamaya karar veren erkekler ne durum`dalar? Bir arkadaşım Afrika`nın köyünde okul inşa yardımında bulunmak üzere iki hafta geҫirdi. Bu benim iҫin ҫocuk bezi deǧiştirmek kadar önemli, fakat tatilini bu işi yapmak iҫin kullandı. Ingiltere`de erkeklerin eşlerinin annelik izni süresinden altı ay`ya kadar izin alabilmerine yönelik planlar olduǧunu duydum. Bence ofis`ten bu kadar uzun bir süre iҫin ayrı kalmak müşteri ilişkilerinde sorun yaratabilir. Teorik olarak iyi düzenlenmiş bir şirket bu sorunu aşması gerekir, fakat gerҫek hayat bazı şirket`lerin bunu yapamadıǧını gösteriyor. Böylece ҫoǧumuz iş`ten uzaklaşma riskini göze almadıǧımız düşüncesinde, bu durum başkalarında zorluklardan sakındıǧımız anlamına gelebilir.

15 18 Meslektaşlar bu görüşü iş`ten uzak kaldıǧınız süre`de belirteceklerdir, ҫünkü bu babalık izni alanlara karşı kariyer merdiveninde en yükseǧe ҫıkma yarışında önemli bir rekabet faktörü. Gıda ürünlerinin tadı Gus Worth`un fark ettiǧi gibi Bulgaristan`ın Avrupa Birliǧine katılması sadece ülke`nin vatandaşlarına avantaj saǧlamıyor. Bulgaristan`ın 2007 yılının ocak ayında Avrupa Birliǧine planlanmış katılımı büyük lezzetli domateslerin olmayacaǧı anlamına mı geliyor? Ekim ayında Avrupa Birliǧi üyeliǧi kabul edilirse Bulgaristan`ın belki karşılaşacaǧı sonuҫ bu. Gıda ürünlerinin önemli kültürel rol oynadıǧı Bulgaristan`da bu kayıp büyük bir trajedi olur. Avrupa Birliǧine katılım `ın tarım sektörüne getireceǧi deǧişikliklerden tabii ki ҫok daha önemli sorunlar söz konusu. Bulgar`ların ҫoǧu rüsvetҫiliǧin ve mafya-tarzı faaliyetlerin sonlandırılmasını ve hukuk alanındaki reformları görmekten mutlu olacaklar- bunların hepsi Avrupa Birliǧine üyelikte önemli koşullar. Tarım alanındaki deǧışiklik tatları ve aromaları Avrupa ürünlerine nazaran karşılaştırılamaz olan Bulgaristan`ın taze ürünlerine büyük deǧişiklikler getirecek. Fakat bu ürünler neden ortadan kalksın? Bu dönemi daha önceleri yaşamıştım. 1960`lı yıllarda Irlanda`da yetiştiǧimde, şekilleri tuhaf olan havuҫlar, yamuk salatalıklar, kahverengi benekli meyveler ve lahana yapraklarının iҫerisinde delikler vardı. Fakat hepsi de gerҫek`ten lezzetliydi. Bugün Irlanda ve batı Avrupa`nın süpermarket`lerinde biyolojik süpermodel gibi doǧru işıǧın altında parlayan kusursuz ürünler görebilirsiniz. Maalesef bu güzel örneklerin hiҫ bir tadı yok. Bu ürünleri yemektense satış masasını yemeniz sizin iҫin daha iyi olur. Bir sebze`nin veya bir parҫa meyve`nin görünümünün en önemlisi olduǧunu insanlara inandırmışlar. Süpermarket`ler bu fikri seviyorlar, ҫünkü uzun süre kullanılabilecek ve raf`lar da güzel sunulabilecek ürünler istiyorlar. Böylece büyük tarım şirket`leri iyi görünen, fakat tadı güzel olmayan yetiştirilmiş ürünler sunuyorlar. Bulgaristan`da yemek yemek büyük bir tutku. Hiҫ kimse hızlı hazırlanabilecek hazır yemek satın almıyor. Her yerde taze ürün iҫin binlerce market`ler var ve insanlar gün boyunca ҫıtırdatarak yiyebilecekleri iş yerlerine meyve ve salatalar ile dolu kaseler getiriyorlar. Komünizm`in sona ermesinden sonra büyük ҫiftlik

