TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Transkript

1 Dönem: 19 Yasama Yılı: 4 T.B.M.M. (S. Sayısı: 750) 1993 Malî Yılı Genel Bütçeye Dahil Kuruluşların Kesinhesaplarma Ait Genel Uygunluk Bildiriminin Sunulduğuna İlişkin Sayıştay Başkanlığı Tezkeresi ile 1993 Malî Yılı Kesinhesap Kanunu Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (1/754, 3/1580) T.C. Sayıştay Başkanlığı Sayı: /2402 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Genci Bütçeli Dairelerin 1993 Bütçe Yılı Kesinhesap Kanunu Tasarısına ait genel uygunluk bildiriminin ilişik olarak sunulduğunu saygılarımla arz ederim. M. Vecdi Gönül Sayıştay Başkanı GENEL UYGUNLUK BİLDİRİMİ Anayasa ve Muhasebe-i Umumiye Kanunu hükümleri uyarınca, ilgili bakanlıklarca düzenlenip birer nüshası Sayıştay'a gönderilmiş bulunan 1993 bütçe yılı kesinhesapları, Sayıştay'ca yönetim dönemi hesapları ve Hazine Genel Hesabı ile karşılaştırılarak uygunluk derecesi bağlı cetvellerde gösterilmiştir. 1. Kesinhesap Kanunu Tasarısının 7 nci maddesinde ve Danıştay, Anayasa Mahkemesi, Başbakanlık, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Devlet İstatistik Enstitüsü, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Adalet Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Kültür Bakanlığı Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Yargıtay, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, Çevre Bakanlığı ve Orman Bakanlığının tasarıya ekli gider cetvellerinde toplam (Onbirtrilyon dokuzyüz kırkiki milyar dörtyüzelli milyon yediyüzyirmiüçbin) liralık ödenek dışı gider gösterilmiştir. Sayıştayca da, anılan dairelerin 1993 bütçe yılında ayrıntıları aşağıda gösterildiği üzere aynı miktarda ödenek dışı gideri bulunduğu tespit edilmiştir. Kesinhesap Kanun Tasarısının 7 nci maddesiyle söz konusu ödenek dışı gider için tamamlayıcı ödenek istenilmiştir.

2 ÖDENEK DIŞI GİDER Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Danıştay Anayasa Mahkemesi Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Devlet İstatistik Enstitüsü

3 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Devlet istatistik Enstitüsü Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü " " " Diyanet İşleri Başkanlığı Dışişleri Bakanlığı Maliye Bakanlığı

4 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Maliye Bakanlığı

5 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Maliye Bakanlığı ^

6 (09L - ISI/CBS S) wpm ^\\m m^m ^ımı 3. e- oo " < e. R- s.. Oı Oı._, 4^ NO NO H- 3. o &* gf. 3 t* Oı Oı 326 g 069 ON O, 4i. to OJ 00 OJ NO OJ NO 00 2 to > Oı Oı.. ON _. 4x. NO - to oo oo NO 00 ON to Oı Ol N OJ 6 ON 19. 3? 3- o 3. JL 00 OJ 00 i» NO O to Oı 00 a & -9-

7 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü " Jandarma Genel Komutanlığı Adalet Bakanlığı

8 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Adalet Bakanlığı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı , : J

9 -9- h m U 00 ON in in \r oo = S ^ 414 t- es ON ro 00 ON ^ ı es fi r- "t 00 in 00 o ON c " ı 't es in oo m o o o m es es * 9 en t ı m in ON oo oo es 00 in m o ~H es ON es 5 es o es S es NO 789 r- in ON es m oo o in ro oo es S es NO 364 es 00 ON es 269 o m 8 in TJm 3 m ' tn^ıoncomhn(*)p;mcnj>-;-h'-jcs;o\'-;ihfvjthcn^ 8 0 o 0 o 0 o 0 o 0 o 0 o 0 o Q o O o Q o Q o O p O o O o O q e ı S n O q Q q O q O o O o O o HdfNJf>irH(Njeş^NN^İriHHH"İ' t, İHH"İ, '^'İH O O O O O Ö O O O O O O O O O O O O O. O O O O :2 >bû 2 :3 O 0Q c 3 S O >> O W S S Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750) a«. en P

10 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Ulaştırma Bakanlığı " '. - '. ' " Turizm Bakanlığı " " " " Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Kültür Bakanlığı

11 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Kültür Bakanlığı Bayındırlık ve İskân Bakanlığı " Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı

12 Dairesi Tertibi Toplam miktarı Yasal giderler Sağlık Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı " Millî Eğitim Bakanlığı " ,

13 - 13 M _ 3 c. -t V- 4) Sorumlı gerekti gideri o es 1-H ON ON VO a> ( son ;rle Per u T3 "S) 00 t: "tf '3 ' < en es en es in in en es s en ot r^ ON en <* es es en 00 Uı Yasal giderle ' o in ON en es en vo 8 2 es in rt en es \o in en es oo ^ es "T in O vo es ı in vo 900 * * Tt ON oo r- in < en ON "* in v > en S c.3 3 o s 00 s* en esen^oadt^ 'OOenvûTt enoo ıooesınınvoono ~HTtvo.cnt~», renvo~hin esenınoorfesesesınoo «nenvo ıcn^oort-m ooeneson ONOöesvo 00 O \0 en C- in en oo in es oo m -H - ' es , ' es en vo en *-"' m en ^es^cn^est^es esesr^ oı csesones eses»-* OOOOQQOOOOOOOQOOO^OQOO. O 3 es eni es es es es en en -rf -f ^ iri >c > r- r-' oc es es es es o o o o q q q q q o o o o q q q q q q q q q q ^ ^ ^ _; ^ ^' ^ (vj evi fsj (vj ri rsj fvj r.j ri ri ri ri ^ rn H ^ H ^ H _ <. _ - _ a ı PQ >b0 W 5b Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750)

14 Dairesi Tertibi Toplam miktan Yasal giderler Yargıtay Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı " Çevre Bakanlığı Orman Bakanlığı

