ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ

Transkript

1 MEVCUT DURUM RAPORU

2 ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME KURULU TOPLANTISI MEVCUT DURUM RAPORU UİS Koordinasyon Kurulu Ali Kemal SAYIN Ebru Öztüm TÜMER Başak BOZDEMİR Özge ÖZTÜRK 24 Aralık 2014 Meyra Palace Hotel/ANKARA

3

4 Ulusal İstihdam Stratejisi, 6 Mayıs 2014 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu (YPK) tarafından kabul edilmiş, 30 Mayıs 2014 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

5 SUNUŞ 6/5/2014 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu tarafından kabul edilen ve 30/5/2014 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Ulusal İstihdam Stratejisinin eki Eylem Planları ( ) nın izlenmesi amacıyla 24 Aralık 2014 tarihinde İzleme ve Değerlendirme Kurulu toplanmıştır. Ulusal İstihdam Stratejisinin İzleme, Değerlendirme ve Koordinasyon başlıklı Dördüncü Bölümünde; Stratejinin üçer yıllık dönemleri kapsayan ve her yılın sonunda güncellenecek Eylem Planları aracılığı ile hayata geçirileceği, Eylem Planlarının İzleme ve Değerlendirme Kurulu tarafından yılda iki kez izleneceği ve değerlendirileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda, 1. İzleme ve Değerlendirme Kurulu, her bir tedbirden sorumlu kamu kurum/ kuruluşlarının ilgili Genel Müdür/Başkanından oluşan Kurul Üyeleri ve işçi-işveren konfederasyonlarının temsilcilerinin katılımı ile ilk toplantısını gerçekleştirmiştir. Söz konusu toplantı öncesinde, Eylem Planları ( ) kapsamında gerçekleştirilmesi öngörülen 201 tedbirden sorumlu kurum/kuruluşlardan alınan bilgiler esas alınarak güncel durum dokümanı hazırlanmış ve Kurul Üyeleri ile paylaşılmıştır. Bakanlığımız Müsteşarı başkanlığında gerçekleşen Kurul toplantısında; dört temel politika ekseni ile yedi sektör kapsamında 2014 yılı içerisinde gerçekleştirilmesi gereken tedbir maddeleri değerlendirilmiş, güncel gelişmeler ve uygulamada karşılaşılan sorunlar dikkate alınarak gerekli revizyonların yapılması, 2015 ve 2016 yıllarında uygulanacak Eylem Planlarının süre, içerik, sorumlu ve işbirliği yapılacak kurum/ kuruluş kapsamında güncellenmesi, bazı yeni tedbir önerilerinin uygun bulunarak Eylem Planlarına eklenmesi kararlaştırılmıştır. Kurul toplantı tutanağı katılımcılarla paylaşılmış, yapılan katkılar değerlendirilerek 1. İzleme ve Değerlendirme Kurulu Toplantısı Mevcut Durum Raporu hazırlanmıştır. Bu kapsamda, 2014 yılı içerisinde tamamlanması gereken yirmi yedi tedbirden altısı tamamlanmış, diğer tedbirlerin süresi ise gelecek yıllara aktarılmıştır vizyonu ile hazırlanan Ulusal İstihdam Stratejisi ve eki Eylem Planları ( ) nda öngörülen hedeflerin gerçekleştirilmesi amacıyla yapılan ilk toplantıda, İzleme ve Değerlendirme Kurulu nun aldığı kararlar ile kurumlar bazında yapılan çalışmaların yansıtıldığı Mevcut Durum Raporu, gelecek toplantılar için de bir referans niteliği taşıyacaktır. Mevcut Durum Raporuna katkı sunan Kurul Üyelerine ve tüm katılımcılara şükranlarımızı sunarız. Ali Kemal SAYIN Çalışma Genel Müdürü

6 İçindekiler MEVCUT DURUM RAPORU Kısaltmalar III BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ I. Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi 3 II. İşgücü Piyasasında Güvence ve Esnekliğin Sağlanması 44 III. Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması 65 IV. İstihdam Sosyal Koruma İlişkisinin Güçlendirilmesi 108 İKİNCİ BÖLÜM SEKTÖR STRATEJİLERİ I. Bilişim Sektörü 131 II. Finans Sektörü 144 III. İnşaat Sektörü 156 IV. Sağlık Sektörü 171 V. Tarım Sektörü 189 VI. Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü 208 VII. Turizm Sektörü 227 Ek-1 Koordinasyon Kurulu - Yürütme Kurulu 238 Ek-2 Katılımcı Listesi (Kurul Üyeleri) 239 Ek-3 Katılımcı Listesi (Kurul Üyeleri Dışında) 241 II

7 Kısaltmalar AB AİPP ASDEP ASM ASPB BDDK BİMER BİT BSTB BSYBS BTK ÇASGEM ÇGM ÇSGB DPB EKK ESRP EUROCIETT GSYİH GTHB HBÖ ILO IPA İMEİGEP İNTES İSG İŞKUR KAGİDER KİT KOBİ MEB MYK OECD ÖDÖP ÖSYM PIAAC Avrupa Birliği Aktif İşgücü Piyasası Politikaları Aile Sosyal Destek Programı Avrupa Sosyal Modeli Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başbakanlık İletişim Merkezi Bilgi ve İletişim Teknolojileri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Çalışma Genel Müdürlüğü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Devlet Personel Başkanlığı Ekonomi Koordinasyon Kurulu İstihdam ve Sosyal Reform Programı Özel İstihdam Büroları Avrupa Konfederasyonu Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Uluslararası Çalışma Örgütü Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı İstihdam ve Mesleki İlişkinin Güçlendirilmesi Eylem Planı Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası İş Sağlığı ve Güvenliği Türkiye İş Kurumu Türkiye Kadın Girişimciler Derneği Kamu İktisadi Teşebbüsü Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki Yeterlilik Kurumu Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Öncelikli Dönüşüm Programları Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Yetişkin Becerilerinin Ölçülmesi Programı III

8 SGK STK SYDV TBMM TOBB TODAİE TRT TÜBİTAK TÜİK TÜRKAK TYÇ TYP UMEM YÖK YPK Sosyal Güvenlik Kurumu Sivil Toplum Kuruluşu Sosyal Yardım ve Dayanışma Vakfı Türkiye Büyük Millet Meclisi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Türkiye İstatistik Kurumu Türk Akreditasyon Kurumu Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi Toplum Yararına Programlar Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri Yükseköğretim Kurumu Yüksek Planlama Kurulu IV

