Sorunsuz yolculuk. Kamunun örnek alt l s. Yenilikçilik ve gelecek araflt rmalar dergisi l Ekim 2008

Transkript

1 Gelecek& Trendler Yenilikçilik ve gelecek araflt rmalar dergisi l Ekim Sorunsuz yolculuk Yeni trafik sistemleri yolculuklar kolay ve pratik hale getiriyor. Kamunun örnek alt l s Rayl sistemler alan nda dikkat çeken kamu projeleri var. S n rs z mobilite Havayolu lojisti inden toplu tafl m araçlar na, bölgesel ve uzun mesafeli ulafl mdan trafik yönetim sistemlerine her alanda ç r açan yeni teknolojiler ve s n rs z bir gelecek insano lunu bekliyor.

2 2 GELECEK&TRENDLER E d i t ö r Sadece bina yat r m yeterli de il M. Rauf Atefl Son 3-4 y la kadar hastanelerden anormal çekinirdim. Üstelik doktor muayenesi de il, ziyaretlerde de s k nt basar, bir an önce oray terk etmeye çal fl rd m. Ancak, son y llarda özel sektörün yat r mlar yla birlikte hastanecilik anlay fl ciddi flekilde de iflti. Baz hastaneler ifli, hastaneden neredeyse konaklama sektörüne dönüfltürdüler. Bir yandan sa l k hizmeti verirken di er yandan da konaklama ifli yap yor gibi müflterilerini karfl l yorlar. Bu müthifl bir dönüflüm Baflar l birkaç hastane deneyiminden sonra bu mekanlara yönelik olumsuz bak fl m de iflti. Ancak bu kez dikkatimi özellikle ifllemler baz ndaki a rl k çekiyor. Örne in, randevu al p doktorla görüflüyorsunuz. 15 dakikal k bir muayene gerçeklefliyor. Ya da 10 dakikal k bir tetkik ifllemi yap yorsunuz Buraya kadar normal. Ancak, bunun ödemesi, fatura kesilmesi ve di er ifllemlerde durum hala geleneksel yöntemlerle iflliyor Her kurum ayn h zda de il. Ama izledi im kadar yla hastanelerin önemli bölümünün bu say y okumas nda, özellikle de Almanya ve Portekiz deki örnekleri dikkate almalar nda yarar var. Teknolojiyi, özellikle de mobil uygulamalar baflar l bir flekilde bünyelerine adapte edenler gelecekte birkaç ad m öne geçecekler. Art k harika bina ve makinelerin yan na mobiliteyi de koyman n zaman geldi. Bu yenilik beraberinde ifl süreçlerini yeni döneme uydurmay, h z ve etkinli i de getirecek. Her ay konulara kendi aç mdan bak yor, yaflad klar mla karfl laflt r yorum. Görüyorum ki, Gelecek&Trendler dergisindeki içerik hayat m za girse, inan lmaz etkin ve verimli bir gelece imiz olacak. Umar m biz bu hedefe daha k sa zamanda ulafl r z. Gelecek ay görüflmek üzere... Sayg lar mla

3 çindekiler Ulafl m n en iyi ve en kötüleri...4 Gelece in rayl sistemleri...7 Ulafl mda örnek projeler...8 Esnek aile...10 Her fley içinde çözümler...12 Sorunsuz yolculuk...14 Homeopatik yol...17 Yollardaki siyah...18 Yay nc Do an Burda Dergi Yay nc l k ve Pazarlama A.fi Murahhas Üye (CEO) Mehmet Y. Y lmaz Yay n Direktörü (Sorumlu) M. Rauf Atefl Yay n Yönetmeni Sedef Seçkin Büyük Yaz iflleri Müdürü Ebru F rat Haber Müdürü Hande Demirel Süzer Görsel Yönetmen A. Bertu Pat r Yay n Kurulu (Alfabetik s rayla) M. Rauf Atefl, Özlem Aksoy, Hande Demirel Süzer, Hüseyin Gelis, Sibel Hür, Sedef Seçkin Marka Müdürü Gökçe Aykaç Ankara Temsilcisi Erdal pekeflen Tel: zmir Temsilcisi Ziynet Attila Tel: capital@doganburda.com Yay n Türü Yerel, süreli, ayl k Bask Doruk Grafik Tel: Da t m Yaysat A.fi. Tel: Yönetim Genel Yay n Koordinatörü Yeflim Denizel Tüzel Kifli Temsilcisi Murat Köksal Sat fl Direktörü Orhan Taªk n Finans Direktörü Didem Kurucu Üretim Direktörü Servet Kavaso lu Reklam Grup Baflkan Cem M. Baflar Grup Baflkan Yard mc s Funda Baykal Sat fl Müdürü Özlem Güner Atefl, Emel Sönmez Teknik Müdür Nusret K r ml o lu Sat fl Temsilcileri Deniz Küçükhüseyin, Erman leri Tel: (3 hat) Faks: Rezervasyon Tel: Faks: Ankara Reklam Tel: zmir Reklam Tel: Hedef Sayfalar Tel: Faks: Maya Akar Center, Kat: 7 Büyükdere Cad. No: Esentepe/ STANBUL c Hürriyet Medya Towers Güneflli- STANBUL Tel Faks Capital Dergisi Do an Burda Dergi Yay nc l k ve Pazarlama A.fi taraf ndan T.C. yasalar na uygun olarak yay mlanmaktad r. Capital Dergisi nin isim ve yay n hakk Do an Burda Dergi Yay nc l k ve Pazarlama A.fi ye aittir. Dergide yay mlanan yaz, foto raf, harita, illüstrasyon ve konular n her hakk sakl d r. zinsiz, kaynak gösterilerek dahi al nt yap lamaz. DB Okur Hizmetleri hatt Tel: okurhizmetleri@doganburda.com DB Abone Hizmetleri hatt Tel: Faks: abone@doganburda.com Pazar hariç her gün saat aras nda hizmet verilmektedir. Gelecek&Trendler 3

4 4 MOB L TE Kentsel ulafl m Sporda s ralama yapmak oldukça kolayd r. En fazla madalyay kim alm flsa s ralaman n da en üstünde yer al r. Ancak ulafl m sistemleri gibi hayat n daha kompleks alanlar nda global s ralamalar oluflturmak biraz zordur. Profesör Jeff Kenworthy bu zoru baflard ve dünyan n ilk kentsel ulafl m sistemleri s ralamas n yapt. Ulafl m n en iyi ve en kötüleri Her ne kadar bir atletin buz pateninde çift sarmal ya da kayakta bir telemark atlay - fl yapmak için gelifltirdi i optimum tekni i derecelendirme sistemini sorgulam yor olsak da, gerek artistik buz pateninde gerekse kayakta puanlama yaparken, karar verme kriterlerini belirleyen oldukça somut ve yayg n göstergeler oldu u söylenemez. Dünyan n en iyi ve en kötü 10 kentsel ulafl m sistemi s - ralamas n olufltururken de do al olarak benzer nedenlerden dolay yüzde 100 objektif olundu u iddia edilemez. Ancak ortaya ç kan s ralamalar, bu konuda dünyan n en detayl ve kapsaml veritabanlar ndan biri olan Sürdürülebilir Ulafl m çin Milenyum fiehirleri Veritaban ndaki objektif verilere dayand r l yor. 3 y l süren titiz bir çal flma sonucu yarat lan bu devasa veritaban n n içinde tüm k talarda yer alan 84 büyük flehrin kentsel ulaflt rma sistemleriyle ilgili binlerce önemli veri bulunuyor. Ancak kullan lan göstergelerin seçimi ve çoklu faktöryel a rl klar nda yoruma aç k alanlar da yok de il. lk ulafl m sistemi olarak kabul edilen