15 A) 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 104 üncü maddesi hükmü uyarınca, gelir izahnamelerinin gelir kesinhcsabma bağlanması ve sözkonusu izahnamelerin, bütçe ile yapılan tahmine karşılık tahsilatta fark mevcutsa gerekli açıklamaları kapsayacak biçimde hazırlanması gerektiği hususu, önceki yılların kesinhesaplarına ilişkin uygunluk bildirimlerinde de belirtildiği hal-. de, aşağıda gösterilen gelir tertiplerine ilişkin gelir kesinhesaplarındaki açıklamalar, tahmin ile tahsilat arasındaki farklara ait bilgileri içermediğinden yetersiz bulunmuştur. (Bin TL.) Tahsilat-tahmin Gelir Türü Tahmin tahsilat oranı % 1230 Veraset ve İntikal Vergisi 1320 Ek vergi 1430 Diğer dış ticaret gelirleri 2111 Resmî basımevleri, okullar ve kurumlar hasılatı 2112 Katma bütçe idare gelir fazlaları 2121 Mükerrer sigorta şirketlerinden alınan vergiler 2122 Petrolden devlet hakkı 2123 Petrolden devlet hissesi 2125 Oyun kağıdı gelirleri 2211 Taşınmaz mallar satış bedeli 2330 İkrazlardan geri alınanlar 2231 İktisadî devlet teşekkülleri gelirleri 2234 Diğer cüzdan gelirleri 2510 Çeşitli gelirler ı B) 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 104 üncü maddesi hükmü uyarınca, gider izahnamelerinin Hazine Genel Hesabına bağlanması ve söz konusu izahnamelerinin özellikle program bütçe sisteminin uygulanmasına geçildiği 1973 yılından başlayarak bütçe gerekçelerindeki şekil ve esaslara mütenazır ve ayrıntılı olarak hizmetin önemini, gelişimini, hedeflerini, bu hedeflere ulaşıp ulaşılmadığını, ulaşılamamışsa bunun nedenlerini ve ödeneklerin kullanımını gösterecek biçimde hazırlanması gerektiği hususu önceki yılların kesinhesaplarına ilişkin uygunluk bildirimlerinde de belirtildiği halde, aşağıda gösterilen dairelerin gider izahnameleri yeterli açıklamaları kapsamamaktadır. Bu bakımdan söz konusu dairelere ait gider izahnameleri aşağıda gösterilen tertipler itibariyle yetersiz bulunmuştur. (Bin TL.) Tertibi Ulaştırma Bakanlığı Adalet Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Ödenek Gider İptal edilen ödenek iptal oranı % Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750)

16 ' Hazinenin tarihi itibariyle iç borç tutarı, (yüzotuzdört trilyon dokuzyüzsekizmilyar dokuzyüzsekseniki milyon dokuzyüzotuzdörtbin) lira kısa, (îkiyüzyirmibirtrilyon altıyüzkırkbeşmilyar yediyüzotuzbirmilyon sekizyüzonbin) lirası orta ve uzun vadeli olmak üzere toplam (Üçyüzellialtı trilyon beşyüzellidörtmilyar yediyüzondörtmilyon yediyüzkırkdörtbin) liradır. Genel ve Katma Bütçeli kuruluşlara ait dış borç tutarı (dörtyüzkırküç trilyon altıyüzseksenüçmilyar yediyüzbirmilyon ikiyüzaltıbin) liradır. Hazine genel hesaplarına bağlı kesin mizanda da aynı miktarlar yazılıdır. Özel kanunlar gereğince hazinenin kefalet ettiği istikrazlarla ilgili kefalet bakiyelerini, hizmet karşılığı olmayarak çıkarılan hazine bonolarının bakiyelerini, Devletçe müessese ve fertlere ikraz olarak verilen paralarla genel ve katına bütçeli kuruluşlarca yapılan istikrazlar ve alınan avansların miktar ve faizleri ile itfa bedellerini gösterir çizelgeler ekte sunulmuştur. Çizelgelerde adları yazılı kuruluşlara aiz Hazine kefaletinin kanunlarla verilen yetki ve borçlanma limitleri içinde olduğu, dış ve iç borçlanma tutarlarının kayıtlara uygun bulunduğu, yine çizelgelerde adları yazılı banka ve kuruluşlarca satılan Hazine bonolarının kanunlarla verilen yetki^ lere dayanılarak çıkarıldığı ve bu tutarlarında kayıtlara uygun bulunduğu anlaşılmıştır sayılı Sayıştay Kanununun 83 üncü maddesi hükmü uyarınca, Hazine Genel Hesabına Sayıştay ilamlarının yerine getirilme oranını gösterir cetvel bağlanmıştır. Bu cetvelde tarihine kadar kesinleşmiş ilamlarla, (dokuzmilyar dörtyüzkırkikimilyon altıyüzyirmiüçbin) lira, Dolar, Avusturya Şilini Alman Markı ve Sterlin tutarında tazmin hükmü verildiği, (dörtmilyar ikiyüzelliikimilyon dokuzyuzonikibin) lira, Dolar, Avusturya Şilini, Alman Markı, Sterlinin silme ve düşme yoluyla düşüldüğü, (üçmilyar dörtyüzkırkbeşmilyon ikiyuzkırkbin) lira, Alman Markının tahsil edildi, (birmilyar yediyüzkırkdörtmilyon dörtyüzyetbişbirbin) lira ile Doların 1994 yılına devrettiği görülmektedir. Silme ve düşme yoluyla düşülen miktar çıkarıldıktan sonra kalan tazmin hükmüne göre tahsilat oranı % 66.39'dur. 5- Kesinhesap Kanun Tasarısının Denge başlıklı 6 ncı maddesinde gider fazlası olarak (yüzotuzüçtrilyon ikiyüzellibeşmilyar sekizyüzelliyedimilyon yüzellisekizbin) lira yazılı bulunmaktadır. Sayıştayca yapılan inceleme sonucunda, sözkonusu gider fazlası (yi r- midokuztrilyon dokuzyüzdoksanikimilyar dörtyüzyirmibirmüyon dokuzyüzdoksanaltıbin) lira fazlası ile (Yüzaltmışüçtrilyon ikiyüzkırksekizmilyar ikiyüzyetmişdokuzmilyon yüzellidörtbin) lira olarak tespit edilmiştir. Anılan fark, 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Birbirlerine Olan Borçlarının Tahkimi Hakkında Kanun Hükümleri uyarınca gerçekleşen (otuztrilyon yirmialtımilyar beşyüzseksenmilyon beşyüzkırkdokuzbin) lira gider ile (otuzdörtmilyar yüzellisekizmilyon beşyüzelliüçbin) lira gelirin; Kesinhesap Kanun Tasarısının "Değen Başlıklı" 6 ncı maddesinde yazılı gider fazlasının tesbitinde dikkate alınmamasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, Kesinhesap Kanun Tasarısının 6 ncı maddesinde gösterilen gider fazlasının hesabında, Saymanlık hesaplarında bütçe gideri ve geliri olarak yer alan sözkonusu miktarların da dikkate alınmak suretiyle madde metninin "Birinci ve ikinci maddelerde yazılı giderler ile üçüncü ve dördüncü maddelerde yazılı gelirler arasında ( ) liralık gider fazlası meydana gelmiştir" şeklinde düzenlenmesinin uygun olacağı, 6 - Bu bildirime bağlı gider cetvelinde ve yukarıdaki maddelerde yazılı açıklamalar gözönünde bulundurulmak suretiyle Hazine Genel Hesabı ve Kesinhesap Kanun Tasarısında gösterilen miktarların kabulünün uygun olacağı, Arz olunur. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750)