9 1 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ

10 2 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi

11 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ 1. MEVCUT DURUM Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde işgücü piyasasının en önemli sorun alanlarından biri işgücü piyasasının talep ettiği nitelikler ile eğitim sisteminin arz ettiği nitelikler arasındaki uyumsuzluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Arz talep arasındaki bu uyumsuzluk işgücünün atıl olarak kalmasına neden olmaktadır. Ülkemizin sahip olduğu yüksek genç nüfus ve işgücü kapasitesi, verimli istihdam ve eğitim politikalarıyla atıl hale gelmekten kurtarılması önem taşımaktadır. Düzenli istatistiki veri elde edilebilen ülke örnekleri, eğitimle işgücüne katılma oranları arasında güçlü ilişkiler olduğunu göstermektedir. Öte yandan, eğitim işsizliğin azaltılmasında önemli bir araç olduğu kabul edilmekle birlikte, işsizlikle eğitim arasındaki ilişkinin karmaşık olduğu ve genellemelere gitmenin güçlüğü vurgulanmaktadır.türkiye de eğitim durumuna göre istihdam oranlarına bakıldığında eğitim düzeyi arttıkça istihdam oranlarının da yükseldiği gözlenmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarına göre; en yüksek istihdam oranları yüksekokul ve fakülte mezunlarında görülürken, en düşük istihdam oranları ise okuma yazma bilmeyenlerde görülmektedir. İşgücüne katılma oranlarına bakıldığında işgücüne katılma oranlarının toplam nüfus içerisinde yüzde 51,2 okur-yazar olmayanlarda yüzde 19,4 ve yüksek öğretim düzeyinde eğitim alanlarda yüzde 78,9 olduğu görülmektedir. İşgücüne katılma oranlarına cinsiyet açısından bakıldığında ise erkeklerde işgücüne katılma oranı yüzde 72,1 iken; kadınlarda bu oranın yüzde 30,9 seviyelerinde kaldığı görülmektedir (TÜİK, Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, Ağustos 2014). İşsizler ile ilgili Avrupa ülkelerinde yapılan araştırmalarda işsizlik çözümlemelerine genç ve yetişkin ayrımı ile cinsiyet ayrımının yapılması durumunda anlamlı farklılıklar ortaya çıkabildiğini göstermiştir. Araştırmalarda genç nüfusun yetişkinlere göre daha yüksek oranda işsizlikle karşılaştıkları belirlenmektedir. Bununla birlikte çözümlemelerde ortaya çıkan sonuçların, gençlerin kayıtsız işlerde çalışmaları, yasa dışı işlerde daha çok çalışıyor olabilmeleri gibi nedenlerle işsizlik oranlarının abartılı çıkabileceği de düşünülmektedir. Gençlerin, eğitimden yeni ayrılan ya da işgücü piyasasına yeni giren ve henüz iş aramaya başlamış olan kişileri oluşturmaları nedeniyle de işsizlik oranlarının yüksek olduğu bu konudaki açıklamalar arasında yer almaktadır. Eğitim, emeğin istihdam edilebilirliğini ve verimliliğini artırmada önemli bir araçtır. Bu durum aynı zamanda ülkelerin rekabet gücünü de yakından ilgilendirmektedir. Bu amaçla eğitim istihdam ilişkisini güçlendirecek politikaların yapılması şarttır yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program, eğitim sisteminde bireylerin kişilik ve kabiliyetlerini geliştiren, hayat boyu öğrenme yaklaşımı çerçevesinde işgücü piyasasıyla uyumunu güçlendiren, fırsat eşitliğine dayalı, kalite odaklı dönüşümün sürdürüleceğine vurgu yapmaktadır. Onuncu Kalkınma Planı ve Ulusal İstihdam Stratejisi nde eğitim istihdam ilişkisini güçlendirilmesine yönelik politika tedbirleri belirlenmiş, bu konu özellikle vurgulanmıştır dönemini kapsayan onuncu Kalkınma Planında yer alan öncelikli dönüşüm programlarından Temel ve Mesleki Becerilerin Geliştirilmesi Programı bu çerçevede oluşturulmuştur. Söz konusu program; eğitim sisteminin işgücü piyasasıyla uyumlaştırılması, eğitim çağındaki gençlerin temel becerilerinin geliştirilmesi, genç işgücünün temel becerilerinin geliştirilmesi, sanatsal ve sportif faaliyetlerin geliştirilmesi ve mesleki yeterliliklerin artırılması bileşenlerinden oluşmaktadır. 3

12 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ Ulusal İstihdam Stratejisi Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi Temel Politika Ekseninde ise; erişilebilir bir eğitim sistemi içerisinde herkese okul öncesinden başlayarak temel beceri ve yetkinlikler kazandırılması, genel ve mesleki eğitimin kalitesinin ve etkinliğinin artırılması, Hayat Boyu Öğrenme (HBÖ) kapsamında açık öğrenme ortamlarının oluşturulması ve HBÖ nün özendirilmesi, eğitim-işgücü piyasası arasında uyumun sağlanması, Aktif İşgücü Piyasası Politikaları (AİPP) yaygınlaştırılarak etkinliğinin artırılması, eğitim sistemi ve AİPP ile proje merkezli yenilikçiliğin ve girişimciliğin desteklenmesini kapsayan 6 öncelikli alan içerisinde 42 tedbir bulunmaktadır. Bu tedbir maddelerinden 10 tanesinde Milli Eğitim Bakanlığı(MEB), 6 tanesinden Yüksek Öğretim Kurulu(YÖK), 3 tanesinden Mesleki Yeterlilik Kurumu(MYK), 16 tanesinden Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), 1 tanesinden Maliye Bakanlığı, 6 tanesinden Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), 1 tanesinden ise Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) sorumlu kuruluş olarak yer almaktadır. Eylem maddelerinin13 tanesi sürekli eylem maddesi olup 9 tanesi 2014 yılına, 13 tanesi 2015 yılına, 6 tanesi ise 2016 yılına kadar süresi olan eylemlerdir. Farklı öğrenim ve yaş seviyelerindeki bireylerin istihdam edilebilirliklerini ve sosyo-kültürel gelişimlerini sağlamak amacıyla; bilgi, beceri ve yeterliliklerini geliştirerek, öğrenmeye erişimlerini artırarak öğrenen bireyden, öğrenen topluma ve öğrenen Türkiye ye doğru bir dönüşümü gerçekleştirmek hedefiyle oluşturulan Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi ve Eylem Planı ( ), Yüksek Planlama Kurulu (YPK) tarih ve 2014/7 kararı onaylanmış ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğü girmiştir. Türkiye Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi ve Eylem Planı ( ) toplumda farkındalığı artırmak, dezavantajlı kesimler başta olmak üzere herkes için hayat boyu öğrenme fırsatlarını yaygınlaştırmak ve yeni kurulmakta olan hayat boyu öğrenme sistemini güçlendirilmek üzerine odaklanmaktadır. Hayat boyu öğrenme sisteminin etkinliğini ve verimliliğini artırmaya yönelik olarak hazırlanan Dönemi Türkiye Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesinde; 1. Toplumda HBÖ Kültürü ve Farkındalığının Oluşturulması, 2. HBÖ Fırsatlarının ve Sunumunun Artırılması, 3. HBÖ Fırsatlarına Erişimin Artırılması, 4. Hayat Boyu Rehberlik ve Danışmanlık Sisteminin Geliştirilmesi, 5. Önceki Öğrenmelerin Tanınması Sisteminin Geliştirilmesi, 6. HBÖ İzleme ve Değerlendirme Sisteminin Geliştirilmesi önceliklerine yer verilmiştir. Öncelikler altında yer alan 29 tedbir maddesi kapsamında çalışmalar yürütülmektedir. Mesleki ve teknik eğitimin iş piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda verilmesi, eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi, aktif işgücü piyasası politikalarının etkin olarak uygulanması ve mesleksizlik sorununun giderilerek işgücünün istihdam edilebilirliğinin artırılması amacıyla; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının koordinatörlüğünde hazırlanan ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe giren İstihdam ve Mesleki Eğitim İlişkisinin Güçlendirilmesi Eylem Planı (İMEİGEP) MYK nın sekretaryasında sürdürülmektedir. 4 İMEİGEP faaliyet tablosunun öncelik alanları arasında; ulusal yeterlilik çerçevesinin oluşturulması, mesleki ve teknik eğitimde kalite güvencesinin sağlanması, işgücü piyasasına uygun insan gücü yetiştirilmesi, mesleki ve teknik eğitim ortamlarının iyileştirilmesi,

