T.C. Maltepe Üniversitesi

Transkript

1 T.C. Maltepe Üniversitesi UTL 510 Lojistik Yönetimi Yrd. Doç. Dr. Burak KÜÇÜK 1

2 LOJİSTİK YÖNETİMİ ÜRETİM DEPOLAMA NAKLİYE

3 LOJİSTİK YÖNETİMİ Haftalık Ders Konuları 1. Hafta Lojistik Kavramı ile Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı 2. Hafta Temel Lojistik Faaliyetler 3. Hafta Lojistik Süreçler ve Lojistik Yönetimi 4. Hafta Konsolidasyon İlkesi ve Vaka Çalışmaları 5. Hafta Müşteri Hizmet Düzeyi ve Lojistik Maliyetler 6. Hafta Dış Kaynak Kullanımı, 1PL, 2PL, 3PL ve LLP Kavramları 7. Hafta Lojistik Sektörü 8. Hafta Lojistik Performans Yönetimi 9. Hafta Ara Sınav 10. Hafta Çağdaş Lojistik Sistemler 11. Hafta Lojistik Bilişim ve İletişim Teknolojileri 12. Hafta Tehlikeli ve Özel Maddeler Lojistiği 13. Hafta Afet Lojistiği 14. Hafta Yeşil ve Tersine Lojistik 3

4 LOJİSTİK YÖNETİMİ 1. Hafta Lojistik Kavramı ile Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı 4

5 Lojistik Yönetimi & Tedarik Lojistik Yönetimi? Zinciri Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi? 5

6 Lojistik Yönetimi & Tedarik Zinciri Yönetimi Lojistik kavramı, uygulamada Tedarik Zinciri Yönetimi kavramıyla çok sık aynı anlamda kullanılmaktadır. Oysa iki kavram birbirinden farklıdır. Tedarik zinciri bir ürünün hammadde olarak varoluşundan malın tüketiciye ulaştırılmasından sonraki faaliyetlerine kadar hareket ettiği zincirdeki tedarikçi, imalatçı,nakliye, depolama, satış, satış sonrası hizmet dahil tüm faaliyetleri kapsar. Lojistik ise,ürünlerin bir tedarik zinciri boyunca hareket etmesi ya da durması için yapılması gerekli tüm işleri ve bu zincir boyunca ürünle birlikte akış halinde bulunan bilgi ve riskin yönetimini kapsamaktadır. 6

7 LOJİSTİK KAVRAMI Lojistik esas olarak askeri bir terimdir ve ilk kez 1905 yılında ordulara ait malzeme ve personelin tedarik, taşınma, bakım ve yenilenmesi şeklinde kullanılmıştır. Fakat esas önemi II. Dünya Savaşı sırasında anlaşılmış ve sonrasında lojistiğe bilimsel bir konu gözüyle bakılmaya başlanılmıştır.

8 Sözlük anlamı açısından bakıldığında, Lojistik, Yunanca Logistikos kelimesinden gelmekte olup, hesap kitap yapma bilimi anlamına gelmektedir. Lojistik sözcüğü, çok çeşitli alanlarda kullanılıyor olsa da, ilk kullanım şekli ve köken itibariyle askeri bir terimdir. Lojistik alanında hizmetler dünya üzerinde tarih öncesi çağlardan beri yapılmaktadır. Başlangıçta askeri operasyonlarda kullanılan ve askeri bir kavram olarak zihinlerde yer eden lojistik kavramı, daha sonra iş dünyasına girerek asıl etkisini üretim, dağıtım ve tüketim fonksiyonları üzerinde göstermiştir. 8

9 TEDARİK ZİNCİRİ Tedarik zinciri, mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm halkaları kapsar İş süreçleri açısından bakıldığında, tedarik zinciri;satış süreci, üretim, envanter yönetimi, malzeme temini, tedarik, ve müşteri hizmetleri gibi bir çok alanı içine alır.

10 LOJİSTİK YÖNETİMİ Müşterilerin gereksinimlerini karşılamak üzere her türlü ürün, hizmet ve onlarla ilgili bilginin başlangıç noktasından tüketim noktasına kadar etkin ve verimli bir şekilde ileri ve ters yönlü akışının gerçekleştirilmesi, depolanması, denetlenmesi ve planlanmasıdır. Lojistik Yönetimi; üretim prosesinde kullanılan madde, yarımamül, mamül ve hizmetlerin çıkış ve kullanış noktaları arasındaki akışının planlanması ile ilgilenir

11 Tedarik Zinciri Yönetimi Profesyoneller Konseyi Lojistik Yönetimini şu şekilde tanımlamaktadır: Müşteri gereksinmelerini karşılamak üzere, üretim noktası ve tüketim noktaları arasındaki mal, hizmet ve ilgili bilgilerin ileri ve geri yöndeki akışları ile depolanmalarının etkin ve verimli bir şekilde planlanması, uygulanması ve kontrolunu kapsayan tedarik zinciri süreci aşamasıdır.

12 Lojistiğin Önemi Küreselleşen ekonomi ile birlikte şirketlerin içine girmiş oldukları rekabet ortamı, firmaları üretim süreçlerinde birçok noktadan çekilerek bu aşamaları maliyet, zaman ve kalite açısından denetleyebilecekleri başka şirketlere devretmeye sevk etmiştir. Bu hizmeti alan firmalar maliyetlerini aşağıya çekerken hız açısından da rekabet edebilir duruma gelmişlerdir. Böylelikle daha önce nakliyecilik yapan firmalar taşımanın çok daha ötesinde hizmet vermeye başlamışlardır. 12

13 Uluslararası ticaretin gelişmesine paralel olarak uluslararası pazarlara yayılma beraberinde dünya üzerine yayılmış bir lojistik ağ ihtiyacını da beraberinde getirmektedir. Bu çerçeveden bakıldığında, uluslararası lojistik sisteminin işletilmesinin, ülke içerisinde geliştirilecek bir faaliyetten daha fazla, özellikle uluslararası finans, belgelendirme, siyaset bilgisi ve yabancı ülkelerin dış ticaret uygulamaları ve gümrük konusunda kabiliyet, bilgi ve kapasite gerektirecektir. 13

14 Lojistiğin amacı, iş süreçleri arasında, bilgi ve malzeme akışının kurum içerisinde tasarımı, kontrolü ve düzenlenmesidir. Bunlar, işçilerden şirkete ve en tabandaki müşteriye kadarki ilişkileri içerirler. Geniş bir ifade ile lojistiğin görevi, ürün, hammadde ve yardımcı malzemelerin ihtiyaç duyulduğunda, uygun koşullarda, ihtiyaç olan yerde en düşük maliyetle teslimatını sağlamaktır. 14

15 Lojistiğin temel amacı; hedeflenen müşteri hizmet düzeyini en az maliyetle başarabilmektir. Bu temel amaca ulaşmada lojistik; ağ tasarımı, bilgi akışı, stok ve depo yönetimi gibi taşımacılığı kontrol altında bulunduran ve kuşatan birçok faaliyetin koordinasyonunu gerektirmektedir. Bu bağlamda bir lojistik sistemin 6 operasyonel amacı bulunmakta olup bunlar; hızlı yanıt, tutarlılık, en az stok, taşımaların birleştirilmesi (konsolidasyonu), yaşam çevrim desteği ve kalitedir. 15

16 Lojistik Faaliyetlerin Ekonomideki Yeri ve Önemi Modern yönetim uygulama ve yaklaşımlarında yaşanan ilerlemeler müşteri odaklı felsefe temelinde organize edilmektedir. Özellikle, yerine getirilen süreçlerde değer ekleyen süreçlerin geliştirilmeleri, değer eklemeyen süreçlerinde elimine edilmesi yoluna gidilerek değer analizleri çalışmalarına da ağırlık verilmektedir. Bu açılardan bakıldığında, lojistik faaliyetlerin işletme faaliyetlerine değer ekleyen nitelikte olduğu ve bunların öneminin de giderek arttığı görülmektedir. 16

17 Etkin bir lojistik yönetimi ise değer ekleyen süreçlere katkı sağlamak üzere tedarik zincirindeki her bir faaliyeti ele almaktadır. Lojistik faaliyetler ülke ekonomileri içerisinde, hem iş dünyası ve toplumsal açıdan yarattıkları katma değerle, hem de sektörel olarak gayrisafi milli hasıla içerisindeki payları ile önemli bir konumdadırlar. 17

18 Üretim noktalarından tüketim noktalarına doğru ürünlerin dağıtılması, sanayileşmiş ülkelerin gayri safi milli hasılasının çok önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Gayri safi milli hasılanın önemli bir bileşeni olarak lojistik, enflasyon oranı, faiz oranları, verimlilik, enerji maliyetleri ve ulaşılabilirliği ile ekonominin diğer elemanları üzerinde etkili bir unsurdur. 18

19 ABD de lojistik, gayri safi milli hasılanın yaklaşık olarak %10 unu oluşturmaktadır. Türkiye deki GSMH nin en az %13 lük bölümü lojistik harcamalardan oluşmaktadır. Lojistik faaliyetlerin ülke ekonomilerinde gayri safi milli hasıla içindeki payları çok önemli boyutlardadır. Bu pay lojistiğe yapılan yatırımlarla daha da yükselmektedir. 19

20 Lojistik Faaliyetlerin Firmalardaki Yeri ve Önemi Lojistik faaliyetlerinin işletmeler için önemini her geçen gün artmaktadır. Pazarlama ve üretim faaliyetlerinin başarısı lojistik faaliyetlerinin iyi işletilmesine bağlı olmaktadır. Müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü ürünün, servis hizmetinin ve bilgi akışının, başlangıç noktasından (kaynağından) başlayıp içe yönelik lojistikle (Inbound Logistics) devam edip tüketildiği son noktaya (nihai tüketiciye) kadar olan tedarik zinciri içindeki hareketinin etkili ve verimli bir şekilde ileri ve geri yönlü akışının gerçekleştirilmesi açısından lojistik faaliyetler önemlidir. 20

21 Etkili lojistik yönetiminin sağlanabilmesi için, doğru ürünün doğru zamanda doğru yerde ve doğru miktarda ulaştırılması önemlidir. Rekabetin boyutları değişim gösterdiği ve küresel rekabet koşulların var olduğu günümüzde, rakipleri ile dünya ölçeğinde kıyasıya mücadele etmek durumunda olan işletmeler için, birçok konuda olduğu gibi üretim ve işletme maliyetleri ile üretim ve hizmet kalitesi konusuna olan duyarlılık artmıştır. 21

22 Küreselleşme ile lojistik hizmet verenlerin yeniden şekillendirilmesine neden olmuştur. Buna bağlı olarak; katma değer hizmetleri, tedarik zinciri yönetimi, dağıtım hizmetleri, gümrükleme hizmetleri, depo yönetimi, paketleme ve ambalajlama, etiketleme, elleçleme, muayene ve gözetim, dış ticaret ve sigorta danışmanlıkları rekabeti etkileyen boyutu ile çok daha önem taşır hale gelmiştir. 22

23 Lojistik faaliyetler çok yönlü olup, işletmelerin etkinlik ve verimlilik düzeyi üzerinde ve rekabet güçlerini ortaya koymada, doğrudan belirleyici olabilecek çeşitliliktedir. Bu açıdan lojistik yönetim sisteminin doğru kurulması ve ihtiyaç duydukları hizmetleri, alanlarında uzmanlaşmış lojistik firmalarından dış kaynak kullanımına gitmek yoluyla karşılamaları, günümüzde artık firmaların faaliyetlerini yürütmede ve rekabet üstünlüğü yakalamada etkili bir yöntem olarak görülmektedir 23

24 Lojistik süreçler öncelikle firmaların faaliyet gösterdiği farklı endüstrilerin ve aynı zamanda firma ve endüstrilerin bulunduğu ülkelerin rekabet üstünlüğünde önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle de firmalar için lojistik süreçler çok önemlidir. Doğru yönetilen lojistik süreçlerin, firma ve endüstri düzeyinde maliyet düşürücü, üretim süreçlerinde verimlilik ve katma değer yaratıcı etkileri tartışılırken, makro ekonomik açıdan değerlendirildiğinde ise yabancı yatırımlar, milli gelir, uluslararası ticaret, rekabet gücü ve istihdam gibi ekonomik göstergeler üzerinde lojistik süreçlerin önemli etkileri oluğu görülmektedir. 24

25 LOJİSTİK YÖNETİMİ 2. Hafta Temel Lojistik Faaliyetler 25

26 Lojistik Faaliyetler Lojistiğin faaliyet alanı ve rolü özellikle son 20 yılda önemli bir şekilde değişime uğramıştır. Lojistik genel olarak, pazarlama ve üretim gibi işletme fonksiyonları için destekleyici bir rol oynamıştır. Son zamanlarda ise lojistik, çok daha belirgin bir şekilde ortaya çıkarak işletmelerde rekabet avantajı sağlamak için kritik bir faktör olarak bilinmeye başlamıştır. Böylece günümüzde lojistik eylemler sadece fiziksel eylemler olmaktan çıkmış, içinde müşteri hizmetleri ve bilgi iletimi gibi konuları da barındıran iletişim ve ilişkiye dayalı bir sistem halini almıştır. 26

27 Faaliyet alanı; başlangıçta ulaşım ve depolamayla sınırlı olan lojistik; satın alma, dağıtım, stok yönetimi, sipariş yönetimi ve işleme, paketleme, parça ve hizmet desteği, üretim programlama, iadeler, talep tahmini, atıkların geri kazanılması ve imha edilmesi ve hatta müşteri hizmetlerini de içine alarak genişlemiştir. 27

28 Lojistik, arz ve talep noktalarındaki farklılığın dengelenmesi için hayata geçirilen sistematik ve dinamik bir süreçtir. Taşımacılık ve depolamaya ilave olarak talep ve ihtiyaca göre uygulanan paketleme, katma değerli hizmetler, stok yönetimi, sipariş yönetimi, sigorta, gümrük, muayene ve gözetim faaliyetlerini de kapsayan lojistik, rekabet gücünü arttırıcı fonksiyonuyla da tüm sektörler için önemli bir paydaştır. 28

29 29

30 Taşımacılık Taşıma, sevkiyat, transportasyon, ulaştırma, nakliye gibi kavramlarla ifade edilen taşımacılık, lojistik faaliyetlerinin en önemlilerinden biridir. Taşımacılık, ürünlerin üretildikleri yerden ihtiyaç duyuldukları yere olan fiziksel hareketidir. Hem tedarikçiden fabrikaya, fabrikadan depoya, depodan depoya taşımayı hem de depodan müşteriye teslimatı içerir. 30

31 Taşımacılık hizmetleri, ürünlerin üretim noktalarından tüketim noktalarına aktarılmalarını sağlar. Herhangi bir noktada üretilmiş bulunan bir mamül, tüketilmediği müddetçe hiçbir değer ifade etmez. Ona asıl değeri yükleyen, onu oradan alıp tüketileceği yere götüren taşıma işlemidir. Taşımanın önemi, işte bu noktada ortaya çıkmaktadır. 31

32 Lojistik hizmet veren firmalar taşıma yöntemini seçerken taşımaya konu olan ürünün cinsine, yükleme ve teslim noktalarına, fiyat beklentisine, taşıma zamanına, taşımada istenilen güvenliğe, ülkelerin taşımalar için koydukları kurallara göre planlama yapmaktadırlar. Bu planlama içinde amaç, taşınan ürünlerin mümkün olduğu kadar liman, depo, dağıtım merkezleri gibi bekleme alanlarında kısa süreli kalmasıdır. 32

33 Bir firma taşıma işlemini kendi başına gerçekleştirebileceği gibi üçüncü parti lojistik firmasına da verebilir. Böyle bir karar: kararın işletmeye getireceği maliyet, sağlayacağı fayda, esneklik, yatırım ihtiyacı, organizasyonun etkinliği gibi faktörler göz önüne alınarak verilebilir. 33

34 Karayolu Taşımacılığı Denizyolu Taşımacılığı Demiryolu Taşımacılığı Havayolu Taşımacılığı Boru Hattı Taşımacılığı İç Su Yolu Taşımacılığı 34

35 Taşımacılık; unimodal, multimodal, intermodal ve kombine olmak üzere temelde dört türde gerçekleşmektedir. Unimodal taşımacılıkta yer alan; karayolu taşımacılığı, denizyolu taşımacılığı, demiryolu taşımacılığı, havayolu taşımacılığı, boru hattı taşımacılığı ve iç su yolu taşımacılığı gibi taşıma yöntemlerinden herhangi biri kullanılmak suretiyle de taşımacılık yapılabilmektedir. 35

36 Multimodal, intermodal ve kombine taşımacılık ise karma taşımacılığın uygulama şekilleri olup aynı ürün veya yükün iki veya daha fazla taşıma modu kullanılarak yapılan taşımacılık sistemidir. Multimodal: İntermodal: Kombine: 36

37 Multimodal İki veya daha fazla taşımacılık modu kullanılarak yapılan, mod değişimlerinde doğrudan yüklerin elleçlendiği taşımacılık sistemidir. 37

38 İntermodal Aynı taşıma aracı veya kabı ile iki veya daha fazla taşımacılık modu kullanılarak yapılan, mod değişimlerinde yüklerin içine konulduğu araç veya kapların elleçlendiği, yüklerin elleçlenmediği taşımacılık sistemidir. Video 38

39 Kombine Taşımanın başlangıç ve bitiş aşamalarında kara yolunun kullanıldığı ve aradaki uzun mesafeli taşımanın demir, nehir, kanal, veya deniz yolu ile yapıldığı taşımacılık sistemidir. Aynı taşıma kabı veya aracıyla birden fazla taşıma türünün kullanımı olup, sevkiyat bazında yoğun bir koordinasyon söz konusudur. Video 39

40 Karma taşımacılıkta en çok kullanılan kombinasyonlar; 1) Karayolu Demiryolu Taşımacılığı (piggybaking): Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve demiryolu taşımacılık modlarının birlikte kullanılmasıyla gerçekleştirilen kombine taşımacılığa RO-LA (Rollende Landstrasse) denilmektedir. 2) Karayolu Denizyolu Taşımacılığı (fishybacking): Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve denizyolu taşımacılık modlarının birlikte kullanılmasıyla gerçekleştirilen kombine taşımacılığa RO-RO (Roll On- Roll Off) denilmektedir. 3) Karayolu Havayolu Taşımacılığı (birdybacking): Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve havayolu taşımacılık modlarının birlikte kullanılmasıyla gerçekleştirilen karma taşımacılık sistemidir. 40

41 Karma taşımacılık, taşıma modlarının avantajlarını kendi içinde entegre edip, dezavantajlarını mümkün olduğunca saf dışı bırakan ve sürekli kendini yenileyen gelişime açık bir taşımacılık sistemidir. Amaç; Maliyet, Hız, Güvenilirlik ve Hizmet Kalitesi parametrelerinin optimum bileşimini yakalamaktır. 41

42 42

43 Konteyner Taşımacılığı Çeşitli konteyner türleri sayesinde yapılan taşımacılığı anlatır. Konteynerler standart ölçülerde üretildikleri için çok çeşitli şekilde yüklenebilir, farklı araçlara aktarılabilir, bu sayede verimli bir taşıma sağlarlar. Konteynerlerin açılmaksızın gemilere, kargo uçaklarına, trenlere veya karayolu taşımasına uygun araçlara yüklenebilmeleri uluslararası alanda yaygın olarak kullanılmalarını sağlamıştır.

44 Konteyner Taşımacılığı Konteyner ölçüleri standartlaştırıldığında beş farklı uzunlukta konteyner çeşidi 20-feet (6.1 m), 40-feet (12.2 m), 45-feet (13.7 m), 48-feet (14.6 m), ve 53-feet (16.2 m) olarak belirlenmiştir. Konteyner kapasite hacim değeri ise 20 feet konteyner eşdeğeri TEU olarak belirtilir. 20 feet konteyner dolu brüt ağırlığı 24 ton olurken 40 feet konteyner için bu değer tondur. Konteyner yükseklik değerini belirleyen önemli bir husus da demiryolu tünellerinin yüksekliği olmuş, 8 feet (2.4 m) bu şekilde belirlenmiştir.

45 Karayolu Taşımacılığı KONTEYNER ŞASİ SEMİ TREYLER Konteynırların taşınması amacıyla tasarlanan ve imal edilen, iskelet halinde bir şasi ile taşıyacağı konteynır tipine uygun adet ve mesafede enine kroslar ucuna yerleştirilmiş konteynır kilidi bulunduran yarırömork araçtır.

46 Konteyner Özellikleri KONTEYNIRLAR Okyanus ve atmosferik koşullara dayanıklı olarak tasarlanan ve imal edilen kargo kasalarıdır. Boylarına göre, 20, 30, 40 foot olarak sınıflandırılırlar. TEU, bir başka deyişle Twenty Foot Equivalen Unit (20 foot muadili) sözcüğü bir ölçü birimidir. 40 footluk bir konteynır 2 TEU dur.