5 özel kent trafi ine daha yak ndan bir bak fl n da gösterdi i gibi olumlu ya da olumsuz karara varmam z belirleyen temel sorunun kendisi bile itilafl olabilmekte. Örne in, izdiham n azalt lmas ve yüksek h z n her seviyedeki ulaflt rma sisteminin olmazsa olmaz olarak görülüp görülmemesi tart flmaya aç k bir konu çünkü bu nedenle düzensiz kentsel yerlefliminin önü aç labilir. Ancak bu tür özellikler her ne kadar yayg n bir flekilde olumlu olarak de erlendirilmeseler de, yap - lan analizde bu türden bak fl aç lar na da yer veriliyor. S ralamalar nas l yap ld? Herhangi bir özel ulafl m sisteminin kalitesini ve iyili ini ölçebilecek tek bir mükemmel gösterge kuflkusuz yoktur. Birden fazla faktörü ihtiva eden bir kombinasyona ihtiyaç vard r. Bu nedenle Profesör Kenworthy analizi toplam dokuz bireysel de iflkene dayand rd. Avusturalya Perth deki Curtin Üniversitesi nde, Sürdürülebilir fiehir Politikalar Enstitüsü nde görev yapan Dr. Jeff Kenworthy, izdihamlar için 3 farkl de iflken, yolculuk mesafeleri için 2 ve yolculuk süresi, ortalama h z, toplam ekonomik maliyeti ve trafikte gerçekleflen ölümler gibi faktörlerin her biri için de birer ölçüm belirledi. Tüm bu de iflkenler baz nda, sonuçta flehrin özel ulafl m kalitesi s - ralamas ndaki yerini belirleyecek en iyi 10 ve en kötü 10 s ralamalar oluflturuldu. Kamu ulafl m nda da ayn süreç izlendi ancak burada flehirleri en kötüden en iyiye do ru s ralarken sadece alt faktör kullan ld. De iflken olarak, kentsel yerleflime dahil hektar bafl na düflen kamu ulafl m hatlar, kifli bafl na düflen yolcu ve koltuk kilometrele- Kamu tafl mac l sisteminin mükemmelli i sayesinde alt n madalya Japonya ya gitti. ri, kifli bafl na düflen kamu ulafl m yolculu u ve h z n n özel sektöre k yasla oran seçildi. Bu k smi analizler sonucunda iflin sonuna ama en zor olan ad ma gelindi ve eflit önem tafl yan kamu ve özel ulafl m sistemlerini tek bir genel kentsel yolcu ulafl m s ralamas ad alt nda toplayacak flekilde iki sistemin s - ralamalar birlefltirildi. Profesör Kenworthy, buradan sonraki süreci söyle anlat yor: Özellikle özel ulafl m faktörleriyle ilgili s ralamalar beklenmedik sürprizlerle doluydu. Örne in Tahran korkunç trafi iyle dünyada ad ç km fl olmas na ra men özel ulafl m aç s ndan dünyan n ikinci en iyi flehri seçilmiflti. Yak ndan bak ld nda ise s ralamada bu kadar yüksek yer almas kolayl kla aç klanabilir çünkü her ne kadar bu araflt rmada 5 farkl yöntemle ölçülmüfl olsa da, özel ulafl m sisteminin göreceli s ralamas izdiham seviyelerini sorgulam yordu. Bu arada ayr ca yolculuk mesafelerini, özel ulafl m fiyatlar n, sistemin güvenli ini ve ulafl mla ilgili ölümlerin say s n da dikkate almak zorundayd k. Ancak sonuçta, ölçüm yap lan flehirlerin hiçbirisi bu faktörler üzerinden yüksek puanlar almay baflaramad lar. Tahran da ola anüstü istikrars z sonuçlar yla dikkat çeken flehirlerden sadece biriydi. ran n baflkenti, flahsi özel ulafl m faktörlerinde alt defa üst s ralarda yer ald. En iyi 10 flehir aras na üç kategoride girerken en kötü 10 flehir s ralamas na ise çok daha s k girdi. En kötüler ve en iyiler. Tüm parametreler göz önüne al nd nda hiçbiri Tahran kadar çeliflkili sonuçlar üretmese de di- er flehirlerin de benzerlikler tafl d görüldü. Baz lar n n gözünde Johannesburg un sefil performans n aç klayacak daha somut veriler koyulmas gerekti i düflünülebilir. Ancak konunun uzmanlar, Johannesburg un al nan örnekler içinde Saopaulo, ve Bangkok gibi trafik facias bölgelerini sollayarak dünyan n en kötü özel ulafl m flehri oldu unu ö rendiklerinde hiç de flafl rmad lar. Johannesburg, araba yolcu u mesafelerinde, ifle gitme mesafesinin uzunlu unda, uzun araba yolculu u süresinde, yüksek ulaflt rma maliyetlerinde ve trafikte gerçekleflen yüksek ölüm oran yla dünyan n en kötü 10 flehri s ralamalar na tam 5 kez girdi. Ancak bu durum k smen de olsa flehrin ikili sosyal yap s yla aç klanabilir. Dünyan n en iyi kamu ulafl m sistemlerine sahip flehirler ise özellikle uzman olmayanlar aç s ndan çok daha kolay öngörülebilenler oldu. Tokyo nun tart flmas z liderli ine oynanacak bir bahsin getirisi elbette Bern, Zürih, veya Münih gibi flehirlere yat r lacak parayla kazan lacak olan kadar büyük olmayacakt. Al fl lageldik zanl lar, dünyan n en kötü kamu tafl mac l s ralamalar nda da yerlerini kimseye kapt rm yorlar. Dünyan n kamu tafl mac l alan nda en kötülerinin aras na ABD den 6 flehir giriyor. Gelecek&Trendler 5

6 6 MOB L TE Kentsel ulafl m Gangsterler cenneti Johannesburg, hem kamu hem özel tafl mac l kta sorunlu sistemlere sahip. Londra ise güvenli trafi iyle ön plana ç k yor. Hem özel hem de kamu s ralamalar nda uç noktalarda yer alan flehirlerin yak ndan incelemeye al nmas yla, gerek olumlu gerekse olumsuz aç lardan oldukça enteresan sonuçlara rastlanmas da mümkün. Örne in Bologna, hem dünyan n en kötü özel ulafl m sistemine sahip flehirler s ralamas ndaki 10 uncu yeriyle, hem de 8 inci en kötü kamu tafl mac l pozisyonuyla dikkat çekiyor. Ancak en büyük sürpriz, Kuzey Amerika flehirleri içinde en iyi kamu tafl mac l sistemine sahip olmas yla bilinen Toronto nun dünyan n en kötü kamu tafl mac l s ralamas nda yer almas yd. Ancak bu durumun da makul bir aç klamas var. Toronto nun kamu ulafl m sisteminin h z performans özel trafi e k yasla bir hayli yetersiz kalmakta ve bu faktörün s ralamalardaki a rl k oran n n yüksek olmas yüzünden de genel performans na negatif bir etki yapmakta. Göze çarpan bir baflka sonuç da, ama bu sefer olumlu yönde, Hamburg un hem en iyi kamu tafl mac l hem de en iyi özel tafl mac l k s ralamalar na girerek gösterdi i performanst. Her iki alandaki dengeli performans yla Hamburg un önüne sadece kamu tafl - mac l nda 5 inci ve özel sektör tafl mac l - nda ise 6 nc s raya oturan Hong Kong geçebilmiflti. Benzer flekilde Senegal in baflkenti Dakar da sadece genel özel tafl mac l k s - ralamas nda en iyi flehir ünvan n almakla kalmam fl ayn zamanda kamu tafl mac l nda da kendine 9 uncu s rada yer bulmufltu. Dikkat çeken trendler. statistiksel verilere yüzeysel bir bak flla bir flehri dünyan n en iyi veya en kötü ulafl m flehri yapan gerçeklerin alt n n çizilmesi imkans z. Hem en iyi 10 hem en kötü 10 s ralamalar na girebilen çeflitli boyutlarda flehirler de mevcut. Benzer flekilde her iki s ralamada da geliflmifl ve zengin flehirler yer alabildi i gibi dünyan n en düflük milli gelirine sahip az geliflmifl flehirler de bulunmakta. E er s ralamalarda sakl kalm fl birtak m trendlerin üzerindeki örtüyü kald rmak istiyorsak daha derin kazmam z gerekir. Bu tür trendlerden biri de ilk 3 s ray paylaflan en iyi flehirlerin hem kamu hem de özel tafl mac l k sistemlerinin her ikisinde birden iyi performans gösterdikleri gerçe inden yola ç karak türetilebilir. Örne- in Hong Kong dünyan n en nüfus yo un flehri olmas na ra men genel s ralamalar baz nda olukça iyi performans gösterebilmifltir. Burada kentsel ulafl m n faydalar n, dar alana s k flm fl, yo un nüfuslu flehirleri, daha genifl alanlara yay lan büyük flehirlerle k yaslayan bir-iki noktaya daha de inmekte fayda var. Bu bak fl aç s, en kötü performans gösteren ABD li flehirlerin genel sonuçlar yla da destekleniyor ve bizi bir baflka sonuç daha ç - karmaya yönlendiriyor. Sonuçta iyi bir kentsel ulafl m sistemi oluflturmak, yolculuk mesafelerini, ekonomik maliyetleri ve özel yolculuk talebini minimuma indirecek ama trafik sisteminin güvenli ini maksimuma ç kartacak birinci s n f bir kamu ulafl m sistemi gelifltirilmesiyle mümkün. Bu hedeflere ulaflman n bir di er destekleyici parametresinin de yürümenin ve bisiklete binmenin özendirilmesi olaca unutulmamal.

