1. GİRİŞ. Şekil 1: Metafaz kromozomunun şematik organizasyonu (
|
|
- Turgay Sporel
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 1 1. GİRİŞ İnterfaz sırasında, DNA ve onunla birleşmiş proteinler (histonlar) kromatin yapıda sıkıca paketlenmiştir. DNA nın tümünün paketlenme oranı, yaklaşık kez katlanma şeklindedir. Bu, onun hiyerarşik organizasyonu ile başarılır. Kromatinin temel alt birimi nükleozomdur, ilk defa 1974 de R.D. Kornberg tarafından tarif edilmiştir. Histon genleri evrimsel olarak çok iyi korunmuşlardır (Alberts ve ark., 2002, s.210). Bir nükleozom; H2A, H2B, H3 ve H4 ün her birinden iki kopya olmak üzere sekiz histon molekülünden (oktamer) kor içerir. Yaklaşık baz çifti (insanda 147 bp) içeren DNA, histon korun etrafında 11 nm çapında ve 6 nm yüksekliğinde bir nükleozom oluşturmak için 1,67 kere sarılır. DNA, birbirine çok yakın noktalarda nükleozoma girer ve çıkar. H1, iki nükleozom arasındaki DNA ya bağlanır. Her nükleozom, diğerinden bp uzunluğundaki bağlayıcı DNA ile ayrılır, bu da bp bir tekrar uzunluğunu verir. Histonların ve DNA nın bu sıkı birlikteliği, transkripsiyon ve tamir sırasında gevşeyecektir (Passarge, 2009). Şekil 1: Metafaz kromozomunun şematik organizasyonu (
2 2 Epigenetik değişimler, belirli genlerin ekspresyonunu DNA dizisini değiştirmeden etkileyen, kalıtılabilir değişikliklerdir. Epigenetik terimi 1939 da C.H. Waddington tarafından kullanılmıştır (Speybroeck, 2002). Ökromatinde genler transkripsiyona açıktır, heterokromatinde değildir. Kromatinin mevcut yapısı epigenetik bir durumdur. Bu, kromatin yeniden şekillendirme denilen çeşitli mekanizmalarla geridönüşümlü olarak değiştirilebilir. Kromatin yeniden şekillendirilmesi, DNA molekülünde histonların yerini değiştirerek genleri transkripsiyona açık hale getiren, aktif ve geridönüşür bir süreçtir (Lewin, 2004). Kromatinin yeniden şekillenmesinde; aktivatör proteinler heterokromatindeki gen kapalı durumunu geri çevirebilir. Bunlar, kromatinde DNA ya bağlanan, çoklu protein komplekslerle etkileşebilen, özgül kontrol elemanlarıdır. Aktivatör proteinler bir aracı proteine bağlanır, sonuçta kromatin gevşer ve gen gen açık durumunu alır. Genel transkripsiyon faktörleri ve RNA polimeraz promotörde bir araya gelir ve transkripsiyonu başlatır. Baskılayıcı proteinler kontrol elemanına bağlanınca bu süreç tersine döner ve RNA polimeraz ın transkripsiyonu başlatması engellenir (Passarge, 2009).
3 3 2. HETEROKROMATİN YAPININ OLUŞUMUNDA TRANSKRİP_ SİYON VE RNA ENGELLENMESİ Ökaryotik DNA, gen ekspresyonu ve kromozom hareketini düzenleyen farklı yapısal domenlere organize olur. Epigenetik olarak kalıtılabilen bu heterokromatik domenler; geniş kromozom alanlarının ekspresyonunu ve yapısal kontrolünü sağladığı gibi hücre bölünmesi sırasında kromozomların düzgün ayrılması için de gereklidir. Yapılan çalışmalar, heterokromatin oluşumunda pek çok enzim ve yapısal proteinin birlikte çalıştığını ortaya koymuştur. Heterokromatin yapının oluşum süreci, kromatin fiber boyunca yaygın olan susturucu komplekslerin ( silencing complexes ) spesifik olarak modifiye olmuş histonların amino-terminal uçlarıyla etkilişime girerek, adım adım gerçekleşen histon modifikasyonunu (self-oligomerizasyon) kapsar. RNA interferans ve kodlamayan RNA moleküllerinin de epigenetik kromatin domenlerinin oluşumunda rol aldığı ortaya çıkarılmıştır (Grewal, 2003). Kromozomlar, ökromatin ve heterokromatin olmak üzere iki yapıdan oluşurlar. Heterokromatik alanlar (domenler), DNA ya bağlanan faktörlerin geçişine izin vermediği için transkripsiyonel açıdan sessizdirler. Buna karşın ökromatik kısımlar, genomda sıklıkla erişilebilen aktif transkripsiyonel alanlar olarak tanımlanırlar. Heterokromatinin büyük kısmı sentromer ve telomerler gibi fonksiyonel kromozom yapılarını çevrelerken, daha küçük heterokromatik alanlar kromozom boyunca dağılmış şekilde bulunur (Grewal, 2002). Heterokromatin proteinleri, sentromerlerin çevresindeki DNA tekrarlarıyla ilişkili olup kardeş kromatidlerin birbirleriyle bağlanabilmesi ve kromozomların düzgün ayrılabilmeleri için gereklidir. Heterokromatin yapı aynı zamanda homolog tekrarlar arasında rekombinasyonu engelleyerek; sentromer, telomer ve genomdaki diğer tekrarlı DNA dizilerinin stabilizasyonunu sağlar (Grewal, 1997; Guarente, 2000).