47

48

49

50 Konteyner Elleçleme / İstifleme Ekipmanları Reach Stacker / Top Loader Otomatik İstifleyici Vinçler BOXRUNNER Raya Monteli Gezer Köprülü Vinçler Lastik Tekerlekli Gezer Köprülü Vinçler Gemiden Kıyıya Gezer Köprülü Vinçler Portal Taşıyıcılar (Straddle Taşıyıcı Sistemi) Tavan Vinçleri Zincirli Vinçler Özel Vinçler Tehlikeli Ortam Vinçleri Endüstriyel Vinçler Açık Vinçler Proses Vinçleri Tel Halatlı Vinçler Forkliftler Boş Konteyner Elleçleyicileri İstifleyiciler Forkliftler

51 Reach Stacker / Top Loader

52 Otomatik İstifleyici Vinçler

53 BOXRUNNER

54 Raya Monteli Gezer Köprülü Vinçler

55 Lastik Tekerlekli Gezer Köprülü Vinçler

56 Gemiden Kıyıya Gezer Köprülü Vinçler

57 Portal Taşıyıcılar (Straddle Taşıyıcı Sistemi)

58 Boş Konteyner Elleçleyicileri

59 İstifleyiciler

60 Forkliftler

61 Depolama Gereksinime bağlı olarak belirli bir süre için ürünlerin konulduğu kapalı ya da açık güvenlikli alanlara depo denir. Depo; ürünlerin hammadde atamasından üretim ortamına, oradan da tüketim merkezlerine dağıtımına kadar olan bütün bir faaliyetler dizisinin gerçekleştirilmesinde stratejik rol oynayan ara noktalardır 61

62 Depolama ise, belirli bir noktadan veya noktalardan gelen ürünlerin veya yüklerin teslim alınıp, belirli bir süre korunup, belirli bir noktaya veya noktalara gönderilmek üzere hazırlanmasıdır. Depolama, ürünler için zaman ve yer faydası sağlayarak firmalara dinamik ve katma değerli müşteri hizmetleri sunmalarını sağlayan bir fonksiyondur. 62

63 Depolamanın temel görevi, ürünlere zaman faydası ve fiziksel dağıtımın ekonomik güvenirliliğini sağlamaktır. Depolama beklenmedik zamanda ve istenen miktardaki talebin karşılanması fırsatı yaratır. Bu nedenle işletmenin herhangi bir kayba uğramaması için sağlıklı depolama sistemini oluşturması zorunludur. 63

64 Depoların kullanım amaçlarına bağlı olarak sınıflandırılması; Klasik Depo (Warehouse) Dağıtım Merkezi (Distribution Center) Toplama Merkezi (Consolidation Center) Aktarma Merkezi (Transshipment Center) Sipariş İşleme Merkezi (Order Fulfillment Center) 64

65 Klasik Depo: Üretim veya satış noktası içinde ya da yanında bulunan, ürünlerin genelde uzun süre kaldığı depolardır. Dağıtım Merkezi: Müşterilere daha yakın noktalarda müşterilere karma, az miktarda ve hızlı ürün teslimatını, göndericiden ise büyük hacimli sevkiyatı sağlamaya yönelik depolardır. Toplama Merkezi: Tedarikçilere daha yakın noktalarda, üretim yerlerine, hammadde çeşidi bazında az ama karma ve büyük hacimli sevkiyat sağlamaya yönelik depolardır. Aktarma Merkezi: Genelde farklı taşıma modları veya aynı taşıma modunda farklı taşıma araçları arasında ürünlerin aktarıldığı, ürünlerin çok kısa süreli kaldığı depolardır. Sipariş İşleme Merkezi: Genelde internet üzerinden adet bazında satış yapılan sistemlerde siparişlerin alındığı ve sevk edilmek üzere hazırlandığı depolardır. 65

66 Depo yönetiminin amaçları; En Fazla Alan / Hacim Kullanımı En Fazla Depolama Talepleri Hızla Karşılamak En Az Fire Etkin Ürün Güvenliği Etkin Veri Güvenliği En Az Hatalı Sevkiyat 66

67 Depo yönetimindeki temel süreçler; Mal Kabul Yerleştirme Rezervasyon Toplama İkmal/Tamamlama Katma Değerli İşler Çapraz Sevkiyat Sevk İade İşleme ve İmha Faturalama Alan Yönetimi Güvenlik Yönetimi Açık Saha Yönetimi Sayım Raporlama 67

68 Paketleme ve Katma Değerli İşler Araç kapasitesinden en iyi şekilde yararlanmak ve kullanılan araç sayısını azaltmak ve bir seferde daha çok ürünü sevk etmek için, paketlerin en iyiye yakın bir şekilde yüklenmesi gerekir. Birçok çeşidi olan bu problem literatürde üç boyutlu yerleştirme, paketleme, araç veya konteyner yükleme problemleri gibi isimlerle anılmaktadır. 68

69 Paketleme ve Ambalajlama Ambalaj, bir yönde ürünü dış etkenlerden korurken, diğer yönden satışında oldukça önemli rol oynar. Paket ve ambalaj arasında fark vardır. Paket, ürünü ilk çevreleyen (koruyan), genellikle alıcıya ürünle beraber iletilen ve bu sebeple de en son müşterinin ürünü satın almasını etkileyen bir unsurdur. Ambalaj ise, paketlenmiş ürün veya ürünlerin toplu sevkini sağlayıcı ve sevk sırasında meydana gelecek dış etkilerden koruyan ikinci bir unsurdur. 69

70 Paketleme, iş hayatında pazarlama, güvenlik, taşıma ve başka nedenlerden dolayı önemlidir. Paketlemenin üç düzeyi vardır; perakende, gruplama ve taşıma. Bu üç düzey de tanıtım ve korumaya hizmet ederken, tanıtım işi ağırlıklı olarak perakendeye bağlı şekildedir. 70

71 Gruplama ve taşıma düzeyindeki paketleme de tanıtıma hizmet eder, ancak güvenlik nedeniyle konteynerlerin üzerinde benzer amaçlı tanıtımlar yoktur. Bu amaçları gerçekleştirmek için gerekli kap ve malzemeler ile ilgili olan paketleme iken, paket ise hem paketleme hem de ürün ile ilgilidir. 71

72 Lojistik açısından da paketlemenin iki önemli görevi vardır: Ambalaj, ürünün taşınması veya depolanması sırasında oluşabilecek hasarlardan koruyucu bir yapıda olmalıdır. Uygun paketleme ile kolay taşınabilirlik ve depolanabilirlik sağlanıp, malzeme işleme maliyetleri minimize edilebilir. 72

73 Etiketleme Ambalajlanmış ürünler doğru bir şekilde etiketlenmelidir. Genellikle ürünün içeriği, taşıma, kullanma, stoklama, elleçleme şartları, hatta geri dönüşüm yöntemleri de etiketin üzerinde gösterildiğinden malın satışından dağıtımına, stoklamasından kullanılmasına kadar birçok konuda fayda sağlar. Etiketleme; marka etiketi, tanımlayıcı etiketler ve dereceleme etiketleri olmak üzere üçe ana gruba ayrılmıştır 73

74 Fiyat ve barkotlar içerdikleri ürün bilgileri ile sevkiyatlarda, depolamada, elleçleme de büyük kolaylık sağlamaktadır. Barkot otomasyon sistemleri ile insana bağlı hatalar en aza indirilmekte ve stoklama işlemleri, sevkiyatlar hatasız ve hızlı gerçekleştirilmektedir. Etiketleme ürün ve hammaddelerin etkin takibi için gereklidir 74

75 Elleçleme ve Katma Değerli Hizmetler Elleçleme, kısa mesafeli malzeme taşıma işleminin gerçekleştirilmesi olup malzemenin depoya veya antrepolara vinç, konteyner, forkliftler ile taşınması, istiflenmesi, oradan nakliye araçlarına taşınarak yüklemenin yapılması gibi işlemlerdir. Elleçleme sistem ve ekipmanları taşıma şekillerine ve elleçlenecek malzemenin özelliklerine göre seçilmelidir 75

76 Ürünün değerinde değişiklik yaratmayan, katma değer sağlayan ancak doğru yapılmadığında ürünün değerinde kayba neden olabilecek işlemlerdir. Kapların yenilenmesi, Eşyanın havalandırılması, Karıştırma, Büyük hacimli kaplardan küçük hacimli kaplara boşaltma veya kapların birleştirilmesi, Yeni kap çeşitleri yapma, Kaplardan örnek veya numune alma. 76

77 Elleçleme hem ürünlerin taşınmasında, hem depolanmasında, hem de yüklenmesi açısından depo operasyonlarının verimliliğini doğrudan etkilemektedir. Ürünlerin kısa süreli olarak depolama alanındaki hareketlerini bir yandan kolaylaştırırken, diğer yandan maliyetler açısından da etkilenmektedir. Buna bağlı olarak depolarda hangi sistem kullanılırsa kullanılsın amaç etkinliğin arttırılmasıdır. 77

78 Muayene ve Gözetim Uluslararası ticarette riskleri ve sonradan çıkabilecek ek masrafları en aza indirip güvenli ticaretin sağlanması, malın kalitesini ve sözleşme koşullarına uygunluğunu garanti edilip teslim sonrasında ortaya çıkabilecek ihtilaflarda geçerli raporlar ile hakların tazmininin sağlanması için muayene ve gözetim işlemleri yapılmaktadır. 78

79 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ithalatçılar (müşteriler), ithal etmek veya satın almak istedikleri ürünlerin kalite ve miktarlarını belgelendirme amacıyla bağımsız muayene kuruluşlarınca hizmet almaktadırlar. Bu muayene hizmetleri özellikle ihracatçı ülkelerde yükleme öncesinde yapılarak kontratta belirtilen kalite standartlarına ve teknik spesifikasyonlara ürünlerin uyduğunu, ihraç edilen miktarların doğru olduğunu ithalatçı açısından garanti altına alır. 79

80 Böylece, yapılan muayene hizmetleri sonucunda, standartlara uygunluk, fiyat doğrulaması ve klasifikasyon konusunda taraflar konsensüs sağlar ve gerekli ticari dokümanlar yayınlanır. 80

81 Gözetim, ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin, satış sözleşmesinde öngörülen; miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı gibi koşullarına ne ölçüde uygun olarak gerçekleştirildiğinin alıcı veya satıcı tarafından tespit ettirilmesidir. Gözetim metodları değişmekle beraber, firma üretkenliğini optimize edebilmek için kendi maliyetleri ve operasyonları için amaç ve standartlar belirlemelidir. 81

82 Müşteri Hizmetleri (Sipariş Yönetimi) Servis desteği, yerleşim, geri dönen malların değerlendirilmesi, mal kurtarma ve müşteri şikayetleri ile birlikte taleplerinin de değerlendirilmesi lojistik iş akışında destek hizmetler arasında yer almaktadır. Müşteri hizmet kararları firmanın müşterileri ve çalışanları üzerinde doğrudan etkilidir ve lojistik karmasının nasıl yapılandırılacağını belirlerler. 82

83 Müşteri hizmetleri herhangi bir lojistik sistemin en önemli bileşenidir. Müşteri ilişkilerinin düzeyi ve kalitesi şirketin pazar payını ve maliyetlerini dolayısıyla karlılığını doğrudan etkilemektedir. Müşteri hizmetleri, bir lojistik sisteminin bir ürün veya hizmet için sağladığı konum ve zaman faydasının bir ölçüsüdür. Müşteri hizmetleri; satış öncesi, satış sırasında ve satış sonrası hizmetleri kapsayan bir bütündür. 83

84 Müşteri hizmetlerinin lojistik yönetimindeki amacı ilk seferde her şeyin doğru yapılmasıdır. Böylece müşteri, pazarlama felsefesi, süreç ve malzemelerin çok iyi tanımlanmasıyla varsayılan tüm sistemde toplam kalite anlayışı kapsamında lojistik performansın arttırılması yer almaktadır 84

85 Stok ve Envanter Yönetimi Stok ve Envanter yönetimi önemli ve temel lojistik faaliyetlerden biri olup, çoğu zaman envanter ve stok kavramları karıştırılmaktadır. Stok kavramı ile mal ve hizmet üretimi ve satısı için gerekli olan malzemeler (fiziksel varlık) kastedilmektedir. Envanterin anlamı ise daha geniş olup, stokların yanı sıra makine vb. demirbaş malzemeleri de içerir ve genellikle parasal olarak ifade edilir. 85

86 Stok yönetiminin hedefi, arzu edilen müşteri hizmet düzeyini sağlayacak ve bunu yaparken diğer lojistik hizmetlerin (taşıma, depolama, malzeme aktarımı vb.) maliyetini dengeleyecek bir stok düzeyini belirlemektir. Envanter yönetimi, yüksek müşteri hizmet seviyesine sahip olmak için gerekli envanter seviyesi ile, envanter tutma maliyeti arasındaki ilişkiyi içine alır. Bu maliyetler, yıllık envanter seviyesinin %14 ila %50 sinin içine alır. 86

87 Stok kontrolünden beklenen amaç, malzeme gereksiniminin; istenilen zamanda, istenilen miktarda, istenilen yerde, istenilen kalitede ve istenilen özelliklerde karşılanmasını sağlamaktır. Bunun için hangi malzemeden ne miktarda stok yapılacağına karar verilmesi gerekmektedir 87

88 Stok yönetimi, fiziksel dağıtım kararlarının odak noktasını oluşturur. Fiziksel dağıtım, esas olarak stok yönetimi dişlisi çevresinde odaklaşmış olan birbiriyle ilişkili faaliyet dişlilerinden oluşur. Finansal açıdan stok tedarik, satışlar ve üretim arasında uygun bir denge kurulmasını gerektiri. 88

89 Stok yönetimi stratejisindeki başarının temelinde beş temel alandaki ilişkinin iyi bir biçimde kurulması vardır. Bu alanlar; 1) Temel müşteri segmenti 2) Ürün karlılığı 3) Ulaştırma faaliyetlerinin bütünleştirilmesi 4) Zaman temeline dayanan performans 5) Rekabetçi performans olarak sıralanabilir. 89

90 Sigorta Malların alıcılardan satıcılara taşıması sırasında doğabilecek kazalara karşı korunması amacıyla sigorta işlemine tabi tutulur. Bu sayede gelecekte karşılaşılacak olan risklere karşı bir önlem alınmış olur. Günümüzde çok çeşitli sigorta seçenekleri müşterilere sunulmaktadır. Bu seçeneklerden bir sigorta şirketinden karşılanabileceği gibi bazı 3PL şirketleri tarafından da sağlanmaktadır. 90

91 Lojistik yönetimi kapsamı içine girebilecek sigortacılık ürünleri ise depo işleten sorumluluğu sigortası, nakliye tasıma sigortası, uluslar arası nakliyeci sorumluluk sigortası ve yurtiçi nakliyeci sorumluluk sigortası olarak sıralanabilir. 91

92 Sigortalının deposunda gerçekleştirileceği depolama faaliyetleri ile ilgili olarak 3. şahıslara karsı olan hukuki sorumluluğunun sigortalanmasına depo işleten sorumluluğu sigortası denir. Bu sigorta ile depoda bulunan malların depo içinde bir yerden bir yere taşınması, yükleme, boşaltma işlemleri ve depolanması, istiflenmesi sırasındaki kazalar sonucu oluşabilecek hasarlar özel ve genel şartlar kapsamında teminat altına alınmaktadır. 92

93 Uluslararası ticarete konu olan malların taraflar arasındaki anlaşma hükümleri gereğince sigortalanması gerekmektedir. Sigortası yapılmamış ürünlerin taşınması mümkün olmayacağı gibi banka ve gümrük işlemlerinin gerçekleşmesi de zordur. Sigortalamaya ilişkin işlemler ithalatçı ya da ihracatçı tarafından yerine getirilirken, tarafların aralarında uzlaştıkları teslim şekilleri de belirleyici olmaktadır. 93

94 Gümrük Gümrükleme lojistik faaliyetler içerisinde katalizör rol oynayan, tamamlayıcı ve destek hizmetlerden biri olarak görülmektedir. Lojistikte dış kaynak kullanımının ilk uygulamaları, gümrük alanında görülmüştür. Gümrükleme diğer ülkelerde olmamakla birlikte özellikle ülkemizde önemli olup maliyetler açısından geniş yer tutan bir lojistik hizmetidir. 94

95 Ülkemizde gümrükleme işlemlerinde mal bedeli üzerinden alınan KDV ve AB dışı ülkelerden yapılan ithalatlarda alınan %3 ila %15 arası değişen ek vergiler firmaların ürün satış fiyatlarına yansımakta ve maliyetleri arttırmaktadır. Ayrıca aracı firmanın alacağı komisyon ve gümrüklerde oluşacak ardiye, iç nakliye, özel test işlemleri gibi ek giderlerde hiç azımsanmayacak meblağlar oluşturmaktadır. 95

96 Ülkemizde gümrükleme işlemleri beyanname doldurma yetkisi bulunan karneli gümrük müşavirleri tarafından yapılmak durumundadır. Bu sebepten firmalar ya bünyelerinde bir ithalatihracat departmanı kurmalı ya da bu hizmeti firmalar adına yapan müşavirlik firmalarına yetki vererek yaptırmalıdırlar. 96

97 LOJİSTİK YÖNETİMİ 3. Hafta Lojistik Süreçler ve Lojistik Yönetimi 97

98 Lojistik Yönetimi Lojistik yönetimi, müşteri gereksinimleri doğrultusunda sevkiyat noktaları ile teslimat noktaları arasındaki malzemenin iki yönlü akışı boyunca yer alan faaliyetlerin bütünsel yönetimini ifade etmektedir. 98

99 Lojistik yönetimi tedarik zinciri içindeki süreçte müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü ürün, hizmet ve bilgi akışının başlangıç noktasından, ürünün tüketildiği son noktaya kadar olan hareketinin, etkili ve verimli bir şekilde planlanması, uygulanması ve denetiminin gerçekleştirilmesidir. 99

100 Lojistik sürecini yönetmenin amacı, doğru ürünlerin doğru zamanda ve doğru yere uygun maliyetle ulaştırılmasının sağlanmasıdır. Etkin bir lojistik yönetiminin firmalar için; maliyet düşürücü, üretim arttırıcı, kalite yükseltici, müşteri memnuniyeti, sağlayıcı gibi çok önemli etkileri vardır. Lojistik yönetiminin unsurları üç temel süreçten oluşmaktadır. Bunlar; tedarik lojistiği (gelen lojistik), üretim lojistiği ve dağıtım lojistiği şeklindedir 100

101

102 102

103 103

104 İşletme lojistiği, tedarik kaynağından başlayıp müşteriye kadar uzanan kanal içerisinde ürün ya da hizmetlerin akısı ile ilgili birçok faaliyeti kapsamaktadır. İşletme lojistiği üç temel süreçten oluşmaktadır. 104

105 Lojistik Yönetiminin Alt Sistemleri Tedarik Lojistiği Üretim Lojistiği Dağıtım Lojistiği

106 106

107 Tedarik Lojistiği (inbound logistics) Tedarik lojistiği (inbound logistics), şirketin tedarikçileri ile ilgili olarak hammadde ve/veya yarı mamulleri konusundaki rota seçimi, araç, kargo takibi, tasıma, stok muhafazası, teslim alma, sipariş, tedarik, depolama gibi faaliyetleri içerir. Aşağıda verilen sorunlara çözüm aranmaya çalışılır. Hangi malzeme ne zaman ne kadar sipariş edilecek? Hangi firmadan satın alınacak? Hangi taşıma araçları kullanılacak? Malzeme nasıl depo edilecek?

108 Tedarik lojistiği süreci, tamamen üretim öncesi gerçekleştirilen ve kaynakların üretim hattına taşınmasına hizmet eden bir süreçtir. Lojistik süreç içerisinde hammaddelerin firma adına daha ucuz bir şekilde temin edilerek üretim hattına kadar getirilmesini sağlar. 108

109 109

110 Üretim Lojistiği Gelen malzeme ve parçaların mamüle dönüştürülmesi sırasında yapılan taşımaları ve ara depolamaları içerir. Bu sistemdeki lojistik faaliyetler malzeme nakli adı altında değerlendirilir.