7 Rayl sistemler Gelece in rayl sistemleri Siemens Kurumsal Teknoloji, Siemens Mobilite bölümlerinin iflbirli iyle Hindistan, Rusya, Çin, ABD, ve Avrupa pazarlar na odaklanan Gelece in Rayl Sistemlerinin Resmi isimli bir çal flma gerçeklefltirdi. Önümüzdeki 20 y ll k dönemde rayl trafikle ilgili olas gereksinimleri inceleyen araflt rma, rayl trafi in dünyan n dört bir yan nda ola anüstü yayg nlaflaca n ortaya koyuyor. Siemens, kendi stratejik planlama sürecinde Gelece in Resmi isimli bir prosedür kullan yor. Bu prosedürün metodolojisinde proje tak m, müflteriler, operatörler, bilim adamlar ve di er uzmanlar bir araya geliyor. Anahtar teknolojileri tan mlamak ve kentleflme, demografik de iflimler, güvenlik, çevre koruma, hammadde kaynaklar n n tüketilmesi gibi mega trendlerle iliflkili detayl senaryolar üretmek üzere atölye çal flmalar düzenliyor. Siemens Kurumsal Teknoloji, Siemens Mobilite Bölümü ile ortaklafla gerçeklefltirdi- i Gelece in Rayl Sistemlerinin Resmi adl araflt rmada da ayn metodolojiden faydaland ve 2025 y l na kadar yay lan bir dönemin resmini ortaya koydu. Araflt rma, rayl trafi in dünyan n dört bir yan nda ola anüstü yayg nlaflaca n ortaya koyuyor. Tahminlere göre 2025 y l na gelindi inde rayl trafikte seyahat eden yolcu say s dünya genelinde yüzde 30 dan fazla artarken rayl yük tafl mac l n n hacmi ise yüzde 65 den fazla artacak. K salan bekleme süreleri, daha iyi bir hizmet kalitesi ve çok daha konforlu araçlarla yolcular n memnuniyet seviyesi yükseltilecek. Seyahat süreleri k salacak. Saatte 450 km h zla gidebilen yüksek h zl yolcu trenleri, büyük flehirler aras ndaki seyahat sürelerini ciddi derecede k saltacak. Ayr ca yük trafi i için de ayr güzergahlar yap lacak. Bu sayede yavafl yük trafi i kendi raylar nda akarken yolcu trafi inin h z n n art r lmas sa lanarak ulafl m kapasitesinde dikkate de er iyilefltirmeler gerçeklefltirilecek. Örne in Çin ve Hindistan da çift katl konteyner araçlar, yeni infla edilmifl demiryolu hatlar nda çal flmaya bafllad lar bile. Kuflkusuz talep her yerde ayn seviyede olmayacak. Öncelikler bölgeden bölgeye de- iflecek. Örne in ABD, Avrupa, Çin ve Hindistan da oldu u gibi hem yerel ulafl m hizmetlerinin yayg nlaflt r lmas na hem de uzun mesafeli yük ve yolcu trafi i hedeflerinin büyütülmesine öncelik verilirken Rusya da oldu u gibi öncelik, mevcut demiryolu sistemlerinin modernize edilmesine de verilebilir. Tüm bu alanlarda en yüksek önceli in ise çevre korumas na verilece ine kimsenin kuflkusu yok in trenleri çok daha hafif olacak ve sürüfl sistemleri de çok daha az enerji tüketecek. Yanmayan malzemeler. Araflt rmac - lar 2025 y l na kadar, bir yang n esnas nda yanmayan ve kendi kendine sönebilen malzemelerin de gelifltirilece ini ümit ediyorlar. Bu malzemelerin içinde metallerde, seramiklerde ve polimerlerde bulunabilen nanozerrecikler olacak. Avrupa uydusal yön bulma sistemi Galileo nun son derece hassas yer tan mlama özelli i sayesinde trenler aras ndaki mesafeler mümkün oldu unca k salt labilecek. Bu flekilde ayn demiryolu altyap s üzerinde bugünkünden çok daha fazla say - da sefer yap lmas mümkün olabilecek. Gelece in Resmi araflt rmas nda, geliflkin bir yük ve yolcu tafl mac l sisteminin özellikle de ulafl m sistemlerinin ve tüm ulafl m formlar n n zekice tasarlanm fl a lar arac l yla birlefltirilmesiyle kurulabilece ine dikkat çekiliyor. Telematikler, standart iletiflim sistemleri, ve bir örnek arayüzler sayesinde farkl ulafl m formlar n n tümü birbirleriyle uyum içinde çal flacak duruma getirilecek. Evdoxia Tsakiridou Gelecek&Trendler 7

8 8 MOB L TE Kamu ulafl m Ulafl mda örnek projeler Kentleflme ça n n mobilizasyon belkemi ini kamu ulafl m sistemleri oluflturuyor. fiehirlerin kentsel ulafl m sorunlar taraf ndan yutulmas n önlemek için rayl sistemler alan nda çok daha zekice tasarlanm fl konseptlere ihtiyaç var. Yerkürenin dört bir yan nda gelece e odaklanm fl 6 proje, gelece in nas l baflar l bir yönde de ifltirilebilece ini gözler önüne seriyor. Hiç abartmadan söylemek gerekirse 2007, bu gezegenin tarihinde yeni bir ça n bafllang c na damgas n vurdu. Birleflmifl Milletler in rakamlar na göre geçti imiz y l, dünyada ilk kez flehirlerde oturanlar n say s k rsal alanlarda yaflayanlar n say s n geçti. Ufuktaysa kentleflme megatrendinin bitece- ine dair bir emare görünmüyor. Asl nda tam tersine, uzmanlar n tahminine göre 2030 y l nda yüzde 60 l k s n r da y k lacakm fl gibi duruyor. Ancak giderek kümeleflen yaflam alanlar sadece refah ve e itim alanlar nda f rsatlar sunmakla kalm yor, ayn zamanda do al olarak içlerinde kentsel mobilizasyon mimarlar n n yüzleflti i meydan okumalar da dahil olmak üzere çok say da sorunun da do mas na yol aç yor. Sokaklarda trafik flebekelerini kilitleyen yayg n tehditlerin önünü alabilmek için di er pek çok alanda oldu u gibi kitlesel ulafl m alan nda da ola anüstü ifllerin yap lmas gerekiyor. Çünkü ulafl m sektörü, artan popülaritesinin bir neticesi olarak k sa sürede kapasite s n rlar n n kap s na dayanacak. Alman Ulaflt rma Müteahhitleri Derne i ne (Verband Deutscher Verkehrsunternehmen) göre, sadece Almanya da mevcut kamu ulafl m hizmetlerini kullanan insan say s 28.5 milyonu aflm fl durumda. Gelece in projeleri. Dünyan n her yerinde rayl sistemlerin etkinli ini ispatlayan gelece e yönelik say s z proje gelifltiriliyor. Örne in her gün yar m milyondan fazla insan n yeni metroyu ve daha önemlisi 18 metrelik çelik ayaklar üzerinde gökyüzüne yükselen yenilikçi Skytrain i kulland Bangkok u ele alal m. Aralar nda sinyalizasyon teknolojisi, iletiflim, enerji tedariki ve izleme sistemlerinin de bulundu u bu anahtar teslimi projenin tasarlanmas ve uygulanmas Siemens in sadece 39 ay n alm flt. New York Metrosu nun iflletmecileri de L-hatt n n ultra modern bir kontrol teknolojisine yükseltilmesi için 2006 da siparifl verdi- i projenin, elle tutulur somut ve etkileyici sonuçlar n kutluyor. Bu tren, en kalabal k zamanlardaki sefer sürelerinin dört dakikadan sadece 90 saniyeye indirilmesini sa laman n yan s ra yeni izleme ve kontrol sistemleri sayesinde enerji tüketimini de azalt yor. Bu enerji tasarrufunu sa layan ise bu trenlere entegre edilen yeni bir dizi sensör ve radyo donan m. Kurulan dolays z iletiflim sistemi sayesinde hatlarda trenlerin önceden planlanmam fl seferler yapmalar ve istasyonlara girip ç karken h zlar n n otomatik olarak ayarlanmas mümkün olabiliyor. Bu nedenle flu anda görevde olan yöneticile-

9 rin, di er tüm hatlar n modernizasyonunda da Siemens Mobility sistemini kullanmaya istekli olacaklar na hiç kuflku yok. Gelecek aç s ndan bir baflka ümit verici proje de Nürnberg de bu y l içinde hizmete girecek ve bafltan afla otomatik çal flabilecek olan ilk metro. Bu dünya harikas ayn zamanda uluslararas bir ilgi kayna haline de gelmifl durumda çünkü ilk defa sürücüsüz bir metro, sürücülü birimlerle birlikte ayn hat paylafl larak çal flt r lacak. Nürnberg de kazan lacak tecrübenin, konvansiyonel sistemlerin ad m ad m tam otomatik sistemlere dönüfltürülmesi projelerine girdi olabilecek muazzam de erli bir bilgi birikimi sa layaca- na kesin gözüyle bak l yor. Macaristan ve Norveç örnekleri. Bu yenilikçi projelerin daha geliflmifl örneklerine Macaristan ve Norveç te de rastlamak mümkün. Bir saat içinde her iki yöne de 10 bin yolcu tafl ma kapasitesiyle neredeyse bir metro sistemiyle boy ölçüflebilen dünyan n en uzun tramvay Combino Plus, 54 metrelik boyuyla Budapeflte sokaklar n n yükünü azalt yor. Oldukça farkl ekolojik bir örnek fiehir içinde saatte 80 kilometrelik bir h z, akmayan trafikteki s cak teneke kutulara k yasla oldukça mükemmel. de Oslo metrosunda infla halinde ve onlarca y ll k yaflam ömründen sonra bu sistemin yüzde 95 i geri kazan labilecek. Londra da tamam yla entegre çal flan ulafl m sistemleri fikrini, art k bir hayal olmaktan ç kararak gerçe e dönüfltürmek ve bu treni mobilitenin gelece inin oda na yerlefltirmek üzere. fiehir genelinde trafik s k fl kl n engellemek için flehir merkezindeki flahsi araç kullan m n düzenlemek ad na koyulan kalabal k vergisinden bile önce, araba ulafl m için uygun alternatifler uygulamaya al nm flt. Londra da bin 200 adetlik Desiro model yeni konforlu banliyo treni filosuyla, yerel flebekeler ve bölgesel kamu ulafl m nda birinci s n f bir hizmet sunuluyor. Eksiksiz mobilite konseptinin uygulanmas yla, flehirleraras ya da daha uzun mesafeli ulafl mda bile pürüzsüz bir entegrasyon sa lanabiliyor. Heathrow Express ve Heathrow Connect hatlar sayesinde baflkentin çevresinde kurulu dünyan n en kalabal k bu havaliman, flehir merkezine oldukça yak nlaflm fl durumda. Burada al nan sonuç, aç k bir flekilde, henüz ortaya ç kmam fl y nla entegrasyon stratejisinin olabilece ini gösteriyor. Londra n n merkezindeki yol trafi i ise beflte bir oran nda azalt larak karbondioksit emisyonunda y lda 150 bin ton civar nda bir düflüfl sa lanm fl. Üstelik Deloitte nin yapt pazar araflt rmalar nda, kalabal k vergisinin uygulanmaya baflland tarihten sadece 8 ay sonra, trafi in ortalama ak fl h z n n yüzde 37 oran nda artt bulunmufl. Bir baflka ifadeyle ifline trenle gidip gelen birinin ortalama günlük yolculuk süresi önceki duruma k - yasla alt da bir oran nda k salm fl. Gelecek&Trendler 9

