ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ. ADANA 2. ETAP RAYLI TAġIMA SĠSTEMĠ PROJESĠ ÇED RAPORU

Transkript

1 ADANA 2. ETAP RAYLI TAġIMA SĠSTEMĠ PROJESĠ ÇED RAPORU Adana Ġli, Yüreğir ve Sarıçam Ġlçeleri ÇED Raporu X Nihai ÇED Raporu ANKARA-EYLÜL 2013

2 Öveçler Huzur Mah Cad Sok. Çınar Apt. No: 6/3 ÇANKAYA/ANKARA Tel : Faks: web: cinarmuhendislik.com cinar@cinarmuhendislik.com Bu raporun tüm hakları saklıdır. Raporun tamamı yada bir bölümü, 4110 sayılı Yasa ile değiģik 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca, Çınar Mühendislik MüĢavirlik A.ġ. nin yazılı izni olmadıkça; hiçbir Ģekil ve yöntemle sayısal ve/veya elektronik ortamda çoğaltılamaz, kopya edilmez, çoğaltılmıģ nüshaları yayınlanamaz, ticarete konu edilemez, elektronik yöntemlerle iletilemez, satılamaz, kiralanamaz, amacı dıģında kullanılamaz ve kullandırılamaz.

3 PROJE SAHĠBĠNĠN ADI Adresi Telefon ve Faks Numaraları PROJENĠN ADI ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ Adana BüyükĢehir Belediyesi ReĢatbey Mah. Atatürk Cad. Seyhan/ADANA Tel : 0 (322) Faks: 0 (322) PROJE BEDELĠ $ Proje için Seçilen Yerin Açık Adresi, (Adı, Mevkiisi, Birden Fazla Ġl ve Ġlçede Yer ADANA ĠLĠ, YÜREĞĠR VE SARIÇAM ĠLÇELERĠ Alıyorsa Bunları Tanımlayan Yörenin Adı) Proje için Seçilen Yerin Koordinatları, Zone Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt Sektörü) RAPORU HAZIRLAYAN KURULUġUN/ ÇALIġMA GRUBUNUN ADI Adresi, Telefon ve Faks Numaraları Rapor Sunum Tarihi (Gün, Ay, Yıl) Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM D.O.M.: 33 Zone: 36 Ölçek Fak.: 6 derecelik Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik D.O.M.: - Zone: - Ölçek Fak.: - Koordinatlar takip eden Koordinatlar takip eden sayfada verilmiģtir. sayfada verilmiģtir tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği EK-II Listesi Madde 31 g) Tramvaylar, yükseltilmiģ ve yeraltından geçen demiryolu hatları, yolcu taģıma için kullanılan benzer hatlar (metrolar, hafif raylı taģıma sistemleri, ve benzeri.), Mülga Adana Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü nün tarihli ve 4235 sayılı yazısı ile ÇED Gereklidir kararı verilmiģtir. ÇINAR MÜHENDĠSLĠK MÜġAVĠRLĠK A.ġ. Yeterlik Belge No : 02 Yeterlik Belgesi VeriliĢ Tarihi : Öveçler Huzur Mahallesi Sok. Çınar Apt. No: 6/ Çankaya/ ANKARA Tel : 0 (312) Faks: 0 (312) EYLÜL-2013

4 Tablo. Proje Güzergahı ve ġantiye Alanına Ait UTM 6 Derecelik ve Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası: Sağa. Yukarı Datum: ED-50 Koor. Sırası: Enlem. Boylam Datum: WGS-84 Proje Alanı Türü: UTM Türü: Coğrafik D.O.M.: 33 D.O.M.: - Zon: 36 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: Etap Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı

5 b

6 c

7 d

8 ġantiye Alanı e

9 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa No ĠÇĠNDEKĠLER... i TABLOLAR DĠZĠNĠ... ix ġekġller DĠZĠNĠ... xi EKLER DĠZĠNĠ... xiii KISALTMALAR... xiv BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE AMACI Projenin ve Proje Alanının Tanımı, Hizmet Amaçları, Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle ĠliĢkisi (Proje Güzergahı ve Etki Alanında Yer Alan Mevcut/Planlanan Projeler Dikkate Alınmalıdır), Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya Ġller Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, Yatırım ve ĠĢletme Süresi Projesinin Özellikleri Projenin Boyutları, Yapım Teknikleri, Yarma, Dolgu, Sanat Yapıları, Tünel, Viyadük, Köprü vb. Yapılar, Proje Detayları, Demiryolu Yapımında Kullanılacak Rayların Teknik Özellikleri Proje Kapsamında Yapılacak Faaliyet Ünitelerinin (istasyon, vb.) Yerleri, Adedi, Özellikleri, Kaplayacağı Alanlar (m 2 ), Verilecek Hizmetler, Ġstasyonlarda Bulunacak Hizmet Üniteleri (Ġstasyon binası, araç parkı, personel binası, depolama alanları, yükleme rampası, tren bakım ve onarım alanları vb.) ve Konumları, Bu Ünitelerin Vaziyet Planı Üzerinde Lejandı ile Birlikte Gösterimi, Hattın; Ġl, Ġlçe ve Ġlçelere Bağlı YerleĢim Merkezleri, Tarım Arazileri, Otoyol, Devlet ve Ġl Yolları ile Su Kaynakları, Sulama, TaĢkın Koruma, Drenaj Kanalları vb. Sistemleri Kestiği Noktalar, Bu Noktalarda Kullanılacak Köprü, Alt ve Üst Geçit, Tünel, Viyadük vb. Yapılar ve Adetleri, Geçitlerin Boyutları ve Geçitler Arasındaki Mesafe, Proje Kapsamında Bir Yılda Yapılacak Sefer Sayısı ve TaĢınacak Yolcu Sayısı (yolcu/yıl) Proje Kapsamında Ġhtiyaç Duyulacak Malzemenin Nereden ve Ne ġekilde KarĢılanacağı (kullanılacak maden ve ariyet ocakları ile ilgili bilgi verilmesi) Proje Kapsamında Yarma ĠĢlemi Yapılacak Ġse Yarma ĠĢlemi Sırasında Ortaya Çıkacak Malzemenin Dolgu ĠĢleminde Kullanılıp Kullanılmayacağı, Kullanılacak Ġse Malzemeye ĠliĢkin Yapılması Gereken Analiz ÇalıĢmaları ve Sonuçları Proje Kapsamında Malzeme Ocakları Var Ġse; Orman Alanı DıĢındaki Kum-Çakıl Ocakları Ġçin Çevre Yönetim Planı, Orman, Tarım ve Mera Alanları DıĢındaki Malzeme Ocakları Ġçin Doğaya Yeniden Kazandırma Formatı Hazırlanarak Proje Alanının Madencilik Faaliyetleri Ġle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması i

10 Yönetmeliği ve Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması ĠĢletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği Yönünden Değerlendirilmesi Proje Kapsamında Kurulacak ġantiye Sayısı ve Yerleri (Koordinatları ile birlikte) Güzergah Boyunca Zemin Etüdü Raporu Demiryolu Projesi Ġçin Seçilen Güzergah ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi, Seçilen Güzergahın ve Teknolojinin SeçiliĢ Nedenlerinin Belirtilmesi, Diğer Alternatiflerin Elenme Nedenleri Belirtilerek Ġrdelenmesi Proje Kapsamında Elektrik Kullanımı Ġle Ġlgili Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler (Ġhtiyaç duyulan güç, kullanım yılı, Ģantiye için güç miktarı vb.), Enerji Nakil Hatlarının Geçeceği Yerler ve Trafoların Yerleri, Kullanılacak Malzemeler, Demiryolu Hattı Elektrifikasyon Projesi (Konu ile ilgili TEDAġ ile irtibata geçilmesi, var ise konu ile ilgili yapılan veya yapılacak protokollerin ÇED Raporu na eklenmesi) Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamalarına Ait ĠĢ Akım ġeması Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamalarında ÇalıĢacak Eleman Sayısı Projeye ĠliĢkin Fayda-Maliyet Analizi Projeye ĠliĢkin Politik, Yasal ve Ġdari Çerçeve Proje ile Ġlgili Olarak Bu AĢamaya Kadar GerçekleĢtirilmiĢ Olan ĠĢ ve ĠĢlemlerin Kısaca Açıklanması Projeye ĠliĢkin Ġzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler) Projenin GerçekleĢtirilmesi ile Ġlgili Zamanlama Tablosu Projeye ĠliĢkin Finans Kaynakları Proje Alanının Mülkiyet Durumu Proje Kapsamında Yapılacak KamulaĢtırma KamulaĢtırılacak Alanların Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu (kamulaģtırılacak alanların 1/ ölçekli harita üzerinde gösterimi) KamulaĢtırmanın Sosyo-Ekonomik Etkileri BÖLÜM 2: PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU Hattın Arazi Kullanım Haritası, Yarma, Dolgu ve ġantiye Alanları, Kullanılacak Malzeme Ocakları, Hafriyat Depolama Alanları, Bunların Çevresinde Bulunan Tarım Arazilerini, Yeraltı ve Yüzey Sularını, Deprem KuĢaklarını, Jeolojik Yapıyı, YerleĢim Alanları, UlaĢım Ağını, Enerji Nakil Hatlarını, Arazi Kabiliyetini, Güzergahın Yakın Çevresinde Faaliyetlerine Devam Eden Diğer Kullanımların Yerlerine ĠliĢkin Verilerin 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerine Lejant Bilgileri ile Beraber Gösterimi, Ġsim, Yön ve Proje Alanına Uzaklıklarının Belirtilerek Güzergahın Fotoğraflandırılması Güzergahın Geçtiği Bölgeye ĠliĢkin Varsa 1/ , 1/50.000, 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5.000 Ölçekli Nazım Ġmar Planı, 1/1.000 Ölçekli Uygulama Ġmar Planı nı veya Plan Tekliflerinin (söz konusu planın ilgili pafta/paftaları, lejant, plan ii

11 hükümleri ve raporu ile. Tarih ve. Sayılı karar ile. Tarafından onaylanmıģtır ve Aslının Aynıdır ıslak imzalı kopyalarının) Rapor Ekinde Sunulması Güzergah Üzerinde ve Etki Alanında Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluģlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiģ alanlar (baraj, gölet, hava alanı, enerji iletim hattı vb.) ile bu konuda ilgili idaresinden alınmıģ izinler vb BÖLÜM 3: PROJE YERĠ VE ETKĠ ALANINI MEVCUT ÇEVRESEL VE SOSYO- EKONOMĠK ÖZELLĠKLERĠ Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin açıklanması, etki alanının harita üzerinde iģaretlenmesi) Proje ve Etki Alanında Koruma Alanlarının (milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, biyogenetik rezerv alanları, biyosfer rezervleri, doğal sit ve anıtlar, arkeolojik, tarihi, kültürel sitler, özel çevre koruma alanı, Ramsar alanı, sulak alan, turizm alanı ve merkezi gibi ÇED Yönetmeliği nin EK-V inde belirtilen Duyarlı Yöreler) Bulunup Bulunmadığı, Var Ġse Bu Alanların Proje Alanı ve Etki Alanına Olan Mesafeleri, Bu Alanlar Üzerinde ve Yakınında Yapılacak Faaliyetler Konusunda Detaylı Bilgi Orman Alanları Demiryolu Hattının Orman Alanları Ġçinde Bulunması Halinde; Proje Sahasının Bulunduğu Orman Alanı Miktarı (m 2 ) Proje Sahasının ĠĢaretlendiği 1/ Ölçekli MeĢcere Haritası Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümünde Ağaçların Kesilip Kesilmeyeceği, Kesilecek Ġse Bu Ağaçların MeĢcere Tipi, Kapalılığı vb. Özellikleri, Ne Kadar Ağaç Kesileceği Faaliyetin Geçtiği Orman Alanlarının MeĢcere Tipi, Kapalılığı Orman Alanları Ġçin KamulaĢtırmanın Söz Konusu Olup Olmadığı, Orman Alanları Ġçin 6831 Sayılı Orman Kanununun 5192 Sayılı Kanun ve DeğiĢik 17/3. Maddesi Gereğince Alınacak Ġzinler Orman Bölge Müdürlüklerinin GörüĢü, Ġnceleme ve Değerlendirme Formu Demiryolu Hattının Orman Alanları DıĢında Bulunması Halinde; Demiryolu Hattı Ġle En Yakın Orman Alanı Arasındaki Mesafe Proje Ġle Ġlgili Olarak Orman Bölge Müdürlüğü GörüĢü Proje Alanı ve Etki Alanının Jeolojik Özellikleri Genel Jeoloji (bölgesel ve inceleme alan jeolojisi hakkında bilgi verilmeli, bölgenin stratigrafik kesiti ile mümkün olduğunca büyük ölçekli jeolojik harita eklenmelidir) Proje Kapsamında Planlanacak Alanlar Ġçin 3194, 3621 Sayılı Kanunlar ile Sayılı Yasa Hükümleri, Gün ve Sayılı (2008/10337 Konulu) iii

12 Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Makam Olur u Doğrultusunda Hazırlatılacak Ġmar Planına Esas Jeolojik/Jeoteknik Etüt Raporları Doğal Afet ve Depremsellik (tektonik hareketler, deprem, sel, taģkın, kaya düģmesi, heyelan vb. risk analizi) Doğal Afet Durumu (güzergah boyunca 7269 sayılı yasa kapsamında kalan deprem dıģındaki afet riskleri (heyelan, kaya düģmesi, çığ, su baskını vb.) hakkında bilgi verilmelidir.) Deprem Durumu (Proje alanını da içine alan büyük ölçekli diri fay haritasına atıfta bulunularak, bu fayların proje alanına uzaklıkları ve etkileri hakkında bilgi verilerek deprem riskinden bahsedilmeli, ayrıca Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası rapora eklenmelidir.) ve Uyulacak Yönetmelikler Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikleri (yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, proje alanına mesafeleri, debileri) (1/25000 lik topoğrafik haritada gösterilmesi) Hattın Geçtiği Alanların Meteorolojik Özellikleri, Bölge Özelinde Hava KoĢulları, Bu KoĢulların Yapımı Planlanan Hat Üzerine Etkileri ve Hat Güvenliği Açısından Ġrdelenmesi (rüzgar, sis, yağıģ, kar, buzlanma vb.) Flora ÇalıĢması (Proje ve etki alanı için) Arazide Tespit Edilen Türler (Arazide gözlem, anket ve görüģme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, alanda bulunan bitki türlerinin endemizm durumlarının verilmesi, IUCN ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı tehlike kategorilerine göre değerlendirme yapılması, tehdit kategorilerinin değerlendirilmesi) Önemli Bitki Alanlarına ĠliĢkin Bilgiler Flora Listesinin TUBĠTAK Tarfından Hazırlanan TURBĠVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi) den Yararlanılarak Kontrol Edilmesi Fauna ÇalıĢması (Proje ve etki alanı için) Arazide Tespit Edilen Türler (arazide gözlem, anket ve görüģme sonucu tespit edilen ve literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, Koruma Statüleri nin RDB (Kırmızı Liste)/Bern SözleĢmesi tür listeleri baz alınarak belirlenmesi, Merkez Av Komisyonu kararlarına göre irdelenmesi) Fauna Açısından Önemli Alanlar Doğal ve Kültürel Peyzajların Varlığına ĠliĢkin Bilgi Verilmesi Güzergah Üzerindeki ve Etki Alanındaki Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri Tarım (Sulu ve Kuru Tarım, Zeytincilik, Fıstık vb.) Arazileri, Büyüklükleri, Koordinatları, Tarımsal GeliĢim Proje Alanları, Bu Alanların 1/5.000 Ölçekli Harita Üzerinde ĠĢaretlenmesi, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarı iv

13 Hayvancılık Türleri, Adetleri, Beslenme ve Mera Alanları ile Bunların Koordinatları, 1/5.000 Ölçekli Haritada ĠĢaretlenmesi Proje ve Etki Alanındaki Alanların 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, 3573 Sayılı Zeytin Kanunu, 4342 Sayılı Mera Kanunu Yönünden Değerlendirilmesi (Var ise konu ile ilgili izin belgelerinin ÇED Raporu na eklenmesi), Bu Alanların 1/1000 veya 1/2000 Ölçekli Paftalar Üzerinde ĠĢaretlenmesi Su Ürünlerinin YaĢama, Üreme Muhafaza ve Ġstihsalini Koruyacak Tedbirlerin Alınması Maksadıyla Ġstihsal Vasıtalarına Zarar Veren Maddelerin Sahada Bulunan Ġç Sulara, Ġstihsal Yerlerine veya Civarlarına Dökülmesinin Engellenmesi vb. Durumlar Ġçin 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler, Alınacak Ġzinler Sızdırmazlık Özelliğine Sahip Olması Gereken Bakım, Onarım, Yağ ve Filtre DeğiĢiminin Yapılacağı Alanlar Ġle Trenlerin Temizliğinin Yapılacağı Alanlara ĠliĢkin Toprak Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Vasıf DıĢına Çıkarılacak Arazilerin Vasıflarını Gösterir Bilgi ve Belgeler Güzergah ve Etki Alanında 2863 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve Ġlgili Mevzuat Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Hattının Geçtiği Ġlçelerin Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluģturan baģlıca sektörler, proje ile gerçekleģmesi beklenen gelir artıģları) Güzergah Üzerindeki Nüfus Dağılımı Yaratılacak Ġstihdam Ġmkanları ve ĠĢsizlik Beklenen Sosyo-Ekonomik DeğiĢiklikler BÖLÜM 4: PROJENĠN ÖNEMLĠ ÇEVRESEL ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak ĠĢler Kapsamında Nerelerde, Ne Miktarda Ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Malzemenin Nerelere TaĢınacağı, Nasıl Depolanacağı, Hangi Amaçlar Ġçin Kullanılacakları (Bitkisel toprak ve hafriyat artığı miktarı ayrı ayrı belirtilmeli, oluģacak olan bitkisel toprağın ve hafriyat atığının depolanacağı alan vaziyet planında koordinatlarıyla birlikte gösterilmelidir) Proje Kapsamında Patlayıcı Madde Kullanılması Gereken Yerler, Yapılacak Patlatmanın Proje Alanında Yaratacağı Etkiler (su kaynaklarına, tarım alanlarına vb.), Bu Yerlerde Alınacak Önlemler, Patlayıcı Maddeleri TaĢıma Patlatma Depolama Hususları, Alınacak Önlemler, Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamasında OluĢacak Katı Atıklar Katı Atıkların Cinsi (evsel nitelikli katı atıklar, inģaat ve yıkıntı atıkları, ambalaj atığı, tehlikeli atıklar, pil ve akümülatör atıkları, bakım-onarım atıkları, tıbbi atıklar vb.) Katı Atıkların Miktarı ve Özellikleri v

14 Katı Atıkların Bertaraf Yöntemleri (bu bölümde varsa geçici depolama alanı hakkında bilgi verilerek vaziyet planında gösterilmeli, katı atıkların hangi düzenli katı atık depolama alanında depolanacağı planlanmalı, alınacak izinler, evsel nitelikli atıkların ilgili idaresince toplanacağına dair belge rapora eklenmelidir) Projenin ĠnĢaatı ve ĠĢletme AĢamasında OluĢacak Sıvı Atıklar Sıvı Atıkların Cinsi (evsel nitelikli sıvı atık, iģ makinelerinden kaynaklanan atık yağlar vb.) Sıvı Atıkların Miktarı (her bir atıksu kaynağı için ayrı ayrı hesaplanmalıdır) Sıvı Atıkların Bertaraf Yöntemleri (inģaat ve iģletme aģamsındaki kiģi sayısı göz önünde bulundurulmalıdır) ve DeĢarj Edileceği Ortamlar (konu ile ilgili izin belgelerinin ÇED Raporuna eklenmesi, vaziyet planında gösterilmesi) (atıksuların kanalizasyona bağlanacağı belirtilen yerlerde kanalizasyon sistemlerinin arıtma sistemiyle sonlanıp sonlanmadığının belirtilmesi) Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamasında OluĢacak Toz Emisyonları, Toz Emisyonu Hesaplamaları ve Alınacak Önlemler (Sanayi Kaynaklı Hava Kirlilğinin Kontolü Yönetmeliği Kapsamında Değerlendirilmelidir) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Hükümlerine Göre Hazırlanacak Akustik Rapor ( adresinde yayımlanmakta olan ve ekte verilen formata göre hazırlanmalıdır) (Arka plan ölçümü yapacak kurum/kuruluģların Bakanlığımız Çevre Referans Laboratuarınca Ön Yeterlik/Yeterlik Belgesi almıģ olması ve raporda gürültü bölümünü hazırlayacak personelin Bakanlığımız ile protokol yapan üniversitelerce verilen A Tipi Eğitime Katılım Belgesi ne sahip olması zorunludur ve bu belgelerin bir örneğinin rapora konulması gerekmektedir.) Projenin Çevredeki Tarım, Zeytin, vb. Arazilere Olabilecek Etkileri Kapsamında Alınacak Önlemler Proje ve Etki Alanın ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamalarında Mevcut Demiryolu Hattına ve Bu Hat ile Sağlanan UlaĢım Faaliyetlerine Etkileri Kapsamında Alınacak Önlemler Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme Döneminde Flora ve Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Uluslararası SözleĢmeler Kapsamında Değerlendirme Yapılmalıdır) Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamasında, Ekosistemde OluĢacak DeğiĢimler ve Alınacak Önlemler Proje Etki Alanı ve Yakın Çevresinin ÇED Yönetmeliği nin Ek-V deki Duyarlı Yöreler Üzerine Etkisi ve Alınacak Önlemler Orman Alanları vi

15 Projesinin Orman Alanları Ġçinde Bulunması Halinde; Projenin Orman Alanlarına Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı Tedbirler Orman Yangınlarına KarĢı Önlem Alınıp Alınmayacağı, Alınacaksa Bu Önlemlerin Neler Olduğu Projesinin Orman Alanları DıĢında Bulunması Halinde; Projenin Orman Alanlarına Olan Mesafesine Bağlı Olarak Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı Tedbirler Mesafeye Bağlı Olarak Orman Yangınlarına KarĢı Önlem Alınıp Alınmayacağı, Alınacaksa Bu Önlemlerin Neler Olduğu Güzergah ve Etki Alanı Boyunca Ġçme Suyu ve Sulama Sistemleri ile Diğer Altyapı Yatırımlarının Etkilenmemesi Ġçin Alınacak Önlemler (içme suyu Ģebekesi, sulama kanalları, kanalizasyon, göl, gölet vb.) (Var ise konu ile ilgili izin belgelerinin ÇED Raporu na eklenmesi) Güzergah Boyunca TaĢkın Sahaları, TaĢkın Önleme ve Drenaj ile Ġlgili ĠĢlemler, Her Türlü TaĢkın Koruma ve Drenaj Kanallarının GeçiĢi Konusunda Alınacak Önlemler Proje Kapsamında GerçekleĢtirilecek Faaliyetler Sonucunda Yüzeysel ve Yeraltı Suyu Kaynakları Ġle Kuru Derelerin Zarar Görmemesi Ġçin Alınacak Tedbirler Proje Kapsamında Karayolu Kullanımı ve KesiĢme Durumları Hattın Otoyol, Devlet ve Ġl Yolları Ġle KesiĢtiği Noktalar, Bu Noktalarda Karayolundaki Trafik Güvenliğini Etkilemeyecek ġekilde Ne Tür GeçiĢlerin Yapılacağı (yapılacak yol alt ve üst geçit, köprü vb.), Proje Detayları, Projelendirme Kriterleri (hazırlattırılacak geçiģ ön ve kesin projeleri için Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü görüģü ile var ise konu ile ilgili yapılan veya yapılacak protokollerin ÇED Raporu na eklenmesi), Proje Kapsamında Malzemelerin TaĢınması Sırasında Karayollarının Kullanılması Durumunda 2918 Sayılı Trafik Kanunu Kapsamında Yapılacak ĠĢlemler ve Alınacak Ġzinler, ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamalarında Yollara Zarar Verilmesi Durumunda Uygulanacak Prosedür Proje Kapsamında UlaĢım ve Malzeme TaĢınması Sırasında Kullanılacak Yollar, Malzemelerin TaĢınması Ġçin Bağlantı Yolu Yapılıp Yapılmayacağı, (yapılacak ise Karayolları 5. Bölge Müdürlüğünden alınan görüģ rapora eklenmelidir) Proje Kapsamında 2918 Sayılı Trafik Kanunu ve Buna Ġstinaden Karayolları Ġle Ġlgili Çıkarılan Tüm Kanun ve Yönetmeliklerde Belirtilen Hükümler Doğrultusunda Yapılması Gereken ĠĢ ve ĠĢlemler Projenin Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Arazilere (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluģlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiģ alanlar vii

16 (baraj, gölet, hava alanı, enerji iletim hattı vb.)) Olabilecek Etkileri Kapsamında Alınacak Tedbirler Doğal Afet ve Deprem Drumuna ĠliĢkin Alınacak Önlemler Güzergah Boyunca Güvenlik Ġçin Alınacak Önlemler (hattın her iki tarafında yapılacak koruma) (Var ise konu ile ilgili izin belgelerinin ÇED Raporuna eklenmesi) Trafo Merkezlerinin Kurulacağı Alanda Alınacak Tedbirler Elektromanyetik Kirlilik Konusunda Ölçüm ve ÇalıĢmalar, Alınacak Önlemler Tehlikeli Durumlar Ġçin Acil Eylem Planı, Gerekli Ekipmanlar ve Ġlk Yardım Ġmkanları Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamlarında 4857 Sayılı ĠĢ Kanunu ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren ĠĢçi Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Ġle Alınacak Önlemler Proje Kapsamındaki Peyzaj ve Çevre Düzenleme ÇalıĢmaları Projenin, ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamlarında Güzergah Üzerinde YerleĢim Yerlerine Olan Etkileri Kapsamında Alınacak Önlemler Projenin Sona Ermesinden Sonra Yapılacak Arazi Islah ve Rehabilitasyon ÇalıĢmaları Projenin BaĢlangıç, ĠnĢaat ve ĠĢletme Dönemine Ait Ġzleme ve Kontrol Programı BÖLÜM 5: HALKIN KATILIMI BÖLÜM 6: YUKARIDA VERĠLEN BAġLIKLARA GÖRE TEMĠN EDĠLEN BĠLGĠLERĠN TEKNĠK OLMAYAN BĠR ÖZETĠ EKLER DĠZĠNĠ NOTLAR VE KAYNAKLAR ÇED RAPORUNU HAZIRLAYANLARIN TANITIMI viii

17 TABLOLAR DĠZĠNĠ Sayfa No Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, Teknik Özellikleri, ĠĢletme Esasları ve Araç Özellikleri,... 5 Tablo Adana Raylı TaĢıma Sistemi Ġstasyonlar ve Ara Mesafeler... 6 Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi Ġstasyon Özellikleri,... 6 Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, Yol GeçiĢleri, Alt ve Üst Geçit Yerleri,... 8 Tablo Proje Kapsamında Üniteler ve Kaplayacağı Alanlar,...11 Tablo Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahının Geçtiği Tarım Arazileri...16 Tablo Projenin Ġlk Yatırım Maliyeti,...31 Tablo Projeye Ait Ġlave Yatırım Maliyetleri,...32 Tablo Projeye ĠliĢkin Zamanlama Tablosu...34 Tablo Projenin finans değerlendirmesi...35 Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi Hattında Bulunan YerleĢim Merkezleri ve Alanlar...38 Tablo Adana ve çevresinde kaydedilen büyük depremler (M 5)...64 Tablo ÇalıĢmada Kullanılan Meteoroloji Ġstasyonuna Ait Bilgiler,...69 Tablo Adana Ġli, Uzun Yıllar Sıcaklık Verileri,...70 Tablo Adana Ġli, Uzun Yıllar Rüzgar Verileri,...71 Tablo Adana Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Aylık ve Yıllık Rüzgâr Hızları ile Esme Sayıları Toplamları,...72 Tablo Adana Ġline Ait Uzun Yıllar Basınç Verileri,...75 Tablo Adana Ġline Ait Uzun Yıllar Nem Verileri,...76 Tablo Adana Ġline Ait Uzun Yıllar YağıĢ Verileri,...77 Tablo Adana ili, Yüreğir ve Sarıçam Ġlçeleri Sınırlarında Planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Flora Türleri, Türkçe Ġsimleri, Habitatları, Endemizm ve Nadirlik Durumu, Fitocoğrafik Bölgesi ve IUCN Red Data Book Kategorileri...84 Tablo IUCN Kategorileri ve Açıklamaları...93 Tablo Tablo Tablo Tablo Adana Ġli, Yüreğir ve Sarıçam Ġlçeleri Sınırlarında Planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel ĠkiyaĢamlı Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri...96 Adana Ġli, Yüreğir ve Sarıçam Ġlçeleri Sınırlarında Planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Sürüngen Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri...96 Adana Ġli, Yüreğir ve Sarıçam Ġlçeleri Sınırlarında Planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel KuĢ Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri...97 Adana Ġli, Yüreğir ve Sarıçam Ġlçeleri Sınırlarında Planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Memeli Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo Adana Ġli, Arazi Dağılımı, Tablo Adana Ġlinde Yer Alan Tarım Arazilerinin Kullanım Amaçlarına Göre Dağılımı (ha), Tablo Adana Ġli Tahılların EkiliĢ Alanları, Üretim Miktarları ve Verimleri, 104 ix

