Tavşan İdrar Kesesi Sirküler ve Longitudinal Düz Kasları Üzerine Oxybutynin ve Tolterodinin Etkilerinin in Vitro Araştırılması

Transkript

1 Kafkas Üniv Vet Fak Derg 14 (1): 1-, 2008 DOI:10.95/kvfd A Tavşan İdrar Kesesi Sirküler ve Longitudinal Düz Kasları Üzerine Oxybutynin ve Tolterodinin Etkilerinin in Vitro Araştırılması Özet Bu çal şma tavşan idrar kesesinden elde edilen in vitro sirküler ve longitudinal düz kas kas l mlar üzerine oxybutynin ve tolterodinin etkilerini araşt rmak için yap lm şt r. Araşt rmada 4-5 kg ağ rl ğ nda 10 adet erkek Yeni Zelanda tavşan kullan ld. İzole edilen her bir idrar kesesinden bir adet sirküler ve longitudinal şeritler elde edildi. İlk önce dokulara 1 graml k gerim uygulanarak ortama al şmalar sağland. Uyum süresini takiben submaksimal kas l m n sağland ğ elektrik uyar düzeyi tespit edildi ve bu uyar lar oxybutynin, tolterodin ve atropinin çeşitli konsantrasyonlar varl ğ nda tekrar edildi. İlk önce oxybutynin 10 - M derişimi ortama eklendi ve 15 dk beklendi. Bu sürenin sonunda uyar verilerek kas l m cevab elde edildi. Uyar sonras doku iki dakikada bir iki kez olmak üzere iki kez y kanarak başlang ç tonusuna ulaşmas sağland. Ayn işlemler oxybutyninin (10-6 M ve 10-5 M), tolterodin (10-8 M, 10 - M ve 10-6 M) ve atropinin (10 - M, 10-6 M ve 10-5 M) bildirilen dozlar nda tekrarland. Sonuç olarak çal şmada oxybutynin ve tolterodinin artan konsantrasyonlar na bağl olarak elektriksel uyar m ile tavşan sirküler ve longitudinal kaslarda meydana gelen kas l mlar engelledikleri görülmüştür. Kas l mlar n sirküler kaslarda oxybutynin, longitudinal kaslarda ise tolterodin ile daha güçlü olarak engellendiği tespit edilmiştir. Anahtar sözcükler: Oxybutynin, Tolterodin, Tavşan, İdrar kesesi The Investigation of in Vitro Effects of Oxybutynin and Tolterodine on Circulary and Longitudinal Smooth Muscles of Rabbit Bladder Summary Ali KARADENİZ* İlksin PİŞKİN** Levent ALTINTAŞ*** Dinç EŞSİZ**** * Depertment of Physiology, Faculty of Veterinary Medicine, University of Atatürk, 2500, Ilıca Erzurum, TURKEY ** Depertment of Physiology, Faculty of Veterinary Medicine, University of Ankara, 06110, Dışkapı Ankara, TURKEY *** Depertment of Pharmacology and Toxicology, Faculty of Veterinary Medicine, University of Ankara, 06110, Dışkapı Ankara, TURKEY **** Depertment of Pharmacology and Toxicology, Faculty of Veterinary Medicine, University of Kafkas, 36100, Paşaçayırı Kars, TURKEY Yayın Kodu (Article Code): 200/2-A This study was performed for investigating the effects of oxybutynin and tolterodine on in vitro circulary and longitudinal smooth muscle of rabbit bladder. In this research, ten male New Zeland rabbits weight 4 5 kg were used. One circulary and longitudinal strips were prepared taken from the isolated bladder. At first, 1 g of strecth was applied to tissues adapt to media. Next, fallowing adapt time, the electrical stimulation level which created submaximal contraction was determined and this stimulation was performed by adding different concentrations of oxybutynin, tolterodine and atropine respectively. Firstly 10 M dosage of oxybutynin (10 - M, 10-6 M, 10-5 M) was