10 10 MOB L TE Lokomotifler Mesele demiryolu trafi i oldu unda Avrupa da genel bir görüfl birli i oldu unu söylemek zordur. K tan n tamam nda ilk göze çarpanlar aras nda birkaç farkl seyir takip sistemi, 5 ayr voltaj sistemi ve 26 kadar birbirinden farkl tren koruma sistemleri oldu u görülür. Erlangen deki Siemens Mobility nin lokomotif ürün müdürü Ulrich Fösel, T pk her flehrin farkl ölçüm birimleri kulland Ortaça döneminde görülebilece i gibi, Avrupa daki demiryollar da farkl standartlara sahip diyor. Bu yamal bohça sistemi, trenlerin ulusal s n rlar geçerken durmalar ve seyahate devam edebilmek için lokomotiflerini de ifltirmeleri anlam na geliyor. Bu tür gecikmeler sadece yolcular aç s ndan maliyetli olmakla kalm yor, ayn zamanda kamyonlarla yap lan ulaflt rmayla rekabet aç s ndan demiryollar - n n önemli bir handikap olarak da karfl m za ç k yor. Platform ba ms z çözümler. Siemens mühendisleri 1990 lardan beri çok yo- un bir flekilde bu sorun üzerinde kafa yoruyor. Kendi çözümlerine, platform ba ms z çözüm diyorlar. Bu adland rman n ard ndaki temel prensipte, her bir ülkenin veya müflterinin gereksinimlerine kolayl kla uygun hale getirilebilecek bir lokomotif ailesi yat yor. Bu tip trenler, uygun donan mlar n entegre edilmesiyle 4 farkl voltaj sisteminde çal flabilir ve s n rlararas yolculuk yapabilir duruma getiriliyor. Eurosprinters olarak bilinen bu dönüfltürülebilir lokomotifler, art k Avrupa da say s z demiryolu operatörünün gözdesi olmufl durumda. Bu konsept her ne kadar son derece basitmifl gibi dursa da, s rf politik koflullar olgunlaflmad için uzunca bir süre hayata geçirilememiflti. Eurosprinter n en son versiyonlar ndan sorumlu platform yöneticisi Thomas Eisele, Devlet eliyle iflletilen demiryollar 1980 lere kadar kendi lokomotiflerini kendileri gelifltirir ve üreticilere nadiren siparifl verirlerdi. Bugün ise lokomotif gelifltirme iflini sadece üreticiler yap yor. Bu nedenle özellikle ekonomik kayg larla ayn anda birden fazla pazar n desteklenmesi, hiç olmad kadar önemli bir hal alm fl durumda diyor. Eurosprinter ailesinin en genç üyesi, bu platform konseptinin tüm flartlar n eksiksiz yerine getiren ilk versiyon olacak. ES64U4 isimli bu yeni üyede, temel bir lokomotifte olmas gereken lokomotif gövdesi, tekerlekler ve motora ek olarak müflterinin içinden seçim yapabilece i bir opsiyon paketi bulunacak. Bu seçenekler aras nda voltaj adaptörleri, tren koruma sistemi ve sinyal fl kland rma sistemi gibi bir lokomotifin belirli bir ülkede faaliyet göstermesine izin verecek her türlü özel aksesuar bulunabilecek. Siemens, çeflitli demiryolu flirketlerinin genifl bir yelpazedeki özel ihtiyaçlar n karfl lamak ve örne in, makas de ifltirme veya yanl fl yolda olma gibi binlerce özel sinyali üretmek için halojen lambalarla LED lerin kombinasyonundan oluflan özel bir sistem gelifltirdi. Ülkelere özel paketler. Siemens, bugüne kadar Almanya, Avusturya, talya, Slovenya, H rvatistan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve Macaristan a özel ülke paketleri gelifltirmifl durumda. Di er ülkelere ait paketler ise planlanma aflamas nda. nsanlar ve mallar Avrupa n n bir ucundan di er ucuna tafl - yan flirketler art k gerekli paketleri ve donan mlar gümrük kap lar ndan bile sat n alabiliyor ve böylece lokomotif de ifltirme ihtiyac da ortadan kalkm fl oluyor. Bu müflteri paketleri sayesinde yüksek GEÇ C GÜMRÜK TERM NALLER 2006 da Katar n Doha kentinde gerçeklefltirilen Asya Olimpiyatlar nda havaalan nda uçaktan inen yolcular da gibi bir Arap çad r n n içine al nm fllard. Buras asl nda 8 bin metrekarelik bir alan üzerine kurulu ve sadece dünyan n en önemli ikinci spor olay için yap lm fl ve sonra sökülecek olan bir havaliman terminaliydi. Bu büyük baflar, Siemens in CapacityPlus ürünü sayesinde gerçeklefltirilebilmiflti. Bu dev çad r n içinde gelifl ve gidifl alanlar, bagaj tasnif ve yönetim sistemleri, yolcular ve bagajlar için son derece geliflmifl ve yayg n bir elektronik güvenlik sistemi, bilet kontrol gifleleri, umumi tuvaletler ve sa l k tesisleri, havaland rma ve iklimlendirme sistemleri bulunuyordu. Siemens Müflteri Hizmetleri altyap lojisti i baflkan Marius Wegner, Böylesine karmafl k bir projeyi bile aln m z n ak yla tamamlamam za yetecek kadar mükemmel çözümlerimiz var. Bunlar da havalimanlar n n boyutlar n, tasar mlar n, donan mlar n ve havaliman n n lojisti iyle entegrasyonunu dikkate alarak havaliman iflletmecilerinin özel ihtiyaçlar na kolayl kla uyarlayabiliriz diyor. Siemens 2007 y l nda Lizbon daki 2.Terminal de CapacityPlus çözümüyle birlikte yeni bir konsepti uygulamaya ald. Buradaki havaliman operatörü, yeni havaliman inflaat bitinceye kadar ortaya ç kabilecek darbo azlar önlemek için önümüzdeki birkaç y l boyunca tüm iç hatlara hizmet verecek tasar ma sahip geçici bir gidifl terminali siparifli vermiflti. 7 bin 700 metrekarelik alan, restoranlar, ma azalar, ve ferah bekleme alanlar yla bu terminal havayolu yolcular n n konforu aç s ndan da yepyeni standartlar sunuyordu. nflas ise rekor denilecek bir sürede sadece 5 ayda bitti. Portekiz de altyap lojisti i genel müdürü olarak görev yapan Jose Arsenio, bu konuya CapacityPlus projelerinin tümünde kritik baflar faktörlerinden biri de zamand r sözleriyle dikkat çekiyor. Siemens bu sektörde kayda de er pek çok baflar ya imza atm fl durumda. Ayr ca dünyan n pek çok büyük havaliman nda da donan m ve lojistik alanlar nda sorumluluklar üstlenmifl. Bu nedenle de müthifl bir deneyime sahip ve müflterileri için inan lmaz optimum çözümler üretebiliyor. Bu alanda bir di er avantaj ise sanal modellemeyi mümkün k labilmesi. Müflteri, daha planlama aflamas ndayken bile terminalleri bir bilgisayar n 3B ekran nda önceden görebiliyor ve hem içinin hem d fl n n neye benzeyece i konusunda fikir sahibi olabiliyor. Gitta Rohling

