ÇOCUKLARDA OBEZİTE VE ÖNLEMLER: AKŞAM GAZETESİ

Transkript

1 ÇOCUKLARDA OBEZİTE VE ÖNLEMLER: AKŞAM GAZETESİ Obezite; günümüzde hem çocuklar, hem de yetişkinler için endişe verici boyutlara ulaşmış durumdadır. Şu anda çocuklarımızın %20-25 i obez olarak sınıflandırılmaktadır. Genel olarak kabul edilen tanıma göre yaş yüzdeliği için %95 ten büyük bir vücut kitle indeksi olan çocuklar obezdir. On yıl önce diyabet, yüksek tansiyon ve osteoartrit gibi hastalıklar çocuk hastalarda hemen hiç bilinmezken şimdi bunları çocuklarda görmekteyiz. Son 30 yılda yemek yeme tarzımızdaki önemli değişim çocukların daha büyük porsiyonlar ve atıştırmalık yiyeceklerle şekerli içeceklere daha fazla bağımlı olmasına sebep olmaktadır. Daha sağlıklı ve gerekli besinlerden mahrum ederek daha çok şeker verilen bebeklerde, bu tür gıdalara karşı bir tercih geliştiğini bilmekteyiz. Oldukça yakın dönemlere kadar nadir birer ikram olan meşrubat vs şekerli içecekler, beslenmemizin temel dayanağı haline gelmiştir. Büyük porsiyonlar da ayrı bir problemdir. Daha çok yemek verilen çocuklar, aşırı yemek yemeye eğilim göstermektedir. İyi bir temel kural, porsiyon başına 10 gramdan fazla şeker içeren gıdalardan kaçınmaktır. Beslenme ile ilgili bir diğer müdahale de daha fazla meyve ve sebze yenmesini teşvik etmektir. Meyve kâsesinin dolu olduğundan emin olun ve tatlı ya da atıştırma yerine düzenli olarak meyve verin. Buzdolabınızdaki meyve ve sebzelerin hep çocuklarınızın rahat erişebileceği biçimde yer aldığına emin olun. Yaşam tarzımızla ilgili çocukluk obezitesine katkıda bulunan bir başka büyük fark da daha az egzersizdir. Yetişkinler olarak yeterince aktif değiliz. Bir aile olarak egzersiz

2 yapmak ve birlikte oynamak aile bağlarını güçlendirmenin yanında genel aktivite düzeyimizi artırmak için de önemli rol oynamaktadır. Çocuklarınız ile birlikte TV izlemek yerine, birlikte basketbol oynayın, yürüyüşe ya da gezmeye çıkın. Çocuğunuz olması gerektiğinden fazla kilolu ise başlamak için en iyi yol, size en yakın çocuk hastanesini arayarak kilolu çocukların tedavisi için mevcut imkanlarını sormaktır. Çocukluk obezitesi problemi yaygın bir hale gelmiş olduğundan, bunu ele alan programlarda da gelişme söz konusudur. Obeziteyi önlemek ve tedavi etmek için yapabileceğimiz her şeyi yapmak zorundayız. Bu, hepimiz tarafından önemli bir kararlılık ve yaşam tarzı değişiklikleri gerektirmektedir. Ancak çocuklarımız için en iyisi neyse onu isteriz ve bu da bazı seçimler yapmak anlamına gelmektedir. İyi haber, değişimin yalnız çocuklarımız için değil, aynı zamanda bu çocukların yaşamlarında bulunan büyükler için de yarar sağlayacağıdır. Doç.Dr.Halil Coşkun 15/01/2015 AKŞAM Gazetesi makalesidir. er-c2/haber GECE YEMEK YEMEĞİ ENGELLEMEK İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ VE