111 Malzemelerin fabrika içerisindeki hareketleri ile ilgili faaliyetleri kapsar. Üretim noktası içerisinde gerçekleştirilen tüm lojistik faaliyetler ile ilgilenmektedir. Bu faaliyetler çoğunlukla hammadde yönetimi, üretilen, seçilen, montaj ile ilgili olan parçalar ile üretim içi stokların yönetimi gibi faaliyetleri içerir 111

112 Dağıtım Lojistiği (outbound logistics) Tamamlanmış mamülün ambardan tüketiciye ulaşıncaya kadar geçirdiği süreçteki depolama ve taşıma işlemlerinden oluşur. Fiziksel dağıtım olarakda adlandırılabilir.dağıtım sistemi Tüketicinin miktar, yer ve zaman olarak belirlediği hizmetler nelerdir Tüketicinin belirlediği dağıtım hizmetleri en düşük maliyetle karşılanıyor mu Hangi mamüller ne miktarda stoklanacak Hangi taşıma araçları ve servisler kullanılacak sorularına cevap arar

113 Dağıtım lojistiği (outbound logistics), üreticilerden mamullerin toplanarak stoklanması ve müşterilere dağıtılmasını sağlayan sistemin işlemesiyle oluşan faaliyettir. Dağıtım lojistiği, üreticileri dağıtım kanalı içerisinde yer alan toptancı ve perakendeciler ile birleştirirken ürün elverişliliğini hedefleyerek işletmenin rekabetçi üstünlüğünün önemli bir unsuru olmaya çalışmaktadır. 113

114 Dağıtım lojistiği sürecinde üretim işlemi tamamlanmış olup üretilen malların pazara ve müşterilere ulaştırılması mevcut olmaktadır. Şirketler ile müşteriler arasında gerçekleşen dağıtım, araç kargo takibi, teslimat, iadeler gibi lojistik faaliyetleri kapsar. Tedarik lojistiğinde olduğu gibi, fiziksel akış ve bilgi akışı olarak nitelenen iki temel operasyonu vardır. 114

115 115

116 Dağıtım lojistik süreci, fiziki dağıtım kanallarını içine alan ve malın müşteriye ulaştırılmasını içeren faaliyetleri kontrol altında tutan süreçtir. Bu süreç içerisinde stok yönetiminden malın müşteriye ulaşmasına kadar olan faaliyetlerin çift taraflı bilgilendirilme yolu ile kontrol altında tutulmasına ve böylece müşteriye en uygun şartlar altında ulaştırılmasına imkan tanınmaktadır. 116

117 Dağıtım lojistiğinin temel aşamaları, üretim hattından sonra malın satış noktasına hatta nihai müşteriye kadar olan süreç arasında gerçekleştirilen hizmetleri içine alır. İlk olarak ürünün nakliye noktasına hareketidir. Bu da toplu bir şekilde yapılacak nakliyenin avantajlarından faydalanmak üzere ürünün trene, kamyona kadar olan hareketini içerir. 117

118 İkincisi transfer noktasındaki hizmetlerdir. Bu süreçte sipariş hazırlama, ürün üzerindeki bir takım değişiklikler, ambalajlama gibi faaliyetler yürütülmektedir. Üçüncüsü ise mamulün nihai müşteriye ulaşmasıdır. Bu durum da nakliye sonrası faaliyet olarak ele alınabilir. 118

119

120 LOJİSTİK YÖNETİMİ 4. Hafta Konsolidasyon İlkesi 120

121 Parsiyel Yükler (LCL) Komple nakliyat aracını veya konteyneri doldurmayacak kadar yükler için parsiyel ya da LCL (ingilizce Less than Container Load) şeklinde ifade edilmektedir. 121

122 Parsiyel Yükler için oldukça etkin bir konsolidasyon sistemi geliştirilmesi gerekmektedir. Bir veya daha fazla ülkeden çıkan sevkiyatlar için hem klasik LCL hizmetleri hem de çok satıcılı alıcı konsolidasyonlar sunulabilinmektedir. 122

123 Parsiyel yük taşımacılığı parça eşya taşımacılığı olarak da ifade edilmektedir. Parsiyel taşımada amaç hizmet verilen müşterilere (evden eve nakliyat da dahil) daha ekonomik taşıma imkanı sunulmasıdır. 123

124 Konsolidasyon Farklı merkezlerden gelen benzer ürünlerin depo içerisinde birleştirilmesi işleminden sonra aynı müşteriye ait olan mallar özel bir alanda toplanırlar. Kalite kontrol ve ambalajlamadan sonra dağıtım için hazır hale getirilirler. 124

125 Taşımacılıkta ekonomi sağlayan iki temel kavram yük konsolidasyonu ve dağıtımdır. Her ikisi de nakliye giderini azaltıcı uygulamalardır. Her iki durumda da küçük yükler yerine daha büyük miktarda yük taşınması sağlanarak, nakliye maliyetlerinin azalması öngörülmüştür. 125

126 Konsolidasyon, taşımacılık giderlerinden önemli tasarruflar elde etmek amacıyla farklı yüklerin tek bir sevkiyatta birleştirilmesidir. Karayolu taşımacılığında bu grupaj olarak bilinmektedir. 126

127 Küçük miktarlı yüklerden büyük yükleme partileri oluşturarak taşımacılıkta ölçek tasarrufu sağlanması. 127

128 128

129 Konsolidasyon yani yük birleştirilmesinde aynı yere gidecek olan yüklerin biriktirilerek büyük bir yük haline gelmesi söz konusudur. Konsolidasyon yapılacak olan depo, çıkış noktasına yakın, yani varış noktasına uzak olmak zorundadır. 129

130 Böylece uzun yol nakliyesi daha ekonomik yapılarak lojistik giderleri azaltılabilecektir. Dağıtım ise maliyetleri düşürmenin yanında müşteri hizmet kalitesini arttırmak amacıyla da kullanılmaktadır. 130

131 Gelecekte de depolar daha fazla konsolidasyon veya artı değer yaratıcı işlemler için kullanılacaktır. Her tür nakliye aracında taşıma kapasitelerinin artması daha fazla konsolidasyona olanak vermektedir. 131

132 Böylece büyük miktarda malzeme, bir seferde elleçlenmekte ve depolarda kısa süreli de olsa bekletilmektedir. Bu bekleme sırasında ekonomi yaratmak için, daha önce üretim tesisinde yapılabilecek bir takım operasyonlar depolama sırasında yapılabilmektedir. Bunu katma değer yaratıcı işlemler olarak tanımlıyoruz. 132

133 133

134 134

135 135

136 136

137 Konsolidasyon Merkezi Fabrika yakınında yer alan bir konsolidasyon merkezi çok sayıda tedarikçiden gelen bileşenleri ve parçaları alır ve bunların fabrikaya teslimatını sağlar. İmalatçılar bu tür merkezleri genellikle uzun temin süreleri olan deniz aşırı tedarikçiler, iade edilebilen taşıyıcı seferlerine dâhil edemediği tedarikçilerden fabrikayı izole etmek için kullanır. 137

138 138

139 Bazı tedarikçilerin bu yalın sistemlere geçmesi zaman alacağından, bu sürede bir konsolidasyon merkezi bu görevi üstlenir ve seyrek, düzensiz gelen parçaların fabrikaya girmesi sürecini de rahatlatır. Ayrıca otomobil endüstrisinde, montajdaki yüksek ücretler yerine daha ucuz malzeme elleçleme işlemleri burada yapılır. 139

140 Her parçanın konsolidasyon merkezinden geçmesi gerekmiyor. Denizaşırı tedarikçiler ile fabrikanın istediği taşıyıcıyla, istediği miktarda ve istediği frekansta teslimat yapmayan tedarikçilerden gelen parçalar konsolidasyon merkezinden geçerken, diğer bütün parçaların tedarikçileri doğrudan fabrikaya teslimat gerçekleştirmelidir. 140

141 Konsolidasyon merkezi tedarikçilerden büyük hacimli sevkiyatlar alır, bunu fabrikanın ihtiyacı olan daha küçük miktarlar haline getirir; tedarikçinin nakliyat için kullandığı sandık, kasa ve kutuları çıkarır; parçaları fabrikanın kullandığı iade edilebilen taşıyıcıların içine yerleştirir ve fabrikanın kabul alanına veya doğrudan üretim hattının yanına iletir. 141

142 Konsolidasyon merkezi aldığı büyük hacimli teslimatları küçük parçalar haline getirerek fabrikaya gönderdiğinden belli miktarda envanter tutması ve bunun için de bir depo alanı kullanması gerekir. 142

143 Konsolidasyon merkezini fabrika içine kurmak ideal gibi gelebilir, fakat merkezi üretime çok yakın tutmak özellikle aynı is için farklı ücret alan operatörlerin arasında gerilime neden olarak fabrika yönetiminin operasyonlarını karıştırabilir. 143

144 Genellikle konsolidasyon merkezleri fabrikayla aynı endüstriyel parkta yer alır. Fabrikadan birkaç kilometre uzakta kurulacak bir konsolidasyon merkezi, genellikle daha önce çalışılan dağıtım şirketiyle anlaşılmasıyla sonuçlanır. 144

145 Konsolidasyon merkezinin gerçekleştirmemesi gereken üç operasyon; 1) Kit oluşturma 2) Gelen parçaların kalite güvencesini sağlama 3) Boş kutuları sınıflandırma 145

146 Hem tedarik, hem de dağıtım sistemlerinde kullanılan bu stratejinin amacı, taşıma maliyetlerinin azaltılmasıdır. Dağıtıma Destek Modeli Belirli bir pazarda yapılacak küçük araç sevkiyatlarının ilk etapta bu pazarlara yakın bir depoya büyük parti sevkiyatları ile taşınması amaçlanır TL LTL Müşteri X Tedarikçi A DM Müşteri Y LTL LTL Müşteri Z

147 Müşteriler tarafından siparişi verilen ürünler aynı tedarikçi tarafından üretilmeyebilirler. Bu durumda siparişlerin müşteriye üreticiler tarafından değişik taşıma metodları ile sevkedilmesi maliyeti arttırıcı bir unsurdur. Müşterinin talep ettiği değişik ürünlerin, sevkiyat öncesi birleştirilerek konsolide edilmesi amacıyla depo veya dağıtım merkezleri kurulur. Tedarikçi A Tedarikçi B Tedarikçi C Tedarikçi D LTL TL DM LTL LTL TL Müşteri X Müşteri Y Müşteri Z

148 LOJİSTİK YÖNETİMİ 5. Hafta Müşteri Hizmet Düzeyi ve Lojistik Maliyetler 148

149 Müşteri Hizmetleri Servis desteği, yerleşim, geri dönen malların değerlendirilmesi, mal kurtarma ve müşteri şikayetleri ile birlikte taleplerinin de değerlendirilmesi lojistik iş akışında destek hizmetler arasında yer almaktadır. Müşteri hizmet kararları firmanın müşterileri ve çalışanları üzerinde doğrudan etkilidir ve lojistik karmasının nasıl yapılandırılacağını belirlerler. 149

150 Müşteri hizmetleri herhangi bir lojistik sistemin en önemli bileşenidir. Müşteri ilişkilerinin düzeyi ve kalitesi şirketin pazar payını ve maliyetlerini dolayısıyla karlılığını doğrudan etkilemektedir. Müşteri hizmetleri, bir lojistik sisteminin bir ürün veya hizmet için sağladığı konum ve zaman faydasının bir ölçüsüdür. Müşteri hizmetleri; satış öncesi, satış sırasında ve satış sonrası hizmetleri kapsayan bir bütündür. 150

151 Müşteri hizmetlerinin lojistik yönetimindeki amacı ilk seferde her şeyin doğru yapılmasıdır. Böylece müşteri, pazarlama felsefesi, süreç ve malzemelerin çok iyi tanımlanmasıyla varsayılan tüm sistemde toplam kalite anlayışı kapsamında lojistik performansın arttırılması yer almaktadır 151

152 İşletmeler yoğun rekabet koşullarında varlıklarını sürdürebilmek için hem satış noktalarında bulunurluğu sağlamalı, hem de lojistik maliyetlerini en küçüklemelidirler. Bu çerçevede etkin ve verimli bir lojistik hizmetini en düşük lojistik maliyeti ile sağlamak en önemli öncelik olmaktadır. 152

153 153

154 154

155 155

156 Lojistik Maliyetler Lojistik maliyet verilerinin kullanılabilirliğinin geliştirilmesindeki en önemli neden, işletmelerin lojistik performanslarının izlenmesine ve kontrolüne olan gereksinimdir. İşletmelerin lojistik performanslarının değerlendirilmesindeki kritik nokta maliyet bilgilerinin doğruluğudur. 156

157 Günümüzde lojistik faaliyetlerinin maliyetleri giderek arttığından bu faaliyetlerin iyi bir biçimde yönetilme gereksinimi daha da önem kazanmış ve bu maliyetlerin her ortak bileşenle olan ilişkisini hesaplamak da kritik bir duruma gelmiştir. Diğer taraftan lojistik faaliyetlerinin her bir unsurunda oluşabilecek maliyet değişimlerinin toplam maliyetleri ve karları nasıl etkilediğini bilmek de önem kazanmıştır. 157

158 İşletmelerdeki toplam lojistik maliyetlerinin toplam satışların %15 ile %50 arasında olması her işletmenin faaliyette bulunduğu iş koluna göre değişebilmektedir. Lojistik maliyetlerini ölçme ve yönetmedeki yetersizliğin işletmeler açısından bir başka önemli noktası da, işletmelerin bazı fırsatları kaçırmasına ve maliyeti yüksek olabilecek yanlışların yapılmasına neden olabilmesidir. 158

159 Lojistik yönetimindeki etkinlik ve verimlilikten bahsedebilmenin ön koşullarından biri de maliyetlerin daha doğru bir biçimde kontrol edilmesi ve yönetilmesidir. Birçok işletme için lojistik yönetimine bütünleşik bir bakış açısı ile bakmanın karşısındaki en önemli sorun ise, iyi planlanarak uygulamaya alınmamış olan muhasebe bilgi sisteminin eksikliğidir. 159

160 İşletmelerin lojistik yönetiminde daha etkin ve verimli olabilmeleri için bu faaliyetler sonucu ortaya çıkan maliyetleri kontrol etmeleri gerekmektedir. Bu maliyetlerin kontrol edilmesinde yukarıda açıklanan iki analizin yanı sıra gerek öğreti de gerekse uygulamada kullanılan diğer yöntemlerin de iyi bir biçimde anlaşılıp uygulanması gerekir. 160

161 161

162 Ülke Ekonomisi Açısından Lojistik Maliyetler: 1. İçsel Maliyetler: Taşıma ve elleçlemeler sırasında oluşan yatırım ve işletme maliyetleridir. Taşımacılık Modları İçsel Maliyetler Limanlar İçsel Maliyetler Lojistik Merkezler İçsel Maliyetler Depolama İçsel Maliyetleri Paketleme ve Katma Değerli İşler İçsel Maliyetleri Hizmet İçsel Maliyetleri (Gümrük, Sigorta, Muayene, Stok ve Sipariş Yönetimi) 2. Dışsal Maliyetler: Taşıma ve elleçlemeler sırasında çevreye ve topluma olan etkilerden oluşan maliyetlerdir. Kaza Maliyeti Hava Kirliliği Maliyeti(CO, CO2, NO) Gürültü Maliyeti Sıkışıklık Kaynaklı Maliyet 162

163 Ülke Ekonomisi Açısından Lojistik Maliyetler: 2. Dışsal Maliyetler: Taşıma ve elleçlemeler sırasında çevreye ve topluma olan etkilerden oluşan maliyetlerdir. Kaza Maliyeti Hava Kirliliği Maliyeti (CO, CO2, NO) Gürültü Maliyeti Sıkışıklık Kaynaklı Maliyet Katı Atık Maliyetleri (Atık Motor Yağı, Ömrü Tükenmiş Lastik, vd.) 163

164 İçsel Lojistik Maliyetler Karayolu Taşıma İçsel Maliyetinin başlıca kalemleri ve yüzdeleri aşağıda verilmektedir: Motorin % 38,87 Sürücü Ücreti % 21,30 Lastik % 17,21 Amortisman+Faiz % 10,78 Bakım (Yedek Parça) % 6,83 Bakım (İşçilik) % 3,57 Motor Yağı % 1,09 Diğer % 0,45 Yukarıdaki maliyet dağılımı 2009 rakamları ile 5 akslı ve 40 tonluk konteyner treylerinin ortalama % 5 yol eğimindeki içsel maliyetidir. Boş dönüş maliyeti dolu gidişin yaklaşık % 65 idir. 164

165 165

166 166

167 Avrupa Birliği ülkelerinde lojistik giderlerin (taşımacılık, depolama-stoklama, yönetim) ürün satış fiyatı içindeki payı; perakende sektöründe % 8,9, ilaç sektöründe % 8,8, kağıt sektöründe % 14,4, makine sektöründe, % 9,3, gıda sektöründe % 10,4, elektrikli aletler sektöründe % 12,6, bilişim sektöründe % 10,3, kimya sektöründe % 10,2 ve otomotiv sektöründe % 8,9 dur. Bu oranların ülkemizdeki ulaştırma alt yapısı yetersizlikleri vd. nedenlerden dolayı daha fazla olduğu söylenebilir. 167

168 Lojistik maliyetler aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir: Her bir taşımacılık moduna göre maliyetler Depolama maliyetleri Bozulma, Hasar ve Kayıp Maliyetleri Geç Teslimat, Ceza, Hata, Plansızlık, Atıl Kapasite Maliyetleri Taşıma hizmetinin yarattığı katma değeri de içerecek şekilde stok bulundurma maliyeti 168

169 Taşıma ve depolama amaçlı paketleme maliyetleri Bilişim ve iletişim maliyetleri Elleçleme/İstifleme vd ürün aktarım maliyetleri Birleştirme, ayrıştırma, etiketleme, vd. katma değerli işlem maliyetleri Elde bulundurmama (unavailability) maliyetleri Lojistik yönetim maliyetleri 169

170 Lojistik Maliyetleri Düşürme Yolları; Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Direkt Ürün Kârlılığı Analizi Müşteri Kârlılık Analizi Toplam Maliyet Modeli Tedarik Zincirinin Maliyetlemesi Dış Kaynak Kullanımı 170

171 Lojistik Maliyet Yönetimi Ürün ve üretim programını farklılaştırma ve çeşitlendirme derecesiyle, üretim derinliği (üretim ya da dış alım), alternatif üretim yöntemleri ve lojistik süreçlerle ilgili ve hem de işletme kapasitesinin (üretim hacmi) uyarlanması, malzemelerin kullanım miktarı, özellikle de hammaddelerin yer değiştirmesiyle ilgili maliyetleri düşürmekte ve farklı kararları azaltmaktadır. 171

172 Lojistik Maliyet Yönetimi Lojistik faaliyetlerdeki gelişimin, son on yılda önemli ölçüde artan lojistik maliyet baskısı ve lojistik kalitesinde artan beklentileri ortaya çıkarması nedeniyle işletmeler, çoğunlukla lojistik faaliyet süreçlerinde dış alım-sipariş ya da envanter ve zaman tamponlarının eksiksiz ve tam olarak elimine edilmesi gibi maliyet düşürme potansiyellerinin tamamen kullanımı ile karşılaşmıştır. 172

173 Lojistik Maliyet Yönetimi Bir maliyet düşürme aracı olan lojistik maliyet yönetiminin amacı, lojistik maliyetlerin belirlenmesi için oluşturulacak bir sistemle ürün akışlarını da yansıtarak tüketici tipi, pazar kesiti ve dağıtım kanalına göre maliyet ve gelir analizlerinin yapılmasıdır. Bu nedenle, lojistik maliyet yönetimi için öncelikle lojistik sistemin muhasebe sürecine dahil edilmesi gerekmektedir. 173

174 174

175 Lojistik Maliyet Muhasebesi Lojistik Maliyet Muhasebesi, yeni bir muhasebe türü değil, aksine işletmenin kurumsallaşan geleneksel maliyet muhasebesi sistemi çerçevesinde lojistik maliyetleri de içeren bir muhasebedir. Bu maliyetler, bazı performans alanlarındaki lojistik faaliyetler nedeniyle ve faaliyet maliyet yerlerinde (Faaliyete Dayalı Maliyetleme) ortaya çıkmaktadır. 175

176 Lojistik Maliyet Muhasebesi Lojistik maliyet muhasebesi, gerçekleşen bir proje için yapılmakta (tamamlayıcı muhasebe) ya da maliyet muhasebesi sistemi içine yerleşik, kurumsallaşmış özel bir muhasebe olmaktadır. Bununla birlikte lojistik maliyet muhasebesine, lojistik faaliyetlerin sayısal olarak anlatılır duruma getirilmesinde, lojistik maliyetlerin bu ilişki içinde hesaplanarak, kaydedilmesinde bir araç olarak gereksinim duyulmaktadır. 176

177 177

178 178

179 Son yıllarda pil teknolojisindeki ilerlemeler elektrikli araçların içten yanmalı motorlu taşıtlara alternatif olarak kullanılmasını gündeme getirmiştir. Yüksek verimli elektrik motorları kullanan bu taşıtların yakıt ve bakım maliyetlerinin oldukça düşük olmaları, egzoz gazları olmamasından dolayı şehir içi hava kalitesini artırmaları, toplam karbon salınımının düşük olması sebebiyle çevre etkisinin az olmaları ve daha az ses çıkartması sebebiyle de gürültü kirliliğine yol açmamaları gibi avantajlar sunmaktadırlar.