added and waited for 15 minutes. At the end of this period, electrical stimulation was applied to get the contraction response of the tissue. After stimulation, tissue was washed once for every two minute twice and rested, tissue was waited until its starting stretch value. Same processes were performed for oxybutynin (10-6 M, 10-5 M), tolterodine (10-8 M, 10 - M, 10-6 M) and atropines (10 - M, 10-6 M, 10-5 M) other dosages. As a result, it was opbserved that oxybutynin and tolterodine due to their increasing concentrations prevented the contractions at circulary and longitudinal smooth muscle of rabbit bladder by electrical stimulation. It was determined that contractions at circulary muscle were prevented more strongly by oxybutynin and contractions at longitudinal muscle were prevented more strongly by tolterodine. Keywords: Oxybutynin, Tolterodine, Rabbit, Bladder İletişim (Correspondence) Phone: karadenizali@gmail.com

2 2 Tavşan İdrar Kesesi... GİRİŞ Genetik ve farmakolojik özelliklerine göre muskarinik asetilkolin reseptörleri M1-M5 olmak üzere beş alt tipte s n fland r l r 1. Muskarinik reseptörlerden M1 tipi; hipokampus, serebral korteks ve sempatik gangliyonlarda, ayr ca bezlerde bulunur. M2 tipi; düz kasta, kalp ve arka beyinde, M3 tipi düz kasta, beyin ve ekzokrin bezlerde bulunmaktad r. M4 tip reseptörleri ön beyinde ve M5 tipi reseptör ise substantia nigrada görülmektedir 2,3. İdrar kesesi düz kas nda M2 reseptörünün daha yoğun bulunmas na rağmen idrar kesesi ile ilgili yap lan pek çok çal şmada kas l ma arac l k eden reseptörün M3 olduğu görülmüştür. Bu nedenle M3 reseptörlerine ilgisi yüksek muskarinik reseptör antagonisti ilaçlar n idrar kesesinin aş r kas l m gibi bir tak m hastal klar n tedavisinde daha etkili olacağ n göstermektedir 4,5. İdrar kesesinin aş r aktivasyonu ve işeme zorluğu, s kça idrara ç kma, işemeye zorlanma ancak yapamama veya geceleri sürekli işemeye kalkma gibi bir tak m durumlar en s k görülenlerin ürolojik hastal klar n baş nda gelir 6,. Tolterodin ve oxybutynin gibi muskarinik reseptör antagonisti ilaçlar ise başl ca bu hastal klar n tedavisinde kullan lmaktad r 8. Oxybutynin bu amaçla kullan lan ilk ilaçlardan birisi olmakla birlikte yar lanma ömrü k sa ve yan etkileri ayn gruptaki diğer ilaçlara göre daha fazlad r. Ancak oxybutyninin M1 ve M3 reseptörlerine olan ilgisi M2 reseptörlerine olan ilgisinden daha yüksektir. Bununla birlikte bu ilac kullanan hastalar n %50 sinde ağ z kuruluğu ve baş dönmesi gibi yan etkilerin ortaya ç kmas ndan dolay pek tercih edilmemektedir 9,10. Bu tür hastal klar n tedavisinde daha az yan etkisi olan ve daha iyi tolere edilebilen ilaçlara gereksinim duyulmaktad r. Tolterodin bu tür şikayeti olan hastalar için ç kar lm ş daha etkili ve iyi tolere edilebilen ve oxybutynine göre daha az yan etkisi olan bir ilaçt r 8. Tolterodin al nd ktan sonra karaciğerde sitokrom P450 taraf ndan en büyük metaboliti olan PNU 2005 ye dönüştürülmekte ve as l etkiyi bu göstermektedir. Yap lan çal şmalarda tolterodinin idrar kesesindeki bütün reseptörlere (M1-M5) eşit etki yapt ğ bildirilmektedir. Nitekim yap lan in vivo çal şmalarda