13 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ eğiticilerin niteliğinin artırılması ve yeni bir okul yönetim sisteminin tasarlanması, mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinin uyumlaştırılması, hareketlilik, yeterlilik ve mesleki eğitimle ilgili geliştirilen araçların uygulamaya konması, hayat boyu öğrenme kapsamında açık öğrenme ortamlarının oluşturulması, Aktif İşgücü Piyasası Politikalarının (AİPP) yaygınlaştırılarak etkinliğinin arttırılması, olmak üzere 6 öncelikli alan içerisinde 39 eylem bulunmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) Müsteşarı Başkanlığında, MYK nın sekretaryasında, ilgili bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar, sosyal taraflar ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan İMEİGEP İzleme ve Değerlendirme Kurulu bugüne kadar toplam 11 toplantı gerçekleştirmiştir. Genç nüfusun niteliğini geliştirerek istihdamını artırmak amacıyla, MEB, ÇSGB, İŞKUR, TOBB ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Rektörlüğü iş birliğinde hazırlanan Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) Projesi Uygulama Protokolü tarihinde imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Kurs Sayısı UMEM PROJESİ SAYISAL VERİLERİ KURS İEP TOPLAM Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Kursiyer Mezun İstihdam Ayrılmış İstihdam Oranı (%)* ,74 39,85 36,52 *İstihdam oranı, kursları bitiren kişiler üzerinden hesaplanmıştır itibariyle UMEM kapsamında; firmadan kişilik işgücü talebi gelmiştir. 180 Firmanın talebi ise onaylanma aşamasındadır. Toplam kursiyer sayısı kişidir. Teorik eğitim süresince ayrılma oranı %23,2 dir. İşbaşı eğitimde ayrılma oranı %8,9 dir. Toplamda ayrılma oranı %17,8 dir. Kadın kursiyerlerin oranı %30,1 dir. Kursların ortalama eğitim süreleri 52, İEP lerin eğitim süresi 43 gündür. Kurslar için 191,2 milyon TL, İEP ler için ise 51,8 milyon TL olmak üzere toplam 243 milyon TL lik kaynak tahsis edilmiştir. Kişi başı birim maliyet kurslarda TL, İEP lerde ise TL olarak gerçekleşmiştir. Toplamda maliyet kursiyer başına TL dir. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından koordine edilen Uluslararası Yetişkin Becerilerinin Ölçülmesi Programı (PIAAC) kapsamında ülkemizde gerçekleştirilen çalışmalar ÇSGB, Avrupa Birliği (AB) Koordinasyon Dairesi Başkanlığı ve İŞKUR tarafından ortaklaşa yürütülmektedir. İşgücünün sahip olduğu becerilerin daha verimli ve tesirli şekilde ekonomiye kazandırılmasına katkıda bulunmayı amaçlayan söz konusu proje, yaş grubu arasındaki yetişkinlerin eğitim seviyeleri ile işgücü piyasasındaki durumlarını değerlendirmektedir. Projeye ülkemiz de dahil (1. tur ve 2. tur) toplamda 33 ülke katılmıştır. Ülkemizin dahil olduğu 2. tur çalışması yıllarını kapsamaktadır. Pilot ve ana 5

14 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ çalışma olmak üzere iki aşamadan oluşan projenin pilot çalışma faaliyetleri 2013 yılında tamamlanmış olup, ana çalışma faaliyetleri 2015 yılının ikinci yarısında neticelenecektir yıllında ise projenin raporlama süreci gerçekleştirilecektir. Türkiye de eğitim sisteminin niceliksel ve niteliksel problemlerinin ve eğitim istihdam arasındaki zayıf ilişkinin yanı sıra, piyasada mevcut vasıflı işgücünü talep eden, etkin bir yapının da yetersiz olduğu görülmektedir. Türkiye işgücü piyasasında insan kaynağına eksik yatırım yapıldığı düşünüldüğünde, eğitim- istihdam ilişkisi konusundaki problemlerin çok boyutlu bir özellik taşıdığı söylenebilir. Bu anlamda, nitelikli işgücüne duyulan talebin karşılanabilmesi için eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Bu noktada ise belirli bir meslekte veya belirli bir anlamda istihdam için kalifikasyon sağlayan veya belirli bir mesleği icra etme, belirli bir meslekte çalışma yeteneği kazandıran eğitim süreci olarak tanımlanan mesleki eğitimin önemi ortaya çıkmaktadır. Toplumun nitelikli insan gücü ihtiyacını karşılamak, çalışan nüfusun nitelik düzeyini yükseltmek amacıyla oluşturulmuş mesleki eğitim sisteminin koordineli olarak uygulanması, iş piyasası tarafından talep edilen nitelikte işgücü arzını sağlayacaktır. Bu nedenle ülkemizde örgün ve yaygın olarak yürütülmekte olan mesleki eğitimin bütünü üzerinde eşgüdümün sağlanması gerekmektedir. Özellikle halen çalışmakta olan ancak günün gereklerine uygun nitelikte donatılması gereken işgücünün de yürürlüğe giren işsizlik sigortası vasıtasıyla eğitim süreci içerisinde geliştirilmesi ve İŞKUR un aktif olarak yürüteceği çalışmalar ile nitelikli insan gücü talebine uygun dinamik bir iş piyasası yapısı ortaya çıkmaya başlayacağı düşünülmektedir. Mesleki eğitim yoluyla işgücünün nitelikli hale getirilmesi ve değişen teknolojiye uyumlu yeni eğitim programlarının oluşturulması; eğitim istihdam ilişkisinin sağlanması ve durum Türkiye nin sosyo-ekonomik kalkınması açısından önem taşımaktadır. 6