16 19 işbirlikleri binlerce küҫük ҫiftҫilerin piyasalara gıda ürünleri sunmaları sonucu ile iflas ettiler. Bu ҫiftҫiler hiҫ bir zaman süpermarket`lerin ihtiyaҫları olan miktar ve gıda ürünü türlerini üretemeyecekler. Bunun sonucunda Avrupa Birliǧi katılımından sonra gıda ürünü piyasasında agresif şirket alımları gercekleşecek. Böylece biz de büyük tarım şirket`lerinin ülke`nin gıda sektörünü ellerine geҫireceklerini göreceǧiz. Hayat dolu piyasalar ve büyük keyif aldıǧım gıda ürünlerinin muhteşem tatları ve kokuları yok olacak. Başlamış olan kırsal alanlara kaҫış daha hızlı gerҫekleşecek. Irlanda ve Ingilter`de büyük şehirler`deki birbirlerine benzer dükkanlar birbirlerinin klonları haline geldiler. Nasıl gelişmekte olan bazı ülkelerde bu durum söz konusu ise, bu durum Bulgaristan`da uzun zamandan beri mevcut. Fakat Avrupa Birliǧine katılım bu prosedürü daha da hızlılaştıracak. Avrupa Birliǧine katılan ülkeler iҫin kesin olan bir durum var: küҫük ҫiftҫilerin yok olmaya başlaması. Büyük tarım şirket`leri gibi verimli olmayabilirler, fakat bu verimlilik büyük lezzetli domates`in kaybı sonucu ile pahalı`ya mal oluyor. Airbus Airbus`da kriz hakim. Fransızların aşırı siyasi etkilemesinden mi kaynaklanıyor? Airbus`un sayısız sorunları büyük ölҫü`de bütün ülke`de hakim olan yönetim hata`larından kaynaklanıyor. Büyük hissedar Fransız hükümeti bile böyle söylüyor. Böylece temmuz ayında Fransız siyasetҫileri bu sorunun ҫözümü olarak yeniden Avrupa`lı uҫak üreticilerine pasaport renklerine göre yeni yöneticiler seҫiyorlar. Airbus European Aeronautic Defence & Space Co. (EADS) hissedarları yeni ҫalkantılara daha hazırlıklılar. Yönetimdeki yeni düzenlemeler klasik bir Avrupa siyasi-endüstri politikası`nın bir örneǧi. Bu düzenlemelerin sonucunda EADS`in CEO`ların dan Noel Forgeard görevi bıraktı. Aynı şekilde görevi bırakan Airbus`un ilk ve muhtemelen son Fransız olmayan yöneticisi Gustav Humbert. Airbus`un süper jumbo A 380 proje`nin milyar avrolar deǧerindeki gecikmeli tamamlanmasının sorumluluǧunu Almanlar üstlendi. Airbus şirketinin itibar kaybına neden olan Sayın Forgeard`ın hiҫ bir pişmanlıǧı yok ve şirket`in sorunlarının toplum`a aҫıklanmadan önce milyon avro deǧerindeki EADS hisseleri Fransız piyasası denetim kurumu tarafından araştırılıyor. Bu kişilerin yerine iyi siyası ilişkileri

17 20 olan fransız yöneticileri geliyor ve böyle devam ediyor. Şirket`in desteklenmiş kredilerine onay veren siyaset`ҫiler Airbus`da söz hakkı sahibi olmaya devam ediyorlar. Bu durum devam ettiǧi müddetҫe, şirket baǧımsız bir şekilde ҫalışamayacak. Tamamlanmış okul Avusturya Avrupa Birliǧi başkanlıǧını Finlandiya`ya teslim etti. Finli`ler görev süreleri boyunca Avrupa`ya bir ders verecekler mi? Aynı zamanda bunlar her altı ay`da farklı bir devlet üyesi tarafından işlerinin düzenlendiǧi Avrupa Birliǧinin sevinҫleri ve yükümlülükleri. Avusturya ocak ayından temmuz ayına kadar yönetimdeydi. Temmuz ayında başkanlıǧı Almanya`nın ocak ayında yönetimi üstlenmesine kadar Finlandiya`ya verdi. Bu deǧişen başkanlıklar yönetim`de 25 üye ülkelerin bir ҫeşitlilik örneǧi. Finlandiya üҫ önemli katkı`da bulunması gerekiyor. Kendi geleneklerine göre transparan ilkesini uygulamakta yükümlüler. Bu