Bu yaz da cinsel istismar n tan m, s kl, fiziksel ve duygusal sonuçlar ve tan da hekimin rolü gözden geçirilecektir.
|
|
- Gülbahar Sancak
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri PED ATR K AC LLER Sempozyum Dizisi No: 57 Nisan 2007; s Cinsel stismar Doç. Dr. Müjgan Alikaflifo lu Günümüzde cinsel istismar bir halk sa l sorunu olarak kabul edilmektedir. Çocuklar n cinsel istismar nadiren ölümle sonlan r ancak, çok ciddi fiziksel ve/veya psikolojik etkileri olabilir ve bu etkiler yaflam boyu devam edebilir. Bu yaz da cinsel istismar n tan m, s kl, fiziksel ve duygusal sonuçlar ve tan da hekimin rolü gözden geçirilecektir. Tan m Cinsel istismar, çocuklar n yasal olarak eriflkin kabul edildikleri yafltan önce eriflkinler veya kendilerinden 5 yafl büyük bireyler taraf ndan herhangi bir cinsel aktiviteye zorlanmalar veya maruz b rak lmalar olarak tan mlanabilir. Bu aktiviteler; oral-genital temas, genital-genital temas, genital-rektal temas, el- genital temas, el- rektal temas, el- gö üs temas, cinsel bölgelerin zorla veya zorlama olmadan gösterilmesi, çocu a pornografi seyrettirilmesi veya çocu un pornografik amaçla kullan lmas fleklinde olabilir. S kl k Toplumda cinsel istismara u rayan çocuklar n say s n n tam olarak tespit edilmesi olas de ildir. Bunun nedenleri çok çeflitlidir. Küçük yafltaki veya özürlü çocuklar n iletiflim becerileri tam olarak geliflmedi inden, yaflad klar - n eriflkinlere aktaramayabilirler. Çocuk maruz kald davran fl uygun olmayan bir davran fl olarak de erlendirmeyebilir. Bu durum daha çok istismarc 183
2 Müjgan Alikaflifo lu kad n ise veya çocu a bakmakla yükümlü olan bir kifli ise görülür. Çocuklar ve hatta eriflkinler hofllar na gitmeyen olaylar hat rlayamama e ilimindedirler bu da olay n bildirilmemesine neden olabilir. Baz ülkeler istismarla ilgili verileri çeflitli nedenlerle yeterince toplayamayabilirler. Seks iflçisi olarak çal flt r lan çocuklar n say s n tam olarak saptamak olas de ildir. Günümüzde dünyada 1-10 milyon aras nda çocu un seks iflçisi olarak çal flt r ld tahmin edilmektedir. Literatürde farkl tan mlamalar n kullan lmas, yafl gruplar ndaki ve/ veya veri toplama tekni indeki farkl l klar gibi nedenlerle cinsel istismar s kl farkl yay nlarda farkl oranlarda bildirilmektedir. Örne in Avrupa dan bildirilen sonuçlar derlendi inde s kl n k z çocuklar nda % 6-36 ve erkek çocuklar nda ise % 1-15 (< 16 yafl) aras nda de iflti i bildirilmifltir. Amerika Birleflik Devletlerinde 2000 y l nda 34 eyaletten (çocuk nüfusunun % 78 i) toplam çocuk istismar olgusu bildirilmifltir. Bu olgular n % 10.1 inin ise cinsel istismar olgular oldu u saptanm flt r. Bu veriler ABD deki her bin k z çocu undan 1-7 sinin ve her erkek çocuktan 0-4 ünün cinsel istismara u rad n göstermifltir. Türkiye de cinsel istismar n toplumdaki s kl n araflt ran az say da çal flma yap lm flt r. Bilim dal m zca stanbul daki liselere devam etmekte olan 1955 k z çocu u aras nda yap lan bir araflt rmada 1871 (% 95,7) çocu un cinsel istismarla ilgili soruya yan t verdi i saptanm flt r. Bu çocuklar n 250 si (% 13, 4) cinsel istismara u rad n bildirmifltir. ki yüz elli k z çocu unun 213 ü (% 11,3) cinsel bölgelerinin ellenmesi fleklinde ve 91 i (% 4,9) ise cinsel iliflkiye zorlanma fleklinde cinsel istismar bildirmifllerdir. Bu veriler 54 (% 3) k z çocu unun her iki tipte cinsel istismara u rad n göstermifltir. Cinsel istismar bildiren çocuklar n 81 i (% 32, 4) istismarc ile iliflkisini sorgulayan soruya yan t vermemifltir. Geri kalan 169 çocu un % 50 si bir yabanc taraf ndan istismar edildiklerini bildirmifllerdir. Ensest vakas sadece 3 (% 1.8) çocuk taraf ndan bildirilmifltir. stismarc n n cinsiyeti ise 211 çocuk taraf ndan bildirilmifltir. Erkek istismarc oran % 92,9 iken kad n istismarc oran % 5,7 ve her iki cins taraf ndan istismar edilmifl olma oran ise % 1,4 olarak saptanm flt r. stanbul da Üniversite ö rencileri aras nda yap lan bir araflt rmada ise 302 k z ö rencinin % 44.5 i 18 yafl ndan önce en az bir kez cinsel istismara u rad klar n bildirmifllerdir. On iki yafl ndan önce istismara u rad n belirten k zlar n % 93 ü ve yafllar aras nda istismara u rad n belirten k zlar n 184