3 TEDBİRLER Uyanık kalmak için yemek yiyebilirsiniz fakat belli zamanlarda bu durumu kontrol edebilmeliyiz! Bu Konuda Ne Yapabiliriz? Stres ve uykusuzluk büyük ölçüde besin tüketimi isteğini artırabilir. Bu makalede gece yemek yemeyi en aza indiren, sizi rahatlatacak ve istek çatışmalarınıza yardımcı olacak örnekler bulunmaktadır; Gün boyunca aydınlık ışık altında çalışabilirsiniz. Gün sonuna doğru ışıkları kapatın veya odayı loş bir hale getirin Evde olduğunuzda kendinizi sakinleştirmeye çalışın Yatmadan önce kendinizi sakinleştirmek de rahatlamada faydalıdır Yeme isteğiyle mücadele etmek için günde 10 dakika kadar egzersiz ekleyebilirsiniz Bu İsteklere Sahip Olmanıza Başka Ne Neden Olabilir? Gece yarısı yemek yeme isteğinizi artıran diğer bazı nedenlere bir göz atalım; 1-Besin İlaç Etkileşimi Ruh sağlığı için kullanılan birçok ilaç (antidepresan vd) bu duruma neden olabilir, ilaç dozajına dikkat edilmelidir. 2-Uyku Kaliteli uykunun yetersizliği besin isteğinin artırılmasına neden olan hormonların düzeylerini değiştirir. Isıtılmış süt, hem erkeklerde hem de kadınlarda sakinlik hissi veren hormon üretimi sayesinde uyumayı kolaylaştırır. Genellikle her sıcak sıvı bunu yapabilir. Uyku getiren gevşeme teknikleri faydalı

4 olabilir, örnek olarak; yoga, esneme, masaj, müzik dinlemek, verilebilir. Bunlar yatmadan önce dakikalık sürede zihne sakinlik vermenin basit yollarıdır. 3-Enerji İhtiyaçları Negatif düşüncelerimizin çoğu şiddetli bir açlığa neden olabilir ve yatmadan önce kendinizi aç hissedebilirsiniz. Beslenme uzmanınız ile beslenme programınızda minik bir değişiklik yaparak gece ara öğünü ekleyerek bu isteğinizi azaltabilirsiniz. 4-Sigara, Kafein ve Alkol Kullanımı ABD Hastalık Merkezleri kontrol verilerine göre yetişkinlerin yüzde 21.3 ü sigara kullanıyor, yapılan bir araştırmada yatmadan hemen önce nikotin ve kafein kullanımı kişinin uykusunu etkileyebilir. Alkol uyumaya yardımcı olabilir, fakat birkaç saat sonra sizi uykunuzdan uyandırır ve gecenin bir yarısı uyanık kalmanıza neden olarak gece atıştırmalarına neden olabilir. 5-Hastalık ve Duygu Genelleşmiş anksiyete uykuyu değiştirebilir ve muhtemelen gündüz ruh hali değişimleri aşırı yorgunluğa neden olabilir. Akıl/ruh sağlığını değiştiren maddelerin kullanımı, belli ilaçların yan etkileri ve mevsimsel değişiklikler depresif semptomları geliştirebilir. Gece yarısı yemek yemek ve bu davranışından habersiz olmak Gece Aşırı Yeme Bozukluğu veya Gece Yeme Sendromu gelişimine neden olabilir. Mutlaka bu işin uzmanları ile iletişime geçmelisiniz. Aşağıda Uyku Zorluklarınızı Göz Önüne Alarak Kendinize Sorabileceğiniz Bazı Sorular ile Kendinizi Değerlendirin; * Kaç saat gerçekten uyuduğunuzu hiç kaydettiniz mi? Sonra bu kaydı gözden geçirin ve kendinize akşamların neden kısa veya uzun olduğunu sorun.