18 Tablo Adana Ġli Baklagillerin EkiliĢ Alanları, Üretim Miktarları ve Verimleri, Tablo Adana Ġli Yem Bitkilerinin EkiliĢ Alanları ve Üretim Miktarları, Tablo Adana Ġli Endüstri Bitkileri EkiliĢ Alanları, Üretim Miktarları ve Verimleri, Tablo Adana Ġli Meyvelerin EkiliĢ Alanları, Üretim Miktarları ve Verimleri, Tablo Adana Ġli Sebzelerin EkiliĢ Alanları, Üretim Miktarları ve Verimleri, Tablo Adana Ġli BüyükbaĢ Hayvan Verileri, Tablo Adana Ġli KüçükbaĢ Hayvan Verileri, Tablo Adana Ġli Kümes Hayvanları ve Yumurta Üretimi Verileri, Tablo Adana Ġli Su Ürünleri Üretimi ve Parasal Değeri, Tablo Adana Ġli Nüfus Verileri Tablo Sarıçam Ġlçesine Ait Nüfus Bilgileri Tablo Adana Ġlinde Göç Olayları Tablo Adana Ġli 2008 Yılı Kayıtlı ĠĢgücü ve ĠĢsiz Sayıları, Tablo Adana 2.Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi nde Yapılacak Hafriyat ÇalıĢmaları ve Hafriyat Miktarı, Tablo Emisyon Faktörleri, Tablo V Modelleme ÇalıĢmaları ile Elde Edilen Maksimum PM YSK Değerleri ve SKHKKY Sınır Değerleri Tablo Projenin Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢamasında Kullanılacak Makine, Ekipmanların Özellikleri, Tablo ġantiye Alanı Ġçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo Kaynağa Ait Oktav Bant Emisyon Değerleri, Tablo UlaĢım güzergahında yer alan karayolları 2012 yılı toplam ortalama günlük taģıt sayıları Tablo Kansere Sebebiyet Vermesi Muhtemel Faktörlerin Bağıl Riskleri, 166 Tablo Elektrikli Ev Aletlerinin Manyetik Alan ġiddetleri Tablo /60 Hz. Elektrik ve Manyetik Alanlar Ġçin Sınır Değerler Tablo Yüksek Gerilimli Elektrik Ġletim Tesislerinden Kaynaklı Elektrik ve Manyetik Alanlar (Havai Hattın Tam Altında Yer Altı Hattının Tam Üstünde TM nin Çitinde YaklaĢık Ölçüm Aralığı) Tablo Önlemler Planı, Tablo Ġzleme Programı, x

19 ġekġller DĠZĠNĠ xi Sayfa No ġekil Mevut 1. Etap Güzergahı ve Planlanan 2. Etap Güzergahı... 2 ġekil Planlanan Raylı TaĢıma Sistemi Hattı Tip Örnek Kesiti,...10 ġekil Ġstasyonlar Bazında Yıllara Göre Yolcu Sayıları,...18 ġekil Güzergahın Mithat Özsan Bulvarına Paralel geçiģini gösterir uydu görüntüsü...21 ġekil Havai Katener Sistemi Konsol-Hoban Donanımları,...26 ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, Etüd-Proje ĠĢleri ĠĢ Akım ġeması,...28 ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, ĠnĢaat ĠĢleri ĠĢ Akım ġeması,...29 ġekil Mevcut 1.Etabın Sonu ve 2.Etap Raylı TaĢıma Sistemi BaĢlangıç Noktası,...39 ġekil Kozan Caddesi nden Görünüm...40 ġekil Ege Bağatur Bulvarı ve Eski Un Fabrikası Alanından Görünüm,...40 ġekil Ege Bağatur Bulvarı ve 1 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm,...41 ġekil TOKĠ Hastanesi, Yasemin Caddesi ve 2 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm,...41 ġekil Adana-G.Antep Otoyolu ve 3 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm...42 ġekil Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm,...42 ġekil Dr. Mithat Özsan Bulvarı ve 5 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm,..43 ġekil ġekil Raylı TaĢıma Sisteminin YerleĢim Yerlerine Göre Konumunu Gösterir Uydu Görüntüsü (1)...43 Raylı TaĢıma Sisteminin YerleĢim Yerlerine Göre Konumunu Gösterir Uydu Görüntüsü (2)...44 ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahını Gösterir Uydu Görüntüsü (3)...44 ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahını Gösterir Uydu Görüntüsü (4)...45 ġekil Adana Ġli ve Çevresinde Bulunan Duyarlı Yöreler,...54 ġekil Adana Ġline Ait Yıllık Ortalama Sıcaklık Değerinin Aylara Göre Dağılımı,...70 ġekil Adana Ġline Ait Sıcaklık Değerlerinin Saatlere Göre DeğiĢimi,...71 ġekil Adana Ġline Ait Rüzgar Verilerinin Aylara Göre DeğiĢimi,...72 ġekil Adana Ġline Ait Yıllık Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi,...73 ġekil Adana Ġline Ait Ġlkbahar Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi,...74 ġekil Adana Ġline Ait Yaz Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi,...74 ġekil Adana Ġline Ait Sonbahar Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi...74 ġekil Adana Ġline Ait KıĢ Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi,...75 ġekil Adana Ġline Ait En Yüksek, En DüĢük ve Ortalama Basınç Verilerinin Grafiksel Gösterimi,...76 ġekil Adana Ġline Ait En DüĢük ve Ortalama Bağıl Nem Verilerinin Grafiksel Gösterimi,...77 ġekil Adana Ġline Ait Ortalama ve Günlük En Çok YağıĢ Miktarının Aylara Göre Dağılımı,...78 ġekil Adana Ġline Ait Ortalama Toplam YağıĢ Miktarının Saatlere Göre Dağılımı,...78 ġekil Adana Ġline Ait Ortalama Sisli, Dolulu ve Kırağılı Gün Sayılarının Aylara Göre Dağılımı,...79 ġekil Faaliyet Alanın Grid Kareleme Sistemindeki Yeri,...80 ġekil Türkiye deki Fitocoğrafik Bölgeler ve Anadolu Diyagonali (Çaprazı),...81

20 ġekil Fitocoğrafya Spektrumu,...83 ġekil En Çok Bulunan Familyaların Spektrumu,...83 ġekil Seyhan Deltası ÖBA Gösterir ġekil,...90 ġekil Ceyhan Deltası ÖBA Gösterir ġekil,...91 ġekil IUCN Kategorileri Arasındaki ĠliĢkiler,...94 ġekil Ġnceleme Alanı ve Çevresini Gösterir Yükseklik Verisi ġekil RMR 2002 Standardına Göre Tren Tipleri, ġekil RMR 2002 Standardına Göre Yükseklik Ġçin BelirlenmiĢ Oktav Band Emisyon Değerleri, ġekil Proje Alanını Kapsayan Bölümündeki Trafik Yükü ġekil 5.1. Düzenlenen Halkın Katılımı Toplantısından Görünüm (1), ġekil 5.2. Düzenlenen Halkın Katılımı Toplantısından Görünüm (2), ġekil 5.3. Düzenlenen Halkın Katılımı Toplantısından Görünüm (3), xii

21 Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-4 Ek-5 Ek-6 Resmi Yazılar ve Dökümanlar EKLER DĠZĠNĠ Ek-1.1. Mülga Adana Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü nün Tarih ve 4235 Sayılı Yazısı Ek-1.2. Adana BüyükĢehir Belediyesi nin Katı Atıklar ile Ġlgili Yazısı, Ek-1.3. Adana BüyükĢehir Belediyesi nin Sıvı Atıklar ile Ġlgili Yazısı, Ek-1.4. Adana BüyükĢehir Belediyesi nin Hafriyatlar ile Ġlgili Yazısı, Ek-1.5. TCDD 6. Bölge Müdürlüğü nün GörüĢ Yazısı, Ek-1.6. T.C. Karayolları Genel Müdürlüğü nün ve Bölge Müdürlüğü nün GörüĢ Yazısı, Ek-1.7. Tarım DıĢı Kullanım Ġzni, Ek-1.8. DSĠ Adana VI. Bölge Müdürlüğü nün GörüĢ Yazısı Yer Bulduru Haritası 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planları ve Plan Hükümleri 1/ Ölçekli Topografik Harita Üzerinde Raylı TaĢıma Sistemi Güzergah Planı 1/ Ölçekli Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Arazi Varlığı Haritası 1/ Ölçekli Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Jeoloji Haritası Ek-7 Adana Orman Bölge Müdürlüğü nden Temin Edilen ÇED Ġnceleme Değerlendirme Raporu Ek-8 Ek-9 1/ Ölçekli Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahını gösterir Uydu Görüntüsü Meteorolojik Veriler Ek-10 1/5.000 Ölçekli Proje Alanı Genel YerleĢim Planı ve Ġstasyon Binalarını Gösterir YerleĢim Planları Ek-11 ISCST3 Model Çıktıları, Yıllık Ortalama ve Maksimum Günlük Ortalama Partikül Madde YSK Dağılım Profili Gösterir Haritlar Ek-12 Akustik Rapor Ek-13 Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Avan Proje Raporu (CD) xiii

22 KISALTMALAR CBS -Coğrafi Bilgi Sistemi ÇED -Çevresel Etki Değerlendirme DDY -Devlet Demir Yolları EĠH -Enerji Ġletim Hattı EMA -Elektromagnetik Alan GPS -Küresel Yer Belirleme Sistemi kv -Kilovolt TEĠAġ -Türkiye Elektrik Ġletim Anonim ġirketi TCDD -Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları TM -Trafo Merkezi USEPA -Amerika Çevre Koruma Dairesi (United States Environmental Protection Agency) DSĠ -Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü MTA -Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü DMĠ -Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü TÜĠK -Türkiye Ġstatistik Kurumu xiv

23 BÖLÜM 1 PROJENĠN TANIMI VE AMACI

24 BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE AMACI 1.1. Projenin ve Proje Alanının Tanımı, Hizmet Amaçları, Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle ĠliĢkisi (Proje Güzergahı ve Etki Alanında Yer Alan Mevcut/Planlanan Projeler Dikkate Alınmalıdır), Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya Ġller Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, Yatırım ve ĠĢletme Süresi Ülkemizin nüfusu, yüzölçümü ve ekonomik potansiyeli dikkate alındığında geliģen ve ekonomik olarak büyüyen bir ülke olmamızdan; ekonomik büyümeye paralel olarak artan nüfusla birlikte özellikle büyükģehirlerde daha sonrasında ise nüfusu artan Ģehirlerde en büyük sorunların baģında trafik sorunu gelmektedir. BüyükĢehirlerde artan nüfusa ek olarak dıģarıdan gelen göçlerle birlikte nüfus patlaması yaģanmakta ve mevcut durumda kullanılan karayolu taģımacılığı Ģehir merkezlerinde ihtiyaca cevap veremeyecek noktaya gelmektedir. Yerel yönetimler bu noktada karayolu haricindeki toplu taģıma sistemlerini geliģtirmeye yönelmektedir. Bunların baģında demiryolu ve denizyolu ulaģımı gelmektedir. Ġstanbul ve Ġzmir gibi denize kıyısı bulunan illerde deniz taģımacılığı ve ayrıca metro ve hafif raylı taģıma sistemleri; diğer nüfusu yoğun olan illerde ise denize kıyısı olmadığından dolayı demiryolu taģımacılığı geliģtirilmiģ ve yeni projelerle bu taģımacılık sistemi geliģtirilmeye çalıģılmaktadır. Dünyada ve Avrupada büyükģehirlerin trafik problemi genel olarak metro, raylı taģıma vb. gibi demiryolu ulaģımına dayanan sistemlerle çözüme kavuģturulmuģ ve planlanan projelerle de bunun bir sorun olmasının önüne geçlimeye çalıģılmaktadır. Bu kapsamda Adana BüyükĢehir Belediyesi kent içindeki trafik sorununa çözüm getirmek ve Ģehiriçi trafik yükünü azaltmak amacıyla yoğun olarak kullanılan güzergahlara iki kademeden oluģan demiryolu ulaģımına dayanan Raylı TaĢıma Sistemi projesini geliģtirmiģ ve bunun ilk etabını iģletmeye almasına müteakip ikinci etabın çalıģmalarına baģlamıģtır. Söz konusu ikinci etabında iģletmeye alınması ile Ģehiriçi trafik yükünün hafiflemesi ve insanların en büyük ihtiyaçlarından olan zaman konusunda daha hızlı bir ulaģımın sağlanması ile tasarruf sağlanacaktır. Bu bağlamda Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin yapılması ve iģletilmesi planlanmaktadır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-II Listesi Madde 27 h. bendinde yer almakta olup, söz konusu proje için Adana Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nün (Mülga Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü) tarih ve 4235 sayılı yazısı ile ÇED Gereklidir kararı verilmiģtir (Bkz. Ek-1.1 Resmi Yazılar). Söz konusu projeye iliģkin yapılan Ön etüdler sırasında farklı güzergah koridorları değerlendirilmiģ, yolculuk talep noktalarına olan yakınlık, raylı sistem yolcu eriģiminin ve diğer toplu taģıma araçlarına aktarmaların kolaylıkla sağlanabilmesi, yüksek iģletme hızına ulaģılabilmesi, kamulaģtırma imkanları ve arazinin en ekonomik Ģekilde kullanılabilmesi prensipleri doğrultusunda yapılan değerlendirmeler sonucunda güzergah koridoru belirlenmiģtir. Bahsi geçen güzergah koridoru, Akıncılar, Kozan Caddesi, Ege Bağatur Bulvarı, Manolya Caddesi, Yasemin ve Yıldız Caddeleri, TOKĠ Konutları, Fevzi Çakmak Yurt YerleĢkesi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Alanı Bölgesi ve Balcalı Hastanesi üzerinde yer almaktadır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin kapsamını, Hastane Ġstasyonu Akıncılar Ġstasyonu arasındaki mevcut Adana 1. Etap Raylı Sistem Hattı nın, kentin kuzey-doğu istikametinde Çukurova Üniversitesi, Balcalı Hastanesi ve yapılması planlanan Stadyum bölgesine kadar uzatılarak, 2. Etap Raylı Sistemin iģletmeye alınması oluģturmaktadır. Mevcut 1. Etap güzergahı ve planlanan 2. Etap güzergahının gösterildiği Ģekil aģağıda sunulmuģtur. 1

25 Planlanan 2. Etap Mevcut 1. Etap ġekil Mevut 1. Etap Güzergahı ve Planlanan 2. Etap Güzergahı 1. Etap Raylı Sistem, 13 adet istasyona ve bir adet araç depolama-bakım-onarım tesisine sahip 13,5 km lik bir hafif raylı sistemdir. 2. Etap Raylı Sistem in ise 7 adet istasyona sahip yaklaģık 10,3 km lik bir uzatma hattı olması öngörülmüģtür. Güzergah, Adana 1. Etap Raylı Sistem Hattı Akıncılar Ġstasyonu kuyruk hattından baģlamakta olup Balcalı Hastanesi ni geçerek yapımı planlanan Stadyum önünde son bulmaktadır. 1. Etap Raylı Sistem Hattının viyadükte son bulmasından dolayı hat viyadükte baģlamakta ve Akıncılar TOKĠ Hastanesi istasyonları arasındaki 2,6 km lik kısmı viyadük olarak geçmektedir. Bu noktadan itibaren Km=8+300 e kadar tam korumalı hat halinde hemzemin olarak devam etmekte ve Km=8+400 civarında aç-kapaya girmektedir. Balcalı Ġstasyonu gömülü ve son istasyon Stadyum hemzemin olacak Ģekilde proje sonlandırılmaktadır. Raylı sistem hattı, mevcutta viyadükte teģkil edilen Akıncılar durağı ile baģlamaktadır. Kozan Caddesinin dar olması nedeni ile 2. Etap hattının da Kozan Caddesi ekseninde viyadükte devam etmesi öngörülmüģtür. Yatay ve düģey eksenler, mevcut Akıncılar istasyonuna entegre edilecek Ģekilde tasarlanmıģtır. Güzergah Kozan Caddesi ile Ege Bağatur Bulvarı kesiģiminde DSĠ kanalını verev Ģekilde geçmektedir. Bu geçiģ sırasında iki caddenin kesiģiminde yer alan Trafo Merkezinin korunması amacıyla, güzergahın trafo merkezinin yanında atıl halde bulunan Seyhan Un Fabrikası tesisi arazisinden geçirilmesi öngörülmüģtür. 2

26 Güzergahın Kozan Caddesi ve sulama kanalını geçerek Ege Bağatur Bulvarı eksenine oturduğu kesimde mevcut refüj üzerinde viyadük olacak Ģekilde Ġstasyon 1 - Tahsilli Ġstasyonu teģkil edilmiģtir. Bu noktadan sonra hat, Ege Bağatur Bulvarı üzerinde orta refüje oturarak kanala paralel bir doğrultuda bulvar ekseninden viyadük olarak devam etmektedir. Bu sebeple Ege Bağatur Bulvarı orta refüj üzerindeki havai enerji nakil hattının deplasmanı gerekmektedir. Kozan Caddesi ve Ege Bağatur Bulvarında güzergah viyadük olarak devam ettiğinden dolayı çok fazla kamulaģtırma ihtiyacı çıkmamaktadır. Km:2+100 de mevcut TCDD geçiģinden sonra güzergah Ege Bağatur bulvarından ayrılarak Manolya Caddesi doğrultusunda devam etmektedir. Manolya Caddesi geçiģinde mevcut cadde geniģliğinin yeterli olmamasından dolayı bir miktar kamulaģtırma ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bu noktadan sonra proje ekseni Manolya Caddesi üzerinden Mustafa Kemal PaĢa Bulvarını dik bir konumda keserek Çukurova Üniversitesi Tarım AraĢtırma Alanına UlaĢmaktadır. Güzergah, Mustafa Kemal PaĢa Bulvarını geçtikten sonra tarım alanı arazisi içerisine girdiğinde zemine oturmakta ve hemzemin olarak Yasemin Caddesine ve Yıldız Caddesine paralel bir Ģekilde devam etmektedir. Hattın bu aralıkta TOKĠ Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi ile çevrede bulunan yerleģimlere hizmet etmesi düģünülerek, bu bölgede iki adet hemzemin istasyon teģkil edilmiģtir (Ġstasyon 2 - TOKi Hastanesi Ġstasyonu / Ġstasyon 3 - PTT Evleri Ġstasyonu). Güzergah PTT Evleri Ġstasyonundan sonra Yüreğir Belediyesi Fen ĠĢleri ġantiyesinin yanından geçerek Adana - Gaziantep Otoyolunu kesmekte ve devamındaki sulama kanalını verev Ģekilde geçerek YeĢil Bulvarın sağ tarafında kalan üniversiteye ait araziye hemzemin olacak Ģekilde oturmaktadır. Sulama kanalının her iki tarafından devam etmekte olan YeĢil Bulvar ile kesiģimi ortadan kaldırmak için bu noktada YeĢil Bulvarın altgeçit ile sürekliliğini sağlayarak bir trafik düzenlemesi yapmak gerekecektir. Bu geçiģten sonra TOKĠ Evlerine hizmet etmesi düģünülerek hemzemin olacak Ģekilde bir istasyon tasarlanmıģtır (Ġstasyon 4 - TOKĠ Konutları Ġstasyonu). 3

27 TOKĠ Konutları Ġstasyonundan sonra eksen Adana Ticaret Odası Anadolu Lisesinin sağ tarafında kalacak Ģekilde hemzemin devam etmekte ve Fevzi Çakmak Yurdu yerleģkesine ulaģmaktadır. Yurdu kullanan öğrenciler ile ilerisinde yeralan Teknokentin de yararlanabilmesi amacıyla hemzemin olmak üzere bir istasyon tasarlanmıģtır (Ġstasyon 5 Teknokent Yurtlar Ġstasyonu). Fevzi Çakmak Yurt YerleĢkesi ve Teknokent gibi yolcu potansiyellerinin fazla olacağı bölgelerde, istasyon noktalarının bu merkezlere yakın olması kullanabilirlilik anlamında önemli bir ayrıntı olmaktadır. Güzergah bu noktadan sonra Ziraat Fakültesi tarım arazisi içerisinden Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesine ulaģmaktadır. Çukurova Üniversitesi kampüs giriģi önündeki araziden (Km:8+300) itibaren güzergah, yarmaya girerek Balcalı Hastanesi ile çevresine hizmet etmesi planlanan ve yarı gömülü olarak teģkil edilen Ġstasyon 6 Balcalı Ġstasyonundan geçtikten sonra Ġstasyon-7 de yarmadan hemzemine çıkarak son bulmaktadır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesinin ekonomik ömrü yaklaģık 50 yıl olarak öngörülmekte olup, zaman içerisinde günün koģullarına göre ekonomik ömrü uzatılabilecektir. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesinin planlandığı Ģekilde iģletmeye alınabilmesi için yaklaģık 3,5 yıllık bir zaman dilimi planlanmaktadır. Projeye ait zamanlama tablosu Bölüm 1.5 te sunulmuģtur. Proje dahilinde arazi hazırlık ve inģaat aģamasında tek vardiya olarak saatleri arasında çalıģılacaktır. Söz konusu raylı taģıma sisteminin devreye girmesiyle birlikte Servise baģlama ve bitim dahil toplam iģletme günü 06:00 ile 24:00 saatleri arasında 18 saat olacaktır. Sistem bakım için 24:00-06:00 saatleri arasında günde 6 saat kapatılacaktır Projesinin Özellikleri Projenin Boyutları, Yapım Teknikleri, Yarma, Dolgu, Sanat Yapıları, Tünel, Viyadük, Köprü vb. Yapılar, Proje Detayları, Demiryolu Yapımında Kullanılacak Rayların Teknik Özellikleri Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi Mevcut 1. Etabın bitimi olan Akıncılar Ġstasyonu ndan baģlayacak yapılması planlanan stadyum bölgesinde bitecektir. 2. Etap Raylı Sistem Hattının toplam uzunluğu 10,3 km olup, 7 adet istasyondan oluģacaktır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin özellikleri, aģağıda belirtilen alt baģlıklar çerçevesinde incelenmiģtir: Raylı taģıma sistemi hattının teknik özellikleri ve iģletme esasları Ġstasyonlar; Alt ve üst geçitler ile köprüler; Rayların ve ray altındaki yapıların teknik özellikleri ve raylı sistem yapım teknikleri; 4

28 Raylı Taşıma Sisteminin Teknik Özellikleri Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin çift hatlı olması planlanmaktadır. Yapılması planlanan hattın teknik özellikleri, iģletme esasları ve araçların özellikleri Tablo de verilmiģtir. Adana 2. Etap Raylı Sistem Hattı nın 2017 yılında hizmete alınması öngörülmüģtür. Sistemin 2017 yılı için 7,5 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat, 2020 yılı için 6,7 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat, 2030 yılı için 4,62 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat, 2040 yılı için 3,75 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık taģıma kapasitesine sahip olması öngörülmüģtür. ĠĢletme, araçların her istasyonda maksimum 30sn duraklaması prensibi ile yapılacaktır. Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, Teknik Özellikleri, ĠĢletme Esasları ve Araç Özellikleri, Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Hat Tipi Çift Hat Hat Üstyapı Tipi Balastlı Hat Açıklığı 1435 mm Ray Profili S 49 Hat Uzunluğu 1. Etap 13,5 km Hat Uzunluğu 2. Etap 10,3 km Hat Uzunluğu Toplam 23,80 km Peron Boyu 85 m Peron Yüksekliği 86 cm Peron Tipi Orta-Kenar Raylı TaĢıma Sistemi ĠĢletme Esasları GENEL Toplam DolaĢım Süresi 85,6 dk Ġstasyonda Ortalama Duraklama Süresi 30 sn Maksimum iģletme hızı 65 km/sa Ticari hı dizideki araç sayısı 35 km/sa Araç yedekleme oranı 3 adet (27,2 m) 2017 YILI Minimum ĠĢletme Sefer Aralığı 7,5 dk 2020 YILI Minimum ĠĢletme Sefer Aralığı 6,67 dk 2030 YILI Minimum ĠĢletme Sefer Aralığı 4,6 dk ARAÇ VE DĠZĠLER Araç Boyu 27,2 m Araç GeniĢliği 2,65 m Maksimum Hız 80 km/sa Aracın Toplam Yolcu Kapasitesi 8 kiģi/m adet Araç Ortalama Hızlanma Ġvmesi 0,60 m/sn 2 Araç Ortalama YavaĢlama Ġvmesi 1,10 m/sn 2 Araç Cer Tipi Katener (750 V DC) Doruk Saatte Araç Kapasitesi % 100 Kaynak: Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Projesi, Proje Raporu, Yüksel Proje Uluslararası A.ġ., Ankara, NĠSAN, 2013 İstasyonlar Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Hattı kapsamında toplam 7 adet istasyon yer almaktadır. 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Hattı mevcut hattın devamıdır. Bu nedenle peronların boyu 85 m, aynı Ģekilde peron üst kotu ile ray kotu arasındaki mesafe de korunarak, 86 cm olarak planlanmıģtır. Mevcut durumda iģletilmekte olan 1. Etap ve planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi istasyonları ve istasyonlar arası ara mesafeler aģağıda tablo halinde verilmiģtir. 5

29 Tablo Adana Raylı TaĢıma Sistemi Ġstasyonlar ve Ara Mesafeler Ġstasyon No Ġstasyon Ġsmi Ġstasyon Tipi Ġstasyon Km (GidiĢ Yönü) Ara Mesafe (m) Hat BaĢlangıcı Hastane Aç-kapa Anadolu Lisesi Aç-kapa Huzurevi Hemzemin Mavibulvar Hemzemin Yurt Hemzemin YeĢilyurt Hemzemin Fatih Viyadük Vilayet Aç-kapa Ġstiklal Aç-kapa Kocavezir Viyadük Hürriyet Viyadük Cumhuriyet Viyadük Akıncılar Viyadük Ġstasyon 1-Tahsilli Viyadük Ġstasyon 2-TOKĠ Hastanesi Hemzemin Ġstasyon 3-PTT Evleri Hemzemin Ġstasyon 4-Toki Konutları Hemzemin Ġstasyon 5-Teknokent Yurtlar Hemzemin Ġstasyon 6-Balcalı Aç-kapa Ġstasyon-7 Hemzemin Hat Sonu TOPLAM m Ġstasyon peronları ve düģey dolaģım elemanlarının geniģlikleri, hedef yılı yolculuk kapasitesini, acil durum ve normal iģletme Ģartlarında karģılayacak Ģekilde boyutlandırılmıģtır. Acil durum hesapları NFPA 130 da önerilen hesap yöntemine göre yapılmıģtır. Normal durum içinse Türk Standartları (TS12127 Yeraltı Ġstasyon Tesisleri Tasarım Kuralları ve TS Yerüstü Ġstasyon Tesisleri Tasarım Kuralları) kullanılmıģtır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi kapsamında yer alacak istasyonlara ait özellikler Tablo te verilmiģtir. Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi Ġstasyon Özellikleri, Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Ġstasyon Özellikleri Ġstasyon Ġsmi Tipi Peron GeniĢliği (m) Peron Tipi Tahsilli Viyadük 10,40 Orta TOKĠ Hastanesi Hemzemin 9,2 Orta PTT Evleri Hemzemin 9,2 Orta TOKĠ Konutları Hemzemin 9,2 Orta Teknokent-Yurtlar Hemzemin 9,2 Orta Balcalı Gömülü 9,2 Orta Stadyum Hemzemin 9,2 Orta Kaynak: Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Projesi, Proje Raporu, Yüksel Proje Uluslararası A.ġ., Ankara, Nisan, 2013 Tahsilli Ġstasyonu; Adana 2. Etap projesinin 1. istasyonu olup viyadük tipindedir. Ege Bağatur Bulvarı orta refüjüne yerleģtirilmiģ olup istasyona giriģler her iki taraftan trafik lambası kontrollü yaya geçidi ile sağlanacaktır. TOKĠ Hastanesi Ġstasyonu (2. Ġstasyon); Yasemin Caddesi ile Çukurova Tarım Arazisi arasında yola paralel Ģekilde hemzemin tip olarak planlanmıģtır. Ġstasyon batısında yer alan TOKĠ Hastanesine yaklaģık 220 m mesafede yer almaktadır. Ġstasyona ulaģım hem hastaneden hem de yaya geçitleri ile Yasemin Caddesinin doğusunda yer alan yerleģim bölgelerinden (Serinevler, Karacaoğlan) sağlanacaktır. PTT Evleri Ġstasyonu (3. Ġstasyon); Yıldız Caddesi ile Çukurova Tarım Arazisi arasında hemzemin tip olarak planlanmıģtır. Ġstasyona ulaģım yaya geçitleri ile Yasemin Caddesinin doğusunda yer alan PTT Evleri mahallesinden sağlanacaktır. 6