3 Cinsel stismar % 98 i istismarc n n erkek oldu unu belirtmifllerdir. On iki yafl ndan önce istismar edilen k zlar n % 41 i istismarc n n yabanc oldu unu ve % 32 si ise aile bireylerinden biri oldu unu (akrabalar dahil) belirtmifltir. On üç -18 yafllar aras nda istismara u rad klar n belirten k zlar n ise % 61 i istismarc n n yabanc oldu unu ve % 2 si ise aile bireylerinden biri taraf ndan istismar edildiklerini bildirmifllerdir. Cinsel istismar n sonuçlar Cinsel istismar n sonuçlar fiziksel ve/veya psikolojik olabilir. Fiziksel olarak hasar görmüfl dokular n iz b rakmadan iyileflmesi olas d r ancak, psikolojik sonuçlar süre en olabilir. Gebelik veya cinsel yolla bulaflan hastal klar da etkileri yaflam boyu devam edebilecek fiziksel sonuçlar olarak karfl m za ç kabilir. Cinsel istismar n psikolojik etkileri çocu un yafl, geliflim düzeyi, travman n tipi, tehdit ve fliddetin varl, suçlanma ve cezaland r lma korkusu, eylemin tekrarlanmas, çocu un kiflili i, istismarc ya yak nl ve etkin bir tedavi görüp görmedi ine göre de iflir. Akademik baflar n n düflmesi, anksiyete, depresyon, dissosiasyon, çaresizlik hissi, duygusal dalgalanmalar, obsesif-kompülsif davran fllar, paranoya, psikoz, yafl na uygun olmayan cinsel davran fllar gösterme, psikosomatik sorunlar, intihar giriflimi, evden kaçma ve madde ba ml l gibi psikolojik sorunlar istismara u rayan çocuklarda gözlenebilmektedir. Tan da hekimin rolü Cinsel istismara u ram fl çocuklar n yak nlar taraf ndan olay n resmi makamlara bildirilme oran çok düflük oldu undan, çocuklar n rutin muayeneleri s ras nda cinsel istismar düflündürecek fiziksel ve psikolojik bulgular aç s ndan de erlendirilmeleri gerekir. Cinsel istismar n yol açt psikolojik sorunlar n hiçbirisinin istismar tan s için spesifik olmad unutulmamal d r. Bu bulgular sadece flüphe uyand rmal d r. Kesin tan çocuktan al nan öykü, fizik muayene ve/ veya laboratuar bulgular n n varl ile konulabilir. Çocu un kendisinin cinsel istismar bildirebilmesi için ise öncelikle güvenebilece i bir 185
4 Müjgan Alikaflifo lu eriflkinle iliflkisi olmal d r. Hekim okula bafllamadan önce çocukla direk iliflkisi olan tek profesyoneldir. Bu nedenle hekimlerin çocuklarla güvene dayal bir iliflki kurabilmeleri cinsel istismar n bildiriminin sa lanabilmesi için çok önemlidir. Özellikle gece korkular, enürezis, okul baflar s zl, evden kaçma ve psikosomatik yak nmalar gibi nedenlerle getirilen çocuklar n cinsel istismar aç - s ndan de erlendirilmesi gerekir. Yabanc cisimleri tekrar tekrar vajinas na yerlefltirme e iliminde olan çocuklar, cinsellikle ilgili bilgi düzeyi yafl na uygun olmayan çocuklar veya yafl na uygun olmayan cinsel davran fllar gösteren çocuklar, genital bölgenin ellenmesi veya öpülmesiyle ilgili sorular soran çocuklar ve cinsel içerikli oyunlar oynayan çocuklar da cinsel istismar aç s ndan de erlendirilmelidir. Cinsel istismar n fiziksel bulgular n tan yabilmek normal genital ve anal anatomiyi bilmekle mümkündür. Yanl fll kla cinsel istismar san labilecek hastal klar n, genital kanama nedenlerinin, genital ve anal yaralanmalar n di er nedenlerinin iyi bilinmesi gerekir. Rutin muayene s ras nda çocu un genital ve anal bölgesini de de erlendirmek bu bölgelerde sonradan ortaya ç kabilecek anatomik de iflikliklerin daha kolay fark edilmesini sa lar. Vajinal kanama, vajinal yabanc cisim, condilomata acuminata, genital herpes, trichomonas vaginalis infeksiyonu, chlamidia trachomatis infeksiyonu veya gonococcal vulvovajiniti olan k z çocuklar ndan cinsel istismar öyküsü ayr nt l olarak al nmal d r. Nadiren bir ergenin gebeli i uzun süredir devam eden bir cinsel istismar n ilk bulgusu olarak karfl m za ç kabilir. Bazen çocuklar üzerinden bir süre geçtikten sonra istismar haber verirler. Bu da fiziksel bulgular n kaybolmas na neden olabilir. Bu durumda çocuktan ayr nt l öykü al nmas önemlidir. Cinsel istismar ve cinsel yolla bulaflan hastal klar Hangi cinsel yolla bulaflan hastal klarda cinsel istismar düflünülmesi gerekti i Amerikan Pediatri Akademisi taraf ndan afla daki gibi s ralanm flt r. Bir araflt rmada cinsel istismar sonras cinsel yolla bulaflan hastal klar n h - z % 3,7 olarak tespit edilmifltir. stismar gerçeklefltikten hemen sonra al nan 186
5 Cinsel stismar Tan konmufl hastal k Cinsel istismar olas l Önerilen eylem Gonore* Tan koydurucu** Resmi makamlara bildirilmeli Sifiliz* Tan koydurucu Resmi makamlara bildirilmeli HIV*** Tan koydurucu Resmi makamlara bildirilmeli Chlamydia* Tan koydurucu** Resmi makamlara bildirilmeli Trichomonas vaginalis* Oldukça yüksek Resmi makamlara bildirilmeli Condylomata acuminata* Olas Resmi makamlara bildirilmeli Genital herpes Olas Resmi makamlara bildirilmeli**** Bakteriyel vajinozis Olas de il T bbi izlem * Perinatal geçifl de ilse ** Kültür veya DNA problar ile tan konulmuflsa *** Perinatal olarak veya transfüzyonla geçmemifl ise **** Otoinokülasyonla gerçekleflti ini gösteren kesin öykü olmad kça cinsel istismar düflünülmelidir. Elimizdeki yöntemlerle herpes 1 ve 2 ayr m tam olarak yap lamamaktad r. kültürlerde üreme olmamas cinsel yolla bulaflan bir hastal n bulaflmad n göstermez. E er proflaktik antibiyotik tedavisi verilmediyse mikroorganizmalar n enkübasyon dönemleri göz önüne al narak kültürler tekrarlanmal d r. Yine olaydan hemen sonra al nan kültürlerde üreme olmas infeksiyonun daha önceden var oldu unu göstermez. nfekte ejekulat ile temas olaydan hemen sonra al nan kültürün pozitif bulunmas na yol açabilir. Prepubertal çocuklar genellikle olaydan haftalar hatta aylar sonra muayeneye gelirler. Bu nedenle tek bir kültür al nmas yeterli olabilir. Center for Diseases Control (CDC) cinsel istismar sonras gonore bulaflma olas l n %6-12 aras nda bildirmektedir. Preadolesan dönemindeki k zlarda pozitif gonore kültürü hemen daima vajinal ak nt ile birliktedir. Cinsel istismar sonras Chlamidia Trachomatis bulaflma olas l % 4-17 ars nda bildirilmektedir. Perinatal dönemde bulaflan rektal veya genital Chlami- 187