oxybutynine göre tolterodinin 8 kat daha az parotis bezine etki ettiği ve buna bağl olarak ağ z kuruluğu gibi yan etkilerin daha az olduğu tespit edilmiştir 11. Oxybutynin ve tolterodinin ile ilgili olarak idrar kesesi üzerinde yap lan çal malara bak ld ğ nda idrar kesesine ait kaslar n bir bütün halinde kullan ld ğ görülmektedir. Fakat bu ilaçlar n sirküler ve longitudinal kaslar üzerine olan etkileriyle ilgili bir çal şma bulunamam şt r. Sunulan bu çal şmada tavşan idrar kesesinden elde edilen sirküler ve longitudinal düz kaslar üzerine antikolinerjik etkili oxybutynin ve tolterodinin in vitro cevaplar karş l kl olarak incelenecektir. Bu karş laşt rma için klasik bir nonselektiv muskarinik reseptör antagonisti olan atropin de kullan lacakt r. MATERYAL ve METOT Dokular n haz rlanmas Bu çal şmada 4-5 yaş ndaki yetişkin erkek beyaz Yeni Zelanda tavşanlar kullan ld. Çal şmada kullan lan hayvanlara Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlarla Kullan lacak Omurgal Hayvanlar n Korunmas Hakk nda Avrupa Konvensiyonu (European Convention for the Protection of Vertebrate Animals used for Experimental and other Scientific Purpose 1996) yönergesine uygun bak m ve besleme yap lm şt r. Hayvanlar 25 mg/kg ketamin ve 6 mg/kg xylazine kas içi uygulanarak anestezi edildi ve etik kurallara uygun olarak boyun eklemlerinden disloke edilerek öldürüldü. Hemen sonra kar n bölgeleri makasla kesilerek aç ld ve idrar kesesine zarar verilmeden bağlant lar ndan ve çevre dokulardan temizlenerek ç kar ld. İzole edilen her bir idrar kesesi Tyrode çözeltisi (NaCl: 148.9, KCl: 2., CaCl2: 1.8, NaPO4 H2: 0.2, NaC03 H: 11.9, MgCl2: 1.2, glikoz: 5.5 mm) içerisine al nd. Daha sonra her bir idrar kesesinin gövde k sm ndan sirküler ve longitudinal kesitler at larak 5 6 mm X 10 mm boyutlar nda doku parçalar elde edildi 12. Haz rlanan bu preparatlar, 3 C s cakl kta ve %95 O2-%5 CO2 gaz kar ş m ile sürekli havaland r lan 15 ml Tyrode çözeltisi içerisinde olacak şekilde izole organ banyosunun her iki kadehindeki platin elektrotun alt ucuna bağlanarak dokunun halka elektrotlar aras nda kalmas sağland. Dokunun diğer üst ucu force transducer a bağlan p tespit edildi ve izometrik

3 3 KARADENİZ, PİŞKİN, ALTINTAŞ, EŞSİZ düz kas hareketleri force transducer ve acquisition system (Biopac MP30 system) yard m ile bilgisayarda görüntülenerek kaydedildi. Elektriksel alan stimulasyonu ve ilaç uygulamalar Başlang çta izole organ banyosunun I ve II nolu kadehlerine tespit edilen iki ayr doku parçalar na 1 graml k bir gerim uyguland. Ortama al şmalar için en az 1 saat süreyle ve her 15 dakikada bir değiştirmek koşulu ile Tyrode çözeltisi içerisinde bekletildi. Uyum süresini takiben her iki doku için 4 tavşanda submaksimal kas l m n sağland ğ voltaj, frekans ve uyar derinliği değerleri tespit edildi. Bunun için dokuya çeşitli düzeylerde elektrik ak m (10-40 volt) farkl sürelerde (0.25, 0.5, 1 msn) ve s kl kta (2, 4, 8, 16, 32, 64 Hz) (frekans) uyguland 13 ve en iyi kas l m n meydana geldiği ortalama frekans değeri 32 Hz, uyar derinliği 1 msn ve voltaj yüksekliği ise 30 volt olarak tespit edildi. Bundan sonraki denemeler boyunca bütün