4 4 Şekil 2.1.: Heterokromatin dağılımı ve sentromerik kromatin organizasyonu 1. Nature Reviews Genetics 9, (2008) 2. Heterokromatin yapı genom stabilitesini sağlamasının yanısıra, gelişim ve hücresel farklılaşma süresince gen ekspresyonunun düzenlenmesinde de merkezi rol oynar. Heterokromatin benzeri yapılar, gelişimsel düzenleyicilerin inaktivasyonunda yer alırlar. Bu düzenleyicilere Drosophila ve memelilerde homeotik gen kümeleri (homeotic gene clusters), mantarlarda eşleşme tipi (mating-type) genleri örnek verilebilir. Bunun dışında, dişi memelilerde dozaj dengelemesine bağlı olarak somatik hücrelerdeki iki X kromozomundan biri heterokromatik inaktivasyona uğrar (Avner, 2001). Heterokromatik durumun özelliklerinden biri, farklı gelişimsel ve çevresel koşullar altında pek çok hücre bölünmesi sırasında epigenetik olarak kalıtılmasıdır. İkincisi, heterokromatin yapının oluşum mekanizması ve heterokromatinin başlangıç bölgesinden (nucleation site) çevreleyen DNA bölgelerine yayılması, dizi-spesifik genetik kontrolden dizi-bağımsız epigenetik kontrole geçişi gerektirir.
5 Heterokromatin Yapının Oluşumundaki Faktörler Mayalardan memelilere kadar değişik organizmalarla yapılan çalışmalar, histonların ve translasyon sonrası histon modifikasyonlarının heterokromatin oluşumunda kilit rol oynadığını göstermiştir. Ökaryotlarda DNA, herbiri iki molekülden oluşan dört histonun (H2A, H2B, H3, H4) oluşturduğu oktamerik kompleksin etrafında yaklaşık iki tur sarılarak nükleozomu oluşturmak üzere histonlarla bir araya gelir (Şekil 2.2.). Histonların amino uçları (N-), çeşitli posttranslasyonel modifikasyonları içerir (Jenuwein, 2001). Bunlar arasında en çok rastlananları, H3 ve H4 histonlarının yüksek korunmuşluk gösteren amino uçlarındaki lizin birimlerinin asetilasyonu ve metilasyonudur (Şekil 2.2.). Şekil 2.2.: Nükleozomun şematik gösterimi ve histon uçlarında asetilasyon ve metilasyon bölgeleri (Grewal, 2003). (A) Nükleozom; kromatinin temel birimi. 147 bp genomik DNA molekülünün oldukça korunmuş histon oktamer kompleksinin etrafında iki kez sarılmasıyla oluşur. (B) Yeşil bayraklar, H3 ve H4 histonlarının amino uçlarındaki / globüler domenlerindeki asetil histon modifikasyonlarının yerleşimini; Kırmızı işaretlerde aynı histon bölgelerindeki metil histon modifikasyonlarının yerleşimini göstermektedir.
6 6 Artmış asetilasyon durumu transkripsiyonel aktiviteyle ilişkiliyken, azalmış asetilasyon transkripsiyonel baskılanma durumu ile ilişkilidir. Bu yüzden, hemen hemen tüm organizmalarda heterokromatik yapı, histonların hipoasetilasyonuyla bağlantılıdır (Moazed, 2001) (Şekil 2.3.). Şekil 2.3.: Ökromatik ve Heterokromatik bölgelerin özellikleri (Grewal, 2007). Histon hipoasetilasyonunun dışında bölünen maya, Drosophila ve memelilerde histon H3 ün 9. pozisyondaki Lizin (H3 Lys9) biriminin metillenmesi de heterokromatin oluşumuyla ilişkilidir. Bu birim korunmuş bir metiltransferaz tarafından metillenir (Drosophila da Su(var)3-9, insanda SUV39H1, bölünen maya S. pombe de Clr4 ) (Rea, 2000; Nakayama, 2001). Bu H3 Lys9 metiltransferazlar da başka bir korunmuş proteinle ilişkilidir ( bölünen maya da Swi6, Drosophila ve insanda HP1 ). Swi6 ve HP1 proteinleri de, Clr4 / Suv39h enzimleri tarafından 9. pozisyondaki lizin birimleri metillenmiş H3 histon kuyruklarına spesifik olarak bağlanırlar (Bannister, 2001; Lachner, 2001) (Şekil 2.4).
7 7 Şekil 2.4: Kromatin domenlerinde sessizleşmenin oluşumu (Grewal, 2003). DNA ya direkt bağlanan proteinler ya da RNA lar yoluyla hedeflenen spesifik bir heterokromatin bölgesinde nukleasyon başlatılır. Deasetilaz ve metiltransferazlar gibi histon modifiye eden enzimler (E), sessizleştirici faktörlerin (SF, Silencing Factors) bağlanabileceği yer oluşturmak için histon kuyruklarını modifiye ederler. Bu nukleasyon aşamasından sonra, Swi6/HP1 ya da Sir3 gibi sessizleştirici faktörlerin birbiriyle etkileşimi sonucu yan yana bulunan histonların modifikasyonu gerçekleştirilerek SF ler için bağlanma bölgeleri oluşturulur. Birbirini izleyen modifikasyon ve bağlanma sonucunda, sessizleştirici kompleksin nukleozomal DNA boyunca aşamalı şekilde yayıldığı gözlenir. Sessizleştirici komplekslerin yayılması, sınır elementlerinin (BE, Boundary Element ) varlığıyla bloke edilir. En alttaki resim, bölünen maya heterokromatininde (soldaki) ve ökromatininde (sağdaki) amino uçlarından modifiye olan H3 histonlarını göstermektedir. H3 Lys9 deasetilasyonu ve metilasyonı, H3 Lys14 deasetilasyonunu takip ederek Swi6 sessizleştirici faktör için bağlanma bölgesi yaratır.