180 LOJİSTİK YÖNETİMİ 6. Hafta Dış Kaynak Kullanımı 1PL, 2PL, 3PL, 4PL, 5PL, LLP 180

181 DIŞ KAYNAK KULLANIMI Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing), şirketlerin kendi çekirdek (core) faaliyetlerine daha fazla odaklanmak, maliyet avantajı sağlamak, sabit maliyetleri değişken maliyetler haline dönüştürmek, ilgili tedarikçinin ölçeğinden uzmanlığından yatırım ve yaratıcılık gücünden yararlanmak, pazara erişim hızını yükseltmek amaçlarından bir veya birkaçından yararlanmak için, mevcut bir şirket faaliyetinin genellikle ilgili varlıkları ile birlikte bir üçüncü parti bir şirkete devredilmesi veya bu hizmetin alınması sürecidir. 181

182 Şirketlerin lojistik faaliyetlerinde dış kaynak kullanmaya zorlayan sebepler küreselleşme, JIT prensiplerin artan popülaritesi, gelişen teknoloji, sunulan hizmet çeşitliliği olarak sıralanabilir. Lojistik faaliyetlerin, alanında uzman lojistik hizmet sağlayan firmalar tarafından dış kaynak kullanılarak yapılması şirketin lojistik fonksiyonunun etkinliğinin ve verimliliğinin artmasına yardımcı olacaktır. 182

183 Dış kaynaktan yararlanma, firmalara rekabet avantajı elde etmek, ürünlere ölçülebilir değerler ilave etmek, müşteri hizmetlerini geliştirmek, yeni pazarlar açmaya yardımcı olmak, belli bir amaç doğrultusunda kaynaklar sağlamak gibi katkılar sağlayabilir. 183

184 DIŞ KAYNAK KULLANIMI FAYDA ve ZARARLARI FAYDALARI Ölçek Ekonomisi Esneklik Artışı Risk Havuzlama Kapital Yatırım Azalması Öz Yetkinliklere Yoğunlaşmak ZARARLARI Rekabet Bilgisi Kaybı Çelişen Amaçlar 184

185 Dış kaynak kullanımı karar aşamasında kalite, kapasite, iş gücü ve çizelgelemeyle ilgili faktörler; aktiflerin geri dönüşü; risk faktörü; şirket amaçları, güç ve stratejisiyle uyum; sosyal, politik ve çevresel endişeler; gizlilik ve pazar koşulları dikkate alınması gereken faktörlerdir. 185

186 GELENEKSEL Standart hizmet sunulmaktadır. Yalnızca taşıma ya da yalnızca depolamaya yönelik tek boyutlu hizmet anlayışı hakimdir. En önemli amaç nakliye masraflarının en aza indirilmesidir. DIŞ KAYNAK KULLANIMI Müşteriye özel hizmet sunulur. Taşıma, depolama, stok yönetimi gibi birbirini tamamlar şekilde çok boyutlu bütünleşik hizmet anlayışı hakimdir. Hizmet kaliteleri ve esneklik gereksinimleri dikkate alınarak toplam maliyetlerin en uygun seviyeye indirilmesi hedeflenmektedir. Yapılan sözleşmeler 1-2 yıl sürelidir. Kısıtlı alanda uzmanlık gerektirir. Sözleşme süreleri kısa sürmektedir. Firmalar arasındaki ağ daha zayıftır, dolayısıyla hizmet sağlayıcı firmayı değiştirmek kolaydır. Daha uzun süreli sözleşmeler söz konusudur. Daha geniş kapsamlı lojistik uzmanlığı ve analitik yeteneklere gereksinim artmıştır. Sözleşme görüşmeleri uzun sürmektedir. Firmalar arasındaki bağ daha kuvvetlidir, dolayısıyla hizmet sağlayıcı firmayı değiştirmek daha zor ve maliyetlidir. 186

187 187

188 Dış Kaynak Kullanımı: Şirketlerin lojistik süreçlerden en az biri olmak kaydıyla, yeri geldiğinde bir kaçını ya da tamamını lojistik firmalarından satın alınmasına Dış Kaynak Kullanımı denir. LLP Şirketler: Bir şirketin lojistik hizmetlerinin tümünün veya büyük bir kısmının organizasyonunu üstlenen, bu çerçevede lojistik hizmet sağlayıcıları (3PL) seçen, performanslarını değerlendiren ve aralarındaki eşgüdümü sağlayan şirket. 188

189 Lider Lojistik Hizmet Sağlayıcı Lead Logistics Provider (LLP) Günümüzde müşterilerin artan ihtiyaçları ve kapsamlı gereksinimlerine cevap verebilmek için lojistiğin tüm süreçlerine değer katma gereksinimi doğmuştur. Lojistik firmaların sahip olduğu teknoloji altyapıları, yatırımları, kaynakları ve yetenekleriyle müşterilerine özel entegre lojistik hizmet çözümleri sunmaktadır. 189

190 Lojistik Hizmet Sağlayıcı (LSP); temel hizmetler sunmakta olup, maliyetleri azaltmaya odaklanmıştır. Öte yandan, çok sayıda 3PL hizmet sağlayıcıların kullanımı, hizmet alan firmaları bu karmaşık ilişkiyi yönetmek için Lider Lojistik Hizmet Sağlayıcı (LLP) atama yapmaya zorlamış ve hizmet alan firmalar bu yönde davranmaya başlamışlardır. 190

191 DHL Örneği; DHL de LLP, Lider lojistik tedarikçisi olmak, müşterilerinin tüm tedarik zinciri boyunca meydana gelen değişiklikleri teşvik etmek ve yönetmek, değişen iş ihtiyaçlarını ve müşteri taleplerini karşılamak anlamında kullanılmaktadır. Bunu yalın lojistik süreçler uygulayarak, lojistik ağları optimum düzeye getirerek, sürekli gelişimleri arttırarak ve maliyetleri düşürerek sağlamaktadır. 191

192 DHL müşterilerine sunduğu Lider Lojistik Sağlayıcı (LLP) hizmeti ile müşterilerinin işine değer katmaktadır. Müşterilerinin dağıtım ve taşımacılık operasyonu, satın alma ve personel yönetimine ilişkin işletme giderlerini azaltmaktadır. Müşterilerinin envanterleri azaldığı ve sipariş teslimat süreleri kısaldığı için çalışma sermayeleri azalmaktadır. 192

193 Müşterilerinin tedarik ağları daha esnek hale geldiği ve varlıklarından daha fazla yararlanmaya başladıkları için sabit sermayeleri azalır. Bu da ürün kalitesinin bulunurluğunun ve müşteri hizmet performansının artması, sermaye yatırımının azalması, karlılığın artması ve hisse değerlerinin yükselmesi anlamına gelmektedir. 193

194 1PL Şirketler 2PL Şirketler 3PL Şirketler 4PL Şirketler 5PL Şirketler 194

195 BİRİNCİ PARTİ (TARAF) LOJİSTİK THIRD PARTY LOGISTICS (1PL) Kobi olarak isimlendirdiğimiz firmalar genelde üretmiş oldukları ürünlerin sadece taşınmasını birinci parti lojistik firmalardan (1PL) satın alıp geri kalan faaliyetleri kendi bünyesinde sağlarlar. 195

196 İKİNCİ PARTİ (TARAF) LOJİSTİK THIRD PARTY LOGISTICS (2PL) Kobilerin ölçekleri büyüdükçe taşımanın yanında depolamayı içine alan süreci de (2PL) lojistik firmalarından satın almaya başlarlar. Büyüme devam ettikçe, işletme farklı pazarlara ve ülke dışına açılmaya başladıkça lojistik firmalarından satın alınan hizmetlerin sayısı da gittikçe artmak zorundadır. 196

197 Asıl işi üretim olan bir firma; ürettiği malları yurt dışına ihraç ederken bilmesi gereken kural ve yöntemlerde uzmanlaşmak yerine bu işleri tamamıyla alanında uzman bir lojistik firmasına devrederek kendisi asıl işini sürdürmeyi tercih eder. Üretilen malların; gümrük işlemleri yapılır, yurt dışına sevki gerçekleştirilir, ihtiyaç halinde depolanması da lojistik firması tarafından sağlanarak işletme sadece kendi işinde uzmanlaşmaya devam eder. 197

198 Sadece ihracat yapan firmalar için değil aynı zaman da; ithalatçılar, uluslararası firmalar, çok uluslu şirketler de lojistik hizmetleri satın alma yoluna giderek varlıklarını ve karlılıklarını sürdürürler. Tedarik zinciri içerisindeki temel lojistik faaliyetlerden bir kaçının (ardışık olarak en az 3 farklı faaliyet, depolama, taşıma, gümrükleme gibi) konusunda uzman firmalar tarafından bir sözleşme kapsamında üstlenilmesine 3. parti lojistik (3PL) denilmektedir. 198

199 ÜÇÜNCÜ PARTİ (TARAF) LOJİSTİK THIRD PARTY LOGISTICS (3PL) Üçüncü Parti Lojistik Şirketleri (3PL Providers, LLP Lead Logistics Providers), müşterilerinin tedarik zinciri içindeki temel lojistik faaliyetlerinin tümünü veya bir kısmını üstlenen şirketlerdir. 199

200 200

201 3PL Şirketler Üretim ve satış şirketlerinin lojistik hizmetler için personel, nakliye araçları, depo ile ilgili ekipmanları bulundurmasının artık ekonomik olmadığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla bu şirketler lojistik hizmetlerini işi lojistik olan şirketlere devretmeye başlamışlardır. Bu devretme giderek artacaktır. 201

202 Lojistik sektörü büyük bir hızla büyümektedir ve büyüyemeyecek olanlar, lojistiğin koşul ve standartlarını bilmeyenler ve gerçekleştiremeyenler olacaktır. Lojistik şirket çalışanları kendini sadece nakliyeci veya depocu olarak göremez, bir lojistikçi olarak görmek zorundadır. 202

203 203

204 3PL hizmet sağlayıcıları dört grupta toplanır: Aktif (Varlık) Bazlı Satıcılar Yönetim Bazlı Satıcılar Bütünleşik Satıcılar İdari Bazlı Satıcılar 204

205 Aktif (Varlık) Bazlı Satıcılar: Bu firmalar kamyon filosu ve/veya depo grupları gibi kendi fiziksel varlıklarını kullanarak lojistik hizmeti verirler. Yönetim Bazlı Satıcılar: Bu firmaların kendi ulaşım ve/veya depolama varlıkları yoktur. Danışmanlık hizmetleri ve veritabanı sistemleriyle faaliyetlerini sürdürürler. Bütünleşik Satıcılar: Bu şirketlerin kendi kamyonları ve/veya depoları vardır. Bu varlıkların kullanımı kendileriyle sınırlı değildir, ihtiyaca göre diğer satıcılarla sözleşme imzalayabilmektedir. İdari Bazlı Satıcılar: Bu tür firmalar, temelde yük ücreti ödeme gibi idari yönetim hizmeti sağlarlar. 205

206 3PL hizmetlerin sağladıkları avantajlar; ana ise odaklanmak, maliyetlerin azaltılması, sabit maliyetlerin değişken maliyete dönüştürülmesi, maliyetlerin önceden bilinmesi, belirlenmiş hizmet düzeyleri, bilişim teknolojilerini doğru kullanmak, süreç ve prosedürler, geniş ve esnek kaynak havuzu, kaynak sürekliliği, maliyet ve teknoloji risklerinin azalması seklinde sıralanabilir. 206

207 3PL firmanın seçiminde yaygın olarak kullanılan bazı kriterler şunlardır: Tasıma öncesinde, esnasında ve sonrasında detaylı lojistik bilgiler sağlamak, Performans teşvikleri, ekipman yenilenmesi gibi is düzenlemeleri yapmak, İş deneyimi (üçüncü parti lojistik firmanın isindeki deneyimi, yönetim deneyimi, iş gücü kalitesi vb.), Yetenekler (firma ihtiyaçlarını karşılama yeteneği, sunduğu hizmet çeşitleri, hizmet verdiği coğrafi bölge vb.), Firma ihtiyaçlarıyla üçüncü parti firmanın teknolojisinin uyumu, Finansal gücü, İnsan kaynağı, bilgi ve iletişim teknolojileri alanındaki hizmet desteği, 207

208 Standartlar oluşturmak, Yerleşim yerinin imalat tesislerine yakın olması, Yönetim yapısı, Uzun dönemli ilişkiler geliştirme fırsatları, Fiyat, Güvenilirlik, Firma ünü, Hizmet kalitesi, Hız, Tedarikçi sertifikasyonu, Sistem esnekliği. 208

209 DÖRDÜNCÜ PARTİ (TARAF) LOJİSTİK FOURTH PARTY LOGISTICS (4PL) Dördüncü parti lojistik (4PL), müşterilerine kapsamlı tedarik zinciri çözümleri sunmak için kendi organizasyonunun kaynaklarını, yeteneklerini ve teknolojisini üçüncü parti lojistik şirketiyle bir araya getiren ve tüm zincirin tasarımını ve yönetimini üstlenen şirketlerdir. 4PL şirketleri, tüm tedarik zinciri boyunca değer katabilme uzmanlığına ve yeteneğine sahip olmak zorundadır. 209

210 4PL; bilişim teknolojileri, 3PL hizmet sağlayıcıları ve yönetim danışmanlığı yeteneklerini bütünleştiren geniş kapsamlı bir tedarik zinciri çözümü olarak düşünülebilir. 210

211 211

212 3PL den farklılıkları söyle sıralanabilir: 4PL organizasyonu, çoğunlukla bir ana müşteri ve bir veya daha fazla ortak arasında ortak bir girişim grubudur. 4PL organizasyonu, müşteri ve çoklu hizmet sağlayıcı arasında tek bir arayüz gibi hareket eder. Tamamen veya büyük çoğunlukla 4PL organizasyonu için, müşterinin tedarik zinciri dış kaynaktan yararlanılarak gerçekleştirilir. 212

213 213

214 BEŞİNCİ PARTİ (TARAF) LOJİSTİK FIFTH PARTY LOGISTICS (5PL) Tedarik zinciri yönetiminin gerçek anlamı olarak ifade edilen 5PL uygulamaları, 4PL uygulamalarının gelişmiş hali olup, tüm tedarik zinciri kapsamında bütünleşik lojistik çözümleri sağlamaya odaklanmış bir sistemin kurulmasıdır. Tedarik Zinciri Yönetimi ise kendi lojistik ağındaki malların akışı ve dönüşümü ile birleşen faaliyetlerin entegrasyonudur. 214

215 5PL de geleneksel büyük ölçekli firma satın alma veya lojistik fonksiyonlarını profesyonel bir firmaya outsource ederek kendi sorumluluklarını ortadan kaldırmakta ve sadece kendi uzmanlık alanına odaklanmaktadır. Bu tüm sermayenin bazı uzun dönemli yatırımlara veya envantere bağlanmasının azaltılması için bir yoldur, dolayısıyla riski de dağıtmaktadır. 215

216 LOJİSTİK YÖNETİMİ 7. Hafta Lojistik Sektörü 216

217 Dünya ticaretinde yaşanan gelişmeler ve 1980 sonrasında Türkiye de ihracata dayalı büyüme stratejilerini gelişmesi ile dış ticaret hacmi artış göstermiş, buna paralel olarak lojistik sektöründe önemli gelişmeler yaşanmıştır. Halen kurumsal yapı ve alt yapı eksiklikleri bulunmasına rağmen Türkiye lojistik sektörü, bulunduğu coğrafyadaki mevcut ve potansiyel pazarlara hizmet verebilecek konuma gelmiştir. 217

218 Türkiye de lojistik sektörünün özellikle son yıllarda hızlı bir değişim ve gelişim sürecinde olduğu görülmektedir. Ancak bu gelişimin çok sağlıklı ve planlı olduğu görülmemektedir. Gelişmiş ülkelerde yatırımlar belli bir plan dahilinde ve otoritelerin belirlediği alanlarda, altyapıya dikkat edilerek kurulmaktadır. 218

219 Türkiye lojistik sektörünün en temel sıkıntıları olarak hukuki altyapı eksiklikleri, mevzuatların getirdiği bürokratik engeller, lojistik konusunda eğitimli işgücü eksikliği, teknolojik altyapının yetersizliği ve teknolojinin yeterince etkin kullanılamaması, ihtiyaçtan fazla araç ve firma olması sayılabilir. 219

220 Sektörün herhangi bir kolunda faaliyet göstermekte olan firmaların kendilerini lojistik firması olarak tanımlama eğilimi ve lojistiği sadece nakliye veya dağıtım işlemi olarak görüp, hizmetlerini bu ölçüde gerçekleştiren şirketlerin sektörde yoğun bir rağbet olduğu izlenimini uyandırmaktadır. 220

221 Sektörün gelişmesine katkıda bulunan gelişmelerin başında yabancı firmaların birleşmeler veya satın almalar yolu ile pazara girmeleri ve beraberlerinde sektör uzmanlığı (know how) getirmeleri gelmektedir. Hızla gelişen ve büyüyen ticari potansiyeli, yüksek ihracat ve ithalat hacmi ve coğrafi konumu nedeniyle Türkiye lojistik sektörü yabancı yatırım çekmeye devam etmektedir. 221

222 Türkiye, coğrafi olarak küresel lojistik üreten doğu ile tüketen batı arasında bir köprüdür. Tüketimin doyacağı batı ile tüketimin artacağı doğu arasındaki mal hareket trafiğinin de ters dönme potansiyeli mevcuttur. Bu durumda yeni taşıma kanallarına ihtiyaç vardır. Türkiye uzak mesafede en ekonomik seçenek olan deniz taşımacılığı ile doğuya gelecek malların uzak doğuya, BDT ülkelerine ve Arap ülkelerine hareketinde bir aktarma noktası, yani lojistik üs olmak durumundadır. 222

223 Pacific Ocean İPEK YOLU Rome EUROPE Athens İstanbul Mediterranean Ocean Alexandria EGYPT Black Sea Berenike Hatay Hamadan Tyre Baghdad ARABIA Muza Kané Aden Rey PERSIA Turpan Samarkand Kashgar Bukhara Merv Bactra Hotan Muscat Sur Barbaricon Calcutta Barygaza Muziris INDIA Arabian Sea Bay of Bengal Gobi Desert Dunhuang Lanzhou Xi an CHINA Guangzhou SOMALIA Mogadishu Indian Ocean Malacca Mombasa 500 Miles JAVA 223

224 TRACECA NETWORK Kara Deniz de kıyısı olan ülkeleri birbirine bağlar. Ayrıca, Pan-Avrupa Koridorlarıyla AB ye ve TRACECA ile Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini, Kara Deniz üzerinden kombine taşımacılık ile bağlar. TRACECA Kara Deniz de Bükreş ve Varna ya Pan-Avrupa Koridorlar ile gelen TIR ve Vagonların, Feribotlarla Gürcistan ın Poti Limanına taşınmasıdır. Taşıma Poti-Bakü kara taşımacılığından sonra, Hazar Denizi de Feribotla aşarak Orta Asya ya ulaşmaktadır. 224

225 PAN- AVRUPA ULAŞTIRMA KORİDORLARI Ko ridor I : Tallinn - Riga - Warsaw and extension Riga - Kaliningrad - Gdansk Ko ridor II : Berlin - Warsaw - Minsk - Moskow Ko ridor III : Berlin/ Dresden - Wroclaw - Katowice - Krakow - Lvov - Kiev Ko ridor IV : Dresden/Nuremberg - Prague - Budape s t - Arad - Sofia - Thessaloniki, *Vienna - Gyor ve Arad - *Bucharest - Constanta, Sofia - Plovdiv - İ stanbul uzantılarıyla Ko ridor V : Trieste/Koper/Rijeka - ljubljana - Budapest - Uzgorod - Lvov ve Bratislava - Kosice - Uzgorod uzantıları Ko ridor VI : Gdansk - Lodz - Katowice - Zilina Ko ridor VII : Danube( su yolu ) Ko ridor VIII : Durres - Tirana - Skopje - Sofia - Plovdiv - Burgas - Varna Ko ridor IX : Helsinki - Kiev/Moskow - Odessa/Chisinau/Bucharest - Plovdiv Ko ridor X : Salzburg - Ljubljana - Zagrep - Belgrad - Nis - Skopje - Veles - Thessaloniki Bran ş A: Graz - Maribor - Zagrep Bran ş B: Budapest - Novi Sad - Belgrad Bran ş C: Nis - Sofia - (Dimitrovgrad - Istanbul Ko ridor IV) Bran ş D: Veles - Prelep - Bitola - Florina - Via Egnatia yoluyla Igoumenitsa IV. Dresden-İstanbul Koridoru Macaristan dahil Orta Avrupa yı aşarak İstanbul a ulaşan en kısa koridordur. (X Koridor Güney Avrupa ya) 225 IV. Koridor demiryolu ağı tamamlanınca, hız 160 km/saat ulaşacaktır.