dokular ayn frekans değeri, uyar süresi ve elektrik ak m gücü ile uyar ld. Dokulara ait maksimal kas l m yaratan uyar düzeyi tespit edildikten sonra ilaçlar n içerdikleri etken maddeler göz önünde tutularak ilaçlara ait konsantrasyonlar hesapland. Oxybutinin (Uropan, Koçak) (10 - M, 10-6 M ve 10-5 M) çeşitli konsantrasyonlar varl ğ nda uyar lar tekrarland. Bunun için ilk önce oxybutyninin en düşük 10 - M derişimi ortama eklendi ve 15 dak beklendi. Bu sürenin sonunda uyar verilerek kas l m cevab elde edildi. Ayn uygulamalar oxybutyninin diğer derişimlerine de (10-6 M ve 10-5 M) uyguland. Her uygulama sonras doku iki dakikada bir iki kez olmak üzere iki kez y kanarak başlang ç tonusuna ulaşmas sağland. Daha sonra ayn işlemler tolterodin (Detrusitol, Pfizer) (10-8 M, 10 - M ve 10-6 M) ve atropinin bildirilen dozlar nda (10 - M, 10-6 M ve 10-5 M) (Atropin sülfat, Biofarma) tekrarland. Uygulamalar aras nda yap lan y kama işlemleri de yukar da belirtilen şekil ve s rayla tekrar edildi. Veri olarak uygulanan elektrik uyar m ile oluşan maksimal kas l m değeri ile, oxybutynin, tolterodin ve atropin varl ğ nda oluşan kas l m cevaplar gram cinsinden değerlendirildi. Dokulara uygulanan elektrik uyar m sonucu meydana gelen kas l m değeri %100 olarak kabul edildi. Ayn uygulamalar oxybutynin, tolterodin ve atropin varl ğ nda tekrar edilerek elde edilen kas l mlar ölçüldü ve elektrik uyar m sonucu elde edilen kas l mlara oranlanarak ilaçlar n kas l m engelleme oranlar yüzde olarak hesapland. İstatistiksel analiz İstatistiksel yöntem olarak, her sirküler ve longitudinal kas için ayr olacak şekilde elde edilen amplitüt değerler aras nda yap lan karş laşt rmalarda Varyans analiz ve Duncan testi uyguland ve p<0.05 fark düzeyi çal şmada önemli kabul edildi. BULGULAR Tavşan idrar kesesinde in vitro sirküler ve longitudinal düz kaslar üzerine yaln z elektriksel uyar m ile oxybutynin, tolterodin ve atropinin çeşitli konsantrasyonlar varl ğ nda oluşan kas l mlara ait amplitütler ve bu amplitütlere ait kas l m ve bu kas l mlar n inhibisyon yüzde oranlar Şekil 1, Şekil 2 ve Şekil 3 te verilmiştir. Buna göre sirküler kasta meydana gelen kas l mlara bak ld ğ nda sadece elektrik uyar m sonucu 4.44±0.40 g, oxybutynin 3.86±0.38 g (10 - M), 3.49±0.34 gr (10-6 M) ve 3.12±0.34 gr (10-5 M), tolterodin 3.56±0.35 gr (10-8 M), 3.33±0.36 gr (10 - M) ve 3.05±0.34 gr (10-6 M), atropin ise 3.60±0.45 gr (10 - M), 3.32±0.44 gr (10-6 M) ve 2.8±0.42 gr (10-5 M) amplitüt değerleri bulunmuştur. Longitudinal kasta meydana gelen kas l mlara bak ld ğ nda sadece elektrik uyar m sonucu 8.31±0.83 gr, oxybutynin.34±0.8 gr (10 - M), 6.85±0.4 gr (10-6 M) ve 6.24±0.65 gr (10-5 M), tolterodin 6.48±0.58 gr (10-8 M), 5.99±0.61 gr (10 - M) ve 5.54±0.59 gr (10-6 M), atropin ise 6.42±0.6 gr (10 - M), 5.65±0.6 gr (10-6 M) ve 5.16±0.64 gr (10-5 M) büyüklüğünde amplitüt değerleri bulunmuştur. İlaçlar n elektriksel uyar m n tek baş na oluşturduğu kas l mlar engellenme derecesi bak m ndan bir karş laşt rma yap ld ğ nda, sirküler kasta oxybutynin %13.06±4 (10 - M), %21.40±3.8 (10-6 M) ve %29.3±3.4 (10-5 M), tolterodin %19.82±3.5 (10-8 M), %25±3.6 (10 - M) ve %31.31±3.4 (10-6 M), atropin ise %18.92±4.5 (10 - M), %25.23±4.4 (10-6 M) ve %35.36±4.2 (10-5 M) oran nda bir gevşeme meydana getirdikleri