5 * Gece geç aşırı yediğinizi, şarap, bira, sigara içtiğinizi ya da kafeinli içecekler tükettiğinizin farkına varabiliyor musunuz? * Duygularınız tarafından uyarılıyor musunuz? * Uykusuzluğunuz (uyumada zorlanma) var mı? Bu sorularınızla kendi durumunuzu fark ettiğiniz ve bir anormallik olduğunu hissediyorsanız bir uzmana başvurma vaktiniz gelmiştir. Sonuç olarak; çevrenize göre anormal gelen bir durumunuz varsa önce kendinizi değerlendirin ve gerekli olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir uzmandan yardım alın. Unutmayın ki, ruh ve beden sağlığınız son derece önemlidir. Aşırı alkol almak, sigara kullanmak, çok kalorili olan fast food yiyeceklerle beslenmek, kalorisi yüksek olan içecekler tüketmek, aşırı tatlıya olan eğilim sizlere kilo aldırabileceği gibi uyku düzensizliğine de neden olup Gece Yeme Sendromun oluşumuna sebebiyet verebilir. Hem mental hem de psikolojik sağlığınız için sağlıklı beslenmeli, hayatımız boyunca aktif kalmalı ve gerektiği kadar su içmelisiniz. *Bu makale obesityaction.org dan Kate Rivard,RDN, yazısı kaynak alınarak hazırlanmıştır. Uzm. Bariatrik Diyetisyen Nazlı ACAR

6 YILDA YARIM MİLYON KANSER VAKASININ SEBEBİ ŞİŞMANLIK! AKŞAM GAZETESİ Dünya Sağlık Örgütü nün (WHO) kanser araştırma kuruluşu dünyada yılda en az yarım milyon kanser vakasına obezitenin sebep olduğunu ifade etti. Artmış Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 2012 yılında %3.6 ile yeni kanser vakasıyla önemli bir risk faktörü haline geldi. Özellikle kadınların daha fazla risk altında olduğunu belirtilen araştırma, WHO Uluslararası Kanser Araştırma Kuruluşunun (IARC) çalışmasını Lancet Onkoloji günlüğünde yayınladı. Araştırmacılar, ölçüt olarak VKİ yı aldılar. VKİ kişinin kilo değerinin (kg), boy uzunluğunun (metre) karesine bölünerek elde edilmektedir. VKİ kg/m2 normal değer olarak kabul edilirken, kg/m2 fazla kilolu, 30 kg/m2 nin üzeri ise obez olarak kabul edilmektedir. Çalışmaya göre, kişinin gelişebilecek kanser türlerinden korunmak için formda olması ve sağlıklı bir kiloyu sürdürmesi hayati önem taşıyor. IARC nin araştırma sonucuna göre Obezite ve aşırı kilo ile bağlantılı olan kanser vakalarında, bütün dünyada ekonomide gelişme ile birlikte artış beklenmektedir. Günümüzde görülen nüfusun kilo alma eğiliminin sürmesi gelecekte kanser yükünün de giderek artacağı anlamına gelmektedir dolayısıyla tüm dünyada mutlaka obezite tedavisine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Çalışma kanser ile şişmanlık arkasındaki ilginç bir coğrafyayı da ortaya koydu. Bu durum sadece ekonomiye bağlı olmakla kalmıyordu, aynı zamanda insanın gelişme endeksine de karşılık geliyordu. Günümüzde kilo ile ilgili kanser sorununda Kuzey Amerika en

7 üst sırada, başka bir deyişle, 2012 yılında kanser vakalarının dörtte biri obezite ile ilişkilendirildi ve obezite ile ilgili kanser teşhis edildi. Bu kanser türleri arasında yemek borusu (özefagus), kolon, rektum, böbrek, pankreas, safra kesesi, meme, yumurtalık ve rahim (endometrium) kanserleri de var. Avrupa da her yıl yeni kanserlerin oranı %6.5 i ile vakaya ulaşmış bulunuyor. Çoğu Asya ülkesinde kilo ile ilgili kanserler çok daha düşük oranlarda görülüyor. Bununla birlikte, kalabalık nüfuslarda çok küçük bir oran bile binlerce vaka anlamına geliyor. Erkeklerde aşırı kilo yeni kanserden %1.9 una sebep olurken kadınlarda yeni görülen vakadan %5.4 ünün sebebi aşırı kiloydu. Sonuç olarak çalışmayı yöneten araştırmacılar Yetişkinlerde obezite 1980 yılına kıyasla küresel olarak iki misline çıkmış bulunduğunu ve devam edecek olursa, kanser yükünün hiç kuşkusuz özellikle son 30 yılda en fazla obezite oranlarının görüldüğü bölgelerde artacağını vurguladı. Doç. Dr. Halil Coşkun info@halilcoskun.com 18/12/2014 Akşam Gazetesi makalesinden alıntıdır. -vakasinin-sebebi-sismanlik-c2/haber SAĞLIKLI BESLENME VE ÖĞÜN