11 Eurosprinter ailesinden olan lokomotifler s n rlararas demiryolu trafi ini destekleyecek flekilde tasarland klar ndan, demiryolu operatörlerinin ve yolcular n be enisini kazanm fl durumda. Bu lokomotifler üzerinde müflterilerin kendi özel ihtiyaçlar do rultusunda istenilen tüm modifikasyonlar kolayl kla yap labiliyor. derecede bir standartlaflma sa lanmas n n yan s ra her Eurosprinter kendine münhas r hale getirmekde mümkün oluyor. Sonuçta ortaya ülke veya müflteri özelinde paketlere sahip olan ama standart bir yap üzerine oturtulmufl temel bir lokomotif modeli ç k yor. Eisele, Bu durum daha çok, müflterilerin pek çok araç opsiyonunu önceden yapabildi i otomobil endüstrisine benzedi diyor. Ancak e er teknolojik ilerlemeler olma- Esnek aile sayd bu aflamay halen rüyam zda görüyor olurduk. Ayn lokomotif üzerinde birden fazla voltaj ve tren koruma sistemi kurmaya kalkmak ola anüstü masrafl ve zaman al c olabilirdi. Örne in Almanya daki lokomotifler alçak ve geniflken, sviçre dekiler say s z farkl tünel bulunmas nedeniyle yüksek ve darlar. Siemens, elindeki teknolojiyi daha da gelifltirerek her iki ülkede de yolculuk yapabilecek kadar narin ve düflük profilli lokomotifler üretmeyi baflard. Lokomotife özel bilgiler. Bu modüler yaklafl mdan hem üreticiler hem de müflteriler karl ç kacak. Siemens aç s ndan as l avantaj n, gelifltirme maliyetlerinin azalmas, lokomotiflerin daha ekonomik flartlarda üretilmesi ve pazarlanmas olarak gösterilebilir ki, üretim miktarlar n n düflük oldu u bir endüstride bu bafll bafl na ola- anüstü bir avantajd r. Lokomotiflerin yüzde 90 standart parçalardan üretilmifl olaca ndan müflteriler de k salan yolculuk süreleri itibar yla bu iflten kazançl ç km fl olacaklar. Ayr ca demiryolu iflletmecileri de ortak bak m konseptleri yarat p uygulayarak yedek parça temini konusunda bir daha asla bafllar n n a r mayaca ndan emin olabilecekler. Hepsinden önemlisi Eurosprinter n demiryolu yük tafl mac l nda yaratt yeni f rsatlar oldukça dikkate de er. ÖBB Traktion dan Werner Buchberger, Bu lokomotifler sahiplerine büyük bir rekabetçi avantaj sa l yor. Bu sayede Romanya, Bulgaristan ve Türkiye gibi pazarlar m za çok daha h zl ve kesintisiz hizmet götürebilece iz. Demiryolu iflletmecileri art k s n rlararas trafi e ba l yepyeni ifl modellerinden faydalanabilecekler diyor. Pazar pay yarat lmas veya art r lmas nda da Eurosprinter in önemli katk lar olaca- na kesin gözüyle bak l yor. Bu lokomotiflerin çoklu sistem kapasiteleri sayesinde ÖBB, müflterisi olan Audi nin tam zaman nda üretim konseptine uygun düflecek flekilde, Audi nin Almanya, Ingolstadt taki ve Macaristan n Györ bölgesindeki üretim tesisleri aras ndaki demiryolundaki belirsizlikleri dakikalarla ifade edilecek seviyelere düflürebilecek. Buchberger, E er böylesi bir garanti verememifl olsayd k muhtemelen tafl mac l k iflini kamyonlara kapt racakt k diyor. Lokomotif de ifltirmekten kaynaklanan gecikmeler ortadan kalkt ndan yolcu trafi- i de bu durumdan son derece memnun. Örne in Viyana-Prag-Berlin hatt nda halen üç lokomotif de iflikli i yap l yor çünkü sadece Çek Cumhuriyeti nin s n rlar dahilinde halen 2 farkl voltaj sistemi kullan l yor. Buchberger, Bu hatta Eurosprinter lar n devreye al nmas yla en az 40 veya 50 dakika kazan lm fl olacak y l nda Çek Cumhuriyeti nin bu projeye onay vermesini bekliyoruz da ise bu trenler art k Çek demiryollar nda da dolaflmaya bafllayacak diyor. Christian Buck Gelecek&Trendler 11

12 12 MOB L TE Siemens çözümleri Siemens, Siemens One giriflimi sayesinde, müflterilerine tam ve smarlama çözümler sunuyor. Müflterileri aras nda, havaalanlar, oteller, hastaneler ve Londra daki New Wembley inflaat projesi örne inde oldu u gibi bütün olarak bölgeler de var. Her fley içinde çözümler Çocuklar n istek listeleri uzun y llard r pek az de iflti. Maket oyuncaklar bugün de do um günlerinde ve yeni y lda onlar en fazla mutlu eden arma anlar aras nda yer al yor. Ama ister bir korsan gemisi üzerinde çal fls nlar, ister bir uzay istasyonu ya da kent maketi, genç yap mc lar n en baflar l sonuçlara ulaflmas n n yolu, çok farkl parçalar montaj k lavuzuna göre birlefltirmelerinden geçiyor. Siemens benzeri flirketler, bir aç dan bak ld nda, oyuncak üreticilerine benzer. Bu flirketlerin ürünleri, çok farkl flekillerde birlefltirilebilen yap bloklar d r. Ama ço u flirket, k lavuzlar n da içeren yap setlerinden çok, tekil ürünleriyle bilinir. Örne in, bir müflteri aday bir havaalan infla etmek istiyorsa, gerekli parçalar genellikle tek tek ve farkl flirketlerden sat n alarak bunlar bir genel çözümün içinde bir araya getirir. Ama belirli bir s kl kla, bu tür projelerde kullan - lan bileflenlerin birbirleriyle uyumlu olmad klar ortaya ç kar. Bu da maliyetlerin artmas na ve program n gerisinde kal nmas na neden olur. Bu nedenle Siemens önüne, müflterinin bak fl aç s na uygun çözümler sunma ve genifl ürün ve hizmet yelpazesinden daha fazla yararlanma hedefini koydu. Siemens, büyük müflterilerin hesaplar daha sistemli flekilde yönetiliyor ve sektörleraras pazarlar yarat l yor. Siemens, flu ana dek, baflar s n kan tlad. Siemens, bugün 40 tan fazla ülkede havaalanlar, hastaneler ve oteller gibi karmafl k projeler kapsam nda müflterilerinin karfl s na tek muhatap olarak ç k yor. Siemens den Michael Hartmann, Siemens bugüne kadar 5 bin 900 üst s n f ve lüks otele ekipman tedarik etti diyor. Göze çarpan bir örnek, talya n n Venedik kentindeki on binada 380 den fazla odas bulunan Hilton Molino Stucky projesinde yaflanan deneyim. Hartmann, Bu otelde, Siemens in faaliyet alanlar n n büyük bir bölümünü bütünlefltirmeyi baflard k diye konufluyor. Siemens in ABD li Hilton Grubu nun Molino Stucky projesi için tek bir pakette birlefltirdi i tekil yap bloklar gerçekten de etkileyici. Bunlar aras nda, konuk odalar için entegre e lence sistemi, yang ndan korunma sistemleri, gözetim sistemleri gibi güvenlik sistemleri, yap yönetimi ve konuklara maksimum güvenli i ve mümkün olan en fazla konforu sa layan iletiflim donan mlar da bulunuyor. Ancak Hilton sözleflmesinin zorluklar yaln zca teknik donan mla ilgili de il. Hartmann, bunu flöyle aç kl yor: Sektörün nas l iflledi ini bilmek zorunday z. Müflteri, ne istedi ini bize anlat rken, teknik çözümleri formüle etmiyor; bizimle yaln zca istenen sonucu tart fl yor. Müflterinin ister konuklar na konfor sa lamakla, isterse enerji verimlili iyle ilgili istekleri olsun, Hartmann n ekibi her tür gereksinim için hangi çözümlere baflvurulmas gerekti ini bilmek zorunda.

13 Dolay s yla, otelcilerin ne istediklerini ve zihinlerinden geçenlerin neler oldu unu anlamak için, Siemens in tekil birimlerinin konaklama temsilcileri ile müflteri aras nda çok say da toplant n n düzenlenmesi zorunlu. Bu süreç, otel pazar nda ciddi bir deneyime sahip olan ve projeye kat lan çok say daki Siemens uzman taraf ndan yönetiliyor. Daha önce Kempinski Grubu nda çal flm fl ve farkl otel yönetim okullar na gitmifl olan Michael Hartmann da bu uzmanlardan biri. Tüm bu uzmanl k birikiminin karfl l al n yor. Bugün, Siemens in otellerle ilgili faaliyetleri, yaklafl k 210 milyon dolarl k bir y ll k sat fl geliri üretiyor. Bu tutar n yaklafl k üçte biri Hilton gibi büyük zincirlerden geliyor. Hartmann, Bu pazarda yapabilece imiz daha çok fley var diyor. Lizbon un ileri teknolojili hastanesi. Giderek daha fazla say da organizasyon özel kurulufllar taraf ndan iflletilen kendi tesislerine sahip olmay tercih etti inden, Siemens, hastanelerde de büyük bir potansiyel görüyor. Hastaneleri iflleten kurulufllarsa, ekonomik ç karlar nedeniyle, kapsaml yaklafl mlar tercih ediyor çünkü iflletme süreçlerini optimize etmelerinin ve uzun dönemde ekonomik olmalar n n tek yolu bu. Önde gelen örneklerden biri, Portekizli klinik iflletmecisi Espirito Santo Saude (ESS) ad na Siemens in mobilya ve teçhizatlar n sa lad Portekiz in Lizbon kentindeki Luz Hastanesi. Bu hastane ayn zamanda Siemens in sa l k alan ndaki en büyük projelerinden biri y l nda bir entegre sa l k kampusu olarak aç lan Luz da, yaln zca bir genel hastane de il, ayn zamanda birer bak mevi ve huzurevi de bulunuyor. Bu aç dan Portekiz de benzeri bulunmayan bir bileflim söz konusu. Luz un 30 dan fazla bölüm ve muayenehanesinde d flar dan gelen ve yatan hastalara tedavi hizmetleri sunulurken, a rl kl olarak Siemens teknolojilerinden yararlan l yor. Bu referans projede Siemens in sa l k alan n temsil eden Dr. Klaus Wecker, Tan ekipman söz konusu oldu unda, Siemens, ürün yelpazesinde bulunan neredeyse her fleyi sa lad. Bunlar aras nda bilgisayarl tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme cihazlar ile mamografi ekipman da var diyor. Dahas Luz projesi, Siemens in kendi ba- fl na neleri tedarik edebilece ini gösteriyor. Listede ayd nlatma sistemleri, elektrikli cihazlar, elektrik tesisat ve fl k, hava ve s cakl k koflullar n n ölçümü için kabaca 13 bin alg lay c dan oluflan karmafl k bir izleme sistemi de bulunuyor. Yap da bulunan çok say da teknik incelikten biri internette gezinmek, televizyon izlemek ya da telefon görüflmesi yapmak için kullan labilen bir e lence ve muayene sistemi olan HiMed Kokpiti. Doktorlar hasta ziyaretleri s ras nda, merkezi bir veritaban - na ve laboratuar verilerini, röntgenleri ve tan sal bulgu raporlar n da içeren elektronik hasta dosyalar na eriflmek için HiMed ekranlar n kullanabiliyor. Siemens ürünü bu gelifltirme, hastanelerdeki ifl ak fllar n devrimci bir flekilde de ifltiriyor. Siemens taraf ndan gelifltirilmifl olan Soarian sistemi, hastanedeki ifl ak fl ndaki h zlanman n en önemli örne i. Wecker, Luz - un as l merkezi unsuru Soarian sistemi diyor ve ekliyor: Bu dijital ifl ak fl çözümü sayesinde, doktorlar ve hemflireler, hastayla ilgili belgeleri tek tek arflivde aramak gibi uzun ve zahmetli bir ifl yapmak yerine, hasta dosyalar na do rudan eriflebiliyor. Bu da hastanenin iç süreçlerini çok daha etkin k l yor. Hastane servisleri ifl süreçlerini daha iyi planlayabiliyor, bürokrasi azalt l - yor ve çal flanlar zaman alan yüklerin pek ço undan kurtuluyor. Tüm bunlar h zl ve hasta odakl süreçlerin ürünleri. Böylece hastalar hastanede daha az kal yor ve bu hastane iflletmecisi ESS için de bir avantaj sa l yor. Klinik operatörünün Siemens ile sözleflme imzalamaya ikna olmas nda, Siemens taraf ndan sunulan çok say daki sistemin bütünlefltirilmesi sayesinde elde edilecek olan yüksek verimlilik düzeyi önemli bir rol oynad. Yaln zca tekil ürünler sunabilen di er rakiplerden farkl olarak Siemens, yetkin bir büyük müflteri hesab yöneticisi, farkl alanlarda istisnai ölçüde iyi koordine edilen ba lant lar, ortak bir kurumsal yap ve farkl birimler aras nda baflar yla uygulanan bir iflbirli i sunabilmiflti. New Wembley e hoflgeldiniz. ngiliz gayrimenkul gelifltiricisi Quintain Estates and Developments, Londra daki bir projede Siemens in uzun y llara dayanan deneyiminden ve kapsaml teknik çözümlerinden yararland. Ünlü Wembley Stadyumu nun yeniden inflas 2007 de tamamlanm fl ama stadyum çevresindeki harap durumdaki s - nai binalar yerlerinde kalm flt. Quintain, yeni stadyumun çevresine içinde oteller, barlar, sinema salonlar ve yaklafl k 5 bin konut bulunan bir yerleflim, al flverifl ve e lence Gelecek&Trendler 13