uygulama birbirlerine yabancılaşmış vatandaşların ve birbirinden uzak Avrupa Birliǧi kurumların arasında gerҫekleşen sorunların ҫözülmesi aҫısından önemli bir tutum. Artan rekabet`e raǧmen başarılı ekonomisi ve eǧitim alanındaki başarıları batı Avrupa`da bulunan daha az başarılı ükeler iҫin deǧişim müjdeleyen bir olay olması gerekir. Nokia mobil telefonları yenilikҫilik ve cömert araştırma ve gelişim bütҫelerinin simgesi. Ve en son olarak Finlandiya`nın coǧrafı durumu ve tarihi tecrübesini Moskova ile ilgilenmenin zor görevinı kolaylaştırması lazım- bu durum Rusya`nın enerji`sinden baǧımlı olan Avrupa Birliǧi iҫin önemli. Bütün bunlar beş milyon nüfusu olan bu ülke`nin global anlamda mücadele etmesine neden oluyor ve Almanlar`ın gelişine kadar Avrupa`yı göz önünde bulunduruyor. Dünya ҫapında şirket`ler Küreselleşmiş bir dünya`da şirketler ve siyasetҫiler komparatif avantajı ile övünebilirler mi? Amerika`daki üretim ve hizmet sektöründeki iş yerlerinin Ҫin devleti ve Hindistan`a kaybedilmesinden dolayı karşı tepkiler hem arttı hem azaldı. Fakat eǧer işlerin yurtdışına taşınması hala başlangıҫ

18 21 dönemlerinde bulunuyorsa, o zaman yoǧun karşı tepkilerin geleceǧi kesin. Ҫoǧu kez sinirli ve kendinden emin olmayan seҫmenler ile muhatap olan siyaset`ҫiler iҫin komparatif avantaj`ın yasalarını tekrarlamak her zaman en verimli yöntem deǧil. Dış politika dergi`sinin son baskısında Samuel Palmisano, IBM şirketi`nin üst düzey yöneticisi global şirket`lerin oluşumu daha net global şirket deǧerleri ile ҫalışmaları gerektiǧini söylüyor. Sayın Palmisano`nun önerisi emredici kurumlar arasındaki daha iyi kooperasyon vasıtası ile global düzey`de emredici bir sistem geliştirmek. Şirketler global anlamda faaliyet gösterebilirler. Fakat hala teknik anlamda hissedarlara karşı yükümlüler. Yükümlü kurumlar arasındaki daha iyi bir işbirliǧi ve şirket yönetimi iҫin katkı`da bulunmak her yerde siyasetҫilerin görevi olması lazım. Fakat bu sadece cevabın bir parҫası olabilir. Dünya bütünleşmeye devam ettiǧi sürece verimli global ekonomiler ve yerel demokratik politikalar arasındaki gerginlikleri yatıştırmak mücadeleleri herkes`in hayal gücünü sınayacak. Başlıkların arkası Ingiliz medyasındaki başlıklar anlaşılması zor olabilir. Ҫoǧu kez deyimler ve kelime oyunları ile dolular. Başlıklar ҫoǧu kez kısa oldukları iҫin kelimeler yazılmayabilir bu durum ise gramer yapısını anlamayı güҫleştirir. Burada son zamanlarda yayınlanan başlıkların anlamlarına bakıyoruz. Markets reel from new flight to safety Piyasalar: Borsa`lar. reel: Bir kimse bir darbe sonrasında sallandıǧında, kendisi sendeler ve şok olur. Burada şok`u yaşayan borsalar. Güvenliǧe uҫuş: Bu yatırımcıların davranışlarını tanımlamak iҫin kullanılması alışılmış bir kavram. Bir şeyden kaҫmak iҫin uҫuş bir panik hareketi. Başlık yatırımcıların piyasa ile ilgili emin olmadıkları ve bu yüzden hisse senedi gibi yüksek riskli yatırımlardan government bonds ve cash gibi düşük riskli yatırımlara yönelmelerine deǧiniyor. Basit Ingilizce`de: Yatırımcılar paralarını hisse senetlerinden daha güvenli yatırımlara yatırdıkları zaman borsalar şok yaşıyor.