8 KONTROLÜ AKŞAM GAZETESİ Sık diyet yapan ya da beslenmesine dikkat eden herkesin artık bildiği gibi sık ve az yemek, günde üç ana, üç ara öğün almak, kahvaltıyı atlamamak gibi ana kurallar sağlıklı beslenmenin en önemli adımlarıdır. Peki ya tüm bunlaı yaptığınız halde kilo kontrolünüzü sağlayamayıp, sık acıkmanız neden olabilir? Öncelikle öğünlerinizin zamanlamasına dikkat etmek, metabolizma hızınız ve günlük kalori dengeniz için en önemli noktadır. Çoğu uzmanın önemle belirttiği gibi, kahvaltı öğünlerin kralıdır. Kahvaltıyı geçiştirmek veya kalitesiz karbonhidratlarla kahvaltı yapmak hem erken acıkmanıza, hem de ihtiyacınız olan günük proteini alamamanıza yol açacaktır. Dengeli protein ve kalsiyum tabağınız tüm öğünler için ancak özellikle kahvaltınız için olmazsa olmazınız sayılır. Protein ve kalsiyum demek illa ki kibrit kutusu kadar peynir ve haşlanmış yumurta demek değildir. Bu noktada yaratıcılığınız sınırsızdır. Örneğin yulaflı/peynirli az yağlı bir omlet, size tost yemekten çok daha fazla enerji verecek, protein-kalsiyum dengenizi sağlayacak ve geç acıkmanızı sağlayacaktır. ARA ÖĞÜNLERİ ATLAMAYIN Ara öğünlerinizde ise imkanınız varsa mevsim meyveleri/yoğurt/yulaf/kepekli gevrek tüketmeniz hem vücudunuzun şeker isteğini bastıracak, hem de vitamin ve kalsiyum almanızı sağlayacaktır. Öğlen yemeğiniz akşam yemeğinize oranla daha zengin ve doyurucu olmalı ve yine protein kalsiyum dengesi tam olmalıdır. Örneğin balık/salata, tavuk/salata, et/salata ve yanında tam tahıllı bir dilim ekmek ideal bir öğlen ya da akşam öğünüdür. Kremalı veya mayonezli sosların yerine yoğurtlu soslarla öğünüzü zenginleştirebilirsiniz. Bunun yanında pişirme alışkanlıklarınızı da kızartmadan ızgara ya da

9 buharda pişirmeye doğru kaydırarak daha sağlıklı bir öğün almış olursunuz. Akşam yemeğinden sonraki ara öğününüz tercihen en hafif ara öğün olmalıdır. Süt/yoğurt/ayran/kefir gibi hem kalsiyum değeri yüksek hem de metabolizma hızlandırıcı takviyeler sabaha dek vücudunuzu yormadan size gerekli enerji dengesini sağlayacaktır. Sonuç olarak; sağlıklı ve dengeli bir öğün sistemi demek, sanıldığı gibi birçok besinden, tatlıdan veya soslardan mahrum olmak değil, yaratıcılığınızı kullanarak bunları daha sağlıklı alternatiflerle değiştirme özgürlüğüdür. Unutmayın, dengeli beslenmek mahrumiyet değil, sağlıklı alternatifleri tercih etmek demektir. Doç. Dr. Halil Coşkun 14/05/2015 Akşam Gazetesi makalesidir. olu/haber OBEZİTE CERRAHİSİ ÖNCESİ DİYET YAPMAK GEREKLİ MİDİR?

10 OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI DİYETİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?