226

227 227

228 228

229 229

230 230

231 Kullanım Amacına Göre Taşıt Sayısı 231

232 232

233 233

234 234

235 235

236 236

237 237

238 238

239 Türkiye Lojistik Master Planı Lojistik sektörü ülkemizdeki tüm ekonomik aktörlerin rekabet gücünü artıran hizmetleri ile kritik bir önem taşımaktadır. Sektörde maliyetlerin azalması ile iş hacimlerini yükselten lojistik firmalarımız artan cirolar sayesinde geleceğe daha güvenli bakmaktadırlar. Türkiye nin dış ticareti, özellikle ihracatı ve ekonomisi için büyük rol oynayan lojistik sektörünün, kalkınma planlarında bir sektör olarak görülmemesi ve dolayısıyla bir sektör master planına sahip olmaması dış ticaret faaliyetlerini etkilemektedir. 239

240 2023 yılında ihracat gelirimizi 500 milyar dolara çıkarmak için Türkiye Lojistik Master Planı nın acilen hazırlanarak temel dayanak noktası konumunda olması gerekmektedir. Ana sektörlerimizin alt mal grubunda ihracat miktar hedefleri, üretim kapasitesi artırımı, kümelenme bölgelerindeki yoğunlaşma, hedef pazar stratejileri, Türkiye Lojistik Master Planı ile ortak bir çatı altında buluşması gerekmektedir. 240

241 Kendi ticaret koridorlarını geliştiren ve uluslararası entegrasyonu sağlayan bir yapıya sahip olmamız bizi dünya piyasasında etkin ve rekabetçi kılacaktır. Türkiye Lojistik Master Planı nda karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu ve kombine taşımacılık için ayrı ayrı stratejik hedefler belirlenmesi gerekmektedir. AB, Kafkasya ve Orta Doğu ticaretimizde lider karayolu taşımacılığında enerji verimliliği, çevre, konfor, inovasyon ve kalite odaklı hedeflerin dikkate alınması gerekmektedir. Avrupa, Rusya, Çin ve ABD de son derece yoğun kullanıma sahip olan fakat ülkemizde dünya ortalamalarının son derece altında kalan demiryolu taşımacılığının önemine vurgu yapılması gerekiyor. 241

242 Doğu-batı ve kuzey-güney enerji bağlantılarında köprü konumu güçlenen Türkiye boru hattı ve enerji taşımacılığında deniz yolunun rolünün ve ticaret payının artırılmasına vurgu yapılması gerekmektedir. Uzun dönem uluslararası taşımacılıkta kombine taşımacılığın artırımı için stratejik adımlar atılmalı, gümrüklerin modernizasyonu ile ilgili yapılan çalışmaları desteklenmesi gerekmektedir. Bunun yanında e-gümrük, e-beyan ve e-onay uygulamalarının yaygınlaştırılması ve nitelikli personel yetiştirilmesi gerekmektedir. 242

243 Lojistik merkez yatırımlarının kamu ve özel sektörü bir araya getirerek gerçekleştirilmeli, kentsel lojistik faaliyetlerine de yeni modeller getirilmelidir. Türkiye Lojistik Master Planı, dış ticaret sektörümüzdeki tüm aktörlerin ortak eylem planı niteliğinde olması gerekmektedir. Gerek kamu, gerek özel sektör ve STK lar arası uyumlaştırma çalışmaları ile belirlenecek ortak hedefler lojistik sektörüne rahat nefes aldıracaktır. 243

244 Türkiye nin rekabet gücüne ve toplumun yaşam kalitesinin yükseltilmesine katkı veren; güvenli, erişilebilir, ekonomik, alternatifleri olan, etkin ve verimli, hızlı, çevreye duyarlı, kesintisiz, dengeli, akıllı, tedarik ve değer zinciri yönetimine dayalı çağdaş hizmetlerin sunulduğu, sürdürülebilir bir lojistik sistem oluşturmak üzere uygulamaya konulacak proje, yatırım, faaliyet ve düzenlemelerin önceliği ve detaylarını gösterecek esnek ve dinamik Türkiye Lojistik Master Planında (TLMP) esas alınacak temel ilke ve stratejileri belirlemektir. 244

245 Master Planında dikkat edilmesi gereken sekiz unsur bulunmaktadır. Bunlar; Ekonomik Gelişmeler Doğrultusunda Lojistik, Temel İlkeler, Türkiye nin Ulaştırma Koridorları ve Uluslar arası Entegrasyon, Taşımacılık Türleri, Gümrük ve Sigorta, Lojistik Merkezler, Kentsel Lojistik Lojistik Sektör Yönetişimdir. 245

246 Ekonomik Gelişmeler Doğrultusunda Lojistik 1) LOJİSTİK SEKTÖRÜNÜN EKONOMİK SEKTÖRLER İÇİNDE BAĞIMSIZ BİR STATÜ KAZANMASI VE SINIFLANDIRILMASI. 2) EKONOMİK GELİŞMELERİN LOJİSTİK MASTER PLANLAMASINA ETKİLERİ; a) Ekonomik Büyüme Öngörüleri. b) Mal Üretiminde Öngörüler. c) Dış Ticaret Öngörüleri. d) Transit Ticaret Öngörüleri. e) İç Tüketim Öngörüleri. 3) 2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ ÇALIŞMASI 4) EKONOMİK AKTÖRLERİN REKABET GÜCÜNÜN ARTTIRILMASI 246

247 5) LOJİSTİK PLANLAMASINDA SOSYO-EKONOMİK GELİŞMELERİN a) Nüfus ve Demografi. b) Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm. c) Orta Sınıf ve Yeni Tüketim Alışkanlıkları. d) İç ve Dış Turizm Faaliyetleri. 6) LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE DÜZENLİ VE ORGANİZE PİYASALARIN VARLIĞI. 7) KAMU VE ÖZEL SEKTÖRÜN ROLLERİ VE İŞBÖLÜMÜ. 8) KAMU STRATEJİ PLANLARI ARASINDA UYUM SAĞLANMASI. 9) LOJİSTİK MERKEZLER VE ÖZEL SEKTÖRÜN KONUMUNUN BELİRLENMESİ. 247

248 Temel İlkeler 1) HAREKETLİLİK (MOBİLİTE) 2) DARBOĞAZLARIN ORTADAN KALDIRILMASI 3) TAŞIMACILIK TÜRLERİNİN DENGELENMESİ 4) ALTYAPININ OPTİMUM KULLANILMASI 5) HİZMET KALİTESİ ve REKABET 6) ENERJİ VERİMLİLİĞİ ve ÇEVRE 7) EMNİYET ve GÜVENLİK 8) İNSAN KAYNAKLARI VE EĞİTİM 9) BİLİM ve TEKNOLOJİ 10) YATIRIM FİNANSMANI 11) KATILIM, UZLAŞIM ve DEĞİŞİM 12) PAZARLAMA 248

249 Türkiye nin Ulaştırma Koridorları ve Uluslararası Entegrasyon Türkiye, uyguladığı ekonomi ve ticaret politikası çerçevesinde mevcut ve planlanan uluslararası ekonomi / taşımacılık koridorlarını gözeterek kendi ekonomi / taşımacılık koridorlarını da geliştirmelidir. 249

250 Taşımacılık Türleri 1) KARAYOLU TAŞIMACILIĞI a) ULUSLARARASI KARAYOLU TAŞIMACILIĞI b) YURTİÇİ KARAYOLU TAŞIMACILIĞI c) EMNİYET ve GÜVENLİK d) HİZMET KALİTESİ ve REKABET e) İNSAN KAYNAKLARI ve EĞİTİM f) ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME ve İNOVASYON g) BİLGİ ve İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ h) ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE 250

251 2) DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI a) MEVZUAT b) ULUSLARARASI DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI c) YURTİÇİ DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI d) EMNİYET ve GÜVENLİK e) HİZMET KALİTESİ ve REKABET f) İNSAN KAYNAKLARI ve EĞİTİM g) ÇALIŞMA KOŞULLARI h) BİLGİ ve İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ i) ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE 251

252 3) DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI a) ULUSLARARASI ve KISA MESAFELİ DENİZ TAŞIMACILIĞI b) YURTİÇİ DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI c) EMNİYET ve GÜVENLİK d) HİZMET KALİTESİ ve REKABET e) İNSAN KAYNAKLARI ve EĞİTİM f) ÇALIŞMA KOŞULLARI g) BİLGİ ve İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ h) ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE i) MEVZUAT 252

253 4) HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI a) ULUSLARARASI HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI b) YURTİÇİ HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI c) EMNİYET ve GÜVENLİK d) HİZMET KALİTESİ ve REKABET e) İNSAN KAYNAKLARI ve EĞİTİM f) ÇALIŞMA KOŞULLARI g) BİLGİ ve İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ h) ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE 5) KOMBİNE TAŞIMACILIK 253

254 Gümrük ve Sigorta 1) GÜMRÜK a) GÜMRÜK İŞLEMLERİ b) EMNİYET ve GÜVENLİK c) HİZMET KALİTESİ ve REKABET d) İNSAN KAYNAKLARI ve EĞİTİM e) ÇALIŞMA KOŞULLARI f) BİLİŞİM ve İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ 2) RİSK ve SİGORTA 254

255 Lojistik Merkezler 1) YASAL-YÖNETSEL YAPI 2) ALTYAPI YATIRIM 3) ÇEVRE ve GÜVENLİK 4) DEPO ve ANTREPO 255

256 Kentsel Lojistik 1) PLANLAMA ve YÖNETİM 2) KENTSEL TAŞIMACILIK 3) EMNİYET ve GÜVENLİK 4) İNSAN KAYNAKLARI ve EĞİTİM 5) ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME ve İNOVASYON 6) BİLİŞİM ve İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ 7) ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE 256

257 Lojistik Sektör Yönetişimi Lojistik Master planın hazırlanması ve uygulanması aşamasında sektörün tüm paydaşlarının katılımı önem taşımaktadır. Yönetişim tüm paydaşların katılımını hedefleyen çağdaş bir yaklaşım olup Lojistik Master Planı hazırlık ve uygulama aşamasında da tüm paydaşların katılımı gerekmektedir. 257

258 Lojistik Köyler Lojistik Köy, Lojistik Merkez, Lojistik Park, Kara Limanı, (LogisticsHub, Interporto, Transport Center, Distripark) kavramları birbirine yakın anlamlara gelmekte olup, tüm lojistik faaliyetlerin bir arada bulunduğu; hizmet sağlayıcılarla, hizmet alıcıları ve ilgili kamu kurumlarını tek bir fiziksel mekanda buluşturan; intermodal taşımacılık altyapısına; ulusal ve uluslararası ulaştırma koridorlarına etkin bağlantıya sahip yerleri ifade etmektedir. 258

259 Lojistik Merkezler/Köyler; lojistik ve taşımacılık şirketleri ile ilgili resmi ve özel kurumların içinde yer aldığı, her türlü taşımacılık moduna etkin bağlantıları olan, depolama, bakım-onarım, yükleme-boşaltma, elleçleme, tartı, yük bölme-birleştirme, paketleme v.b. faaliyetleri gerçekleştirme imkânları olan ve taşıma modları arasında düşük maliyetli, hızlı, güvenli, çevreci aktarma alan ve donanımlarına sahip, içerisinde ulusal ve uluslararası taşımacılık, lojistik ve eşyanın dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetlerin çeşitli işletmeciler tarafından gerçekleştirildiği planlanmış alanlardır. 259

260 260

261 261

262 262

263 263

264 264

265 Türkiye deki Güncel Durum Türkiye, avantajlı coğrafi konumu sebebiyle lojistik faaliyetler açısından önemli bir noktada bulunmaktadır. Bu özelliklere ek olarak gelişen ekonomisi, çok çeşitli üretim kollarında üretim kabiliyeti, dinamik nüfusu ve çevresi için bir istikrar adası konumunda oluşu sebebiyle Balkanlar, Kafkaslar, Karadeniz, Akdeniz ve Ortadoğu için potansiyel bir üretim ve lojistik üssü pozisyonundadır. Denizyoluna ek olarak tarihsel bir ticari kavşakta bulunması sebebiyle karayolu avantajı ve geliştirilmekte olan demiryolu altyapısı Türkiye için önemli fırsatlar yaratmaktadır. 265

266 T.C.D.D. LOJİSTİK MERKEZLER YAPILIYOR Halkalı/İstanbul Halkalı Gökköy/Balıkesir BALIKESİR Aliağa İZMİR EDİRNE MANİSA Turgutlu Torbalı Güllük AYDIN Yeşilbayır/İstanbul İSTANBUL Ereğli Karasu Kartal Sapanca Köseköy/İzmit ADAPAZARI Gemlik BURSA Uşak UŞAK Kemalpaşa/İzmir ANTALYA BİLECİK Bozüyük/Bilecik ANKARA ESKİŞEHİR Sincan Polatlı Hasanbey/Eskişehir AFYON Kaklık/Denizli BARTIN Yerköy KONYA Kayacık/Konya Ulukışla ŞANLIURFA Narlı ADANA GAZİANTEP BOLOGNA FREIGHT VILLAGE Karkamış Mürşitpınar KARAMAN Manavgat Yenice/Mersin MERSİN Alanya Boğazköprü Gelemen/Samsun SAMSUN Hanlı Sivas Boğazköprü/Kayseri KAYSERİ MALATYA Türkoğlu/K.maraş HALEP Özel Sektör TRABZON ERZİNCAN ELAZIĞ DİYARBAKIR Mardin MARDİN Nusaybin Kars KARS ERZURUM Palandöken/Erzurum Kurtalan Cizre Habur Habur Hizmette Kamu Olan 1.Etabı Sektörü Tamamlanan İnşaat ve Projelendirmesi Devam Eden 19 adet Lojistik Merkez planlandı. Samsun, Uşak ve Halkalı işletmeye alındı. Denizli, İzmit, Eskişehir, Kayseri, Mardin, Erzurum ve Balıkesir devam ediyor.

267 19 adet Lojistik Merkez planlandı. Lojistik merkezlerin faaliyete geçmesiyle Türk lojistik sektörüne yıllık yaklaşık 26 milyon ton ilave taşıma imkanı 8 milyon metrekarelik, açık alan, stok alanı, konteyner stok ve elleçleme sahası kazandırılacaktır. 267

268 Tamamlanmış Olan Lojistik Merkezler : Halkalı, Samsun-Gelemen, Uşak 1. Etabı Tamamlanmış Olan Lojistik Merkezler : Köseköy-İzmit, Hasanbey-Eskişehir, Kaklık-Denizli, Boğazköprü-Kayseri İnşaat/Proje Aşamasında Olan Lojistik Merkezler : Yeşilbayır-İstanbul, Gökköy-Balıkesir, Bozüyük-Bilecek, Kayacık-Konya, Yenice-Mersin, Sivas, Türkoğlu-Kahramanmaraş, Kars, Palandöken- Erzurum, Mardin

269 269

270 Ankara Lojistik Üssü Ülkemizde henüz Lojistik Merkezler konusunda kamu ve özel sektör kaynaklı eksiklik ve ihtiyaçlar devam ederken, ilk olması açısından çok büyük önem taşıyan bir girişim olarak Ankara Lojistik Üssü faaliyetlerini yürütmektedir. 270

271 271

272 Dünya dan Lojistik Köy Örnekleri Alliance Global Logistics Hub/Texas/ABD Atlantic Gateway-Halifax Logistics Park/ Kanada Rotterdam Güterverkehrzentrum (GVZ) Hamburg İnterporto Verona İtalya Plaz / Zaragoza Singapur Hong Kong

273 Alliance Global Logistics Hub/Texas/ABD 273

274 Atlantic Gateway-Halifax Logistics Park/ Kanada 274

275 Rotterdam 275

276 276

277 Güterverkehrzentrum (GVZ) Hamburg 277

278 İnterporto Verona İtalya dönüm üzerine başlanmıştır m 2 lik alanda faaliyet göstermektedir yılında inşaatı başlamış 1985 yılında çalışır hale gelmiş m 2 lik demiryolu intermodal terminaline sahiptir. Yılda vagon yüklenebilmektedir. Alanın m 2 si Volkswagen grubunun İtalya distribütörü olan Autogerma firması tarafından kullanılmaktadır m 2 lik kapalı alanda Volkswagen grubunun yedek parça m 2 lik kapalı alanda diğer şirketler lojistik depolama m 2 lik kısmı ise meyve, sebze ve çiçek gibi ürünler için Merkezde120 firma da kişi çalışmakta ve günde araç girişi yapılmaktadır. Yılda 6 Milyon ton demiryolu ile ve 20 Milyon ton karayolu ile yük transferi sağlanmaktadır. 278

279 Singapur Dünya Bankasınca hazırlanan 2012 Yılı Lojistik Performans Endeksinde 1. sırada olan Singapur un lojistik performansının bu seviyede olmasında gümrük işlemlerinde tek pencere sistemini en iyi uygulayan ülke olmasının da önemli bir payı bulunmaktadır. 279

280 Hong-Kong Hong-Kong un 1997 yılında Çin e iade edilmeden önce Birleşik Krallık idaresindeyken serbest liman olarak kullanılması, lojistik faaliyetlerin gelişmesi için zemin hazırlamıştır. Sonraki dönemlerde ise Çin in dünyanın en büyük üretim bölgesi haline gelmesi, Hong-Kong un da dünyanın en önemli lojistik faaliyet merkezlerinden biri haline gelmesini sağlamıştır. Çin e bağlı olmakla birlikte Özel İdari Bölge Devleti olarak özel bir statü ile yönetilen Hong-Kong 2012 Yılı Lojistik Performans Endeksi nde Singapur un ardından 2. sırada yer almıştır. 280

281 281

282 282

283 TÜRK LOJİSTİK SEKTÖRÜ Dünya Bankası Lojistik Performans Endeksi (LPI) 283

284 Lojistik Performans Endeksi The Logistics Performance Index (LPI) Dünya Bankası tarafından oluşturulan ve ülkelerin lojistik alanındaki performanslarının izlenebildiği önemli kaynaklardan birisidir. Oldukça yeni olan bu endeks ilk olarak 2007 yılında yayınlanmış ve ikincisi teknik ve kapsam olarak daha da geliştirilerek 2010 yılında yayınlanmıştır. Üçüncü rapor ise yayınlanan ikinci rapor ile aynı teknik ve kapsamda 2012 yılında yayınlanmıştır.

285 Bu endeks sayesinde ülkeler uluslararası lojistik faaliyetleri açısından kendilerini diğer ülkelerle karşılaştırma imkânı bulmakta ve önlerindeki fırsat ve engelleri görmektedirler. Endeks bu açıdan 155 kadar ülkeye performanslarını geliştirmek için hangi temel alanlara yönlenmeleri gerektiği hususunda da bir takım işaretler vermektedir.

286 Lojistik Performans Endeksi, temel olarak ülkelerin 1992 yılı sonrası ticaret hacmi, ihracat ve ithalat miktarı ve GSYİH verilerindeki artış oranları ile hesaplanmıştır. Endeks hesaplanırken ülkeler, coğrafi bölgelere göre ve gelir düzeylerine göre farklı kategorilerde incelenmiştir. Endeks ayrıca ülkelerin özellikle öne çıkan altı performans göstergesinin temel bileşen analizi kullanılarak değerlendirilmesiyle ve bunların istatistiki olarak birleştirilmesiyle ile elde edilmektedir.

287 Rapor, 130 ülkeden lojistik sektöründe faaliyet gösteren yaklaşık lojistik profesyonelden (uluslararası firma yöneticisinden) web tabanlı 34 soruluk anket yoluyla toplanan 5000 den fazla bireysel ülke değerlendirmelerine dayalı olarak oluşmaktadır. Lojistik Performans Endeksine dahil olan ülkeler değerlendirildiğinde, gelişmiş ülkelerin tümünün yüksek performansa sahip olduğu görülmektedir.

288 Lojistik Performans Endeksi Göstergeleri Lojistik Performans Endeksi raporu, ülkelerin özellikle öne çıkan altı performans göstergesinin temel bileşen analizi kullanılarak değerlendirilmesiyle ve bunların istatistiki olarak birleştirilmesiyle ile elde edilmektedir. Dünya Bankası nca hazırlanan ve 155 ülkenin lojistik performanslarının incelendiği bu raporda 2007 yılında 7 performans göstergesi yer alırken 2010 yılında yayınlanan raporda bu göstergelerde değişiklik yapılmış olup gösterge sayısı 6 ya düşürülmüştür.

289 Dünya Bankası tarafından 2007 yılında yayımlanan Küresel Lojistik Performans Endeksi (LPI), taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren 800 den fazla uluslararası firma yöneticisinin katılımıyla, web-tabanlı ankete dayalı araştırma sonuçlarından elde edilmiştir. Ülkelerin küresel lojistik performansı 7 kriter esas alınarak ölçülmüştür.

290 Bu araştırma için belirlenen 7 performans alanı şunlardır : Gümrüklerin ve diğer sınır kuruluşlarının yaptıkları işlemlerin verimliliği, Ulaştırma ve bilgi teknolojilerine ait altyapının lojistik açıdan kalitesi, Uluslararası sevkiyatların düzenlenmesinin kolaylık ve maliyetine katlanılabilirlik düzeyi, Yerel lojistik sektörünün yetkinliği, Uluslararası sevkiyatları izleyebilme kabiliyeti, Yurtiçi lojistik maliyetler, Sevkiyatların varış yerine zamanında ulaşabilirliği.

291 Dünya Bankası nca hazırlanan ve 155 ülkenin lojistik performanslarının incelendiği bu raporda 2007 yılında 7 performans göstergesi yer alırken 2010 yılında yayınlanan Rekabet için Bağlanma: Küresel Ekonomide Dış Ticaret Lojistiği başlıklı raporda bu göstergelerde değişiklik yapılmış olup gösterge sayısı 6 ya düşürülmüştür.

292 2010 ve 2012 yıllarında yayınlanan göstergeler; Gümrüklerin ve diğer sınır işlemlerinin etkinliği, Ticaret ve taşımacılık altyapısının lojistik açıdan kalitesi, Rekabetçi fiyatlandırılmış taşıma hizmetlerine ulaşım, Lojistik hizmetlerin kalitesi ve lojistik yetkinlik, Sevkiyatların takibi ve izlenebilmesi, Sevkiyatların alıcıya zamanında ulaşması.