19 22 Telecom-gear mergers pressure smaller players Telecom-gear: Gear cihaz anlamına geliyor. Bu birleşik kelime iletişim cihazları üreten şirket`lere deǧiniyor. Bu tür birleşik kelimeler başlıklarda yer biriktirmek aҫısından kullanılıyor. Merger: bir merger iki şirket`in birleşmesidir. Baskı: Bu bir fiil`dir. Bir kimse`ye bir faaliyet`te bulunması iҫin baskı yapmak anlamına geliyor bu durum`da artan rekabet`e tepki vermek anlamına geliyor. Daha küҫük oyuncular: Burada iletişim cihazları üreten şirket`lerin küҫük olduǧu anlatılıyor. Basit Ingilizce`de: Iletişim cihazları üreten şirket`ler arasında gerҫekleşen birleşmelerin küҫük şirket`lerin faaliyet göstermeleri iҫin baskı`da bulunuyorlar. Palm Barks up the right Treo Palm: Sunnyvale, Kaliforniya`da merkezi olan ve smartphone ile elektronik cihaz üreten Palm Inc adında global bir şirket. Barks up the right Treo: to bark up the wrong tree bir düşünce`nin veya bir eylemin yanlış`ını savunmak anlamına gelen bir kavram oyunu. Başlık Palm`ın doǧru işi yaptıǧını söylüyor (Treo gibi daha iyi bir ürün üreterek). Treo: Palm tarafından üretilen smartphone markasının bir ismi. Basit Ingilizce`de: Yeni Treo` su ile Palm doǧru bir karar verdi. Trade talks dead if U.S. stands pat, EU warns Trade talks: Doha Development Round of World Trade Organization pazarlıkları Dead: Burada dead ölecek anlamına geliyor. Yer biriktirmek iҫin fiil yazılmadı. U.S. : Amerikan hükümeti Stands pat: to stands pat bir fikir veya karar`da ısrarcı olmak ve ödün vermeyi redd etmek anlamına geliyor. EU warns: EU warns iddia`nın bir gerҫek deǧil de bir ihtimal olduǧunu göstermek iҫin ilk başta yazılması gerekiyor. Daha büyük bir etki yaratabilmek iҫin cümle`nin sonuna yazıldı.

20 23 Basit Ingilizce`de: Avrupa Birliǧi eǧer Amerika ödün vermeyi düşünmüyorsa ticaret görüşmelerinin sona varacaǧı uyarısında bulunuyor. Billantrophy Büyük bir servet ile bir insan nasıl iyilik yapabilir? Warren Buffet ҫok şaşırtıcı bir yöntem keşfetti. Eǧer dünya`nın ikinci zengin insanıysanız, sizin zor kazanılmış servetinizin 31 $ milyar `nı gözetecek insan bu dünya`da büyük ihtimal daha fazla para kazanmayı ıspatlamış bir insan. Bu görüş`e dayanarak Warren Buffet Nebraskan`lı bir yatırımcı olarak doǧuştan para daǧıtmaya yetenekli olduǧunu iddia ediyor. şimdiye kadar tarih`te görülmüş en yüksek hayır işleri amaҫlı para miktarlarını daǧıttı. Daha etkileyici olan durum Sayın Buffet`ın ego`sunu bir kenara bırakıp her hangi bir kişi`nin ismini taşıyan bir kuruma vermesi. Nebraskan milyarları ve kendi 30 $ milyar ile Bill ve Melinda Gates Disney, Dell veya Honda gibi uluslararası büyüklükte olan bir vakıf`ı yönetecekler. Sayın Ballett`in her yerde siyasi gücünü kullanması Sayın Gates ile mesenliǧi baǧışlama durumu olduǧu gibi cazip hale getiriyorlar. Fakat vakıflar iki tehlike ile karşı karşıya`lar. Birincisi her zaman destekledikleri yardım kuruluşları kadar iyi yönetilmiyorlar. Idareciler avantaj`ı ve karar verme gücünü seviyorlar. Büyük bir netlik ile Sayın Buffet bu konu`ya cevap verdi. Serveti`nin büyük kısmını ҫocuklarının vakfı ve vefat etmiş eşi yerine Sayın Gates`e veriyor. Vefat eden eşi ise daha küҫük bir para miktarını miras ediniyor. Buffet`ın görüşüne göre Sayın Gates para`yı daha hayırlı işler`e yatıracak. Ikinci tehlike mesenlerin kendini beǧenmişlikleri. Ҫoǧu kez vakıf`ların kendilerinden sonra isimlerini nesilden nesile taşıyarak devam edeceǧi fikri hoşlarına gidiyor. Fakat kurucuları vefat ettikten sonra, vakıflar hedeflerini yitiriyorlar. Öyleyse gerҫek bir mesen olmayı hedefliyorsanız, paranızı hızlı harcayın: yaşadıǧınız müddetҫe mümkün olabildiǧince iyi şeyler yapın.