30 TOKĠ Konutları Ġstasyonu (4. Ġstasyon); YeĢil Bulvar Caddesi ile Çukurova Üniversitesi Tarımsal Yapılar Bölümü Arazisi arasında hemzemin tip olarak planlanmıģtır. Ġstasyon güneyinde yaklaģık 200 m mesafede yer alan TOKĠ Konutlarına hizmet verecek Ģekilde konumlandırılmıģtır. Teknokent Yurtlar Ġstasyonu (5. Ġstasyon); Fevzi Çakmak Yurdu ile Teknokent ve Kongre Merkezi arasında hemzemin tip olarak planlanmıģtır. Ġstasyonun güney çıkıģı Fevzi Çakmak Yurt alanının içerisinde yer almaktadır. Kuzey çıkıģı ise direk Teknokent yoluna bağlanmakta ve Teknokent ile yeni inģaa edilmekte olan Kongre Merkezine hizmet edecektir. Balcalı Ġstasyonu (6. Ġstasyon); gömülü tipte planlanmıģtır. Bilet Holü katı Ģu anda mevcut açık otopark alanında Helikopter Pistinin doğusunda inģaa edilecektir. Bu istasyon tüm Çukuova Üniversitesi ve Balcalı Hastanesine hizmet verecektir. Stadyum Ġstasyonu (7. Ġstasyon); bu projenin son istasyonudur. Hemzemin tipte planlanmıģtır. Yeni yapılması planlanan Stadyum bölgesine hizmet verecektir. Ġstasyon giriģleri yollara, ticari alanlara ve yaya trafiğine göre konumlandırılmıģtır. Ġstasyon çevresindeki yollar gerek görüldüğünde Ģehircilik kurallarına uygun Ģekilde düzenlenmiģtir. Ayrıca her istasyonda en az 1 otobüs için cep planlanmıģtır. YaĢlı ve engellilerin istasyona yaklaģımı gözönüne alınarak istasyon giriģlerinde asansörler ve/veya rampalar planlanmıģtır. Asansör önlerinde rampalar yapılmıģ ve mümkün olan her yerde Ģeffaf olarak tasarlanmıģtır. Ġstasyon giriģ merdivenlerinin üstü mevcut hatta yer alan kanopilere uygun sistem ile örtülmüģtür. Ġstasyon ana giriģlerinin kepenk kapı ile güvenliği sağlanmıģtır. Hemzemin istasyonlara giriģ için kullanılan altgeçitler hattın her iki tarafından giriģ olanağı sağlanacak Ģekilde planlanmıģtır. Peronda bekleyen yolcuların yağmur ve güneģten korunmasını sağlayacak hafif görünümlü çelik konstrüksiyon Ģeffaf ya da yarı Ģeffaf kaplamalı kanopiler tasarlanmıģtır. TS Yerüstü Ġstasyon Tesisleri Kuralları na uygun olarak da kanopi boyutları peronun minimum %50 sini kapatacak Ģekilde ayarlanmıģtır. Ġstasyon yapı ve kaplama malzemeleri, kullanıma, vandalizme ve hava Ģartlarına dayanıklı, temini ve bakımı kolay olacak Ģekilde ve yolcu akıģı, hareket ve güvenlik iģlevlerini sağlayacak ve kolaylaģtıracak Ģekilde tasarlanmıģtır. Mevcut hattaki istasyonlara aykırı düģmeyecek Ģekilde benzer malzemeler ĢeçilmiĢtir. Alt ve Üst Geçitler ile Köprüler Planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi güzergahı baģlangıçtan itibaren yaklaģık 2,6 km yerleģim yerleri içerisinden viyadük tipte hat olarak olarak geçmektedir. Bu noktadan itibaren Km=8+300 e kadar tam korumalı hat halinde hemzemin olarak devam etmekte ve Km=8+400 civarında aç-kapaya girmektedir. Balcalı Ġstasyonu gömülü ve son istasyon Stadyum hemzemin olacak Ģekilde proje sonlandırılmaktadır. Planlanan raylı taģıma sistemi hattının bazı bölümlerinde karayolu geçiģleri; demiryolu geçiģi, kanal geçiģleri vb. yer almaktadır. Bu geçiģler alt ve üst geçitlerle sağlanacaktır. Proje kapsamında yapılacak alt ve üst geçitlerin listesi Tablo te verilmiģtir. 7

31 Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, Yol GeçiĢleri, Alt ve Üst Geçit Yerleri, NO GEÇĠT KM GeçiĢ Tipi 1 Sulama Kanalı GeçiĢi 1+250, ,00 Viyadük 2 Ege Bağatur Bulvarı GeçiĢi 1+350, ,00 Viyadük 3 Demiryolu GeçiĢi Viyadük 4 Mustafa Kemal PaĢa Bulvarı GeçiĢi 2+450, ,00 Viyadük 5 Adana-G.Antep Otoyol GeçiĢi 4+400, ,00 Aç-kapa 6 Sulama Kanalı GeçiĢi 4+700, ,00 Viyadük (Üstten) 7 YeĢil Bulvar GeçiĢi 4+800, ,00 Viyadük (Üstten) 8 Kız Yurdu UlaĢım Yolu GeçiĢi 6+500, ,00 Aç-Kapa Hat güzergahının kestiği önemli noktalara ait geçiģler yukarıda tablo halinde verilmiģtir. Bunun yanı sıra hattın baģlangıç noktasından itibaren 2,6 km sine kadar olan bölümde hat güzergahı mevcut karayolunun orta refüjüne viyadük tipe direkler vasıtasıyla oturtulacaktır. Dolayısıyla hattın iģletmeye alınmasına müteakip karayolunun iģlerliği açısından herhangi bir problem olmayacaktır. Söz konusu projenin karayollarını kestiği noktalar yukarıdaki tabloda verilmiģ olup, bu kesimlerde Karayolundaki Trafik Güvenliğini etkilemeyecek Ģekilde, mutlaka farklı seviyede (alt veya üst geçiģ) geçiģler planlanacak, bir protokol çerçevesinde hazırlattırılacak geçiģ ön ve kesin projeleri Karayolları 5. Bölge Müdürlüğüne onaylattırılacak, detay projeler ile birlikte, yapılacak tüm iģlemler Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde gerçekleģtirilecektir. Tüneller Proje kapsamında hat km=8+400 civarında aç-kapaya girmektedir. Rayların ve Ray Altındaki Yapıların Teknik Özellikleri ve Raylı Sistem yapım tekniği; Adana 2. Etap Raylı Sistem projesinde ray açıklığı 1435 mm olacak ve St 900A çelikten mamul S49 ray tipi kullanılacaktır. Hat genelinde, konfor, hız, bakım kolaylığı, gürültüyü engelleme ve bağlantı elemanlarındaki ekonomiyi sağlamak amacıyla uzun ve kaynaklı ray uygulaması öngörülmektedir. Raylar alüminotermit kaynak yapılarak birleģtirilecektir. Ana hatta kesiģme açısı 1/7 ve yarıçapı R=190m olan makaslar kullanılacaktır. Ana hatta kullanılacak makaslarda ilk ve son istasyonların önünde ve/veya arkasında bulunan iģletme makasları monoblok göbekli ve elektrikli olacaktır. Anahat üzerinde teģkil edilecek barınma hatlarında kullanılacak basit makaslar elektrikli olacaktır. Ana hatta tek hat iģletmesine yönelik kullanılan makaslar manuel kumandalı basit makaslar olacaktır. Ana hat tasarımında kullanılan kriterler aģağıda sıralanmıģtır. YATAY KURPLAR Minimum Mutlak Minimum Asgari yatay yarıçap 350m 175m Kurplar arasındaki düz hat 20m 20m asgari uzunluğu Yatay kurp uzunluğu 40m 40m 8

32 ONFOR KATSAYISI Maksimum Mutlak Maksimum Konfor katsayısı 0,65 0,65 EĞĠMLER Maksimum Mutlak Maksimum Eğim %4,5 %6,0 GEÇĠġ EĞRĠLERĠ Minimum Mutlak Minimum GeçiĢ eğrisi uzunluğu 6*V*h/100 17m DÜġEY KURPLAR Minimum Mutlak Minimum DüĢey kurp yarıçapı 3200m 2800m DüĢey kurp uzunluğu 40m 40m Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi, çift hat olarak planlanmıģtır. Güzergâh belirlenirken aģağıdaki özeliklere dikkat edilmiģtir. Gerekli minimum eğim olacak Ģekilde, Bakım ve iģletme zorluğu minimum olacak Ģekilde, Mümkün olduğunca önemli arazilerinden geçmeyecek Ģekilde, Önemli yerleģim merkezlerinden geçerek, maksimum düzeyde insanın faydalanabileceği Ģekilde güzergâh seçimi yapılmıģtır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin etüt - proje iģlemleri tamamlandıktan sonra Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından inģaatı yaptırılacaktır. ĠnĢaat aģamasında yapılacak iģler aģağıda sıralanmıģtır. ġantiye yeri, yüklenici firma tarafından kurulacaktır. Arazi hazırlama iģlemlerine baģlanılması (güzergâhın geçeceği arazinin hazırlanması), Güzergâh ve istasyonların yapılacağı alanda yapılacak kazı ve dolgu iģlemleri, Ġstasyon binalarının inģaatına baģlanılması (temel kazıları, altyapı inģaatı, bina inģaatı iģlemleri vb.), Viyadük, köprü, tünel, alt ve üst geçitlerin inģaatları, Rayların döģenmesi için alt ve üst temel inģaatı yapılması, raylarının döģenmesi, Elektrifikasyon inģaatı iģlemlerinin yapılması, Bu iģlemler tamamlandıktan sonra test iģlemleri gerçekleģtirilerek Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi hayata geçirilecektir. Hat eksenleri arası mesafe ve yapı gabarileri mevcut sistemdeki değerler ile aynı olup, hattın tip en kesitleri ġekil de gösterilmiģtir. 9

33 ġekil Planlanan Raylı TaĢıma Sistemi Hattı Tip Örnek Kesiti, 10

34 Proje Kapsamında Yapılacak Faaliyet Ünitelerinin (istasyon, vb.) Yerleri, Adedi, Özellikleri, Kaplayacağı Alanlar (m 2 ), Verilecek Hizmetler, Ġstasyonlarda Bulunacak Hizmet Üniteleri (Ġstasyon binası, araç parkı, personel binası, depolama alanları, yükleme rampası, tren bakım ve onarım alanları vb.) ve Konumları, Bu Ünitelerin Vaziyet Planı Üzerinde Lejandı ile Birlikte Gösterimi, Proje kapsamında Tahsilli, TOKĠ Hastanesi, PTT Evleri, TOKĠ Konutları, Teknokent Yurtlar, Balcalı ve Stadyum olmak üzere toplam 7 adet istasyon inģa edilecektir. 2. Etap raylı taģıma sistemi güzergahına ait 1/5.000 ölçekli genel vaziyet planı ve söz konusu istasyonlara ait vaziyet planları Ek-10 da yer almaktadır. ĠnĢa edilecek 7 istasyonun 5 tanesi hemzemin tipte, 1 tanesi viyadük tipte ve 1 tanesi de aç-kapa tipte olacaktır. Proje kapsamında yapılması ve kullanılması planlanan proje üniteleri ve kaplayacağı alanlar aģağıda Tablo de sunulmuģtur. Söz konusu alanlardan depo ve bakımonarım sahası mevcut 1. Etap içinde kullanılmaktadır. Depo, bakım-onarım sahası hariç proje kapsamında kullanılacak alan yaklaģık m 2 dir. Tablo Proje Kapsamında Üniteler ve Kaplayacağı Alanlar, Ünite Birim Birim Alan (m 2 ) Toplam Alan (m 2 ) Viyadük Ġstasyon 1 Adet Hemzemin Ġstasyon 5 Adet Aç-Kapa Ġstasyon 1 Adet Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı ġantiye Sahası 1 Adet Mevcut depo, bakımonarım sahası 1 Adet (mevcut) TOPLAM İstasyonlar İçerisinde Bulunacak Üniteler Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi kapsamında yapılması planlanan 7 adet istasyonda bulunacak üniteler peronlar, meydanlar, yaya rampaları, merdivenler, elektrik ekipman odaları, pompa daireleri, servis odaları, depo alanları, makine daireleri, bürolar, tuvaletler, servis ve yaya yolları ile korkuluklardır. Söz konusu istasyonlara ait vaziyet planları Ek-10 da yer almaktadır. Ġstasyon giriģleri yollara, ticari alanlara ve yaya trafiğine göre konumlandırılmıģtır. Ġstasyon çevresindeki yollar gerek görüldüğünde Ģehircilik kurallarına uygun Ģekilde düzenlenmiģtir. Ayrıca her istasyonda en az 1 otobüs için cep planlanmıģtır. YaĢlı ve engellilerin istasyona yaklaģımı gözönüne alınarak istasyon giriģlerinde asansörler ve/veya rampalar planlanmıģtır. Asansör önlerinde rampalar yapılmıģ ve mümkün olan her yerde Ģeffaf olarak tasarlanmıģtır. Ġstasyon giriģ merdivenlerinin üstü mevcut hatta yer alan kanopilere uygun sistem ile örtülmüģtür. Ġstasyon ana giriģlerinin kepenk kapı ile güvenliği sağlanmıģtır. Hemzemin istasyonlara giriģ için kullanılan altgeçitler hattın her iki tarafından giriģ olanağı sağlanacak Ģekilde planlanmıģtır. Peronda bekleyen yolcuların yağmur ve güneģten korunmasını sağlayacak hafif görünümlü çelik konstrüksiyon Ģeffaf ya da yarı Ģeffaf kaplamalı kanopiler tasarlanmıģtır. TS Yerüstü Ġstasyon Tesisleri Kuralları na uygun olarak da kanopi boyutları peronun minimum %50 sini kapatacak Ģekilde ayarlanmıģtır. 11

35 Ġstasyon yapı ve kaplama malzemeleri, kullanıma, vandalizme ve hava Ģartlarına dayanıklı, temini ve bakımı kolay olacak Ģekilde ve yolcu akıģı, hareket ve güvenlik iģlevlerini sağlayacak ve kolaylaģtıracak Ģekilde tasarlanmıģtır. Mevcut hattaki istasyonlara aykırı düģmeyecek Ģekilde benzer malzemeler ĢeçilmiĢtir. Raylı taģıma sisteminin diğer taģıtlarla, raylı hatlarla ve yaya yolları ile kesiģtikleri yerlerde üst veya alt geçitler yapılarak, raylı taģıma sistemi ile aynı kotlarda kesiģmeksizin geçiģler sağlanacaktır. Ġstasyonlarda estetik, konfor ve emniyet amaçlı olarak yeterli aydınlık seviyesinin sağlanması amaçlanmıģtır. Ġstasyonlarda asansörler ve yürüyen merdivenlerin teģkil edilmesi sayesinde, yaģlı ve engelliler dahil olmak üzere yolcuların istasyonlara ve araçlara hızlı, kolay ve emniyetli bir Ģekilde ulaģımı göz önünde bulundurulmuģtur. Trafo Yapıları Raylı sistem hattı ile ilgili olarak yapılan çalıģmalar sonucunda, mevcut hat için ortalama trafo aralıkları dikkate alınarak 5 adet cer trafo merkezi tesisi, cer trafosu bulunmayan istasyonlar için de 2 adet yardımcı güç trafo merkezi tesisi öngörülmüģtür. Söz konusu trafo merkezlerinin (TM) aģağıdaki istasyonlara yerleģtirilmesi öngörülmüģtür: TM-1 : Cer Trafo Merkezi TM-2 : Yardımcı Güç Trafo Merkezi TM-3 : Cer Trafo Merkezi TM-4 : Yardımcı Güç Trafo Merkezi TM-5 : Cer Trafo Merkezi TM-6 : Cer Trafo Merkezi TM -7: Cer Trafo Merkezi Ġstasyon 1 - Tahsilli Ġstasyonu Ġstasyon 2 - TOKĠ Hastanesi Ġstasyonu Ġstasyon 3 - PTT Evleri Ġstasyonu Ġstasyon 4 - TOKĠ Konutları Ġstasyonu Ġstasyon 5-Teknokent Yurtlar Ġstasyonu Ġstasyon 6 - Balcalı Ġstasyonu Ġstasyon 7- Stadyum Depo Sahası ve Atölye 1. Etap raylı sistemde 12 dizi 36 araç mevcut olup, 2. Etap raylı sistemin iģletmeye girmesi ile oluģacak hedef yıllardaki araç sayısı ihtiyacı aģağıda verilmiģtir Yılı Araç Sayısı Ġhtiyacı 12 Dizi, 4 Yedek Dahil = Toplam 40 Araç 2020 Yılı Araç Sayısı Ġhtiyacı 13 Dizi, 4 Yedek Dahil = Toplam 43 Araç 2025 Yılı Araç Sayısı Ġhtiyacı 15 Dizi, 5 Yedek Dahil = Toplam 50 Araç 2030 Yılı Araç Sayısı Ġhtiyacı 19 Dizi, 6 Yedek Dahil = Toplam 63 Araç 2035 Yılı Araç Sayısı Ġhtiyacı 22 Dizi, 7 Yedek Dahil = Toplam 73 Araç 2040 Yılı Araç Sayısı Ġhtiyacı 23 Dizi, 7 Yedek Dahil = Toplam 76 Araç Mevcut araç bakım binası 78 araca hizmet verecek kapasitede olup, bu değerin artırılması mümkün görülmektedir. Bu durumda mevcut araç bakım binası ve hat bakım malzeme deposu hedef yıl ihtiyacını karģılayabilmektedir. Mevcut sistemin araç depolama kapasitesi aģağıda verilmiģtir. Park Alanı Depolama Kapasitesi Atölye Binası Depolama Kapasitesi Test Hattı Depolama Kapasitesi Araç Yıkama Hattı Depolama Kapasitesi Hastane Ġstasyonu Depolama Kapasitesi TOPLAM : 12 dizi 36 araç : 6 dizi 18 araç : 5 dizi 15 araç : 1 dizi 3 araç : 2 dizi 6 araç : 26 dizi 78 araç 12

36 Test hattı koruyucu ve düzeltici bakımlar ve ağır bakımlardan sonra kullanılacaktır. Bu bakımlar da gündüz yapılacağı için, gece test hattı park alanı olarak kullanılabilinecektir. Bu durumda mevcut sistemin araç depolama kapasitesi hedef yıl ihtiyacını karģılayabilmektedir. Depo sahası park alanı ilave hatlarının yapılması ile de hedef yıl sonrası ihtiyacı karģılanabilecektir. Proje Kapsamındaki Yardımcı Mekanik Tesisatlar Mekanik tesisat kapsamında güzergah üzerindeki istasyonlar, trafo binaları ve açkapa hat yapıları ile ilgili tasarımlar yapılmıģtır. Sistem tasarımında aģağıda sıralanan alt sistemler yer almaktadır. Sıhhi Tesisat Isıtma Tesisatı Havalandırma Tesisatı Soğutma Tesisatı Basınçlı Hava Tesisatı Sıhhi Tesisat Sıhhi tesisat tasarımı, kullanma amaçlı soğuk ve sıcak su, pissu ve yapı içi drenaj Ģebekelerini kapsamaktadır. ġehir suyu Ģebekesinden alınan suyun kullanma suyu deposuna aktarılması ve hidrofor vasıtasıyla istasyondaki kullanım noktalarına dağıtılması öngörülmüģtür. Ġstasyonlarda toplanan yağmur suyu ve pissuların rögar kotlarının üstünde kalması durumunda tabi eğim ile, altta kalması durumunda ise teģkil edilecek toplayıcı pis ve yağmursuyu istasyonları ile Ģebekelere deģarj edilmesi öngörülmüģtür. Isıtma Tesisatı Ġstasyon yapılarında personelin uzun süre bulunacağı mahallerin ısıtılması amacı ile ısı pompalı split klima cihazlarının kullanılması öngörülmüģtür. Havalandırma Tesisatı Aç-kapa yapılarında, acil ve normal durum havalandırmasının sağlanması amacı ile istasyon duman atma, temiz ve kirli hava fanlarının kullanılması öngörülmüģtür. Soğutma Tesisatı Ġstasyonlarda personelin bulunacağı odalarda, elektrik ekipman odalarında ve trafo binalarında tasarım sıcaklıkları göz önünde bulundurularak split klima ile soğutma yapılması öngörülmüģtür. Bu alt sistemlerin uygulanacağı yapı tipleri aģağıda listelenmiģtir. Ġstasyonlar ve Aç-kapa Hat Yapıları Sıhhi Tesisat Isıtma-Soğutma Tesisatı Havalandırma Tesisatı Trafo Binaları Soğutma Tesisatı 13

37 Tasarımda aģağıda sıralalan kriterler esas alınacaktır: DıĢ iklim verileri (kıģ) : 0 ºC, normal DıĢ iklim verileri (yaz) : 38 ºC KT, 26 ºC YT Deniz seviyesinden yükseklik : 21 m Isı yalıtım iklim bölgesi : 1 Zemine oturan döģeme sıcaklığı (kıģ): 10 ºC Hava hızları : Üfleme ve emme menfezleri Tali hava kanalları Ana hava kanalları Malzemeler : Hava kanalları Menfezler, panjurlar Filtre tipi : 2-3 m/s : max. 7.5 m/s : max. 10 m/s : contalı, galvaniz sac : aluminyum : temizlenebilir Yangından Korunma ve Yangınla Mücadele Tesisatı Yangından korunma ve yangınla mücadele tesisatı, istasyon ve trafo yapıları ve açkapa hat yapıları ile ilgili tasarımları kapsamaktadır. Sistem tasarımında aģağıda sıralanan alt sistemler yer almaktadır. Yangın Dolapları ve Borulama Sistemi Yangın Suyu Depolama ve Basınçlandırma Sistemi Tünel Hidrantı ve Borulama Sistemi Yangın Ġhbar Sistemi Yangın Dolapları ve Borulama Sistemi Ġstasyon yapılarında maksimum 30 m aralıklarda ve kolaylıkla farkedilebilecek noktalara yerleģtirilen yangın dolapları ve borulama sisteminden oluģmaktadır. Yangın dolaplarının içinde 30 m uzunlukta kauçuk hortum, püskürtme ağzı ve taģınabilir söndürücüler öngörülmüģtür. Borulama sistemi yüzeyde yer alacak siyam ikizi ile sonlandırılacaktır. Sisteme basınçlı su ihtiyacını pompalar karģılayamadığı durumda itfaiye siyam ikizine yapacağı bağlantı ile kendi araçlarından karģılayacaktır. Gazlı Söndürme Sistemi Ġstasyon bünyesindeki Elektrik Ekipman odalarının yangına karģı korunması amacı ile FM 200 içerikli söndürme tüpleri, bağlantı parçaları, borulama, nozullar ile kontrol panosundan meydana gelecek olan söndürme sisteminin kullanılması planlanmıģtır. Yangın Suyu Depolama ve Basınçlandırma Sistemi Yangın suyu için, istasyon içinde teģkil edilecek paslanmaz çelik su deposunun yangın suyu için ayrılmıģ bölümünde hemzemin ve viyadük istasyonlarında (sadece yangın dolapları) 20 m³, aç-kapa istasyonlarda (tünel hidrant ve yangın dolabı) ise 70 m³ su depolanacaktır. Ġstasyon depo odalarına yerleģtirilmiģ, yedekli ve elektrikli pompalar vasıtasıyla yangın tesisatına basınçlı su temini planlanmıģtır. 14

38 Tünel Hidrant Sistemi Aç-kapa tünellerdeki maksimum 35 m aralıklarda yangın hidrantları ve borulama sisteminden oluģmaktadır. Aç-kapa tünel giriģlerinde acil durumda kullanılmak üzere yangın teçhizatlarının yer aldığı birer adet teçhizat dolabı planlanmıģtır. Yangın Ġhbar Sistemi Aç-kapa ve yerüstü istasyonlarına Binaların Yangında Korunması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde yangın izleme ve ihbar sistemleri tesis edilecektir. Bu sistemler, TS CEN/EN e göre yerleģtirilecek uygun dedektörler (optik duman,sıcaklık,vb) ve yangın ihbar basma butonları aracılığıyla yangın ihbarı alacaktır. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik madde 24 çerçevesinde yangın kompartımanları Ģartları karģılanacak, yangın baģlangıç alanının kolay tespiti için de yangın bölgelerine ayırma (zonlama) yapılacak Ģeklinde dizayn edilecektir. Elektrik Tesisatı Elektrik tesisatı kapsamında, istasyonların, hemzemin hatların, aç-kapa hatların ve trafo merkezlerinin elektrik yardımcı güç dağılım sistemi, aydınlatma, topraklama ve yıldırımdan koruma sistemleri ele alınmıģtır. Elektrik tesisatı yürürlükteki yönetmeliklere ve IEC serisi standartlara uygun olarak planlanacaktır. Yardımcı güç, cer gücü trafo merkezlerinde tesis edilecek servis trafosundan sağlanacaktır. Cer gücü merkezi bulunmayan istasyonlarda ayrıca OG panelleri ve servis trafosu tesis edilecektir. Elektrifikasyon Sistemin güvenilirliği ve iģletmenin devamlılığı amacıyla mevcut Toroslar EDAġ (TEDAġ) enerji temin noktalarına ek olarak iki adet ek enerji temin noktası sağlanacaktır. Sahada, ĠĢveren le birlikte yapılan tespitler neticesinde, hattın iki ucuna enerji temininin, Tahsilli Ġstasyonu nda bulunacak TM-1 e Yüreğir Ġndirici Merkezinden 31.5 kv seviyesinde ve Balcalı Ġstasyonu nda bulunacak TM-6 ya, çift devre 477 MCM hatla beslenen Çukurova Üniversitesi Trafo Merkezi ne ek fider tesisiyle 31.5 kv enerji seviyesinde sağlanması planlanmaktadır Hattın; Ġl, Ġlçe ve Ġlçelere Bağlı YerleĢim Merkezleri, Tarım Arazileri, Otoyol, Devlet ve Ġl Yolları ile Su Kaynakları, Sulama, TaĢkın Koruma, Drenaj Kanalları vb. Sistemleri Kestiği Noktalar, Bu Noktalarda Kullanılacak Köprü, Alt ve Üst Geçit, Tünel, Viyadük vb. Yapılar ve Adetleri, Geçitlerin Boyutları ve Geçitler Arasındaki Mesafe, Projenin Yerleşim Merkezleriyle Kesiştiği Noktalar Yapımı planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi nin güzergahı, Adana iline bağlı Yüreğir ve Sarıçam ilçeleri sınırları içerisinden geçecektir. Güzergaha en yakın yerleģim merkezleri, yerleģim yerlerinin hatta göre konumları ve uzaklıklarını gösterir liste, Bölüm 2.1. de yer alan Tablo de verilmiģtir. 15

39 Projenin Tarım Arazileriyle Kesiştiği Noktalar Raylı sistem hattı; Manolya Caddesi üzerinden Mustafa Kemal PaĢa Bulvarını dik bir konumda keserek Çukurova Üniversitesi Tarım AraĢtırma Alanına ulaģmaktadır. Bu noktadan sonra güzergah, Mustafa Kemal PaĢa Bulvarını geçtikten sonra tarım alanı arazisi içerisine girdiğinde zemine oturmakta ve hemzemin olarak Yasemin Caddesine ve Yıldız Caddesine paralel bir Ģekilde devam etmektedir. Teknokent Yurtlar Ġstasyonundan sonra güzergah; Ziraat Fakültesi tarım arazisi içerisinden Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesine ulaģmaktadır. 1/ Ölçekli Proje Güzergahı Arazi Varlığı Haritası na göre raylı taģıma sistemi güzergâhının tarım arazilerinden geçtiği noktalar aģağıda belirtilmiģ olup, söz konusu harita rapor ekinde yer almaktadır (Bkz. Ek-5). Tablo Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahının Geçtiği Tarım Arazileri KM MESAFE (m) ÖZELLĠK S (Sulu Tarım) Sy (Sulu Tarım-Yetersiz) (Çukurova Üniversitesi Alanı) N (Kuru Tarım-Nadassız) N (Kuru Tarım-Nadassız) TOPLAM m Kaynak: 1/ Ölçekli Proje Güzergâhı Arazi Varlığı Haritası Projenin Karayollarıyla Kesiştiği Noktalar Planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi güzergahı, çeģitli noktalarda karayolları ile kesiģmekte olup, bu noktalarda geçiģler alt ve üst geçitler ve viyadükler ile yapılacaktır. Güzergahın baģlangıç noktası mevcut durumda iģletilmekte olan 1. Etabın son noktası olan Akıncılar Ġstasyonu dur. BaĢlangıçtan itibaren ilk 1 km lik bölüm Kozan Caddesi orta refüjüne oturtulacak, 1. km den sonra kurp yaparak (eski un fabrikası ve sulama kanalını geçerek) Ege Bağatur Bulvarı orta refüjüne oturtularak (800 m) devam edecektir. Hattın bu bölümleri karayolu ile paralel orta refüjden devam etmektedir. Daha sonra güzergah Çukurova Üniversitesi arazisine girdikten sonra mevcut durumdaki yola paralel yaklaģık 2 km boyunca devam etmektedir. 2 km sonra Adana-G.Antep otoyolu geçilmektedir. Bu geçiģten yaklaģık 200 m sonra sulama kanalı ve YeĢil Bulvar geçilmekte ve tekrardan Çukurova Üniversitesi arazisine girerek YeĢil Bulvara paralel yaklaģık 900 m devam etmektedir. Bu noktadan sonra tekrar kurp yaparak Dr. Mithat Özsan Bulvarına paralel devam ederek Balcalı Hastanesi ni geçerek yapımı planlanan Stadyum önünde son bulmaktadır. Güzergahın karayollarını kestiği noktalar Bölüm 1.2.1, Tablo te verilmiģtir. Raylı TaĢıma Sistemi güzergahının devlet ve il yollarını kestiği kesimlerde, karayolunda trafik güvenliğini etkilemeyecek Ģekilde geçiģler sağlanacak, karayolu kesiģim noktalarında mevcut karayoluna veya projesine uygun altgeçit ve üst geçitler planlanacaktır. Ayrıca, Güzergahın Adana-G.Antep otoyolunu kestiği bölümde karayolu trafiğini etkilemeyecek ve karayolu alt ve üst yapılarına herhangi bir tahribat vermeyecek ve olumsuz durum oluģturmayacak Ģekilde geçilecektir. Bu kapsamda bir protokol çerçevesinde hazırlanacak geçiģ ön ve kesin projeleri Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü ne onaylattırılacak, detay projeleri ile birlikte Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü nden görüģ alınacak ve gerçekleģtirilecek iģlemler Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çevresinde gerçekleģtirilecektir. 16