15 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ 2. EYLEM PLANLARI GÜNCEL DURUMLARI Politika No ve Adı: 1. Erişilebilir bir eğitim sistemi içerisinde herkese okul öncesinden başlayarak temel beceri ve yetkinlikler kazandırılacaktır. 1.1 Eğitime erişimde özel gruplara (kız çocukları, engelli çocuklar, coğrafi konum sebebiyle veya sosyo ekonomik açıdan olumsuz koşullarda yaşayan çocuklar) odaklanılarak bu grupların eğitime erişimi ve devamının önündeki engeller kaldırılacaktır. Kurum: MEB İlgili Birim: Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB), İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, İlgili STK lar c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Kız Çocuklarının Okula Devam Oranının Arttırılması Projesi (KEP-2) Proje Süresi: 24 Ay (AB-IPA kapsamında fonlanan projenin 2015 te başlaması beklenmektedir.) Projenin Amacı: Başta mesleki ve teknik eğitim olmak üzere ortaöğretimin kalite ve kapasitesinin artırılması, özellikle kız çocukları ve kadınların mesleki becerileri ve iş gücü yeterliliklerinin iş piyasasına erişim açısından artırılması yoluyla özellikle ortaöğretimdeki kız çocukları için okula devam oranlarının artırılması. Projenin Bileşenleri: Hizmet Alımı: Kurumsal kapasitenin yapılandırılması amacıyla yürütülmektedir. Hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Hibe Programı: NUTS II bölgesindeki 43 ilde yerel kurum, kuruluş ve STK lara okullaşmaya yönelik mevcut sorunları belirleme, çözüm önerileri geliştirme ve uygulama olanağı sunulmuştur. Hibe programına başvuran projeler değerlendirme aşamasındadır. Ekipman Alımı: Proje kapsamında belirlenecek pilot illerde tespit edilen meslek lisesi ve YİBO da donatımların yapılması planlanmaktadır. Hazırlık çalışmaları devam etmektedir MEB ve AB ortaklığında, 12 yıllık zorunlu eğitimin ilk 8 yılına yönelik olarak ilkokul ve ortaokul kademesinde okula devam oranlarını arttırmak amacıyla, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı IPA I kaynaklı, 24 ay (Ekim 2013 Ekim 2015) süreli İlköğretim

16 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ Kurumlarına Devam Oranlarının Artırılması Projesi tarihi itibari ile başlatılmıştır. Temel hedefi; Türkiye deki 12 yıllık zorunlu eğitimin ilk 8 yılını kapsayan ilköğretimdeki devam oranlarını artırmak olan projenin amacı, nitel önlem ve müdahalelerle ilköğretim kurumlarındaki devamsızlığı azaltmaktır. Bu bağlamda, alınması gereken önlemlerin tanımlanması ve politika tavsiyelerinin geliştirilmesi, Aşamalı Devamsızlık Yönetim sisteminin yerini alacak ve Öğrenci İzleme Modülü olarak tanımlanmakta olan, riskli grupların belirlenmesini ve bu gruplara risk durumlarına göre uygulanacak müdahaleleri belirleyecek sistemin geliştirilmesi, Risk gruplarından biri olan yeterli Türkçe dil becerisi olmayan öğrencilerin okula düzenli devam etmelerine destek olmak amacıyla Türkçe dil planının geliştirilmesi ve uygulanması, Mevzuatın gözden geçirilmesi, MEB personel kapasitesinin artırılması ve ilgili taraflarda farkındalık yaratılması sağlanmaya çalışılacaktır. 2- Hazırlık aşamasında olan Engelli Olan Çocuklar İçin Kapsayıcı Erken Çocukluk Eğitimi projesi kapsamında; kapsayıcı eğitim alan bütün çocukların bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimlerinin artırılması, 3-7 yaş grubundaki engeli olan çocukların, özellikle kız çocuklarının ebeveynlerinin/bakıcılarının kapsayıcı eğitime ilişkin haklar, fırsatlar, ailelere yönelik özel eğitim fırsatları, okul-aile işbirliğinin önemi ve sunulan hizmetler ile ilgili bilgi ve farkındalıklarının artırılması, karar alıcılar ve 3-7 yaş grubundaki engeli olmayan çocukların ebeveynlerinin/bakıcılarının engeli olan çocukların, özellikle kız çocuklarının, hakları ve kaliteli kapsayıcı eğitime ilişkin haklar ile ilgili farkındalık ve bilgilerinin artırılması ve kapsayıcı eğitime destek vermelerinin sağlanması, öğretmenlerin, temel kapsayıcı eğitim vermelerini sağlayacak bilgi, tutum ve becerilerle donatılmasının sağlanmasına çalışılacaktır. 3- ASPB koordinatörlüğünde Sağlık Bakanlığı ve MEB (Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ile Temel Eğitim Genel Müdürlüğü) ortaklığında AB IPA 4 kapsamında Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlerde Sosyal İçermenin Desteklenmesi Operasyonu Operasyon Tanımlama Belgesi hazırlanmıştır. Söz konusu proje, 12 pilot ilde kurulması öngörülen 20 Sosyal Hizmet Koordinasyon Biriminde ve 44 okulda yürütülecektir. Söz konusu proje ile Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Alanlarda yaşayan öğrencilerin eğitime nitelikli devamın sağlanarak gelişimlerinin desteklenmesi ve sosyal içermenin artırılmasına yönelik eğitim materyalleri ve destekleyici eğitim ortamları hazırlanacaktır. Bu amaçla ekstra modüler program hazırlanarak hedef kitlenin eğitime devam kalitesinin artırılması, eğitim süreçlerine daha etkin katılımlarının sağlanması, bilişsel sosyal ve zihinsel gelişimlerinin desteklenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçlara ulaşmak için 15 ayrı modül ile öğrencilerin ilgi alanlarına hitap ederek yeteneklerini de kullanacakları süreçler oluşturulacaktır. Ayrıca operasyon kapsamında hedef grubu eğitim, sağlık, istihdam, sosyal koruma ve sosyal yardım hizmetlerine ilgili paydaşların işbirliği ve koordinasyonunu sağlayarak bireyselleştirilmiş danışmanlık programıyla yönlendirecek yeni sosyal hizmet modelinin geliştirilmesi ve uygulanması öngörülmektedir. Bu modelin uygulanması amacıyla 12 pilot ilde (Adana, Ankara, Balıkesir, Hatay, Edirne, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Manisa, Mersin ve Tekirdağ) kurulacak olan 20 Sosyal Hizmet Koordinasyon Birimi kurulacaktır tarihli ve sayılı MEB Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim Yönetmeliği hükümleri kapsamında okul öncesi eğitim kurumlarında rehber öğretmen norm kadrosu bulunmamaktadır. Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için her tür ve kademede özel eğitim hizmetlerine erişimin ve niteliğin artırılması kapsamında; Özel eğitim okul/kurumlarının sayısının artırılması, Bütünleştirme/kaynaştırma yolu ile eğitim alan öğrenciler için eğitime erişim ve niteliğinin artırılması, 8