21 24 Velvet Glove Kültürlerarası alanlarda tecrübe toplamış işadamları biliyorlar: amerikan işadamları kendilerini toplantılar`da ne kadar nazik ve tasasız tanıtsalarda, iş yaparken bir o kadar sert olabiliyorlar. Thomas Krauss bir amerikan kültürlerarası bir eǧitmen. Odak noktası hem Almanya ve Amerika hem de tanıtım ve pazarlama yetenekleri. Almanya`da amerikan ticari odasını işletmeden önce yaklaşık 20 sene New York, Bangkok, Melbourne, Kuala Lumpur, Düsseldorf, Londra ve Frankfurt`ta Chase Manhattan Bank iҫin ҫalıştı. Ondan sonra Thomas Cook şirketi`nin orta ve doǧu Avrupa`da ki şubelerinde seyahatҫiler ҫek`i iş alanında ve Almanya`da bulunan American Express şirketinde ҫalıştı. Business Spotlight kendisi ile Amerikan iş ortakları ile pazarlık tecrübelerini konuştu. Kendisi ile t.t.krauss@tonline.de `den iletişim kurabilirsiniz. Uluslararası ticaret`e nasıl atıldınız? Bu hikaye uluslararası ilişkilere ilgimin oluştuǧu Üniversite yıllarımda başlıyor. Yurtdışında bir sene geҫirmeye karar verdim, bunun üzerine Almanya`ya geldim. Bir sene`den iki sene oldu ve uluslararası ilişkiler alanında uzun süreli bir ilgi`ye dönüştü. Üniversite`yi Amerika`da bitirdim ve ondan sonra büyük bir New York bankasında, Wall Street`in merkez ofisinde iş`e başladım. Bir buҫuk sene sonra ilk uluslararası iş deǧerlendirmemi aldım ve bu benim yaklaşık üҫ seneliǧine Bangkok ve Thailand`a gitmeme neden oldu. Ne zaman uluslararası farklılıklar hakkında konuşsak, her zaman ne kadar yararlı genellemeler yapabileceǧimiz sorunu ile karşı karşı`ya kalıyoruz. Farkedilebilir bir amerikan pazarlık tarzının olduǧunu düşünüyor musunuz? Pazarlık yapmanın biraz bir müzik enstrümanı ҫalmak gibi bir şey olduǧunu düşünüyorum. Bu işi iyi yapabilmek iҫin bir takım yetenekler gerekli ve ne kadar iyi bu yetenekleri edinebilirseniz, o kadar iyi bir pazarlıkҫı olursunuz. Fakat tipik bir amerikan yaklaşımında sonuҫlanan bir takım temel kültürel görüşler ve deǧerler var. Bana göre tipik basmakalıp anlamına gelmiyor, daha ҫok bir genelleme anlamında kullanılıyor: insanların ҫoǧunun

22 25 zamanların ҫoǧu bölümlerinde ne yaptıkları önemli, bütün insanların her zaman ne yaptıkları önemli deǧil. Nancy Adler`in söylemiş olduǧu gibi. Kültürel genellemeler bir orientation sunuyor, bir referans noktası. Normalde belli durumlarda bir sürü kültürel aҫıdan kabul edilebilir davranışlar ile karşı karşıyayız. Bu tür kabul edilebilir davranışlar kültürler arasında büyük farklılıklar gösterir- belki kesişmelerde söz konusu olabilir, belki de deǧil. Kültürel genellemeler bizi ortaǧımızın kendisini kendi kültüründe bir birey olarak bir dizi davranışların iҫerisinde nerede konumlandırdıǧını araştırma yükümlülüǧünden muaf tutmaz. Öyleyse bu tipik amerikan pazarlık tarzını nasıl karakterize ederdiniz? Kültürleri karşılaştırdıǧımda ҫoǧu kez belli durumlara göre nispi kavramlar kullanmayı tercih ediyorum. Örneǧin ҫoǧu Amerikalılar ҫoǧu Almanlar`a nazaran yabancılar ile bir park bank`ın üzerinde oturulduǧunda kısa sohbet etmeyi uygun buluyorlar. Bunu pazarlık işinde uyguladıǧınız zaman, edindiǧim tecrübe`ye göre Amerikalılar pazarlıǧı bir olay`dan daha ҫok bir süreҫ gibi görüyorlar. Amerikalılar muhatap oldukları insanların zayıf ve güҫlü yönleri ile daha yakın ilgilenecekler, önemli mevzular `a odaklanmak yerine bunları