40 Projenin Sulama, Taşkın Koruma, Drenaj Kanalları Gibi Sistemler ve Yüzeysel Su Kaynaklarıyla ile Kesiştiği Noktalar Proje güzergahı boyunca genel olarak yerleģim yerleri içerisinden ve Çukurova Üniversitesi arazilerinden geçilmekle birlikte km: 1+250, ,00 arasında ve km: 4+700, ,00 arasında 2 adet sulama kanalı geçilmektedir. Ayrıca, proje güzergahının km: 6+300,00 noktasında Seyhan Baraj Gölüne yaklaģık 260 m mesafeden geçmekte olup bu nokta hattın baraj gölüne olan en yakın noktasıdır. Güzergahın söz konusu sistemleri kestiği noktalar Bölüm 1.2.1, Tablo de verilmiģtir. Proje güzergahı boyunca geçilen sulama kanalları yer almakta olup söz konusu kanal geçiģlerinde mevcut su yapılarına herhangi bir müdahalede bulunulmadan uygun teknik ve sanat yapılarıyla geçilecektir. Ayrıca proje güzergahı üzerinde bulunan sulama, taģkın koruma, drenaj kanalları vb. sistemlerin geçiģi konusunda DSĠ Genel Müdürlüğü (ve/veya Adana DSĠ VI. Bölge Müdürlüğü) ile protokol yapılacaktır Proje Kapsamında Bir Yılda Yapılacak Sefer Sayısı ve TaĢınacak Yolcu Sayısı (yolcu/yıl) Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, mevcut 1. Etap ın bitimi olan Akıncılar Ġstasyonu ndan baģlayacak ve Balcalı Hastanesi ni geçerek yapımı planlanan Stadyum önünde son bulacaktır. Planlanan 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi hattının uzunluğu yaklaģık 10,3 km dir. Bu hat kapsamında 7 adet istasyon yer alacaktır. 2. Etap Raylı Sistem Hattı mevcut hattın devamıdır. Bu nedenle peronların boyu 85 m, aynı Ģekilde peron üst kotu ile ray kotu arasındaki mesafe de korunarak, 86 cm olarak planlanmıģtır. Ġstasyon peronları ve düģey dolaģım elemanlarının geniģlikleri, hedef yılı yolculuk kapasitesini, acil durum ve normal iģletme Ģartlarında karģılayacak Ģekilde boyutlandırılmıģtır. Adana 2. Etap Raylı Sistem Hattı nın 2017 yılında hizmete alınması öngörülmüģtür. Sistemin 2017 yılı için 7,5 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat, 2020 yılı için 6,7 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat, 2030 yılı için 4,62 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat, 2040 yılı için 3,75 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık taģıma kapasitesine sahip olması öngörülmüģtür. 1.Etap Raylı sistem Hattı da dahil tüm hatta 2017 yılı için 7,5 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat/yön, 2020 yılı için 6,7 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat/yön, 2030 yılı için 4,62 dk dizi aralığı ile bir yönde yaklaģık yolcu/saat/yön taģıma kapasitesine sahip olması öngörülmüģtür. Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından yaptırılan UlaĢım Etüdü ve Hafif Raylı Sistem Fizibilite Etüdü dikkate alınarak 2017, 2020 ve 2030 hedef yılları için belirlenen doruk saat yolculuk ve indi-bindi değerleri aģağıda sunulan Ģekilde (ġekil ) Ģema haline getirilmiģtir. Sistem dizi aralığının belirlenmesinde tek yönlü doruk saat yolculuk değerleri incelenerek, lokal olarak artıģ gösteren hat kesimleri tesbit edilmiģ ve dizi aralığı hesaplamalarına esas tek yönlü doruk saat yolculuk değeri olarak daha geniģ hat aralıklarını kapsayacak Ģekilde ortalama değerler seçilmiģtir. Hat özellikleri, araç özellikleri, sefer aralıkları ve iģletme esasları Bölüm de verilmiģtir. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi için yolcu sayılarının yıllara göre (2017, 2020 ve 2030) istasyonlar bazında dağılımı ġekil de verilmiģtir. Raylı taģıma sistemi ile taģınacak yolcu sayısını arttırabilmek için hedef yıllar içerisinde araç sayıları artırılacaktır. 17

41 ġekil Ġstasyonlar Bazında Yıllara Göre Yolcu Sayıları, 18

42 Proje Kapsamında Ġhtiyaç Duyulacak Malzemenin Nereden ve Ne ġekilde KarĢılanacağı (kullanılacak maden ve ariyet ocakları ile ilgili bilgi verilmesi) Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından yapımı planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesinin yapım aģamasında güzergahın geçtiği yerlerde kazı ve dolgu iģlemleri gerçekleģtirilecektir. Kullanılacak malzemelerin temin edileceği ocaklar, yapım ihalesi sonrası belirlenecek Yapım Yüklenicisi tarafından, iģin teknik Ģartnamelerine uygun olarak, MüĢavir kontrolünde gerekli kalite-kontrol testleri yapıldıktan ve MüĢavir onayı alındıktan sonra belirlenecektir. Proje kapsamında gerekli olan, taģ, ariyet, kum-çakıl ve balast malzemeleri, kazı iģleminden elde edilen ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra bölgede yer alan ruhsatlı malzeme ocaklarından karģılanması öngörülmektedir. Bu konuda ÇED Gerekli Değildir/ÇED Olumlu belgesi bulunan firmalar ile çalıģılacaktır. Dolayısıyla projenin ÇED çalıģmaları kapsamında malzeme ocakları yer almamaktadır Proje Kapsamında Yarma ĠĢlemi Yapılacak Ġse Yarma ĠĢlemi Sırasında Ortaya Çıkacak Malzemenin Dolgu ĠĢleminde Kullanılıp Kullanılmayacağı, Kullanılacak Ġse Malzemeye ĠliĢkin Yapılması Gereken Analiz ÇalıĢmaları ve Sonuçları Adana 2.Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi kapsamında güzergahta hattın viyadük olarak geçeceği yerlerde viyadük ayaklarının oturacağı alanlarda, hemzemin olarak geçecek bölgelerde zeminin düzleģtirilmesi çalıģmalarında ve hattın son bölümünde gömülü tipte olacak kesiminde kazı çalıģmaları yapılacaktır. Bunun için bazı alanlarda kazı ve yarma iģlemleri, ihtiyaç olan bazı alanlarda da dolgu yapılacaktır. Raylı taģıma sistemi güzergahının km: 4+280, ,00, km: 4+520, ,00, km: 5+540, ,00, km: 6+000,00 6,180,00, km: 6+480, ,00, km: 6+700,00 7,560,00 ve km: 8+300, ,00 arasında kalan bölümlerde yarma iģlemleri gerçekleģtirilecektir. Yarma iģlemleri sonucu ortaya çıkacak malzeme miktarı ise yaklaģık m 3 tür. Proje kapsamında güzergâh boyunca yapılacak hafriyat ve dolgu miktarları aģağıda verilmiģtir; Toplam hafriyat (yarma dahil): ~ m 3 ( m x 10,25 m = m 2 ) Toplam dolgu : ~ m 3 ( m 2 ) Toplam bitkisel toprak : ~ m 3 ( m * 10,25 m * 0,15 m) Raylı TaĢıma Sistemi hattının inģaatı sırasında yapılacak kazılar ve yarma sonucunda çıkan malzemelerin sıkıģma kontrolü ve stabilite açısından analizleri yapılarak uygun olanlar dolguda kullanılacaktır Proje Kapsamında Malzeme Ocakları Var Ġse; Orman Alanı DıĢındaki Kum-Çakıl Ocakları Ġçin Çevre Yönetim Planı, Orman, Tarım ve Mera Alanları DıĢındaki Malzeme Ocakları Ġçin Doğaya Yeniden Kazandırma Formatı Hazırlanarak Proje Alanının Madencilik Faaliyetleri Ġle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği ve Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması ĠĢletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği Yönünden Değerlendirilmesi Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından yapılması ve iģletilmesi planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi kapsamında güzergahın geçeceği hat boyunca kazı, yarma ve dolgu çalıģmaları gerçekleģtirilecektir. Bu hafriyat çalıģmaları sonucu ortaya çıkacak malzemelerin sıkıģma kontrolü ve stabilite açısından analizleri yapılarak uygun olanlar dolguda kullanılacaktır. Kullanılamayacak nitelikte olan hafriyat malzemeleri ise Adana BüyükĢehir Belediyesi nin sorumluluk alanı içerisinde bulunan Çatalan yolu üzerindeki Beyediyenin Makine Ġkmal Bakın ve Onarım Dairesi BaĢkanlığının doğu tarafındaki alanda depolanacaktır. Söz konusu hafriyat, inģaat ve yıkıntı atıkların depolanacağı alanlara iliģkin Adana BüyükĢehir Belediyesi nin yazısı eklerde sunulmuģtur (Bkz. Ek-1.4, Resmi Yazılar ve Dökümanlar). 19

43 Kullanılacak malzemelerin temin edileceği ocaklar, yapım ihalesi sonrası belirlenecek Yapım Yüklenicisi tarafından, iģin teknik Ģartnamelerine uygun olarak, MüĢavir kontrolünde gerekli kalite-kontrol testleri yapıldıktan ve MüĢavir onayı alındıktan sonra belirlenecektir. Proje kapsamında gerekli olan, taģ, ariyet, kum-çakıl ve balast malzemeleri, kazı iģleminden elde edilen ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra bölgede yer alan ruhsatlı malzeme ocaklarından karģılanması öngörülmektedir. Bu konuda ÇED Gerekli Değildir/ÇED Olumlu belgesi bulunan firmalar ile çalıģılacaktır. Dolayısıyla projenin ÇED çalıģmaları kapsamında malzeme ocakları yer almamaktadır Proje Kapsamında Kurulacak ġantiye Sayısı ve Yerleri (Koordinatları ile birlikte) Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi için bir adet Ģantiye kurulması öngörülmektedir. ġantiye yeri seçilirken, yerleģim yerine uzaklığına, akaryakıt istasyonuna yakınlığına, alt yapı imkanları olan (belediye sınırları dahilinde), lojistik desteğin kolayca sağlanacağı ve hattın güzergahına ulaģımın rahat sağlanabileceği uygun bir yer olarak planlanmıģtır. ġantiye alanında, inģaat çalıģmaları süresince çalıģacak olan personelin idari ve sosyal ihtiyaçlarının karģılandığı prefabrik yapıda tesisler kurulacaktır. Proje üniteleri dıģında ġantiye alanında veya baģka yerde sabit betonarme binalar yapılmayacaktır. Proje kapsamında çalıģacak personel için yapılacak Ģantiye (yeme, içme, barınma, tuvalet vs.) teknik ve hijyenik olarak uygun olacaktır. Proje kapsamında kullanılacak Ģantiye yerine ait koordinatlar tablo halinde kapak sayfasından sonra verilmiģtir. Ayrıca, Ģantiye yeri ekte sunulan topoğrafik harita üzerinde de gösterilmektedir (Ek-4) Güzergah Boyunca Zemin Etüdü Raporu Proje kapsamında ön etüd çalıģmaları yapılmıģ, Ön etüdler sırasında farklı güzergah koridorları değerlendirilmiģ, yolculuk talep noktalarına olan yakınlık, raylı sistem yolcu eriģiminin ve diğer toplu taģım araçlarına aktarmaların kolaylıkla sağlanabilmesi, yüksek iģletme hızına ulaģılabilmesi, kamulaģtırma imkanları ve arazinin en ekonomik Ģekilde kullanılabilmesi prensipleri doğrultusunda yapılan değerlendirmeler sonucunda güzergah koridoru belirlenmiģtir. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi için fizibilite raporu UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü ne sunularak onay alınacaktır. Proje güzergahı boyunca yapılacak olan detaylı zemin etüt çalıģmaları ve zemin etüt raporu, ÇED süreci sonrasında projenin ileriki aģamalarında jeodezik etütlerden sonra gerçekleģtirilecektir Demiryolu Projesi Ġçin Seçilen Güzergah ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi, Seçilen Güzergahın ve Teknolojinin SeçiliĢ Nedenlerinin Belirtilmesi, Diğer Alternatiflerin Elenme Nedenleri Belirtilerek Ġrdelenmesi Ön etüdler sırasında farklı güzergah koridorları değerlendirilmiģ, yolculuk talep noktalarına olan yakınlık, raylı sistem yolcu eriģiminin ve diğer toplu taģım araçlarına aktarmaların kolaylıkla sağlanabilmesi, yüksek iģletme hızına ulaģılabilmesi, kamulaģtırma imkanları ve arazinin en ekonomik Ģekilde kullanılabilmesi prensipleri doğrultusunda yapılan değerlendirmeler sonucunda güzergah koridoru belirlenmiģtir. Bahsi geçen güzergah koridoru, Akıncılar, Kozan Caddesi, Ege Bağatur Bulvarı, Manolya Caddesi, Yasemin ve Yıldız Caddeleri, TOKĠ Konutları, Fevzi Çakmak Yurt YerleĢkesi, 20

44 Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Alanı Bölgesi ve Balcalı Hastanesi üzerinde yer almaktadır. Söz konusu güzergahın yaklaģık uzunluğu 10,3 km olacaktır. Yeni yapılması planlanan hat ile birlikte toplam uzunluk yaklaģık 23,8 km ye ulaģacaktır. Güzergahın Ç.Ü tarım arazileri içerisinde kalan kısmında tarım arazilerini asgari düzeyde etilenmesi amacıyla hat Ģekil de görüldüğü üzere Mithat Özsan Bulvarına paralel geçecek Ģekilde revize edilmiģtir. Güzergahın son hali Güzergahın eski hali ġekil Güzergahın Mithat Özsan Bulvarına Paralel geçiģini gösterir uydu görüntüsü Raylı sistem hattı, mevcutta viyadükte teģkil edilen Akıncılar durağı ile baģlamaktadır. Kozan Caddesinin dar olması nedeni ile 2. Etap hattının da Kozan Caddesi ekseninde viyadükte devam etmesi öngörülmüģtür. Güzergahın Kozan Caddesi ve sulama kanalını geçerek Ege Bağatur Bulvarı eksenine oturduğu kesimde mevcut refüj üzerinde viyadük olacak Ģekilde Ġstasyon 1 - Tahsilli Ġstasyonu teģkil edilecektir. Bu noktadan sonra hat, Ege Bağatur Bulvarı üzerinde orta refüje oturarak kanala paralel bir doğrultuda bulvar ekseninden viyadük olarak devam etmektedir. YaklaĢık Km:1+900 de mevcut TCDD geçiģinden sonra güzergah Ege Bağatur bulvarından ayrılarak Manolya Caddesi doğrultusunda devam etmektedir. Bu noktadan sonra proje ekseni Manolya Caddesi üzerinden Mustafa Kemal PaĢa Bulvarını dik bir konumda keserek Çukurova Üniversitesi Tarım AraĢtırma Alanına ulaģmaktadır. Güzergah, Mustafa Kemal PaĢa Bulvarını geçtikten sonra tarım alanı arazisi içerisine girdiğinde zemine oturmakta ve hemzemin olarak Yasemin Caddesine ve Yıldız Caddesine paralel bir Ģekilde devam etmektedir. Hattın bu aralıkta TOKĠ Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi ile çevrede bulunan yerleģimlere hizmet etmesi düģünülerek, bu bölgede iki adet hemzemin istasyon teģkil edilmiģtir (Ġstasyon 2 TOKĠ Hastanesi Ġstasyonu / Ġstasyon 3 - PTT Evleri Ġstasyonu). Güzergah PTT Evleri Ġstasyonundan sonra Yüreğir Belediyesi Fen ĠĢleri ġantiyesinin yanından geçerek Adana - Gaziantep Otoyolunu alttan kesmekte ve devamındaki sulama kanalını verev Ģekilde geçerek YeĢil Bulvarın sağ tarafında kalan üniversiteye ait araziye hemzemin olacak Ģekilde oturmaktadır. 21

45 Sulama kanalının her iki tarafından devam etmekte olan YeĢil Bulvar ile kesiģimi ortadan kaldırmak için bu noktada YeĢil Bulvarın altgeçit ile sürekliliğini sağlayarak bir trafik düzenlemesi yapmak gerekecektir. Bu geçiģten sonra TOKĠ Evlerine hizmet etmesi düģünülerek hemzemin olacak Ģekilde bir istasyon tasarlanmıģtır (Ġstasyon 4 - TOKĠ Konutları Ġstasyonu). TOKĠ Konutları Ġstasyonundan sonra eksen Adana Ticaret Odası Anadolu Lisesinin sağ tarafında kalacak Ģekilde hemzemin devam etmekte ve Fevzi Çakmak Yurdu yerleģkesine ulaģmaktadır. Yurdu kullanan öğrenciler ile ilerisinde yeralan Teknokentin de yararlanabilmesi amacıyla hemzemin olmak üzere bir istasyon tasarlanmıģtır (Ġstasyon 5 - Teknokent Yurtlar Ġstasyonu). Fevzi Çakmak Yurt YerleĢkesi ve Teknokent gibi yolcu potansiyellerinin fazla olacağı bölgelerde, istasyon noktalarının bu merkezlere yakın olması kullanabilirlilik anlamında önemli bir ayrıntı olmaktadır. Güzergah bu noktadan sonra Ziraat Fakültesi tarım arazisinden Mithat Özsan Bulvarına paralel geçerek Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesine ulaģmaktadır. Çukurova Üniversitesi kampüs giriģi önündeki araziden (Km:8+300) itibaren güzergah, yarmaya girerek Balcalı Hastanesi ile çevresine hizmet etmesi planlanan ve yarı gömülü olarak teģkil edilen Ġstasyon 6 Balcalı Ġstasyonundan geçtikten sonra Ġstasyon- 7 de yarmadan hemzemine çıkarak son bulmaktadır. Adana 2. Etap Raylı Sistem Güzergah Seçimi Kriterleri: Ön etüdler sırasında farklı güzergah koridorları değerlendirilmiģ ve yukarıda belirtilen kriterler doğrultusunda yapılan değerlendirmeler sonucunda yukarıda tariflenen güzergah koridoru belirlenmiģtir. 2. etabın ana hedefi mevcut Akıncılar Ġstasyonu ndan Balcalı Hastanesi ne ve stadyuma bağlantının yapılmasıdır. Böylece 1. etabı tamamlanan hafif raylı taģıma sistemin planlandığı Ģekilde, mevcut depolama alanı ve araçlar kullanılarak 2. etabının da tamamlanmasıyla sistem bütünlüğü sağlanacak ve verimi artacaktır. Çukurova Üniversitesi ve Balcalı Hastanesi ne özel araç, dolmuģ ve otobüs ile ulaģım yerine çevre dostu, güvenilir, konforlu, ekonomik ve daha az gürültülü raylı taģıma araçları ile ulaģım sağlanacaktır. Güzergahın seçiminde Çukurova Üniversitesi tarım arazilerinin bütünlüğünün korunmasına önem verildiğinden, Mithat Özsan Bulvarına paralel üniversite arazilerini asgari etkileyecek Ģekilde güzergah oluģturulmuģtur. Fevzi Çakmak Yurdu yerleģkesi, öğrencilerin üniversiteyle ve Ģehir merkezi ile ulaģımının sağlanması için güzergah seçiminde önemli bir etkendir. Bu amaçla bu bölgede bir istasyon da teģkil edilmiģtir. Güzergahın YeĢil Bulvar kenarından geçmesiyle TOKĠ konutları sakinlerinin de bu bölgede oluģturulan istasyon vasıtasıyla sistemden faydalanması sağlanmıģ ve aynı zamanda üniversite arazi bütünlüğü korunmuģtur. Buradaki istasyon imar planı doğrultusunda ileride tesis edilecek eğitim kompleksine de hizmet edecektir. YeĢil Bulvar üzerindeki Çukurova Üniversitesi ne ait zeytin ağaçlarını korumak amacıyla hat mümkün olduğu kadar yol kenarına alınmıģtır. Zarar görebilecek ağaçların da BüyükĢehir Belediyesi tarafından teknolojik yöntemler kullanılarak sökülmesi ve istenilen uygun yerlere dikilmesi sağlanacaktır. Zeytinliğin korunması amacıyla hattın kanalın diğer tarafından geçirilmesi düģünülmüģ; fakat TOKĠ konutlarının yapılaģması sebebiyle bu alternatifin mümkün olmadığı görülmüģtür. Bu bölgede zeytinliği korumak amacıyla düģünülen diğer alternatiflerde de üniversitenin yapılaģmasının bulunduğu bölgelere ve diğer mutlak tarım arazilerine girmek gerekmekte, üniversitenin tarım arazilerinin bütünlüğü bozulmakta ve TOKĠ 22

46 konutları karģısında düģünülen istasyonun yapılamaması veya yine mutlak tarım arazileri üzerinden düzenlenecek bağlantı yolu ile üniversite arazisi içinde yapılması durumu ortaya çıkmaktadır. Hat Adana-Gaziantep Otoyolu ve DSĠ 2. Kanalı geçiģ bölgesinde otoyol, su kanalı, YeĢil Bulvar ve bağlantıları ile üniversiteye ait yapılar değerlendirilerek en uygun yerden geçirilmiģtir. Bu bölgede, doğrultunun mevcut yol bağlantılarıyla hattın etkileģimi sebebiyle daha doğuya, üniversiteye ait yapılar sebebiyle de daha batıya kaydırılması pek mümkün gözükmemektedir. Güzergah seçiminde diğer önemli etkenlerden biri de yeni yapılan TOKĠ Devlet Hastanesi dir. Bu bölgede teģkil edilen istasyon günlük yaklaģık poliklinik hizmeti veren Numune Hastanesi ile birlikte BaĢkent Üniversitesi Hastanesi ne ve mahalle sakinlerine de hizmet edecektir. Bu bölgede de hat imar yolunun kenarına oturtularak tarım arazilerinin bütünlüğü sağlanmıģtır. Kozan Caddesi nde ve Ege Bagatur Bulvarı nda hat orta refüjde viyadük olarak tasarlanmıģtır. Böylece istimlak asgariye indirilerek, sulama kanalı, TCDD hattı ve yol geçiģlerine etkisi minimize edilmiģtir. 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi güzergahı üzerindeki birçok mahalle sakinlerinin de bu bölgelerde oluģturulan istasyonlar vasıtasıyla sistemden faydalanması sağlanacaktır. Raylı taģıma sistemi bu bölgelerin geliģimine de büyük katkı yapacaktır. Ayrıca projenin çevresel etkileri de dikkate alınarak güzergah seçimi gerçekleģtirilmiģtir. Raylı taģıma sistemlerinin Ģehir içi ve Ģehirler arası toplu taģımacılıkta önemi ve ağırlığı her geçen gün artmaktadır. Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından raylı taģıma sistemine gerekli önem verilmekte ve diğer büyük Ģehirlerde olduğu gibi raylı sistem ağı geniģletilmeye çalıģılmaktadır. Bu amaçla Çukurova Üniversitesi, Balcalı Hastanesi, Fevzi Çakmak Öğrenci Yurdu, Teknokent, Kongre Merkezi, TOKĠ Devlet Hastanesi (Numune Hastanesi), BaĢkent Hastanesi, TOKĠ Konutları ve diğer yolcu merkezlerine ulaģımın daha rahat yapılması ve 1. Etap Raylı TaĢıma Sistemi ile bütünlüğün sağlanarak kesintisiz yolculuk yapılmasının sağlanması planlanmaktadır. Diğer Ģehirlerde olduğu gibi en önemli yolcu merkezlerinden olan üniversiteye raylı sistemin ulaģtırılması binlerce öğrenci, hasta ve hasta yakınlarının daha kolay ve konforlu yolculuk yapması açısından zorunluluk arz etmektedir. Genel olarak ele alındığında, arazi çalıģmaları sonucunda ve yukarıda belirtilen kriterler dikkate alındığında Ana Güzergâh olarak belirlenen alternatifin diğer alternatiflere göre daha avantajlı olduğu belirlenmiģtir. 23

47 1.4. Proje Kapsamında Elektrik Kullanımı Ġle Ġlgili Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler (Ġhtiyaç duyulan güç, kullanım yılı, Ģantiye için güç miktarı vb.), Enerji Nakil Hatlarının Geçeceği Yerler ve Trafoların Yerleri, Kullanılacak Malzemeler, Demiryolu Hattı Elektrifikasyon Projesi (Konu ile ilgili TEDAġ ile irtibata geçilmesi, var ise konu ile ilgili yapılan veya yapılacak protokollerin ÇED Raporu na eklenmesi) Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi arazi hazırlık ve inģaat aģamasında Ģantiye sahasında kullanılacak elektrik enerjisi ihtiyacı için, TEDAġ ile irtibata geçilerek gerekli izinler alındıktan sonra bağlantı oluģturularak temin edilecektir. ĠĢletme aģamasında ise; Elektrik tesisatı kapsamında, istasyonların, hemzemin hatların, aç-kapa hatların ve trafo merkezlerinin elektrik yardımcı güç dağılım sistemi, aydınlatma, topraklama ve yıldırımdan koruma sistemleri ele alınmıģtır. Elektrik tesisatı yürürlükteki yönetmeliklere ve IEC serisi standartlara uygun olarak planlanacaktır. Yardımcı güç, cer gücü trafo merkezlerinde tesis edilecek servis trafosundan sağlanacaktır. Cer gücü merkezi bulunmayan istasyonlarda ayrıca OG panelleri ve servis trafosu tesis edilecektir. Sistemdeki yük beslemesinin, normal iģletme durumu yükleri olan aydınlatma ve mekanik ekipmanlar için normal durum alt dağıtım panosu üzerinden, sistemde meydana gelecek bir yangın anında devrede olması gereken yükleri beslemek için de trafolardan ana dağıtım panolarına bağlanan baralardan doğrudan beslenecek acil durum alt dağıtım panosu üzerinden temin edilmesi planlanmıģtır. Acil durum alt dağıtım panosu normal durumda servis trafosundan beslenecek, servis trafosunun devre dıģı kalması, enerji kesilmesi halinde jeneratör üzerinden beslenecektir. Elektrik sisteminde güçler Ģu Ģekilde sınıflandırılmıģtır. Normal yükler için (N), Acil durum yükleri için (E), UPS üzerinden beslenecek yükler için (U). Sistemde tüm hemzemin ve viyadük istasyonlarda pvc izoleli tek veya çok damarlı bakır kablo kullanılacaktır. Gömülü istasyonlarda halojen içermeyen izolasyonlu tek veya çok damarlı bakır kablo kullanılacaktır. Yangın anında çalıģması gereken ekipman besleme ve kontrol kabloları yangına dayanıklı (FE 180) tipte olacaktır. Ana hat boyunca, 31.5 kv luk enerji kablosu ile sinyalizasyon ve kontrol kabloları için iki adet ayrı kablo yolu yer alacaktır. Kablolar, hat yolu üzerinde bulunan makas motorlarına, sinyalizasyon panolarına ve telefonlara hat boyunca uzanan kablo yolları ile bağlantılı gömülü HDPE koruge borular vasıtasıyla ulaģtırılacaktır. Ġstasyon binalarındaki elektrik kablolarının dolaģımı, enerji ve haberleģme kablolarının etkileģimini önlemek amacıyla birbirlerinden yeterli uzaklıkta yerleģimine imkan verecek Ģekilde düzenlenmiģ olan kablo tavaları vasıtasıyla sağlanacaktır. Yüzeylerin büyüklükleri ve yüzey kalitesi, renklerin korunması, aydınlık ihtiyacı aydınlatmanın seçimi ve tasarımı için ana unsurlar olarak ele alınacaktır. Bunların yanısıra, mimariye uygunluk, emniyet, konfor, rahatlık, bakım ve onarım kolaylığı ve temin kolaylığı gibi unsurlar da tasarımda esas alınacaktır. Aydınlık düzeyleri EN ve EN standartlarında verilen değerlerden az olmayacak Ģekilde belirlenecektir. Aydınlatma devrelerinin bir kısmı jeneratörden beslenmekle beraber, acil aydınlatma kendinden bataryalı ve batarya kiti eklenmiģ normal armatürlerle sağlanacaktır. Binaların altında veya yapı çevresinde yüzeyden min 0,5 m aģağıda ağ oluģturulması sureti ile topraklama yapılacaktır. Ana ve büyük güçlü tali panolar binaların topraklama Ģebekesine örgülü bakır iletkenle bağlanarak topraklanacaktır. Yer üstü yapılar için EN standardına uygun olarak risk analizi yapılacak, EN ve EN standartlarına uygun yıldırımlık sistemleri planlanacaktır. 24

48 Sistemin güvenilirliği ve iģletmenin devamlılığı amacıyla mevcut Toroslar EDAġ (TEDAġ) enerji temin noktalarına ek olarak iki adet ek enerji temin noktası sağlanacaktır. Sahada, ĠĢveren le birlikte yapılan tespitler neticesinde, hattın iki ucuna enerji temininin, Tahsilli Ġstasyonu nda bulunacak TM-1 e Yüreğir Ġndirici Merkezi nden 31.5 kv seviyesinde yeraltı OG kablosu ile ve Balcalı Ġstasyonu nda bulunacak TM-6 ya, çift devre 477 MCM hatla beslenen Çukurova Üniversitesi Trafo Merkezi ne ek fider tesisiyle 31.5 kv enerji seviyesinde yeraltı OG kablosu ile sağlanması planlanmaktadır. Güzergah üzerinde yer alan raylı sistem araçlarının cer ve yardımcı güç ihtiyaçlarının karģılanması amacı ile hat boyunca dağıtılan DC gücü olan cer gücü, mevcut sistem ile aynı olacak Ģekilde, havai katener sistemi (kontak teli) aracılığı ile 750 V DC nominal gerilimde trenlere aktarılacak, raylar ise geri dönüģ akımı için kullanılarak devre tamamlanacaktır. Havai hat sisteminin (Katener sistem) amacı, trafo merkezlerinden araçların pantografına 750 V DA transfer etmektir. Katener sistemini oluģturan baģlıca parçalar, kontak telleri, taģıyıcı teller, askı parçaları, askı takımları, ayırıcılar, hat izolatörleri ve germe araçlarıdır. Ana hat, mevcut sistemde olduğu gibi bir kontak teli ve iki taģıyıcı tel olarak tasarlanacak ve kontak telini hatta paralel tutmak için askı pandülleri ile askıya alınacaktır. Kontak ve taģıyıcı teller askı takımlarına her bir direk veya tespit noktasında bağlanacaktır. Standart askı takımları çift izolasyonlu borular ve fittinglerden oluģacaktır. Sıcaklık değiģimlerine bağlı olarak tellerin uzaması ve kısalması sebebiyle katener sistem çeģitli bölümlere ayrılacaktır. Her bir bölümün her iki ucunda, telleri 100 N/mm² da gerili tutmak için otomatik gerdirme araçları bulunacaktır. Bölümlerin sonunda tellerin üst üste binmesi, pantograf tarafından iyi akım toplanabilmesi için zorunlu olacaktır. Besleme noktalarında ve bazı hat makaslarında, kaza, arıza, veya bakım durumlarında katener sistemin bir kısmının bağlantısını kesebilmek için, katener tellerindeki hat izolatörleri ile monte edilmiģ direk tipi ayırıcılar bulunacaktır. Ayırıcılar uzaktan kumandalı olacaktır. Katener sistemi konsol-hoban donanımları aģağıda ġekil de verilmiģtir. 25