293 Dünya Bankası Lojistik Performans Endeksi Raporları LPI 2007 Raporu Ülke Puanları ÜLKE Sıra Puan Singapur 1 4,19 Hollanda 2 4,18 Almanya 3 4,10 İsveç Avusturya Japonya İsviçre Hong Kong, Çin LPI 2010 Raporu Ülke Puanları ÜLKE Sıra Puan Almanya 1 4,11 Singapur 2 4,09 İsveç 3 4,08 Hollanda 4 4,07 Lüksemburg İsviçre Japonya İngiltere LPI 2012 Raporu Ülke Puanları ÜLKE Sıra Puan Singapur 1 4,13 Çin 2 4,12 Finlandiya 3 4,05 Almanya 4 4,03 Hollanda 5 4,02 Danimarka Belçika Japonya LPI 2014 Raporu Ülke Puanları ÜLKE Sıra Puan Almanya Hollanda 2 4,05 Belçika 3 4,04 İngiltere 4 4,01 Singapur 5 4,00 İsveç Norweç Lüksemburg ABD İngiltere Belçika ABD Japonya Kanada Norveç İngiltere Türkiye 30 3,50 Türkiye 34 3,15 Türkiye 39 3,22 Türkiye 27 3,51 Eritria Tacikistan Myanmar Ruanda Doğu Timor 149 1,71 Afganistan 150 1,21 Ruanda Namibya Sierra Leone Eritre Somali 155 1,34 Nepal Çad Haiti Cibuti 154 1,80 Burundi 155 1,61 Kongo Cumhuriyeti Afganistan 158 2,07 Demokratik Kongo Cumhuriyeti 293 Somali 160 1,77

294 Dünya Bankası Lojistik Performans Endeksi Raporları LPI 2007 Raporu Ülke LPI 2012 Raporu Ülke LPI 2014 Raporu Ülke Puanları Puanları Puanları ÜLKE Sıra Puan ÜLKE Sıra Puan ÜLKE Sıra Puan Almanya Singapur 1 4,19 Singapur 1 4,13 Hollanda 2 4,05 Hollanda 2 4,18 Çin 2 4,12 Belçika 3 4,04 Almanya 3 4,10 Finlandiya 3 4,05 İngiltere 4 4,01 İsveç Almanya 4 4,03 Singapur 5 4,00 Avusturya Hollanda 5 4,02 İsveç Japonya Danimarka Norweç İsviçre Belçika Lüksemburg Hong Kong, Çin Japonya ABD İngiltere ABD Japonya Kanada İngiltere Türkiye 30 3,50 Türkiye 34 3,15 Türkiye 27 3,51 Eritria Tacikistan Nepal Kongo Cumhuriyeti Myanmar Çad Afganistan 158 2,07 Ruanda Haiti Demokratik Kongo Cumhuriyeti Doğu Timor 149 1,71 Cibuti 154 1, Somali 160 1,77

295 Lojistik Performans Endeksi ve Türkiye Alt Başlıkları Hem yüksek dış ticaret hem de oturmuş gümrük mevzuatı ve süreçleri, oldukça iyi düşünülmüş ve oluşturulmuş altyapısı, zamanlama ve taşımadaki etkinlik ve verimliliği ile birlikte lojistiği büyümede stratejik sektör olarak benimseyen Almanya 2007 de birinci sırada yer alırken Türkiye 2007 de 3,15 puanla 34. sırada iken artan ticareti ve verimli hale getirilmeye çalışılan gümrük mevzuatıyla lojistik sektör hamlesi ve altyapı çalışmalarıyla 2010 itibarıyla puanımız 3,22 ye artmış olmasına rağmen sıramız 39. luğa düşmüştür.

296 Türkiye, 2010 raporunda 3,22 lik puanıyla 0,01 puan farkla ikinci dilimde yer alarak tutarlı performans sergileyen ülkelerin başında gelmektedir. Türkiye 2012 raporunda ise 3,51 puanla 27. sıraya yükselerek birinci dilimde yer almıştır. Türkiye 2014 raporunda da 3,50 puanla 30. sıraya gerilmesine rağmen birinci dilimde yer almıştır.

297 297

298 Türkiye nin LPI ve Alt Skorları 2007 LPI Gösterge Gümrüklerin ve Diğer Sınır İşlemlerin Etkinliği Ulaştırma ve Bilgi Teknolojilerine Altyapısının Lojistik Açıdan Kalitesi Uluslararası Sevkiyatların Düzenlenmesinin Kolaylığı ve Maliyetine Katlanabilirlik Yerel Lojistik Hizmetlerin Kalitesi ve Yetkinliği Sevkiyatların Takibi ve İzlenebilmesi Sevkiyatların Alıcıya Zamanında Ulaşması Yurtiçi Lojistik Maliyetler Türkiye nin Genel Lojistik Performans Endeksi Skor Sıralama , , , , , , , LPI Gösterge Gümrüklerin ve Diğer Sınır İşlemlerin Etkinliği Ticaret ve Taşımacılık Altyapısının Lojistik Açıdan Kalitesi Uluslararası Sevkiyatların Düzenlenmesinin Kolaylığı ve Maliyeti Lojistik Hizmetlerin Kalitesi ve Lojistik Yetkinlik Skor Sıralama 3, , , ,23 37 Sevkiyatların Takibi ve İzlenebilmesi 3,09 56 Sevkiyatların Alıcıya Zamanında Ulaşması 3,94 31 Türkiye nin Genel Lojistik Performans Endeksi 3, LPI Gösterge Gümrüklerin ve Diğer Sınır İşlemlerin Etkinliği Ticaret ve Taşımacılık Altyapısının Lojistik Açıdan Kalitesi Uluslararası Sevkiyatların Düzenlenmesinin Kolaylığı ve Maliyeti Lojistik Hizmetlerin Kalitesi ve Lojistik Yetkinlik Sevkiyatların Takibi ve İzlenebilmesi Sevkiyatların Alıcıya Zamanında Ulaşması Türkiye nin Genel Lojistik Performans Endeksi Skor Sıralama 3, , , , , , ,

299 Türkiye nin LPI ve Alt Skorları 2007 LPI Gösterge Skor Sıralama 2012 LPI Gösterge Skor Sıralama 2014 LPI Gösterge Skor Sıralama Gümrüklerin ve Diğer Sınır İşlemlerin Etkinliği Ulaştırma ve Bilgi Teknolojilerine Altyapısının Lojistik Açıdan Kalitesi ,94 39 Gümrüklerin ve Diğer Sınır İşlemlerin Etkinliği Ticaret ve Taşımacılık Altyapısının Lojistik Açıdan Kalitesi 3, ,62 25 Gümrüklerin ve Diğer Sınır İşlemlerin Etkinliği Ticaret ve Taşımacılık Altyapısının Lojistik Açıdan Kalitesi Uluslararası Sevkiyatların Düzenlenmesinin Kolaylığı ve Maliyetine Katlanabilirlik 3,07 42 Uluslararası Sevkiyatların Düzenlenmesinin Kolaylığı ve Maliyeti 3,38 30 Uluslararası Sevkiyatların Düzenlenmesinin Kolaylığı ve Maliyeti Yerel Lojistik Hizmetlerin Kalitesi ve Yetkinliği 3,29 30 Lojistik Hizmetlerin Kalitesi ve Lojistik Yetkinlik 3,52 26 Lojistik Hizmetlerin Kalitesi ve Lojistik Yetkinlik Sevkiyatların Takibi ve İzlenebilmesi 3,27 34 Sevkiyatların Takibi ve İzlenebilmesi 3,54 29 Sevkiyatların Takibi ve İzlenebilmesi Sevkiyatların Alıcıya Zamanında Ulaşması Yurtiçi Lojistik Maliyetler Türkiye nin Genel Lojistik Performans Endeksi 2, , ,15 34 Sevkiyatların Alıcıya Zamanında Ulaşması Türkiye nin Genel Lojistik Performans Endeksi 3, ,51 27 Sevkiyatların Alıcıya Zamanında Ulaşması Türkiye nin Genel Lojistik Performans Endeksi ,

300 Lojistik Performans Endeksi ve Bölgesel Kalkınma Türkiye de bölgesel kalkınmanın sağlanmasında lojistik hizmetlerin itici bir güç olabilmesi için Türkiye nin lojistik sisteminin etkinliğini bir bütün olarak arttırılması gerekmektedir. Bu amaçla, lojistik büyümeyi ve kaliteyi ölçen Lojistik Performans Endeksi göstergeleri yön belirleme açısından önemli bir yere sahip olmaktadır. Böylelikle istihdam ve gelişme desteklenerek ekonomiyi güçlendirmede etkili olunacak ve bölgesel kalkınma için katkıda bulunulmuş olunacaktır. 300

301 LOJİSTİK YÖNETİMİ 8. Hafta Lojistik Performans Yönetimi 301

302 Günümüzün yoğun rekabet odaklı çalışan sanayi ve hizmet sektörlerinde performans, basarının değerlendirilmesinde çok önemli bir faktör haline gelmiştir. Performans ölçümü genel bir tanımla, amaçlara ulaşmada uygulanan yöntemlerin etkinliğini ve verimliliğini belirleme faaliyetleridir. 302

303 Etkinlik hedefe, standarda, plana ulaşma iken, Verimlilik çıktıya oranla girdilerin etkin kullanımıdır. Her etkin faaliyet verimli olmayabileceği gibi her verimli faaliyet kısa vadede etkin olmayabilir. Bazı hallerde etkinlik önemli olabilir, ama uzun vadede hem etkinlik hem de verimlilik önemlidir. 303

304 İşletmelerde lojistik faaliyetlerde performans yönetiminin amacı, örgütün ve çalışanlarının hedeflerine ulaşmalarını sağlamaktır. Bu temel amaçların yönetsel, araştırma ve geliştirmeye yönelik aşağıdaki şekilde ifade edilebilmektedir. Bunlar; Lojistik faaliyetlerin hedeflerini, açık ve tanımlanmış hedeflere dönüştürmek, 304

305 Hedeflerin gerçekleştirilmesi için gerekli olan performans göstergelerini belirlemek, Belirlenen performans göstergelerini, sürece ve çalışanlara zamanında ve eşit şekilde uygulamak, Faaliyetlerden beklenen performans sonuçlarıyla, gerçekleşen başarıyı karşılaştırmak ve değerlendirmek, Yönetici ile çalışanlar arasında etkin bir iletişim ve anlayış ortamı geliştirmek, 305

306 Performansın geliştirilmesi ile ilgili yönetici ve çalışanlarla ortak çaba harcamak, Basarı göstergelerini belirlemek ve ödüllendirmek, Faaliyetlere ilişkin güçlü ve zayıf yönleri belirlemek, Geri bildirimin etkinliğini arttırmak, Eğitim ve geliştirme gibi ihtiyaçların belirlenmesine yönelik olarak gerekli bilgiyi sağlamak, Faaliyetlerin en optimal şekilde yapılmasını sağlamak için gerekli yöntemleri tasarımlamak gibi amaçlar güdülmektedir. 306

307 Lojistik faaliyetlerde performans yönetiminin kapsamı ise; ölçüm ve denetim sistemleri, lojistik faaliyetlerin performansını; toplam sistem, alt sistemler ve bu alt sistemlerin bileşenleri sürecinde ayrı ayrı ve bu süreçlerin birbirleri ile etkileşimini bütünleşik olarak analiz edecek bir yapıda olmalıdır. Bu açıdan, ölçümlemeler aşağıdaki alanları kapsamalıdır. Bunlar; 307

308 İletmenin mevcut ve potansiyel pazar payı, Tedarik, satın alma, depolama, ürün tasarımı, ürün kalitesi, Üretim ve satış düzeyi, Tedarik, üretim ve dağıtım sürecinin verimliliği ve etkinliği, Finansal sonuçlar, satış gelirleri ve karlılık, Yatırımlar ve getirileri, Müşteri servisi. 308

309 Performans ölçüm sistemlerinin tasarımlanmasında dört aşamalı bir süreç izlenmektedir. Bu sürecin etkinliği, performans yönetimine ışık tutacak bilgilerin ortaya çıkarılmasında büyük bir öneme sahiptir. Bu süreçler; Ölçümü yapılacak sistemin tanımlanması, Ölçümü yapılacak performans alanlarının belirlenmesi ve göstergelerin seçilmesi, Ölçümler için veri toplama ve değerlendirme yönteminin belirlenmesi, Sistemin Uygulanması, Denetlenmesi ve Sürdürülmesi, 309

310 Yaşanan yoğun rekabetin bir sonucu olarak performans göstergelerinin işletmelerin tüm sistemi, yapısı ve süreçleri dahilinde düşünülmesi ve oluşturulması gerekmektedir. İşletmeler müsteri tercihleri doğrultusunda kaliteli ürünlerin düşük maliyetle üretilerek, istenilen yer ve zamanda kullanıma sunmaları yoluyla başarılı olmaktadır. Performans göstergeleri, genellikle belirli bir amaca ulaşmak için doğrudan veya dolaylı olarak bilgi sağlayan ölçümlemeler için kullanılmaktadır. Performans göstergeleri, performansa ilişkin bazı boyutların doğrudan, net ve eksiksiz bir şekilde ifade edilmesidir. 310

311 Lojistik Faaliyetlerde Temel Performans Göstergeleri Kalite Maliyet Esneklik ve Hız Verimlilik Etkinlik Yenilikçilik Müşteri Memnuniyeti Pazar Yönlülük Güvenilirlik Finansal Analizle İlgili Göstergeler Diğer Göstergeler 311

312 Kalite Kalite, yaşanan yoğun rekabet ortamı ve küresel Pazar koşullarında rekabetçi anlamda önemli bir konumdadır. Kalite; kaynakların verimli kullanımını sağlayan, ürün ve hizmetlere kullanım uygunluğu kazandıran, müşteri gereksinimlerine uygun üretim ve hizmet anlayışını egemen kılan ve böylece işletmelerin kamusal sorumluluklarını da olumlu olarak gerçekleştirmelerine imkan sağlayan bir performans göstergesi olarak görülmektedir. 312

313 Kalite, müşteri memnuniyeti sağlama açısından temel faktör durumunda olan, giderek olmazsa olmaz konuma gelen ve sürekli geliştirilmesi gereken önemli bir göstergedir. Kalite ve müşteri memnuniyeti günümüzde işletmeler için norm olmuştur. Kalite kavramı incelendiğinde, kaliteyi oluşturan temel unsurların, kalitenin belirlendiği üretim öncesi, üretim süreci ve sonrası aşamalarını da kapsayan geniş bir perspektifte ele alındığı görülmektedir. 313

314 Bu açıdan kalite kavramları aşağıdaki şekilde ifade edilebilir; Tasarım kalitesi Uygunluk kalitesi Kullanım (Performans) kalitesi 314

315 Maliyet Günümüz yoğun rekabet ortamında ayakta kalabilmek için önemli unsurlardan bir tanesi de müşterilerin gereksinim ve beklentilerini, üretilen ürün ve hizmetlerle ve pazarda oluşan fiyatlarla karşılarken, işletmenin tüm faaliyetlerinde maliyetleri minimum düzeye çekmektir. Maliyet işletmenin rakipleri karşısında rekabet üstünlüğü sağlamasında büyük bir konuma sahiptir. Rekabetin amacı; maliyetleri düşük, kaliteyi yüksek tutarak değer yaratmak ve tüketiciye yarar sağlamaktır. 315

316 Esneklik ve Hız Esneklik kavramı, bir isletmenin veya üretim sisteminin pazardaki değişikliklere uyum sağlayabilmesi yönünde davranışlar sergilemesi başka bir ifade ile beklenmeyen koşullara adapte olabilme yeteneği olarak ifade edilebilir. Esneklik; pazar dinamiklerine firmanın cevap verebilme yeteneğinin göstergesi olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. 316

317 İşlemsel esneklik, ürün değişiklikleri nedeniyle envanterdeki azalmalar, kısa dönemde müşterilerin taleplerinde meydana gelen eğilimleri karşılama veya üretimde ortaya çıkan problemleri gidermeye yönelik olarak firmanın yeteneğini göstermektedir. Günümüz küresel rekabet ortamı, üretim teknolojilerinde değişiklik yapılmasını zorunlu hale getirmiştir ve teknolojik alt yapı bakımından değişime adapte olamayacak tarzda yapılanmış işletmelerin değişen müşteri beklentilerine etkili bir şekilde cevap vermesi olanaksız görünmektedir. 317

318 Hız kavramı, işletmelerin var olan müşteri gereksinimlerini etkin bir şekilde karşılayabilmeleri açısından çok önemlidir. Hız küresel rekabet ortamında işletmelerin başarısında önemli bir faktör konumuna gelmiştir. İşletmelerin faaliyette bulundukları alanlarda ve bu alanların dışında rakiplerinden daha önce harekete geçmeleri, faaliyetlerini yerine getirmeleri ve pazardaki ihtiyaçları belirleyip bunları karşılayabilmeleri, rekabette üstünlük sağlayarak müşteri memnuniyetini sağlamalarını mümkün kılmıştır. 318

319 Verimlilik Verimlilik, günümüzde çok sık tekrarlanan bir kavram haline gelmiş olmasına rağmen, genel kabul görmüş bir tanımının olmaması nedeniyle farklı anlamlar yüklenen bir kavram niteliğindedir. Verimliliği, bir üretim ya da hizmet sürecinin belli bir dönem sonunda üretilmiş olan ürün ve hizmetlerle, bu üretimi gerçekleştirmek amacıyla kullanılan kaynakların birbirine oranlanmasıyla elde edilen bir katsayı olarak tanımlanmış olup Çıktı/Girdi olarak gösterilmektedir. 319

320 Lojistik işletmeler açısından birinci adım olarak ölçüm geliyorsa, verimliliği yükseltecek ve geliştirecek faktörleri belirleyerek iyileştirmenin sağlanması, ikinci adımı oluşturmalıdır. Verimliliğin arttırılması, işletmenin rekabet gücünü attıran önemli bir faktördür. 320

321 Etkinlik Etkinlik, işletmenin ulaşmak istedikleri amaçların gerçekleştirilmesi amacıyla yerine getirilen faaliyetler sonucunda ulaşılanların değerlendirilmesini sağlayan bir performans göstergesidir. Amaçların gerçekleşme derecesi olarak ifade edilen etkinlik, işletmenin gerçekleştirmeyi amaçladıkları ile gerçekleştirdikleri arasında bir karşılaştırmanın yapılabilmesini olanaklı kılan önemli bir göstergedir. 321

322 Temel amaç, gerçekleşen faaliyetlerin, planlananlardan ne kadar sapma gösterdiğinin belirlenmesidir. Değerlendirme sonucunda geri bildirim sağlanarak, düzeltici önlemlerin alınması isletmenin başarısında büyük bir öneme sahiptir. Etkinlik ölçümünde taşımacılık, depolama, stok yönetimi, gümrük gibi farklı işletme işlevleri ele alınabilir. 322

323 Yenilikçilik Her geçen gün bilginin artan önemi nedeniyle özellikle sanayileşmiş ülkelerde emek yoğun işlerden, ürünlere knowhow ve yaratıcılık temeline dayalı değer ekleyen bilgi yoğun faaliyetlere doğru yönelme gerçekleşmiştir. Bunun sonucunda oluşan bilişim gibi, bilgi ve iletişim teknolojisi temeline dayalı sektörlerde yüksek teknolojilere doğru teknolojik değişim ve gelişim yaşanmıştır. Bu gelişmelere bağlı olarak pazarlarda sürekli yeniliklerin görülmesine neden olmaktadır. 323

324 Gelişen ve değişen günümüz ekonomisinde en önemli rekabet aracı haline gelen yenilik (inovasyon), bilimsel araştırmadan icada, geliştirmeye ve ticarileştirmeye kadar yeni bir ürün veya üretim süreci yaratmaktaki tüm faaliyetler olarak tanımlanabilmektedir. İşletmeler faaliyette bulundukları pazarlarda daha yüksek müşteri değeri yaratarak yaşamlarını devam ettirmeye ve rekabet avantajı elde etmeye çalışmaktadır. 324

325 Müşteri Memnuniyeti Müşteri memnuniyeti, tatmin veya tatmin olmama da dahil olmak üzere, bir mal veya hizmetin belirli bir özelliğinden veya bütünsel olarak kendisinden, fayda sağlanması ile ilgili keyif verici tatminkar olma yargısı olarak ifade edilmektedir. Günümüz pazar koşullarında, müşteri memnuniyeti yaratarak müşterileri elde tutma ve müşteri sadakatini sağlama işletmeler açısından büyük bir zorunluluk halini almıştır. 325

326 Memnun müşterinin şirkete bağlılık göstermesi ve memnun kaldığı şirketle uzun yıllar boyunca ilişkilerini sürdürmesi amacıyla, müşteriyi elde tutmanın ve müşteri sadakati oluşturmanın en önemli şartlarından bir tanesi müşteri memnuniyetinin yaratılmasıdır. İşletmeler, mamul ve hizmetlerine değer katarak, kaliteli ve sürekli bir şekilde müşterilerine sundukları takdirde müşteri memnuniyeti temin edilebilmektedir. 326

327 Pazar Yönlülük Pazar yönlülük, müşteriler açısından daha iyi bir değer yaratılması ve bunun sonucu olarak da işletmenin daha iyi bir performans düzeyine ulaşması ve ulaşılan bu performans düzeyinin süreklilik taşıması için gerekli davranışları en etkili ve verimli bir şekilde oluşturan örgütsel bir kültür olarak tanımlanmaktadır. Pazar yönlülük, müşteri yönlülük, rakip yönlülük ve fonksiyonlar arası eşgüdüm olmak üzere üç davranışsal öğeden oluşmaktadır. 327