daha yakından irdeleyecekler. Bunun dışında Amerikalılar her taraf iҫin en iyi veya adil ҫözümlerini tarafsız bir şekilde deǧerlendirmek yerine kendileri iҫin en yüksek yararı ҫıkartmaya ҫalışacaklar. Ve tabii ki rahat ve kişiye özel bir ortam yaratmak Amerikalı pazarlıkҫılar iҫin ҫok önemli. Bu pazarlık süresi iҫerisinde ön pazarlık konusunda ne anlama geliyor? Her şey`den önce Amerikalılar ҫok nadir bir şekilde teklif`de bulunuyorlar. Karşı tarafın gerҫek amaҫlarının ne olduǧunu ve ne kadar rahatlıǧa sahip olduklarını öǧrenmek iҫin tartışmalara zaman ayırıyorlar. Hedef mümkün olabildiǧince kayıtlı şartlı bir teklif yapmadan önce ҫok bilgi toplamak. Amerikalılar inandırıcı olmak sureti ile mümkün olabildiǧince yüksek bir mevki`den pazarlıǧa başlayacaklar. Kendi ve şirket`in yararını maksimize etmek konusuna odaklanacaklar. Benim gözlemlerime göre Almanlar kendilerinin bütün taraflar iҫin en iyi veya adil teklif olarak gördükleri teklifleri geliştirmek iҫin en fazla zamanı sarf edecekler. Hedefleri

23 26 karşı tarafı bunun yapılabilecek en iyi iş olduǧundan ikna etmek. Bu yaklaşımın özellikle şirket iҫi pazarlık yöntemleri ile ortak yönleri var. Onların konsepti şöyle: hepimiz aynı şirket ve hedefleri iҫin ҫalışıyoruz. Bu nedenden dolayı bu durumu ortak sorun-ҫözme ҫalışması olarak algılıyorlar. Amerikalılar kendi rollerini ҫalıştıkları özel şubelerinin hedeflerini desteklemek olarak görüyorlar. Almanlar kooperatif bir yaklaşımı tercih ediyorlar, bütün şirket iҫin en iyi ҫözüm`ü bulmak iҫin ortak ҫaba sarf edilmesi gerektiǧine inanıyorlar. Amerikalılar bu mesele`yi bir güҫ ve etkileme meselesi ve kendileri veya ҫalıştıkları şirket iҫin kar`ı maksimize etmek olarak görüyorlar. Amerikalılar bu görüş ile alman kurumuna geldiklerinde bu bir sorun kaynaǧı olabilir mi? Evet, bir sürü sorun`a neden olabiliyorlar. Almanlar sürekli bir ҫok nedenlerden dolayı hayal kırıklıǧına uǧruyorlar. Almanlar sonradan, oyun dışı kaldıkları zaman kandırıldıklarını fark ediyorlar. Bunun nedeni ise Amerikalıların sadece en önemli mevzulara deǧil kişilerin karakteristik yönlerine odaklanmaları. Nazik, saygılı, ҫok fazla direkt olmadan eleştirisel ve kendilerine avantaj saǧlamak niyeti ile aҫık bir taktik deǧil ise tartışmalardan sakınacaklar. Sıcak, iҫten, cana yakın bir tutum sergilemek konsepti ve aynı zamanda yüksek iş beklentileri Almanlar`ın kafasını karıştırıyor. Almanya`da iş adamları bunu ciddi bir mevzu ile ilgili oldukları zaman öǧreniyorlar, örneǧin zor bir pazarlık süreci gibi. Sizden görünüm tarzınızın, sesinizin ve davranışlarınızın ciddi bir şekilde olması bekleniyor. Diǧer yönden Amerikalılar ҫok nazik, saygılı, neşeli, sempatik, olumlu ve aynı zamanda oldukҫa sert olabiliyorlar. Bu nedenden dolayı Almanlar sürekli sert bir pazarlık durumunda olduklarına dair sinyalleri özlüyorlar. Amerikalılar her taraf iҫin en uygun ҫözümü yaratmak konusunu konuşmayı seviyorlar, fakat sonunda başarı-odaklı olmak Amerikalılar iҫin ҫok tipik bir durum. Kısaca bu daha sert ekonomik bir ortam: kazanmak önemli, ҫünkü daha fazla bireysel sorumluluk ve kaybetme durumunda daha az güven saǧlayan koşullar söz konusu. Her taraf iҫin optimal ҫözüm kooperasyonu desteklemek ve gelişimi saǧlamak adına mükemmel bir yöntem, fakat kazananlar iҫin bir tarafın kaybettiǧi ҫözümü de kabul edilebilir.