17 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ Özel eğitim alanında çalışan eğitim personelinin sayısının ve mesleki niteliklerinin artırılmasına ilişkin sürekli eğitim imkânlarının sağlanmasına yönelik Stratejik Planında amaç-hedef ve göstergelere yer verilmiştir ve 4 yıllık dönem için öngörülen sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca; Stratejik Planında da aynı amaçhedef ve performans göstergelerine yer verilmiştir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için açılacak okul/kurumlara yönelik standartların geliştirilmesi kapsamında; Özel Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında geliştirilen Engelsiz Okul Modelinin yaygınlaştırılması, Özel eğitim okul/kurum açma esaslarının güncellenmesi, Özel eğitim okul/kurum Tip Projelerinin güncellenmesi, Özel eğitim okul/kurum/ derslik/ donanım/ donatım standartlarının oluşturulması çalışmalarına yönelik planlama yapılmaktadır. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylere yönelik özel eğitim hizmetlerinin iyileştirilmesi amacıyla Avrupa Birliği kaynaklı Özel Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi çıktıları kapsamında geliştirilen; Engelsiz okul modeli standartlarının 81 il geneline yaygınlaştırılması, Mesleki eğitimde engelsiz okul modelinin yaygınlaştırılması eğitimlerinin 81 ile yaygınlaştırılması, Bütünleştirme eğitimi uygulamalarının 81 ile yaygınlaştırılması, Bütünleştirme eğitimi uygulamaları eğitimi için eğitici eğitimlerinin düzenlenmesi, Ulusal mevzuatın güncellenmesi, çalışmaları yürütülmektedir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 1.2 Okul öncesi eğitimde yaygınlaştırma çalışmaları geliştirilerek sürdürülecektir. Kurum: MEB İlgili Birim: Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Yerel Yönetimler, İlgili STK lar c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Dezavantajlı bölgelerde okul öncesi eğitim kurumu olmadığı için eğitimden faydalanamayan çocukların mağduriyetini gidermek adına 89 atıl bina erken çocukluk eğitimi merkezine dönüştürülmüştür. Maddi yetersizlikler nedeniyle okula gelemeyen 5000 çocuğa maddi destek sağlanarak okul öncesi eğitime devamları sağlanmıştır. Çeşitli nedenlerle okula gelemeyen çocuklar için yaz okulu uygulaması devreye sokulmuştur ve okul öncesi eğitim kurumu bulunmayan yerlerde gezici anaokulları devreye sokulmuştur. 9

18 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 1.3 Yükseköğretimde okullaşma oranı yükseltilecektir. Kurum: MEB, YÖK İlgili Birim: Yüksek Öğretim ve Yurtdışı Eğitim Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ASPB, İçişleri Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İlgili STK lar c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: MEB Tarafından Yapılan Çalışmalar: Yükseköğretim bürüt okullaşma oranı 74,86 Net okullaşma oranı YÖK Tarafından Yapılan Çalışmalar: Son yıllarda, ülkemiz yüksek öğrenim arenasında çok önemli değişimler yaşanmıştır. Yüksek öğrenimde artan talebi karşılayabilme ve fırsat eşitliği adına her ile bir üniversite kurulmuş ve üniversitelerimizde var olan potansiyele binaen öğrenci kontenjanlarında önemli artışlar olmuştur. Böylelikle ile arz ve talep arasında geçmiş yıllara göre önemli bir denge sağlanabilmiştir. Günümüze kadar yükseköğretim sisteminde yaşanan en mühim kapasite artışları, sadece kontenjanların artırılmasıyla değil, aynı zamanda yeni üniversitelerin kurulmasıyla sağlanabilmiştir. Yeni üniversitelerin kurularak kontenjanların artırılması sürecindeki en kapsamlı büyüme 2006 dan itibaren, özellikle de arasında, çok sayıda yeni devlet ve vakıf üniversitesinin kurulmasıyla gerçekleşmiştir de 27 olan üniversite sayısı 2013 sonunda 174 e ulaşmıştır. Bütün üniversitelerde mevcut altyapı, bina ve tesis eksikliklerinin giderilmesiyle ilgili çalışmalar devam etmektedir. Sürekli olan bu faaliyet üniversitelerde ihtiyaca göre ilgili üniversitelerce planlanmaktadır. Üniversiteler kendi öz kaynakları, bütçe vb. imkanlarla bu tür faaliyetleri yürütmektedirler. Özellikle son yıllarda yükseköğretim alanındaki genişlemeyle birlikte yükseköğretim brüt okullaşma oranı 2014 yılı itibariyle %81,41 e ulaşmıştır. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinden sorumlu kuruluş olarak YÖK belirlenmiş; MEB ise işbirliği yapılacak kurum/ kuruluşlara aktarılmıştır. 10

19 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ Politika No ve Adı: 2. Genel ve mesleki eğitimin kalitesi ve etkinliği artırılacaktır Mesleki ve teknik eğitim veren özel okulların desteklenmesi ve yenilerinin açılabilmesi amacıyla özel sektör finansal olarak teşvik edilecektir. Kurum: MEB İlgili Birim: Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB, Maliye Bakanlığı, YÖK, İlgili Meslek Kuruluşları c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Özel sektör tarafından açılan mesleki ve teknik eğitim veren okulların Ocak tarihi itibari ile Milli Eğitim Bakanlığı Bilişim Sistemleri (MEBBİS) modülünden alınan verilere göre Anadolu sağlık meslek liseleri dahil 427 özel meslek teknik eğitim lisesi açılmıştır. Bunların 19 u organize sanayi bölgesinin içindedir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır İl Sanayi ve Ticaret Odalarının mesleki eğitime katkı yapması sağlanacaktır. Kurum: TOBB İlgili Birim: Mali Sosyal Politikalar Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı(BSTB), Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, MEB, İlgili Meslek Kuruluşları c) Süre: Sürekli 11 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: TOBB, ÇSGB, İŞKUR, MEB ve TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi işbirliğinde işgücü piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda nitelikli eleman yetiştirilmesi ve işgücü piyasasına kazandırılması amacıyla UMEM Beceri 10 projesi yürütülmektedir. Yerelde oda/borsalar, İŞKUR ve Milli Eğitim