328 Güvenilirlik Ürünün kullanım ömrü içerisinde kendisinden beklenen tüm fonksiyonları tam olarak yerine getirip getirmediğinin bir ölçüsü olarak ifade edilmektedir. Lojistik faaliyetler özellikle ürün güvenilirliğinin arttırılmasında büyük önem taşımaktadır. Mamül veya hizmetlerin üretildiği yerlerden tüketildikleri noktalara doğru hareketlerinde, söz konusu mamul veya hizmetlerin müşteri beklentilerinin tam karşılanması amacıyla kendilerinden beklenen tüm fonksiyonları yerine getirebilmeleri büyük ölçüde lojistik fonksiyonların etkinlik ve verimliliğine bağlıdır. 328

329 Tedarik kaynaklarının seçimi, satın alma, üretim, ambalajlama, depolama, ulaştırma ve tersine lojistik gibi temel lojistik faaliyetlerin, mamul veya hizmetlerin kendilerinden beklenen fonksiyonları yerine getirebilmelerine büyük katkı sağlamaktadır. 329

330 Finansal Analizle İlgili Göstergeler Bir işletmenin varlığını devam ettirebilmesi ve büyümesi rakipleriyle rekabet edebilme yeteneğine ve bu yeteneğini sürekli kılabilmesine bağlıdır. İşletmenin rekabet gücünün sağlıklı biçimde belirlenmesi finansal performansın ölçülmesini ve analiz edilmesini gerekli kılmaktadır. 330

331 Finansal analiz, sermaye piyasalarının gelişmesi, fon kaynaklarının ve finansal araçların çeşitlenmesi, uluslararası sermaye hareketleriyle son derece önemli hale gelmiştir. İşletme yönetimlerinin temel işlevlerini rasyonel bir şekilde yerine getirebilmesi finansal analiz yapılmasını gerektirmektedir. 331

332 Diğer Göstergeler Küreselleşme, rekabet, ekonomi, teknoloji ve ekoloji gibi işletmeleri sınırlayan çevresel faktörler; isletmeleri rekabet avantajı sağlamaya ve bunu sürekli kılmaya yönelik faaliyetlere odaklanmaları hususunda zorlamaktadır. Çevre kirliliği ile mücadele, sosyal olaylar, ekonomik istikrarsızlık, teknolojik gelişmeler ve bu gelişmelere adapte olabilmek gibi birçok faktör lojistik faaliyetlerin etkinliğini ve verimliliğini büyük ölçüde etkilemektedir. 332

333 Çevreye duyarlı sistemlerin tasarımı ve uygulanması, sosyal sorumluluk gibi göstergelerde lojistik faaliyetler açısından önem taşımaktadır. Ayrıca, teslim süresi, gerçekleştirilen sipariş sayısı, doğru sipariş sayısı, hatalı sipariş sayısı ve tersine lojistik ile geri kazanım oranı gibi göstergelerde performansın ölçümlenmesinde kullanılmakta olan göstergeler konumundadır. 333

334 LOJİSTİK YÖNETİMİ 12. Hafta Tehlikeli ve Özel Maddeler Lojistiği 334

335 Tehlikeli ve Özel Maddeler Lojistiği İÇERİK Tehlikeli Madde Lojistiği Petrol ve Türevleri Lojistiği Boya ve Türevi Maddeler Lojistiği İlaç ve Hastane Lojistiği Geri Dönüşüm ve Atık Lojistiği Canlı Hayvan Taşımacılığı 335

336 TEHLİKELİ MADDE LOJİSTİĞİ Tehlikeli maddeler, doğaları gereği, içerik ve durumları itibariyle dikkatsizlik ve kazalar sonucunda çevre güvenliğini, hayvanları, insanları ve genel güvenliği tehlikeye düşüren maddeler olarak tanımlanmışlardır. Bu maddelerin karayolu ile taşınması çevrede yanıcı, yakıcı, patlayıcı, aşındırıcı ve zehirleyici etkileri olan çeşitli kaza risklerini ortaya çıkartmaktadır. Bu risklerin en düşük seviyeye indirilmesi için tehlikeli maddelerin taşınma şartları çeşitli konvansiyonlar ve uluslararası anlaşmalarla bir düzene bağlanmıştır.

337 Tehlikeli Madde Lojistiği Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına İlişkin Yasal Düzenlemeler Uluslararası Denizyolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (IMDG) Uluslararası Karayolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (ADR) Uluslararası Demiryolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (RID) Koruyucu Donanımlar Tehlikeli Madde Sınıfları ve Etiketleri

338 PETROL ve TÜREVLERİ LOJİSTİĞİ Petrol ve türevi ürünler özellikleri itibarıyla tehlikeli maddeler sınıfında yer alırken, aynı zamanda sıvı maddeler olarak da tanımlanabilmektedir. Bu ürünler arasında petrol türevi olarak benzin, dizel, nafta, tiner ve diğer petrol türevi maddeler yer almaktadır.

339 Bu maddelerin taşınması, depolanması ve diğer lojistik süreçlerinde özel koşullar gerektirdiği için aynı zamanda özel yükler olarak da görülebilmektedirler. Dolayısıyla bu ürünlerin lojistik operasyonlarında taşıma araçları, depo alanları özel olarak tasarlandığı gibi aynı zamanda elleçleme faaliyetleri de özel olarak gerçekleştirilmektedir.

340 Petrol ve Türevleri Lojistiği Tanker ve Silobaslar Akaryakıt Dağıtım Sistemi ve Bayiler Akaryakıt Terminalleri

341 BOYA ve TÜREVİ MADDELER LOJİSTİĞİ Boya ve türevleri özellikleri itibarıyla tehlikeli madde sınıfına girmektedir. Dolayısıyla bu tür ürünlerin insan ve diğer varlıkların hayatlarının yanı sıra çevreye ve diğer ekonomik kaynaklara da etkileri söz konusu olabilmektedir. Bu anlamda boya ve türevlerinin diğer ürünlerden farklı bir biçimde depolanması, taşınması ve elleçlenmesi gerekmektedir.

342 Dolayısıyla boya ve türevlerinin taşınması diğer tehlikeli maddelerde olduğu gibi Uluslararası Karayolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması Konvansiyonuna (ADR) uygun bir biçimde gerçekleştirilmesi zorunluluktur. Boya ve Türevi Maddeler Lojistiği UN Numarası Yanma ve Yoğuşma Dereceleri

343 HASTANE ve İLAÇ LOJİSTİĞİ Hastane Lojistiği, sağlık hizmeti veren özel veya kamu hastanelerinin ihtiyaç taleplerinin belirlenmesinden, ilaçlar ve ameliyat malzemeleri belirlenmesi, satın alma süreçleri, hastane içi ve dışına dönük taşımalar ve hastane atıklarının toplanması ve imha tesislerine gönderilmesi sürecini kapsamaktadır.

344 Hastane ve İlaç Lojistiği Isı Kontrollü Araçlar ve Depolar Sağlık Kuruluşlarında İlaçların Dağıtılması ve Korunması FEFO, FIFO

345 GERİ DÖNÜŞÜM VE ATIK LOJİSTİĞİ Hasarlı, defolu ve ömrünü tamamlamış ürünlerin tamir, bakım, ayrıştırma veya yok etme amacıyla tedarik zinciri içerisinde aksi yönde hareket etmesidir. Bu tür yaklaşım işletmelerde yeşil yönetim olarak adlandırılan, kaynakların doğru kullanımı ve geri dönüşüm kültürünün geliştirilmesi şeklinde açıklanabilecek bir anlayışı beraberinde getirmektedir

346 Atık ve Geri Dönüşüm Lojistiği Tersine Lojistik Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği İZAYDAŞ Yeşil Yönetimi ISO 14000

347 CANLI HAYVAN TAŞIMACILIĞI Canlı hayvan taşımacılığında temel kural, eşya taşımacılığında araç hacmi kullanımındaki verimlilik uygulamaları yani tüm hacme göre eşyayı doldurma yani kapasite kullanımındaki verimlilik esası canlı hayvan taşımacılığında uygulanabilir değildir. Sürece konu olan unsurlar özel bir kavram olan Hayvan Refahı ile taşınmalıdır.

348 Hayvanlar eşya gibi istiflenemezler. Dolayısı ile sırt sırta, üst-üste, mesafe ayrımı yapmadan yan yana taşınamazlar. Canlı Hayvanların muayene ve taşıma gibi lojistik süreçlerinde özel koşullara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu koşulların başında özel donanımlı araçlara ve taşıma sürecinin tüm aşamalarında veteriner bakım ve kontrolüne ihtiyaç vardır.

349 Canlı Hayvan Taşımacılığı Hayvan Refahı (Animal Welfare) Kavramı Canlı Hayvan Taşımasında Kullanılan Oluklu Araçlar Aşılama, Dezenfeksiyon, Karantina Veteriner Sağlık Raporu Demiryolu, denizyolu, karayolu veya havayolu ile canlı hayvan taşımacılığı

350 TEHLİKELİ MADDE LOJİSTİĞİ Tehlikeli Madde Lojistiği Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına İlişkin Yasal Düzenlemeler Uluslararası Denizyolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (IMDG) Uluslararası Karayolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (ADR) Uluslararası Demiryolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (RID) Koruyucu Donanımlar Tehlikeli Madde Sınıfları ve Etiketleri

351 Ulusal Tehlikeli Madde Düzenlemeleri 1) Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği; 2) Radyoaktif Maddelerin Güvenli Taşınması Yönetmeliği; 3) Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 4) Karayolunda Tehlikeli Maddelerin Taşınması İçin Tasarlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği; 5) Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG)- Taşıma Kuralları ( TS 1445) 6) Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG)- Doldurma ve Boşaltma Kuralları (TS 1449) 7) Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği; 8) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği; 9) Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik; 351

352 Uluslararası Tehlikeli Madde Düzenlemeleri Tehlikeli Yüklerin Uluslararası Karayollarında Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR), Tehlikeli Madde Yönetmeliği (GetStoffV), Su Koruma Kanunu (WHG), Geri Kazanım ve Atık Kanunu (KrW-/AbfG), Patlayıcı Madde Kanunu (SprengG), İşletme Güvenlik Yönetmeliği (BetrSichV), Taşınabilir Basınçlı Cihazlar Hakkında Yönetmelik (OrtsDruckV), Karayolu Trafik Yönetmeliği (StVO), Tehlikeli Yük Görevlisi Yönetmeliği (GbV), 352

353 Tehlikeli Maddelerin Denizyolu ile Taşınmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (IMDG), Denizlerde Can Güvenliğine İlişkin Sözleşme (SOLAS), Demiryolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (RID), Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) Havayoluyla Tehlikeli Maddelerin Güvenli Nakli ile İlgili Teknik Talimatı (ICAO-TI), Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği Tehlikeli Eşya Düzenlemeleri (IATA-DGR) 353

354 Uluslararası Kuruluşlar International Maritime Organization (IMO)- Denizyolu Taşımacılığı UN Economic Comission for Europe (ECE)-WP-15- Karayolu Office Central Transport Internationaux (OCTI)- Demiryolu International Civil Aviation Organization- Havayolu International Air Transport Association (IATA)- Havayolu International Atomic Energy Agency (IAEA)- Radyoaktif Maddelerin Taşınması Commission Central pour la Navigation du Rhin- ADNR/ADN İç su yolları Taşımacılığı 354

355 ADR Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması olan ADR Sözleşmesi (ADR: Accord Dangereux Routier) 30 Eylül 1957 de Cenevre de düzenlenmiş olup, karayolu ile uluslar arası taşımacılıkta güvenliğin arttırılmasını amaçlamaktadır. Başlangıçta 15 üye ülkenin imzalamasıyla düzenlenen konvansiyon 1968 yılından itibaren yürürlüğe girmiştir. 355

356 Ülkemiz için de büyük önem arz eden ADR Konvansiyonu na katılım için ilk adım tarih ve 5434 sayılı Kanunla atılmıştır. Bundan sonra Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü nün yapmış olduğu çalışmalar ve düzenlemeler ile Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınmasına İlişkin Yönetmelik 31 Mart 2007 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanmıştır. Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihi dur. 356

357 DGR Tehlikeli kargoların nakliyesi IATA Tehlikeli Eşya Düzenlemeleri ne (IATA Dangerous Goods Regulations) göre gerçekleştirilir. IATA üyelerince belirlenen bu düzenlemeler IATA şartlarını kabul etmiş ülkelerde ve hemen hemen dünya genelinde geçerlidir. 357

358 ICAO-TI Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı ICAO nun Havayoluyla Tehlikeli Maddelerin Güvenli Nakli ile İlgili Teknik Talimatıdır (ICAO-TI / Technical Inctructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air). 358

359 RID Uluslararası Demiryolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına İlişkin konvansiyonun hükümleri uygulanmaktadır. 359

360 IMDG CODE Tehlikeli maddelerin denizyolu ile taşınmasına ilişkin uluslararası sözleşme kodları olarak tanımlanmaktadır. Bu sözleşmede denizyolu ile tehlikeli maddelerin ne şekilde taşınacağı, tehlikeli madde sınıfları, etiketleme, paketleme ve görevli personelin eğitimi ile ilgili hükümler bulunmaktadır. 360

361 ADN Kıta içi taşımacılık komitesinin 223 no lu önerisinin de eklendiği Tehlikeli Maddelerin Kıta içi Su Yolları Taşımacılığı nı içeren, Avrupa Antlaşması dır. 361

362 TEHLİKELİ MADDE LOJİSTİĞİ Tehlikeli maddeler, doğaları gereği, içerik ve durumları itibariyle dikkatsizlik ve kazalar sonucunda çevre güvenliğini, hayvanları, insanları ve genel güvenliği tehlikeye düşüren maddeler olarak tanımlanmışlardır. Bu maddelerin karayolu ile taşınması çevrede yanıcı, yakıcı, patlayıcı, aşındırıcı ve zehirleyici etkileri olan çeşitli kaza risklerini ortaya çıkartmaktadır. Bu risklerin en düşük seviyeye indirilmesi için tehlikeli maddelerin taşınma şartları çeşitli konvansiyonlar ve uluslararası anlaşmalarla bir düzene bağlanmıştır.

363 Tehlikeli maddelerin karayolunda taşınmasını düzenleyen mevzuata Tehlikeli Yüklerin Uluslararası Karayollarında Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR) 1957 yılında Birleşmiş Milletler çatısı altında kabul edilmiş, 1968 yılında da yürürlüğe girmiştir. Söz konusu anlaşmaya bugün itibariyle 47 ülke taraftır.

364

365 ADR Konvansiyonu dışında; Tehlikeli Madde Yönetmeliği (GefStoffV), Su Koruma Kanunu (WHG), Geri Kazınım ve Atık Kanunu (KrW-/AbfG), Patlayıcı Madde Kanunu (SprengG), İşletme Güvenlik Yönetmeliği (BetrSichV), Taşınabilir Basınçlı Cihazlar Hakkında Yönetmelik (OrtsDruckV), Karayolu Trafik Yönetmeliği (StVO), Tehlikeli Yük Görevlisi Yönetmeliği (GbV) gibi tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili olan diğer bazı kanunlarda bulunmaktadır.

366 Tehlikeli Maddelerin Sembolleri ve Açıklaması Tehlike Sınıfı Sınıf İsimleri 1 Patlayıcı Maddeler 2 Gazlar 3 Yanıcı Sıvı Maddeler 4.1 Yanıcı Katı Maddeler 4.2 Kendi Kendine Yanan Maddeler 4.3 Suyla Temas Halinde Yanıcı Gaz Çıkaran Maddeler 5.1 Oksitlenen (Yakıcı Özelliği Olan) Maddeler 5.2 Organik Peroksitler 6.1 Zehirli Maddeler 6.2 Bulaşıcı Maddeler 7 Radyoaktif Maddeler 8 Aşındırıcı Maddeler 9 Farklı Tehlikeleri Olan Maddeler ve Eşyalar

367

368 368

369 369

370 Taşınan Tehlikeli Maddenin Paketinin Maddesini Belirten Harfler A) Çelik (Her Türlü) B) Alüminyum C) Ahşap D) Kontrplak F) İşlenmiş Ağaç G) Fiber H) Plastik Materyaller L) Tekstil M) Kağıt, Çok Katlı Mukavva N) Metal (Çelik ve Alüminyum Dışında Kalan diğer) P) Cam, Porselen veya Taş Kaplar 370

371 Tehlikeli Maddenin Tanımlanması 371

372 UN NUMARASI: Tehlikeli maddeler kendilerine özel UN Numaralarına göre ayrılmaktadırlar. İsim ve Tanımlama: Tehlikeli Maddenin adıdır. N.O.S. : Bazı maddeler, karışımlar, çözeltiler veya nesnelerin isimleri yoktur. Bunlar N.O.S. İle tanımlanır. Sınıf: Sınıf Numaraları tehlikeli maddeler için ana başlıklar niteliğindedir. Paketleme Grubu: Tehlikeli Maddeler, tehlike derecelerine göre üç tür paketleme grubuna ayrılmaktadır. 372

373 Paketleme Grubu I: Yüksek Tehlikeli Maddeler Paketleme Grubu II: Orta Tehlikeli Maddeler Paketleme Grubu III: Az Tehlikeli Maddeler 373

374 Taşınan eşyayı tanıtmak amacıyla, içerisinde tehlikeli madde bulunan paketlerin üzerinde bulunması gereken etikettir. 374

375 un: Tehlikeli sınıfına giren her madde bir un numarası ile açıklanmalıdır. 4 : Paketin türünü belirtmektedir. C1: Paketin Maddesini X: Paketleme grubunu 30: Kg. olarak maksimum brüt ağırlık S: Maddenin Türünü (katı, sıvı, gaz) 91: Üretim yılı US: Üreten ülke BS: Üretime izin veren kuruluş 809: Üretime izin veren kuruluşun numarası 375

376 Tehlikeli Maddelerin Taşınmasında Kullanılan Araçlar Karayolu ile tehlikeli maddelerin taşınmasında ürünün hangi halde taşınacağı (Katı, Sıvı, Gaz) önem taşımaktadır. Taşınacak maddelerin özelliğine göre kullanılacak araçlar belirlenmektedir. Aynı zamanda tehlikeli maddenin dökme veya paketlenmiş olarak taşınması da araç tipinin belirlenmesinde etkili olmaktadır.

377 377

378 Açık Araçlar Tenteli Araçlar Isı Kontrollü Araçlar Tankerler

379 Tehlikeli Maddelerin Taşınmasında Kullanılan Belgeler Karayolu Taşımacılığında; ADR Sürücü Belgesi CMR Belgesi Talimatname Denizyolu Taşımacılığında; IMO Belgesi

380 SRC Belgeleri SRC-1 Belgesi SRC-2 Belgesi SRC-3 Belgesi SRC-4 Belgesi SRC-5 Belgesi

381 SRC Belgeleri SRC Sürücü kelimesinin ünsüzlerinden oluşur. Sürücü: Karayolunda motorlu bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişiye denir. Şehirlerarası yük, eşya, yolcu taşımacılığı yapanlar için tarihinden itibaren cezai işlemler başlamıştır.

382 SRC-1 Belgesi SRC1 Mesleki Yeterlilik Belgesi:Uluslar arası yolcu taşımacılığı yapabilir. Kapsadığı diğer belgeler:src1 Mesleki Yeterlilik Belgesini alan (Uluslar arası yolcu taşımacılığı) SRC2 Mesleki Yeterlilik Belgesini (Yurtiçi yolcu taşımacılığı )almış kabul edilir. SRC1 Mesleki Yeterlilik Belgesi ile kullanılan araçlar: Uluslararası Otobüs, Minibüs, Midibüs, Taksi vb. yolcu taşıyan araçlar.

383 SRC-2 Belgesi SRC2 Mesleki Yeterlilik Belgesi:Yurtiçi yolcu taşımacılığı yapabilir. Kapsadığı diğer belgeler:yok, sadece SRC2 Mesleki Yeterlilik Belgesi ile kullanılan araçlar:yurtiçi Otobüs, Minibüs, Midibüs, Taksi vb. yolcu taşıyan araçlar.

384 SRC-3 Belgesi SRC3 Mesleki Yeterlilik Belgesi:Uluslar arası eşya-kargo taşımacılığı yapabilir. Kapsadığı diğer belgeler:src3 Mesleki Yeterlilik Belgesini alan (Uluslar arası eşya-kargo taşımacılığı) SRC4 Mesleki Yeterlilik Belgesini (Yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı )almış kabul edilir. SRC3 Mesleki Yeterlilik Belgesi ile kullanılan araçlar: Uluslararası Tır, Kamyon, Kamyonet, Panelvan, Pikap vb. yük taşıyan araçlar.

385 SRC-4 Belgesi SRC4 Mesleki Yeterlilik Belgesi:Yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı yapabilir. Kapsadığı diğer belgeler:yok SRC4 Mesleki Yeterlilik Belgesi ile kullanılan araçlar: Yurtiçi Tır, Kamyon, Kamyonet, Panelvan, Pikap vb. yük taşıyan araçlar.

386 SRC-5 Belgesi Tehlikeli Madde Taşıyan tüm sürücülerin SRC-5 almaları zorunludur. 31/03/2007 tarihli sayılı Resmi Gazete de yayımlanan TMKTH Yönetmelik. Madde 14. gereği.