14 14 MOB L TE Senaryo kompleksi, bir baflka deyiflle kent içindeki bir kent kurmak istiyordu. Quintain aç s ndan yeni bölgenin sürdürülebilirli i de çok önemliydi çünkü buran n gelecekteki yöneticili ini de gayrimenkul gelifltiricisi firma yapacakt. Quintain, farkl biçimlerde kullan lacak olan ve 2015 y l nda tamamlanmas hedeflenen bu yeni bölgedeki teknik çözümlerin piyasadaki en modernleri aras nda olmas n ve bu durumun 2015 ten sonra da sürmesini istiyor. Bunu gözeterek Siemens le anlaflt lar. Siemens, Quintain ile ortaklar na çok farkl teknolojik bafll klarda dan flmanl k hizmeti sunuyor ve istenen çözümlerin kendi ürün ve hizmetleriyle bulunmas na yard mc oluyor. Devasa projenin henüz ilk yap m aflamalar nda olmas na karfl n Quintain, Siemens in yard mlar sayesinde ilk önemli teknolojik kararlar n daha flimdiden alm fl durumda. Evlere döflenecek olan fiberglas kablolar en ileri telekomünikasyon hizmetlerinin sunulmas n mümkün k larken, ultramodern yap teknolojileri enerji tüketimini ve karbon emisyonunu mutlak bir minimum noktas nda tutacak. Bilgi teknolojileri ve trafik kontrol sistemleri gibi ek çözümler daha flimdiden tamamlan yor. Siemens One n proje baflkan Gordon Carmichael, Önümüzdeki y llarda New Wembley projesine çok farkl Siemens çözüm ve hizmetlerini sunaca m zdan eminim diyor yaz nda, Quintain ile Siemens, 15 y ll k bir stratejik ortakl k anlaflmas imzalad. Roke Manor Araflt rma Merkezi de dahil olmak üzere Siemens in ngiltere de bulunan tüm birimleri projede yer al yor. Carmichael, yaln zca önümüzdeki 10 y ll k dönemde toplam sözleflme hacminin birkaç yüz milyon Euro ya ulaflmas n n beklendi ini aktar yor. Quintain in öngörülerine göre bu projeye toplam olarak 4 milyar Euro dan fazla yat r m yap lacak. Siemens den Carmichael, bu yat r ma de ece inden emin: Bu bölge Londra n n en önemli çekim merkezlerinden biri haline gelecek ve Wembley Stadyumu ile konserlerin ve etkinliklerin düzenlendi i Wembley Salonu nun da katk s yla her gün 10 ile 20 milyon aras nda kifli taraf ndan ziyaret edilecek. Sebastian Webel Sorunsuz yolculuk Yolculuklar mümkün oldu unca kolay ve pratik hale getirmek için, otomobil ve trenlerden uçak ve gemilere tüm ulafl m araçlar n kucaklayan bir öncü trafik konsepti tasarlan yor. Keflke, Steven Meyer yolculuk asistan na daha erken dan flsayd. fiu anda, bir inflaat alan n n yak nlar nda trafi e yakalanm fl durumda. Az enerji tüketen motorlar n sat fl müdürü Steven, bir ticaret fuar na kat lmak üzere. Bu nedenle Almanya n n Nürnberg kentinin bir banliyösünden Paris e yolculuk ediyor. Cep telefonundaki ak ll bir uygulama olan yolculuk asistan, tren ve uçak biletlerinden otel rezervasyonlar na kadar yolculu unun tüm planlamas n yapm flt. E er Steven taraf ndan kapat lmam fl olsayd, trafik s k fl kl ndan kurtulmas için bir alterna-

15 tif rota da önerirdi. fiimdi, kendisini Frankfurt Havaalan na götürecek olan treni kaç rmak üzere. Steven, yaz l ma bir kez daha baflvuruyor. Her fleye ra men, uça na yetiflebilecek. fiu sesli mesaj al yor: Kalk fl iki saat gecikecek. Sonraki trenlerden birine binebilirsiniz. Sizin için yer ay rtt m. Yaln zca bugünün teknolojileri kullan larak hayata geçirilebilecek olan bu senaryo, yolculuklar kolay ve dertsiz hale getirirdi. Ama farkl ulafl m biçimleri aras nda çok fazla ba lant n n bulunmas nedeniyle yolculuk etmek, s kl kla belirsizliklere yelken açmak anlam na geliyor. Siemens Mobilite Birimi novasyon Stratejisi Birimi Baflkan Friedrich Moninger, Intermodal diye an lan trafik için, sistem geçifllerinin maksimum ak flkanl k sa layacak flekilde tasarlanmas ve bir entegre trafik yönetim sisteminin kurulmas zorunlu diyor. Bunun baflar lmas durumunda, yar n n elektronik yolculuk asistan aralar nda var fl ve hareket saatlerinin, gecikmelerin, peron ve binifl kap s numaralar n n da bulundu u yolculukla ilgili tüm bilgileri kullanman n yan s ra, turistik önerilerde bulunmak ya da indirimli bilet bulmaya yard mc olmak gibi kolaylaflt r c hizmetler sunabilir. Evrensel bilet. Steven banliyö tren istasyonuna ulaflt ve yolculuk asistan onu en yak ndaki bofl park yerine yönlendirdi. Bu bilgi, Siemens taraf ndan gelifltirilmifl ve daha flimdiden pek çok otoparka (örne in Münih te, Toulouse da, Oslo da, Singapur da) yerlefltirilmifl olan bir park yeri yönetim sisteminden geldi. Otomatik, sürücüsüz bir metro treni onu Nürnberg in merkezi tren istasyonuna ulaflt rd. Steven, Frankfurt a gitmek üzere yüksek h zl ICE trenine binmeden önce istasyonda geziniyor. Birden elektronik randevu planlay c s efline bir do um günü arma an almas gerekti ini hat rlat - yor. Bir dükkana giriyor. Bu dükkan o kadar be eniyor ki, onu bir dijital duvar yaz s yla arkadafllar na öneriyor. Dükkan gösteren sanal not, oradan baflka insanlar geçerken görünmez kal rken, Steven n arkadafllar ndan biri oradan geçti- inde, onun yolculuk asistan b rak lan özgün mesaj gösterecek. Gelecekte nas l yolculuk edersek edelim, yolculuk etmek herkes için çok daha konforlu ve kolay olacak. Herkes, evinde ya da bürosunda, bir mobil cihaz ya da kiflisel bilgisayar gibi bir dijital asistan yard - m yla tüm ulafl m biçimlerini kullanarak yolculuk planlamas yapabilecek ve ilgili araçlarda yer ay rtabilecek. Dahas, tüm yolculuk tek bir elektronik biletle yap lacak. Moninger, Bir yolculuk s ras nda, bir binadan di erine ya da bir terminal veya istasyonun bir kat ndan di erine gitme gereksinimi mümkün oldu u ölçüde ortadan kald r lmal diyor ve ekliyor: deal olan, bir biletin yetmesi ve yolculuk boyunca aktarmalar s ras nda bekleme yap lmamas d r. ntermodal yolculuklar bafllad nda, yolcular n ve yüklerin sa l k ve güvenlikleri, havaalanlar yla tren istasyonlar nda bulunanlara benzer tam otomatik izleme sistemleriyle güvence alt na al nacak. Gelecek y llarda elektronik irsaliyeler, yaln zca yüklerin s n rlardan kolay geçirilmesini de il, ayn zamanda GPS kullan larak bunlar n konumunun her an saptanmas - n sa layacak. Bu teknolojilerin pek ço u daha flimdiden kullan l yor. Dijital yolculuk asistan, dijital duvar yaz s ve elektronik irsaliye gibi baz lar henüz gelifltirilmeyi bekliyor ama standart bir yolculuk bileti yak n gelecekte uygulamaya konabilir. Çantan z unuttunuz! Bugünün bilgi sistemleri de pek çok fleyi yap yor, ama sorunlar her zaman ç kacakt r. Örne in, bir tren gecikti inde ve gerekli bilgiler dinamik olarak, bir baflka deyiflle gereksinim duyulan zamanda/yere iletilmedi inde... diye aç kl - yor Moninger. Navigasyon cihazlar teknolojik aç dan daha ak ll hale getirilebilir. Ama sorun daha çok hukuki bafll klardan kaynaklan yor çünkü birilerinin, bilgilerin do rulu- undan sorumlu olmas gerekiyor. Bu da flu anda piyasada bulunan ve her biri farkl göstergelere, formatlara ve standartlara sahip olan iletiflim sistemlerinin ço uyla ilgili en büyük sorun. Steven, çantas n dükkan n bir köflesine koyuyor. Dijital duvar yaz s notunu yazmaya o denli yo unlafl yor ki, dükkandan çantas n unutarak ayr l yor. Ama Siemens in görüntü analiz yaz l m Railprotect (kullan lmaya bafllanm fl durumda) ile donat lm fl bir ak ll kamera bu sahipsiz çantay ve hatta sahibini hemen sapt yor. Yaz l m, sürekli bir flekilde, insanlar ile bagaj parçalar aras ndaki uzakl klar karfl laflt r yor. E er izin verilen maksimum uzakl k iste e ba l olarak belirlenebilecek belirli bir süre boyunca afl l rsa, söz konusu çanta sahipsiz kabul ediliyor. Ard ndan, sistem bir güvenlik kontrol merkezindeki ilgili alarm çal yor ve gerekiyorsa çantan n oradan uzaklaflt r lmas n otomatik olarak düzenliyor. Yaz l m arac l - yla otomatik saptama o denli geliflkin durumda ki, çok ifllek yerlerde bile kullan labiliyor. Bu yaz l m, Railcom Manager in bir bilefleni. Ak ll görüntü tan ma özelli ine ve çok yüksek saptama oranlar na sahip bir kesintisiz bilgi ve izleme sistemleri a olan Railcom Manager, Almanya n n Hannover kentinde ve baflka yerlerde kullan l yor. Alarm yönetimi, olay yönetimi ve ça r merkezi bileflenleriyle, bu sistem, güvenlik elemanlar n n kriz durumlar na en h zl flekilde tepki vermesini sa l yor. Bir mesaj alan yolculuk asistan, Ste- Gelecek&Trendler 15

