SUÇ GELİRİNİN AKLANMASININ VE TERÖRÜN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ EĞİTİMİ ÖZET DOKÜMANI

Transkript

1 SUÇ GELİRİNİN AKLANMASININ VE TERÖRÜN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ EĞİTİMİ ÖZET DOKÜMANI

2 SUÇ GELİRİ NEDİR? Suç Geliri Ne Değildir: Kayda alınmayan yasal faaliyetler sonucunda elde edilen gelir veya değer suç geliri değildir. Bu tür faaliyetler enformel ekonomiyi (Kayıt Dışı Ekonomiyi) oluşturur ve gri para olarak adlandırılırlar. Suç Geliri Oluşturmayan Örnekler Düğme imalatı yapan bir imalatçı ürünlerinin bir kısmını kayıt dışı satarak vergi kaçırıyor. Gayrimenkul bakımından varlıklı biri, sahip olduğu gayrimenkullerini kiralıyor ama kayıtlarda aldığı kira miktarının dörtte biri kira alıyormuş gibi görünüyor. Müşteri bakımından sıkıntı çekmeyen bir lokanta müşterilerine fiş kesmeyerek ne kadar gelir elde ettiği konusunda yanlış beyanda bulunuyor. Özel muayenesi olan bir doktor muayene ücreti 200TL üzerinden günde 10 hasta bakarken, 200 TL den 2 hastaya bakıyormuş gibi gösteriyor. Suç Geliri: Ülke mevzuatında öncül suç olarak belirlenmiş faaliyetlerden elde edilmiş her türlü gelir ve değer suç geliri olarak kabul edilir. Bizim ülke mevzuatında en az 1 yıl ve 1 yıldan fazla hapis cezası gerektiren eylemlerin hepsi öncül suç olarak belirlenmiş ve bu eylemlerden elde edilen gelirlerde suç geliri olarak değerlendirilmiştir. Suç Geliri Oluşturan Örnekler Kereste ve mobilya ticareti yapan bir firma yurtdışına kereste ihraç edeceğini söyleyerek böyle bir eylemde bulunmamasına rağmen devletten teşvik alıyor. Bir kuyumcu elindeki tarihi eserleri yasadışı yollardan yurt dışına çıkarıyor. Eğlence mekânlarından birinde uyuşturucu ticaretinden gelir elde ediliyor. Müşterinin baskısına maruz kalıp Gayrimenkul değerleme uzmanı gayrimenkulün değerini olduğundan %60 daha değerli göstererek kişinin bankadan daha fazla kredi almasını sağlıyor. Öncül Suç Grubu Devletten Haksız Vergi İadesi Alınması Tarihi Eser Kaçakçılığı Uyuşturucu Ticareti Baskı ve Korkutma ile Gelir Elde Etme SUÇ GELİRİ NEDEN AKLANIR? Suç gelirinin aklanması; yasadışı yollardan elde edilen kazançların kaynağının gizlenmesi ve niteliğinin değiştirilmesi suretiyle yasal görüntü kazandırılarak ekonomik sisteme sokulması faaliyetlerinin bütünüdür. Suç Geliri Aklama Suçunun Unsurları Öncül Suç Mal veya Değer Çeşitli İşlemlere Tabi Tutmak

3 Suç Geliri Aklama Suçunun Aşamaları SUÇ GELİRİ NASIL AKLANIR? Suç gelirinin aklanması genelde 3 aşamadan oluşan bir süreç içerisinde gerçekleşir. Bu aşamalar; yerleştirme, ayrıştırma ve bütünleştirmedir. Her suç geliri aklama olayında bu aşamaların üçünü de ayrı ayrı göremeyebiliriz. Bazen bu aşamaların ikisi veya üçü tek işlemde gerçekleştirilebilir veya bazı aşamalar gerçekleştirilmeden suç gelirinin aklanması tamamlanabilir. 1- Yerleştirme Bu aşamada suçtan elde edilen gelirin yasal ekonomik sisteme sokulması amaçlanır. Gelir fiziki olarak yurtdışına çıkarılıp denetimin az olduğu ülkelerde bankaya yatırılabilir, küçük tutarlara bölünerek ülke içinde çeşitli bankalara ya da farklı kişiler adına bankaya yatırılabilir. Gayrimenkul, antika veya sanat eseri alınabilir, Hisse senedi, tahvil bono, çek, poliçe gibi mali araçlara dönüştürülebilir. 2- Ayrıştırma Ayrıştırma aşamasında amaç mali sisteme sokulan gelirin kaynağından uzaklaştırılmasıdır. Bu aşamada paranın izinin sürülmesi, bulunması ve yakalanması neredeyse imkânsız hale gelir. 3- Bütünleştirme Bütünleştirme aşamasında artık paranın yasadışı kaynağı ile hiçbir ilgilisi kalmamıştır ve ülkenin mali sistemine tamamen aklanmış olarak sokulmuştur. Bütün aşamaların gerçekleşip gerçekleşmemesi kullanılan yöntemlere göre değişiyor. Her vakada farklı bir yöntemle karşılaşılabilir. Yukarıda bahsedilen aşamaların hepsini kesin çizgilerle ayıramayacağımız vakalar olabilir. Aşamalar genelde paranın girdiği formlara göre ilerler. Yöntemler ise paranın hangi formlara hangi araçları kullanarak gireceği ile ilgilidir. Suç Geliri Aklama Yöntemleri Aşağıda sıralanan yöntemler en sık kullanılan yöntemlerdir. Bu yöntemler için belli bir sayı yoktur, yaratıcılık vardır.... Fonların fiziken ülke dışına kaçırılması, Şirinler (smurfing) yöntemi, Parçalama (structuring) yöntemi, Vergi cennetleri (off-shore), Paravan (Kağıt üstündeki) ya da hayali şirketler, Oto-finans borç yöntemi (Loan-back), Döviz Büroları, Kumarhane ve Gazinolar, Nakit para kullanılan işyerlerinin işletilmesi (Göstermelik şirketler), Sahte fatura (hayali ihracat), Alternatif havale sistemleri (hawala vs.), İnternet bankacılığı ve elektronik para,