8 Heterokromatin Nukleasyonunda (Başlamasında) Sessizleştirici (Silencers), Tekrarlar (Repeats) ve RNA ların Rolü Öncelikli soru: Heterokromatin kompleksler spesifik bir kromozomal bölgeye nasıl hedeflenirler? Heterokromatin nukleasyonunda sessizleştiriciler ve dizi-spesifik DNA bağlanma proteinleri gibi spesifik düzenleyici bölgelerin rolü anlaşılmış olsa da; tekrarlı DNA elementleri (repetitive DNA elements) ve kodlamayan RNA (noncoding RNAs) moleküllerinin de heterokromatin komplekslerinin bölgesel hedeflenmesinde yer aldıkları gösterilmiştir (Henikoff, 2000; Hsieh, 2000). Heterokromatik dizilerin büyük bir fraksiyonunu kapsayan satellit tekrarları ve transpozonların, yakındaki genlerin sessizleştirilmesine yol açarak heterokromatin mekanizmayı görevlendirdiği düşünülmektedir. Değişik boyutlarda meydana gelen kodlamayan RNA molekülleri, kromozomal davranışın düzenlenmesinde büyük rol üstlenir. Örneğin; Drosophila ve memelilerde dozaj ayarlamasında (Park, 2001), yine memelilerde genomik damgalanma ( genomic imprinting ) (Sleutels, 2002) gibi kromatini modifiye eden aktivitelerde RNA moleküllerinin kromozoma özgü lokalizasyonları önemlidir. RNA interferans (RNAi) yolunun post-transkripsiyonel (transkripsiyon sonrası) gen sessizleştirilmesindeki rolü iyi anlaşılmış olmakla birlikte (Hannon, 2002), tekrarlı DNA bölgelerinde heterokromatin yapının oluşumunda da yer aldıkları bildirilmiştir (Hall, 2002; Volpe, 2002) (Şekil 2.5; Şekil 2.6). RNAi mekanizmasının bileşenleri; PAZ/Piwi ailesinin üyelerinden Argonaute (ago1), RNazIII-benzeri enzim Dicer (dcr1) ve RNA ya bağlı RNA polimeraz (rdp1) den oluşmaktadır. Bu bileşenlerin S. pombe de heterokromatin oluşumunda ve H3 Lys9 metilasyonunun hedeflenmesinde gerekli olduğu gösterilmiştir (Hall, 2002; Volpe, 2002).
9 9 Şekil 2.5: Heterokromatin yapının başlamasındaki mekanizmalar (Grewal, 2003). Heterokromatik yapılar, sessizleştirici silencer denilen DNA bağlanma proteinleri tarafından tanınan cis-acting diziler ile başlatılabilir (soldaki resim). Genomda transpozonlar gibi tekrarlı DNA elementlerinin, heterokromatin oluşumunda sinyal görevi gördükleri düşünülmektedir (sağdaki resim). Tekrarlı DNA tarafından oluşturulan transkriptler; RNA-bağımlı RNA polimeraz (RdRP), Dicer ve Argonaute proteinleri gibi RNAi mekanizmasının bileşenleri tarafından shrna ( küçük heterokromatik RNA) lara dönüştürülürler. Şekil 2.6: RNAi mekanizmasına ait bir model (Duggan, 2010). Hücre içerisinde gen sessizleşmesi; sentetik RNA lar, replikasyon yapay virüsler ya da nuklear genlerden transkripsiyonla oluşan çift zincirli RNA (dsrna) moleküllerinin oluşumuyla tetiklenir. Bu moleküller Dicer denilen enzim tarafından tanınarak küçük müdahaleci RNA (sirna) lara dönüştürülür. Çift zincirli sirna ların RISC kompleksine ( RNA-induced silencing complex ) dahil olmasıyla kompleksin aktivasyonu ve RNA dupleksinin (çift sarmalın) çözülmesi gerçekleşir. Aktive olmuş RISC kompleksleri gen ekspresyonunu farklı düzeylerde düzenleyebilir. Bu kompleksler çoğunlukla RNA yıkımını teşvik ederek translasyonal inhibisyona yol açarlar. Bunun dışında, benzer komplekslerin kromatinin yeniden şekillendirilmesinde görev aldıkları bilinmektedir. Ayrıca bu yolun, çeşitli genetik hastalıklarla ilişkili genleri kodlayan spesifik dizilerin hedeflenmesinde kullanılabilecek potansiyel terapi yöntemlerinden biri olabileceği bildirilmiştir (Hannon, 2002).
10 RNAi ve Heterokromatin Pre-mRNA Birleştirici (Splicing) Faktörleri Sentromer yakınında heterokromatin oluşumu; tekrarlı DNA dizileri ve DNA bağlanma proteinlerine gereksinim duymasına rağmen, Robin Allshire ın laboratuvarında RNAi mekanizmasındaki düzenleyici proteinlerin bölünen maya hücrelerinde kromatin sessizleştirilmesinde gerekli olduğu keşfedilmiştir (Duggan, 2010). Düzenleyici proteinlerin, pre-mrna dan olgun mrna'nın oluşumunda intronları uzaklaştıran proteinler olan birleştirici faktörlerin ( splicing factors ) oluşumunda yer alabileceği bildirilmiştir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda, pek çok splicing faktörün in vivo olarak sadece RNAi mekanizmasıyla etkileşim halinde olmadığı, aynı zamanda perisentromerik bölgelerde RNAi-yönlendirilmiş heterokromatin oluşumunda gerekli olduğu kaydedilmiştir (Bayne, 2008; Tang, 1998). Bu yüzden, splicing faktörlerin mayalarda heterokromatin oluşumunu sağlayan RNAi mekanizmasının düzenleyicisi olduğu bildirilmiştir (Şekil 2.7). Şekil 2.7: RNA aracılı gen susturulması (Hannon, 2010, Nature, 418, ). Çift iplikli RNA (dsrna) molekülleri, ilgilenilen genlerin susturulması için deneysel olarak hücreye aktarılabilmektedir. Gen susturulması; bitkilerde genetik mühendisliği aracılığıyla RNA virüsleri kullanılarak, kurtlarda dsrna enjeksiyonu ya da besin yoluyla tetiklenebilmektedir. Her iki sistemde de RNAi aracılı gen susturulması, sistemik ve organizma boyunca yayılan şekilde gerçekleşmektedir. A) Susturucu sinyal, bitkinin damarlarından yaprak dokusunun içine doğru hareket etmektedir. Yeşil: GFP (Green Fluorescence Protein), Kırmızı: GFP geni üzerinde susturucu etkisi olan klorofil floresans proteini temsil etmektedir. B) C. elegans genetik mühendisliğiyle hücre nukleuslarında GFP proteinini eksprese edecek şekilde değiştirilmiştir. Sağdaki resimde kontrol dsrna ile muamele edilmişken; soldaki resimde GFP dsrna kullanılmıştır. C) ORC6 genine karşı sirna ile muamele edilen HeLa hücrelerinde tubulinin yeşil, DNA nın kırmızı boyanması. ORC6 nın azalması, multinukleuslu hücrelerin artışına yol açmıştır. D) Yetişkin Drosophila da RNAi teşvikiyle white geninin homoloğu olan sirna ekspresyonu (soldaki resim), wildtype ile karşılaştırıldığında pigmentsiz gözün oluşumu (Sağdaki resim).