20 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ İl Müdürlükleri işbirliğinde yürütülen proje kapsamında bugüne kadar 100 binden fazla kursiyer eğitim almış ve başarılı olan kişilerin çoğu oda/borsa üyesi firmalar bünyesinde istihdam edilmişlerdir. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası, Alanya Ticaret ve Sanayi Odası, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ve Ankara Sanayi Odası, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından bazı alanlarda mesleki yeterlilik sertifikası vermek üzere sınav ve belgelendirme merkezi olarak yetkilendirilmiştir. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası bünyesinde kurulan Bursa Tasarım ve Teknoloji Geliştirme Merkezi başta olmak üzere bazı oda ve borsalar bünyesinde eğitim merkezleri kurulmuştur. Sanayi sektörleri başta olmak üzere işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu eğitimler, bu merkezlerde düzenlenmektedir. Bazı odalar, illerinde bulunan Organize Sanayi Bölgelerinde meslek lisesi kurmuştur. TOBB öncülüğünde Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) Çalışan ve İşverenlerininin Küresel Ekonomideki Değişimlere Uyum Yeteneğinin Artırılması Projesi (KUYAP) yürütülmektedir. Proje kapsamında 15 büyüme merkezi olan Elazığ, Malatya, Diyarbakır, Şanlıurfa, Trabzon, Kayseri, Van, Kastamonu, Sivas, Samsun, Gaziantep, Kars, Erzurum, Kahramanmaraş ve Batman da KOBİ çalışanlarına ve işverenlerine eğitimler verilmekte, tecrübe paylaşımları yoluyla iyi uygulamalar aktarılmaktadır. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 2.3 MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü ve Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ne bağlı okul/kurumların atölyeleri modernize edilerek örgün ve yaygın öğretim ile işgücü eğitimlerinde kullanılacaktır. Kurum: MEB İlgili Birim: Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: BSTB, İçişleri Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Mülki İdareler c) Süre: Sürekli 12 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Türkiye genelinde mesleki ve teknik eğitim okullarımızda eğitim ortamında bulunan tüm öğelerin belirlenen amaçlar doğrultusunda verimli ve etkili biçimde kullanılması ve güncellenen çerçeve öğretim programlarının etkili biçimde öğrenilmesinin sağlanması amacıyla, binaların derslik, atölye, laboratuar, pansiyon, sosyal mekânlar, bahçe, spor tesislerine kadar uzanan tüm fiziki mekanların teknolojik ve sektörel gelişmelere dayalı donatımlarının standartlara uygun olarak yapılması önemlidir. Bu kapsamda Eğitim Ortamları ve Öğrenme Süreçlerinin Geliştirilmesi

21 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ Daire Başkanlığınca geliştirilen/güncellenen çerçeve öğretim programları doğrultusunda 2013 yılında; 61 alan 225 dala ait 408 atölye, 162 laboratuvar taslak standart donatım listeleri hazırlanmıştı. Ayrıca; güncellenen standart atölye ve laboratuvar donatımları esas alınarak mesleki ve teknik eğitime yönelik eğitim ortamlarının uluslararası standartlara uygun olarak geliştirilmesi ve modüler eğitim sistemine yönelik, estetik görünümlü, eğitim ergonomisine ve her alanın mesleki ve teknik eğitim ihtiyacına uygun, etkin ve verimli biçimde kullanılacak eğitim binalarının, tip atölye projelerinin hazırlanması çalışmaları kapsamında 453 atölye ve laboratuvarın taslak mimari çizimleri yapılmıştı. Güncellenen/yenilenen çerçeve öğretim programları ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda bu çalışmaların da güncellenmesi gerekmektedir. Bu nedenle 2014 yılında; yeni hazırlanan Sağlık Hizmetleri alanının 3 dalına ait 14 laboratuvarı ile Elektrik ve Elektrik Teknolojisi alanının 10 dalının 18 laboratuvarı ve 16 atölyesinin taşınır adı, alan/dalların yaklaşık maliyetleri ile birlikte standart donatım listeleri hazırlanmıştır. Hazırlanan standart donatım listeleri esas alınarak Sağlık Hizmetleri alanı 3 dalına ait 7 atölye ve laboratuvarı ile Elektrik ve Elektrik Teknolojisi alanının 10 dalının 37 atölye ve laboratuarının CAD-CAM ortamında taslak standart mimari plânları ve projeleri çizilmiştir. Aralık 2014 sonuna kadar güncellenmiş 9 alan 23 dala ait çerçeve öğretim programları doğrultusunda standart donatım listeleri hazırlanacak ve standart mimari planları çizilecektir yılında ise 22 alan hedeflenmiştir. Ayrıca; yeni ve ihtiyaç duyulan mevcut okul, pansiyon ve eklenti binalarının donatım standartları hazırlanacak, taslak mimari plan ve projeleri çizilecektir. Belirlenecek okul, okul eklentileri, pansiyon ve meslek alan/dallarında standartlara uygun örnek modeller oluşturulacaktır. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 2.4 Meslek yüksekokulları yapı ve işleyiş olarak etkinleştirilmek üzere yeniden yapılandırılacaktır. Kurum: YÖK İlgili Birim: Eğitim Öğretim Dairesi Başkanlığı b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB, MEB, İlgili Meslek Kuruluşları c) Süre: d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Bu eylem ile ilgili olarak Türkiye Mesleki ve Teknik Eğitim Strateji Belgesi ve Eylem Planı ( ) kapsamında çalışmalar sürdürülmektedir. İlgili belge ve eylem planında 14 numaralı eylem maddesi MYO lar mesleki ve teknik eğitimin yapısına ve özelliğine uygun olarak yeniden yapılandırılacaktır şeklinde ifade edilmiştir. Görüldüğü gibi söz konusu eylem maddesi bu kapsamdaki çalışmalarla aynı hedefe yönelmiştir. Bu kapsamda bu çalışmaların eşgüdümlü yürütülmesi