17 M. Vecdi Gönül Birinci Başkan Fikret Uludaınar 7. Daire Başkanı A. İlhan Oğuz Ertan Dalgıç Necdet Güvenç Mehmet Aydoğdu Cavit Özkahraman M. Eren Şenocak Şemsettin Azizoğlu Mehmet Sarıtaş Ahmet Kartal Erdoğan Kesim /?«/» Salihoğlu Mehmet Damar Emin Kızılkaya (Bulunamadı) Günaydın Ersoy -17- Fa/jn Yılmaz 5. Daire Başkanı Cevdet Kıraç 4. Daire Başkanı fea/ Ekinci Turhan Kartal Koyar Öz e& Mustafa Akyüz Necdet Kesmez (Bulunamadı) H. Hüseyin Türkmen (Bulunamadı) Cengiz Alpay Ahmet Mescioğlu $. Tamer Gözde Sefahattin Fettahlıoğlü Ahmet Koç ///KZ/I Sözgen yavmz Büyükkara E. //arf/ Erdem Ö. Faruk Çulhacı 2. Daire Başkanı 0/:toy Gökdeniz 1. Daire Başkanı Tülay Demirkan 0. ZeA/ 7a«5i Selahatün Giintaç //. İbrahim Başaran I. Hakkı Kaya (Bulunamadı) Hasan Fidan Afecf/? Pekçevik Osman Akman 7. Mesut Yükseltürk Ümran Saray <9. Faruk Doğan Af. Hikmet Büyükbozkırh A/. Harun Erdoğan Erdoğan Tartman Savcı Y. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750)

18 T.C Başbakanhk Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü ' Sayı: B.02.0.KKG/101-58/04278 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLÎSİ BAŞKANLIĞINA Maliye Bakanlığı'nca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulu'nca tarihinde kararlaştırılan "1993 Malî Yılı Kesin Hesap Kanun Tasarısı" ile eki cetveller ilişikte gönderilmiştir. Gereğini arz ederim. Prof. Dr. Tansu Çiller BAŞBAKAN Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750)

19 I. - SUNUŞ : 1993 MALI YILI KESİNHESAP KANUN TASARISI GEREKÇES Muhasebe-i Umumiye Kanununun 101 inci maddesi uyannca hazırlanan 1993 Malî Yılı Kesinhesap Kanu sa'da belirtilen süre içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştay Başkanlığına sunulmuştur. II. - ÖDENEK DURUMU : 1993 Malî Yılı Bütçe Kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde gösterildiği üzere ( ) lira ö A) a) Bütçe Kanununun 5 inci maddesi gereğince % 3 oranında kesilen ödenek ( ) lir b) Aktarmalar ile düşülen ödenek ( ) lira, c) Özel kanunlar gereğince yılı içinde iptal edilen ödenek ( ) lira olmak üzere, toplam B) a) 3916 sayılı Kanunun 1 inci maddesi gereğince eklenen ek ödenek ( ) lira, b) Muhasebe-i Umumiye Kanununun 48 ve 59 uncu maddesi gereğince eklenen ödenek ( c) Muhasebe-i Umumiye Kanununun 83 üncü maddesi gereğince eklenen ödenek ( d) Bütçe Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak eklenen ödenek ( e) Aktarmalarla yılı içinde eklenen ödenek ( ) lira, f) Özel kanunlar gereğince eklenen ödenek ( ) lira olmak üzere, toplam ( genel ödenek toplamı ( ) liraya erişmiş ve ayrıntısı aşağıda gösterilmiştir. C) 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlannın Birbirlerine Olan Borçlanmn Tahkimi Hakkında Kanun nek verilmiştir. t ÖDENEK'ÇİZELGESİ Açıklama Bütçe Kanunu ile verilen ödenek Bütçe Kanununun 5 inci mad. ger. % 3 oranında kes. ödenek (-) Cari(l) Yatının (2) Tr İ

20 H e «<" o W es- J/J P Açıklama Cari(l) Yatmm (2) T Aktarmalar ile düşülen ödenek (-) Özel kanunlar gereğince yılı içinde iptal edilen ödenek (-) Kalan ödenek 3916 sayılı Kanunun 1 inci mad. ger. eklenen ek ödenek 1050/48 ve 59 uncu mad. gereğince eklenen ödenek 1050/83 üncü maddesi gereğince eklenen ödenek Bütçe Kanununun Maliye Bak. verdiği yet. eklenen ödenek Aktarmalar ile eklenen ödenek Özel kanunlar gereğince eklenen ödenek Toplam ödenek 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlanmn Birbirlerine Olan Borçlarının Tahkimi Hakkında Kanun ger. ek. ödenek III. - GİDERLER A) Yukarıdaki çizelgede ayrıntıları belirtildiği üzere, yılı içinde ( ) lira ödenek (ha Ayrıntıları ilgili cetvellerde belirtildiği üzere yılı içinde, ( ) lira cari, ( ( ) lira sermaye teşkili ve transfer ödenek türlerinden olmak üzere toplam ( B) Yukarıdaki çizelgede belirtildiği üzere, 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlanmn Birbirlerine Olan ğince ( ) lira ödenek verilmiş olup, yılı içinde sermaye teşkili ve transfer ödenek türünde tirilmiştir.