4 4 Tavşan İdrar Kesesi... saptanm şt r (p<0.05) (Şekil 1). Longitudinal kasta ise oxybutynin %11.6±.8 (10 - M), %1.5±.4 (10-6 M) ve %24.91±6.5 (10-5 M), tolterodin %22.02±5.8 (10-8 M), %2.92±6.1 (10 - M) ve %33.33±5.9 (10-6 M), atropin ise %22.4±.6 (10 - M), %32.01±6. (10-6 M) ve %3.91±6.4 (10-5 M) oran nda bir gevşeme meydana getirdikleri tespit edilmiştir (p<0.05) (Şekil 1). Şekil 1. Tavşan idrar kesesinde in vitro sirküler ve longitudinal düz kaslar üzerine yalnız elektrik uyarımı ile oxybutynin, tolterodin ve atropinin çeşitli konsantrasyonları varlığında oluşan kasılımlara ait orjinal kayıtlar (n=6). 1 gr Fig 1. The original records obtained from alone electrical stimulation and in the presences of the various concentrations of oxybutynin, tolterodin and atropine on smooth muscle of in vitro circulary and longitudinal in rabbit bladder (n = 6). 5 dk Şekil 2. Tavşan idrar kesesinde in vitro sirküler ve longitudinal düz kaslar üzerine yalnız elektrik uyarımı ile oxybutynin, tolterodin ve atropinin çeşitli konsantrasyonları varlığında oluşan kasılımlara ait amplitüt değerleri (n=6). Her doku için aynı grupta farklı harf taşıyan konsantrasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemlidir. Sonuçlar ortalama±standart sapma olarak verilmiştir. Fig 2. The amplitude (g) values obtained from alone electrical stimulation and in the presences of the various concentrations of oxybutynin, tolterodin and atropine on smooth muscle of in vitro circulary and longitudinal in rabbit bladder (n=6). The difference between the concentrations showed by different letters in the same groups for each tissues is statistically important. Results are expressed as mean±sem.

5 5 KARADENİZ, PİŞKİN, ALTINTAŞ, EŞSİZ Şekil 3. Tavşan idrar kesesi in vitro sirküler ve longitudinal düz kaslarda elektrik uyarımı ile oluşan kasılımları oxybutynin, tolterodin ve atropinin inhibisyon yüzde oranları (n=6). * Her doku için EFS nin meydana getirdiği kasılımları gevşetme oranı istatistiksel olarak önemlidir. Sonuçlar ortalama±standart sapma olarak verilmiştir. Fig 3. The inhibition rates (%) of amplitude obtained from alone electrical stimulation and in the presences of the various concentrations of oxybutynin, tolterodin and atropine on smooth muscle of in vitro circulary and longitudinal in rabbit bladder (n = 6). * The inhibition rates of contraction occured by electrical field stimulation is statistically important for each tissue. Results are expressed as mean±sem. TARTIŞMA ve SONUÇ Sunulan bu çal şmada idrar kesesinin aş r aktivasyonu gibi durumlarda en fazla tercih edilen ilaçlardan olan oxybutynin ve tolterodinin antimuskarinik özellikleri karş l kl olarak incelenmiştir. Antimuskarinik etki güçlerini daha iyi görebilmek amac yla bilinen en güçlü kolinerjik muskarinik reseptör antagonisti olan atropin çal şmaya dahil edilmiştir. Bu nedenle tolterodin, oxybutynin ve atropinin çeşitli konsantrasyonlar varl ğ nda elektriksel uyar m sonucu meydana gelen kas l mlar