6 Müjgan Alikaflifo lu dia infeksiyonunun baz olgularda 2-3 y l persiste edebildi i bilinmektedir. Ancak, çocuklar n büyük ço unlu u 1-3 yafllar aras nda chlamidyaya etkili antibiyotikleri baflka nedenlerle de olsa kulland klar ndan, hastal n daha büyük çocuklarda perinatal yolla bulaflm fl olma olas l azal r ve cinsel istismar ile bulaflm fl olma olas l artar. CDC cinsel istismarla sifiliz bulaflmas olas l n % 0,5-3 aras nda bildirmektedir. E er cinsel itismar sonras proflaktik antibiyotik tedavisi verilmedi ise, sifiliz için serolojik testlerin bafllang çta al nd ktan 8-12 hafta sonra tekrarlanmas gerekir. Puberte sonras cinsel istismar olgular nda bakteriyel vajinozis s kl % 5-42 ve T. Vajinalis s kl ise % 6-20 oran nda bildirilmektedir. T. vajinalis do- um s ras nda anneden bebe e geçebilir ve vajinit ve nazal ak nt nedeni olabilir. Ancak vajinal mukozaya östrojen etkisinin azalmas ile spontan olarak veya tedavi ile infeksiyon kaybolur. Prepubertal k z çocuklar n n vajinas nda trichomonas infeksiyonu nadirdir ve varl cinsel istismar düflündürür. Bakteriyel vajinozisin cinsel istismarla ilgisi yoktur. Çocuklarda genital herpes otoinokülasyonla gerçekleflebilir ancak, cinsel istismarla da hem tip 1 hem de tip 2 herpes virüs ile infeksiyon geliflmesi olas d r. Human papilloma virüsün cinsel istismarla kazan lm fl olma riski bilinmemektedir. Ancak bir kez tecavüze u rad ktan sonra servikal displazi geliflen ergenler oldu u bildirilmifltir. Bir araflt rmada 9-12 yafl aras k z çocuklar ndan flüpheli ya da kesinleflmifl cinsel istismar olgular n n % 16 nda genital HPV DNA tespit edilirken, istismara u ramam fl olanlar n hiç birisinde saptanmam flt r. Bu olgular n hiç birinde genital wart veya anormal kolposkopi bulgusu tespit edilmemifltir. Bu da istismar sonras subklinik infeksiyon geliflebilece ini düflündürmektedir. Baflka araflt rmac lar Condylomata acuminatan n istismara u ram fl çocuklarda % 1-2 oran nda görüldü ünü ve genital wart olgular n n % inin cinsel istismar sonucu geliflti ini belirtmifllerdir.hpv perinatal olarak ta bulaflabilir ancak, perinatal bulaflma ile ilgili veriler s n rl d r. Perinatal geçifl ile wart geliflimi aras ndaki latent dönem de tam olarak bilinmemektedir. Ancak, perinatal geçifle ba l 2 yafl ndan sonra wart geliflen olgu gösterilmemifltir. Bu 188
7 Cinsel stismar nedenle 2 yafl ndan küçük HPV infeksiyonu olgular nda perinatal infeksiyon olas l unutulmamal d r. Hepatit B virüsünün cinsel istismarla bulaflma s kl bilinmemektedir. Bu nedenle afl lanmam fl cinsel istismar olgular n n Hepatit B afl lar yap lmal, e er istismarc n n Hepatit B tafl y c s oldu u biliniyorsa Hepatit B immunglobulini de uygulanmal d r. Cinsel istismarla HIV bulaflma riski düflük oldu u için tüm olgulara HIV testlerinin yap lmas tart flmal d r. Uzmanlar genellikle kendisi HIV aç s ndan riskli davran fllar gösteren kurbanlar, HIV infeksiyonu düflündürecek semptomlar olanlar, HIV (+) bir kifli taraf ndan istismar edilenleri veya baflka bir cinsel yolla bulaflan hastal olanlar HIV aç s ndan taramay önermektedirler. Hangi prepubertal cinsel istismar olgular cinsel yolla bulaflan hastal klar aç s ndan taranmal? CDC önerisi: Çocukta cinsel yolla bulaflan hastal k düflündürecek bulgular n varl stismarc da bilinen bir cinsel yolla bulaflan hastal k öyküsü veya cinsel yolla bulaflan hastal k bulunma olas l n n yüksek olmas Kardefller veya evdeki eriflkinlerden birinde cinsel yolla bulaflan hastal k olmas Hastan n/ailenin iste i Toplumda cinsel yolla bulaflan hastal k s kl n n yüksek olmas Anal, genital veya oral penetrasyonun veya ejakulasyonun saptanmas Önerilen testler N. Gonorrhoea için farinks, anus ve vajinadan kültür Chlamidia trachomatis için anus ve vajinadan kültür Trichomonas vaginalis ve bakteriyel vaginosis için kültür ve yayma Sifiliz, HIV ve Hepatit B için serolojik testler Genital, perianal ve oral bölgenin HPV aç s ndan inspeksiyonu Ülseratif lezyon varsa Herpes simplex için kültür 189