21 IV. - GELİR DURUMU : Devlet gelirlerinin 1993 bütçe yılındaki gelişimi (B) işaretli cetvelde ayrıntılı bir biçimde gösterilmiş, bu A) Gelir Tahminleri ve Tahakkukları 3859 sayılı 1993 Malî Yılı Bütçe Kanununa bağlı (B) işaretli cetvelde belirtildiği üzere ( lirası vergi dışı normal gelirierinden, ( ) lirası da özel gelir ve fonlardan olmak üzere toplam (36 pılmıştır. Bu tahmine karşılık, a) Vergi gelirlerinin yılı tahakkuku ( ) lira olarak gerçekleşmiş gelir tutarı geçen yıl liranın eklenmesi ile tahakkuk toplamı ( ) liraya, b) Vergi dışı normal gelirlerin yılı içinde gerçekleşen tahakkuk tutarı ( ) liraya, liranın eklenmesi ile tahakkuk toplamı ( ) liraya, c) Özel gelirler ve fonlann yılı içinde gerçekleşen tahakkuk tutarı ( ) liraya, geçen y eklenmesi ile tahakkuk toplamı ( ) liraya, d) Özel kanunlar uyarınca öngörülen hizmetlere harcanmak üzere yılı içinde tahsil edilen paralar karşılığı k liraya ulaşmış, böylece ( ) liralık tahmine karşılık yılı içinde ( ) lir devreden tahakkuk artığı ( ) liranın eklenmesi ile tahakkuk toplamı ( Gelirin türü Vergi dışı normal gelirler Vergi gelirleri Vergi dışı normal gelirler Özel gelir ve fonlar Özel kanun gelirleri TOPLAM GELİR TAHAKKUK ÇİZELGESİ Geçen yıl. dev. tahakkuk 1993 yılı tahakkuku

22 B) Gelir Tahsilatı 1993 Malî Yılı Bütçe Kanunu ile ( ) lira olarak tahmin edilen Genel Bütçe Geli belirtildiği ve ayrıntıları (B) işaretli cetvelde gösterildiği üzere, toplam ( ) lira olarak g çizelgede gösterilmiştir. GELİR TAHSİLAT ÇİZELGESİ Gelirin türü Tahsilat tuta Vergi dışı normal gelir Özel gelir ve fonlar Özel kanun gelirleri TOPLAM ERTESİ YILA DEVROLUNAN TAHAKKUK ÇİZELGE Gelirin türü 1994 yıl. dev. tah. a Vergi gelirleri Vergi dışı normal gelir Özel gelir ve fonlar TOPLAM

23 c) 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Birbirlerine Olan Borçlarının Tahkimi Hakkında Kanun g maddesinde belirtilen ve aynntılan (B) işaretli cetvelde gösterildiği üzere, toplam ( ) lira olarak ğıdaki çizelgede gösterilmiştir SAYILI KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ BİRBİRLERİNE OLAN BORÇLA V. - NAZIM GELİR VE GİDER A) Nazım Gelir KANUN GEREĞİNCE YAPILAN GELİR TAHAKKUK VE TAHSİLAT Gelirin Türü Tahakkuk Tutan Tahsilat Tuta Vergi Gelirleri Vergi Dışı Normal Gelir Özel Gelir ve Fonlar TOPLAM Mahallî İdareler payı geliri ( ) lira, okul pansiyon geliri ( ) lira olmak zım gelir tahsil edilmiştir. B) Nazım Gider Mahallî İdareler payı tahsilatından ödemeler ( ) lira, okul pansiyon gelirlerinden ödem lam ( ) lira nazım gider yapılmıştır. VI. - BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI A) Gider Gelir Dengesi Tasarımn 1 inci maddesinde açıklandığı üzere 1993 Bütçe Yılında ( ) liralık gidere ka sil edilmiş ve sonuçta 1993 yılı bütçesi ( ) lira açık vermiştir. B) Ödenek Üstü Harcamalar 1993 malî yılında zorunlu sebeplerle yapılan ödenek üstü giderleri karşılamak amacıyla 7 nci maddede ya cı ödenek verilmesi öngörülmüştür.

24 C) Devredilen Ödenekler Kanunlar uyarınca, ertesi yıllara devredilmesi gereken ( ) liralık ödeneğin iptal edil maddesi ile teklif edilmiştir. - D) İptal Edilen Ödenekler.. ' a) 1993 Bütçe yılında alman ödeneklerden kullanılanlar ile ertesi yıla devredilmek üzere saklı tutulanlar nek tasanmn 9 uncu maddesinde belirtildiği üzere iptal edilmiş ve aynntısı (A) işaretli cetvelde, Özeti ise aş İPTAL EDİLEN ÖDENEK ÇİZELGESİ Açıklama Cari (1) Yatınm (2) Genel ödenek Genel gider Kalan Özel Kanunlar Ger yılına dev Kalan Ödenek üstü gider İptal edilen ödenek b) 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlannın Birbirlerine Olan Borçlanmn Tahkimi Hakkında Kanun şında kalan ( ) liralık ödenek tasanmn 10 uncu maddesinde belirtildiği üzere iptal edilmiş v VII. - DEVLET BORÇLARI Devlet Borç yönetimi uygulama sonuçlan kesinhesap cetvellerinde aynntısı gösterildiği üzere; A) İç Borç 1992 yılından 1993 yılma ( ) lira iç borç devretmiş ve 1993 yılında alman ( ( ) liraya ulaşmış, yılı içinde bunun ( ) liralık kısmı ödenmiş ve 1994 B) Dış Borç Genel ve Katma Bütçeli Kuruluşların 1992 yılı sonundaki kurlar üzerinden yapılan hesaplamaya göre ) lira borç devretmiştir. Bu miktara yılı içinde alman borçlann ilavesi ve ödemeler düşüldükten sonra 1993 dış borç devretmiştir.