49 ġekil Havai Katener Sistemi Konsol-Hoban Donanımları, Cer gücü ve yardımcı güç ihtiyaçlarına yönelik güç temini beslemesinde alternatif sağlamak amacıyla, mevcut HRS hattı için tesis edilen açık ring sistemine, ilave hattın trafo merkezleri de dahil edilecektir. Güç temini sistemi tasarımında mevcut hatta olduğu gibi; Cer gücü temini ile istasyonların iç ihtiyaç gücü temini için 31,5kV AC, Hat cer gücü dağıtımı için 750V DC, Alçak gerilim dağıtımı için 400/230V AC, Kontrol ve kumanda devreleri için 220V AC-110V DC, gerilim seviyelerinde öngörülmüģtür. Güç kaynağı sistemi, elektrik Ģirketinden (TEDAġ) gelen elektrik gücünü alacak ve gerekli dönüģtürme ve çevrim iģlemi sonrasında gücü raylı sisteme dağıtacaktır. 26

50 Cer amacına yönelik elektrik gücü ile istasyonlarda sarfedilen yardımcı güç, güç kaynağı sistemi tarafından sağlanacaktır. Güzergah üzerinde yer alan raylı sistem araçlarının cer ve yardımcı güç ihtiyaçlarının karģılanması amacı ile hat boyunca dağıtılan DC gücü olan cer gücü, havai katener sistemi aracılığı ile 750 V DC nominal gerilimde trenlere aktarılacak, raylar ise geri dönüģ akımı için kullanılarak devre tamamlanacaktır. Sistemdeki O.G. Ģebekesini oluģturacak olan kabloların kapasitesi, besleme noktasından birinde arıza olması durumunda diğer besleme noktasının tüm hattı besleyeceği kabulüne göre tasarlanacaktır. Güç temini Ģebekesi, TEDAġ Ģebekesinden enerji alacağı trafoların paralel çalıģmasına sebep olmayacak Ģekilde düzenlenecektir. Trafo merkezlerinin iç ihtiyacı ile trafo merkezine komģu/bitiģik istasyonun iç ihtiyacı yeterli kapasitede indirici trafolarla sağlanacaktır. Cer Trafo Merkezi bulunmayan yolcu istasyonlarının enerji ihtiyacı ise bu istasyonlara tesis edilen indirici trafolarla temin edilecektir. Yardımcı AC gücü, cer gücü trafo merkezleri ve istasyonların aydınlatma, ısıtma, havalandırma, makinalar, ekipmanlar, kontrol iģlemleri ve diğer tesisler için kullanılacaktır. Güç kaynağı sisteminin yüksek düzeyde devrede kalabilmesine yönelik tamamlayıcı bir unsur olarak, mevcut sistemde olduğu gibi tüm güç kaynağı sisteminin uzaktan kumandası ve denetimi için tasarlanmıģ bilgisayarlı bir Denetim, Kontrol ve Veri Toplama (SCADA) sistemi kullanılacaktır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi iģletme aģamasında kurulması planlanan trafo merkezleri ve yerleri ile ilgili bilgiler aģağıda sunulmuģtur. Raylı sistem hattı ile ilgili olarak yapılan çalıģmalar sonucunda, mevcut hat için ortalama trafo aralıkları dikkate alınarak 5adet cer trafo merkezi tesisi, cer trafosu bulunmayan istasyonlar için de 2 adet yardımcı güç trafo merkezi tesisi öngörülmüģtür. Söz konusu trafo merkezlerinin (TM) aģağıdaki istasyonlara yerleģtirilmesi öngörülmüģtür: TM-1 : Cer Trafo Merkezi TM-2 : Yardımcı Güç Trafo Merkezi TM-3 : Cer Trafo Merkezi TM-4 : Yardımcı Güç Trafo Merkezi TM-5 : Cer Trafo Merkezi TM-6 : Cer Trafo Merkezi TM -7: Cer Trafo Merkezi Ġstasyon 1 - Tahsilli Ġstasyonu Ġstasyon 2 - TOKĠ Hastanesi Ġstasyonu Ġstasyon 3 - PTT Evleri Ġstasyonu Ġstasyon 4 - TOKĠ Konutları Ġstasyonu Ġstasyon 5-Teknokent Yurtlar Ġstasyonu Ġstasyon 6 - Balcalı Ġstasyonu Ġstasyon 7- Stadyum 1.5. Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamalarına Ait ĠĢ Akım ġeması Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin amacı, mevcut durumda iģletilmekte olan yaklaģık 13,5 km uzunluğundaki 1. Etap Raylı taģıma sisteminin yaklaģık 10,3 km uzatılarak yapılması planlanan stadyuma kadar bağlantısının sağlanarak ulaģımın rahatlatılmasıdır. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, mevcut 1. Hattın son noktası olan Akıncılar Ġstasyonundan baģlayacak ve Balcalı Hastanesi nde son bulacaktır. Planlanan hattın toplam uzunluğu 10,3 km dir. Planlanan raylı taģıma sistemi hattının etüd-proje iģlerine ait iģ akım Ģeması ġekil de, inģaat iģlerine ait iģ akım Ģeması ise ġekil de verilmiģtir. 27

51 ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, Etüd-Proje ĠĢleri ĠĢ Akım ġeması, 28

52 ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, ĠnĢaat ĠĢleri ĠĢ Akım ġeması, 29

53 Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi için fizibilite raporu hazırlanarak UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü ne sunulacak ve onay alınacaktır. Onayın alınmasından sonra ise inģaat öncesi jeodezi etütleri, zemin etütleri, uygulama projeleri hazırlanacaktır. KeĢif-metrajların ve ihaleninde neticelendirilmesinden sonra inģaat iģlerine baģlanacaktır. Ayrıca, Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi ile ilgili güzergahın tarım arazilerinden geçen kısımları için Mülga Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı, Tarımsal Eretim ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı ile Toprak Koruma Projesi yapılarak uygulanması Ģartıyla Raylı taģıma Sistemi yapılmak üzere tarım dıģı amaçla kullanılması uygun görülmüģtür (Bkz. Ek-1.7). Ancak bu süre zarfında güzergahın Ç.Ü tarım arazileri içerisinde kalan kısmı tarım arazilerinin asgari etkileyecek Ģekilde Mithat Özsan Bulvarına paralel geçecek Ģekilde revize edilmiģtir. Güzergah değiģikliği yapılan kısımlarda inģaat çalıģmalarına baģlanmadan önce Toprak Koruma Kurulu ndan yeniden izin alınacaktır. Söz konusu yazıda da belirtildiği üzere DSĠ 6. Bölge Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısında belirtilen konulara uyulacak olup, toprak koruma projeleri hazırlatılarak uygulanacaktır Projenin ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamalarında ÇalıĢacak Eleman Sayısı Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin arazi hazırlık ve inģaat aģamasında 300 kiģinin çalıģması öngörülmektedir. Projenin iģletme aģamasında ise 1. Etap ile birlikte çalıģacak personel sayısının 2017 yılında 330 kiģi olması öngörülmekte olup daha sonra kademeli olarak artarak 2020 yılında 340 kiģi ve 2030 yılında ise 370 olacaktır Projeye ĠliĢkin Fayda-Maliyet Analizi Yatırımlar, ekonomik açıdan olumlu ve olumsuz etkiler doğururlar. Yükledikleri maliyetlere karģın sağladıkları faydalar vardır. Bu nedenle, bir yatırımın gerçekleģtirilip gerçekleģtirilmeyeceğine karar verebilmek için maliyetlerin ve faydaların özenle değerlendirilmesi gerekir. Bu değerlendirmede politik ve sosyal etkilerin de göz önünde bulundurulması zorunludur. Paranın zaman boyutu içindeki değerini dikkate alan, masraf ve gider akımlarını projelerin ömürleri boyunca inceleyen değerlendirme teknikleri geliģtirilmiģtir. Proje değerlendirme fayda ve maliyetlerin karģılaģtırılmasına dayandığından, böyle bir karģılaģtırma yapılmadan önce, farklı zamanlarda ortaya çıkan bu değerlerin aynı bir ortak temele getirilmesi gerekir. Bugünkü değerlere çevrilmiģ nakit akımlarını kullanan baģlıca teknikler; Net bugünkü değer metodu, Ġç verimlilik oranı, Fayda-Maliyet oranı, Geri ödeme süresi olarak sıralanabilir. Planlanan raylı taģıma sistemi projesinin ekonomik ve finansal fizibilite analizleri daha sonraki aģamlarda haızrlanacak fizibilte çalıģmaları neticesinde kesin olarak ortaya konacaktır. 30

54 Ancak, Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi, Adana ili merkzeindeki trafik sorununa çözüm getirmeyi ve zamandan tasarruf sağlamayı amaçlayan ve en önemlisi de mevcut durumda iģletilmekte olan 1. Etabın devamı niteliğinde olmasından ötürü de en kısa zamanda hayata geçirilmesi amaçlanan bir projedir. Planlana bu proje kamu yararı güden insanların kullanımına sunulacak hayati bir projedir. Projenin uygulanmasıyla ayrıca hava kirliliği ve karbondioksit emisyonu da azalacaktır. Bu proje kapsamında yeni hattın iģletmeye girmesi ile mevcut trafik ve karayolundan çekilecek trafiğin mali ve ekonomik yönlerden getirisi çok büyük olacaktır. Bu noktalar çerçevesinde planlanan projenin ekonomi, mali ve çevresel yönlerden yapılabilir olacağı ve projenin sürdürülebilirliğinin olacağı öngörülmektedir. Söz konusu projenin ilk yatırıma ait yatırım maliyeti ve gider kalemleri Tablo de verilmiģtir. Daha sonraki yıllarda ise kademeli olarak 2020 yılında 3 araç, 2025 yılında 6 araç, 2030 yılında 12 araç, 2030 yılında 9 araç ve 2035 yılında ise 3 araç ilavesi yapılacak olup, bu ilave yatırımlara ait yatırım maliyetleri ise Tablo de verilmiģtir. Tablo Projenin Ġlk Yatırım Maliyeti, Toplam Oran Altyapı Aktarımı $ 1,3% Kontrolluk (ĠnĢaat) $ 0,6% Hat Yapıları $ 28,4% Ġstasyonlar $ 13,2% Trafolar $ 0,4% Ray, Balast, Travers ve Bağlantı Elemanları $ 9,1% Makaslar $ 1,3% Depo ve Atölyeler 0 $ 0,0% ĠnĢaat Toplamı $ 47,3% Kontrolluk (E&M) $ 0,8% Katener Sistem $ 2,4% Elektrifikasyon $ 7,3% Sinyalizasyon $ 8,5% Kontrol ve HaberleĢme $ 5,6% Ücret Toplama Sistemi ve Ekipmanları $ 0,5% E&M Donanım Toplamı $ 25,2% Araçlar $ 26,2% E&M Toplam $ 51,5% ĠĢletmeye Alma, ĠĢletme ve Bakım Desteği ve Denetimi 2,000,000 $ 0,7% Beklenmeyen Giderler 1,500,000 $ 0,5% Toplam 274,300,000 $ 100,0% Kaynak: Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Projesi, Proje Raporu, Yüksel Proje Uluslararası A.ġ., Ankara, ġubat,

55 Tablo Projeye Ait Ġlave Yatırım Maliyetleri, YIL Miktar Maliyet ($) Adet Araç Adet Araç Adet Araç Adet Araç Adet Araç Kaynak: Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Projesi, Proje Raporu, Yüksel Proje Uluslararası A.ġ., Ankara, ġubat, Yukarıda verilen tablolar incelendiğinde Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin ilk yatırım maliyetinin USD olduğu görülmektedir. Daha sonraki yıllarda 2030 yılı itibariyle ilave yatırımların toplam maliyetinin ise USD olacağı planlanmıģtır Projeye ĠliĢkin Politik, Yasal ve Ġdari Çerçeve Proje ile Ġlgili Olarak Bu AĢamaya Kadar GerçekleĢtirilmiĢ Olan ĠĢ ve ĠĢlemlerin Kısaca Açıklanması Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından yatırımı planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinin; proje hizmetleri Yüksel Proje Uluslararası A.ġ. tarafından yürütülmekte olup, çalıģmalar halen devam etmektedir. Proje hizmetleri kapsamında yapılan iģlemler; Güzergâhın Belirlenmesi Proje ve Raporların Hazırlanması (Seçilen güzergahın plan ve profillerinin hazırlanması ve raporlanması iģleri, menfezler, köprüler, tüneller, viyadükler, istinat duvarları ile istasyon tesisleri vb. yapıların tip, boyut ve yerleģimlerinin belirlenmesi iģlemleri, haritalar üzerinde güzergah çalıģması yapılması ve yerinde incelenmesi, plan profil paftalarının hazırlanması, Proje hizmetleri kapsamında yapımı devam eden iģlemler; Uygulama projelerinin hazırlanması, üst yapı, elektrifikasyon, sinyalizasyon, telekomünikasyon projelerinin hazırlanması iģlemleri, ÇED çalıģmaları kapsamında, güzergâha ait planlar, ilgili kamu kurum ve kuruluģlarına gönderilerek görüģleri alınmıģ ve güzergah, bu görüģlerin de dikkate alınması suretiyle nihai hale getirilmiģtir. Söz konusu kurumlardan gelen görüģ yazıları rapor ekinde verilmiģtir (Bkz.Ek-1 Resmi Yazılar ve Dökümanlar) Projeye ĠliĢkin Ġzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler) Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesinin ÇED süreci tamamlandıktan sonra aģağıdaki kurumlardan izin alınacaktır: Güzergah üzerinde yer alan ve kullanılacak olan ormanlık sayılan alanlar için kamulaģtırma söz konusu olmadığı için, bu alanlarda 6831 Sayılı Orman Kanunun 17 nci maddesi gereğince izin alınacaktır. Fizibilite Raporu hazırlanarak UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü nden onay alınacaktır. 32

56 Güzergahın tarım arazilerinden geçen kısımları için Mülga Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı, Tarımsal Eretim ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı ile Toprak Koruma Projesi yapılarak uygulanması Ģartıyla Raylı taģıma Sistemi yapılmak üzere tarım dıģı amaçla kullanılması uygun görülmüģtür (Bkz. Ek-1.7). Ancak bu süre zarfında güzergah Ç.Ü tarım arazileri içerisinde kalan kısım tarım arazilerinin asgari etkileyecek Ģekilde Mithat özsan bulvarına paralel geçecek Ģekilde revize edilmiģ olup, değiģiklik yapılan güzergah için inģaat çalıģmalarına baģlanmadan önce Toprak Koruma Kurulu ndan yeniden izin alınacaktır. Raylı TaĢıma Sistemi hattının elektrifikasyon sisteminin inģaatı öncesinde TEĠAġ ve/veya TEDAġ Genel Müdürlüğü nden izin alınacaktır. Proje kapsamında kurulacak olan Ģantiye ve gerekmesi durumunda diğer üniteler için ilgili ÇalıĢma Bölge Müdürlüğünden, 4857 Sayılı ĠĢ Kanunu gereğince kurma izinleri ve iģletme belgeleri alınacaktır. Hattın karayollarını kesen bölümleri için Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Hattın demiryolunu kesen bölümü için TCDD 6. Bölge Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Hat boyunca yapılacak kanal geçiģleri ve DSĠ 6. Bölge Müdürlüğü uhdesinde yer alan geçiģ noktalarında gerekli, tekniğine uygun tedbirler alınacak ve DSĠ 6. Bölge Müdürlüğü nün görüģleri doğrultusunda çalıģmalar yapılacaktır. YerleĢim yerlerinde, imarlı alanlardan geçiģlerde ilgili Belediyelerden gerekli izinler alınacaktır. Yapılacak kamulaģtırma iģlemleri sonrasında imar planları etkilenecek ilgili belediyelerle görüģmeler yapılarak gerekli izinler alınacaktır. Raylı TaĢıma Sistemi hattı ile ilgili kamulaģtırma planları hazırlanacak ve 4650 Sayılı KamulaĢtırma Kanunu na göre kamulaģtırmalar yapılacaktır Projenin GerçekleĢtirilmesi ile Ġlgili Zamanlama Tablosu Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesinin hayata geçirilebilmesi için yaklaģık 3 yıl 8 ay kadar bir planlama yapılmıģ ve bununla ilgili bir zamanlama tablosu oluģturulmuģtur. Söz konusu zamanlama tablosu Tablo de sunulmuģtur. Zamanlama tablosundan da görüleceği üzere I. AĢama ulaģım etüd revizyonu, I. aģama avan projelerin hazırlanması, I. aģama fizibilite etüdünün hazırlanması, UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı na onayının alınması ve II. aģama tatbikat projelerinin hazırlanması için yaklaģık 12 aylık bir zaman dilimi ayrılmıģtır. Daha sonraki aģamada yapım ihaleleri kapsamında ihale dokümanlarının hazırlanması, tekliflerin alınması ve tekliflerin değerlendirilmesi için yaklaģık 5 ay bir zaman planlanmıģtır. Yapım iģleri (arazi hazırlık ve inģaat çalıģmaları) için ise 26 aylık bir zaman ve son olarakta 4 ay deneme, test sürüģleri ve iģletmeye alma için ayrılmıģtır. 33

57 Tablo Projeye ĠliĢkin Zamanlama Tablosu ADANA 2. ETAP RAYLI TAġIMA SĠSTEMĠ Ġġ AKIġ ġemasi SIRA NO Ġġ KALEMĠ PROJE I. AġAMA (ULAġIM ETÜDÜ REVĠZYONU) I. AġAMA (AVAN PROJE) I. AġAMA (FĠZĠBĠLĠTE ETÜDÜ) DLH ONAYI II. AġAMA (TATBĠKAT PROJELERĠ) YAPIM ĠHALESĠ ĠHALE DÖKÜMANLARI TEKLĠF ALMA TEKLĠF DEĞERLENDĠRME SÖZLEġME & YER TESLĠMĠ YAPIM YAPIM ĠġLERĠ ĠġLETMEYE ALMA

58 Projeye ĠliĢkin Finans Kaynakları Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesinin finansmanına iliģkin 3 senaryo oluģturulmuģtur. Bu senaryolar sırasıyla Ģöyledir: Senaryo 1: Projenin maliyetlerinin tamamının özkaynaklar ile finanse edilmesi Senaryo 2: Proje maliyetlerinin %50 sinin özkaynaklar, %50 sinin kredi ile finanse edilmesi, 2030 yılı sonrası yapılan araç alımlarının özkaynaklar ile karģılanması Senaryo 3: Proje maliyetlerinin %30 unun özkaynaklar, %70 inin kredi ile finanse edilmesi, 2030 yılı sonrası yapılan araç alımlarının özkaynaklar ile karģılanması Ġncelenen her senaryoda projenin mali değerlendirilmesi; dolar üzerinden olmak üzere, 3 yatırım senesi ve 23 iģletme senesi baz alınmak suretiyle yapılmıģtır. Dolayısıyla, seneleri boyunca projenin yatırım giderleri, senelerinde ise iģletme gelir-giderleri ve araç yatırımları incelenmiģtir. Mali fizibilite etüdünde hesaba katılan gelir ve giderler Ģunlardır: - Ana hat yatırım giderleri (Sene ) - Araç alımları (sene 2016, arası her 5 senede bir) - ĠĢletme ve bakım giderleri (Sene ) - ĠĢletme gelirleri (Sene ) Değerlendirme dönemi boyunca her sene için hesaplanan gelir ve giderler %10 güncelleģtirme (iskonto) oranı ile güncellenerek, incelenen projenin Net Bugünkü Değeri (NBD) ve mali iç kârlılık oranı (IRR) hesaplanmıģ olup, değerlendirmeler her üç senaryo için tablo de verilmiģtir. Tablo Projenin finans değerlendirmesi Tabloda farklı finansman seçeneklerine göre, projenin kârlılığı incelendiğinde net bugünkü değeri ve kârlılık oranı en yüksek olan senaryonun Senaryo-3 olduğu görülmektedir. Ancak bu senaryo ödenecek faiz ve ücretler bakımından en pahalısıdır. 35

59 Projenin kârlı görünme nedeni, dıģ kredinin ilk 5 yıl geri ödemesiz olması ve bu sürede idarenin, iģletme gelirlerinden bir miktar nakit biriktirebilmesidir. Net Bugünkü Değer ve getiri oranları, her zaman Ģüpheyle incelenmelidir. Çünkü Net Bugünkü Değer, ilk yılların nakit durumundan fazlasıyla etkilenir. Ġlk yıllarda oluģan nakit açıkları, NBD i düģürürken, nakit fazlası NBD i arttırır. Senaryo-2 nin de kârlılık oranı %10 a yakındır, ancak bu seçenekte yine ödenecek faiz ve ücretler proje ilk yatırımın %15 ine yaklaģmaktadır. Bu faiz ve ücretler, ilerleyen yıllarda gerçekleģtiğinden ve büyük oranda iģletme gelirleriyle karģılandığından, proje kârlılığını büyük ölçüde etkilemezler. Bu iki senaryonun finansal olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, uygun kredi koģulları ile, proje mümkün olan düģük faizli ve uzun vadeli bir dıģ kredi ile finanse edilmeli, kalan miktar özkaynaklarla karģılanmalıdır Proje Alanının Mülkiyet Durumu Proje Kapsamında Yapılacak KamulaĢtırma Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından yapımı planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi güzergahının balangıç bölümünden itibaren mevcut karayollarının orta refüjüne oturarak devam etmesi hattın baģlangıç noktasında kamulaģtırma ihtiyacını ortadan kaldırmıģtır. Kozan Caddesi ve Ege Bağatur Bulvarında güzergah viyadük olarak devam ettiğinden dolayı çok fazla kamulaģtırma ihtiyacı çıkmamaktadır. Ancak, hattın Kozan Caddesi nden Ege Bağatur Bulvarı na bağlandığı hattın kurp yaptığı mevcut eski un fabrikası sahasının bir kısmı kamulaģtırılacaktır. Km:2+100 de mevcut TCDD geçiģinden sonra güzergah Ege Bağatur bulvarından ayrılarak Manolya Caddesi doğrultusunda devam etmektedir. Manolya Caddesi geçiģinde mevcut cadde geniģliğinin yeterli olmamasından dolayı bir miktar kamulaģtırma ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bu kısımda yaklaģık m lik bölümde kamulaģtırma yapılacaktır. Ayrıca, hattın km: den sonraki bölümü de Çukurova Üniversitesi alanından geçmektedir. Raylı TaĢıma Sistemi güzergahında yapılacak olan kamulaģtırmanın geniģliği, hattın sağından ve solundan 10 metre olmak üzere toplam 20 metre olarak öngörülmüģtür. Ġstasyonlarda yapılacak kamulaģtırmanın miktarı ise devam eden etüt çalıģmaları sonucu belirlenecek olan istasyon projelerinin gerektirdiği kadar olacaktır. Etüt-Proje ĠĢleri, ÇED çalıģmaları ve kamulaģtırma planlarının hazırlanması iģlerinin tamamlanmasının ardından Ġstimlak Kanunu gereğince kamulaģtırma iģlemleri tamamlanarak hak sahiplerine kamulaģtırma bedelleri ödenecektir KamulaĢtırılacak Alanların Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu (kamulaģtırılacak alanların 1/ ölçekli harita üzerinde gösterimi) Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi güzergahı mevcut 1. Etabın bitiģinden baģlayacak ve bu baģlangıç bölümünde mevcut karayollarının orta refüjüne oturtulacaktır. Güzergahın yaklaģık km:2+100, ,00 arasında yerleģim yerleri üzerinden geçmekte ve daha sonra km:2+500,00 den sonra Çukurova Üniversitesi arazilerine girmekte ve hattın sonuna kadar karayolu ve kanal geçiģlerinden sonra yine Çukurova Üniversitesi arazisinde girerek yapılması planlanan stadyum bölgesinde son bulmaktadır. 36

60 Söz konusu yerleģim yerleri Ģahıs malı ve Çukurova Üniversitesi arazisi ise üniversiteye ait arazilerdir. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi güzergahına ait 1/ ölçekli topoğrafik harita eklerde sunulmuģtur (Ek-4) KamulaĢtırmanın Sosyo-Ekonomik Etkileri Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi güzergahı yerleģimlerden ve genel olarak tarım arazilerinden geçecektir. Proje kapsamında yapılacak kamulaģtırma, hattın sağından ve solundan 10 ar metre olmak üzere ortalama 20 metre, istasyonlarda ise; belirlenecek olan istasyon büyüklüğüne göre olacaktır. Yapımı planlanan raylı taģıma sistemi hattının inģaat ve iģletme aģamalarında kullanılacak alanlarının kamulaģtırma iģlemleri; 2942 Sayılı KamulaĢtırma Kanunu ile bu Kanunda çeģitli değiģiklikler yapan ve 5 Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 4650 sayılı KamulaĢtırma Kanununa göre gerçekleģtirilecektir. Proje güzergahı, Adana Ġli, Yüreğir ve Sarıçam Ġlçeleri sınırları içerisinden geçmekte olup, Adana Ġli merkezindeki trafik yoğunluğunu azaltarak zamandan tasarruf sağlamayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte, raylı taģıma sistemi hattının geçeceği bölgelerden, özellikle Serinevler mahallesi ve Yüreğir ve Sarıçam ilçelerinin ekonomik yönden geliģmesine ve güçlenmesine büyük katkı sağlayacaktır. Güçlü, ulusal bir ekonomi sağlamak açısından, yurdun önemli merkezlerine raylı taģıma sistemleri ve metro hatlarını ulaģtırmak gerektiği öngörülmektedir. Böylesine olumlu bir projenin inģaat ve iģletme aģamalarında geçeceği yerleģimlere sağlayacağı faydalar söz konusudur. ĠnĢaat aģamasında çalıģacak kiģilerin genel olarak güzergah üzerinde yer alan yerleģimlerden karģılanması, Ģantiyelerin ihtiyaçlarının en yakın yerleģimlerden karģılanması planlanmaktadır. Bu durum bölgedeki istihdama ve ticarette canlılığa neden olacaktır. Hattın geçeceği güzergâh üzerinde yer alan Ģahıs arazileri ve binaların kamulaģtırma bedelleri sahiplerine ödenecektir. 37

61 BÖLÜM 2 PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU

62 BÖLÜM 2: PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU 2.1. Hattın Arazi Kullanım Haritası, Yarma, Dolgu ve ġantiye Alanları, Kullanılacak Malzeme Ocakları, Hafriyat Depolama Alanları, Bunların Çevresinde Bulunan Tarım Arazilerini, Yeraltı ve Yüzey Sularını, Deprem KuĢaklarını, Jeolojik Yapıyı, YerleĢim Alanları, UlaĢım Ağını, Enerji Nakil Hatlarını, Arazi Kabiliyetini, Güzergahın Yakın Çevresinde Faaliyetlerine Devam Eden Diğer Kullanımların Yerlerine ĠliĢkin Verilerin 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerine Lejant Bilgileri ile Beraber Gösterimi, Ġsim, Yön ve Proje Alanına Uzaklıklarının Belirtilerek Güzergahın Fotoğraflandırılması Yapımı planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi nin güzergahı Adana iline bağlı Yüreğir ve Sarıçam ilçeleri sınırları içerisinden geçmektedir. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi, mevcut 1. Etabın bitiminden baģlayacak ve yaklaģık 10,3 km uzunluğunda ve 7 istasyondan oluģacak bir hat olup yeni yapılacak stadyumda son bulacak ve Adana ili merkezindeki trafik yükünü önemli ölçüde azaltacak, zamandan tasarruf sağlayacak ve sağlık sorunları olan vatandaģların hastanelere daha rahat ulaģımını sağlayacak hayati öneme haiz bir projedir. Planlanan proje güzergahının konumu, toplam 2 km lik inceleme alanı ile birlikte aģağıda adları verilen haritalar üzerinde iģaretlenmiģ ve rapor ekinde verilmiģtir. 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Raylı TaĢıma Sistemi Güzergah Planı (Bkz. Ek-4) 1/ Ölçekli Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Arazi Varlığı Haritası (Bkz. Ek-5) 1/ Ölçekli Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Jeoloji Haritası (Bkz. Ek-6) Rapor ekinde yer alan 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerinde planlanan raylı taģıma sistemi güzergahının yerleģim bölgelerine, su kaynaklarına, karayollarına vb. alanlara göre konumu görülmektedir (Bkz. Ek-4). Raylı TaĢıma Sistemi güzergahına en yakın yerleģim yerleri, yerleģim yerlerinin hatta göre konumları ve uzaklıklarını gösterir liste Tablo de verilmiģtir. Ayrıca 1/ ölçekli raylı taģıma sistemi güzergahını gösterir uydu görüntüsü Ek-8 de verilmiģtir. Tablo Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi Hattında Bulunan YerleĢim Merkezleri ve Alanlar HATTA GÖRE KONUMU YERLEġĠM YERĠ HATTA GÖRE YÖNÜ HATTA GÖRE MESAFESĠ (m) Km: Sarıçam Mah. Güney Ġçinden geçmektedir. Km: Akıncılar Mah. Kuzey Ġçinden geçmektedir. Km: Tahsilli Mah. Doğu 20 Km: Dadaloğlu Mah. Doğu 550 Km: Serinevler Mah. Doğu Ġçinden geçmektedir. Km: Yavuzlar Mah. Batı 150 Km: Kazım Karabekir Mah. Batı 650 Km: TOKĠ Hastanesi Batı 200 Km: Karacaoğlan Mah. Doğu 60 Km: PTT Mah. Doğu 850 Km: TOKĠ Konutları Güneybatı 100 Km: Seyhan Baraj Gölü Batı 260 Km: Fevzi Çakmak Yurdu Doğu 120 Km: Çuk Üni. Spor Tesisleri Batı 130 Km: Balcalı Hastanesi Doğu 80 Km: Çuk Üni. Kampüs Alanı Batı 120 Km: Tıp Fakültesi Batı 370 Km: ġantiye alanı Kuzeydoğu 130 Kaynak: 1/ Ölçekli Güzergah Planı ve uydu görüntüsü 38