incelenmiştir. Tolterodin ve oxybutynin idrar kesesinin aş r kas l m ve istem d ş işemeye zorlanma gibi hastal k durumlar nda idrar kesesindeki M3 tipi muskarinik reseptörleri inhibe ederek tedavi edici etki göstermektedirler. Tolterodin, bu hastal klar n tedavisinde kullan lan en yeni muskarinik reseptör antagonistidir 14,15. Çal şmam zda tolterodinin artan konsantrasyona bağl olarak tavşanda hem sirküler hem de longitudinal kasta elektriksel uyar m ile meydana getirilen kas l mlar engellediği görülmüştür. Ancak elde edilen bu sonuçlarda tolterodin longitudinal kaslarda, oxybutynin ise sirküler kaslarda daha güçlü bir gevşeme oluşturduklar tespit edilmiştir (Şekil 1). Bu durum oxybutyninin sirküler kas kas l mlar n antimuskarinik etkisinin d ş nda bir etki ile de meydana getirmiş olabileceğini düşündürmektedir; örneğin kalsiyum kanallar n n blokaj gibi 16. Nitekim Nilvebrant ve ark. 11 oxybutynin idrar kesesine olan etkisini kolinerjik reseptörleri blokaj n n yan s ra detrüsör düz kas n direk gevşetici ve lokal anestezik etkilerinin bir sonucu olarak meydana getirdiğini bildirmektedir. Tavşan idrar kesesindeki muskarinik reseptörlerin yoğunluğuna bak ld ğ nda M2:M3 oran 3:1 olarak bildirilmektedir 6,1. Çal şmam zda elde ettiğimiz sonuçlar bu ilaçlarla daha önce yap lan baz çal şmalar ile ile uyumlu iken baz lar yla uyumlu değildi. Buna neden olarak çal şmada kullan lan hayvan türünün ve ilac n konsantrasyonun farkl olmas gösterilebilir. Zaten, idrar kesesine ait cevaplardaki tür farkl l ğ n n önemi pek çok literatürde bildirilmiştir. Örneğin tolterodin karbakol ile meydana getirilen kas l mlar domuz

6 6 Tavşan İdrar Kesesi... idrar kesesinde güçlü, fare idrar kesesinde ise zay f olarak bask lamaktad r 18.Yine insan idrar kesesi üzerinde yap lan in vitro çal şmalarda tolterodinin karbakol gibi kimyasallarla meydana gelen kas l mlar daha iyi bask larken, oxybutynin ise EFS ile meydana gelen kas l mlar daha iyi bask lad ğ görülmüştür 19. Oxybutyninin ile tolterodinin yar şmal antagonist etkilerine ait pek çok literatür bilgileri bulunmaktad r 10,20,21. Nelson ve ark. 22 kobayda yapt klar çal şman n sonucunda oxybutynini tolterodinden 5-8 kat daha güçlü bir antagonist etki yapt ğ n bildirmektedir. Wust ve ark. 18 kobay idrar kesesi üzerinde yapt klar çal şmada ise her iki ilac n eşit antagonist etkiye sahip olduğunu bildirmektedir. Yine Angelico ve ark. 23 ratlara tolterodin ve oxybutyninin uygulamalar n n idrar kesesi bas nc n ilaçlar n konsantrasyolar na bağl olarak yar şmal bir şekilde düşürdüğünü tespit etmişlerdir. Literatürlerde bildirilen bu farkl sonuçlar n sebebine bak ld ğ nda bu çal şmalarda idrar kesesinin sirküler ve longitudinal tabakalar n her ikisinin birden kullan ld ğ görülmektedir. Ayr ca idrar kesesindeki muskarinik reseptör yoğunluklar n n türler aras nda farkl l k göstermesi ve oxybutyninin diğer muskarinik reseptörlere olan ilgisi de bu zay f etkinin nedenleri aras nda olabileceği düşünülmektedir. Nitekim Yamanishi ve ark. 24, anestezi edilmiş kediler üzerinde yapt klar çal ş mada tolterodinin oxybutyninden daha spesifik olarak idrar kesesine etki ettiğini tespit etmişlerdir. Nonselektiv