25 C) Hazinece Garantili Borçlar Hazinece garantili ve Genel ve Katma Bütçeli Kuruluşlar dışında kalan kurumlann 1992 yılı sonundak ( ) lira borç devretmiştir. Bu miktara yılı içinde alınan borçlann ilavesi ve ödemeler dü lam ( ) lira Hazinece garantili dış borç devretmiştir. A-CETVELİ (Genel/Katma Bütçeye Giren Dairelerin Harcamalan) KODLAR Daire ı Kurum Kuruluşun Adı Türkiye Büyük Millet Meclisi Cumhurbaşkanlığı Sayıştay Danıştay Anayasa Mahkemesi Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Diyanet İşleri Başkanlığı Dışişleri Bakanlığı \ Maliye Bakanlığı Millî Savunma Bakanlığı İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Jandarma Genel Komutanlığı Adalet Bakanlığı

26 Tanm ve Köyişleri Bakanlığı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Sahil Güvenlik Komutanlığı Ulaştırma Bakanlığı Turizm Bakanlığı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Kültür Bakanlığı Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Millî Eğitim Bakanlığı Yargıtay Hazine ye Dış Ticaret Müsteşarlığı Çevre Bakanlığı Orman Bakanlığı TOPLAM

27 ", Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu Esas No.: 1/754,3/1580 Karar No.: 85 ' TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Maliye Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca tarihinde. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve tarihinde Komisyonumuza havale edilen "1993 Malî Yılı Kesinhesap Kanunu Tasarısı" ile Anayasanın 164 üncü maddesi gereğince Sayıştay Başkanlığınca hazırlanan aynı yıla ilişkin "Genel Uygunluk Bildirimi" Komisyonumuzun tarihleri arasında yapılan 6,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20, 21, 22, 23, 24,.25, 26 ve 27 nci birleşimlerinde Maliye Bakanlığı, Sayıştay Başkanlığı ve ilgili kuruluşların temsilcilerinin de katıldığı toplantılarda görüşülmüştür Malî Yılı Genel Bütçe Kesinhesap Kanunu Tasarısı incelendiğinde; - Genel bütçeli dairelere toplam ( ) liralık ödenek verildiği, bu tutarın yılı içinde yapılan değişikliklerle toplam ( ) liraya ulaştığı, ayrıca 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Birbirlerine Olan Borçlarının Tahkimi Hakkında Kanun uyarınca ( ) liralık ödenek verildiği, - Yılı içinde verilen ( ) liralık ödenek yetkisine karşılık; ( ) lirası cari, ( ) lirası yatırım, ( ) lirası sermaye teşkili ve transfer ödenek türlerinden olmak üzere toplam ( ) liralık gider gerçekleştiği, ayrıca 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Birbirlerine Olan Borçlarının Tahkimi Hakkında Kanun uyarınca verilen ( ) liralık ödeneğin yılı içinde sermaye teşkili ve transfer ödenek türünde ( ) lira olarak gerçekleştiği, yılında genel bütçenin gelirlerinin toplam ( ) lira olarak tahminine karşılık; ( ) lirasının vergi gelirlerinden, ( ) lirası vergi dışı normal gelirlerden, ( ) lirası özel gelir ve fonlardan, ( ) lirası özel kanun gelirleri olmak üzere toplam ( ) lira olarak gerçekleştiği, ayrıca 3836 sayılı Kamu Kurumu ve Kuruluşlarının Birbirlerine Olan Borçlarının Tahkimi Hakkında Kanun uyarınca yapılan tahsilatın, ( ) lirası vergi gelirleri, ( ) lirası vergi dışı normal gelirler ve ( ) lirası özel gelir ve fonlardan olmak üzere toplam ( ) lira olarak gerçekleştiği, - Toplam( ) liralık nazım gelir tahsil edildiği ve aynı miktarda nazım gider yapıldığı, - Giderler ile gelirler arasındaki farkı oluşturan ( ) liranın gider fazlası meydana getirdiği, - Zorunlu sebeplerle yapılan ödenek üstü giderleri karşılamak üzere toplam ( ) liralık ödeneğin tamamlayıcı ödenek olarak kabul edildiği, yılı içinde harcanamayan ve özel kanunlarla devrine izin verilen toplam ( (XX)) liralık ödeneğin iptal edilmeyerek ertesi yıla devredildiği, - Yılı içinde harcanamayan toplam ( ) liralık ödeneğin iptal edildiği, yılından 1993 yılına toplam ( ) lira iç borcun devredildiği, 1993 yılında alınan ( ) liranın ilavesiyle toplam iç borcun ( ) liraya ulaştığı, yıl içinde bu borçların ( ) liralık kısmının ödendiği ve 1994 yılına ( ) liranın devredildiği, Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750)

28 yılı sonundaki kurlar üzerinden yapılan hesaplamaya göre Genel ve Katma Bütçeli Kuruluşların 1992 yılından 1993 yılına toplam ( ) lira dış borçlarının devredildiği, bu miktara yılı içinde alman borçların ilavesi ve ödemeler düşüldükten sonra 1993 yılından 1994 yılma ( ) lira dış borç devredildiği, - Hazinece garantili ve genel ve katma bütçeli kuruluşlar dışında kalan kurumların 1992 yılı sonundaki kurlara göre 1992 yılından 1993 yılına toplam ( ) lira borçlarının devredildiği, bu miktara yılı içinde alman borçların ilavesi ve ödemeler düşüldükten sonra 1993 yılından 1994 yılma ( ) lira Hazinece garantili dış borç devredildiği anlaşılmıştır. Sayıştay Başkanlığınca hazırlanan "Genel Uygunluk Bildirimi" rapor ve cetvellerinin incelenmesinde de; - Danıştay Başkanlığı, Anayasa Mahkemesi Başkanlığı, Başbakanlık, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Adalet Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Yargıtay Başkanlığı, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, Çevre Bakanlığı ve Orman Bakanlığı bütçelerinin çeşitli tertiplerine toplam ( ) lira ödenek dışı gider kaydedildiği ve Sayıştayın yaptığı incelemelerde de anılan dairelerin aynı tutarda ödenek dışı giderinin tespit edildiği, - Gelir Bütçesi Kesinhesabındakj "Vergi Gelirleri", "Vergi Dışı Normal Gelirler" ve "Özel Gelirler ve Fonlar" gelir türlerine ait bazı maddelere ilişkin açıklama ve bilgilerle; Ulaştırma, Adalet ve Sağlık bakanlıkları bütçelerinin bazı tertiplerine ilişkin gider izahnamelerinin yeterli açıklamaları ihtiva etmediği, - Kesinhesap kanun tasarısının denge başlıklı 6 ncı maddesinde gider fazlası olarak ( ) lira yazılı bulunduğu, ancak Sayıştayca sözkonusu gider fazlasının ( ) lira fazlası ile ( ) lira olarak tespit edildiği, anılan farkın ise 3836 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Birbirlerine Olan Borçlarının Tahkimi Hakkında Kanun uyarınca gerçekleşen aynı tutarda giderin kesinhesap kanunu tasarısında dikkate alınmamasından kaynaklandığı, bu nedenle Kesinhesap Kanun tasarısının 6 ncı maddesinin yukarıdaki şekilde düzenlenmesinin uygun olacağı, şeklindeki tespitlere yer verildiği, görülmüştür. Yukarıda açıklanan hususlar doğrultusunda Genel Bütçeli Kuruluşların kesinhesaplarının ayrı ayrı oylanması sırasında Dışişleri Bakanlığı 1993 yılı gider kesinhesap cetvelinin oylandığı, tarihli 21 inci birleşimde verilen önerge doğrultusunda; kesinhesap cetvelinin "112 Dış Temsil Görevlerinin Yürütülmesi" programının 1050 sayılı Kanunun 83 üncü mad. REMO ile Dış Proje Kredilerinden Ertesi Yıla Devreden Ödenek Sütununa açılmış bulunan akreditif hesabının sürdürülebilmesi amacıyla, ( ) lira ilave edilmesi Sayıştay temsilcisinin de olumlu görüşü alınmak suretiyle kabul edilmiş ve cetvellerde ilgili sütunlara eklenmesi kararlaştırılmıştır. Genel Bütçeye dahil kuruluşların kesinhesaplarının görüşmelerini takiben, tasarının maddeleri üzerinde yapılan görüşmeler sonucunda, Tasarının; 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 ve 11 inci maddeleri ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 12 ve 13 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir. Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 750)