11 11 Heterokromatinle yakın ilişkili bölgelerde genlerin susturulmasına yönelik farklı bir fonksiyonda, yayılan (spreading) özellikte susturmanın bir kromozomal bölgeden diğerine aktarılmasıdır. Bu tip heterokromatik sessizleştirme PEV ( position effect variegation, pozisyon etkisine bağlı çeşitlilik) olarak tanımlanır. PEV, gelişmekte olan Drosophila gözüne ait hücrelerde mozaik formda sessizleştirme şeklinde gözlenmiştir (Huisinga ve Elgin, 2009) (Şekil 2.8). Şekil 2.8: Drosophila ve bölünen mayada PEV position effect variegation (Volpe, 2011). Drosophila da white geni w(m4h) ın heterokromatin tarafından sessizleştirilmesi sonucu gözde beyaz bölümlerin yerini kırmızı rengin alması gösterilmektedir. Sessizleştirme erkek sineklerde geliştirilmektedir. Bölünen mayada, hetekromatik dizilerin yakınına integre edilen ade6 nın sessizleştirilmesine bağlı kayıp, kırmızı koloniler üzerinde beyaz bölümlerin oluşmasına neden olmaktadır. Ökaryotlarda kromatinin yüksek yapıda düzenlenmesi, genetik bilginin bütünlüğü ve ekspresyonun düzenlenmesiyle ilişkilidir; aynı zamanda genlerin, kromozomların, genomların ve organizmaların evriminde büyük öneme sahiptir. DNA nın heterokromatine paketlenmesinde birçok önemli biyolojik süreçte epigenetik kontrol kullanılır. Yapılan çalışmalar sonucu epigenetik kromatin oluşumlarının nasıl gerçekleştiği, kromozom domenlerinde değişikliklere yol açan histonlar üzerinde nasıl bir mekanizma çalıştığına yönelik soruların cevaplanması açısından bir devrim gerçekleşmiştir. Bunun dışında heterokromatin oluşumunda RNAi mekanizmasının yer aldığının keşfiyle, kromozom yapısının bölgesel kontrolünde RNA nın rolü büyük
12 12 heyecan yaratmıştır. Yeni yapılacak çalışmalarla; kromatin domenlerinin oluşumunda ve ilerlemesinde etkili olan, bunların oluşumda rol alan RNA molekülünün farklı rollerinin keşfedilmesiyle epigenetik mekanizmalar hakkında daha detaylı bilgiler edinilebileceği düşünülmektedir.
TRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ
İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Moleküler Biyoloji ve Genetik TRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ Merve YILMAZER 2601120219 İÇERİK Kromatin ve nükleozom yapısı Transkripsiyon aşamasında
DetaylıBiyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi
Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13 Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com Gen İfadesi
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA
MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ DNA Düzeyinde Gen Ekspresyonu Düzenlemesi Transkripsiyonel Düzeyde Gen Ekspresyonu Düzenlenmesi Post-transkripsiyonel Düzeyde Gen Ekspresyonu
DetaylıHAFTA IV DNA nın kalıtım materyali olduğunun anlaşılması DNA nın Yapısı
Biyoteknoloji ve Genetik I HAFTA IV DNA nın kalıtım materyali olduğunun anlaşılması DNA nın Yapısı Prof. Dr. Hilâl Özdağ Genetik materyal ; 1. Kendini eşleyebilmeli 2. Bilgi depolamalı 3. Bu bilgiyi ifade
DetaylıDNA dan Kromozomlara
DNA dan Kromozomlara Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar halinde nasıl organize olduğu araştırılmaya
DetaylıDNA nın kromozom biçiminde paketlenmesi
DNA nın kromozom biçiminde paketlenmesi DNA paketlenmesi 1. Paketlenme sorunu 2. Kromatin yapı düzeyleri (nukleosomlar, 30-nm fiber, looplar, bandlar) 3. Histon kodu aktif ve inaktif diziler içerir 4.
DetaylıGEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ
GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Gen Ekspresyonun Kontrolü Kontrol genellikle transkripsiyon başlangıç düzeyinde gerçekleşir. Transkripsiyonda düzenleyici proteinler tarafından
DetaylıGENETĐK EPĐGENETĐK. Doç. Dr. Hilâl Özdağ EPĐGENETĐK
GENETĐK 111-503 EPĐGENETĐK Doç. Dr. Hilâl Özdağ EPĐGENETĐK Epigenetik gen işlevinde çekirdek DNA sının diziliminde bir değişiklik olmaksızın gerçekleşen tersine çevrilebilir kalıtlanabilir değişiklikleri
DetaylıKALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ
KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ Değişik canlı gruplarında kalıtsal molekülün çeşidi, sayısı, biçimi ve organizasyonu bakımından farklılıklar bulunur. Ortak özellik: nükleik
DetaylıEpigenetik ve Kanser. Tayfun ÖZÇELİK Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
Epigenetik ve Kanser Tayfun ÖZÇELİK Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü tozcelik@fen.bilkent.edu.tr Conrad Waddington (1905-1975) Edinburgh Üniversitesi Embriyoloji ve Genetik Profesörü
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
Detaylı8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Ökaryot gen düzenlenmesi farklı basamaklarda olabilir 2. Kromatin modifikasyonları 3. Transkripsiyonun düzenlenmesi 4. Transkripsiyon sonrası düzenlenme
DetaylıReplikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ
Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını
DetaylıYard. Doç. Dr. Ercan ARICAN. İ.Ü. FEN FAKÜLTESİ, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
KANSER OLUŞUMUNDA ROL OYNAYAN EPİGENETİK MEKANİZMALAR Yard. Doç. Dr. Ercan ARICAN İ.Ü. FEN FAKÜLTESİ, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Epigenetik Nedir? Gen ekspresyonuna dayanan kalıtsal bilgi epigenetik
DetaylıDNA dan Kromozomlara
DNA dan Kromozomlara Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar halinde nasıl organize olduğu araştırılmaya
DetaylıDers 10 - Diğer küçük kodlamayan RNA lar
Ders 10 - Diğer küçük kodlamayan RNA lar ü Yüksek organizmalar ait proteomlar nispeten durağandır. ü Bir bireyde diğer insanlara göre her haploid genomun ~3.000.000 dizisinin farklı olmasına rağmen, bu
DetaylıRNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri
RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA (Ribonükleik Asit) Nükleik asitler, Friedrich Miescher tara2ndan 1869'da keşfedildi. İl=haplı bandajlardan izole edilen bu maddeye nüklein adını
DetaylıHücrede Genetik Bilgi Akışı
Hücrede Genetik Bilgi Akışı 1) Genomun korunması DNA nın tam olarak kopyalanması ve hücre bölünmesiyle yeni kuşak hücrelere aktarılması 2) Genetik bilginin çevrimi Hücre içerisinde bilginin DNA dan RNA
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)
MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma
DetaylıNon-coding RNA Molekülleri
Non-coding RNA Molekülleri Dersin Sorumlusu: Dr. Hatice MERGEN Dersin adı: Proteomik ve Genomik Hazırlayan: Çiğdem KAPLAN 2004 2005 GÜZ Non-Coding RNAs (Kodlama Yapmayan RNA lar) Genom projesinin ilk hedefi,
DetaylıÖkaryotlarda transkripsiyon. Dr. İSMAİL BEZIRGANOĞLU
Ökaryotlarda transkripsiyon Dr. İSMAİL BEZIRGANOĞLU Transkripsiyonal Düzenlemeye Genel Bakış Ökaryotlarda mrna ve protein sentezi iki farklı hücresel organelde gerçekleşir. Transkripsiyon nukleusta translasyon
DetaylıPROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)
PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU ve REGÜLASYONU (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) Nihal EYVAZ (050559015) Şerife OKAY (050559025) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Gen
Detaylıhendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu
BYM613 Genetik MühendisliM hendisliği Hacettepe Üniversitesi Biyomühendislik BölümüB 2012-2013 2013 Güz G z DönemiD Salı 9.00-11.45, D9 Dr. Eda Çelik-AKDUR edacelik@hacettepe.edu.tr İçerik Tanımlar: Gen,
DetaylıÇekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph
NUKLEUS Bir hücrenin tüm yapılarının ve etkinliklerinin kodlandığı kromozomu Ayrıca, DNA sını dublike edecek ve 3 tip RNA yı ribozomal (rrna), haberci (mrna) ve transfer (trna)-sentezleyecek ve işleyecek
Detaylıb. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.
TIBBİ GENETİK I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: DNA ve RNA yapısının öğretilmesi. b. Amaç: DNA nın genetik materyal olmasında moleküler yapısının önemi ve RNA yapısının proteine geçiş ve gen ekspresyonu kontrolündeki
DetaylıDNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta:
DNA Replikasyonu Doç. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/202 Eposta: hilalozdag@gmail.com 1 Watson ve Crick Gözümüzden kaçmamış olan bir nokta da.. Replikasyon
DetaylıTRANSLASYON ve PROTEİNLER
TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya
DetaylıÖKARYOTİK GENOMLARIN ORGANİZASYONU VE KONTROLÜ
ÖKARYOTİK GENOMLARIN ORGANİZASYONU VE KONTROLÜ Prokaryotik kromatinin paketlenmesi Bakteri DNA sı bile paketlenir. Bakteri genomu sadece birkaç milyon nükleotit çifti içermektedir. Önceleri bakteri kromozomunun,
DetaylıEPİGENETİK MEKANİZMALAR ÖZGE ÖZALP YÜREĞİR
EPİGENETİK MEKANİZMALAR ÖZGE ÖZALP YÜREĞİR 22.03.2016 DNA n Nothing is more monarchial than a molecule of DNA Salvador Dali EPİGENETİK n Epi; Yunanca üstünde, -den sonra, ek olarak n DNA dizisine bağlı
DetaylıBiyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON
Biyoteknoloji ve Genetik II Hafta 8 TRANSLASYON Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com TRANSLASYON Translasyon a. mrna ribozoma
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ ve GENETİĞİN UYGULAMALARI
MOLEKÜLER BİYOLOJİ ve GENETİĞİN UYGULAMALARI 4. Ders Gen anlatımının düzenlenmesi ve Epigenetik Doç. Dr. Aslıhan TEMEL İ.Ü. Fen Fak. Moleküler Biyoloji ve Genetik 1 Genotip + genetik etkileşimler + çevre
Detaylı2. Histon olmayan kromozomal proteinler
12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder
DetaylıTranskripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi
MBG 505 BAKTERİ GENETİĞİ Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi Emrah ÖZÇELİK Ribonükleik asit (RNA) 3 tip RNA Mesajcı RNA (mrna) (genetik seviyede) Transfer RNA (trna) Ribozomal RNA (rrna) (fonksiyonel
DetaylıÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ
ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ Seçici gen ifadesi embriyonun gelişmesini sağlayan 4 temel işlevi denetler: 1. Hücre çoğalması 2. Hücre farklılaşması 3. Hücre etkileşimleri 4. Hücre hareketi HÜCRE
DetaylıTRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ
TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar
DetaylıTanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu
PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON Prof Dr.Dildar Konukoğlu DNA SENTEZİ DNA DNA RNA sentezi DNA mrna Protein sentezi mrna Protein Tanımlamalar Replikasyon Replikasyon Transkripsiyon Transkripsiyon Translasyon
DetaylıÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Giriş Çok hücreli ökaryotlarda gen ifadesinin farklı şekillerde düzenlenmesi, embriyonik gelişim için son derece önemlidir. Örn; pankreas hücreleri retinal pigmet
DetaylıGen Organizasyonu ve Genomların Evrimi
GENETĐK 111-503 Gen Organizasyonu ve Genomların Evrimi Doç. Dr. Hilâl Özdağ 1 RNA nın Kendi Kendini Kopyalayabiliyor Olmalıydı Đlkin zamanlardaki RNA dünyasında RNA moleküllerinin kopyalanması. RNA polimerazlar
DetaylıGLOBİN GEN REGÜLASYONU
GLOBİN GEN REGÜLASYONU GLOBİN GENLERİN REGÜLASYONU Her bir globin genin dokuya ve gelişime spesifik ekspressiyonu regülatör dizilimdeki transkripsiyon faktörlerinin etkisi ile sağlanmaktadır. Globin
DetaylıKromozom Biyolojisi. Tarihçe
Kromozom Biyolojisi Tarihçe Kromozom Biyolojisi ve Sitogenetik -Son 300 yıldır önemli araştırma alanlarından -Moleküler biyolojideki gelişmeler de kromozomlar üzerindeki araştırmaları etkiledi -Kromozomlar
DetaylıEpigenetik ve Epigenomik
Epigenetik ve Epigenomik Serkan ORCAN Hacettepe Üniversitesi 2006 GİRİŞ İlk olarak, 1950 lerde Conrad Waddington tarafından önerilen Epigenetik terimi günümüzde DNA dizisindeki değişimlerle açıklanamayan,
DetaylıKodlanmayan Rna ların İşlevi ve Tıpda Kullanım Alanları
Kodlanmayan Rna ların İşlevi ve Tıpda Kullanım Alanları Yüksek Lisans Öğr. Figen GÜZELGÜL* Prof. Dr. Kıymet AKSOY* 1. KODLANMAYAN RNA LAR Yüksek organizmalı canlılarda genetik materyal DNA olup, DNA daki
Detaylıcdna Kitaplık Hazırlanışı
cdna Kitaplık Hazırlanışı Uzm.Bio.Veysel Sabri HANÇER İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Doktora Programı 2602043040 Genetik Bilginin İki Kaynağı Vardır; Genomik DNA mrna Ökaryotlardaki
DetaylıEpigenetik ve Epigenomik
Epigenetik ve Epigenomik EPİGENET GENETİK DNA dizisindeki değişimlerle imlerle açıklanamayan, mitoz ve/veya mayoz bölünme ile kalıtılabilinen labilinen,, gen fonksiyonundaki değişiklikler. iklikler. DNA
DetaylıHANDAN TUNCEL. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı
HÜCRENİN ÇOĞALMASI VE FARKLILAŞIMININ BİYOFİZİĞİ HANDAN TUNCEL İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı hntuncel@istanbul.edu.tr G1; presentetik, S; DNA sentez fazı G2;
DetaylıEPİGENETİK MEKANİZMALAR. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı, Ankara
EPİGENETİK MEKANİZMALAR Hasibe VERDİ 1, F. Belgin ATAÇ 1 Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı, Ankara Giriş: Genom bilim alanında yaşanan hızlı gelişmeler sayesinde günümüzde
DetaylıGenetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU
Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar
DetaylıKonu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon
PowerPoint Lecture Presentation for Concepts of Genetics Ninth Edition Klug, Cummings, Spencer, Palladino Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu Copyright Copyright 2009
DetaylıDers 11 - Protein kodlamayan RNA ların insan hastalıklarındaki rolu
Ders 11 - Protein kodlamayan RNA ların insan hastalıklarındaki rolu Kodlamayan RNA lar ü Kodlamayan genomun hem normal gelişim için gerekli olduğu ortaya konulmuş hem de birçok hastalıkla ilişkilendirilmiş8r.
DetaylıÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU
ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı İnsan genomu 3 x 10 9 bp (n) İnsan diploidtir (2n) her çekirdek
DetaylıGENOMUN YAPISI. Genom Nedir? Gen ve Genomun tanımı Genom Büyüklükleri DNA Dizi Tipleri 11/11/14. Doç. Dr. Metin Aytekin www.metinaytekin.
GENOMUN YAPISI Gen ve un tanımı Büyüklükleri Dizi Tipleri Doç. Dr. Metin Aytekin www.metinaytekin.com Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı 11 Kasım 2014 Nedir? Bir organizmanın
DetaylıGenetik Şifre ve Transkripsiyon
Genetik Şifre ve Transkripsiyon Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 12 Aralık 2016 RNA (Ribonükleik Asit): Ribonükleotid Polimeri Tek zincirli bir moleküldür. İçerdiği şeker ünitesi riboz dur. DNA dan baz içeriği
DetaylıTransforming growth factor ß. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur.
Transforming growth factor ß Hem omurgalılarda hem de omurgasızlarda gelişimin düzenlenmesinde önemli işlevleri vardır. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur.
DetaylıTransgenik Hayvan Üretimi. Hayvancılıkta biyoteknoloji dersi
Transgenik Hayvan Üretimi Hayvancılıkta biyoteknoloji dersi TRANSGENİK HAYVAN TEKNOLOJİSİ Transgenik hayvanlar gen transferi yoluyla hücrelerinde yabancı genleri taşıyan hayvanlardır. Çiftlik hayvanlarına
DetaylıDNA REPLİKASYONU. Dr. Mahmut Cerkez Ergoren
DNA REPLİKASYONU Dr. Mahmut Cerkez Ergoren Arthur Kornberg 1959 Nobel Ödülü "the mechanisms in the biological synthesis of DNA DNA Replikasyonu Replikasyon genetik materyalin tamamen kendi benzeri yeni
DetaylıGenetik materyal: Kromatinin yapısı
Genetik materyal: Kromatinin yapısı Umut Fahrioglu, PhD MSc Viral ve prokaryot kromozomu Bir genome, bir virüste, bir prokaryot hücresinde, bir ökaryot organelinde veya bir haploid organizmadanın kromozomlarına
Detaylı15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ
15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden
DetaylıPoly A Kuyruğu. Turns over (recycles) in cytoplasm Poli A-bağlayan protein: PAB1 sitoplazmada, PAB2 nukleusta bulunur.