muskarinik reseptör antagonisti olan atropinin idrar kesesi üzerinde kas l mlar bloke eden güçlü bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir 25. Nitekim çal şmam zda diğer iki antagoniste oranla atropinin kas l mlar en güçlü şekilde engellediği tespit edilmiştir (p<0.05). Çal şmam zda atropinin konsantrasyonuna bağl olarak kas l mlar sirküler kasta en yüksek %35.36±4.2, longitudinal kasta ise %3.91±6.4 oran nda düşürdüğü tespit edilmiştir. Atropine ait bulgular m z destekleyen pek çok çal şma mevcuttur. Örneğin Wust ve ark. 18 EFS uyar m ile meydana gelen kas l mlar n atropin varl ğ nda, domuzda %18, kobay da %44, farede ise %0 oran nda düştüğünü tespit etmişlerdir. Levin ve ark. 26 tavşan idrar kesesinde atropin varl ğ nda uygulanan elektriksel uyar lar n kas l mlar %45-50 oranlar nda azald ğ n bildirmektedir. Yine Levin ve Wein 21 tavşan ve köpek idrar keselerinde yapt klar çal şmada atropinin oxybutyninden kat daha güçlü bir antimuskarinik etki ettiğini tespit etmişlerdir. Sonuç olarak çal şmada her üç ilaç n artan konsantrasyonlar na bağl olarak elektriksel uyar m ile meydana gelen kas l mlar engelledikleri görülmüştür. Kas l mlar n engellenme oranlar na göre s ralamas atropin>tolterodin>oxybutynin olarak tespit edilmiştir. Cevaplardaki bu farkl ğ n kas l m oluşturan M3 tipi muskarinik reseptörlerin sirküler ve longitudinal kaslardaki yoğunluğunun farkl olmas ndan veya ilaçlar n farkl etki mekanizmalar na sahip olmas ndan kaynaklanm ş olabilebileceği düşünülmektedir. Bu durum ancak tavşan idrar kesesindeki sirküler ve longitudinal kaslar üzerindeki muskarinik reseptör tiplerinin detayl olarak tespiti ile ortaya ç kacakt r KAYNAKLAR Caulfield MP: Muscarinic receptors--characterization, coupling and function. Pharmacol Ther, 583, , Chapple CR: Muscarinic receptor antagonists in the treatment of overactive bladder. Urology, 555, 33-46, Kobayashi S, Ikeda K, Miyata K, Yamada T, Honda K: A method for measurement of muscarinic receptormediated responses in dissociated single colon longitudinal smooth muscle cells. J Pharm oxicol Methods, 45 (3): , Andersson K-E, Appell R, Cardozo L, Chapple C, Drutz H, Fourcroy J, Vela Navarette R, Nishizawa O, Wein A: Pharmacological treatment of urinary incontinence. In, Abrams P, Khoury S, Wein A (Eds): Incontinence, 3rd International Consultation on Incontinence. 21st ed. pp France: Health Publication Ltd, Eglen EM, Reddy H, Watson N, Challis RAJ: Muscarinic acetylcholine recptor subtypes in smooth muscle. Trends Pharmacol Sci, 15, , Abrams P, Andersson K-E, Buccafusco JJ, Chapple C, De Groat, WC, Fryer AD, Kay G, Laties A, Nathanson NM, Pasricha PJ, Wein AJ: Muscarinic receptors: Their distribution and function in body systems, and the implications for treating overactive bladder. Br J Pharm, 148, , Wein AJ, Rovner ES: Definition and epidemiology of overactive bladder. Urology, 60 (Suppl 1): -12, Wein AJ, Longhurst PA, Levin RM: Pharmacologic treatment of voiding dysfunction. In, Munday RA, Stephenson TP, Wein AJ (Eds): Urodynamics: Principles, Practice and Application, 2nd ed. Churchill Livingstone, New York, NY, pp. 43-0, 1994.