8 Müjgan Alikaflifo lu Çocuk ve ergenlerdeki normal ve anormal anogenital bulgular Cinsel istismar olgular n n % 90 ndan fazlas nda normal fizik muayene bulgular saptan r. Vajinal veya anal penetrasyon öyküsü olanlar n dahi ancak % 5,5 inde anormal fizik muayene bulgular saptan r. Bu nedenle öncelikle ayr nt l öykü al nmal d r. Cinsel istismarla kar flabilen durumlar Lichen sklerosus Üretral prolapsus Anus ile vajina aras nda orta hat füzyonunun gerçekleflmemifl olmas Lokalize vulvar pemphigoid Chron hastal Herpes zoster Alerjik kontakt dermatit Psöriazis Ehler-Danlos send Ülsere hemangioma Genital travmalar Bacaklar ayr k iken oluflan genital travmalar genellikle tek tarafl ve ço unlukla simphisis pubis, ischiopubic ramus veya adductor longus tendonunun yer ald ön k s mda gözlenir. Bazen perine ve vajina arka duvar da etkilenebilir. Ço unlukla d fl genital organlar hasar görür. Vajinal laserasyon ve rektovajinal y rt lma ata biner gibi bacaklar aç k bir flekilde sivri cisimlerin üzerine düflen çocuklarda görülebilir. Öykü ile yaralanma fleklinin uyumlu olup olmad n sorgulamak tan da yard mc d r. Cinsel istismara ait fiziksel bulgular s n flayacak kabul edilmifl bir terminoloji veya iyi belirlenmifl kriterler yoktur. Ayn bulguyu tan mlayan farkl terimler kullan labilmektedir. Adam s s n flamas na göre Cinsel temas/ travma için tan koydurucu bulgular afla daki gibi grupland r lm flt r: 190
9 Cinsel stismar Cinsel temas/ travma için tan koydurucu bulgular Bu gruba giren bulgularla ilgili olarak aflikar ve zaman yaran n yafl ile uyumlu bir travma öyküsü verilemiyorsa veya hastal klar için cinsel yol d fl bir geçifl kan tlanam yorsa cinsel istismarm fl gibi bildirilmesi önerilir. A. Cinsel istismar için orta derecede spesifik bulgular - Labiyada, perihimenal dokuda, peniste, skrotumda veya perinede akut laserasyon veya labiyada derin ekimoz - Posterior fourchette skar - Posterior fourchette yeni laserasyon - Perianal skar B. stismar için yüksek spesifite/ künt zorlay c travmalar için tan koydurucu bulgular - Himenin parsiyel ya da tam akut laserasyonu - Himende ekimoz - Eksternal anal sfinktere kadar uzanan perianal laserasyon - Himen dokusunun özellikle posteriorda daha belirgin olarak yoklu u C. nfekte genital sekresyonla mukozal temas kan tlayan infeksiyonun varl, temas n cinsel amaçl olma olas l fazla - Genitalya, anus veya bo azdan al nan kültürlerde yenido an dönemi hariç do rulanm fl N. Gonorrhoea üremesi - Bir yafl ndan büyük çocukta Trichomonas vaginalis infeksiyonu - Perinatal geçiflli olmad saptanm fl do rulanm fl Sifiliz tan s - 3 yafl ndan büyük çocukta anus veya genitalyadan al nan kültürlerde Chlamidia üremesi - Perinatal veya transfüzyonla bulaflmad saptanm fl HIV pozitifli i D. Cinsel temas için tan sal - Gebelik - Çocu un bedeninden al nan örneklerde sperm gösterilmesi 191
10 Müjgan Alikaflifo lu KAYNAKLAR 1. Leder MR, Emans SJ. Sexual abuse in the child and adolescents. In: Emans SJ, Laufer MR, Golstein DP (eds). Pediatric & Adolescent Gynecology. 5th ed. Philadelphia 2005 Lippincott Williams & Wilkins Finkel MA, DeJong AR. Medical findings in child sexual abuse. In: Reece RM (ed). Child Abuse Medical Diagnosis and Management Lea & Febiger Philadelphia Adams JA. Medical evaluation of suspected child sexual abuse. J Pediatr Adolesc Gynecol. 2004; 17: Lahoti SL. McClain N. Girardet R et al. Evaluating the child for sexual abuse Am Fam Physician 2001; 63: Muram D. The medical evaluation in case of child sexual abuse. J Pediatr Adolesc Gynecol 2001; 14: Sapp MV, Vandeven AM. Update on childhood sexual abuse. Curr Opin Pediatr 2005; 17: Johnson CF. Child sexual abuse. Lancet 2004; 364: Pfeiffer L, Salvagni EP. Curent view of sexual abuse in childhood and adolescence. J Pediatr 2005; 81(5 suppl): S197- S Hornor G. Ano-genital warts in children: sexual abuse or not? J Pediatr Health Care 2004; 18: Atamer TA. Characteristics of childhood sexual abuse among Turkish University students.psikoloji master tezi Bo aziçi Üniversitesi, stanbul Alikasifoglu M, Erginoz E, Ercan O, Albayrak-Kaymak D, Uysal O, Ilter O. Sexual abuse among female high school students in Istanbul, Turkey. Child Abuse Negl. 2006; 30: Robinson A, Watkeys J, Ridgway G. Sexually transmitted organisms in sexually abused children. Arch Dis Child 1998; 79: Centers for Disease Control and Prevention. Sexually transmitted diseases treatment guidlines 2002, MMWR 2002; 51 (RR-6). 14. Kellogg N, Parra JM. The proression of human papillomavirus lesions in sexual assault victims. Pediatrics 1995; 96: Stevens- Simon C, Nelligan D, Breese P et al. The prevalence of genital human papillomavirus infections in abused and nonabused preadolescent girls. Pediatrics 2000; 106: Hammerschlag M. The transmissibility of sexually transmitted disease in sexually abused children. Child Abuse Negl 1998; 22:
Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62
DetaylıCinsel İstismar ve Saldırılarda Adli Mikrobiyolojik Yaklaşım. Dr. Melek DEMİR Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD.