Poly A Kuyruğu Turns over (recycles) in cytoplasm Poli A-bağlayan protein: PAB1 sitoplazmada, PAB2 nukleusta bulunur. Bitkiler 2 PAB geninden daha fazla gen içerirler; bazıları dokuya özgün anlatım gösterir.
DetaylıHücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın
Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.
DetaylıNöronal Plastisite Paneli
21. Ulusal Farmakoloji Kongresi Osmangazi Üniversitesi Eskişehir Nöronal Plastisite Paneli Ersin O. Koylu Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Beyin Araştırmaları Uygulama ve Araştırma
DetaylıGENETİK İFADENİN DÜZENLENMESİ
GENETİK İFADENİN DÜZENLENMESİ Gelişiminin ya da hayat döngüsünün herhangi bir zamanında bir hücrede ifade edile gen ürünlerinin miktar ve ifade zamanlarının geri döndürülebilen mekanizmalarla kontrolüdür.
DetaylıBir enzim olarak RNA ve Riboşalterler
Bir enzim olarak RNA ve Riboşalterler RNA Doğada mevcut en az 8 çeşit RNA enzim vardır. Bu RNA enzimlerinin RNA Dünyasında var olan bir yaşam formunun kalınaları oldukları düşünülmektedir. RNA RNA nın
DetaylıArtan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi
2 Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde yatan prensipleri anlamalıdır»
DetaylıMikroorganizmalarda Epigenetik
Mikroorganizmalarda Epigenetik Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi CH3 Sunum Planı Epigenetik nedir? Epigenetik mekanizmalar nelerdir? Epigenetik mekanizmaların bakterilere sağladığı
DetaylıHücre içinde bilginin akışı
Hücre içinde bilginin akışı 1 DNA Çift Zincir Heliks 2 Hücre Çekirdeği ve Çekirdek Zarının Yapısal Organizasyonu Hatırlıyor musunuz? DNA Kromatin Kromatid Kromozom RNA Protein Çekirdek Çekirdekcik Nükleotid
DetaylıHücre çekirdeği (nucleus)
Hücre çekirdeği (nucleus) Toplam hücre hacmının 1/20-1/10'unu kapsar. Değişik hücrelerde mekanik etkilerle, yer ve şekil değiştirebilir, bu nedenle hücrelerde farklı şekillerde görülebilir. Çekirdek, hücre
DetaylıEpigenetik Mekanizmalar Nedir?
Epigenetik Mekanizmalar Nedir? F. Belgin ATAÇ (Ph.D) Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı 52. Ulusal Diyabet Kongresi 21 Nisan 2016 Epigenetik DNA nın baz diziliminde herhangi
DetaylıTRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON
TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON GEN İFADESİ (GEN EKSPRESYONU) Gen ifadesinin düzenlenmesi çeşitli aşamalarda olur: 1) Primer transkriptlerin oluşumu 2) Primer mrna dan matür (olgun) mrna oluşumu 3) mrna nın
DetaylıHafta VIII Rekombinant DNA Teknolojileri
GENETĐK 111-503 Hafta VIII Rekombinant DNA Teknolojileri Doç.Dr. Hilâl Özdağ Rekombinant DNA Teknolojisi Amaç Spesifik DNA dizilerinin yerlerinin belirlenmesi. DNA nın belirli noktalardan kesilmesi Belirli
DetaylıMoleküler biyolojiye giriş. Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI
Moleküler biyolojiye giriş Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI Molecular biology terimi ilk kez Warren Weaver tarafından 1938 de kullanıldı. Hayatın fiziksel ve kimyasal olarak açıklanması olarak tanımlandı. 1977
Detaylıayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D
1. DNA replikasyonu.. için gereklidir A) sadece mitoz B) sadece mayoz C) mitoz ve mayoz D) sadece gamet oluşumu E) sadece protein sentezi 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki
DetaylıVEKTÖRLER Halime Nebioğlu
VEKTÖRLER Halime Nebioğlu İstanbul Üniversitesi Gen klonlamasında kullanılan aracı moleküllere vektör denir. Vektörler konakçı organizmada, konakçı organizmadan bağımsız olarak replikasyon (çoğalma) gösterirler.
DetaylıGenetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer
Genetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer 1 Genetiğe Giriş Copyright 2006 Pearson Prentice Hall, Inc. 1-Genetiğe giriş 1.1 100 yıldan daha kısa zamanda Mendel den DNA ya 1.2 İkili
DetaylıLABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler
LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler Biçimlenmiş ve yoğunlaşmış kromatin materyaline kromozom denir. Kromozomlar Mitoz ve/veya Mayoz bölünmenin Profaz safhasında görülmeye başlar ve Metafaz
DetaylıGOÜ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I III. KURUL
III. Kurul Hücresel Metabolizma ve Moleküler Tıp III. Kurul Süresi: 6 hafta III. Kurul Başlangıç Tarihi: 23 Aralık 2009 III. Kurul Bitiş ve Sınav Tarihi: 1 2 Şubat 2010 Ders Kurulu Sorumlusu: Yrd. Doç.
Detaylı8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için
8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için koruyucu kalkan görevi görmektedir. Protein kendi kendine
DetaylıDers 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri
Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri mrna trna - rrna Taşıyıcı (transfer) RNA (trna) Nispeten küçük moleküllerdir. Bir öncu molekülün nükleusta işlenmesiyle oluşurlar. trna molekülleri, mrna
DetaylıTIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK ANABİLİM DALI
TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK ANABİLİM DALI Programın Yürütücüsü Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri : Prof. Dr. Elif YEŞİLADA : Prof. Dr. Başak KAYHAN Doç. Dr. Yılmaz ÇİĞREMİŞ Doç. Dr.Şengül YÜKSEL Doç. Dr.