22 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ düşünülmektedir. Ayrıca, YÖK, meslek yüksekokullarından eğitimle ilgili müfredatlarda uyum, program adlarının güncellenmesi, eğitim niteliğinin artırılması ve benzeri çalışmalar ve projeleri başarıyla yürütmüştür. İKMEP ve METEK benzeri projeler kapsamında yürütülen bu çalışmalarda önemli mesafeler kaydedilmiştir. Özellikle birbiri ile yakın müfredata sahip fakat farklı adlardaki programlar aynı ad altında toplanmıştır. Üniversiteden üniversiteye oldukça farklılık gösteren aynı adlardaki programlarda uygulanan müfredat, çağın değişen koşulları ve sektörel beklentiler dikkate alınarak gözden geçirilerek standart hale getirilmiştir. Ayrıca, meslek yüksek okullarında uygulamalı eğitimin yaygınlaştırılması için de çalışmalar sürdürülmektedir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Politika No ve Adı: 3. Hayat Boyu Öğrenme (HBÖ) kapsamında açık öğrenme ortamları oluşturulacak ve hayat boyu öğrenme özendirilecektir. 3.1 Zorunlu eğitim dışındaki öğrenme fırsatları çeşitlendirilecektir. Kurum: MEB İlgili Birim: Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: YÖK, İŞKUR, İlgili Meslek Kuruluşları, İlgili Sosyal Taraflar c) Süre: 2015 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: İŞKUR Tarafından Yapılan Çalışmalar: Hayat boyu öğrenme kapsamında istihdam odaklı olarak mesleki eğitim kursları ve işbaşı eğitim programları düzenlenmektedir. MEB Tarafından Yapılan Çalışmalar: Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı, 1335 yaygın eğitim kurumunda 2078 çeşit farklı seviye sürede genel/mesleki kurs programı mevcut olup, katılmak isteyen tüm bireylere ücretiz kurs verilebilmektedir. Zorunlu eğitim dışına çıkan bireylere açık öğretim imkanı sunulmaktadır. Açık öğretim okullarında Eğitim-öğretim dönemi verilerine göre kişi eğitim almaktadır. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 14

23 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ 3.2 Bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanılarak uzaktan eğitim uygulamaları yaygınlaştırılacaktır. Kurum: MEB İlgili Birim: Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: YÖK, TÜBİTAK, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), İlgili Özel Sektör Temsilcileri, İlgili STK lar c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Uzaktan eğitim uygulamalarını kapsayan mevzuat düzenlemesi (Hayat Boyu Öğrenme Kurumları Yönetmeliği) devam etmektedir. Ayrıca, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü bünyesinde hazırlanan EBA (Eğitim Bilişim Ağı) projesinde açık öğretim öğrencilerine yönelik uzaktan eğitim olanaklarının yer alması için çalışmalar devam etmektedir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 3.3 Hayat boyu öğrenme portalı kurulacak, bu çerçevede kamu ve özel kesim ile sosyal taraflar ve STK lar tarafından gerçekleştirilen tüm eğitimlere ilişkin bilgiler bu portalda toplanacaktır Kurum: MEB İlgili Birim: Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İŞKUR, TÜİK, YÖK, İlgili STK lar, İlgili Sosyal Taraflar c) Süre: 2015 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Türkiye de hayat boyu öğrenme veri tabanı (HBÖ Web Portalı) kurulmuş adresinden hizmet vermektedir. Bu veri tabanı, hayat boyu öğrenme faaliyetleri hakkında bilgileri içermektedir. Mevcut Web Portalı MEB ve İŞKUR bünyesindeki öğrenme ve istihdam fırsatlarını içermektedir. Ancak, hayat boyu öğrenme sistemi hakkında daha fazla bilgi temin etmek amacıyla, Web Portalı hayat boyu öğrenme hizmeti veren diğer kurum ve kuruluşların verilerini de içerecek şekilde geliştirilecektir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 15

24 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ Politika No ve Adı: 4. Eğitim-işgücü piyasası arasında uyum sağlanacaktır. 4.1 Ulusal Yeterlilik Çerçevesi (UYÇ) hazırlanacaktır. Kurum: MYK İlgili Birim: Sınav ve Belgelendirme Dairesi Başkanlığı b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar BSTB, MEB, YÖK, İŞKUR, İlgili Meslek Kuruluşları, İlgili Sosyal Taraflar c) Süre: 2014 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: MEB ve YÖK ile birlikte ve tüm tarafların görüşü alınarak hazırlanan Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) Yönetmelik Taslağına ve eki TYÇ Belgesine, Sayıştay Başkanlığının görüşü doğrultusunda son şekli verilmiştir. MYK Yönetim Kurulu Kararı gereğince ÇSGB ye sunulan TYÇ Yönetmeliği ve eki TYÇ Belgesi, Bakanlığımızın tarihli ve /010/21 sayılı yazıyla Bakanlar Kuruluna arz edilmek üzere Başbakanlığa sunulmuştur. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü, TYÇ Yönetmeliğini değerlendirmek üzere, tarihli ve sayılı yazıyla ilgili bakanlık ve kurumları resmi görüşleriyle toplantıya davet etmiş; tarihinde gerçekleştirilen toplantıda, daha önce mutabık kalınan çeşitli hususlarda farklı görüş bildiren bazı bakanlık ve kurum temsilcilerinin muhalefetiyle karşılaşılmıştır. Başbakanlık yetkilileri ihtilaflar giderildikten sonra Yönetmeliğin Bakanlar Kuruluna sunulacağını ifade etmiştir. (d) maddesinde açıklanan ihtilaf noktalarının ortadan kaldırılması ve kanun boşluklarının giderilmesi amacıyla, 5544 sayılı MYK Kanununun 23/A Maddesiyle ilgili değişiklik önerisi hazırlanmıştır. Başbakanlık tarafından uygun bulunan değişiklik önerisi, Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) gönderilen İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı nda 44 üncü madde olarak yer almaktadır. Söz konusu değişiklik gerçekleştiğinde TYÇ Yönetmeliği ve TYÇ yürürlüğe girebilecektir. Kurum tarafından tedbir maddesinin Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) hazırlanacaktır. olarak değiştirilme önerisi getirilmiştir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) hazırlanacaktır. şeklinde yeniden düzenlenmiş; 2014 yılı olarak belirlenen süre 2015 olarak güncellenmiştir. 16

25 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ 4.2 İş piyasasının önceliklerine göre belirlenen ulusal meslek standartları hazırlanacaktır. Kurum: MYK İlgili Birim: Meslek Standartları Dairesi Başkanlığı b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: BSTB, MEB, YÖK, İŞKUR, İlgili Meslek Kuruluşları, İlgili Sosyal Taraflar c) Süre: 2014 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Ulusal meslek standartlarının hazırlanması için kamu kurum/kuruluşları sektörlere ve mesleklere ilişkin yetkinliği ve temsil gücü olan işçi, işveren, meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütleriyle toplam 755 meslek standardının hazırlanmasına ilişkin işbirliği protokolü yapılmıştır. İşbirliği protokolleri kapsamında tarihi itibarıyla 76 meslek standardı Resmi Gazete de yayımlanarak toplam ulusal meslek standardı sayısı 576 ya yükselmiştir. Protokoller kapsamında kalan 179 meslek standardından 97 si için çalışmalar devam etmektedir. MYK ile yapılan görüşme sonrasında eylemin sürekli yapılan bir eylem maddesi olduğu ve sürenin sürekli olarak revize edilebileceği bildirilmiştir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde, 2014 olarak belirlenen süre sürekli olarak güncellenmiştir. 4.3 MYK nın kurumsal kapasitesinin idari ve mali yönden güçlendirilmesine ilişkin gerekli hukuki düzenlemeler yapılacaktır. Kurum: MYK İlgili Birim: Hukuk Müşavirliği b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar BSTB, MEB, Maliye Bakanlığı c) Süre: 2015 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: MYK nın kurumsal kapasitesinin idari ve mali yönden güçlendirilmesine ilişkin gerekli hukuki düzenlemelere, Başbakanlığın tarihli ve 4941 sayılı yazısı ile TBMM ye sunulan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısında yer verilmiştir. 17