29 -29- Başkan İlyas Aktaş Samsun Sözcü Alaetün Kurt Kocaeli Veli Andaç Durak Adana Cemalettin Gürbüz Amasya M. Nedim Budak Ankara * (Muh. Şerhim ekli) Melih Pabuçcuoğlu Balıkesir Edip Safder Gaydalı Bitlis (Muh. Şerhim ekli) Necmi Hoşver Bolu Nevfel Şahin Çanakkale Muharrem Şemsek Çorum ismail Köse Erzurum Gürhan Çelebican İstanbul (Muh. Şerhim ekli) Mehmet Alp Kars Abdullah Gül Kayseri Başkanvekili Yılmaz Ovalı Bursa Kâtip Hayrı Doğan Antalya Gaffar Yakın Afyon Bilal Güngör Ankara Süleyman Hatinoğlu Artvin (Muh. Şerhim ekli) İbrahim Arısoy Niğde Zeki Ergezen Bitlis (M. Şerhi eklidir) Mustafa Çiloğlu Burdur A. Adnan Türkoğlu Çorum Mehmet Gözlükaya Denizli M. Fevzi Yalçın Eskişehir Selçuk Maruflu İstanbul (Muhalefet Şerhim ekli) Nurhan Tekinel Kastamonu Osman Develioğlu Kayseri Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı : 750)

30 -30- Uye Mehmet Ali Yavuz Konya Mustafa Yılmaz Malatya Yahya Uslu Manisa Yaşar Topçu Sinop Koray Aydın Trabzon Ural Köklü Uşak Mustafa Ünaldı Konya (M. Ş. eklidir) Münir Doğan Ölnleztoprak Malatya (Muh. Şerhim ekli) Nevşat Özer Muğla (Muh. Şerhim ekli Hasan Peker Tekirdağ Vahdet Sinan Yerlikaya Tunceli Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı : 750)

31 YILI BÜTÇE KANUNU TASARISINA MUHALEFET ŞERHt 50 nci Hükümetin 1995 yılında uygulamak üzere Plan ve Bütçe Komisyonuna sunduğu tasarıya ana hatlarıyla iki yönden (detaylarını aşağıda sıralayacağız) muhalifiz. I. Tasarıyı hazırlayan ve kanunlaştığı takdirde uygulayacak olan Hükümete özellikle bu Hükümetin Başbakanına güvenmediğimiz için, II. Tasarı, katılmamız mümkün olmayan bir takım olumsuzluklar taşıdığı için. I. GÜVENSİZLİK DUYMAMIZIN SEBEPLERİ: ve 50 nci Hükümetlerin ekonomi politikalarından sorumlu olan Sayın Çiller ekonomiyi çökertmiş, iflas ettirmiştir; şöyle ki: a) 1993 bütçe açığını çeşitli vesilelerle değişik ortamlarda 53 trilyon, 100 trilyon, 150 trilyon gibi çok değişik ve birbirinden çok farklı rakamlarla ifade etmiştir. En iyi biidiği bir konuda bu kadar tutarsız olması güven verici değildir. b) "İstikrar paketi" ismini verdiği 5 Nisan kararları ile tüm hizmetleri yavaşlatmış, bir çok yatırımı durdurmuş bir çok iş yerinin kapanmasına sebep olmuştur. c) Başbakan olarak uyguladığı hem 1993, hem de 1994 bütçelerini "ek bütçe" ile tamamlamak suretiyle tutarsızlık ve basiretsizlik örneği sergilemiştir. d) 1994 bütçesinde enflasyonun % 48 olacağını ileri sürmüş ama gerçekleşme oranı % 148'lere yaklaşmıştır. 2. Sayın Başbakan ne demişse tersini yapmış veya aksi çıkmıştır : a) "memuru enflasyona ezdirmeyeceğiz" demiş, 217 bin liralık, 400 bin liralık artışlarla memurla âdeta alay edilmiştir. b) "döviz tutanın eli yanacak" demiş, aksine dövizle borçlananın canı yanmış, perişan olmuştur. c) "üniversite sınavı olmayacak" demiş, bakanları tarafından tekzip edilmiştir. Bu örnekler çoğaltılabilir. 3. Sayın Başbakan iç politikadan dış politikaya kadar bir çok konuda önemli gaflar yapmıştır. a) Karabük ve Zonguldak hakkında birbirine zıt beyanlarda bulunmuştur. b) Afganistan'dan, Rusya'dan, Ermenistan'dan Tunceli'ye gelen helikopterlerden bahsetmekle, mesafe, hudut, devlet kavramları hakkında ciddî değerlendirme hataları olduğunu ortaya koymuştur. c) İsrail ziyaretinde "arz-ı mev'ud" (Vadedilmiş topraklar) ifadesini telaffuz etmekle, ülkemiz toprakları üzerinde gözü olan bir takım ideolojilerden habersiz olduğunu* habersiz olduğu konularda uzmanlarla istişare etmeye gerek bile duymadığını apaçık ortaya koymuştur. 4. Sayın Başbakan Seçim beyannamelerini, koalisyon protokollerini ve hükümet programlarını unutmuş görünen icraatları ile vatandaşın bu kavramlara karşı güvenini ortadan kaldırmıştır. 5. Sayın Başbakan, DPT gibi devletin en ciddî müesseselerini bile verimsiz hale getirmiş, yedinci 5 yıllık planı ortaya koyamamıştır. 6. Sayın Başbakan, 4 Aralık 1994 seçimleri için hazırlanan Kanunda gerek "Seçmen Listelerinin Güncelleştirilmesi" konusundaki, gerekse Anayasa Mahkemesinin bu hükmü iptalinden son- Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı :750)