24 27 Bu bana kültürlerarası eǧitim kursları başlıkları ile ilgili tartışmayı hatırlatıyor. Kültürlerarası kooperasyon adlı bir kursumuz, ondan sonra ülke`nin ismi vardı. Örneǧin Ҫin devleti ile iş yapanlar iҫin Kültürlerarası kooperasyon: Ҫin devleti kursu vardı. Amerikalı meslektaşımız bunun Amerikalılar iҫin tamamen uygunsuz olduǧunu söylediler, ҫünkü oradaki iş anlayışı kooperasyon`dan daha fazla kazanmaya dayalı. Başlıǧın Kazanmak iҫin ҫalışmak yönünde deǧiştirilmesi iҫin ısrar ediyor. Bununla ilgili üzülmek iҫin bir neden var. Almanlar sürekli aynı ekip`te olduǧunuz ve aynı şirket iҫin ҫalıştıǧınız zaman, birlikte ҫalışmak zorunda olduǧunuzu düşünüyorlar ve bu işbirliǧi genel olarak rekabeti saf dışı bırakıyor. Amerika`da gerҫek iş dünyasın`ın hem birlikte ҫalışma hem rekabet etme durumları ile dolu olduǧu görüşü savunuluyor. Bu iki olay birbirlerini engellemiyor. Alman tarzına nazaran amerikan pazarlık tarzı ile ilgili ҫok konuştuk. Kültürlerarası iletişim ile ilgili ҫok tecrübeniz oldu. Bize bu tecrübeler ile ilgili biraz bir şeyler anlatabilirmisiniz? Örneǧin Ingiltere tarzını ele aldıǧımızda Alman veya Avrupa tarzına nazaran Amerikan tarzı ile bir ҫok benzerlikler var. Aynı temel hukuk düzenine sahibiz: yasa hukuku yerine durum hukuku. Benzer olan ise dil. Kişisel yaklaşımı Ingiltere`de daha farklı yaşadım, bu nedenden dolayı neyin özel neyin topluma aҫık olduǧu biraz farklı. Amerikalılar buzları eriten konu olarak aile ve hobileri ҫok konuşuyorlar ve ҫok gülüyorlar. Bu Ingilizleri ve Almanları ҫıldırtıyor. Amerikalıların kendilerini bir sohbet`e nasıl hazırladıkları ve doǧru ortamı nasıl yarattıkları farklı. Ayriyetten bir ҫok şey duruma ve yetenek seviyelerine baǧlı. Eǧer Asya ve Orta Doǧu kültürü ile ilgiliyseniz, ayrıntılara ve protokol`e ҫok dikkat verildiǧini bilmelisiniz, örneǧin kim nerede oturuyor, hangi yemek servis edilecek, hediyelerin deǧiş tokuş edilişi ve saire. Sohbetler de deǧişik- daha yaşlı Japonlara herseyi söyletemezsiniz. Başından beri kimin önemli ve ne tür kişisel ilişkilerin söz konusu olduǧu ile ilgili daha fazla zamana ve araştırmaya ihtiyacınız var. Insanların pazarlık konusunda eǧitim almaları ne kadar önemli?