Cinsel İstismar ve Saldırılarda Adli Mikrobiyolojik Yaklaşım Dr. Melek DEMİR Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Sunum içeriği Cinsel saldırı/istismar (CS/Cİ) Niteliği Sıklığı
DetaylıDünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)
Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde
DetaylıMerkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar
Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H
DetaylıHepatit B. HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r.
Hepatit B HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r. HBV nas l yay l r? Hepatit B, hepatit B li kiflilerin kan veya vücut s v lar yoluyla
DetaylıBEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi
K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n
DetaylıHIV/AIDS HASTALI INDA SON GEL fimeler
/AIDS HASTALI INDA SON GEL fimeler Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) /AIDS hastal sadece eriflkinleri de il, bebek, çocuk, genç, yafll demeden rk, cinsiyet,
Detaylıfiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
DetaylıT bbi At k Kontrolü P80-P82. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673
T bbi At k Kontrolü P80-P82 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673 P80 Son Dört Y ll k Kontamine Kesici Delici Alet Yaralanmalar Sürveyans Melek Meltem Göksel, Özgül Taflp nar, Fatma
Detaylı9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964)
9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964) Çeviren Av. Aysun Dalk l ç * Konular: 1. Tekerrür ve birden fazla suç ifllenmesi d fl ndaki a rlat c nedenler 2. Aileye ve cinsel dokunulmazl
DetaylıPratisyen hekimlerin hepatit B ve hepatit C hakk ndaki bilgi düzeyleri
ÖZGÜN ARAfiTIRMA Pratisyen hekimlerin hepatit B ve hepatit C hakk ndaki bilgi düzeyleri Knowledge levels of general practitioners employed in Mersin province about hepatitis B and hepatitis C Erdinç NAYIR
DetaylıTÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Eriflkin ve Çocukta Tüberküloz Sempozyumu 30 Nisan 1999, stanbul, s. 9-13 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli
DetaylıHATAY POL S MESLEK YÜKSEK OKULU Ö RENC LER N N C NSEL YOLLA BULAfiAN HASTALIKLARA L fik N B LG LER N N DE ERLEND R LMES
HATAY POL S MESLEK YÜKSEK OKULU Ö RENC LER N N C NSEL YOLLA BULAfiAN HASTALIKLARA L fik N B LG LER N N DE ERLEND R LMES Dr. Sabahattin Ocak* Dr. Ebru Turhan** Dr. Meryem Çetin*** *Mustafa Kemal Üniversitesi
DetaylıKahraman Marafl ta Difl Hekimleri ve Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans
Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans Hasan UÇMAK 1, Ömer Faruk KÖKO LU 1, Mustafa ÇEL K 2, Nuretdin KUZHAN 1, Remzi TOPRAK 1 1 Kahraman Marafl Sütçü mam Üniversitesi T p Fakültesi,
DetaylıOYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.
OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin
DetaylıTablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri
2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim
DetaylıKONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri
DetaylıGirifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu
G R fi Girifl Bu kitapç k Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) taraf ndan, befleri t bbi ürünlerin güvenlili inin izlenmesi ve de erlendirilmesi hakk
Detaylı.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri. Sempozyum Dizisi No: 57 Nisan 2007; s Prof. Dr.
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri PED ATR K AC LLER Sempozyum Dizisi No: 57 Nisan 2007; s. 177-182 Çocuklarda Fiziksel stismar Prof. Dr. Ahmet Arvas lk kez, Henry Kempe taraf
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ
11. SINIF KNU ANLATIMLI 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KNU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 2 2. Ünite 4. Konu 3. A rl k Merkezi - Kütle Merkezi A nn Çözümleri su 1. BM fiekil I fiekil
DetaylıPnömokokal hastal klar
Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar
DetaylıHİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK. Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011
HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011 1 GÜVENLİ ANNELİK GİRİŞİMİ Yüksek maternal mortalite ve morbiditeyi azaltmak için, 1987 yılında DSÖ öncülüğünde Nairobi
DetaylıGÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman
GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar
DetaylıSa l k Personelinde Afl lama
Prof. Dr. Gaye USLUER Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, ESK fieh R e-posta: gusluer@ogu.edu.tr S a l k personeli afl yla önlenebilir
DetaylıAraflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama
21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas
DetaylıSERVİKS (RAHİM AĞZI) KANSERİ
SERVİKS (RAHİM AĞZI) KANSERİ Serviks (rahim ağzı) kanseri nedir? Serviks kanseri gelişimindeki risk faktörleri nelerdir? Serviks kanseri önlenebilir mi, bunun için neler yapılabilir? Kimler ve Ne Sıklıkta
DetaylıAnkara linde Hepatit B ve Hepatit C nfeksiyonu Seroprevalans
Ankara linde Hepatit B ve Hepatit C nfeksiyonu Seroprevalans Birgül KAÇMAZ 1 1 Gazi Üniversitesi T p Fakültesi, Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvar, ANKARA ÖZET Viral hepatitler gerek dünyada gerekse ülkemizde
DetaylıGEBELİĞİN ÇİFTLERİN CİNSELYAŞAMINA ETKİSİ
GEBELİĞİN ÇİFTLERİN CİNSELYAŞAMINA ETKİSİ Doç. Dr.Samiye Mete Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu 23 Mayıs 2009 8. Ulusal Androloji Kongrsi 1 CİNSELLİK Cinsel kimlik, rol, istek ve eylem olmak
DetaylıHepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları
HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. çindekiler
Detaylı6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur.