16 16 MOB L TE Senaryo ven a çantas n geri almas gerekti ini hat rlat yor. Neyse ki Steven, kiflisel kimlik kart n b - rakt bir yolculuk hizmet kuruluflunun üyesi. Bu sayede unutulan bagaj parças n n ona ait oldu u aç kça görülüyor. fiimdi, perona gitmek için gerçekten acele etmesi gereken Steven, yeni gelifltirilmifl olan art r lm fl gerçeklik çözümünü kullanarak en k sa yolu h zla buluyor. Söz konusu çözüm sayesinde, yolculuk asistan üzerindeki canl görüntüye do ru bir perspektifle eklenen oklar hedefe iflaret ediyor. Bir foto rafa dayal olarak yerleri ve perspektifleri belirleyebilen bu tür teknolojiler flu anda mevcut. Sonunda perona gelen Steven ICE trenine biniyor. Bu h zl trenlerin en geliflkini olan Velaro, dünyan n kitlesel üretimi yap lan en h zl treni. May s 2007 den beri Madrid ile Barselona aras nda çal fl yordu. Velaro, koltuklar n n yar s doluyken bile yolcu koltu u bafl na her 100 kilometre için yaklafl k 2 litre benzin tüketiyor ve tipik bir uça- a göre üçte iki oran nda daha az karbondioksit emisyonu yap yor. Steven, kablosuz yerel a konumland rmas ndan yararlanan asistan sayesinde koltu unu h zla bulabiliyor. S cak bir ses onu do ru tarafa yönlendiriyor: fiimdi sa a lütfen. Koltu una 3 metre kala koltu unun göstergesi onu Hofl geldin Steven! sözleriyle selaml yor. Ard ndan, otellerde s kça görülen bir selamlama görüntüsü ç k yor ve ulaflabilece i filmlerin ve internet radyo istasyonlar n n bilgisini veriyor. Steven art k elektronik postalar n okuyup düzenleyebilir. Standartlaflt r lm fl demiryolu sistemi. Steven n bileti ceketinin cebinde olsa da, Radyo Frekansl Tan ma Sistemi (RFID) arac l yla otomatik olarak deliniyor. Art k saatte 300 kilometre h zla yolculuk etmenin tad n ç karabilir. Treni, Avrupa çap ndaki standart demiryolu güvenlik sistemi olan Trainguard ETCS (Avrupa Tren Kontrol Sistemi) taraf ndan izleniyor. Bu sistem her bir trenin konumunu, h z n ve yolculuk yönünü izleyerek maksimum güvenlik sa l yor ve trenler aras ndaki mesafeleri k salt yor. Tüm bu teknolojiler sayesinde Steven n havaalan na zaman nda ulaflmas flafl rt c olmuyor. Avrupa n n standart demiryolu kontrol ve güvenlik sistemi olan ETCS, daha flimdiden, Madrid-Barselona, Amsterdam-Belçika s n r ve Halle-Leipzig gibi baz hatlarda kullan l yor. Havaalan nda da Steven yönlendiren yolculuk asistan, en k sa yoldan binifl kap s na ulaflmas n sa l yor. Uçufl bileti herhangi bir temas olmadan kontrol ediliyor. Kay tl bir s k uçan yolcu olan Steven n tek yapmas gereken, iflaret parma n bir parmak izi taray c s na yerlefltirmek. Uça a biniyor, koltu una oturuyor ve en sevdi i içecek ona ikram ediliyor. Ticaret fuar nda sergilenecek ürünler hakk nda kayg lanmas da gerekmiyor. Hamburg Güney tren istasyonuna kurulmufl olan Vicos CM kargo yönetim sistemi sayesinde, sergilenecek ürünler zaman nda yola ç km fl durumda ve güvenlik içinde tafl n yorlar. Moninger, Yük tafl mac l yla ilgili en zorlu sorun, tüm ulafl m sistemleri ve tüm ülkeler için teknik ve hukuki engelleri aflabilen tek bir elektronik irsaliye sisteminin kurulmas diyor. Küresel tafl mac l k ak fl n n etkin bir flekilde kontrol edilmesi için, kapsaml lojistik yönetim sistemlerinin, GPS izlemesiyle ve yüklerin yola ç k fl ve dakika dakika konum bilgilerini saptama yetene iyle birlefltirilmesi gerekiyor. Elektronik irsaliyeler, her bir konteynerin içinde tam olarak nelerin bulundu unu bilmek isteyen ABD güvenlik yetkilileri taraf ndan talep ediliyor. Avrupa Demiryolu Ajans (ERA), AB ölçe indeki tekbiçimlilikten sorumlu. Yine Moninger e göre, Bu görevin yerine getirilmesi için mallar n gemiler, trenler, kamyonlar ve uçaklar gibi farkl tafl ma araçlar na aktar labilece i yük merkezlerinin temelini oluflturan teknolojilerin tekbiçimlili inin sa lanmas gerekiyor. Milyonlarca kilometrelik yolculuklar, yolcu hizmetlerini etkilemeden onar lmas ya da de ifltirilmesi gereken trenlerin üzerine bir yük bindiriyor. Siemens ile demiryolu iflletmecileri bu nedenle öngörülebilir ar zalar önlemeye ve lojistik süreçlerini buna göre düzenlemeye yo unlaflm fl durumda. Kritik unsur, uzaktan tan ma yoluyla önleme. Siemens, öngörülen bak m önlemlerine dayal bir yedek parça tedarik sistemi gelifltirdi. Bu tür bir sistem, Avrupa daki çeflitli demiryolu flirketleri taraf ndan kullan lan 160 Siemens Eurosprinter ES 64 treni için hayata geçirildi. Bu sistemle, örne in, bir trenin hatalar uzaktan izleme sistemi 5 bin kilometre yolculuktan sonra filtrelerin de ifltirilmesi gerekiyor uyar s n verdi inde, yedek parça sistemi otomatik olarak yedek parçalar n depoland yerleri sapt yor ve filtre de iflimi için en uygun (mümkünse trenin güzergah nda de ifliklik gerektirmeyecek) yeri belirliyor. Sistem ayn zamanda servis teknisyenlerini bilgilendiriyor ve yedek parçalar n de- iflim yerine zaman nda ulaflmas için lojistik hizmetleri sa lay c s n yönlendiriyor. Steven n Paris yolculu unun geri kalan bölümü plana uygun olarak gerçeklefliyor. Trafik s k - fl kl na ra men, Steven, Chatelet Les Halles deki fuar merkezine h zla ulafl yor. 14 no lu metro hatt n n yo un saatlerde 105 saniyede bir hareket eden ve Siemens taraf ndan yap lm fl olan sürücüsüz trenlerinden birine biniyor. Az enerji tüketen motorlar tafl yan konteynerler de zaman nda ulaflt ve demiryolu-havayolu ba lant lar nda herhangi bir sorun yaflanmad. Geliflkin, entegre ve müflteri dostu bu tür bir ulafl m sisteminin kurulup kurulmayaca - n ya da ne zaman kurulaca n önümüzdeki dönemde görece iz. Ama aç k olan bir fley var. Bu tür bir sistemi gelifltirmek için gerekli olan teknolojilere bugün de sahibiz. Moninger, son olarak flunlar söylüyor: E er nüfus yo unlu unun yüksek oldu u bölgelerde ulafl m daha kolay, dakik, çevre dostu ve mümkün oldu u ölçüde etkin k lmak istiyorsan z, hizmetleri ve farkl ulafl m biçimlerini tek bir a arac l yla birlefltirmeniz mutlak bir gereksinim. Harald Hassenmüller