32 -32- raki tutumlarıyla demokrasi ve insan haklan konusunda nasıl bir yanlışlık içinde olduğunu ortaya koymuştur. 7. Avrupa Topluluğuna tam üye olmadığımız için karar verme organlarının dışında kalacağımız Gümrük Birliğine girmek için İsrar etmesi ülke çıkarlarını göz ardı eden bir tutumdur. 8. Hükümetin "yerli sanayimizi kurma ve geliştirme" gibi bir hedefi ve çabası görülmemektedir. İstihdam problemini de halletmek diye bir derdi de yoktur. 9. Terör konusunda "terörü bitirmeyi" değil"terörle mücadeleyi sürdümıeyi" hedeflemiş olan hükümet, terörün en büyük destekçisi olan "Çekiç Güç"U ülkede tutmaya devam etmekle, Terörün arkasındaki ülkelere alet olmaktadır. 10. Sayın Başbakan yurtdışı gezilerinde kendi halkmın inanç değerlerini tehlike gibi gösterme ve onlarla ortak mücadele etme gafletine sık sık düşmüştür. 11. Hükümet Eğitimde, Sağlıkta ve Tarımda ilkellikten kurtulacak bir hamlenin sahibi değildir. Aksine yerinde saymakla bir çeşit gerileme gerçekleştirmektedir. Genç nesillerimizin hiç bir problemine el atılmış değildir. 12. Yolsuzluk iddiaları bizzat Bakanlar tarafından telaffuz edilir hale gelmiş, kamu bankaları yağmalanmış "saadet zincirine" yeni halkalar ilave edilmiştir. 13. Ormanlar sahipsiz, orman köylüsü âdeta öksüz bırakılmıştır. 14. Madencilik sektörü hâlâ arzu edilen seviyede millî gelir kaynağı haline getirilememiştir. Millî Geliri artırıcı bir çaba görülememektedir. 15. Adalet hâlâ "geciken adalet", Sosyal Güvenlik ise "sosyal güvensizlik" halindedir, Devlet Personel Rejimi, içinden çıkılmaz ve tahammül edilmez adaletsizliklerle doludur. 16. Hükümet "İstikrar Programı" adını verdiği ekonomik sıkmtılan işçi, memur, işsiz, esnaf ve küçük sanayiciye çektirirken haksız ve spekülatif kazançlar peşinde olanlara itibar etmiş, âdeta haksız ve spekülatif kazançlar özendiril mistir. 17. Dövizin TL karşısındaki değeri bir yıl içerisinde üç misli artmıştır. İçinde bulunduğumuz enflasyonist ortam artışın aynı hızda süreceğini göstermektedir. 18. Hükümet çıkardığı özelleştirme kanunu ile ekonominin rantabl çalışmasını değil, tam tersine mevcut kurumların satışı ile bütçe açıklarını kapatmayı amaç edinmiştir. Bu ise bir yandan üretim kapasitesini düşürecek bir yandan da işsizliği artırıcı rol oynayacaktır. 19. Hükümet uyguladığı politikalarla tefeciye her türlü desteği verirken, üretimi ve ihracatı engelleyici uygulamaların yürütücüsü olmuştur, -' ^ II. TASARININ TAŞIDIĞI OLUMSUZLUKLAR; i" ' ' ' t gider bütçesi katrilyon olarak bağlanmış olup 1994'c göre (Ek bütçede hesaba katıldığında) % 50'lik birartışla % 150'lere varan enflasyon karşısında bir küçülmeyi ifade etmektedir.. " '' ' ". ' -;'i: '.. : -'ıy 2. Gider bütçesinin darlığının esas suçlusu katrilyon olarak tahmin edilmiş olan "gelir bütçesi"dir. Gelir bütçesinin küçüklüğünün ise iki sebebi vardır, a. Millî gelirin küçük kalması, b. Vergi toplamada aciz kalınmasıdır. Her ikisinin de sorumlusu hükümettir. Hükümetler zenginden vergi almamayı alışkanlık haline getirmişlerdir... Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı :750)