SES DALGALARI 1. Kesik koni biçiminde k vr lm fl bir mukavvan n dar k sm kula a tutuldu unda sesin daha iyi duyulmas sesin mukavvan n yüzeyinde çarp p yans mas n n bir sonucudur. Di erleri sesin iletimi
DetaylıMURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER
I MURAT YÜKSEL FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER III DR. MURAT YÜKSEL Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Görevlisi FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER IV Yay
DetaylıHEPATİT C SIK SORULAN SORULAR
HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri
DetaylıZika Virüs: Panik Olmayalım, Akıllı Olalım / Cavit Işık Yavuz
Zika Virüs: Panik Olmayalım, Akıllı Olalım / Cavit Işık Yavuz Dünya Sağlık Örgütü 1 Şubat günü bir halk sağlığı acili uyarısı yaptı. Bu uyarı uluslararası düzeyde geçerli bir acil uyarı. Bu uyarının nedeni
DetaylıSB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar
SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,
Detaylı4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari
4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm
DetaylıDr Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
Dr Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Hedefler Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon kavramı Tarihçe Sıklık Nedenler Klinik tablo Korunma Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
DetaylıKadın İdrar İnkontinansı. Dr. M.NURİ BODAKÇİ
Kadın İdrar İnkontinansı Dr. M.NURİ BODAKÇİ Genel populasyonun çoğunda özellikle kadınlarda ve yaşlılarda mesane disfonksiyonu vardır. ICS üriner inkontinansı; objektif olarak gösterilebilen ve sosyal
DetaylıİÇİNDEKİLER. Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2
İÇİNDEKİLER Bölüm 1 Giriş 1 Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2 Normal Dışı Davramışları Belirlemede Öznellik 2 Gelişimsel Değişimlerin Bir Bireyin Davranışsal ve Duygusal Dengesi Üzerindeki
DetaylıBir Üniversite Hastanesinde De erlendirilen Cinsel stismar Ma duru Çocuk ve Ergenlerin Demografik ve Klinik Özellikleri
ARAfiTIRMA MAKALES Bir Üniversite Hastanesinde De erlendirilen Cinsel stismar Ma duru Çocuk ve Ergenlerin Demografik ve Klinik Özellikleri Evrim AKTEPE*, Âdem IŞIK**, Orhan KOCAMAN**, Funda Özyay EROĞLU**
DetaylıSempozyumu. II.Adolesan Sa l. 13-14 Ekim 2010. Barbaros Point Otel stanbul (ADSAD) Düzenleyen: Adolesan Sa l Derne i
13-14 Ekim 2010 Barbaros Point Otel stanbul Düzenleyen: (ADSAD) Adolesan Sa l Derne i Türk Pediatri Kurumu Derne i nin deste iyle De erli Meslektafllar m, II. Adolesan Sa l 13-14 Ekim 2010 tarihleri aras
DetaylıKULLANMA TALİMATI FERICOSE
KULLANMA TALİMATI FERICOSE 100mg/5ml İ.V. Enjeksiyonluk Çözelti İçeren Ampul Damar içine uygulanır. Etkin madde: 5 ml lik her bir ampul, 100 mg (20 mg/ml) elementer demire eşdeğer 2700 mg demir hidroksit
DetaylıTam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber
Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Sağlıklı, güçlü kuvvetli bir erkeksiniz ama çocuğunuz olmuyorsa bu önemli sorunun sebebi yediklerinizle ilgili olabilir. Erkekler üzerinde yapılan bilimsel
DetaylıHİMENİ İNTAKT OLAN CİNSEL İSTİSMARA UĞRAMIŞ KIZ ÇOCUĞU OLGULARINDA RUH SAĞLIĞI MUAYENESİNİN ÖNEMİ: 4 OLGU SUNUMU
ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2009, Volume: 4, Number: 3, Article Number: 1B0010 MEDICAL SCIENCES Received: October 2008 Accepted: June 2009 Series : 1B ISSN : 1308-7312 2009 www.newwsa.com
Detaylıhükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım
1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve
DetaylıÇOCUK CİNSEL İSTİSMARI MUAYENE FORMU. Tıbbi Özgeçmiş. . Üniversitesi Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Koruma Birimi.
. Üniversitesi Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Koruma Birimi ÇOCUK CİNSEL İSTİSMARI MUAYENE FORMU Çocuğun Adı- Soyadı: Cinsiyeti: TC Kimlik No: Muayeneyi Yapanın Adı- Soyadı: Uzmanlığı:
DetaylıCinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlarda Tanı
Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlarda Tanı Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Gonore Klamidyal
DetaylıT bbi Makale Yaz m Kurallar
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE
DetaylıBALIK YAĞI MI BALIK MI?
BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda
DetaylıUygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler
Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba
Detaylıönce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir
önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıÇocuklarda Yabancı Cisim Aspirasyonu
TÜRK TORAKS DERNEĞİ EĞİTİM KİTAPLARI SERİSİ Çocuklarda Yabancı Cisim Aspirasyonu (Nefes Borusuna Yabancı Madde Kaçması) Nedir? Nasıl Korunmalı? Türk Toraks Derneği Çocuk Göğüs Hastalıkları Çalışma Grubu
DetaylıHipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;
PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu
DetaylıHastane infeksiyonlar (sa l k hizmetine ba l. Kalite Göstergesi Olarak Hastane nfeksiyonlar. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2001; 5: 169-171
Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2001; 5: 169-171 Hastane İnfeksiyonları Kalite Göstergesi Olarak Hastane nfeksiyonlar Dr. H. Erdal AKALIN* * Pfizer laçlar Afi, stanbul. Hastane infeksiyonlar (sa l k hizmetine
DetaylıAk ld fl AMA Öngörülebilir
Ak ld fl AMA Öngörülebilir Ak ld fl AMA Öngörülebilir Kararlar m z Biçimlendiren Gizli Kuvvetler Dan Ariely Çevirenler Asiye Hekimo lu Gül Filiz fiar ISBN 978-605-5655-39-6 2008, Dan Ariely Orijinal ad
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme
Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme 1.0. Girifl 1.1. Bu K lavuz Notunun amac ; Uluslararas De erleme Standartlar Komitesine (UDSK) üye tüm ülkelerde,
DetaylıŞeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri
ÖNEMLİ! İlaçlarınızı düzenli kullanmanız çok önemlidir. Kilonuza dikkat ediniz. Ani bir kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) durumuna karşı yanınızda her zaman birkaç adet şeker bulundurunuz. Mutlaka egzersiz
DetaylıLENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.
LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,
DetaylıHasta kişi ile cinsel temas, Gebelerde anneden bebeğe geçiş ( konjenital Sifilis ), Kan teması ile bulaşır.
SİFİLİS Frengi; Lues; Sifilis cinsel yolla bulaşan bulaşıcı mikrobik enfeksiyon hastalığıdır. Tedavi edilmez ise beyin, sinir, göz ve iç organlarda ciddi hasarlar yaparak ölüme neden olur. Sifilis Treponema
DetaylıDers 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac
Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun
DetaylıEge Üniversitesi T p Fakültesinde Çal flan Hekim, Hemflire, Teknisyen ve ntörnlerin Viral Hepatitler Konusunda Bilgi, Tutum ve Davran fllar
Ege Üniversitesi T p Fakültesinde Çal flan Hekim, Hemflire, Teknisyen ve ntörnlerin Viral Hepatitler Konusunda Bilgi, Tutum ve Davran fllar Meltem IfiIKGÖZ TAfiBAKAN, Tansu YAMAZHAN, Güray ARSU, Hüsnü
DetaylıSa l k Yüksekokulu ve Sa l k Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Ö rencilerinin Viral Hepatitler Hakk nda Bilgi Düzeylerinin Araflt r lmas #
Sa l k Yüksekokulu ve Sa l k Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Ö rencilerinin Viral Hepatitler Hakk nda Bilgi Düzeylerinin Araflt r lmas # Turan GÜNDÜZ 1,Merih GÜRAY 1, Hakan BAYDUR 2 1 Celal Bayar Üniversitesi,
Detaylı4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI
4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli
DetaylıB R ÜN VERS TEN N ECZACILIK FAKÜLTES B R NC SINIF Ö RENC LER N N C NSEL YOLLA BULAfiAN HASTALIKLARA L fik N B LG LER
B R ÜN VERS TEN N ECZACILIK FAKÜLTES B R NC SINIF Ö RENC LER N N C NSEL YOLLA BULAfiAN HASTALIKLARA L fik N B LG LER Arfl. Gör. Baflak Demirtafl Hacettepe Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu Do um ve
DetaylıKanserde Erken Tan. Prof.Dr. Adnan Ayd ner. Yard.Doç.Dr. Gülbeyaz Can
Kanserde Erken Tan Prof.Dr. Adnan Ayd ner Yard.Doç.Dr. Gülbeyaz Can KANSERDE ERKEN TANI Ço u insan kanseri düflünmek bile istemez. Ancak unutmay n ki, kanser ne kadar erken saptan rsa onu yenme flans n
DetaylıAcil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet. Keziban Uçar Karabulut
Acil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet Keziban Uçar Karabulut Şiddet; aşırı duygu durumunu, bir olgunun yoğunluğunu, sertliğini, kaba ve sert davranışı, beden gücünün kötüye kullanılmasını, bireye ve topluma
DetaylıYARGITAY 2. HUKUK DA RES
YARGITAY 2. HUKUK DA RES 2674 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 YARGITAY 2. HUKUK DA RES E: 2005/20742 K: 2006/5715 T: 18.04.2006 M RASÇILIK SIFATI M RASIN NT KAL ZAMAN YÖNÜNDEN UYGULANACAK
DetaylıVeri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün
Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi
DetaylıYÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri
BÖLÜM 1 YÖNTEM Bu çal flma 11, 13 ve 15 yafllar ndaki gençlerin sa l k durumlar ve sa l k davran fllar n saptamay hedefleyen, kesitsel tan mlay c ve çok uluslu Health Behavior in School Aged Children,
DetaylıERGENL K ve BÜYÜME HORMONU EKS KL
Hasta Rehberi Say 3 ERGENL K ve BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Ergenlik ve Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 3 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa
DetaylıÇocuk ve Tüberküloz (Verem)
TÜRK TORAKS DERNEĞİ EĞİTİM KİTAPLARI SERİSİ Çocuk ve Tüberküloz (Verem) Pediyatrik Akciğer Hastalıkları Çalışma Grubu TÜRK TORAKS DERNE E T M K TAPLARI SER S Türk Toraks Derne i yay n d r Türk Toraks Derne
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ
Detaylılkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas
Çocuk Dergisi 8(2):102-107, 2008 lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas Fadime ÜSTÜNER TOP *, Bar fl KAYA *, H. Sibel GÜNDÜZ ** lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki
DetaylıLima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL
D ü n y a Ü n i v e r s i t e l e r S e r v i s i Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL BAfiLANGIÇ nsan Haklar Evrensel Beyannamesinin 40. y ldönümünde 6-10 Eylül tarihleri
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıÜN TE V SOSYAL TUR ZM
ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S
DetaylıKocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas
1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,
DetaylıNüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik
Nüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik Tarih:10 Eylül 1983 Sayısı : 507 10 Eylül 1983 Tarih ve 18161 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
DetaylıVenöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma)
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Kanama ve Tromboza E ilim Sempozyum Dizisi No: 36 Kas m 2003; s. 185-189 Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil
Detaylıİş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?
İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların
DetaylıBEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.
Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu
Detaylıwww.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar
www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz
Detaylı6 MADDE VE ÖZELL KLER
6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir
DetaylıTÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE
Prof. Haberal dan Yeni Bir Uluslararas At l m: TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Dünyan n dört bir yan ndan yüzlerce biliminsan Prof. Dr. Mehmet Haberal taraf ndan kurulan Türk Dünyas Transplantasyon
DetaylıCinsel istismarlı hastaya yaklaşım. Doç. Dr. Mücahit KAPÇI ADÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD.
Cinsel istismarlı hastaya yaklaşım Doç. Dr. Mücahit KAPÇI ADÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. Tanım Cinsel eylem nedir? Cinsel doyum sağlayan her türlü eylem cinsel içerikli eylem olarak tanımlanmaktadır.
DetaylıTÜRKİYE DE HASTANEDE YATAN HASTALARIN AKILCI İLAÇ KULLANIMINA YÖNELİK BİLGİ VE DAVRANIŞLARINI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI
TÜRKİYE DE HASTANEDE YATAN HASTALARIN AKILCI İLAÇ KULLANIMINA YÖNELİK BİLGİ VE DAVRANIŞLARINI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI Sayın İlgili; Bu anket çalışması, akılcı ilaç kullanımı konusunda mevcut durumun değerlendirilmesi
DetaylıHiçbir zaman Ara s ra Her zaman
Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar
DetaylıÖZGEÇMİŞ DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM. İngilizce ÜDS 68.75 ORTA 2004 Güz
ÖZGEÇMİŞ TC KİMLİK NO: PERSONEL AD: SOYAD: DOĞUM TARİHİ: SİCİL NO: UYRUK: EHLİYET: 12288056440 DUYGU VEFİKULUÇAY YILMAZ 11/23/76 12:00 AM A55833 B DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM İngilizce ÜDS
DetaylıTarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON
1 Tarifname MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR Teknik Alan FORMÜLASYON Buluş, madde bağımlılığının tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen
DetaylıK MYA GAZLAR. ÖRNEK 2: Kapal bir cam kapta eflit mol say s nda SO ve NO gaz kar fl m vard r. Bu kar fl mda, sabit s - cakl kta,
K MYA GAZLAR ÖRNEK 1 : deal davran fltaki X H ve YO gazlar ndan oluflan bir kar fl m, 4,8 mol H ve 1,8 mol O atomu 4 8 içermektedir. Bu kar fl m n, 0 C ve 1 atm deki yo unlu u,0 g/l oldu una göre, kütlesi
DetaylıÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR
ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid
DetaylıÇOCU A YÖNEL K C NSEL ST SMAR TANISINDA, C NSEL YOLLA BULAfiAN HASTALIKLAR VE ÇOCU UN RES M Ç Z MLER N N ÖNEM *
ÇOCU A YÖNEL K C NSEL ST SMAR TANISINDA, C NSEL YOLLA BULAfiAN HASTALIKLAR VE ÇOCU UN RES M Ç Z MLER N N ÖNEM * The importance of sexually transmitted diseases and psychological child s painting drawings
DetaylıKurbanlar & Failler. Kurban-Fail Bölünmesinin Psikodinamiği. Istanbul, 6 Nisan 2013. www.franz-ruppert.de. 02.04.2013 (c) Prof. Dr.
Kurbanlar & Failler Kurban-Fail Bölünmesinin Psikodinamiği Istanbul, 6 Nisan 2013 www.franz-ruppert.de 02.04.2013 (c) Prof. Dr. Franz Ruppert 1 Kurbanlar ve Failler Tanımlar Hayatta Kalma Stratejileri
DetaylıÇINAR KOLEJ Ö RENC LER Ç N RENKL B R DÜNYA
ÇINAR KOLEJ Ö RENC LER Ç N RENKL B R DÜNYA B üyükçekmece deki yeni kampüsünü e itim ve ö retime açan, anas n f, ilkö retim, anadolu ve fen liselerini içeren Ç nar Koleji 32 bin metrekarelik alana kurulu
DetaylıAnkara Bölgesinde Sa l kl Bireylerde HAV, HBV, HCV Seropozitifli inin Yafl ve Cinsiyete Göre Da l m
HAV, HBV, HCV Seropozitifli inin Yafl ve Cinsiyete Göre Da l m Halil KURT 1, smet BATTAL 2, Osman MEM KO LU 1, Ayflegül YEfi LKAYA 1, Emin TEKEL 1 1 Ankara Üniversitesi T p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji
DetaylıISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler
ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler Metin TUNÇ Seçici Olun ISI' n editoryal çal flanlar her y l yaklafl k olarak 2,000 dergiyi de erlendirmeye tabi tutmaktad r. Fakat de erlendirilen
DetaylıHastane nfeksiyonlar n n Sürveyans ve Amerika Ulusal Nozokomiyal nfeksiyon Sürveyans Sistemi: II
Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2002; 6: 107-124 Hastane İnfeksiyonları Amerika Ulusal Nozokomiyal nfeksiyon Sürveyans Sistemi: II [National Nosocomial Infection Surveillance System (NNIS)] Dr. Gül Ruhsar
Detaylı