387 Yeterlilik Belgesi SRC-1 SRC-2 SRC-3 SRC-4 SRC-5 Kullanım Alanı Uluslararası yolcu taşımacılığı Yurtiçi yolcu taşımacılığı Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı Yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı Tehlikeli Madde Taşımacılığı Kullanabileceği Araçlar Otobüs, Minibüs, Midibüs, Taksi gibi uluslararası yolcu taşıyan araçlar Otobüs, Minibüs, Midibüs, Taksi gibi yurtiçi yolcu taşıyan araçlar Tır, Kamyon, Kamyonet, Panelvan, Pikap gibi uluslararası yük taşıyan araçlar Tır, Kamyon, Kamyonet, Panelvan, Pikap gibi yurtiçi yük taşıyan araçlar Tehlikeli ve Özel Madde Taşınabilen tüm araçlar

388 K Belgeleri K Yetki Belgesi : Yurtiçi Eşya Taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre türlere ayrılır; K1 Yetki Belgesi : Ticari amaçla Eşya Taşımacılığı yapacaklara, K2 Yetki Belgesi :Sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapacak ve ticari taşımacılık yapmayacaklara, K3 Yetki Belgesi :Ticari amaçla Ev ve Büro eşyası taşımacılığı yapacaklara verilir.

389 CMR Karayolu Taşıma Belgesi Uluslararası nitelikteki CMR (Convention Marchandises Routiers) anlaşmasının hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir ve taşımanın CMR hükümlerine göre yapıldığını gösterir. Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların mülkiyetini temsil etmediğinden ciro edilemez.

390 Tehlikeli Maddelerin Denizyolu ile Taşınması Tehlikeli maddelerin denizyolu ile taşınmasına ilişkin Uluslararası sözleşme IMDG (International Martime of Dangerous Goods) kodları olarak tanımlanmaktadır. IMDG kodlarında 7 tehlikeli madde sınıfı bulunmaktadır.

391 Denizyolu ile tehlikeli maddelerin taşınmasında dikkate alınacak en önemli kavramlar; Sağlık & Güvenlik ve Çevrenin Korunmasıdır yılında Londra da kurulmuş olan Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Birleşmiş Milletlerin bu konuda uzman birimi olarak çalışmalarına başlamıştır yılında Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Uluslararası Denizyolu Tehlikeli Maddelerin taşınmasına ile ilgili kodları (IMDG) yayınlamıştır.

392 IMDG Kodları ile; Gemi ve Kargolara yönelik Tehlikeli Madde Kaynaklı zararların engellenmesi, Deniz çevre güvenliği ve buna yönelik zararların önlenmesi, Tehlikeli Maddelerin güvenli taşınmaları için gereken önlemlerin alınması, Bu tür ürünlerin taşınıp taşınmayacaklarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.

393 Sınıflandırmanın Amacı; Tehlike tipini ve tehlikeyi saptamak, birbirleri ile etkileşim içerisinde olabilecek ürünleri saptamak ve reaksiyon gösterebilen maddeleri belirlemektir. Sınıflandırmanın Unsurları; UN Numarası Ürünün Kendine Has İsmi (PSN) Paketleme Grupları (PG) Sınıflar

394 Denizyolu Taşımacılığında Yükleme Şekilleri Denizyolu taşımacılığında tehlikeli maddelerin birlikte yüklenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Tehlikeli maddelerin birlikte yüklenip yüklenmemelerine göre beş ana gruba ayrılmaktadır. Bu gruplar; 1, 2, 3, 4 ve X

395 1. Grup: Birbiriyle yüklenmekten kaçınılması gereken tehlikeli maddelerdir. Örneğin; patlayıcı madde 1.4 sınıfı az patlayıcı maddeler ile 2.2 sınıfında yer alan zehirli ve yanıcı olmayan maddeler ile birlikte yüklenilmesinden kaçınılması gerekmektedir.

396 2. Grup: Birbirinden ayrı bir şekilde yüklenebilen maddelerdir. Bunlar aynı bölüme yüklenebilmelerine rağmen mutlaka birbirlerinden ayrıştırılmış olmaları gerekmektedir.

397 3. Grup: Birbirlerinden ayrı ambar veya departmanlara yüklenebilen tehlikeli maddeleri göstermektedir. Bunlar asla aynı ambarlara konulmamalıdır.

398 4. Grup: Bu bölümde yer alan tehlikeli maddelerin birbirileri arasında en azından bir kompartıman veya ambar bulunması gerekmektedir. Bu türler arasında en az bir kompartıman mesafe olması gerekmektedir.

399 X Grubu: Talimatlarda belirtilmiş ise bu ürün grubundakiler için uygulanacak hükümleri belirtir.

400

401 Demiryolu Taşımacılığında Tehlikeli Maddelerin Taşınması Demiryolu taşımacılığında kısa adıyla RID (Railway International Dangerous Goods) olarak tanımlanan demiryolu ile tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin konvansiyonun hükümleri uygulanmaktadır.

402 Tehlikeli maddelerin demiryoluyla taşınması, yükleme/boşaltılması ve stoklanması, tesisin inşası, kurulması ve işletilmesi için, ilgili resmi kurum ve kuruluşlardan lisans, izin, ruhsat gibi gerekli belgelerin, yüklenici ve tesis işletmecisi tarafından alınması zorunludur.

403 Havayolunda Tehlikeli Madde Taşımacılığı Tehlikeli maddeler; zehirli, patlayıcı veya alev alabilen maddeler; bu maddeleri ihtiva eden bazı cihazların içinde de bulunabilen zehirli, çözücü veya yoğunlaştırıcı madde içeren makine kısımları; civa doldurulmuş bölümleri bulunan ölçüm cihazları gibi maddelerdir. Tehlikeli maddeler, özelliklerinden dolayı uçak, yolcu ve diğer gönderilerin güvenliğini tehdit eden kargolardır ve çok sıkı denetim altındadır. Tehlikeli maddelerin havayolu ile nakliyesine sadece özel durumlar ve belirli şartlar altında izin verilir. Havayoluyla taşınmaya uygun olmayanlar taşıma sürecinden tamamen çıkarılırlar. 403

404 Birleşmiş Milletler ve Uluslar arası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) standartlarına göre marka ve spesifikasyonları yapılmış ve testten geçmiş paketlerle havayoluyla taşınması yapılacak tehlikeli maddeler aşağıdaki özelliklerde bulunmalıdır: Sıvı bir maddenin kapalı kaptaki parlama noktası 60,5 0C den ve hakiki kaynama noktası 35 0C den az ise, Çarpma ve sürtünmeden dolayı katı bir madde, yanma ve patlama özelliğine sahipse, Madde su ile temas ettiğinde yanıcı gaz çıkartıyorsa, Madde durduğu yerde oksijen gazı çıkartıyorsa, 404

405 Havayolu Taşımacılığında Kabul Görmeyen Gizli Tehlikeli Maddeler Günlük yaşantımızda özellikle, banyolarımızda, mutfaklarımızda, garajımızda, kullandığımız ve zararsız olarak nitelediğimiz birçok madde içeriklerinde taşıdıkları gizli tehlikelerle yaşantımıza olabildiğince zarar verebilmektedir. Tanımlı olan maddelerin birçoğu, detaylı bir açıklama olmaksızın ve havayolu otoritelerinden izin alınmaksızın taşınamaz. Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği (IATA) ile Ülkelerin üye olduğu Uluslararası Sivil Hava Taşımacılığı Organizasyonu (ICAO) başta olmak üzere, Nasyonal Otoritemiz Ulaştırma Bakanlığı-Sivil Havacılık Genel Müdürlüğümüzün bu doğrultuda belirlediği ve Havayollarının (Taşıyıcıların) kullanımında olan Gizli Tehlikeli Maddelerin Kabul Prosedürleri ile Sınırlamalar Tabloları mevcuttur. 405

406 Gizli tehlikeler içeren maddeler ve içeriklerinde olabilecek tehlikeler aşağıda sıralanmıştır: 1. Motorlu Taşıt Araçları (Araba, Motor, Motorsiklet v.b) 2. Solunum Aparatları 3. Kamp Malzemeleri 4. Aşındırıcılar 5. Elektrik Şarjlı Güç Aletleri 6. Yüksek Isı Yayan Taşınabilir Fırınlar veya Isıtıcılar 7. Dondurulmuş Yiyecekler 8. Gaz Silindirleri ve Dalış Ekipmanları 9. İşaret Fişekleri ve Patlayıcılar 10. Evlerde ve İşyerlerinde Kullanılan Ağartıcılar 406

407 11. Ev Eşyaları İçeriğinde Yer Alan Diğer Gizli Tehlikeliler 12. Bulaşıcı Maddeler 13. Makina Aksamları 14. Manyetik Maddeler 15. Tıbbı Malzemeler İle Eczacılık Ekipmanları 16. Fotoğraf Ekipmanları, Filmler ve Basın (Medya) Ekipmanları 17. Zehirler 18. Radyoaktif materyaller 19. Havuz kimyasalları 20. Sıvı ve benzeri maddeler 407

408 Uluslararası Denizyolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (IMDG) Uluslararası Karayolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (ADR) Uluslararası Demiryolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (RID) Uluslararası Havayolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınması (İATA)

409 LOJİSTİK YÖNETİMİ 13. Hafta Afet Lojistiği 409

410 Genel Kavramlar ve Tanımlar Afetlerin Analizi ABD de Acil Durum ve Afet Lojistik Planları Türkiye de Acil Durum ve Afet Lojistik Planlaması İstanbul İli Afet Senaryoları İstanbul İli Afet Lojistik Planı Kılavuzu

411 ACİL DURUM ve AFET Acil durum: Toplumun tamamının veya belli kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan ve acil müdahaleyi gerektiren olayları ve bu olayların oluşturduğu kriz halini, Afet: Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan doğal, teknolojik veya insan kaynaklı olaylar. 411

412 ACİL DURUM ve AFET 412

413 AFET ve ACİL DURUM YÖNETİMİ Afet yönetimi: Afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılabilmesi amacıyla, afet öncesi, afet sırası ve afet sonrasında yapılması gereken çalışmaların yönlendirilmesi, koordine edilmesi ve uygulanabilmesi için toplumun tüm kurum ve kuruluşlarıyla kaynaklarının bu amaç doğrultusunda yönetilmesidir. Acil durum yönetimi: Her türlü tehlikeye karşı hazır olma, zarar azaltma, müdahale etme ve iyileştirme amacıyla mevcut kaynakların 413 yönetimidir.

414 LOJİSTİK ve AFET LOJİSTİĞİ Lojistik yönetimi: Lojistik, ürün/yükün çıkış ve varış noktaları arasındaki iki yönlü tüm malzeme hareketi ve depolanmasının yönetimidir. Afet lojistiği: Acil durum ve afetlerden etkilenmiş afetzedelere yardım etmek üzere bilgi, insan ve kaynak lojistiğinin etkin ve verimli bir şekilde yönetimidir. İnsani yardım lojistiği (humanitarian logistics) terimi ile eş anlamdadır. 414

415 AFETLERİN SINIFLANDIRILMASI

416 AFETLERİN SINIFLANDIRILMASI DOĞAL AFETLER Yavaş Gelişen Doğal Afetler (şiddetli soğuklar, kuraklık, kıtlık vb.) Ani Gelişen Doğal Afetler (depremler, seller, toprak kaymaları, kaya düşmeleri, çığ, fırtınalar, hortumlar, volkanlar, orman yangınları, tsunami, vd ) DOĞAL OLMAYAN AFETLER nükleer, biyolojik, teknolojik, kimyasal, savaş, kaza, büyük yangın, vd 416

417 ABD nde AFET LOJİSTİĞİ ABD nde acil durum planlaması ülkenin siyasi yapısı ve anayasası kapsamında ele alınmaktadır. Bu kabullerden birincisi ülkenin siyasi yapısının en üstte bir federal hükümet, altında eyaletler (state), daha altta yerel yönetimler (county, city, town) ve sınırları barış antlaşmalarıyla belirlenmiş Kızılderili kabilelerinden oluştuğu, bu yönetimlerin her birinin belirli özerkliklere sahip oldukları ve bu özerkliklerin anayasayla verilmiş haklar olduğudur. Bu özerkliklerden dolayı federal hükümetin oluşturacağı bir afet / acil durum planının bağlayıcı olamayacağı ancak yol gösterici olabileceği belirtilmektedir. 417

418 ABD nde AFET LOJİSTİĞİ İkinci olarak devlet yapısının dışında sivil toplum kuruluşları, STK lar (NGO Non Government Organizations) ve özel sektörün planlama ve operasyon faaliyetlerinde önemli bir görev üstleneceğinin kabulüdür. Buna göre devlet acil durumlara STK lar ve özel sektörle birlikte müdahale edecektir. 418

419 ABD nde AFET LOJİSTİĞİ NIMS ve NRF ABD nde Acil Durum Yönetimi FEMA tarafından yönetilmektedir. Federal hükümet, afet / acil durum müdahalesini iki çerçeve yaklaşımla planlamaktadır. Ulusal Olay Yönetimi Sistemi (NIMS National Incident Management System) ve Ulusal Tepki Çerçevesi (NRF National Response Framework). 419

420 ABD nde AFET LOJİSTİĞİ Olaylar genellikle sınırlı bir etkide sürede ve coğrafyada gerçekleşir. Bu olaylar mümkün olan en küçük idari ve kurumsal yapılarda çözülürler. Ancak bazı olaylar bu idari ve kurumsal yapıların sınırlarını aşabilir ve birden çok kurumun ve idarenin, diğer kamu kuruluşları, sivil örgütlerin ve acil durum birimlerinin müdahalesini gerektirebilir. Bu durumlar geniş bir tayftaki organizasyonların ve aktivitelerin etkili ve verimli koordinasyonunu gerektirir. Bir olay bir kurumun operasyonlarını, hizmetlerini veya fonksiyonlarını kaybetmesine ya da durdurmasına yol açan bir durumdur. Yönetilmemesi durumunda bir olay acil duruma, krize veya felakete dönüşebilir. Bu durumda olay yönetimi bu durumun sebep olabileceği kesintileri sınırlama ve sonrasında normale döndürme sürecidir. Olay Yönetimi bir kurumun olaylarda ortaya çıkan zararları belirleme, analiz etme, düzeltme ve gelecekte tekrarlama riskini azaltma aktiviteleridir. (Wikipedia, 2012a) 420

421 ABD nde AFET LOJİSTİĞİ Olayları yönetmek için oluşturulan NIMS şu prensiplere dayandırılmıştır: 1. Kapsamlı, sistematik, ulusal bir yaklaşımdır. 2. Her türlü tehlikelere karşı hazırlık kavramlarını toplar. 3. Ortak bir çalışma resmini ve haberleşme ve bilgi paylaşımı platformunu oluşturur. 4. Farklı yönetim alanları arasında standart kaynak paylaşımı ve koordinasyonunu sağlar. 5. Her boyutta olay için kullanılabilmesi maksadıyla ölçeklenebilirdir. 6. Bakım ve sürekli yönetilme ihtiyacı gerektirdiğinden dinamik yapıdadır. Bunlarla beraber bir haberleşme veya yardım planı da değildir. 421

422 ABD nde AFET LOJİSTİĞİ LOJİSTİK PLAN ABD deki acil durum planları incelendiğinde Michigan ve Florida eyaletlerinin lojistik planlarının en detaylı örnekler oldukları görülmüştür. Bu planlarda öne çıkan özellikler şunlardır: Plan bir hazırlık döngüsünün parçasıdır. Planlama İyileştirme Hazırlık Tatbikat Eğitim 422

423 ABD nde AFET LOJİSTİĞİ LOJİSTİK PLAN Plan temel olarak riski yönetebilmek için hazırlanır. Stratejik, Taktik ve Operasyonel seviyede ayrı ayrı hazırlanır. Tüm nüfusu içine alacak şekilde ve paydaşların katılımını sağlayacak şekilde hazırlanır. Ortaya çıkacak karmaşıklık ve belirsizliği azaltmak için analitik araçları kullanır. Esnek ve ölçeklenebilir yapıda olmalıdır. Hedefleri ve istenen sonuçları net bir şekilde belirtmeli ve bunlara uygun yapılmalıdır. Yatay ve dikey entegrasyona açık olmalıdır. Zararı önleme, can ve malı koruma, olaylara cevap verme, düzeltme ve azaltmayı hedeflemelidir. 423

424 TÜRKİYE DE ACİL DURUM VE AFET LOJİSTİK PLANLAMASI-KURUMLAR AFAD: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri, Türk Kızılayı Büyükşehir Belediyesi, AKOM, Lojistik Destek Merkezi İlçe Belediyeleri Türk Silahlı Kuvvetleri Sivil Toplum Örgütleri

425 Afet Yönetim Plan Hiyerarşisi Ülke Afet Yönetim Planı Ülke Fonksiyonel Planları: Arama Kurtarma Sağlık Lojistik Dış Kurum Planları: Kızılay Türk Silahlı Kuvvetleri Özel Sektör İl Fonksiyonel Planları: Arama Kurtarma Sağlık Lojistik İlçe Fonksiyonel Planları: Arama Kurtarma Sağlık Lojistik İl Afet Yönetim Planı İlçe Afet Yönetim Planı Muhtarlık / Tesis / Bina Afet Yönetim Planı: Arama Kurtarma İlk Yardım Haberleşme Dış Kurum Planları: Kızılay MAFOM Garnizon Komutanlığı İBB İDO, İSKİ, AYEDAŞ Özel Sektör Dış Kurum Planları: Kızılay MAFOM Garnizon Komutanlığı İBB İDO, İSKİ, AYEDAŞ Özel Sektör

426

427 İstanbul İli AFAD Organizasyon Yapısı Önerisi

428 TÜRKİYE DE ACİL DURUM VE AFET LOJİSTİK PLANLAMASI-KURUMLAR AFAD: 29 Mayıs 2009 tarih ve 5902 sayılı kanunun Resmî Gazete'de yayımlanmasıyla; Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü yerine kurulmuştur ve doğrudan Başbakanlığa bağlı olarak çalışmaktadır. AKOM (Afet Koordinasyon Merkezi): her türlü afetin öncesinden bitimine kadar geçen sürede, afetin en az zararla atlatılmasını sağlamak amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonun sağlanması amacıyla kurulmuştur.

429 TÜRKİYE DE ACİL DURUM VE AFET LOJİSTİK PLANLAMASI-KURUMLAR KIZILAY: 1868 yılında "Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti" adıyla kurulan Kızılay, 1947'de "Türkiye Kızılay Derneği" olarak doğal afetlerde felaketzedelerin bakım, barınak ve beslenme, uluslararası yardım faaliyetleri, ilkyardım ve kanla ilgili hizmetler ile sosyal yardım hizmetleri sunan tarafsız bir kurumdur. Lojistik Destek Merkezi: İstanbul da belirli ölçeklerdeki afetlerde ilk müdahaleler sonrasında afet durumundan sağ olarak kurtulan insanlar için gerekli yaşam koşullarını sağlayan merkezlerdir.

430

431 TÜRKİYE DE ACİL DURUM VE AFET LOJİSTİK PLANLAMASI-PLANLAR 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun :Kanunun 8. maddesinin (a) bendinde Ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil durum müdahale, risk yönetimi ve zarar azaltma planlarını yapmak veya yaptırmak, 18. maddesinin 2/b bendinde, Afet ve acil durum önleme ve müdahale il planlarını, mahalli idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyon içinde yapmak ve uygulamak hükümleri yer almaktadır. İçişleri Bakanlığı ve Bayındırlık ve iskan Bakanlığına verilen benzer konulardaki görev karmaşası Afet ve Acil Durum Başkanlığı nın kurulmasıyla ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır.

432 İSTANBUL İLİ AFET LOJİSTİK PLANI KILAVUZU Taşımacılık Depolama Paketleme ve Elleçleme Hizmetleri Sigorta Gümrük Sipariş Yönetimi Stok Yönetimi Muayene Bilişim/Bilgi-İletişim İnsan Kaynakları ve Organizasyon 432

433 BİT ve LOJİSTİK Bilgi İletişim Teknolojileri ve Lojistik Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) lojistik ve tedarik zinciri yönetiminin her aşamasında verim, etkinliği ve etkililiği artırmak için kullanılır (hatta gereklidir). Zamanında doğru karar alınabilmesi için doğru bilgilerin hızla işlenmesi gereklidir. Günümüzde bu BİT nin yaygın kullanımıyla mümkündür. 433

434 BİT ve LOJİSTİK BİT Kullanım Alanları Stratejik Planlama: Ağ Tasarımı Dağıtım Planlama Talep Planlama Stok Optimizasyonu Operasyon: Tedarik Yönetimi Stok Yönetimi Depo Yönetimi Satış / Dağıtım Yönetimi Araç Planlama 434

435 BİT ve LOJİSTİK Kullanılan Bazı Teknolojiler Internet ve Mobil Teknolojiler E-Ticaret ve E-Lojistik GPS ve Araç Takip Sistemi (ATS) Elektronik Veri Değişimi (EDI) Kaynak Planlaması (ERP, MRP, MRP II ) Tedarik Zinciri yönetim sistemi (SCM) Depo yazılım sistemi (WMS) Taşıma yönetim sistemi (TMS) Coğrafi Bilgi sistemi (GIS) Sipariş Yönetim Sistemi (OMS) İleri Planlama sistemleri (APS) RFID, Barkod, Karekod ve Etiketleme Sistemleri 3 Boyutlu Modelleme Simülasyon (Benzetim) 435