7 KARADENİZ, PİŞKİN, ALTINTAŞ, EŞSİZ Anderson GF, Fredericks CM: Characterization of the oxybutynin antagonism of drug-induced spasms in detrusor. Pharmacology, 151, 31-39, 19. Yarker Y, Goa KL, Fritton A: Oxybutynin: A review of its pharmacodynamic and pharmacokinetic properties, and its therapeutic use in detrusor instability. Drugs Aging, 6, , Nilvebrant L, Andersson K-E, Gillberg PG, Stahl M, Sparf B: Tolterodine A new bladder-selective antimuscarinic agent. Eur J Pharm, 32,195-20, 199. Longhurst PA, Uvelius B: Pharmacological techniques for the in vitro study of the urinary bladder. J Pharm Toxicol Methods, 45, , Szell EA, Yamamoto T, De Groat WC, Somogyi GT: Smooth muscle and parasympathetic nerve terminals in the rat urinary bladder have different subtypes of alpha1 adrenoceptors. Br J Pharmacol, 130 (): , Andersson K-E, Appell R, Awad S, Chapple C, Drutz H, F nkbe ner A, Haab F, Vela Navarrete R: Pharmacological treatment of urinary incontinence. In, Abrams P, Cardozo L, Khoury S, Wein A (Eds): Incontinence, 2nd Inter-national Consultation on Incontinence. Plymouth, UK, Plymbridge Distributors Ltd. pp , Fetscher C, Fleichman M, Schmidt M, Krege S, Michel MC: M3 muscarinic receptors mediate contraction of human urinary bladder. Br J Pharmacol, 136, , Andersson KE: Antimuscarinics for treatment of overactive bladder. Lancet Neurol, 3, 46-53, Chopin A, Eglen RM, Hegde SS: Pharmacological characterization of muscarinic receptors in rabbit isolated iris sphincter muscle and urinary bladder smooth muscle. Br J Pharmacol, 1245, , Wust M, Averbeck B, Reif S, Brater M, Ravens U: Different responses to drugs against overactive bladder in detrusor muscle of pig, guinea pig and mouse. Eur J Pharmacol, 454 (1): 59-69, Uckert S, Stief CG, Odenthal KP, Truss MC, Lietz B, Jonas U: Responses of isolated normal human detrusor muscle to various spasmolytic drugs commonly used in the treatment of the overactive bladder. Arzneimittelforschung, 505, , Kato K, Kondo A, Saito M, Miyake K, Wein AJ, Levin RM: In vitro intravesical instillation of anticholinergic, anti-spasmodic and calcium blocking agents to decrease bladder contractility. Urol Int, 4 (Suppl 1): 36-8, Levin RM, Wein AJ: Direct measurement of the anticholinergic activity of a series of pharmacological compounds on the canine and rabbit urinary bladder. J Urol, 1282, , Nelson CP, Gupta P, Napier CM, Nahorski SR, Challiss RA: Functional selectivity of muscarinic receptor antagonists for inhibition of M3-mediated phosphoinositide responses in guinea pig urinary bladder and submandibular salivary gland. J Pharmacol Exp Ther, 310 (3): , Angelico P, Velasco C, Guarneri G, Leonardi A, Testa R: Urodynamic effects of oxybutynin and tolterodine in conscious and anesthetized rats under different cystometrographic conditions. BMC Pharmacol, 5, 14, Yamanishi T, Chapple CR, Chess-Williams R: Which muscarinic receptor is important in the bladder? World J Urol, 195, , Arisco AM, Kraus SR: Does intravesical atropine have equivalent efficacy to oral oxybutynin in the treatment of detrusor overactivity? Nat Clin Pract Urol, 4 (10): , Levin RM, Whitbeck C, Borow A, Burden O, Legett RE: Effectiveness of vaginally administered oxybutynin on rabbit bladder function. Urology, 616, , 2003.