63 Proje alanına ait çevresel etüt çalıģmalarında alınan fotoğraflar ġekil , ġekil , ġekil , ġekil , ġekil , ġekil , ġekil ve ġekil de Proje alanı ve çevresini gösterir uydu görüntüleri ise ġekil , ġekil , ġekil ve ġekil de verilmiģtir. Fotoğrafın Çekildiği Nokta Fotoğrafın Çekildiği Yön ġekil Mevcut 1.Etabın Sonu ve 2.Etap Raylı TaĢıma Sistemi BaĢlangıç Noktası, 39

64 Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Fotoğrafın Çekildiği Nokta Fotoğrafın Çekildiği Yön ġekil Kozan Caddesi nden Görünüm Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Eski Un Fabrikası Alanı Ege Bağatur Bulvarı Fotoğrafın Çekildiği Nokta Fotoğrafın Çekildiği Yön ġekil Ege Bağatur Bulvarı ve Eski Un Fabrikası Alanından Görünüm, 40

65 1 Nolu Ġstasyon Yeri (Tahsilli) Ege Bağatur Bulvarı Fotoğrafın Çekildiği Nokta ġekil Ege Bağatur Bulvarı ve 1 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm, Fotoğrafın Çekildiği Yön Çukurova Üniversitesi Arazisi BaĢlangıcı TOKĠ Hastanesi 2. Ġstasyon Yeri (TOKĠ Hastanesi) Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Yasemin Caddesi Fotoğrafın Çekildiği Nokta Fotoğrafın Çekildiği Yön ġekil TOKĠ Hastanesi, Yasemin Caddesi ve 2 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm, 41

66 3. Ġstasyon Yeri Fotoğrafın Çekildiği Nokta ġekil Adana-G.Antep Otoyolu ve 3 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm Fotoğrafın Çekildiği Yön 4. Ġstasyon Yeri (TOKĠ Konutları) ġekil Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm, Fotoğrafın Çekildiği Nokta Fotoğrafın Çekildiği Yön 42

67 Yurt GiriĢi Dr. Mithat Özsan Bulvarı Fotoğrafın Çekildiği Nokta Fotoğrafın Çekildiği Yön Raylı TaĢıma Sistem Güzergahı 5. Ġstasyon Yeri (Teknokent Yurtlar) ġekil Dr. Mithat Özsan Bulvarı ve 5 Nolu Ġstasyon Yerinden Görünüm, Demiryolu GeçiĢi Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Sulama kanalı GeçiĢi (1+250, ,00) ġekil Raylı TaĢıma Sisteminin YerleĢim Yerlerine Göre Konumunu Gösterir Uydu Görüntüsü (1) 43

68 Adana-G.antep otoyol geçiģi Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahı Mustafa Kemal PaĢa Bulvarı geçiģi ġekil Raylı TaĢıma Sisteminin YerleĢim Yerlerine Göre Konumunu Gösterir Uydu Görüntüsü (2) Seyhan Baraj Gölü Öğrenci yurdu YeĢil Bulvar geçiģi ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahını Gösterir Uydu Görüntüsü (3) 44

69 ġantiye Alanı Balcalı Hastanesi Mithat Özsan Bulvarı ġekil Raylı TaĢıma Sistemi Güzergahını Gösterir Uydu Görüntüsü (4) Ayrıca, proje kapsamında arazi hazırlık ve inģaat aģamasında kullanılmak üzere 1 adet Ģantiye sahası belirlenmiģ olup, söz konusu Ģantiye sahası hattın bitiģ noktasının yaklaģık 100 m kuzeydoğusunda yer almakta olup, Ģantiye alanı eklerde (Ek-4) sunulan proje güzergahına ait 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerinde de gösterilmektedir Güzergahın Geçtiği Bölgeye ĠliĢkin Varsa 1/ , 1/50.000, 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5.000 Ölçekli Nazım Ġmar Planı, 1/1.000 Ölçekli Uygulama Ġmar Planı nı veya Plan Tekliflerinin (söz konusu planın ilgili pafta/paftaları, lejant, plan hükümleri ve raporu ile. Tarih ve. Sayılı karar ile. Tarafından onaylanmıģtır ve Aslının Aynıdır ıslak imzalı kopyalarının) Rapor Ekinde Sunulması Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi, Etüt ve Proje ĠĢleri kapsamında güzergah araģtırmaları yapılırken güzergah üzerinde yer alan ilgili Belediyelerle temasa geçilerek alınan bilgiler doğrultusunda imar alanlarını etkilemeyecek Ģekilde güzergah koridorunun tespit edilmesine dikkat edilmiģtir. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında proje güzergahının ilk yaklaģık 4.500m lik kısmı yerleģik alanlar içerisinde, m lik kısmı Üniversite kampus alanı içerisinde, yaklaģık güzergahın son 500m lik kısmı ve Ģantiye alanı tarım arazisi içerisinde kalmaktadır. Adana Ġli 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı üzerine proje alanı iģaretlenmiģ olup, Adana Ġl Özel Ġdaresi tarafından onanmıģ Çevre Düzeni Planları, lejant ve plan hükümleri eklerde sunulmuģtur (Bkz. Ek-3). 45

70 Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi için fizibilite raporu hazırlanarak UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü ne sunulacak ve onay alınacaktır. Onayın alınmasından sonra ise inģaat öncesi jeodezi etütleri, zemin etütleri, uygulama projeleri hazırlanacak, demiryolu hattına ait kati projelerin belirlenmesine müteakip kesinleģen güzergah 1/1000 ve 1/5000 Ölçekli Ġmar Planlarına iģlenecektir Güzergah Üzerinde ve Etki Alanında Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluģlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiģ alanlar (baraj, gölet, hava alanı, enerji iletim hattı vb.) ile bu konuda ilgili idaresinden alınmıģ izinler vb. Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi mevcut 1. Etabın bitiģ noktası olan Akıncılar Ġstasyonu ndan baģlamakta ve yaklaģık 10,3 km sonra Stadyum Ġstasyonu nda son bulmaktadır. Eklerde sunulan 1/ ölçekli topoğrafik haritada da görüleceği üzere hattın baģlangıçtan itibaren ilk 2,5 km si yerleģim yerleri arasından geçmektedir. YerleĢim yerleri arasından geçen bu bölümde hattın Kozan Caddesi ve Ege Bağatur Caddesi üzerinde yer alan orta refüje viyadük Ģeklinde oturtulması planlanmakta olup iģletmeye geçmesine müteakip karayolu trafiğinde herhangi bir olumsuzluğa sebebiyet vermeyecek Ģekilde dizayn edilmiģtir. Hattın baģlangıç noktasından itibaren geçilecek bu 2,5 km lik bölümünde yaklaģık km: 1+250,00 noktasında 1 adet sulama kanalı viyadük ile geçilmektedir. Raylı TaĢıma Sistemi güzergahı yaklaģık km: 4+500,00 noktasında Adana-G.Antep Otoyolu geçilmekte (yol dolgusu içerisinde aç-kapa kesit ile), yaklaģık km: 4+700,00 noktasında sulama kanalı geçilmekte (üstten) ve yaklaģık km: 4+800,00 noktasında ise YeĢil Bulvar (üstten) geçilmektedir. Proje güzergahı yaklaģık km: 2+500,00 noktasından sonra Çukurova Üniversitesi ne ait arazilere girmektedir. Hat km: 5+600, ,00 arasında ise Çukurova Üniversitesi içerisinde yer alan ormanlık alandan geçmektedir. Söz konusu ormanlık alanlardan Bölüm 3.3. te ayrıntılı olarak bahsedilmiģtir. 46

71 BÖLÜM 3 PROJE YERĠ VE ETKĠ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL VE SOSYO-EKONOMĠK ÖZELLĠKLERĠ

72 BÖLÜM 3: PROJE YERĠ VE ETKĠ ALANINI MEVCUT ÇEVRESEL VE SOSYO- EKONOMĠK ÖZELLĠKLERĠ 3.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin açıklanması, etki alanının harita üzerinde iģaretlenmesi) Yapımı planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesinden etkilenecek alanın belirlenmesi için projeden kaynaklanan çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlardaki etkilerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu etkilerin bazıları doğrudan, diğerleri ise dolaylı etkilerdir. Özellikle çevre kirliliğine yol açacak unsurlar olan hava ve su kirliliklerinin ilgili yönetmeliklerde belirlenen sınır değerlerinin altında kalması taahhüt edildiğinden, proje etki alanı diğer unsurlar (proje alanı florası, faunası, gürültü, istihdam, tarım ve orman alanları vb.) göz önüne alınarak seçilmiģtir. Raylı TaĢıma Sistemi projesine ait güzergah planı rapor ekinde yer almaktadır (Bkz. Ek-4). Bununla birlikte etüt-proje çalıģmaları sırasında, hat güzergahının sağa veya sola alınarak değiģmesi söz konusu olduğundan, yapılacak değiģiklikler de göz önüne alınarak proje inceleme alanı olarak; güzergahın sağından 1 km ve solundan 1 km olmak üzere toplam 2 km lik koridor kabul edilmiģ ve çalıģmalar bu alan içerisinde gerçekleģtirilmiģtir. Ayrıca SKHKKY Ek-2b.1 de hava dağılım modelleme çalıģmalarının tesis etki alanı faaliyet alanı merkez olacak Ģekilde bir kenar uzunluğu 2 km olan alan içerisinde yapılması gerektiği belirtilmektedir. Modelleme çalıģmalarında, proje alanı sınırlarından 2 Ģer km uzaklıkta sınırları olan 5,5 kmx12 km lik alan, tesis etki alanı olarak seçilmiģ ve rapor ekinde verilen 1/ ölçekli topografik harita üzerinde de gösterilmiģtir (Bkz. Ek- 4) Proje ve Etki Alanında Koruma Alanlarının (milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, biyogenetik rezerv alanları, biyosfer rezervleri, doğal sit ve anıtlar, arkeolojik, tarihi, kültürel sitler, özel çevre koruma alanı, Ramsar alanı, sulak alan, turizm alanı ve merkezi gibi ÇED Yönetmeliği nin EK-V inde belirtilen Duyarlı Yöreler) Bulunup Bulunmadığı, Var Ġse Bu Alanların Proje Alanı ve Etki Alanına Olan Mesafeleri, Bu Alanlar Üzerinde ve Yakınında Yapılacak Faaliyetler Konusunda Detaylı Bilgi Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları Ve Tabiat Koruma Alanları Aladağlar Milli Parkı tarihinde ilan edilen ve ha lık bir alana yayılım gösteren Aladağlar Milli Parkı idari olarak Adana, Kayseri ve Niğde Ġl sınırlarında kalmaktadır. Alanda aynı zamanda I. ve II. Derece Doğal Sit Alanı bulunmaktadır. Aladağlar Milli Parkı gerçek anlamda bir jeomorfolojik açık hava müzesidir. Yöre klimatik açıdan kendine has özelliklere sahiptir. Bu klimatik yapı yörenin yüksek kesimlerinde kalıcı karların barınmasına imkan sağlamaktadır. Aladağlar Milli Parkı vejetasyon açısından çok zengin olup, ormanı oluģturan hakim türler karaçam ve kızılçamdır. Ormanın üst sınırından itibaren Alpin Zonu baģlar. Bu zonda Alpin çayırları yer almaktadır. Alpin Zonu ve daha yüksek kesimlerde yükseklik ve eğim koģullarından kaynaklanan çıplak kayalık mostralara ulaģılmaktadır. KapuzbaĢı Takım ġelaleleri, Elif ġelalesi, buzul ve karstik yapıya sahip Yedigöller, Hacer Ormanı (Karaçam, Göknar, Sedir, Titrek Kavak, MeĢe), dik ve sarp buzul kayalıkları, Emli Vadisi, Demirkazık Tepesi, Acısu, Mağaralar, Kanyonlar, Yaban Hayatı (Yaban Keçisi, Su Samuru, VaĢak, Kurt, Ur Kekliği) önemli kaynak değerleridir. 47

73 Aladağlar Milli Park ının proje inceleme alanından kuģ uçuģu uzaklığı yaklaģık 71 km dir. Yumurtalık Lagünü Milli Parkı 1995 yılında Yumurtalık Tabiatı Koruma Alanı aynı olarak ilan edilen alan daha sonra 2005 yılında Milli Park statüsü kazanmıģtır. Alan aynı zamanda 1. Derece Doğal Sit ve Ramsar Alanıdır. Seyhan-Ceyhan deltası göl lagünleri, kıyı kumulları, barındırdığı bitki ve hayvan türleri ile kompleks bir yapı oluģturmaktadır. Ülkemizde halep çamı (Pinus halepensis) nin nadir bir yayılıģ alanı olmasının yanında nesli tehlikeye düģmüģ su kuģlarının yaģama ortamıdır. Saha, Türkiye nin Akdeniz kıyılarında yer alan 20 deniz kaplumbağası yuvalama alanlarından birisidir. Özellikle Akdeniz de yok olma tehlikesi içinde bulunan (chelonia mydas) türü kaplumbağa için son sığınma alanlarındandır. Yumurtalık Lagünü Milli Park ın proje inceleme alanından kuģ uçuģu uzaklığı yaklaģık 35 km dir. Bığbığ Orman Sarmaşığı Tabiat Anıtı: Yörenin en yaģlı sarmaģığı olması ve kayaya yapıģık olarak 15 m. boya sahip olması. Acıkise Ardıç Ağacı Tabiat Anıtı Ardıç Ağacı ( Juniperus foetidissima ) ürünün, 630 yaģlarında, 19 m boy, 1.88 m çap ve 5.90 m çevre geniģliğine sahip olması. 11.0m boy, 1.70m çap ve 4.90m çevre geniģliğine sahip olması. Kandildere Ardıç Ağacı Tabiat Anıtı Çınar Ağacı ( Platanus orientalis ) türünün, 340 yaģlarında, 16 m boy, 2.16 m çap ve 6.80 m çevre geniģliğine sahip olması. Acıkise Doğu Çınarı Tabiat Anıtı Çınar Ağacı ( Platanus orientalis ) türünün, 340 yaģlarında, 16 m boy, 2.16 m çap ve 6.80 m çevre geniģliğine sahip olması. Tabiat Anıtları ndan proje alanı etki alanında bulunan yoktur. Sulak Alanlar ve Ramsar Alanları Adana Ġli sınırları içerinde 2 si Ramsar Alanı (Yumurtalık Lagünü ve Akyatan Lagünü) olmak üzere 6 uluslar arası öneme sahip, toplam 13 sulak alan bulunmaktadır. Yumurtalık Lagünü ve Akyatan Lagünü nün koruma bölgeleri sınırları çizilmiģtir. Ayrıca, il sınırları içerisinde Kırmıtlı KuĢ Cenneti bulunmaktadır. Türkiye nin Akdeniz kıyılarında yer alan 20 önemli deniz kaplumbağası yuvalama alanlarından 2 si Adana il sınırları içerisinde yer almakta olup, Akyatan ve Yumurtalık kumsalları Akdeniz de yok olma tehlikesi içinde bulunan üst ölçekte koruma altında bulunan Chelonia mydas türü deniz kaplumbağaları için önemli yumurtlama alanlarıdır. 48

74 Uluslar arası öneme sahip sulak alanlar ve bunların kapsadığı alanlar; No Sulak Alan Adı Alanı (ha.) 1 Ağyatan Lagünü Sulak Alanı, Akyatan Lagünü Sulak Alanı, Karagöl ve Çinili Göl Sulak Alanı Kesik Gölü Sulak Alanı Tuzla Lagünü Sulak Alanı Yumurtalık Lagünü Sulak Alan Proje inceleme alanı, ağyatan lagünü sulak alanına kuģ uçuģu 40 km, Akyatan Lagünü Sulak Alanına 38 km, Kesik Gölü Sulak Alanına 33 km, Tuzla Lagünü Sulak Alanına 39 km ve Yumurtalık Lagünü Sulak Alanına ise yaklaģık 35 km mesafede yer almaktadır. Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri Ġl sınırları içersinde biyosfer ve biyogenetik rezerv alanları bulunmamaktadır. Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları Adana İlinde 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca İlan Edilmiş 5 Adet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Bulunmaktadır. Akyatan Gölü YHGS ha. GeniĢliğindeki alan barındırdığı Su KuĢları açısından koruma altına alınmıģtır. Alan aynı zamanda sulak alandır. Türkiye nin Akdeniz kıyılarında yer alan 20 deniz kaplumbağası yuvalama alanlarından birisidir. Özellikle Akdeniz de yok olma tehlikesi içinde bulunan (chelonia mydas) türü kaplumbağa için son sığınma alanlarındandır. Alan aynı zamanda sulak alandır. proje inceleme alanına yaklaģık 38 km mesafede yer almaktadır. Pozantı Karanfıldağ YHGS ha. GeniĢliğindeki alan barındırdığı Yaban Keçisi açısından koruma altına alınmıģtır. proje inceleme alanına yaklaģık 62 km mesafede yer almaktadır. Seyhan Baraj Gölü YHGS ha. GeniĢliğindeki alan barındırdığı Su KuĢları açısından koruma altına alınmıģtır. Alan aynı zamanda sulak alandır. Proje inceleme alanı sınırında yer almakta olup, güzergaha 260 m mesafede yer almaktadır. Hat, Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası na minimum 260 m yaklaģmaktadır. YHGS nın etrafı alan çalıģmalarında gözlendiği gibi antropojenik etkilere oldukça açık konumdadır, halihazırda hattın geçmesi öngörülen bölgeden YHGS na daha yakın olarak otoyol bulunmaktadır. Dolayısı ile hattın YHGS na direk bir etkisinin olması beklenmemektedir. Tuzla Gölü YHGS ha. GeniĢliğindeki alan barındırdığı Su KuĢları açısından koruma altına alınmıģtır. Alan aynı zamanda sulak alandır. proje inceleme alanına yaklaģık 39 km mesafede yer almaktadır. Maraş Hançerderesi YHGS ha. GeniĢliğindeki alan barındırdığı Yaban Keçisi açısından koruma altına alınmıģtır. proje inceleme alanına yaklaģık 120 km mesafede yer almaktadır. 49

75 Cenova Deklarasyonunun 17. Maddesinde Yer Alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin Yaşama Ve Beslenme Ortamı Olan Kıyısal Alanlar: Akyatan, Doğu Akdeniz de nesli tükenmekte olan Chelonia mydas (yeģil kaplumbağa) türü için en önemli bölgelerden biri olarak saptanmıģtır. Kültürel Miras Ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi Ve Doğal Alanlar: Arkeolojik Sit Alanları ĠLÇE ALAN ADI DERECESĠ Aladağ Kilise Kalıntısı 1. Derece Aladağ Göllü Dağı Antik Kalıntıları 1. Derece Aladağ Akören Köyü Arkeolojik Alanı Ceyhan Doruk Kasabası Doruk Höyük 1. Derece Ceyhan Karanlık Kapı Mevki Karanlık 1. ve 3. Derece Kapı Ceyhan Mecit Efendi Höyüğü 1. Derece Ceyhan Ġkiz Höyük 1. Derece Ceyhan Altıkara Köyü Kokar Tepe 1. Derece Nekropolü Ceyhan Sirkeli Köyü Sirkeli Höyüğü 1.Derece Ceyhan TürkĢükrüye Köyü Semerci 1. Derece Höyük Ceyhan Bahriye Köyü Pasgüden 1. Derece Höyük Ceyhan Kurtkulağı Köyü Tülek Höyük 1. ve 3. Derece Ceyhan Ġmran Köyü Bozhöyük ve 1. Derece Çakmaktepe Höyük Ceyhan Yalak Köyü Kıllı Höyük 1. Derece Ceyhan Tatarlı Köyü Tatarlı Harabeleri 1. Derece Ceyhan Tatarlı Köyü Tatarlı Höyüğü 1. Derece Ceyhan Mercimek Köyü Yarım Höyük 1. Derece Ceyhan Yılankale Köyü Yılankale 1. Derece Ceyhan Ġmran Köyü Kuyruklu Tepe 1. Derece Höyüğü Ceyhan Sarımazı Köyü Muttalip Höyük 1. Derece Ceyhan Tumlu Köyü Tumlu Kalesi Ceyhan Hacılar Höyük 1. Derece Ceyhan Hamdilli Köyü Adatepe Höyük 1. Derece Feke Eski Feke Mevki Feke Kalesi 1. Derece Ġmamoğlu Koyunevi Köyü Mozaik Alanı 1. ve 3. Derece Karaisalı Karapınar Mahallesi Karapınar 1. Grup Gözetleme Kulesi KarataĢ Tepeköy Höyüğü 1. Derece KarataĢ Magarsus Antik Kenti 1. ve 3. Derece Kozan Manastır Kalıntısı 1. Derece Kozan Kozan Karaör Höyüğü 1. Derece Kozan Tatık Höyüğü ve Nekropol 1. Derece Kozan Topallı Köyü Antik Duvar 1. Derece Kalıntıları Kozan Fettahlı Köyü Nekropolü 1. Derece Kozan Fettahlı Köyü Yassıçalı 3. Derece Kalıntıları Kozan Fettahlı Köyü Tırmıl Höyük 1. Derece Kozan Orçan Köyü Karasis Manastırı Kozan Hamam Köyü Nekropol Alanı 1. Derece Kozan Çukurören köyü Arkeolojik 1. Grup Kalıntılar Kozan Dilekkaya Köyü Anavarza Antik Kenti Pozantı Akçatekir Kasabası Tekir Tabyaları Pozantı Akçatekir Kasabası AnaĢka Kalesi Saimbeyli Kaleboynu Köyü Kaleboynu Kalıntıları Seyhan Tepebağ Höyüğü 1. Derece Tufanbeyli ġar Köyü Commana Antik 1. Derece Kenti Yumurtalık Atlas Kalesi 1. Derece Yumurtalık AĠGAĠE Antik Kenti Derece Yumurtalık Gölovası Su Kemeri 1. Grup 50

76 Yumurtalık Domuz Tepe Höyüğü 1. Derece Yumurtalık Keltepe Tümülüsü 1. Derece Yüreğir Misis 3. Derece Yüreğir Geçitli Sit Alanı 3. Derece Yüreğir Misis Antik Kenti 1 ve 2. Derece Yüreğir Ġncirlik Höyüğü 1. Derece Yüreğir Misis Antik Kenti Derece Yüreğir Misis Antik Kenti 1. Derece Yüreğir Misis Höyüğü Yüreğir Belören Köyü Antik Kalıntıları Doğal Sit ve Anıt Ağaçlar ĠLÇE ALAN ADI DERECESĠ KarataĢ Tuzla Gölü Sulak Alanı Deniz 1. Derece Kaplumbağa ÜremeAlanı KarataĢ Akyatan Gölü Sulak Alanı ve Deniz Kaplumbağaları KarataĢ Ağyatan Gölü Sulak Alanı Yumurtalık Yumurtalık Lagünü 1. Derece Pozantı Evçınar ağacı Pozantı Çatal Ceviz Ağacı Karaisalı Dardağan Ağacı Aladağ Çınar Ağacı Aladağ Ardıç Ağacı Kozan Okaliptus Ağacı Kozan Kaynak Çınar Ağacı Feke Kocasedir Ağacı Saimbeyli Ardıç Ağacı Saimbeyli Kandilli Sedir Ağacı Aladağ Andız Ağacı Aladağ Pırnal MeĢesi Ağacı Pozantı Koçsedir Ağacı KarataĢ Öldüren Sakız Ağacı Yumurtalık Üçüz Hurma Ağacı Yumurtalık KarameĢe Ağacı Aladağ Orman SarmaĢığı Ağacı Adana Ġli Sınırları Ġçerisinde Bulunan Anıt Ağaçlar TÜRÜ Sakız Ağacı-Pistacia terebintus Yalancı Hurma-Phoenix sp. Sapsız MeĢe-Quercus patraca Kayın-Fagus orientalis Çitlenbik-Celtis australis Ceviz-Juglas regia Çınar-Platanus orientalis Sedir-Cedrus libani Pırnal MeĢesi-Quercus ilex Andız-Arceuthos drupacia Çınar- Platanus orientalis Ardıç-Juniperus foetidissina Karaağaç- Ulmus campestris Okaliptus-Ocaluptus canadinsis Çınar- Platanus orientalis Sedir- Cedrus libani Ardıç-Juniperus foetidissima Sedir- Cedrus libani Kızılçam- Pinus brutia Orman SarmaĢığı- Hedara helix Özel Çevre Koruma Bölgeleri ĠLÇESĠ VE MEVKĠĠ KarataĢ-Küçük KarataĢ köyü Yumurtalık DeveciuĢağı köyü Yumurtalık DeveciuĢağı köyü Osmaniye Zorkun Yaylası Karaisalı-Yerköprü Pozantı-Bürücek Pozantı- Belemedik Pozantı-Aladağ Aladağ-Meydan Yaylası Aladağ-EbriĢim Köyü Aladağ- Acıkise Aladağ-Acıkise Kozan-Akçalı Çiftliği Kozan- Akçalı Çiftliği Kozan- Horzum Yolu Feke- Gürümze Saimbeyli-Kandildere Saimbeyli- Kandildere Kozan- Horzum Aladağ-Meydan Ġl sınırları içerisinde özel çevre koruma bölgesi bulunmamaktadır. 51

77 Turizm Alan ve Merkezleri 1. Eko Turizm Ceyhan ve Seyhan Irmaklarının yarattığı aluvyonel düzlükteki denizkulakları ve sulak sazlık alanlar eko turizm açısından olanak sağlar. Bu alanların en nemlileri Tuzla ve Akyatan Gölleri ile Ağyatan Gölü ve Yumurtalık dalyanlarıdır. 2. Spor Turizmi Seyhan baraj gölünde rüzgâr sörfü yapma olanağı mevcuttur. Yaylalarda trekking ve atlı doğa sporu güzergahları mevcuttur. Bisiklet sporu için çok elveriģli güzergâhlar vardır. Seyhan ve Ceyhan Nehirleri baraj gölleri olta balıkçılığı için uygun mekânlardır. Av potansiyeli Ġlde yüksek olup Torosların yamaçlarında yaban keçisi, alageyik ve karaca av hayvanı üretme sahaları kurulmuģtur. Akarsularda bol miktarda alabalık yaģamaktadır. 3. Rafting Pozantı ve Karaisalı yakınlarındaki Çakıt Suyu, Feke yakınlarındaki Göksu Irmağı ile Aladağ yakınlarındaki Zamantı Irmağı, raftinge son derece uygundur. 4. Av Turizmi Toroslar da Karanfil Dağı ve Demirkazık yamaçları, Aladağ, Pozantı, Karaisalı, Feke, Saimbeyli ve Tufanbeyli yöreleri av turizmi açısından zengin bir potansiyele sahiptir. Bölgedeki akarsular zengin alabalık potansiyeli ile sportif olta balıkçılığı için de idealdir. 5. ġehir Turizmi Köprüler, su sarnıçları, camiler, mescitler, kervansaray ve hanlar, diğer sivil mimari örnekleri, Adana saat kulesi, çok sayıdaki hamamlar, kent merkezinde Ģehir turizmine olanak sağlamaktadır. Ayrıca Arkeoloji Bölge Müzesi, Adana Atatürk Müzesi ve Adana Etnografya müzesi bölge çapında önem kazanmıģtır. 6. Trekking Ġlin kuzeyini oluģturan dağlık kesim, Toroslar ve Anti-Toroslar her türlü dağ turizmi, trekking için uygun koģullar sağlamaktadır. Yükseltisi üçbin metreyi aģan dorukları tırmanma, bunun daha alt kolları ise doğa yürüyüģleri için ideal ortamlardır. Pozantı yakınlarında KamıĢlı, Karanfil ve Pozantı Dağlarına yakın olan yerleģme ve çevresinde konaklama yaparak, kamp kurarak söz konusu doruklara ulaģmak ve tırmanmak olanağı mevcuttur. Tırmanma için ikinci uygun alan; Aladağ Ġlçesi yakınlarında Feke ye bağlı Mansurlu köyü civarlarında yer almaktadır. Bir diğer dağcılık alanı ise Saimbeyli Ġlçesi yakınlarındaki doğa güzelliği ile ünlü olan Doğanbeyli Beldesidir. 7. Su sporları Seyhan Barajı baģta olmak üzere Çatalan, Yedigöze, Kalpen, Nergizlik ve KavĢak Barajları sportif amaçlarla kullanılabilecek niteliktedir. 8. Mağara ve kanyon turizmi Aladağ yakınlarındaki Bığbığı Mağarası eģsiz güzelliği ile mağara turizmine son derece elveriģlidir. Feke deki Göksu ırmağı ve Pozantı daki Çakıt suyu oluģturduğu vadiler ise Kanyon turizmine çok uygun alanlardır. Ayrıca Aladağ daki Kölkün kalyonu görülmeye değerdir. 52