17 Davran fl biçimleri Bugünün mobil toplumunun otomobil ba ml l na karfl bir tedavi yöntemi bulmaya yönelik giriflimlerin ço u, er ya da geç, uygulanabilirlik s n rlar na çarp yor. Çekici alternatifleri uygulamak için yeterli para bulunmuyor, popüler olmayan k s tlay c düzenlemeler benimsenmiyor. Münihli trafik araflt rmac s Werner Brög, Socialdata Enstitüsü ndeki ekibiyle birlikte, mobilite davran fllar n etkilemenin zarif bir yolunu gelifltirdi. Homeopatik * yol M odern toplumun afl r otomobil ba ml l uzun y llard r tart fl l yor. Kimileri, ek tramvay hatlar n n ya da hafif rayl sistemlerin kurulmas n öneriyor ama gerekli mali kaynaklar nadiren bulunabiliyor. Baflkalar, yol kullan m ücretlerini art rmak ve yasaklar getirmek gibi k s tlay c önlemler öneriyor. Burada da yurttafllar n kendi iyilikleri için yap lacak bu tür zorlamalar ne ölçüde benimseyecekleri bilinmiyor. ki yaklafl m n ortak noktas, de iflimi d flar dan getirmeye çal flmalar. Ama insanlar n ulafl m tercihlerine iliflkin araflt rmalar, genel koflullarda de ifliklik yapmadan da davran fl biçimlerini de ifltirmenin mümkün oldu unu gösteriyor. Bireysel davran fllardaki küçük de ifliklikler büyük etkiler do urabilir. Bunun içinse, söz konusu de iflimlerin mümkün oldu- unun düflünülmesi gerekiyor. Kamuoyu araflt rmalar na göre, büyük ço unluk, trafik planlamas nda çevre dostu ulafl m biçimlerine öncelik verilmesini tercih ediyor. Ayr ca, Münih teki Socialdata Enstitüsü nün bir araflt rmas na göre, bugünkü tüm otomobil yolculuklar n n yar dan fazlas n n eflde er çevre dostu alternatifleri var. Bu potansiyeli de erlendirmek için tek yap lmas gereken, daha iyi bilgi sa lamak ve motive etmek gibi yumuflak politikalara baflvurmak. Almanya daki her sürücü haftada yaln zca bir gidifl-dönüfl yolculu unu çevre dostu ulafl m araçlar yla yapsa, otomobil trafi inde yüzde lik bir azalma sa lanabilir. Potansiyelin bu denli büyük olmas n n nedeni, Alman yurttafllar n n yaklafl k yar s n n toplu tafl mac l k alternatifleri hakk nda yeterli bilgiye sahip olmamas ndan kaynaklan yor. Bu nedenle, özel araç kullanman n alternatifleri, gerçekte olduklar ndan çok daha az çekici bulunuyor. Diyalo a dayal pazarlama. Özel sektörde bu tür sorunlar kiflisellefltirilmifl pazarlamayla çözülür. Burada ele ald m z konu özelinde baflvurulabilecek olan uygulama, diyalo a dayal pazarlamad r. Genel mobilite davran fllar, insanlar n do alar nda bulunan güçlü yanlar n teflvik edilmesi yoluyla, yani bir tür homeopati (benzeri benzerle iyilefltirme) yöntemiyle de ifltirilebilir. Gerekli tüm bilgilere ulaflabilen ve destek alabilen insanlar, ortak bir sorunun çözümünde aktif kat l mc lar olarak yer ald klar nda, kendilerini ciddiye al nm fl hissedecektir. Buradaki diyalog terimi, insanlar n sürece aktif kat l m n anlat yor. Bir baflka deyiflle, herkesin eline ayn tan t m broflürlerini tutuflturmak yerine, gereksinim duyduklar bilgilere kendilerinin karar vermesi sa lan yor. Socialdata, bu de erlendirmeler temelinde, IndiMark ad verilen kiflisellefltirilmifl bir pazarlama konsepti gelifltirdi. Bu konsept, Uluslararas Toplu Tafl ma Birli i (International Association of Public Transport- UITP) taraf ndan 13 Avrupa ülkesindeki 45 projede s nand ve çok baflar l bulundu. Bunun ard ndan, Werner Brög ile ekibi, Avustralya n n Güney Perth kentinde bir pilot çal flma gerçeklefltirdi. Özel araç kullan m merkeze yerlefltirilerek kurulan bu kentte, yaln zca IndiMark yard m yla ve baflka hiçbir önleme baflvurmadan, otomobil yolculuklar n n say s yüzde 14 ve otomobillerin toplam yolculuk mesafesi yüzde 17 oran nda azalt ld. Ayr ca, yaya olarak yap lan yolculuklar n oran nda üçte birlik, bisiklet yolculuklar n n oran nda üçte ikilik ve toplu tafl mac l kta alt da birlik art fl sa land. Bat Avustralya Ulaflt rma Bakanl n n hesaplamas na göre, maliyet-fayda oran 1 e 30 du. Bu baflar lar sayesinde, Avustralya, Avrupa ve ABD nin çeflitli kentlerinde çok say da büyük ölçekli pilot proje gerçeklefltirildi ve bunlar da Güney Perth te elde edilen baflar - n n kesinlikle bir tesadüf olmad n gösterdi. Aradan geçen süre içinde yaln zca Perth te 20 den fazla proje gelifltirildi ve kat l mc lar n n say s n n 2009 a kadar 500 bine ulaflmas bekleniyor. Gelecek&Trendler 17

18 18 MOB L TE Renk psikolojisi Bir sürücünün otomobilinin beyaz, gri ya da mavi renkli olmas, onun karakteri hakk nda bilgi verir mi? Almanya n n Münster kentinde yaflayan renk bilimcisi Werner Rudolf Cramer in bu konuda oldukça ilginç yorumlar var. Yollardaki siyah iraz cesur bir spekülasyonla bafllamama izin verin: Belirli bir otomobil ren- B ginin popülerli i, belirli bir anda toplumda güçlü olan siyasal ak mlarla ilgili olabilir mi? En az ndan Almanya da buna iflaret eden baz olgular var. Federal Almanya da muhafazakarl n rengi olan siyah, zirve yolculu- una Helmut Kohl baflbakan oldu unda bafllam flt ve popülerli ini bugün de koruyor. Tescil ettirilen k rm z araç say s ndaki h zl düflüflse, Alman sosyal demokrat politikac lardan Björn Engholm ün bir skandal sonras nda istifa etmesiyle ilgili haberlerin manfletlere tafl nd dönemde bafllam flt. Yeflil, çevre partisine ilginin artmas ndan yararlan rken, gri de, oy kullanmayanlar n oranlar n n kayg uyand ran düzeylere ulaflt dönemde moda renklerden biri haline gelmiflti. Bunlar n hepsi yaln zca birer tesadüf müydü? Belki de... Ama bugünlerde pek çok uzman, renk tercihlerinden kiflilikle ilgili sonuçlar n ç kar labilece i tezini benimsiyor. Bu konuda, sviçreli psikolog Max Lüscher taraf ndan gelifltirilmifl olan renk tan s teorisini an yorlar. Ama kuflkusuz, otomobiller söz konusu oldu unda çok daha dikkatli olunmal. Bir yandan, bu alanda ekonomik de- erlendirmelerin önemli bir rolü bulunuyor. Örne in, otomobillerinin dönem sonundaki tahmini de erine dayal bir finansal kiralama hizmetinden yararlananlar n yad rgat c bir pop art rengini tercih etme olas l çok yüksek de il. Di er yandan, sigorta flirketleri bugüne kadar kaza istatistiklerinde renklerle ba lant l bir farkl laflma bulamad. Ama risk almak daha e lencelidir. Bu nedenle bu sayfadaki tabloda, otomobil renklerine dayal olarak sürücülerin k sa psikolojik profillerine yer verildi ve bu arada her rengin dünyan n farkl yerlerindeki tescil edilme oranlar n gösterildi. Karakterinizin do ru bir flekilde yans t ld n düflünüyorsan z ne güzel. Böyle de ilse, en az ndan dost sohbetleri için ilgi çekici bir konu bafll n z olur. Ancak, bunlar n bofl konuflmadan ibaret de il. Defalarca tan k olundu u üzere, otomobil sat n alanlar ne zaman belirli bir rengi seçmeleriyle ilgili ak lc iddialar öne sürmeye bafllasa, bu renk popülerli ini yitirmeye bafllar. Örne in Almanlar, pas daha az gösterdi- i için k rm z y övüyordu ama 1990 lar n bafllar nda yüzde 27 nin üzerinde olan pazar pay bugün yüzde 5 civar nda. Kim bilir, belki gri ve gümüflü de benzer bir gelecek bekliyordur. Son zamanlarda, söz konusu renklerin kiri daha az gösterdi inin söylendi ini duymad n z m?

19

20