4 Temel Yükümlülükler SUÇ GELİRİNİN AKLANMASINI NASIL ÖNLEYEBİLİRİZ? 1- Kimlik Tespiti Yönetmelik ile belirlenen yükümlüler kimlik tespitini iş ilişkisi tesisinden veya işlem yapılmadan önce tamamlar. Her kimlik tespiti işleminin, mevzuatta belirtilen usuller doğrultusunda yapılması ve bu bilgilerin geçerli belge veya yöntemlerle teyit edilmesi gerekmektedir. Kimlik tespit yükümlülüğü kapsamında alınması gereken bilgilerden biri olan adres bilgisinin teyidi, yalnızca sürekli iş ilişkisi olarak tanımlanan işlemlerle sınırlıdır. Kimlik tespiti, sürekli iş ilişkisi tesisinde ve şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin mutlaka yapılmalıdır. Müşteri Profilinin Oluşturulması Müşteri profilinde olması gereken bilgileri şöyle sıralayabiliriz: Kimlik numarası, Doğum tarihi ve yeri, Telefon numaraları, Ev ve iş adresi, Gelir aralığı, Mal varlığı, Eğitim aldığı alan, Geliri aktarma amacı, Başlıca iş ilişkisi kurduğu firmalar, Gelir kaynakları, Risk durumu, Eğitim durumu

5 NELERİ ŞÜPHELİ İŞLEM OLARAK GÖRMELİYİZ? Şüpheli İşlem Nedir? Bir işlemin şüpheli işlem olması için konu olan mal varlığının yasadışı yollardan elde edildiğine dair bir şüphenin ya da yasadışı bir yolda kullanılacağı gibi bir şüphenin olması gerekir. Şüpheli İşlem Örnekleri Bay Saklar, son poliçe ödemesini diğerlerinden farklı olarak yüksek miktarda nakit olarak yaptı. Müşterilerimizden Bayan Şaşırtır makul bir neden olmaksızın ve büyük bir miktar maddi kayba yol açmasına rağmen poliçesinin vadesinden önce geri ödenmesini istedi. 19 yaşında bir müşteri galerisindeki arabaları sigorta ettirmek için başvuruda bulundu. ŞÜPHELİ İŞLEMLERDE NELER YAPMALIYIZ? Örnek Olay-1 Ali Kara 8 Mayıs 2009 tarihinde hayat sigortası yaptırmak için başvurdu. Aylık gelirinin 1.000TL olmasına rağmen prim ödemesi olarak 500TL yapabileceğini belirtti. Doldurulmuş ŞİB formunu görmek için tıklayın. Örnek Olay-2 Ahmet Mehmet adlı kişi 8 Mayıs 2009 tarihinde şirketimize gelerek Gülçin Sormaz adına Hayat Sigortası poliçesi talep etti. Başlangıç aidatı olarak TL yatırdı, 3 ayda bir TL ödeneceğini ve 1 yıl sonunda sistemden ayrılarak ödemenin bir başka hesaba yapılmasını istedi. Doldurulmuş ŞİB formunu görmek için tıklayın. Şüpheli İşlem Bildirim Süreci Acente Yazılı Olarak Bildirim Uyum Birimi Değerlendirme MASAK Yazılı Gerekçe İle 8 Yıl Saklama

6 Şüpheli İşlem Bildiriminin Önemi Kişisel hakları korumak, Sınırlı kaynakların etkin kullanılmasına katkı sağlamak, Mali sektörün güvenilirliğini korumak. Şüpheli İşlem Bildiriminin Gizliliği Şüpheli işlemi, MASAK a bildiren kişi, kurum ve kuruluşlar, bu kimselerin kanuni temsilcileri ve vekilleri, şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğundan haberdar olan personel, MASAK a şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna veya bulunulacağına dair, yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanlarına ve yargılama sırasında mahkemelere verilen bilgiler dışında, işleme taraf olanlar dâhil olmak üzere hiç kimseye bilgi veremezler. SUÇ GELİRİ İLE MÜCADELEDE YÜKÜMLÜLÜKLERİN YERİNE GETİRİLMEMESİ DURUMUNDA CEZALAR NELERDİR? Suç Grubu Cezayı Alan Kişiler Para Cezası Hapis Cezası ŞİB Yükümlülüğünü Yerine Getirmeyenler Sigorta Şirketine Görevli TL TL ŞİB Gizliliği Kuralını Bozanlar Kurum gün 1-3 yıl Kurum Çalışanları gün 1-3 yıl Temsilcileri gün 1-3 yıl Suç Geliri Aklamaya Çalışanlar Suç Gelirini Aklamaya Çalışanlar gün 3-7 yıl Öncül Suça Karışanlar gün 3-7 yıl