DetaylıProkaryotik promotor
Transkripsiyon Transkripsiyon-Replikasyon Farkları 1.Replikasyon sırasında tüm kromozom kopyalanır fakat transkripsiyonda sadece bir gen bölgesi kopyalanabilir. 2. Transkripsiyon düzeyi organizmanın o
DetaylıArtan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi
Bugün gelinen noktada genetik Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde
DetaylıProkaryotlarda durum. Gen düzenleyici proteinler ve gen anlatımının düzenlenmesi 11.10.2012
Gen düzenleyici proteinler ve gen anlatımının düzenlenmesi Prokaryotlarda durum 2 PROKARYOTLARDA GEN ANLATIMININ NEGATĐF KONTROLÜ Negatif Đndüklenebilen Operonlarda, düzenleyici bir repressör normalde
DetaylıŞekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi.
KONU 9. HÜCRE BÖLÜNMESİ MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar birçok canlı grubu tarafından gerçekleştirilebilir. Mitoz bölünme sonunda bölünen hücrelerden
Detaylı1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati
I. Hafta Ders Saati 15.09.2014 16.09.2014 17.09.2014 18.09.2014 19.09.2014 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Makromoleküller (Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ataş) Türk Dili
DetaylıDNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU. Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN
DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN REPLİKASYON (DNA nın Eşlenmesi-Hangi DNA ) nükleer-mitokondrial Nerede? Ne zaman? Neden? DNA Replikasyon Mekanizmasının Özellikleri Özgül
DetaylıGen Düzenlenmesi için Nükleer Organizasyon. İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloj ve Genetik Doktora Programı Epigenetik Ders Sunumu Derya Özciğer
Gen Düzenlenmesi için Nükleer Organizasyon İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloj ve Genetik Doktora Programı Epigenetik Ders Sunumu Derya Özciğer Her bir genin nasıl açılıp kapandığı hakkında fikrimiz
DetaylıKök Hücre ve Farklılaşma
Kök Hücre ve Farklılaşma Kök Hücre Erişkin ve embriyonik kök hücreler farklılaşarak soma7k hücreleri oluştururlar. Kök hücre Progenitör hücre Farklılaşmış hücre Neden Farklılaşmaya İh7yaç Duyulur Tek hücreli
DetaylıGENETİK I BİY 301 DERS 6
GENETİK I BİY 301 DERS 6 İçerik Kısım 1: Genler, Kromozomlar ve Kalıtım Kısım 2: DNA-Yapısı, Replikasyonu ve Varyasyonu Kısım 3: Genetik bilginin ifadesi ve düzenlenmesi Kısım 4: Genomik Analiz Kısım 5:
DetaylıKANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ
KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ Gökhan Erdem GATA Tıbbi Onkoloji BD 19 Mart 2014 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, 19-23 Mart 2014, Antalya EPİDEMİYOLOJİ Epidemiyoloji, sağlık olaylarının görünme
DetaylıDNA Tamiri ve Rekombinasyonu
DNA Tamiri ve Rekombinasyonu Bitkilerdeki 3 genom UV ve radyosyonun diğer formları, kimyasallar, ve diğer streslerle (örneğin oksidatif, ısı vb.) devamlı hasar görür. Bazı proteinler onarımda ve rekombinasyonda
DetaylıTranskripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören
Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon Transkripsiyon DNA molekülündeki bilginin RNA nükleotid dizisi haline çevrilmesi işlemidir. (DNA dan RNA sentezlenmesi) Hücre içi genetik
DetaylıBAKTERİLERDE EKSTRAKROMOZAL GENETİK ELEMENTLER
BAKTERİLERDE EKSTRAKROMOZAL GENETİK ELEMENTLER Plazmid ve Epizomlar Bakterilerin kendi kromozomlarının yanı sıra, kromozom dışı bazı genetik parçacıklar bulunmaktadır Bakteri kromozomundan daha küçük yapıda
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK
ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK 3) Çekirdek Ökaryot yapılı hücrelerde genetik maddeyi taşıyan hücre kısmıdır. Prokaryot hücreli canlılarda bulunmaz. GÖREVLERİ: 1) Genetik maddeyi taşıdığından
DetaylıÖkaryotik hücrelerde hücrenin toplam
Güncel Gastroenteroloji Çekirdek Bio. Tolunay BEKER Ankara Üniversitesi, Hepatoloji Enstitüsü, Ankara Ökaryotik hücrelerde hücrenin toplam a ırlı ının % 0 nunu te kil eden çekirdek bulunur.çekirdek iki
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Genetik nedir? Biyolojinin kalıtım ve varyasyonlarla (çeşitlilikle) ilgilenen bilim dalıdır. Genetik yaşayan tüm organizmalarda
DetaylıDers 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I -
Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I - Pre-mRNA (hnrna) cap mrna AAAAAAAAAAAAA REPLİKASYON DNA nın kendini eşlemesi TRANSKİPSİYON DNA dan RNA ya gene
DetaylıKanser Tedavisi: Günümüz
KANSER TEDAVİSİNDE MOLEKÜLER HEDEFLER Doç. Dr. Işık G. YULUĞ Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü yulug@fen.bilkent.edu.tr Kanser Tedavisi: Günümüz Geleneksel sitotoksik ilaçlar ve
DetaylıHÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA
HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA HÜCRE İSKELET ELEMANLARI Sitoplazmanın içinde bulunan özel proteinlerdir. 3 çeşit hücre iskelet elemanı bulunur. Her iskelet elemanının görev ve yapısı
DetaylıCANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir
CANLILARDA ÜREME EYLÜL 3.HAFTA MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir Üreme canlıların ortak özelliğidir 3 4 Canlılar hücrelerden meydana gelir
DetaylıHÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ
HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ *Hücrenin yaşam döngüsü: Hücrenin; bir bölünme sonundan, ikinci bir bölünme sonuna kadar olan zaman sürecinde; geçirdiği yaşamsal olaylara hücrenin yaşam döngüsü denir. Hücreler,
Detaylı