26 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 4.4 Resmi Gazete de yayımlanan ulusal meslek standartları ortaöğretim düzeyinde bir yıl içinde eğitim programlarına yansıtılacak ve takip eden eğitim yılında uygulamaya konulacaktır. Kurum: MEB İlgili Birim: Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İlgili Bakanlıklar, YÖK, MYK, İŞKUR, İlgili Kurum ve Kuruluşlar, İlgili Sosyal Taraflar, İlgili Meslek Kuruluşları c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Mesleki ve teknik eğitim örgün ortaöğretim programları ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler referans alınarak sektör, üniversite ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin de katılımı ile güncellenmekte ve Talim ve Terbiye Kurulu Kararı ile uygulamaya konulmaktadır. Bu kapsamda 22 alan 104 dala ait öğretim programları güncelleme çalışması devam etmektedir. Söz konusu tedbire ilişkin, işbirliği yapılan kurum olan İŞKUR tarafından düzenlenen mesleki eğitim kursları, MYK tarafından belirlenen standartlara uygun olarak düzenlendiği belirtilmiştir. Ayrıca, söz konusu standartlara göre MEB veya üniversiteler eğitim programlarını revize etmektedirler. İşgücü piyasasına göre programların revize edilmesi için gerekli yazışmalar MEB ile yapıldığı bilgisi verilmiştir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 18

27 Eğitim İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ 4.5 Resmi Gazete de yayımlanan ulusal meslek standartları yükseköğretim düzeyinde bir yıl içinde eğitim programlarına yansıtılacak ve takip eden eğitim yılında uygulamaya konulacaktır. Kurum: YÖK b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: MEB, MYK, İŞKUR, İlgili Meslek Kuruluşları c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Yükseköğretimde müfredat belirleme yetkisi üniversite senatolarındadır. Üniversite çağın ve ülkenin değişen koşullarına ve ihtiyaçlarına göre müfredatları sürekli olarak gözden geçirmektedir. Gerekli değişikliklerle ilgili üniversitelerde çalışmalar başlatılmış; her bir program için yeterlikler, ilgili beceriler, program eğitim amaçları, öğrenim çıktıları ve benzeri tanımlanmıştır. Bu tanımlamalara göre, müfredat, ders içerikleri, sınav şekilleri ve benzeri yeniden tasarlanmaktadır. Ayrıca; üniversitelerde yürütülen akreditasyon ve kalite çalışmaları bu tür düzenlemeleri de kapsamaktadır. Çünkü bu çalışmalar, üniversitelerin mevcut durumunu sorgulamalarına, uzun vadeli hedefler koyarak bu hedeflere varabilme adına kendilerine misyon biçebilmelerine, kendilerini sürekli olarak iç ve dış rakipleriyle de mukayese ederek bulundukları durumu ve konumu sorgulamalarına, iç ve dış değerlendirmelere açık olmalarına ve çağın değişen koşullarına ve ihtiyaçlarına göre dinamik bir şekilde yenilenebilmelerine fırsat vermektedir. Birçok üniversitedeki bölümler bazlı akreditasyon çalışmaları yürütülmektedir. Bu çalışmalar, üniversitelerin başta özel sektör olmak üzere doğrudan işbirliği halinde oldukları paydaşları ile etkileşimlerini disipline etmekte ve geliştirmektedir. Son yıllarda, bu ve benzeri uluslararasılaşma (Bologna süreci gibi), kalite yönetimi ve akreditasyon çalışmaları neticesinde üniversitelerde farklı programlarda, uygulanmakta olan müfredatlarda uluslar arası eğilimleri, çağın değişen koşulları, teknolojide yaşanan hızlı değişimleri ve paydaş beklentileri dikkate alınarak önemli değişikler yapılmıştır. Sürdürülebilir gelişme anlayışıyla yapılan bu değişimler, günden güne daha iyiyi arama arzusuyla devam edecektir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 19

28 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ 4.6 MBRD Hizmetleri çerçevesinde İŞKUR ve MEB hizmetleri artırılıp yaygınlaştırılacaktır. Bu çerçevede İŞKUR söz konusu hizmetleri kısa vadede gerektiğinde hizmet alımı yoluyla sağlayacaktır. Kurum: İŞKUR İlgili Birim: İş ve Meslek Danışmanlığı Dairesi Başkanlığı b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: MEB, İlgili Meslek Kuruluşları, İlgili Sosyal Taraflar c) Süre: Sürekli d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Mesleki Bilgi, Rehberlik ve Danışmanlık (MBRD) doğrultusunda tarafların ortak çalışmasıyla hazırlanan Meslek Bilgi Dosyaları güncelleştirilmesi çalışmaları devam etmektedir. MEB e bağlı tüm liselerde ilk iki sayısı dağıtılan Meslek Seçimine Destek dergisinin üçüncü sayısının hazırlık çalışmaları devam etmektedir. e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 4.7 Bireylere eğitimde yatay ve dikey hareketlilik fırsatları sağlanacaktır. Kurum: MEB b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: MYK, İŞKUR, YÖK c) Süre: Sürekli 20 d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Örgün eğitimde 9. sınıflarda ortak haftalık ders çizelgesi uygulanmaktadır. 10. sınıfta alan eğitimi, 11. ve 12. sınıflarda ise alanlara ait dal eğitim uygulanmaktadır. Mesleki Açık Öğretim Lisesinden örgün eğitim programlarına, örgün eğitim programlarından da mesleki açıköğretim lisesine yatay geçiş mümkündür. Ayrıca örgün mesleki ve teknik okullardan mezun olan öğrenciler ile Mesleki Açık Öğretim Lisesinden mezun olanlar alanlarının devamı niteliğindeki Meslek Yüsek Okullarına sınavsız olarak dikey geçiş yapabilmektedir. Örgün mesleki eğitim verilen alanlardan mevzuatla düzenlenmiş alanlar(örn. denizlcilik, havacılık, sağlık sektörü alanları) dışındaki tüm alanlarda mesleki açık öğretim programları da mevcuttur. MEB orta öğretim kurumları yönetmeliği, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği, Yaygın Eğitim Yönetmeliği, Mesleki ve Açıköğretim Yönetmeliği, Açıköğretim Lisesi Yönetmeliği kapsamında geçişler yapılmaktadır.