78 9. KıĢ turizmi Karaisalı daki Kızıldag yaylası, Pozantı daki Karanfil Dağları, Tekir yaylası ve Saimbeyli deki Göktepe kıģ sporlarına uygun alanlardır. 10. Ġnanç Turizmi Ulucami ve külliyesi, Yağ Cami, Merkez Hasanağa Cami, Kozan HoĢkadem Cami, Sabancı Merkez Cami, Ceyhan Kurtkulağı ile Adana kent merkezindeki Bebekli Kilise, Saimbeyli deki Kale Kilise, ġar daki Antik Kilise ve Aladağ daki Akören Kilisesi inanç turizmi alanlarıdır. Hafif Raylı Sitem hat güzergâhının geçtiği proje güzergahı ve proje alanı içerisinde her hangi bir milli park, tabiat parkı, tabiatı koruma alanı, yaban hayatı koruma sahası, biyogenetik rezerv alanı ve özel çevre koruma bölgesi bulunmamaktadır. Faaliyet alanına en yakın ve etkilemesi mümkün olan sadece Seyhan Baraj Gölü YHGS bulunmaktadır. Proje alanı ile Seyhan Baraj Gölü YHGS arasında KuĢ uçuģu 300 m bulunmaktadır. Kurulacak olan raylı sistemin Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasına etkisi inģaat zamanında daha yoğun olarak gerçekleģecektir. ĠnĢaat aģamasında özellikle kuģların üreme dönemlerinde çalıģma saatlerinin çok erken ve çok geç olmayacak Ģekilde düzenlenmesi etkileri azaltacaktır. Raylı sistemin faaliyete geçmesiyle birlikte alanda az da olsa bir etki söz konusu olacaktır. Raylı sistemlerin kuģlar üzerinde bilindik bir etkileri yoktur. Zaten raylı sistemin alana 300 m uzaklıkta olması da etkiyi aza indirmektedir. 53

79 Faaliyet Alanı ġekil Adana Ġli ve Çevresinde Bulunan Duyarlı Yöreler, Kaynak: 54

80 3.3. Orman Alanları Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi için Adana Orman Bölge Müdürlüğü nden temin edilen ÇED Ġnceleme Değerlendirme Raporu eklerde sunulmuģtur (Bkz. Ek-7). Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi güzergahının Teknokent-Yurtlar istasyonunun da içerisinde yer aldığı yaklaģık m lik bölümü Çukurova Üniversitesi sahası içerisinde yer alan ormanlık alandan geçmektedir Demiryolu Hattının Orman Alanları Ġçinde Bulunması Halinde; Proje Sahasının Bulunduğu Orman Alanı Miktarı (m 2 ) Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi kapsamında yapılacak istasyonlar ve güzergah ile ilgili eklerde verilen çizimlerden ve proje ile ilgili bilinenlerden yola çıkılarak hattın orman sayılan alanlardan geçen bölümü; -1 adet hemzemin istasyonun kaplayacağı alan (85 m uzunluğunda) m 2 ve -Hattın orman alanları içerisinden geçen bölümünde hat geniģliğinin m olacağı hesabıyla toplam alan m x m = m 2 dir. Dolayısıyla Raylı Sistem projesi kapsamında hattın orman sayılan alanlardan geçen bölümü yaklaģık m 2 olacaktır Proje Sahasının ĠĢaretlendiği 1/ Ölçekli MeĢcere Haritası Adana 2. Etap Raylı Sistem projesi kapsamında güzergahın orman sayılan alanlardan geçen bölümü Çukurova Üniversitesi sahası içerisinde yer almaktadır. Dolayısıyla proje ile ilgili orman meģcere haritası hazırlanmamıģtır. Ancak, proje ile ilgili Adana Orman Bölge Müdürlüğü nden temin edilen ÇED Ġnceleme Değerlendirme Raporu eklerde sunulmuģtur (Bkz. Ek-7) Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümünde Ağaçların Kesilip Kesilmeyeceği, Kesilecek Ġse Bu Ağaçların MeĢcere Tipi, Kapalılığı vb. Özellikleri, Ne Kadar Ağaç Kesileceği Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi güzergahının geçtiği alanın yaklaģık m 2 si orman sayılan alanlardan geçmektedir. Hattın geçeceği bu alanlarda 1 adet hemzemin istasyon ve hat güzergahı yer almakta olup, söz konusu yapılar için kullanılacak alanlarda 100 m 2 ye 6 ağaç düģeceği varsayımıyla yaklaģık 897 adet ağaç kesileceğinden söz edilebilir. Raylı sistem projesi için Adana Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan ÇED Ġnceleme Değerlendirme Raporu na göre hattın orman sayılan alanlardan geçen bölümlerindeki ağaçlar ve meģcere tipleri, kapalılığı vb özellikler aģağıda Bölüm te verilmiģtir Faaliyetin Geçtiği Orman Alanlarının MeĢcere Tipi, Kapalılığı Adana Orman Bölge Müdürlüğü nden temin edilen ÇED Ġnceleme Değerlendirme Raporu nda da belirtildiği üzere Raylı Sistem projesinin geçtiği güzergahta yer alan orman sayılan alanlardaki meģcere tipler Çzc3 (Kızılçam, c çağlı, üç kapalı), Çfc3 (Fıstıkçamı, c çağlı, üç kapalı),çhbc3 (Halepçamı b ve c çağlı, üç kapalı) ve Okc3 (Okaliptüs c çağlı, üç kapalı) tür. 55

81 Orman Alanları Ġçin KamulaĢtırmanın Söz Konusu Olup Olmadığı, Orman Alanları Ġçin 6831 Sayılı Orman Kanununun 5192 Sayılı Kanun ve DeğiĢik 17/3. Maddesi Gereğince Alınacak Ġzinler Güzergah üzerinde yer alan ve kullanılacak olan ormanlık sayılan alanlar için kamulaģtırma söz konusu olmadığı için, bu alanlarda 6831 Sayılı Orman Kanunun 17 nci maddesi gereğince izin alınacaktır. Ancak projeye iliģkin ÇED Olumlu Belgesi verilmesi kesin izin verilecek anlamına gelmediğinden mevzuat kapsamında izin için baģvuruda bulunulacaktır. Ġzin iģ ve iģlemleri Orman Genel Müdürlüğü nün ilgili talimatları doğrultusunda yürütülecektir Orman Bölge Müdürlüklerinin GörüĢü, Ġnceleme ve Değerlendirme Formu Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi için Adana Orman Bölge Müdürlüğü nden temin edilen ÇED Ġnceleme ve Değerlendirme Raporu eklerde verilmiģtir (Bkz. Ek-7) Demiryolu Hattının Orman Alanları DıĢında Bulunması Halinde; Demiryolu Hattı Ġle En Yakın Orman Alanı Arasındaki Mesafe Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi Projesi güzergahının Teknokent-Yurtlar istasyonunun da içerisinde yer aldığı yaklaģık m lik bölümü Çukurova Üniversitesi sahası içerisinde yer alan ormanlık alandan geçmektedir Proje Ġle Ġlgili Olarak Orman Bölge Müdürlüğü GörüĢü Adana Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan ÇED Ġnceleme ve Değerlendirme Formu Ek-7 de verilmiģ olup, söz konusu yazıda projenin ormancılık çalıģmaları ve orman halk münasebetleri açısından herhangi bir mahsuru olmadığı belirtilmiģtir. Güzergah üzerinde yer alan orman sayılan alanlar için herhangi bir kamulaģtırma iģlemi yapılmayacak olup, bu alanlarda 6831 Sayılı Orman Kanunun 17 nci maddesi gereğince izin alınacaktır. Ayrıca, proje güzergahında yer alan orman sayılan alanların orman yangınları açısından kısmen orman yangınlarına hassas alanlar olduğu ve izin alırken orman yangınlarının çıkma ihtimali ve söndürülmesi ile ilgili gerekli önlemleri içeren bir taahhütname verilmesi gerektiği söz konusu inceleme değerlendirme raporunda belirtilmektedir. Proje kapsamında kullanılacak orman sayılan alanlar için izin alınırken orman yangınlarının çıkma ihtimali ve söndürülmesi ile ilgili gerekli önlemleri içeren taahhütname verilecektir. 56

82 3.4. Proje Alanı ve Etki Alanının Jeolojik Özellikleri Genel Jeoloji (bölgesel ve inceleme alan jeolojisi hakkında bilgi verilmeli, bölgenin stratigrafik kesiti ile mümkün olduğunca büyük ölçekli jeolojik harita eklenmelidir) Genel Jeoloji Bölgede gerçekleģtirilmiģ olan çalıģmalar sonucu, Doğu Akdeniz bölgesinde yer alan Neojen basenleri, kuzeyde Toros kuģağı birimleri (Misis-Andırın havzası ve Adana- Miyosen Havzası), güneyde Arap-Afrika kıtasına ait birimler (Ġskenderun havzası) ve ortada Kenet kuģağı birimleri Ģeklinde üçe ayrılmıģtır (ġekil ). Anılan ana tektonik kuģaklardan proje alanı Adana Baseni içerisinde yer almaktadır. Adana baseni; batıda EcemiĢ fay kuģağı, kuzeyde Aladağ ilçesi ile güneyde Adana ve batıda Kozan ilçesi arasında kalan bölgeyi içermekte olup, Paleozoyik-Tersiyer aralığında çökelmiģ sığ deniz çökelleri ile pelajik çökellerden oluģur. Proje Alanı ġekil Proje alanı ve çevresi tektonik birimleri Kaynak: MTA, Doğu Akdeniz Bölge Md lüğü Adana baseninde Paleozoyik 1 te mercanlı kırıntılı-karbonatlardan oluģma Yerköprü (Orta-Üst Devoniyen) ve kireçtaģı-dolotaģı yapılıģlı KarahamzauĢağı (Permo-Karbonifer) formasyonları bulunur. Mesozoyik'te platform karbonatlarından oluģma Demirkazık (Üst Triyas-Kretase), pelajik kumtaģı-ģeyl yapılıģlı Yavça (Üst Kretase) formasyonları ile ofiyolitik Kızıldağ melanjı ve bazik-ultrabazik kayaçlar ile temsil edilen, Üst Kretase 1 de bölgeye yerleģen FaraĢa ofiyoliti yer alır. 57

83 Adana baseni Tersiyer istifi tabanda Oligosen-Alt Miyosen yaģlı karasal Girdirli ve gölsel Karsantı formasyonları ile baģlar. Miyosen denizinin transgressif çökellerini, sığ deniz-plaj kırıntılılarından ibaret Kaplankaya, resifal Karaisalı, pelajik foraminiferli Ģeyi yapılıģlı Güvenç ve türbiditik Cingöz formasyonları oluģturur. Diğer taraftan, Adana baseninin regresif çökellerini ise sığ deniz ve karasal kırıntılılardan ibaret Kuzgun formasyonu (Kuzgun, SalbaĢ tüf ve MemiĢli Üyeleri) ile Gökkaya jips üyesini kapsamak üzere Handere formasyonu oluģturur. Adana baseni güneyinde Kuvaterner'e ait taraçakaliçi oluģumları Üst Miyosen-Pliyosen çökellerini üzerlemektedir. Proje Güzergahı (Ġnceleme Alanı) Jeolojisi Bölge genç oluģumlar Seyhan ve Ceyhan akarsularının biriktirdiği malzemelerle oluģmuģtur. Proje güzergahının güneyi tamamen Kuvaterner yaģlı eski alüvyonlar üzerinden geçerken kuzey kesimleri yine Kuvaterner e ait taraça - kaliçi birimleri üzerinde bulunmaktadır. Proje güzergahı sonunda taraça kaliçi biriminin hemen kuzeyinde ise, Pliyosen yaģlı, Handere Formasyonu na ait karasal kırıntılılar yüzeylemektedir. Adana baseninde, Adana ovasını oluģturan eski alüvyonlar ile dere boylarında geliģmiģ genç alüvyonlar bulunmaktadır. Eski alüvyonlar genel olarak taraça malzemeler ile benzer özellikler göstermektedir. Ancak taraçalardan farklı olarak çakıltaģı seviyesi içermezler. Bu birim çoğunlukla bitkisel toprak ve genç alüvyonlarla örtülüdür. Genç alüvyonlar ise esas olarak Seyhan nehri ve yan kollarının vadi tabanlarında izlenen genelde kötü boylanmıģ kum, çakıl ve kilden oluģur. Taraça-Kaliçi birimi güzergahta gri renkli, karbonatlı, gevģek çimentolu, bloklu kumlu çakıltaģı, kumlu çakıl, kum ve kırmızımsı kahverenkli çakıllı kumlu siltli kil olarak gözlenmektedir. Kilin içerisinde yoğun karbonat konkresyonlarına rastlanır. Bu birimler kendi içerisinde yanal ve düģey geçiģler gösterir. Proje güzergahı boyunca ve çevresinde yer alan jeolojik birimler ve litolojik özellikleri yaģlıdan gence doğru aģağıda verilmiģtir. Proje güzergahı ve çevresine ait genelleģtirilmiģ stratigrafik sütun kesit ġekil de, 1/ ölçekli jeoloji haritası Ek-6 da verilmiģtir. Stratigrafi Pliyosen Handere Formasyonu (Th) Birim baģlıca boz renkli çakıltaģı, çakıllı kumtaģı, kumtaģı, silttaģı ve çamurtaģı marn ardalanmalı olup yer yer alçıtaģı mercekleri kapsamaktadır. ÇakıltaĢlarında teknemsi çapraz katmanlanma, ince kırıntılılarda ise paralel laminalanma gözlenmektedir. Birimin kalınlığı m arasındadır. Altta Kuzgun formasyonu üzerinde geçiģli bir dokanağa sahip olan birim, üstte Adana baseninin yaygın taraça oluģumları ve yer yer de genç alüvyon ile örtülü bulunmaktadır. Bu formasyonda derlenen fosil topluluğuna göre birime Mesiniyen-Pliyosen yaģı verilmiģtir. 58

84 ġekil Proje güzergahı ve çevresi genelleģtirilmiģ stratigrafik sütun kesit Kaynak: MTA,1991 Pliyosen Taraça Kaliçi (Qtk) Adana baseninde esas olarak iki tür taraça malzemesi bulunmaktadır. Ġlki sadece- Handere formasyonunun topografik yüksekliklerinde yüzeyleyen eski ve yeni alüvyonla örtülü olan taraçadır. Ġkincisi ise, Çakıt Çayı, Körkün ve Eğlence Suyu ile Seyhan Nehri yatağına az çok paralel, değiģik geniģlik ve uzunlukta olanıdır. Tabanda çakıltaģı, çakıllı kumtaģı ile baģlayıp, gri renkli, çapraz katmanlanmalı çakıllı kaba kumtaģıyla devam eden birimin üst kesiminde bloklu çakıltaģı yer almaktadır. Yeraltı sularının taraça malzemesi içerisinde yüzeye doğru yükselirken buharlaģarak içindeki karbonatın çökelmesiyle yaygın kaliçi oluģumları yüzeylemektedir. Nehir taraçalarının 50 m kalınlığa kadar eriģtiğini bildirmiģtir. Bölgedeki çalıģmalara göre nehir taraçaları 30 m kalınlığa sahip olmalıdır. Adana ovasının kuzey kesimindeki taraça-kaliçi birimi, havzanın kuzey kesimlerinde sıfırlanırken güneye doğru kalınlığı artmaktadır. Bu taraçalar Handere formasyonu üzerinde belirgin bir aģınma yüzeyi ile bulunmaktadır. Üzerine Adana ovasının eski ve yeni alüvyonları gelmektedir. 59

85 Alüvyon / Eski Alüvyon (Qal / Qale) Adana baseninde, Adana ovasını oluģturan eski alüvyonları ile dere boylarında geliģmiģ genç alüvyonlar bulunmaktadır. Eski alüvyonlar genellikle bitkisel toprak ile örtülü bulunmaktadır. Yeni alüvyonlar ise dere boylarında geliģmiģ olup genelde kötü boylanmıģ, tutturulmamıģ çakıl, kum ve mil malzemesinden oluģmaktadır Proje Kapsamında Planlanacak Alanlar Ġçin 3194, 3621 Sayılı Kanunlar ile Sayılı Yasa Hükümleri, Gün ve Sayılı (2008/10337 Konulu) Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Makam Olur u Doğrultusunda Hazırlatılacak Ġmar Planına Esas Jeolojik/Jeoteknik Etüt Raporları Proje güzergahı boyunca yer alan alanlar için Ġmar Planına altlık oluģturacak Jeolojik-Jeoteknik etüt raporu bulunmamakta olup proje kapsamında planlanan alanlar için 3194, 3621 sayılı kanunlar ile sayılı yasa hükümleri, tarih ve sayılı Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı (Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü) Genelgesi ve gün ve sayılı Makam oluru doğrultusunda Ġmar Planına Esas Jeolojik- Jeoteknik Etüt raporu hazırlatılarak ilgili makama onaylatılacaktır Doğal Afet ve Depremsellik (tektonik hareketler, deprem, sel, taģkın, kaya düģmesi, heyelan vb. risk analizi) Doğal Afet Durumu (güzergah boyunca 7269 sayılı yasa kapsamında kalan deprem dıģındaki afet riskleri (heyelan, kaya düģmesi, çığ, su baskını vb.) hakkında bilgi verilmelidir.) Proje güzergahının güney kesiminde topoğrafik eğim %0-5 arasında iken proje güzergahının kuzey kesiminde Adana çevre otoyolundan sonra topoğrafik eğim genelde % 5-15 arasındadır. Dolayısıyla arazi genelde az eğimli, düz ve yerleģim içinden geçmekte olup güzergah boyunca heyelan, kaya düģmesi, çığ gibi doğal afet riski yaratabilecek unsurlar bulunmamakta ve bu tip doğal afetler beklenmemektedir. Proje güzergahının bulunduğu bölge Seyhan nehri havzası içinde olup özellikle bölgenin yüksek kesimlerinde yer alan yüzeysuları Seyhan Baraj gölünde toplanmaktadır. Baraj gölü ve baraj gövdesinin güneyinde yer alan bölgelerde ise Demirköprü- Hıdırlı (Mıdık semti) arasında Seyhan nehrinin iki yanına bahçelerle konutlar arasında set yapılarak ve sulama-kurutma kanalları yapılarak sel suları ve yüzeysuları kontrol edilmektedir. Ancak aģırı yağıģlar sonucu özellikle Seyhan nehri mansabında yer alan bölgeler yeraltısuyu seviyesinin de yüzeye yakın olmasından dolayı taģkın riski taģımaktadır. Dolayısıyla proje güzergahının Seyhan nehri membasına ve Seyhan baraj gölüne yakın olması, nehir ile özellikle güzergahın kuzey kesimleri arasında kot farkının bulunması ve güzergahın güney kesimi içinse Belediye tarafından 1936 daki sel felaketinden sonra nehrin iki yanında; bahçelerle konutlar arasında set inģa etmesinden ve bölgede yüzeysuları drenajını sağlayan kurutma ve sulama kanallarının bulunmasından dolayı proje güzergahında sel taģkın riski düģüktür. Ayrıca hat boyunca oluģturulacak drenaj sistemiyle, yağmur sularının oluģturacağı yerüstü ve yeraltı akıģlarının sisteme zarar vermemesi için en kısa yoldan ve en kısa sürede drenaj yapıları vasıtası ile sistemden uzaklaģtırılacaktır. Karayolu drenaj sisteminin yetersiz olduğu kesimlerde yol yüzeyinden gelecek yağmursularının raylı sistemi olumsuz yönde etkilememesi amacıyla, ek ızgaralar tasarlanması veya yeni yağmursuyu hatları oluģturulması öngörülmektedir. 60

86 Deprem Durumu (Proje alanını da içine alan büyük ölçekli diri fay haritasına atıfta bulunularak, bu fayların proje alanına uzaklıkları ve etkileri hakkında bilgi verilerek deprem riskinden bahsedilmeli, ayrıca Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası rapora eklenmelidir.) ve Uyulacak Yönetmelikler Proje güzergahı, Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığının Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası na göre 2. Derece Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır. Adana bölgesinde baģlıca faylanmalar Doğu Anadolu Fayı na paralel GB-KD yönünde geliģmiģtir. Tarihsel dönemlerde de yıkıcı depremlere maruz kalan Adana ilinde son yüzyılda meydana gelen 1945 M= 6.0, 1952 M= 5.5, 1967 M= 5.3 ve 1998 M= 5.9 depremleri hasar ve can kaybı meydana getirmiģtir. Bölgede tarihinde saat de 6.3 büyüklüğünde Adana da meydana gelen Adana-Ceyhan depreminden sonra Yüreğir ve Ceyhan ilçelerinde toplam konutluk afet evleri yapılmıģtır. Adana iline ait depremsellik haritası ġekil de verilmiģtir. Proje Güzergahı ġekil Adana Ġli Depremsellik Haritası Kaynak: deprem.gov.tr Proje kapsamındaki tüm inģaat çalıģmaları; T.C. Bayındırlık Ġskan Bakanlığı nın tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik ve bu Yönetmelikte değiģiklik yapılmasına dair tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Proje güzergahı boyunca ve yakın çevresinde diri fay bulunmamakta olup Adana bölgesinde depremlere sebep olan iki önemli diri fay zonu bulunmaktadır. 61

87 Bunlar Karaisalı-Karsantı fay zonu ile KarataĢ-Osmaniye fay zonu dur. Proje güzergahı ve çevresinde yer alan büyük ölçekli diri ve olası fay haritası ġekil de verilmiģtir. Karaisalı-Karsantı fay zonu, Proje güzergahının yaklaģık 32 km kuzeybatısında bulunmaktadır. Adana havzasının kuzeyinde, EcemiĢ fay zonunun güneyinde Karaisalı Ġle Karsantı arasında değiģik boy ve doğrultularda geliģmiģ olan çok sayıda kırıktan meydana gelen bir fay zonudur. EcemiĢ ve KarataĢ-Osrnaniye fay zonlarının arasında yer alması, çok geniģ bir alanda izlenmesi ve 20km 'ye varan uzunlukta parçacıklarının izlenmesi ile önemli bir fay zonudur. Birbirine paralel iki ana doğrultu hakimdir. Fayların KD-GB ve D-B uzanımlı olmak üzere Ġki ana doğrultuda yoğunlaģtığı gözlenir. Bu iki farklı doğrultudaki fayların mekanizmalarının da birbirinden farklı çalıģtığı gözlenmektedir. Bir kısmı sol yönlü doğrultu atımlı iken diğer bir kısmı da sağ yönlü doğrultu alımlı fay sistemine göre çalıģmaktadır. Karataş-Osmaniye fay zonu: Proje güzergahının yaklaģık 38 km güneydoğusundan geçmektedir. Adana ovasının GD'sunda KarataĢ-Osrnaniye arasında genel doğrultusu KD-GB olan, yaklaģık 120 km uzunluğunda bir zon içinde birbirine paralel birçok faydan oluģmaktadır. Bir çoğu kıyıya paralel ve sola yan atımlı olan bu faylar belirgin morfolojik görünümleri yanında Kuvaterner yaģlı kaya birimlerini etkilemeleri nedeniylede önemlidirler. 62

88 Proje Güzergahı ġekil Proje güzergahı ve çevresi büyük ölçekli diri ve olası diri fay haritası Adana ve çevresinde kaydedilen ve büyüklükleri 4 ve üzeri olan depremler ise ġekil de gösterilmiģtir.adana ilinde 1900 yılından günümüze kadar büyüklüğü 5 ve üzeri olan deprem kayıtları Tablo da verilmiģtir. 63

89 Proje Güzergahı ġekil Proje alanı çevresinde sayisalgrafik.com.tr) kaydedilen büyüklükleri 5 ve üzeri olan depremler (Kaynak: Tablo Adana ve çevresinde kaydedilen büyük depremler (M 5) Saat Derinlik Tarih Enlem Boylam Büyüklük (GMT) (km) : : : : : : : : Kaynak: Kandilli kayıtları Tektonik Bölge Arabistan plakası, Afrika plakası ve Ege-Anadolu plakalarının düğüm noktasıdır. Anadolu'nun güneydoğu parçası, Arap plakasının bir devamı Ģeklindedir ve Afrika plakası ile Arap plakası kuzeye doğru hareket etmektedir. Doğu Anadolu ise bir sıkıģma bölgesi Ģeklindedir. Ege-Anadolu plakası ise Kuzeyde "Kuzey Anadolu transform fayı" güneyde de Girit adasının güneyinden geçen ve Marmaris-Kıbrıs boyunca devam eden yitim zonu ile sınırlanmaktadır. Bu yitim zonu doğuya doğru gözlenecek olursa Kıbrıs güneyinden geçtiği ve KD'ye doğru dönerek çalıģma alanına ulaģtığı ve daha sonra bir transform fay Ģeklinde (Doğu Anadolu fayı) Ege-Anadolu plakasını, Van plakacığından ayırdığı belirlenmiģtir. 64

90 Ayrıca Arap ve Afrika plakalarım sınırlayan "Ölü Deniz transform fayı" da güneyden çalıģma alanına kadar uzanmaktadır. Esasen, çalıģma alanındaki Misis dağlarının, Kıbrıs adası ile yapısal devamlılık gösteren bir deniz altı sırtının bir parçası olduğuna iliģkin bazı fikirleri de öne sürülmektedir. Son yapılan çalıģmalarla bölgede sıkıģma tektoniğinin etkin olduğu Arabistan plakasının Orta Miyosende, Ege-Anadolu plakası ile çarpıģtığı ve sıkıģmanın ileriki aģamalarında Doğu Anadolu fayı ve Kuzey Anadolu fayının geliģmesi ile batıya doğru itilen Anadolu plakasında D-B yönlü sıkıģma kuvvetlerinin türediği belirlenmektedir. Bölgenin kuzeyinde yer alan Erciyes, NevĢehir ve Konya-Karapınar kalkalkalin volkanitlerinin, Orta Miyosende Arap Afrika plakaları ile Anadolu plakasının çarpıģmasından sonra tamamen kıtasal ortamda oluģtuklarına iliģkin güçlü veriler elde edilmiģtir. SıkıĢma tektoniğinin halen etkin olduğu çalıģma alanında KD-GB yönlü ikincil kırık hatlarının oluģturduğu zayıflık zonlarından, manto malzemesi toieyitik bazaltik lavlar yeryüzüne ulaģmıģlar ve mantodan yükselerek yeryüzüne gelirken yer yer de kirlenerek, potasyum içerikleri artmıģ ve hafif alkali nitelik kazanmıģlardır. Bu tip kıtasal toieyitik plato bazaltlarına yeryüzünde pek çok yerde rastlanmaktadır. Proje alanı ve çevresine ait diri fay haritası ġekil de verilmiģtir. Pliyo-Kuvaterner yaģlı olivinli bazaltlar Afrika-Asya kıtalarının karģılaģtıkları güney doğu Türkiye de yer almaktadır. Kuzey doğu-güney batı uzanımlı sol yönlü doğrultu atımlı fay sisteminde geliģen bu volkanik aktivite MaraĢ üçlü eklem sistemi olarak adlandırılan Afrika, Arabistan ve Anadolu levhalarının çarpıģması sonucu oluģmuģtur. Aglomera ve tüf ara katkılı sütunsal bu karasal bazaltlar ana fayların doğrultusu boyunca meydana gelen volkanik aktivitelerle oluģmuģlardır. Misis yüklenimi ile birbirinden ayrılan Adana ve Ġskenderun basenlerinden oluģan Çukurova basen kompleksi Toros KuĢağından Göksu sol yönlü doğrultu atımlı fayı ve Yumurtalık bindirme fayı ile ayrılmıģtır. Basenin geliģimi, Afrika-Arabistan ve Anadolu plakalarının çarpıģması ile oluģan MaraĢ üçlü eklem sistemindeki kuzeydoğu-güneybatı uzanımlı doğrultu atımlı faylarla kontrol edilmektedir. 65

91 Proje Güzergahı ġekil Proje alanı ve çevresi diri fay haritası Kaynak: MTA,1992 Geç Pliyosen-Messiniyen sonu zaman aralığında, Misis-Andırın kuģağı Ġskenderun Havzasındaki Miyosen sedimanları üzerine Yumurtalık fayı boyunca bindirmiģtir. Yumurtalık Fayının bölgede Alt Miyosen çökelimini kontrol eden doğrultu atımlı eski bir fayın Üst Miyosen sonunda sıkıģma tektoniği ile bindirme karakteri kazandığını ve Üst Pliyosen sonrası bölgede etkin olan gerilmeli tektonik rejimle tekrar aktivite kazandığını belirtmiģtir. Bindirme doğrultusuna paralel uzanan Pliyo-Kuvaterner yaģlı bazaltlar, fay zonu bölgesindeki gerilmeli derin kırıklardan çıkmıģ ve Geç Pliyosen-Kuvaterner zaman aralığında karasal sedimanları örtmüģtür. 66