33 Her ne kadar 198 trilyonluk bir bütçe açığı öngörülmekte ise de gerçek bundan çok büyük olarak önümüze çıkacaktır. Bunun borçlanma ile kapatılacak olması "egemenlik" yönünden büyük bir tehlike oluşturmaktadır. 4. Vergilerde baskın çoğunluk Gelir Vergisi (346.2 trilyon TL.) ile vasıtalı vergiler (Mal ve hizmetlerden alınan vergiler trilyon) de olduğuna göre, vergi yükünü yine bordro mahkûmları, işçiler, memurlar ile küçük esnaf, köylüler, çiftçiler ve tüketiciler çekecek demektir. 5. Bütçe Kanununda, en zalim bir vergi olan enflasyonun büyümeye devam edeceğinin izleri vardır. 6. Bütçe, hedefleri yönünden gerçekçi değildir. Bir plan olmadığı halde plana dayandırıldığı iddia edilmektedir, samimiyetsizdir. 7. Bütçe Kanunu tasarısı tam olarak incelenip değerlendirildiğinde anlaşılmaktadır ki, yeni vergiler ihdasına alışan hükümet, lisanı hal ile "Ufukta yeni vergiler var" demektedir. 8. Bütçede yatırıma ve personele ayrılan payın yıllardır düşük tutulması yetmiyormuş gibi 1995'de daha da geriletilmiştir. 9. Hükümet ekonomik sıkıntıların faturasını çalışan kesime yüklemek istediğini tasarı metnindeki bazı hükümlerle ortaya koymuştur. Hükümet yeni yıla işçilerine borçlanmış olarak girmektedir. 10. Ülkenin yaşadığı bu kadar sıkıntıya rağmen israf sayılabilecek birçok harcamaya devam edilmektedir. 11. Üniversite Hastaneleri döner sermaye gelirlerindeki çalışanların payı düşürülmektedir bütçesinde çalışanların tıbbi cihaz, sağlık sarf malzemesi ile ilaç harcamaları için çalışanlar tarafından ödenen katılım payının oranını artırma niyeti ortaya çıkmaktadır. Vaziyet onu göstermektedir ki maaş bakımından zaten zor duruma düşürülmüş bu kesim daha da perişan edilecektir Mart yenilgisini hazmedemeyen Hükümet, çıkardığı Kanunlarla belediyelere darbe üstüne darbe vurmuş, bu da yetmezmiş gibi şimdi de bütçe tasarısında tekrar darbe vurmaya çalışmaktadır. Kadroların kullanımında getirilen esaslar bir partizan tahakküm hevesinin kokusunu taşımaktadır. 14. Vergi Gelirlerinden Belediyelere ayrılan paya getirilen kısıtlama da aynı tahakküm gayretini ortaya koymaktadır. Bu tavırlar Hükümetin demokratik tahakkümün hangi seviyelerde olduğunu göstermektedir. 15. Hükümet burs verdiği öğrenciye iş veremeyeceğinden bursun karşılığını almaktan vazgeçmektedir; bu da istihdam probleminin ne kadar büyümekte olduğunun bir göstergesidir. Aynı şekilde tasanda Hükümet kredi alan öğrenciye krediyi nasıl pahalı kılabileceğinin hesabını yapmaktadır. 16. Fonların denetimden kaçırılmasına devam edilmektedir de 34,5 trilyon TL. olarak gerçekleşen Toplu Konut Fonu gelirlerinden yalnız 9.9 trilyonun idareye bırakılmış olması fonların amaçtan saptırıldığının göstergesidir. 17. Bütçe takdiminde "1994 zor bir yıl olmuştur" deniyor, görünen odur ki 1995 yılı bu hükümet sayesinde son zamanların en zor yılı olacaktır. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı :750)

34 Sosyal bunalımı, ekonomik bunalımı, güven bunalımım aşabilecek, sosyal devlet anlayışını kavramış, üretici, dürüst, yabancı telkinlerden uzak. millî değerlere sahip ama bütün bu ölçüler içerisinde dünyaya açık bir zihniyetle icrada bulunabilecek bir yönetime ihtiyaç varken mevcut hükümet hemen hemen tamamıyle bu ihtiyaca ters düşmektedir. Sonuç olarak hem ülke geriletilmekte, hem de Sosyal Devlet Anlayışı yıkılmaktadır. Bu bütçenin rakamları Hükümetin yüksek enflasyonu bir sektör haline getirdiğini, kronikleştirdiğini, kamu kesimi borçlanma gereğini artırıcı yahut da emisyon hacmini büyültücü faaliyetleri normal telakki eder hale geldiğini göstermektedir. Çünkü ortada başka bir gösterge yoktur. Hazine kaynaklarını doğal, olağan bir gelir kaynağı olarak görmek gibi bir teamül yerleşmektedir ki, bunun sonucunda hep işsizler, fakirler, işçiler, memurlar, çiftçiler, küçük esnaf acı çekmektedir genel bütçesine, 1995 katma bütçesine 1993 genel ve katma bütçeleri olarak geldiğinde muhalefetimizi ifade ettiğimiz, o zaman söylediğimiz gibi yanlış uygulamalarla gerçekleşen kesin hesap raporlarına muhalif olduğumuzu bildirir muhalefet şerhidir. Prof. Dr. Mustafa Ünaldı Zeki Ergezen Doç. Dr. Abdullah Gül Konya Bitlis Kayseri MUHALEFET ŞERHİ Başbakan Tansu Çiller Başkanlığındaki DYP-SHP Koalisyon Hükümetince hazırlanan 1995 yılı Programı ve Bütçesi, bundan önceki üç yılın bütçelerinde olduğu gibi, yine inandırıcı değildir ve Türk halkına umut ve mutluluk veremeyecek olan tahmin ve varsayımlarla doludur yılı Bütçesi için öngörülen büyüme, enflasyon, ihracat, ithalat, dış ticaret açığı/fazlası, deflatör, KİT dengeleri, para, kredi, fiyat, vergi vb. gibi ekonomik hedef ve göstergelerin hemen hemen hiçbiri, gerçekleşememiştir. Örneğin, enflasyonu % 10'lara indireceğini vaad eden bu Hükümet, ülkeyi, tarihimizin en yüksek enflasyon oranı olan 3 haneli % 136 oranı ile karşı karşıya bırakmıştır. Dış borçlar 67 milyar dolar, iç borçlar ise 600 trilyon TL. ye tırmanma eğilimindedir. Kamu kesimi borçlanma gereğinin (PSBR) % 4.4'lere ineceği UDİDEM modelinde vaad edilmişken, bu oran % 14'lere çıkmıştır. Devletin bilgili, bilinçli ve istikrarlı bir ekonomi yönetimi mevcut değildir. Türkiye, günlük, popilist ekonomi ve finans uygulamaları nedeniyle IMF'nin müdahalesine ihtiyaç duyacak duruma getirilmiş ve "5 Nisan 1994 Ekonomik İstikrar Kararlan" alınmıştır. Bununla beraber, 5 Nisan Ekonomik Kararları öngörülen sonuçları verememiştir. Ekonomide fiyat artışı, faiz, döviz baskısı, ekonomik büyüme, istihdam vb. göstergeler fevkalade endişe vericidir. Endişeleri artıran diğer bir hususta, Türkiye'nin her geçen gün dünyada itibar kaybetmesidir. Dış finans piyasalarında Türkiye güvenilirliğini yitirmiştir. İhracat tıkanmıştır. Turizm sektörü 1994 yılında beklenen gelişmeyi gösterememiştir. Hükümet, bütçe açıklarını ve bütçe kaynaklarını arttırmak amacıyla, Hazine kâğıtları yolu ile halkın cebindeki tasarruflara yönelmiş ve belli gruplara yıllık % 406 oranında faiz geliri dağıtmış, sonrada "Saadet zincirini kırdık" demektedir. Bu doğru değildir. Bu ahval ve şartlar altında 1995 yılı için öngörülen; % 4.4 kalkınma hızı, sanayide % 4.9 bü- Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı :750)