92 3.6. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikleri (yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, proje alanına mesafeleri, debileri) (1/25000 lik topoğrafik haritada gösterilmesi) Proje güzergahı Türkiye genelinde ayrılmıģ olan havzalardan Seyhan Havzası içinde Adana Ovasında yer almaktadır. Proje güzergahı boyunca güneyden kuzeye doğru geçilecek yüzeysuları Akıncılar mahallesi civarındaki sulama kanalı, otoyoldan hemen sonra diğer bir sulama kanalı ile Çukurova Üniversitesi içinden geçen ve mevsimsel akıģa sahip Karaburun dere olarak sayılabilir. Proje güzergahı Seyhan Baraj Gölü nün doğusundan geçmekte olup, güzergahın baraj gölüne en yakın noktası yaklaģık 260 m dir. Seyhan Baraj Gölü: Seyhan Barajı, Adana ilinde, Seyhan Nehri üzerinde 1956 yılında kurularak iģletmeye açılan sulama, enerji ve taģkın kontrol amaçlı bir barajdır. Rezervuar, Toros dağlarının eteklerinde bulunan kireçtaģı tepelerinden oluģan bir bölgede, Adana kent merkezinin hemen bitiminde, nehrin ovaya inmesinden önce, Seyhan Nehri ve ana ayaklarının oluģturduğu vadi içerisindedir. Normal su kodunda rezervuar alanı 6782 hektardır. Baraj, Seyhan Nehri ile Deliçay, Çakıt, Üçürge ve Körkün çaylarından beslenmekte ve AĢağı Seyhan Ovasında hektar arazinin sulaması yapılmaktadır. Yeni sulama projelerinin devreye sokulmasıyla bu alan gittikçe geniģlemektedir. Barajın toplam depolama hacmi 832 km³ tür. Seyhan Nehri: Adan ili nin en önemli akarsularından biri olan Seyhan akarsuyu Seyhan barajının su kaynağını oluģturmaktadır. Toplam uzunluğu 560 km olan Seyhan nehrinin debisi 250 m 3 /sn olup sularını Akdeniz e boģaltmaktadır. Adana ili içinde akıģ gösteren akarsulardan su potansiyeli olarak en yüksek değere sahip olan Seyhan nehri 8000 hm 3 /yıl lık su potansiyeline sahiptir. Proje güzergahının bulunduğu alan tamamı ile akifer alan içinde bulunmaktadır. Kuzeydeki yükseltilerden ve Seyhan nehrinden beslenen yeraltısuyu kuzeyden güneye doğru akıģ göstererek Akdeniz e boģalmaktadır. Proje güzergahı ve Seyhan nehri çevresinde önceden açılmıģ su kuyuları bilgilerine göre statik seviye değerleri 3-15 m arasında dinamik seviye değerleri ise 3 30 m arasında değiģmektedir. Çatalan Barajı içme suyu kaynağı olarak kullanılmaya baģlanmadan önce, Adana içme suyu ihtiyacı, DSĠ tarafından Ģehir merkezinde açılmıģ çok sayıda kuyu ile karģılanmıģtır. Benzer Ģekilde, Ģehir merkezinde içme ve kullanma suyu amacıyla açılmıģ çok sayıda özel kuyu bulunmaktadır. Adana Ovasında, yeraltısuyu Kuvaterner birimlerin kum ve çakıllı seviyelerinde bulunmaktadır. Adana kentinin kuzey kesimlerinde yüzeylenen çakıllı birimlerin kalınlığı 100 m'yi aģmaktadır. Çatlaklı - kırıklı bir yapı gösteren bu çakıllı birimlerde, serbest akifer koģullarında bol miktarda yeraltısuyu bulunmaktadır. Bu birimde açılmıģ kuyularda statik seviye 50 m kotunun altında gözlenmiģtir. Adana kent merkezinde Seyhan Nehrinin sağında ve solunda açılmıģ kuyularda 60 l/s debi ile çekim yapılabilmektedir. Bu bölgede açılnıģ kuyuların derinlikleri m arasında, özgül debi değerleri ise 5-30 l/s/m arasında değiģmektedir. Adana kentinin doğu ve batısında E5 karayoluna paralel açılmıģ kuyuların derinlikleri m arasında değiģmektedir. Bu bölgede kumlu ve çakıllı seviyeler derinleģmekte ve kalınlıkları azalmaktadır. Özgül debi değerlen 2 l/s/m'nin altındadır. Ovanın güneyine doğru kum ve çakıllı seviyelerin derinliği artmakta ve kuyu derinlikleri m arasında değiģmektedir. Bu bölgede özgül debi değerleri 4-20 l/s/m arasında değiģmektedir. Kuyu debileri ise l/s arasındadır. Proje güzergahı boyunca yapılacak olan detaylı zemin etüt çalıģmaları ve zemin etüt raporu, ÇED sonrası uygulama proje aģamasında yapılacaktır. 67

93 Ayrıca, proje güzergahı boyunca geçilecek olan sulama kanalları, kuru dereler vb. yüzeysel su geçiģlerinde dere yataklarına ve mevcut su yapılarına (kanallar) herhangi bir müdahalede bulunulmadan ve pasa malzemesi atılmadan uygun teknik ve sanat yapılarıyla (viyadük, köprü, hemzemin, aç-kapa vb.) geçilecektir. Güzergahın aç-kapa kesimlerinde yeraltısuyu ile karģılaģılması durumunda bu suların drenaj çukurlarında toplanarak pompalar vasıtasıyla en yakın mevcut yağmursuyu Ģebekesine verilmesi planlanmaktadır. Tüm bu yüzeysel ve yeraltısuyu kaynakları ile su yapılarının (kanallar) geçiģlerinde DSĠ nin öneri, direktif ve onayı doğrultusunda hareket edilerek uygun görüģleri alınacaktır. Proje güzergahı çevresinde yer alan mevcut su kullanım durumu, planlanan ve mevcut sulama tesisleri ġekil de verilmiģtir. Proje Güzergahı ġekil Proje alanı ve çevresi mevcut su kullanım durumu, planlanan ve mevcut sulama tesisleri (Kaynak: DSĠ, 2006) Proje alanı, tarih ve sayılı (DeğiĢik:R.G-13/2/ ) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nin içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel sulardaki kirletme yasaklarıyla ilgili nci maddelerinde belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. 68

94 ĠnĢaat aģamasında kurulacak Ģantiye alanının ve iģletme aģamasında kurulacak olan istasyonların içme suyu havzasında kalmadığı belirlenmiģtir Hattın Geçtiği Alanların Meteorolojik Özellikleri, Bölge Özelinde Hava KoĢulları, Bu KoĢulların Yapımı Planlanan Hat Üzerine Etkileri ve Hat Güvenliği Açısından Ġrdelenmesi (rüzgar, sis, yağıģ, kar, buzlanma vb.) Yapımı planlanan Adana 2. Etap Raylı TaĢıma Sistemi projesi güzergâhı, Adana Ġli idari sınırları içerisinden geçmektedir. Hat güzergahının bulunacağı alana en yakın meteoroloji istasyonu, Adana ilinde bulunan Adana meteoroloji istasyonudur. Bu bölümde, söz konusu istasyondan sağlanan uzun yıllar ( ) verileri değerlendirilmiģtir. Bu istasyona ait bilgiler Tablo de, uzun yıllar bülteni ise Ek-9'da sunulmaktadır. Tablo ÇalıĢmada Kullanılan Meteoroloji Ġstasyonuna Ait Bilgiler, ĠSTASYON BĠLGĠLERĠ METEOROLOJĠ ĠSTASYONU ADANA Ġstasyon No Ġstasyon Tipi Büyük Klima + Ravinzonde ÇalıĢma Süresi Enlem 37,0 Boylam 35,2 Yükseklik Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Resmi Web Sitesi. 20 m Genel İklim Koşulları Adana ilinde iki tip iklim görülür. Birinci tip kıyı ve ovalardaki Akdeniz iklimi, ikincisi yüksek yerlerdeki karasal iklimdir. Akdeniz ikliminin karakteri yazlar sıcak ve kurak, kıģların ılık ve yağıģlı olmasıdır. Adana ilinin kuzey kısımları yüksek dağlarla çevrilmiģ olması dolayısıyla kuzey rüzgarlarına karģı kapalı oluģu yaz aylarının çok sıcak geçmesine neden olmaktadır. YağıĢların yarısı kıģ aylarında diğer yarısı da ilkbahar ve sonbaharda görülmektedir. Yaz aylarında yaklaģık 2-3 ay yağıģ düģmemektedir. Kar yağıģlarına tesadüf edilmez. Ancak uzun seneler içinde birkaç kez görülen sulu kar toprak yüzünü dahi örtmez. Sıcaklık Dağılımı Adana Meteoroloji Ġstasyonu uzun süreli gözlem değerlerine göre; Adana ilinde yıllık ortalama sıcaklık 19,1 ºC, yıllık ortalama yüksek sıcaklık 25,3 ºC, yıllık ortalama düģük sıcaklık ise 14,3 ºC olarak hesaplanmıģtır. Ġl sınırları içerisinde ortalama sıcaklık yaz ve kıģ arasında yerine göre 9,5 28,6 ºC arasında farklılık gösterebilmektedir. Yaz ortalama sıcaklığı Adana da 25,7 28,6 ºC arasında değiģirken, kıģ ortalaması 9,5 11,0 ºC arasında seyretmektedir. Ortalama en yüksek sıcaklık Ağustos ayında görülmektedir. Yazın en yüksek sıcaklık, Temmuz ayında 44,0 0 C (1978), kıģın en düģük sıcaklık ise ġubat ayında -6,4 ºC (1997) olarak gözlemlenmiģtir. 69

95 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK YILLIK ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ Adana ilinde yıllarını kapsayan 36 yıllık dönemdeki ortalama sıcaklık verileri Tablo de, verilerin grafiksel olarak gösterimi ise ġekil ve ġekil de sunulmuģtur. Tablo Adana Ġli, Uzun Yıllar Sıcaklık Verileri, AYLAR METEOROLOJĠK ELEMAN Saat 7 de Ortalama Sıcaklık ( o C) Saat 14 de Ortalama Sıcaklık ( o C) Saat 21 de Ortalama Sıcaklık ( o C) , , ,1 Ortalama Sıcaklık ( o C) Ortalama Sıcaklığın 5 o C den Büyük Olduğu Gün Sayısı Ortalama Sıcaklığın 10 o C den Büyük Olduğu Gün Sayısı Ortalama Yüksek Sıcaklık ( o C) Ortalama DüĢük Sıcaklık ( o C) Kaynak: Adana Meteoroloji Ġstasyonu Müdürlüğü Verileri ( ). ġekil Adana Ġline Ait Yıllık Ortalama Sıcaklık Değerinin Aylara Göre Dağılımı, 70

96 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK YILLIK ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ġekil Adana Ġline Ait Sıcaklık Değerlerinin Saatlere Göre DeğiĢimi, Rüzgar Dağılımı Adana illinde rüzgar en fazla kuzey-kuzeydoğu ve kuzeyden esmektedir. Ġl içerisinde ortalama rüzgar hızına bakıldığında, en kuvvetli rüzgar hızı 1,6 m/s ile Haziran ve Temmuz aylarında, en düģük rüzgar hızı 1,1 m/s ile Ekim ve Kasım aylarında görülmüģtür. Yıllık ortalama rüzgâr hızı ise 1,4 m/s olarak hesaplanmıģtır. Adana ilinde yıllarını kapsayan 36 yıllık dönemdeki rüzgâr verileri Tablo te, verilerin grafiksel olarak gösterimi ise ġekil te sunulmuģtur. Tablo Adana Ġli, Uzun Yıllar Rüzgar Verileri, AYLAR METEOROLOJĠK ELEMAN Ortalama Yıllık Rüzgar Hızı (m/s) En Kuvvetli Rüzgâr Hızı (m/s) En Kuvvetli Rüzgâr Yönü - - NNW W E - WSW NNW WNW W NNW S W Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Ortalaması Kaynak: Adana Meteoroloji Ġstasyonu Müdürlüğü Verileri ( ). 71

97 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ġekil Adana Ġline Ait Rüzgar Verilerinin Aylara Göre DeğiĢimi, Proje alanı olarak seçilen yer Adana ili sınırları içinde Yüreğir ve Sarıçam ilçeleri olup, proje alanına en yakın ve alanın karakteristik iklim yapısını yansıtmasından dolayı Adana Meteoroloji Ġstasyonu nun verileri kullanılmıģtır. Adana Meteoroloji Ġstasyonu ndan alınan verilere göre, Adana ilinde hakim rüzgar yönü NNE (Kuzey-Kuzey Doğu) olarak belirlenmiģtir. Söz konusu istasyondan alınan rüzgar verileri Tablo te, yıllık ve mevsimlik verilerin grafikler üzerinde gösterimi ise ġekil , ġekil , ġekil , ġekil ve ġekil de sunulmuģtur. Tablo Adana Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Aylık ve Yıllık Rüzgâr Hızları ile Esme Sayıları Toplamları, AYLAR YÖN METEOROLOJĠK ELEMAN YILLIK N Esme Sayıları Toplamı N Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) NNE Esme Sayıları Toplamı NNE Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) NE Esme Sayıları Toplamı NE Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) ENE Esme Sayıları Toplamı ENE Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) E Esme Sayıları Toplamı E Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) ESE Esme Sayıları Toplamı ESE Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) SE Esme Sayıları Toplamı SE Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s)

98 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ AYLAR YÖN METEOROLOJĠK ELEMAN YILLIK SSE Esme Sayıları Toplamı SSE Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) S Esme Sayıları Toplamı S Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) SSW Esme Sayıları Toplamı SSW Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) SW Esme Sayıları Toplamı SW Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) WSW Esme Sayıları Toplamı WSW Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) W Esme Sayıları Toplamı W Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) WNW Esme Sayıları Toplamı WNW Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) NW Esme Sayıları Toplamı NW Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) NNW Esme Sayıları Toplamı NNW Rüzgârın Ortalama Hızı (m/s) Kaynak: Adana Meteoroloji Ġstasyonu Müdürlüğü Verileri ( ). ġekil Adana Ġline Ait Yıllık Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi, 73

99 ġekil Adana Ġline Ait Ġlkbahar Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi, ġekil Adana Ġline Ait Yaz Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi, ġekil Adana Ġline Ait Sonbahar Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi 74

100 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK YILLIK ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ġekil Adana Ġline Ait KıĢ Mevsimi Rüzgâr Verilerinin Grafiksel Gösterimi, Basınç Dağılımı Adana ilinde 36 yıllık basınç değerlerine bakıldığında, yıllık ortalama yerel basınç değerinin 1.010,31 hpa, en yüksek yerel basınç değerinin 1.031,9 hpa, en düģük yerel basınç değerinin 989,0 hpa ve yıllık ortalama buhar basıncı değerinin 16,0 hpa olduğu görülmektedir. Adana iline ait 36 yıllık ortalama basınç verileri Tablo te, verilerin grafiksel olarak gösterimi ise ġekil da sunulmuģtur. Tablo Adana Ġline Ait Uzun Yıllar Basınç Verileri, METEOROL OJĠK ELEMAN AYLAR Ortalama Yerel Basınç (hpa) En Yüksek Yerel Basınç (hpa) En DüĢük Yerel Basınç (hpa) Ortalama Buhar Basıncı (hpa) , , 9 989, ,0 Kaynak: Adana Meteoroloji Ġstasyonu Müdürlüğü Verileri ( ). 75

101 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK YILLIK ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ġekil Adana Ġline Ait En Yüksek, En DüĢük ve Ortalama Basınç Verilerinin Grafiksel Gösterimi, Nem Dağılımı Adana Meteoroloji Ġstasyonu ndan alınan 36 yıllık verilere bakıldığında, ilde en yüksek ortalama bağıl nem % 71,2 ile Ağustos ayında, en düģük ortalama bağıl nem ise % 62.0 ile Ekim ayında gözlemlenmiģtir. Adana ili 36 yıllık nem verileri Tablo da, verilerin grafiksel olarak gösterimi ise ġekil da sunulmuģtur. Tablo Adana Ġline Ait Uzun Yıllar Nem Verileri, AYLAR METEOROLOJĠK ELEMAN Saat 7 deki Ortalama Bağıl Nem (%) Saat 14 deki Ortalama Bağıl Nem (%) Saat 21 deki Ortalama Bağıl Nem (%) Ortalama Bağıl Nem (%) En DüĢük Bağıl Nem (%) Kaynak: Adana Meteoroloji Ġstasyonu Müdürlüğü Verileri ( ). 76

102 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK YILLIK ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ġekil Adana Ġline Ait En DüĢük ve Ortalama Bağıl Nem Verilerinin Grafiksel Gösterimi, Yağış Dağılımı Adana Meteoroloji Ġstasyonu ndan alınan 36 yıllık verilere göre, yağıģ miktarı Adana il merkezinde yıllık ortalama 658,3 mm dir. Adana da aylık en fazla yağıģ Aralık ayında 122,0 mm olarak görülmektedir. En düģük yağıģ ise Adana da Ağustos ta 5,9 mm dir. Yıl içinde ortalama kar yağıģlı gün sayısı ise Adana da 0,2 olarak hesaplanmıģtır. Adana ili 36 yıllık yağıģ verileri Tablo de, verilerin grafiksel olarak gösterimi ise ġekil , ġekil ve ġekil te sunulmuģtur. Tablo Adana Ġline Ait Uzun Yıllar YağıĢ Verileri, AYLAR METEOROLOJĠK ELEMAN Saat 7 deki Ortalama Toplam YağıĢ Miktarı (mm) Saat 14 deki Ortalama Toplam YağıĢ Miktarı ,5 (mm) Saat 21 deki Ortalama Toplam YağıĢ Miktarı ,6 (mm) Ortalama Toplam YağıĢ Miktarı (mm) ,3 Günlük En Çok YağıĢ Miktarı (mm) ,5 Ortalama Kar YağıĢlı Gün Sayısı Ortalama Kar Örtülü Gün Sayısı Ortalama Sisli Gün Sayısı ,2 Ortalama Dolulu Gün Sayısı Ortalama Kırağılı Gün Sayısı Kaynak: Adana Meteoroloji Ġstasyonu Müdürlüğü Verileri ( ). 77

103 ġekil Adana Ġline Ait Ortalama ve Günlük En Çok YağıĢ Miktarının Aylara Göre Dağılımı, ġekil Adana Ġline Ait Ortalama Toplam YağıĢ Miktarının Saatlere Göre Dağılımı, 78

104 ġekil Adana Ġline Ait Ortalama Sisli, Dolulu ve Kırağılı Gün Sayılarının Aylara Göre Dağılımı, 3.8. Flora ÇalıĢması (Proje ve etki alanı için) Arazide Tespit Edilen Türler (Arazide gözlem, anket ve görüģme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, alanda bulunan bitki türlerinin endemizm durumlarının verilmesi, IUCN ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı tehlike kategorilerine göre değerlendirme yapılması, tehdit kategorilerinin değerlendirilmesi) Adana BüyükĢehir Belediyesi tarafından Adana ili, Yüreğir ve Sarıçam ilçeleri sınırları içerisinde plananlanan, Adana 2. Etap Hafif Raylı TaĢıma Sistemi Projesi ÇED Raporu nun flora çalıģmaları Kasım 2010 döneminde Uzman Biyolog Levent BĠLER tarafından yapılmıģtır. Faaliyet alanı, Grid Kareleme Sistemine göre C5 karesinde yer almaktadır. Raporun flora kısmı oluģturulurken araziden toplanan bitki türlerinin teģhisinde Davis in Flora of Turkey and East Aegean Islands adlı eserinden yararlanılmıģ, flora listesinin tam ve eksiksiz olması amacıyla aynı eserden literatür çalıģması yapılmıģ, TÜBĠTAK tarafından hazırlanan Türkiye Bitkileri Veri Servisi nden ve Türkiye Florası ile ilgili yayınlanmıģ çalıģmalardan yararlanılmıģtır. Ayrıca, daha önce bölgede yapılan bir çok projenin hazırlanması sırasında derlenen veriler de bu projenin flora ve fauna kısmının hazırlanmasında değerlendirilmiģtir. 79

105 ġekil Faaliyet Alanın Grid Kareleme Sistemindeki Yeri, Fitocoğrafik Bölge ve Vejetasyon Ülkemiz coğrafi konum itibariyle baģta çeģitli iklimlerin etkisi altındadır. Nitekim, kuzeyde Kuzey Anadolu ve Yıldız (Istranca) dağları kuģağının kuzeye, özellikle Karadeniz e bakan yamaçlarında okyanussal; Marmara denizi çevresi, Ege bölümü ve Akdeniz Bölgesi nde Akdeniz; Ġç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu da karasal iklim Ģartları hüküm sürmektedir. Böylece Anadolu ve Trakya nın kuzeyi okyanusların doğusunda kıtaların batısında hüküm süren nemli ılıman; Ege ve Akdeniz subtropikal; Anadolu nun orta ve doğu bölgeleri, kıtaların iç kısımlarında hüküm süren karasal iklimlerin toplandığı bir ülkedir. Yüksek dağlık alanlarda ise daha kuzey enlemlerde etkili olan soğuk iklim Ģartları görülür. Bu nedenle Türkiye de bitki örtüsü açısından farklı alanların ve fitocoğrafya bölgelerinin bulunması, doğal Ģartların bir gereğidir. Genel bir değerlendirme ile, Türkiye nin kuzeyi bir bütün olarak Avrupa-Sibirya Flora Bölgesi ne girer. Kuzeyde Ordu nun doğusunda itibaren Doğu Karadeniz Bölümü KolĢik, batı kesimleri ise aynı flora aleminin Öksin alt flora veya bölümleri içinde kalır. Marmara denizinin kuzey kıyıları ile, Ege ve Akdeniz bölgeleri, Doğu Akdeniz Flora alemini oluģturur. Ġç ve Doğu Anadolu bölgeleri Turan-Önasya veya Ġran-Turan Flora Bölgesi ne, Güneydoğu Anadolu nun step alanları da Ġran-Turan Flora Bölümü ne girer. Kısaca Türkiye; Avrupa-Sibirya, Akdeniz ve Ġran-Turan flora bölgelerinin bir ararda bulunduğu bir ülkedir. Bununla beraber ülkemizde, yükseklik ve bakı Ģartları, bu flora bölgelerinin birbirinden kesin çizgilerle ayrılmasını güçleģtirmektedir. Zira, Öksin flora bölümünde dağların güneye bakan yamaçlarında kuru ormanlar, vadi ve depresyonlarda kurakçıl çalılar bulunur. Aynı Ģekilde Akdeniz Bölgesi nde, Nur (Amanos) dağlarında olduğu gibi, kuzeye bakan yamaçlarda ve yüksek yerlerde Öksin elemanlarından ibaret bitki birlikleri ve fizyonomik görünüm itibariyle ot, çalı, ağaç toplulukları Ģeklinde oluģan formasyonlar yer alır. Böylece, lokal alanlarda barınmıģ ve uygun ekolojik Ģartlarda hayatiyetlerini sürdüren değiģik flora parçaları da bulunur. Faaliyet alanı Akdeniz Fitocoğrafik Bölgesi içerisinde yer almaktadır. Kurakçıl karakterli, herdem yeģil, yapraklı ağaç ve çalılardan oluģan bir bitki örtüsü Akdeniz vejetasyonunu oluģturur. Akdeniz Fitocografik Bölgesi nin sınırları, Avrupa-Sibirya (Karadeniz) Fitocoğrafik Bölgesi nde olduğu gibi açık ve kesin olarak çizilememektedir. Bunun en önemli nedeni flora bölgelerinin birbirlerinin sınırlarına girebilmeleridir. 80

106 AKD. AV.-SİB. AV.-SİB. İR.-TUR. İR.-TUR. AKD. AKD. ġekil Türkiye deki Fitocoğrafik Bölgeler ve Anadolu Diyagonali (Çaprazı), (AV.-SĠB.: Avrupa Sibirya Bitki Coğrafyası Bölgesi, AKD.: Akdeniz Bitki Coğrafyası Bölgesi, IR.-TUR.: Ġran Turan Bitki Coğrafyası Bölgesi) Akdeniz Fitocografik Bölgesi, Trakya nın güney kesiminde Gelibolu yarımadasından baģlar. Asıl ve geniģ yayılıģını Batı ve Güney Anadolu nun sahil kesimlerinde yaparak, doğuda Amanos Dağları nı da içine alır. Bu genel yayılıģı dıģında Karadeniz Bölgesi boyunca yer yer küçük parçalar halinde de yayılmaktadır. Ancak Karadeniz boyunca parçalar halinde kesintili olarak izlenen Akdeniz florasının gerçek Akdeniz vejetasyonu olan makiden birçok özellikleri ile ayrı olduğundan Karadeniz makisi olarak adlandırılmaktadır. Vejetasyon Akdeniz Bölgesi, yüksek bir topografyaya sahip olmasından dolayı dikey yönde Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü Akdeniz Alt Bölümü, dağ ormanlarının yer aldığı Akdeniz Dağ Bölümü ve otsu bitkilerin yetiģtiği yüksek dağ çayır bölümü olmak üzere 3 kuģağa ayrılır. Akdeniz Bölgesi nin bitki örtüsü, yazın sıcak ve kurak geçmesine bağlı olarak çoğunlukla kurakçıl karakterdedir. Bu nedenle Akdeniz Alt Bölümü nde ıģık ve sıcaklık isteği oldukça yüksek, kalın ve parlak yapraklı, herdem yeģil çalı ve/veya ağaççık toplulukları ve iğne yapraklı ormanlar yaygındır. a- Akdeniz Alt Bölümü: Akdeniz Ġklim Bölgesi nin klimaks ormanı olan kızılçamların yer aldığı Toros dağlarının ortalama 1000 m yüksekliğe kadar olan etek bölümünü içerir. Vejetasyon süresi kıyı kuģağında 260 günün üzerindedir. Bazı yıllar vejetasyon süresi kesintisiz olarak devam eder. Akdeniz Alt Bölümü nde ekolojik koģullara bağlı olarak sıcaklık ve ıģık isteği yüksek, yaz kuraklığına dayanıklı tipik Akdeniz bitki toplulukları yer alır. Ancak tahrip ve yağıģ durumuna göre bitki örtüsünün dağılıģında değiģmeler görülür. Akdeniz Alt Bölümü nün baģlıca bitki toplulukları Ģöyledir: 81

107 Maki Vejetasyonu: Akdeniz Bölgesi nin alt kuģağındaki makiler, tür ve oluģturduğu birlikler açısından Ege ve Marmara bölümlerine göre oldukça farklıdır. Makinin tahribi sonucunda ortama yerleģen gariglere çok az olarak Akdeniz Alt Bölümü nde rastlanılır. Bu durum, Akdeniz Bölgesi nin daha nemli, özellikle yaz döneminde bağıl (nispi) nem yönünden daha zengin olması ile önemli ölçüde ilgilidir. Garig (Frigana) Veletasyonu: Akdeniz Alt Bölümü nün kurak, toprak bakımından fakir, taģlı alanlarda özellikle Mut Havzası, Silifke-TaĢucu arasında, Tarsus kuzeyinde, Kozan çevresinde ve Anamur civarında yer yer görülür. Torosların Akdeniz e bakan yamaçları boyunca m ye kadar çıkar. Kızılçam Ormanları: Ülkemizde en prodüktif ve en yaygın kızılçam ormanları, Akdeniz Alt Bölümü ndedir. Buradaki kızılçam ormanları, Ege Alt Bölümü nden farklı olarak Toros dağlarının güneye bakan yamaçları boyunca yer yer 1000 m nin üzerine kadar çıkar. Kızılçam, Akdeniz dağ kuģağındaki ormanların alt seviyelerinde de karıģım yapar. Toros dağları boyunca 1500 m ye kadar yükselebilen kızılçam ormanlarının çalı katında farklı türlerde makiler bulunur. Faaliyet alanı, ekolojik olarak Akdeniz Alt Bölümü nde kalmaktadır. b- Akdeniz Dağ Bölümü: Torosların Akdeniz e bakan kesimlerinde m arasında genellikle karaçam, sedir, köknar saf ve karıģık ormanları yaygındır. Ayrıca 1500 m ye kadar çıkan meģe ormanları da, Akdeniz alt kuģağı ile Akdeniz dağ kuģağı arasında yer alır. c- Akdeniz Dağ Çayırı Bozkır Bölümü Toros dağlarının 2000 m nin üzerinde yer alan ağaç yetiģme sınırının üzerinde dağ çayırları ile bozkır ot türlerinin yer aldığı bölüme geçilir. Buralardaki dolinlerin iç kesimlerinde toprakların varlığına bağlı olarak ot yoğunluğu artar. Yüksekliği 3000 m yi aģan kesimlerde yarı alpin çayırlar, alt seviyelerde ise Ġç Anadolu bozkırlarına ait otsu türler yaygınlaģır. Flora Türlerinin Fitocoğrafik Bölgelere Göre Dağılımı Faaliyet ünitelerinin planlandığı alanlar ile çevresinde bulunan ve habitat özelliği nedeniyle bulunma olasılığı yüksek olan taksonların fitocoğrafik bölgelerinin belirtilmesinde çeģitli kısaltmalar kullanılmıģtır. Buna göre; Avr.-Sib. Ele. (Avrupa-Sibirya Elementi ni), D. Akd. Ele. (Doğu Akdeniz Elementi ni) ve Akd. Ele. (Akdeniz Elementi ni) ni ifade etmektedir. GeniĢ yayılıģlı ya da fitocoğrafik bölgesi tam olarak bilinmeyenler için (-) iģareti konmuģtur. Flora listesinde tür ve tür altı düzeyde yer alan 130 adet bitki taksonunun fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı; Avrupa-Sibirya elementi 7, Doğu Akdeniz elementi 11 ve Akdeniz elementi 30 Ģeklindedir. Geri kalan 82 tür ise kozmopolit veya fitocoğrafik bölgesi belirsizler kategorisinde yer almaktadır. 82

108 ġekil Fitocoğrafya Spektrumu, ġekil En Çok Bulunan Familyaların Spektrumu, Flora Türlerinin Endemizm ve Tehlike Sınıfları Açısından Durumu Faaliyet ünitelerinin planlandığı alanlar ile çevresinde bulunan ve habitat özelliği nedeniyle bulunma olasılığı yüksek olan taksonlar arasında; endemik, nadir, nesli tehlikede olan ve Avrupa nın Yaban Hayatı ve YaĢama Ortamlarını Koruma SözleĢmesi (Bern SözleĢmesi) Ek-1 listesine göre koruma altına alınması gereken bir bitki türü bulunmamaktadır. Alanda Çukurova Üniversitesi Öğretim Elemanları tarafından Çukurova Üniversitesi Kampus Alanının Doğal Bitkileri, Hayat Formları ve Habitatlar adlı yayın 1987 yılında yayınlanmıģ olup, bu yıllardan sonraki geliģmeleri ve değiģmeleri yansıtmayacağı düģünüldüğünden değerlendirmeye alınmamıģtır. 83